''Αύγουστε καλέ μου μήνα να 'σουν δυο φορές το χρόνο''. Αυτά τα λέγαμε παλιά τότε που η κάθε εποχή διέφερε από την άλλη, τώρα όμως είναι όλες ίδιες γιατί τα φρούτα του Αυγούστου και τα κηπευτικά τα βρίσκουμε όλο το χρόνο και ο Αύγουστος έπαψε πια ναείναι ο μήνας που τρέφει τους έντεκα.
Αλλά ας προσπαθήσουμε να κάνουμε μια λαογραφική προσέγγιση του Αυγούστου. Όπως είπα πιο πάνω ο Αύγουστος ήταν ο μήνας των φρούτων και των κηπευτικών. Υπήρχαν όμως και οι γνωστές ιώσεις με πυρετούς και στομαχικές διαταραχές (λόγω κυρίως της κατάχρησης των φρούτων), γι αυτό λοιπόν μια παροιμία έλεγε : «Περί της υγείας σου τον Αύγουστο ερώτα» που σήμαινε ότι κανείς δεν ήταν σίγουρος ότι θα πέρναγε απρόσβλητος από ασθένειες τον Αύγουστο.
Η πρώτη Αυγούστου ήταν η αρχή της 15ήμερης νηστείας και συνοδευόταν από ορισμένα νηστευτικά έθιμα όπως τον καθαρισμό χάλκινων ειδών του νοικοκυριού, την προσφορά σταφυλιών και σύκων στην εκκλησία και η διανομή τους γινόταν το βράδυ των παρακλήσεων της Παναγίας σε όσους νήστευαν.
Ακόμα τις πρώτες μέρες του Αυγούστου πολλοί τις θεωρούσαν δυσοίωνες, ένας ανεξήγητος φόβος κυρίευε γυναίκες και άνδρες με αποτέλεσμα να αποφεύγουν το νερό. Ζώντας με τον φόβο των προλήψεων δεν λούζονταν ούτε έπλεναν τα ρούχα τους καθώς φοβόντουσαν μήπως καταστραφούν. Είναι ''δρίμες'' έλεγαν και το νερό κάνει κακό.
Επίσης από την πρώτη του μήνα άρχιζαν τα ''μερομήνια'' ο κόσμος δηλαδή παρατηρούσε τον καιρό τις 12 πρώτες ημέρες του Αυγούστου καθώς πίστευε πως η κάθε μια απ' τις δώδεκα αντιστοιχεί σ' ένα μήνα της χρονιάς (γι' αυτό τις λένε και μερομήνια ) και συμπέραινε τον καιρό όλου του χρόνου. Βλέποντας δηλαδή τι καιρό κάνει την κάθε μέρα την εποχή των δρίμων πήγαιναν στον αντίστοιχο μήνα και μάντευαν τα φερσίματά του καιρού.
Από τις θρησκευτικές γιορτές του μήνα οι μεγαλύτερες είναι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (6 Αυγούστου) και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15 Αυγούστου). Η πίστη ότι τη νύχτα της πέμπτης προς την αυγή της έκτης Αυγούστου ανοίγουν οι ουρανοί έκανε πολλούς να αγρυπνούν για να δουν το άγιο Φως. Για την ημέρα της Παναγίας δεν υπάρχουν ιδιαίτερα έθιμα.
Αντίθετα δύο άλλες μικρότερες γιορτές παρουσιάζουν μεγάλο λαογραφικό ενδιαφέρον. Η γιορτή του Αγίου Φανουρίου (27 Αυγούστου) και η μνήμη του Αποκεφαλισμού του Αγίου Ιωάννη (29 Αυγούστου). Ο Άγιος Φανούριος φανέρωνε τα χαμένα ζώα, αντικείμενα ή την τύχη ακόμα, γι' αυτό λοιπόν ο κόσμος έταζε μια πίτα ώστε να βρει ότι είχε χάσει. Όπως και σήμερα την ήμερα της γιορτής του οι εκκλησίες μοσχοβολάνε από φανουρόπιτες που τις μοιράζουν για κάποιο τάμα ή για την ψυχή της μάνας του Αγίου καθώς λέγανε ότι ήταν αμαρτωλή!
Τώρα σχετικά με τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη του Προδρόμου η φαντασία δεν έχει όρια. Βλέπανε το κεφάλι του Προδρόμου να αναπηδά μέσα στον δίσκο του ηλίου όταν αυτός ανέτειλε. Επίσης όποιος είχε ρίγη θεωρούσαν ότι οφείλεται στην ταραχή που αισθάνθηκε ο Άγιος όταν καρατομήθηκε. Και οι δοξασίες δεν σταματάνε εδώ. Την ημέρα εκείνη δεν έτρωγαν μαύρο σταφύλι ή σύκο γιατί πίστευαν ότι τα έβαψε το αίμα του Αγίου, δεν έτρωγαν καρύδι καθώς όταν τον αποκεφάλισαν του έκοψαν το καρύδι και ούτε έπιαναν μαχαίρι στα χέρια τους.
Τέλος η 31η Αυγούστου λεγόταν κλειδοχρονιά. Κλειδώνει ο χρόνος έλεγαν γιατί τον Σεπτέμβρη άρχιζε ο καινούργιος εκκλησιαστικός χρόνος.
Ντίνα Σ. Μήτσου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά