Σύντομη μελέτη περί του Ειδικού Ιερατείου, του Επισκοπικού αξιώματος, των Εικόνων, των Αμφίων, και των Εορτών.

Μελέτη του Στέλιου Μπαφίτη 

Σε αυτήν την σύντομη μελέτη, θα παραθέσουμε επιγραμματικά μερικά ιστορικά στοιχεία σχετικά με το ειδικό ιερατείο, την Επισκοπική εξουσία, τις άγιες εικόνες, τα ιερά άμφια, και τις εορτές. Ήταν αυτά στην παράδοση των πρώτων χριστιανών ή μήπως είναι διδασκαλίες της «αποστασίας» όπως τις ονομάζουν οι αιρετικοί;

Μέσα στα πατερικά κείμενα υπάρχουν αναφορές για αυτά τα θέματα (και για πολλά παραπάνω) που αποδεικνύουν ότι η Εκκλησία πίστευε εξ αρχής Ορθόδοξα και όχι Διαμαρτυρόμενα, όπως διδάσκονται λανθασμένα συνάνθρωποί μας που παρασύρονται στην πλάνη των αιρέσεων αυτών.

Το ειδικό ιερατείο μαρτυρείται ήδη από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια. ΟΚλήμης Ρώμης, στην ‘’Προς Κορινθίους’’ επιστολή που έγραψε περίπου το 96 μ Χ, αναφέρεται καθαρά στους τρείς βαθμούς της ιεροσύνης και στους λαϊκούς·«Τω γαρ αρχιερεί ίδιαι λειτουργίαι δεδομέναι εισί, και τοις ιερεύσιν ίδιος ο τόπος προστέτακται, και Λευίτες ίδιαι διακονίαι επίκεινται• ο λαϊκός άνθρωπος τοις λαϊκοις προστάγμασιν δέδεται. Έκαστος ημών, αδελφοί, εν τω ιδίω τάγματι ευαρεστείτω Θεώ εν αγαθή συνειδήσει υπάρχων, μη παρεκβαίνων τον ωρισμένον της λειτουργίας αυτού κανόνα, εν σεμνότητι» (Κεφάλαιο 40). Στο βιβλίο της Διδαχής των Αποστόλων (100 μ Χ), υπάρχει αναφορά σε ‘’αρχιερείς’’· «Κάθε λοιπόν πρωτογέννημα, ήτοι το πρώτο και εκλεκτότερο μέρος των γεννημάτων από το πατητήρι των σταφυλιών και από το αλώνι και από τα βόδια και τα πρόβατα αφού λάβεις να προσφέρεις στους προφήτες, διότι αυτοί είναι οι αρχιερείς σας» (Κεφάλαιο 13, 2-3). Αλλά και ο Ιππόλυτος Ρώμης (170 μ Χ- 235 μ Χ), αναφέρει ότι οι Επίσκοποι έχουν διαδοχή από τους αποστόλους και μετέχουν στην ίδια χάρη, αρχιερατεία, και διδασκαλία με εκείνους· «…οι απόστoλoι μετέδοσαν τοις ορθώς πεπιστευκόσιν ων ημείς διάδοχοι τυγχάνοντες της τε αυτής χάριτος μετέχοντες αρχιερατείας τε και διδασκαλίας…» (Κατά Πασών αιρέσεων, Α’ βιβλίο πρόλογος, σ. 199). ΟΤερτυλλιανός από τον δεύτερο αιώνα κάνει σαφή διάκριση ανάμεσα στους λαϊκούς και στους κληρικούς· «ημείς οι λαϊκοί δεν είμεθα και κληρικοί’’ (De pudicitia, 7). (πρβ με Εκκλησιαστική Ιστορία Β. Φειδά, Α’ τόμος, σελ 209).

Στην Εκκλησία δεν ενεργεί ο καθένας αυθαίρετα, όπως κάνουν στις παραθρησκευτικές ομάδες, όπου δεν υπάρχει αποστολική διαδοχή και που οι χειροτονίες τους είναι αυθαίρετες, διότι δεν ανάγονται στους αποστόλους. Από την πρώτη εποχή, οι απόστολοι χειροτονούσαν πρεσβυτέρους οι οποίοι διαχειρίζονταν τα πράγματα της Εκκλησίας, όπως φανερώνουν οι Πράξεις των Αποστόλων αλλά και οι ποιμαντικές επιστολές του απ Παύλου. Στις επιστολές του αγίου Ιγνατίου αργότερα, που ήταν άμεσος διάδοχος των αποστόλων εφόσον επισκοπούσε από το 69 μ Χ περίπου, βρίσκουμε αρκετές αναφορές στην Επισκοπική Εξουσία:
«Υποτασσόμενοι τω επισκόπω και τω πρεσβυτερίω» (Προς Εφεσίους, II, 2).

«Προκαθημένου του επισκόπου εις τύπον Θεού και των πρεσβυτέρων εις τύπον συνεδρίου των αποστόλων» (Προς Μαγνησιείς, VI, 1).

«Άνευ του επισκόπου και των πρεσβυτέρων μηδέν πράσσετε» (Προς Μαγνησιείς, VII, 1).

«Εκείνη βεβαία Ευχαριστία ηγείσθω, η υπό τον επίσκοπον ούσα, ή ων αν αυτός επιτρέψη. Όπου αν φανή ο επίσκοπος, εκεί το πλήθος έστω» (Προς Σμυρναίους, VIII, 1).

«ο λάθρα επισκόπου τι πράσσων τω διαβόλω λατρεύει» (Προς Σμυρναίους, IX, 1). 

Οι Άγιες Εικόνες μαρτυρούνται στα πατερικά συγγράμματα επίσης, όπως στον άγιο Γρηγόριο Νύσσης, στον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο, στον ιερό Χρυσόστομο και σε άλλους. Η αρχαιολογία μας πληροφορεί ότι στις κατακόμβες πολλές εικόνες χρονολογούνται μεταξύ τέλη του πρώτου αιώνα έως τον τρίτο. [Labus, V. Anal. de philosoph. Chretienne, τομ. ΧΧΙ, σελ. 357]. Τα ίδια υποστηρίζονται και στο «Dictionnaire des antiquites chretiennes» (λήμμα images, σελ. 348), και στο «Elements d’ archeologie Cretienne» (Paris tom. Premier). [Τα στοιχεία ελήφθησαν από την μελέτη του αγίου Νεκταρίου περί των αγίων εικόνων, σελ. 30-46]. 

1. Στιχάριο. 2. Επιτραχήλιο. 3. Φελώνιο. 4. Ζώνη. 5. Έπιμάνικα. 6.Έπιγονάτιο

Η μορφή των Ιερών Αμφίων μπορεί να εξελίχτηκε μέσα στους αιώνες, αλλά η χρήση τους ήταν και αυτή αρχαιότατη στην Εκκλησία του Χριστού. Στον Ποιμένα του Ερμά που γράφτηκε τον δεύτερο αιώνα, αναφέρεται ο «ωμόλινος» (ποδιά) για την λατρευτική διακονία. «Και λέγει μοι περίζωσαι ωμόλινον (και διακόνει μοι. Περιεζωσάμην ωμόλινον ) εκ σάκκου γεγονός καθαρόν. Ιδών δε με περιεζωσμένον και έτοιμον οντα του διακονείν αυτώ».(Παραβολή 8,4,1-2). Ο ιστορικός Ευσέβιος μας διασώζει την μαρτυρία του Πολυκράτη, επισκόπου του δεύτερου αιώνα, που αναφέρει, «…έτι δε και Ιωάννης, ο επί το στήθος του Κυρίου αναπεσών, ος εγενήθη ιερεύς το πέταλον πεφορεκώς και μάρτυς και διδάσκαλος, ούτος εν Εφέσω κεκοίμηται».(Τρίτο βιβλίο, κεφάλαιο 31,3, Πρβ με Εκκλησιαστική Ιστορία Στεφανίδη, σελ. 39, 6η εκδοση).

Κλείνοντας αυτήν την σύντομη μελέτη μας, θα αναφερθούμε στις Εορτές. ΟΤερτυλλιανός και ο Ωριγένης διασώζουν τους αρχαιότερους καταλόγους των εορτών. Κάθε τοπική εκκλησία από τον δεύτερο αιώνα, εόρταζε την «γενέθλια» ημέρα των μαρτύρων της, δηλαδή την ημέρα της κοιμήσεως τους.Για παράδειγμα, αναφέρεται στο Μαρτυρολόγιο του αγίου Πολυκάρπου (β’ αιώνας), «Ούτως τε ημείς ύστερον ανελόμενοι τα τιμιώτερα λίθων πολυτελών και δοκιμώτερα υπέρ χρυσίον οστά αυτού, απεθέμαθα όπου και ακόλουθον ην. Ένθα ως δυνατόν ημιν συναγομένοις εν αγαλλιάσει και χαρά παρέξει ο Κύριος επιτελείν την του μαρτυρίου αυτού ημέραν γενέθλιον, εις τε την των προηθληκότων μνήμην και των μελλόντων άσκησιν τε και ετοιμασίαν». (κεφ. 18).

Όταν οι αιρετικοί αρνούνται τα παραπάνω εξ αιτίας του ότι δήθεν αυτά είναι «αντιβιβλικά» (λες και οι άνθρωποι αυτοί που έδωσαν την ζωή τους για τον Χριστό ήταν «αντιβιβλικοί»), αρνούνται πράγματα που είχαν και οι πρώτοι Χριστιανοί στους οποίους θέλουν να μοιάσουν.


Πηγές:
* Κλήμης Ρώμης, Προς Κορινθίους επιστολή –
Αποστολικοί Πατέρες, Α’ τόμος, Χ. Κρικώνη, σελ. 82.
* Διδαχή των Αποστόλων- ίδιο έργο, σελ. 29.
* Ιππόλυτος Ρώμης- ΒΕΠΕΣ τ. 5, Αποστολική Διακονία Ελλάδας.
*Αγίου Ιγνατίου Επιστολές- Μαρτυρολόγιο αγίου Πολυκάρπου, Αποστολικοί Πατέρες Άπαντα τα έργα, 4ος τόμος, Π. Παπαευαγγέλου.
............................................

πηγή