Κυριακή του Θωμά (Αντίπασχα), «Ότι εώρακάς με πεπίστευκας· μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες» (Ιωάν. κ΄ 20).

Απόστολος: Πράξ. ε΄ 12 – 20

Ευαγγέλιο: Ιωάν. κ΄ 19 – 31

«Ότι εώρακάς με πεπίστευκας· μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες» (Ιωάν. κ΄ 20).

Κυριακή του Αντίπασχα ή του Θωμά η σημερινή Κυριακή. Κυριακή του Αντίπασχα, γιατί και σήμερα δεσπόζει το γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου. Μάλιστα το πρώτο μέρος του Ευαγγελίου είναι επανάληψη του Ευαγγελίου της Κυριακής του Πάσχα. Όμως, η σημερινή Κυριακή λέγεται και Κυριακή του Θωμά, γιατί σ’ αυτήν δεσπόζει όχι μόνο η απιστία του Θωμά, αλλά και η θαυμαστή ομολογία του ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Κύριος και Θεός του. Μια ομολογία η οποία θεραπεύει την απιστία του Θωμά και ισχυροποιεί στο εξής την πίστη των ανθρώπων στο γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου.

Ο Κύριος, λοιπόν, θέλοντας να τιμήσει την πρώτη ημέρα της εβδομάδος, οικονομεί, συγκαταβαίνει, ούτως ώστε η Ανάσταση, αλλά και οι δύο εμφανίσεις του στους μαθητές του, να γίνουν αυτή την ημέρα. Με τον τρόπο αυτό ευλογεί και αγιάζει αυτή την ημέρα. Έτσι, «η μιά των σαββάτων» θα γίνει στο εξής ημέρα «κλητή και αγία ... εορτών εορτή και πανήγυρις πανηγύρεων», κατά την οποία θα ευλογούμε και θα δοξολογούμε το Χριστό δια μέσου των αιώνων. Για τούτο και στο εξής η ημέρα αυτή θα ονομαστεί Κυριακή, προς τιμήν αλλά και ανάμνηση της Αναστάσεως του Κυρίου.

Ιδιαίτερα σημαντική η σημερινή ημέρα, γιατί δια της Αναστάσεως του Κυρίου έχουμε νέκρωση του θανάτου, καθαίρεση του Άδου και την απαρχή της αιώνιας ζωής. Ιδιαίτερα σημαντική, γιατί σήμερα ο Κύριος μεταφέρει στους ανθρώπους τους καρπούς και τα αποτελέσματα του θανάτου και της Αναστάσεώς του. Μέσα από το χαιρετισμό «ειρήνη υμίν» ο Ιησούς μεταφέρει στους μαθητές του, και μέσω αυτών σε όλους τους ανθρώπους, το μήνυμα της συμφιλίωσης με το Θεό και τους ανθρώπους, καθώς και με την ίδια τη συνείδησή τους.

Η Ανάσταση του Κυρίου, η παρουσία του «των θυρών κεκλεισμένων» και ο χαιρετισμός «ειρήνη υμίν», γίνονται πρόξενος μεγάλης χαράς. Χαράς για το ίδιο το γεγονός της Αναστάσεως και της παρουσίας του Κυρίου. Χαράς για το γεγονός της συμφιλίωσής του με το Θεό. Χαράς, γιατί δεν τους ελέγχει για λάθη τους, για το φόβο τους ή για την ολιγοπιστία τους και το διασκορπισμό τους την ώρα του πάθους του.

Όλα διαγράφονται με τον χαιρετισμό «ειρήνη υμίν». Και όχι μόνο αλλά, επαναλαμβάνοντας αυτό το χαιρετισμό, προχωρεί σε νέες δωρεές στους μαθητές του. Πρώτον, τους καλεί να γίνουν συνεχιστές του έργου του για τη σωτηρία των ανθρώπων. Δεύτερον, τους προσφέρει το Άγιο Πνεύμα και όχι απλά τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος. Και τρίτον, τους προσφέρει την εξουσία που έχει ο ίδιος ως Θεός «αφιέναι αμαρτίαις» να συγχωρούν αμαρτίες.

Επειδή δε κατά την πρώτη, μετά την Ανάσταση, εμφάνιση στους μαθητές του απουσίαζε ο Θωμάς, ο Ιησούς, οκτώ μέρες μετά, εμφανίζεται και πάλιν ενώπιον των μαθητών του, παρόντος τώρα και του Θωμά, επαναλαμβάνοντας τον ίδιο χαιρετισμό, «ειρήνη υμίν». Τόσο η νέα εμφάνιση, όσο και η επανάληψη του χαιρετισμού της ειρήνης, ήταν η ένδειξη ότι πρόσφερε και στο Θωμά τη συγχώρηση, καθώς και τη συμφιλίωση με το Θεό, παρά τη δυσπιστία του. Παράλληλα με τη συγκατάβασή του στο Θωμά, του προσφέρει και τη δυνατότητα της αποκατάστασης μέσα από μια δυνατή ομολογία: «ο Κύριός μου και ο Θεός μου».

Υποκλινόμαστε με θαυμασμό στον Κύριο για τις δωρεές του προς τους μαθητές Του. Υποκλινόμαστε με θαυμασμό στο έργο της Θείας Οικονομίας, της Θείας συγκατάβασης. Δηλαδή, η απομάκρυνση του Θωμά κατά την πρώτη εμφάνιση, με στόχο να του προξενήσει περισσότερη ασφάλεια και βεβαιότητα, «Γιατί, κατά τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, αν ήταν μαζί ο Θωμάς, δε θα είχε βέβαιη αμφιβολία· κι αν δεν είχε αμφιβολία, δε θα ζητούσε μ’ επιμονή. Και αν δε ζητούσε, δε θα ψηλαφούσε· Αν όμως δεν ψηλαφούσε, δε θα ομολογούσε τον Κύριο και Θεό, κι αν δεν ομολογούσε Κύριο και Θεό, το Χριστό, δε θα είχαμε εμείς διδαχθεί να τον δοξολογούμε μ’ αυτό τον τρόπο. Ώστε με την απουσία του μας ποδηγέτησε προς την αλήθεια κι όταν ήρθε σταθεροποίησε την πίστη μας».

Ο Θωμάς, λοιπόν, μέσα από την επίμονη άρνησή του να δεχθεί ότι ο Διδάσκαλός του Αναστήθηκε, και μάλιστα για τη διάλυση και της πιο μικρής αμφιβολίας του, ότι θα έπρεπε να δει με τα μάτια του τις πληγές από τα καρφιά και να βάλει το χέρι στη λογχισμένη πλευρά, ζει ένα δράμα για οχτώ ημέρες. Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα παλεύει ανάμεσα στην αμφιβολία και την πίστη. Σ’ αυτό το μαρτύριο των οκτώ ημερών φαίνεται ότι η ζυγαριά έκλινε προς την πλευρά της πίστης. Έτσι, με τη νέα εμφάνιση του Ιησού, και ιδιαίτερα με την προτροπή «φέρε τον δάκτυλόν σου ώδε και ίδε τας χείρας μου, και φέρε την χείρα σου και βάλε εις την πλευράν μου, και μη γίνου άπιστος, αλλά πιστός», ο Θωμάς αντέδρασε με τη θαυμαστή ομολογία: «ο Κύριός μου και ο Θεός μου». Ω Κύριε και Θεέ μου. Πιστεύω στην οικονομία και τη συγκατάβασή σου. Και όχι απλά πιστεύω στην Ανάστασή σου, αλλά αναγνωρίζω ότι Εσύ είσαι ο Κύριός μου και ο Θεός μου.

Η ομολογία του Θωμά ξεπερνά την ομολογία του Ναθαναήλ ο οποίος είχε πει: «Ραββί συ ει ο Υιός του Θεού, συ ει ο βασιλεύς του Ισραήλ» (Ιωάν. α΄ 49). Η ομολογία του Θωμά εκφράζει μια από τις σημαντικότερες αλήθειες του Χριστιανισμού, που είναι η πίστη στη θεότητα του Ιησού και την οποία επιβεβαιώνει και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, λέγοντας στην αρχή του Ευαγγελίου «και Θεός ην ο λόγος» (Ιωάν. α΄ 1).

Ιδιαίτερα σημαντική η ομολογία του Θωμά γιατί προέρχεται από δύσπιστα χείλη στα οποία προσφέρθηκαν όλες οι αποδείξεις που ζητούσαν. Αυτή την ομολογία οφείλουμε να εκφράζουμε κι εμείς για το Χριστό. Ότι δηλαδή είναι ο Θεός μας που έγινε άνθρωπος για τη δική μας σωτηρία και όχι άνθρωπος που έγινε Θεός.

Αδελφοί μου, μεγάλη η δύναμη της πίστης. Η πίστη ανυψώνει τον άνθρωπο στον ουρανό και τον κάνει να βλέπει ξεκάθαρα όχι μόνο τα ορατά, αλλά και τα αόρατα. Για τούτο λέει σήμερα ο Κύριος στο Θωμά: «Ότι εώρακάς με πεπίστευκας· μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες». Πείστηκες επειδή με είδες με τα μάτια σου. Μακάριοι εκείνοι που χωρίς να με έχουν δει πιστεύουν. Ιδιαίτερα σημαντική η προτροπή του Κυρίου και για μας σήμερα. Αν θέλουμε να προβάλει μέσα μας η ανάσταση, θα πρέπει να μας διακρίνει η βαθιά και ξεκάθαρη πίστη που θα μας συνδέσει προσωπικά με το Χριστό. Αν αναζητούμε την πληρότητα, αυτή βρίσκεται στη συνειδητή ομολογία στο πρόσωπο του Ιησού: «Εσύ είσαι ο Κύριος και ο Θεός μου». Ας αναζητήσουμε αυτή την πληρότητα. Αμήν.

Θεόδωρος Αντωνιάδης- Μητρόπολη Πάφου