Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν· μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν, καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς.

Κυριακή, Μαρτίου 31, 2013

Η εμπειρία του Ακτίστου Φωτός - Ιωάννης Λότσιος


Στην σημερινή πορεία, της δύσκολης οικονομικής κατάστασης, η Β΄ Κυριακή των Νηστειών μας προβάλλει το πρόσωπο του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, ως συνέχεια της Κυριακής της Ορθοδοξίας.
Και μιλάμε ακριβώς για την εμπειρία του Ακτίστου Φωτός. Αυτό αναφέρεται προς όλα τα μέλη της Εκκλησίας.
Η δυνατότητα της εμπειρίας και η απόρριψη των εσφαλμένων μεθόδων που μας έρχονται από την δυτική θεολογία και πνευματικότητα.
Λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς· «αν ο Θεός που κηρύττει ο Βαρλαάμ δεν κοινωνείται διά των ακτίστων αυτού ενεργειών, αλλά είναι Θεός απόμακρος και ακοινώνητος, κάπου ψηλά στον ουρανό, θα τον απορρίψουν οι άνθρωποι και θα χρειασθούν άλλο Θεό».
Αυτό έχει να κάνει με την σωτηρία του ανθρώπου. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς διέκρινε στον Θεό τις ενέργειες από την ουσία Του.
Οι ενέργειες διακρίνονται από τα αποτελέσματα, δηλαδή τα δημιουργήματα. Η κτίσης είναι διάφορος του Ακτίστου Θεού.
Η προσωπική κοινωνία με τον Θεό επιτυγχάνεται με τις Άκτιστες ενέργειες του Αγίου Πνεύματος.
Και αναφέρει ο ιερός Πατήρ στην ομιλία του περί της Μεταμορφώσεως: «...τῆς θεότητος ἐστι τό φῶς ἐκεῖνο, καί ἄκτιστόν ἐστι... οὐδέ τό φῶς ἐκεῖνο αἰσθητόν, οὐδέ οἱ ὁρῶντες αἰσθητικοῖς ἁπλῶς ἑώρων ὀφθαλμοῖς, ἀλλά μετασκευασθεῖσι τῇ δυνάμει τοῦ θείου Πνεύματος» (Λόγος 34, Ρ G 151, 433 ΑΒ) .
Η χάρις του Θεού είναι άκτιστη, δεν είναι δημιουργημένη, gratia create. Ο Θεός είναι αμέθεκτος και μεθεκτός. Αμέθεκτος ως προς την ουσία, μεθεκτός ως προς τις ενέργειες.
Έτσι ο άνθρωπος κατορθώνει και έχει κοινωνία με το Θεό. Δηλαδή οι θεούμενοι και οι Άγιοι της Εκκλησίας, μας φανερώνουν τον τρόπο απόκτησης αυτής της χάρις. Ακριβώς αυτή η εμπειρία θέτει στο περιθώριο την αναγωγή του δόγματος και της πίστης ως ένα κλειστό σύστημα αληθειών, ως σύστημα κάποιων ιδεών σε μια κατάσταση.
Το δέσιμο Θεού και ανθρώπου γίνεται ακριβώς στην εμπειρία της καθημερινότητας, και όχι σε μια τεχνική παραδοχή κάποιων αληθειών.
Στο αγώνα του ανθρώπου, προσφέρεται ακριβώς η αντανάκλαση της θείας χάριτος, όχι για να κατανοήσει απλά τις πράξεις του Θεού μέσα στην ιστορία, αλλά για να προσανατολίσει την πορεία στην σύγχρονη πραγματικότητα, στις σχέσεις, στις αξίες, με πολύ απλά λόγια το “ποιόν” της ανθρώπινης βιωτής, να γεμίσει με αυτήν την Άκτιστη χάρη.
Ο άγνωστος, ο ακατάληπτος Θεός βρίσκεται ακριβώς στην αδυναμία των ανθρώπων και της εμπειρίας τους για την ουσία του Θεού. Αυτό που συνήθως επικρατεί είναι η αποξένωσης του Θεού από την σύγχρονη πραγματικότητα, πέρα και μακριά από την ζωή του ανθρώπου, μιας φιλοσοφικής αναζήτησης, που στηρίζεται στο συναίσθημα, μετατρέποντας την παρουσία του Θεού, ως συναισθηματική και φιλοσοφική σχέση, εκεί μας οδηγεί η θεώρηση του κτιστού φωτός.
Συνάμα, υπάρχουν και οι άνθρωποι που αναζητούν, στους οποίους οι εμπειρίες τους δεν είναι εκφράσεις της απόκτησης της θείας χάριτος. Είναι εμπειρίες δαιμονικές, ή ψυχολογικές ή συναισθηματικές, κινούνται μέσα σε μια τεχνική εξισορρόπησης των προβλημάτων του ανθρώπου.
Αλλά οπωσδήποτε δεν δίνουν λύσεις πραγματικές και ασφαλείς. Είναι νοσηρές καταστάσεις.
Ενδεικτικό αυτού είναι και η αναζήτηση σε διάφορες τεχνικές που μας έρχονται από την Ανατολή.
Ενδιαφερόμαστε και για τα πνευματικά και για τα οικονομικά προβλήματα που μας έρχονται. Μερικές φορές ο υπερτονισμός τους ενός σκοπού από τον άλλον διαφθείρει ή απομακρύνει τον άνθρωπο, ως ψυχοσωματική υπόσταση, δηλαδή εργαζόμαστε με δύο τρόπους.
Περισσότερο επικρατεί η αντίληψη ότι μεταξύ των δύο αυτών τρόπων δεν υπάρχει ουδέν κοινόν.
Άλλο η ζωή ‘‘εν Χριστώ’’ και άλλο η ‘‘εκτός’’, στην ίδια την καθημερινότητα. Αυτό μας οδηγεί στην απομάκρυνση του Θεού από την ζωή μας σήμερα, μετατρέποντας τον σε ιδέα και ιδεολογία ή ακόμα σε ένα κίνητρο καταπολέμησης της οικονομικής κρίσης που μας διαχέει.
Εντούτοις ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς έρχεται να αναιρέσει αυτήν την θέση: ο Θεός είναι μεθεκτός, φανερώνεται με τις άκτιστες ενέργειες του, και όχι ως αφηρημένη σχέση, έρχεται ως συμπονετικός και φίλος, το άλλο πρόσωπο που αγαπά και αγαπιέται.
Αλλιώς είναι ακατανόητος Θεός, ουσιαστικά ανύπαρκτος. Ζούμε σε μια περίοδο εμπειρίας διαφορετικών αντιλήψεων της μεθέξεως, όπως και εάν το δει κανείς, μέσα από την γιόγκα και άλλες μεθόδους θεραπείας και αναζήτησης του θείου, αλλά όχι όμως της ίδιας μεθέξεως.
Γιατί αυτό που διαφοροποιεί είναι η σημασία του Θεού, εάν είναι μεθεκτός η αμέθεκτος, πρόσωπο ή μια δύναμη.
Να μπορούμε να διακρίνουμε την αληθινή εμπειρία της θείας χάριτος από την κάλπικη.
Ο σύγχρονος βίος μας στην αναζήτηση των απαντήσεων, οικονομικών και πνευματικών, μέσα στην καθημερινή περιπέτεια, υπό μορφή σχέσεων προσώπων, διαφωτίζονται από τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά που έρχεται να διορθώσει πολλές αντιλήψεις και πράξεις μας.
Με την ησυχαστική εμπειρία αποκτούμε μετάνοια, ταπείνωση και αυτογνωσία. Ο Θεός είναι πρόσωπο που έρχεται σε σχέση με τον άνθρωπο.
Είναι ακριβώς το δέσιμο του θείου και του ανθρώπινου παράγοντα, που απομακρύνει από την απομόνωση και την μοναξιά σήμερα και χρειάζεται έναν πνευματικό οδηγό.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά

  Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός ἀτιμίαν δι' ἡμᾶς ὑπέμεινε τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα τὸ στό...