Το μαρτύριο του κοινωνικού αποκλεισμού -Κυριακή ΙΒ Λουκά π. Γερασιμάγγελος Στανίτσας

ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ

            Ο ΙΗΣΟΥΣ Χριστός ερχόμενος στον κόσμο εγκαινίασε μια νέα πραγματικότητα. Τα ευαγγέλια κάνουν συχνά λόγο για θαύματα του Ιησού κι’ όλα έχουν ένα μόνιμο χαρακτηριστικό: δεν γίνονται για να προκαλέσουν την πίστη, αλλά την προϋποθέτουν. Και αυτό φαίνεται στη σημερινή ευαγγελική διήγηση της θεραπείας των δέκα λεπρών.

            Ο Ιησούς « αναβαίνων εις Ιεροσόλυμα» ετοιμάζεται να επισκεφθεί ένα τόπο και συναντά στο δρόμο του δέκα λεπρούς άνδρες, οι οποίοι τον παρακαλούν « Ιησού επιστάτα ελέησον ημάς». Ο ένα απ’ αυτούς ήταν Σαμαρείτης. Οι Σαμαρείτες ως γνωστόν θεωρούνταν από τους Ιουδαίους ακάθαρτοι, αιρετικοί και αφορισμένοι. Κι’ όμως οι δέκα αυτοί άνθρωποι είναι μαζί όταν συναντάνε το Χριστό παρά τις διαφορές τους. Τι τους ενώνει άραγε; Τους ενώνει η αρρώστια, η απόρριψη, η κοινωνική απομόνωση. Η λέπρα ήταν για τους Εβραίους σημείο αμαρτίας και τιμωρίας και ο λεπρός απόβλητος από την κοινότητα, μέχρι να θεραπευθεί. Γι’ αυτό και όταν αντιλαμβάνονται το Χριστό, στέκονται μακριά « πόρρωθεν», από εκεί που τους είχε θέσει η κοινωνία.

            Η λέπρα λοιπόν συνέδεε αυτούς τους δέκα άνδρες. Εκείνο όμως που τους φέρνει ακόμη πιο κοντά είναι η πίστη τους, που ενισχύονταν απ’ όσα είχαν ακούσει για το Χριστό και έτρεφαν την ελπίδα να επιστρέψουν υγιείς στο οικογενειακό τους περιβάλλον. Ο Χριστός βέβαια δεν τους ζητάει πίστη, αλλά τους φανερώνει το μέτρο της αγάπης Του που δέχεται τους πάντες χωρίς καμιά διάκριση.

            Τους θεραπεύει όμως μ’ ένα περίεργο τρόπο. Τους στέλνει στους ιερείς του Ισραήλ που ήταν αρμόδιοι για να βεβαιώσουν τον καθαρισμό τους από τη λέπρα. Με τη μικρή αυτή υπακοή τους ζητάει να κάνουν πράξη την πίστη που από μόνοι τους φανέρωσαν. Και συγχρόνως  στέλνει κι’ ένα διπλό μήνυμα προς το ιουδαϊκού ιερατείου:  ότι ο ίδιος σέβεται το μωσαϊκό νόμο και ότι ο νόμος δεν έχει τη δύναμη να σώζει. Πέρα από το νόμο βρίσκεται  η πίστη. Γιατί ο νόμος έχει μέσα του τη δουλεία στην αμαρτία, ενώ η πίστη ανοίγει δρόμο για την ελευθερία και τη μετάνοια.

            Αυτή η πίστη επιτρέπει να δράσει επάνω τους η θαυματουργική ενέργεια του Θεού. Οι δέκα υπακούουν στην εντολή του Ιησού και η πίστη τους φέρνει την ανάλογη καρποφορία. Όπως πηγαίνουν προς τους ιερείς, καθαρίζονται από την αρρώστια τους Όμως μετά την θεραπεία συμβαίνουν πράγματα που μας οδηγούν στο ότι η πίστη δεν είναι ένα αυτονόητο αγαθό, αλλά που δοκιμάζεται συνεχώς και απαιτεί θάρρος, θυσίες, άσκηση, κάθαρση και φωτισμό.

            Εκείνο που μας εντυπωσιάζει αρχικά είναι η ευκολία με την οποία οι εννέα, αν και καθαρίσθηκαν από τη λέπρα τους, λησμόνησαν Εκείνον που τους ευεργέτησε, επικαλούμενοι προφανώς τις διατάξεις περί καθαρμών και δεν επιστρέφουν για να τον ευχαριστήσουν. Για να μη διαψεύσουν την επίσημη αναγνώριση εκ μέρους του ιερατείου και όσων τους απέκλειαν  από παντού, απορρίπτοντας Αυτόν που δεν απέκλεισε ποτέ οπό την αγάπη του  και τους θεράπευσε. Τον δε Σαμαρείτη θεωρούν εκτός έθνους και νόμου.

Φυσικά θα συνειδητοποίησαν, ότι ο Χριστός δεν ήταν  ιδιαίτερα αγαπητός στο καταστημένο της εποχής, το οποίο δεν ήθελαν να δυσαρεστήσουν. Πόσο μάλλον ο Σαμαρείτης που τους ακολουθούσε. Αλλά εκείνο που τον πλήγωσε περισσότερο  δεν ήταν οι φωνές των λευιτών όσο των πρώην συντρόφων τους, οι ρηχές εξηγήσεις και ο φανατισμός.

            ΟΙ ρόλοι όμως αντεστράφησαν. Αυτοί οι εννέα, τα χθεσινά θύματα του νόμου, τώρα αναπαράγουν τη συμπεριφορά του θύτη. Αυτοί που μέχρι χθες υφίσταντο διωγμούς και κοινωνικό αποκλεισμό, με τη σειρά τους αποκλείουν   κάποιους άλλους. Αρνούνται με κάθε τρόπο να παραδεχθούν, ότι στο παρελθόν υπήρξαν οι ίδιοι περιφρονημένοι και ασθενείς. Έτσι εξηγείται γιατί τόσο γρήγορα ξεχνούν τι έκανε γι’ αυτούς ο Θεός, και πόσο  απότομα φέρονται σκληρά σ΄ εκείνους που χαρακτηρίζονται περιθωριακοί. Ανήκουν τώρα κι’ αυτοί στους « καθώς πρέπει» και τους « υγιείς».

            Αποποιούμενοι οι εννέα το οδυνηρό παρελθόν τους, δείχνουν σαν να μη διδάχθηκαν τίποτε απ’ αυτό. Αισθάνονται ταπεινωτικά να επιστρέψουν εκεί   απ’ όπου ξεκίνησαν, τόσο μειωτικά το να παραδεχθούν ότι ήταν άρρωστοι και θεραπεύθηκαν με τη δύναμη του Θεού. Κι’ αντί να φανούν μεγαλόψυχοι και ευγνώμονες, κατάντησαν μικρόψυχοι και αχάριστοι. Αρνήθηκαν να γευθούν το μυστήριο της ανθρώπινης ευχαριστίας και τη χαρά της θαυματουργικής αποκατάστασης.

            Βλέποντας τα πράγματα μ’ ένα άλλο πρίσμα μπορούμε να διαπιστώσουμε, ότι οι κάθε λογής διακρίσεις, οι σύγχρονοι εθνικισμοί και οι πάσης φύσεως ρατσισμοί, οι ιδεολογικοί και θρησκευτικοί διαχωρισμοί κ.α. αποτελούν εκφράσεις αφιλαδελφείας και αχαριστίας εκ μέρους μας, κι’ όχι μόνο των εννέα απέναντι στο Θεό, ο Οποίος προσφέρει τα δώρα Του επί δικαίους και αδίκους, σε αγίους και αμαρτωλούς.

            Τρέχουν λοιπόν οι εννέα στους ιερείς για να λάβουν την αναγνώριση που επιζητούν, να βγάλουν το στίγμα από τον μακροχρόνιο κοινωνικό αποκλεισμό, να ξαναγίνουν ένα με τον κόσμο και να γευτούν τη χαρά του. Αυτό έχει πολύ μικρή σημασία, ότι το κάνουν αυτό σ’ ένα τόπο ιερό. Ας μην λησμονούμε πόσες φορές δεν επενδύουμε ιδιοτελείς προθέσεις και εγωιστικά κίνητρα με « χριστιανικά» επιχειρήματα! ‘Η πόσες φορές δεν χρησιμοποιούμε την πίστη, την ευλάβεια και την φιλανθρωπία μας για να δικαιολογήσουμε την κακία μας και την αδυναμία μας για θυσίες και αγάπη.

            Ένας όμως απ’ αυτούς « όταν είδε ότι θεραπεύθηκε, γύρισε πίσω δοξάζοντας τον Θεό, έπεσε στα πόδια του Χριστού και τον ευχαρίστησε. Και αυτός ήταν Σαμαρείτης». Επιστρέφει για να τον ευχαριστήσει, ενώ θα μπορούσε κι’ αυτός διωγμένος από τους ιερείς των ιουδαίων  να πάει στους δικούς του ιερείς, ξανάρχεται στον Ιησού, ενώ τον χωρίζουν εθνικές και θρησκευτικές διαφορές. Επιστρέφει ευγνωμονών και προπαντός ελεύθερος από εθνικιστικά συμπλέγματα και θρησκευτικές προκαταλήψεις, με μια πίστη ανιδιοτελή γεμάτη από αγάπη. 

            Μπορεί η κοινωνία να του στέρησε πολλά αποκλείοντας τον από τη φυσιολογική ανθρώπινη ζωή. Όμως ο ίδιος δεν έχασε ποτέ την ουσιώδη ανθρωπιά του, τη δυνατότητα να δημιουργεί δεσμούς, να ξεπερνάει το φόβο και την ανάγκη. Έτσι ήταν σε θέση να ξεπερνάει εγωισμούς και ντροπές της καθημερινής συμβατικότητας και να βάζει σε δεύτερη μοίρα την « αξιοπρέπεια  του» και τη γνώμη των άλλων για το πρόσωπο του. « Κι’ αυτός ήταν Σαμαρείτης». Δηλ. ήταν αποκλεισμένος δύο φορές από τους συνανθρώπους του.: για την καταγωγή του και κατάντημα του. Αλλά και δύο φορές αποκαταστημένος: και ως προς την υγεία του και ως προς τη νέα σχέση του με το Θεό.

            Κι’ εδώ έγκειται η θεραπεία που προσφέρει ο Χριστός σ’ εμάς: μια θεραπεία αληθινή, καίρια και ουσιαστική και αποκατάσταση των σχέσεων μας με το Θεό. Δεν είναι αρκετό να αφαιρέσει ο Χριστός την ασθένεια ή τις αμαρτίες. Χρειάζεται κι’  εμείς να υγιαίνουμε εν αυτώ και να ζούμε σε κοινωνία μαζί Του. Δεν αρκεί να καλυπτόμαστε πίσω από μια « ωραία» πίστη, πρέπει η πίστη αυτή να συνοδεύεται από έναν αυθεντικό τρόπο ζωής εν Χριστώ.

            Το βασικό λοιπόν μήνυμα της σημερινής ευαγγελικής διήγησης είναι: Ο Χριστός έρχεται να μας συναντήσει χωρίς διακρίσεις και χωρίς ν’ αποκλείει τη χάρη Του από κανέναν. Γίνεται ο ίδιος μέσα στην Εκκλησία ο θεραπευτής μας και αποκαθιστά τη σχέση μας με το Θεό.

Ζητεί ζωντανή πίστη που περνάει μέσα από την ταπείνωση και εκφράζεται ως αγάπη., Πίστη που συναντάει το Θεό στο πρόσωπο του άλλου και αυτοπροσφέρεται ως ευχαριστία, δοξολογία, αληθινή λατρεία.

            Πρόκειται για πίστη που αλλάζει τη σχέση μας με το Θεό, με τους άλλους και το περιβάλλον μας. Πίστη στην οποία μας προσκαλεί σήμερα ο ευγνώμων Σαμαρείτες, που αν βιωθεί σωστά θα κάνει αδύνατο να ξαναειπωθεί το δίκαιο παράπονο του Χριστού : « οι δε εννέα πού;»

π.γ.στ.
πηγή