Η ΔΙΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΘΟΔΟΥ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΤΟΝ ΑΔΗ, ΣΤΟ ΑΠΟΚΡΥΦΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ

«Απόκρυφα» βιβλία της Καινής Διαθήκης ονομάζονται διάφορα κείμενα από τον 2^ο αιώνα και μετά, που προέρχονται από χριστιανούς ή αιρετικούς συγγραφείς. Κάνουν λόγο για τη ζωή του Χριστού, για τη δράση των Αποστόλων, ή περιέχουν διάφορες αποκαλύψεις. Το καθένα έχει ένα όνομα κάποιου γνωστού προσώπου από την πρώτη Εκκλησία. Π.χ. “Κατά Θωμάν Ευαγγέλιο”, “Πράξεις Πέτρου”, “Επιστολή των έντεκα Αποστόλων” “Αποκάλυψη Παύλου” κ. ά. Τα “Απόκρυφα” είναι πολλά. Γράφτηκαν είτε για να καλύψουν με φανταστικά επεισόδια τα κενά που υπάρχουν στην ιστορία του Χριστού ή των Αποστόλων είτε για να διαδώσουν αιρετικές αντιλήψεις. Οι χριστιανοί, για να ξεχωρίσουν τα γνήσια κείμενα των Αποστόλων από τα μη γνήσια που κυκλοφορούσαν τότε, ξεχώρισαν τα 27 βιβλία ως τα μόνα αυθεντικά, που απετέλεσαν το σώμα των βιβλίων της Καινής Διαθήκης και ονομάζεται «Κανόνας».

Ονομάστηκαν “Απόκρυφα”, γιατί οι συγγραφείς τους ισχυρίζονται πως αντλούσαν τις πληροφορίες τους από κάποιες κρυφές στους πολλούς πηγές ή τους είχαν γίνει γνωστά κατόπιν θείας αποκάλυψης. Λόγου χάρη το «απόκρυφο ευαγγέλιο του Νικοδήμου» από το οποίο παραθέτουμε σήμερα γράφει στο Κεφάλαιο 21: «Αυτά είναι τα θεϊκά και ιερά μυστήρια που είδαμε και ακούσαμε. Εγώ ο Χαρίνος και ο Λένθιος δεν έχουμε την άδεια να περιγράψουμε τα άλλα μυστήρια του Θεού, σύμφωνα με όσα μας πρόσταξε ο αρχάγγελος Μιχαήλ».

Παρόλα αυτά, τα “Απόκρυφα”, επηρέασαν την αγιογραφία και την υμνογραφία της Εκκλησίας μας. Έτσι στην απεικόνιση της Ανάστασης του Χριστού της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας εικονίζονται γεγονότα και πρόσωπα που ιστορούνται στο «απόκρυφο ευαγγέλιο του Νικοδήμου». Όπως ο Χριστός που πατάει σταθερά πάνω σε δυο πεσμένα θυρόφυλλα, που είναι οι πύλες του Άδη που τις συνέτριψε, μία σκοτεινή μορφή αλυσσοδεμένη – ενίοτε και δύο – που συμβολίζουν τον θάνατο και τον Σατανά, την έγερση του Αδάμ και της Εύας που τους πιάνει από το χέρι και αριστερά και δεξιά του Χριστού προφήτες και άγια πρόσωπα της Παλαιάς Διαθήκης.

Το απόκρυφο ευαγγέλιο του Νικοδήμου, ο οποίος όπως γνωρίζουμε από τα κανονικά ευαγγέλια ήταν μέλος του Ιουδαϊκού Συνεδρίου και μαζί με τον Ιωσήφ από την Αριμαθαία φρόντισαν για την ταφή του Χριστού, θεωρείται από τους περισσότερους ερευνητές πως είναι έργο πολλών πιστών που ο καθένας πρόσθεσε τη δική του συμβολή για να αποκτήσει την τελική μορφή με την οποία, μας παραδίνεται σήμερα. 

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Η ΔΙΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΘΟΔΟΥ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΤΟΝ ΑΔΗ ΑΠΟ ΤΟ ΑΠΟΚΡΥΦΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ

Κεφάλαιο 15

«Ενώ οι άγγελοι χαίρονταν, ιδού ο σατανάς, ο πρίγκιπας κι αφέντης του θανάτου, είπε στον πρίγκιπα της κόλασης, “Ετοιμάσου να δεχτείς τον ίδιο τον Ιησού το Ναζωραίο, που καυχιόταν ότι είναι Γιος του Θεού κι όμως δεν είναι παρά ένας άνθρωπος, ο οποίος φοβάται τον θάνατο και είπε ‘Περίλυπη είναι η ψυχή μου μέχρι θανάτου’. Εξάλλου έκανε πολλές ζημιές σε μένα και σε πολλούς άλλους, γιατί εκείνους που εγώ έκανα τυφλούς και χωλούς κι εκείνους επίσης που βασάνιζα με αρκετούς διαβόλους, τους θεράπευε με το λόγο του· ναι, κι εκείνους που σου ‘φερνα νεκρούς, αυτός τους παίρνει με τη βία από σένα”.

Τότε ο πρίγκιπας της κόλασης απάντησε στον σατανά, “Ποιος είναι αυτός ο ισχυρός πρίγκιπας, που ωστόσο είναι ένας άνθρωπος που φοβάται τον θάνατο; Όλοι οι ισχυροί της γης είναι υποταγμένοι στη δύναμή μου, εσύ τους υπέταξες σε μένα με τη δική σου δύναμη. Αν όμως είναι τόσο ισχυρός στην ανθρώπινη φύση του, σε βεβαιώνω ότι είναι στ’ αλήθεια παντοδύναμος στην θεϊκή του φύση και κανένας άνθρωπος δεν μπορεί ν’ αντισταθεί στη δύναμή του. Όταν επομένως είπε ότι φοβάται τον θάνατο, το έκανε για να σε παγιδέψει και να σου φέρει αιώνια δυστυχία”.

Τότε ο σατανάς απάντησε στον πρίγκιπα της κόλασης, “Γιατί εκφράζεις αμφιβολίες και φοβάσαι να δεχτείς τον Ιησού το Ναζωραίο, που είναι και δικός σου εχθρός και δικός μου; Όσον αφορά εμένα, τον έβαλα σε πειρασμό και ξεσήκωσα τους Ιουδαίους με φανατισμό και οργή εναντίον του. Ακόνισα τη λόγχη για τα πάθη του, ανακάτεψα τη χολή και το ξύδι και διέταξα να το πιει, έφτιαξα το σταυρό για να τον σταυρώσω, καθώς επίσης τα καρφιά που θα τρυπούσαν τα χέρια και τα πόδια του· τώρα, ο θάνατός του πλησιάζει και θα τον φέρω εδώ, υποταγμένο σε σένα και σε μένα”.

Ύστερα απ’ αυτά, ο πρίγκιπας της κόλασης είπε, “Μόλις τώρα μου είπες ότι πήρε τους νεκρούς με τη βία από μένα. Αυτοί που ήταν εδώ μέχρι να ζήσουν και πάλι πάνω στη γη, έφευγαν από δω όχι με τη δική τους δύναμη, αλλά με τις προσευχές που γίνονταν στον Θεό και ο παντοδύναμος Θεός τους ήταν αυτός που τους έπαιρνε από εμένα. Ποιος είναι λοιπόν αυτός ο Ιησούς ο Ναζωραίος, που με το λόγο του πήρε τους νεκρούς δίχως να προσευχηθούν στον Θεό; Ίσως να είναι ο ίδιος που μου πήρε το Λάζαρο, ο οποίος ήταν τέσσερις μέρες νεκρός και μύριζε και είχε σαπίσει και τον είχα στην κατοχή μου σαν άνθρωπο νεκρό, αλλά’ αυτός τον έφερε πάλι στη ζωή με τη δύναμή του”.

Ο σατανάς απάντησε στον πρίγκιπα της κόλασης, “Είναι ο ίδιος αυτός ο Ιησούς ο Ναζωραίος”.

Ακούγοντάς το αυτό ο πρίγκιπας της κόλασης του είπε, “Σε εξορκίζω στις δυνάμεις που ανήκουν σε μένα, να μην τον φέρεις σε μένα. Γιατί όταν άκουσα για τη δύναμη του λόγου του, άρχισα να τρέμω από φόβο και ταυτόχρονα άρχισε να ταράζεται όλη η ασεβής συντροφιά μου. Και δεν μπορέσαμε να κρατήσουμε το Λάζαρο, αλλ’ εκείνος έδωσε ένα τίναγμα και με όλη τη κακία του έφυγε αμέσως μακριά μας· η ίδια η γη στην οποία βρισκόταν το νεκρό σώμα του Λαζάρου, τον απέδωσε πάλι ζωντανό. Ξέρω λοιπόν τώρα ότι αυτός είναι ο Παντοδύναμος Θεός που μπορούσε πράγματι να κάνει τέτοια πράγματα και είναι παντοδύναμος στην εξουσία του και στην ανθρώπινη φύση, Σωτήρας της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό μην τον φέρνεις εδώ, γιατί θα ελευθερώσει όλους εκείνους που κρατώ φυλακισμένους εξαιτίας της απιστίας και δέσμιους με τα δεσμά των αμαρτιών τους και θα τους οδηγήσει στην αιώνια ζωή”».

Κεφάλαιο 16

«Κι ενώ ο σατανάς και ο πρίγκιπας της κόλασης έλεγαν αυτά μεταξύ τους, ακούστηκε ξαφνικά μια φωνή σαν κεραυνός και φύσημα ανέμων, που έλεγε, “Σηκώστε τις πύλες σας, πρίγκιπες· υψωθείτε πύλες αιώνιες και θα εισέλθει ο Βασιλιάς της Δόξας”.

Όταν το άκουσε αυτό ο πρίγκιπας της κόλασης, είπε στον σατανά, “Φύγε από μπροστά μου και χάσου από τις κατοικίες μου. Αν είσαι δυνατός πολεμιστής, πολέμησε με το Βασιλιά της Δόξας. Αλλά τι έχεις εσύ να κάνεις μαζί του;” Και τον έδιωξε από την κατοικία του.

Κι ο πρίγκιπας είπε στους ασεβείς αξιωματούχους του, “Κλείστε τις χάλκινες πύλες της ασπλαχνίας, στερεώστε τες με σιδερένιες μπάρες και πολεμήστε θαρραλέα, για να μην πιαστούμε αιχμάλωτοι”.

Όταν όμως οι άγιοι τα άκουσαν αυτά, μίλησαν με φωνή έντονου θυμού στον πρίγκιπα της κόλασης, “Άνοιξε τις πύλες σου για να μπει ο Βασιλιάς της Δόξας”.

Και ο θεϊκός προφήτης Δαβίδ, φώναξε και είπε, “Προφήτευσα λοιπόν αληθινά όταν ήμουν στη γη και είπα, ας υμνούν τον Κύριο για τα ελέη του και για τα θαυμάσια έργα του προς τους γιους των ανθρώπων. Συνέτριψε τις χάλκινες πύλες και κατέκοψε τις σιδερένιες μπάρες. Κατανίκησε τους άφρονες για τις ανομίες τους και για τις αδικίες τους”.

Ύστερα, ένας άλλος προφήτης, ο άγιος Ησαΐας, μίλησε με τον ίδιο τρόπο σε όλους τους αγίους και είπε, “Δεν σας προφήτευσα σωστά όταν ζούσα πάνω στη γη; Οι νεκροί θα ζήσουν και εκείνοι που είναι στους τάφους τους θ’ αναστηθούν και εκείνοι που είναι μέσα στο χώμα θα αγαλλιάσουν, γιατί η δρόσος που έρχεται απ’ τον Κύριο θα τους φέρει τη λύτρωση. Και σε άλλο σημείο είπα, “Ω θάνατε, που είναι το κεντρί σου;”

Όταν όλοι οι άγιοι τα άκουσαν αυτά που είπε ο Ησαΐας, είπαν στον πρίγκιπα της κόλασης, “Άνοιξε τώρα τις πύλες σου και βγάλε τους σιδερένιους μοχλούς, γιατί τώρα θα αιχμαλωτιστείς και δεν θα έχεις καμιά δύναμη”.

Ακούστηκε τότε μια μεγάλη φωνή σαν κεραυνός που έλεγε, “Σηκώστε τις πύλες σας, πρίγκιπες και υψωθείτε πύλες της κόλασης και θα εισέλθει ο Βασιλιάς της Δόξας”.

Ο πρίγκιπας της κόλασης, ακούγοντας την ίδια φωνή να επαναλαμβάνεται, φώναξε, σαν να μη γνώριζε, “Ποιος είναι αυτός ο Βασιλιάς της Δόξας;”  

Ο Δαβίδ απάντησε στον πρίγκιπα της κόλασης και είπε, “Καταλαβαίνω τα λόγια αυτής της φωνής, γιατί κάποτε τα είπα και εγώ με το πνεύμα του. Και τώρα, όπως είπα πιο πριν, σου απαντώ: είναι ο Κύριος ο κραταιός και ισχυρός, ο Κύριος ο δυνατός στον πόλεμο, αυτός είναι ο Βασιλιάς της Δόξας και ο Κύριος του ουρανού και της γης. Έστρεψε το βλέμμα του χαμηλά για ν’ ακούσει τους στεναγμούς των δεσμίων και για να ελευθερώσει εκείνους που είναι παραδομένοι στο θάνατο. Τώρα λοιπόν, εσύ ρυπαρέ και βρωμερέ πρίγκιπα της κόλασης, άνοιξε τις πύλες σου, για να εισέλθει ο Βασιλιάς της Δόξας, γιατί αυτός είναι ο Κύριος του ουρανού και της γης”.

Ενώ ο Δαβίδ έλεγε αυτά τα λόγια, εμφανίστηκε ο κραταιός Κύριος με μορφή ανθρώπου και φώτισε τα μέρη εκείνα που ήταν πριν στο σκοτάδι.

Και έκανε κομμάτια τις αλυσίδες που μέχρι τότε δεν μπορούσαν να σπάσουν· και με την ακατανίκητη δύναμή του επισκέφθηκε εκείνους που βρίσκονταν στο βαθύ σκοτάδι, εξαιτίας της ανομίας και στη σκιά του θανάτου, εξαιτίας της αμαρτίας.»     

Κεφάλαιο 17

«Όταν άκουσαν αυτά τα πράγματα, ο ασεβής θάνατος και οι σκληροί αξιωματούχοι, καταλήφθηκαν από φόβο μέσα στα διάφορα βασίλειά τους, βλέποντας την καθαρότητα του φωτός και τον ίδιο τον Χριστό να εμφανίζεται ξαφνικά στις διαμονές τους. Άρχισαν λοιπόν να φωνάζουν και να λένε, “Μας έχεις καθηλώσει. Θέλεις να μας αναστατώσεις ενώπιον του Κυρίου. Ποιος είσαι εσύ ο αδιάφθορος, μ’ αυτή τη φωτεινή εμφάνιση που είναι μια πλήρης απόδειξη του μεγαλείου σου και που δεν φαίνεται να την προσέχεις και τόσο πολύ;

Ποιος είσαι εσύ, τόσο ισχυρός και τόσο αδύναμος, τόσο σπουδαίος και τόσο μικρός, ένας ταπεινός κι όμως ένας στρατιώτης πρώτης τάξης, που μπορεί να διατάζει έχοντας τη μορφή υπηρέτη σαν ένας κοινός στρατιώτης;

Ο Βασιλιάς της Δόξας, νεκρός και ζωντανός, αν και τον σκότωσαν πάνω στο σταυρό;

Εσύ που ξάπλωσαν νεκρό στον τάφο, που κατέβηκες ζωντανός σε μας, που με το θάνατο σου ρίγησαν όλα τα πλάσματα και σείστηκαν όλα τα άστρα, κι έχεις τώρα την ελευθερία σου ανάμεσα στους νεκρούς και ταράζεις τις λεγεώνες μας;

Ποιος είσαι εσύ που απελευθερώνεις τους φυλακισμένους που κρατιούνταν από τις αλυσίδες του προπατορικού αμαρτήματος και τους ξαναφέρνεις στην παλιά τους ελευθερία;

Ποιος είσαι εσύ που απλώνεις ένα τόσο λαμπρό και θεϊκό φως πάνω σ’ εκείνους που είχαν τυφλωθεί από το σκοτάδι της αμαρτίας;”

Με όμοιο τρόπο, όλες οι λεγεώνες των διαβόλων καταλήφθηκαν απ’ τον ίδιο τρόμο και φώναξαν με την πιο φοβισμένη φωνή, “Πως γίνεται, Ιησού Χριστέ να είσαι ένας άνθρωπος τόσο ισχυρός και υπέροχος μέσα στο μεγαλείο σου, τόσο λαμπρός ώστε να μην έχεις ούτε ένα ψεγάδι και τόσο αγνός ώστε να μην έχεις ούτε μία αμαρτία; Γιατί αυτός ο κατώτερος κόσμος της γης, που μέχρι τώρα ήταν υποταγμένος σε μας κι απ’ τον οποίο παίρναμε φόρο υποτελείας, ποτέ πριν δεν μας έστειλε έναν τέτοιο νεκρό, ποτέ δεν έστειλε δώρα σαν κι αυτά στους πρίγκιπες της κόλασης.

Ποιος είσαι εσύ λοιπόν, που με τέτοιο θάρρος μπαίνεις στο βασίλειο μας κι όχι μόνο δεν φοβάσαι να μας απειλήσεις με τις μεγαλύτερες τιμωρίες, αλλ’ επίσης προσπαθείς να σώσεις κι όλους τους άλλους από τις αλυσίδες με τις οποίες τους κρατάμε; Ίσως να είσαι εκείνος ο Ιησούς για τον οποίο μόλις τώρα μίλησε ο σατανάς στον πρίγκιπα μας· εκείνος που με το σταυρικό σου θάνατο απέκτησες δύναμη πάνω στο θάνατο”.

Τότε ο Βασιλιάς της Δόξας ποδοπατώντας το θάνατο, συνέλαβε τον πρίγκιπα της κόλασης, του αφαίρεσε όλες τις δυνάμεις και πήρε μαζί του το γήινο πατέρα μας, τον Αδάμ, στη δόξα του».

Κεφάλαιο 19

«Άπλωσε τότε ο Ιησούς το χέρι του και είπε, “Ελάτε κοντά μου όλοι εσείς οι άγιοί μου, που δημιουργηθήκατε κατ’ εικόνα μου και καταδικαστήκατε από το δέντρο του απαγορευμένου καρπού και από το διάβολο και το θάνατο. Ζήστε τώρα από το ξύλο του σταυρού μου· ο διάβολος, ο πρίγκιπας αυτού του κόσμου, έχει νικηθεί και ο θάνατος κατακτήθηκε”.

Τότε αμέσως όλοι οι άγιοι ενώθηκαν μαζί κάτω από το χέρι του υψίστου Θεού και ο Κύριος Ιησούς έπιασε το χέρι του Αδάμ και είπε, “Ειρήνη σε σένα και σε όλους τους δίκαιους απογόνους σου, που είναι δικοί μου”.

Τότε ο Αδάμ, πέφτοντας στα πόδια του Ιησού, απευθύνθηκε σ’ αυτόν με δάκρυα, με ταπεινά λόγια και δυνατή φωνή, λέγοντας, “Θα σε υμνώ, ω Κύριε, γιατί με ανύψωσες και δεν επέτρεψες στους εχθρούς μου να χαίρονται εις βάρος μου. Ω Κύριε Θεέ μου, σε φώναξα κι εσύ με θεράπευσες. Ω Κύριε, ανέβασες την ψυχή μου από τον τάφο, με κράτησες ζωντανό, για να μην πέσω στο βάραθρο. Υμνείτε τον Κύριο, όλοι εσείς οι άγιοι του και δίνετε ευχαριστίες ενθυμούμενοι την αγιότητά Του. Γιατί ο θυμός του δεν διαρκεί παρά μόνο για μια στιγμή. Η ζωή υπάρχει στη χάρη του”.

Με τον ίδιο τρόπο, όλοι οι άγιοι, γονατισμένοι στα πόδια του Ιησού, είπαν με μια φωνή, “Ήρθες, Λυτρωτή του κόσμου και εκπλήρωσες πάντα όσα προείπες με το νόμο και με τους αγίους σου προφήτες. Λύτρωσες τους ζωντανούς με το σταυρό σου και κατέβηκες σε μας, για να μας σώσεις με το σταυρικό σου θάνατο από την κόλαση και με τη δύναμή σου από το θάνατο. Ω Κύριε, όπως έθεσες τα λάβαρα της δόξας σου στον ουρανό και το σημείο του λυτρωμού σου, το σταυρό σου, πάνω στη γη, έτσι Κύριε, θέσε το σημείο της νίκης σου του σταυρού σου και στην κόλαση, ώστε ο θάνατος να μην έχει πια εξουσία”.

Τότε ο Κύριος απλώνοντας το χέρι του, έκανε το σημείο του σταυρού πάνω στον Αδάμ και πάνω σε όλους τους αγίους του. Και παίρνοντας τον Αδάμ από το δεξί του χέρι, ανέβηκε από την κόλαση και όλοι οι άγιοι του Θεού τον ακολούθησαν.

Τότε ο βασιλιάς προφήτης Δαβίδ, φώναξε με τόλμη και είπε, “Ψάλετε στον Κύριο άσμα νέο, γιατί έκανε έργα θαυμάσια. Η δεξιά του και ο άγιος βραχίονάς του, του έδωσαν τη Νίκη. Ο Κύριος έκανε γνωστή τη σωτηρία του, τη δικαιοσύνη του αποκάλυψε μπροστά στα έθνη”.

Και όλο το πλήθος των αγίων απάντησε λέγοντας, “Αυτή τη δόξα έχουν όλοι οι όσιοι αυτού, Αμήν, Αινείτε τον Κύριο”.

Ύστερα ο προφήτης Αββακούμ φώναξε και είπε, “Εξήλθες για τη σωτηρία του λαού σου· ναι, για τη σωτηρία του λαού σου”.

Και όλοι οι άγιοι είπαν, “Ευλογημένος ο ερχόμενος στο όνομα του Κυρίου, γιατί ο Κύριος μας φώτισε. Αυτός είναι ο Θεός μας για πάντα· αυτός θα μας βασιλεύσει στον αιώνα τον άπαντα. Αμήν”.

Με τον ίδιο τρόπο είπαν όλοι οι προφήτες τα ιερά λόγια του ύμνου του και ακολούθησαν τον Κύριο”.

Στο Κεφάλαιο 20 περιγράφεται πως ο Χριστός παραδίνει τον Αδάμ στον αρχάγγελο Μιχαήλ να τον οδηγήσει στον Παράδεισο. Εκεί συναντά τον Ενώχ και τον Ηλία, οι οποίοι δεν είχαν πεθάνει, καθώς επίσης και τον ληστή που συγχώρεσε ο Χριστός την στιγμή της σταυρικής του θυσίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Απόκρυφα κείμενα της Καινής Διαθήκης, Τόμος 1^ος, Έκδοση «Πύρινος Κόσμος»

2.  Σχολικό εγχειρίδιο Θρησκευτικών Β΄ Γυμνασίου
το είδαμε εδώ