Συναξαριστής 28 Φεβρουαρίου

Ὁ Ὅσιος Βασίλειος ὁ Ὁμολογητὴς συναθλητὴς τοῦ Ἁγίου Προκοπίου τοῦ Δεκαπολίτου

 

«Δι᾿ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν Προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα».
Ἂς τρέχουμε μὲ ὑπομονὴ τὸν ἀγῶνα ποὺ προβάλλει μπροστά μας. Μ᾿ αὐτὸν τὸν τρόπο ἀγωνίστηκε καὶ ὁ Ὅσιος Βασίλειος ἐνάντια στοὺς εἰκονομάχους, ἐπὶ Λέοντος Γ´ τοῦ Ἰσαύρου. Ὑπῆρξε μαθητὴς καὶ συναθλητὴς τοῦ Ἁγίου Προκοπίου τοῦ Δεκαπολίτου (+ 27 Φεβρουαρίου) σὲ ποιὰ μονὴ ὅμως, μᾶς εἶναι ἄγνωστο.

Καταδιώχθηκε γιὰ τὴν ἄκαμπτη ἀντίστασή του καὶ τὴν θαῤῥαλέα συνηγορία του ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας. Βασανίστηκε ποικιλοτρόπως καὶ φυλακίστηκε. Μετὰ τὸ θάνατο τοῦ Λέοντα Γ´, τοῦ δόθηκε ἡ ἐλευθερία του.

Τότε ἐπιδόθηκε στὴ διδασκαλία τῆς πίστης, μὲ ὅλη τὴν θέρμη τῆς φιλοχρίστου ψυχῆς του. Ἀθλητὴς τοῦ ἀσκητηρίου του, κατάρτιζε πάντοτε πνευματικότερα τὸν ἑαυτό του. Μέγας ἀγωνιστὴς τῆς Ἐκκλησίας, στρατευόταν συνεχῶς γιὰ τὴν ἐνίσχυση τῆς ὀρθόδοξης ἀλήθειας, γιὰ τὴν διαφώτιση τῶν αἱρετικῶν, γιὰ τὴν στερέωση τῶν πιστῶν καὶ γιὰ τὴν μετάνοια τῶν ἁμαρτωλῶν.

Ὁ θάνατος τὸν πῆρε ἀπὸ τὸ πολύμοχθο αὐτὸ στάδιο, γιὰ νὰ τὸν μεταφέρει στὴ δόξα καὶ τὴν μακαριότητα τῶν δικαίων καὶ στεφανηφόρων ψυχῶν.

Ἀπολυτίκιον. 
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Βασίλειον δώρημα, τῆς Ἐκκλησίας Χριστοῦ, ἐδείχθης Βασίλειε, ὡς βασιλεύσας παθῶν, τοῖς θείοις σου σκάμμασι· σὺ γὰρ ὁμολογίᾳ, τὸν σὸν βίον φαιδρύνας, λάμπεις δι’ ἀμφοτέρων, ὡς ἀστὴρ σελασφόρος· ἐντεῦθεν τῆς ἀσαλεύτου βασιλείας ἠξίωσαι.

Κοντάκιον.
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Ἐξ ὕψους λαβών, τὴν θείαν ἀποκάλυψιν, ἐξῆλθες σοφέ, ἐκ μέσου τῶν συγχύσεων, καὶ μονάσας Ὅσιε, τῶν θαυμάτων εἴληφας τὴν ἐνέργειαν, καὶ τὰς νόσους ἰᾶσθαι τῇ χάριτι, Βασίλειε Πάτερ ἱερώτατε.

Μεγαλυνάριον.Ὤφθης Βασιλέως τῶν οὐρανῶν, θεράπων καὶ μύστης, διὰ βίου εἰλικρινοῦς· οὗ τὸν χαρακτῆρα, σεβόμενος αἰσχύνεις, Βασίλειε παμμάκαρ, ἄνακτα τύραννον.

---

 

Ὁ Ἅγιος Προτέριος, ἱερομάρτυρας Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλεξανδρείας

Ἦταν ἀρχιπρεσβύτερος καὶ πατριαρχικὸς ἐπίτροπος στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἀλεξανδρείας, τὸ ἔτος 450, στὰ χρόνια τῶν βασιλέων Μαρκιανοῦ καὶ Πουλχερίας.

Ὅταν ἔγινε ἡ Δ´ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος στὴν Κωνσταντινούπολη (451), συμμετεῖχε σ᾿ αὐτὴ καὶ ὁ Προτέριος, καὶ μὲ τόλμη ἀγωνίστηκε κατὰ τῆς πλάνης τῶν μονοφυσιτῶν. Ἡ Σύνοδος αὐτὴ καταδίκασε τὸν μονοφυσίτη Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Διόσκορο καὶ στὸ θρόνο ἀνέβασε τὸν Προτέριο (452-457). Οἱ μονοφυσῖτες, ὅμως, κατόρθωσαν νὰ δημιουργήσουν ταραχὲς στὴν Ἀλεξάνδρεια. Μὲ ἐπικεφαλῆ κάποιον μονοφυσίτη ἱερέα Ἀλεξανδρείας Τιμόθεο τὸν Αἴλουρο, ὁ ὁποῖος κατάφερε νὰ ξεγελάσει ἀκόμα καὶ τοὺς μοναχοὺς καὶ νὰ τοὺς πάρει μὲ τὸ μέρος του, ὁ μανιασμένος ὄχλος ἀνακήρυξε Πατριάρχη αὐτὸν τὸν ἱερέα.

Ὁ Προτέριος γιὰ νὰ σωθεῖ ἀπὸ τὴν λύσσα τῶν αἱρετικῶν, κρύφτηκε μέσα σὲ μία μεγάλη κολυμβήθρα τοῦ ναοῦ. Οἱ αἱρετικοὶ ὅμως τὸν ἀνακάλυψαν καὶ μέσα ἐκεῖ τὸν ἔσφαξαν. Καὶ ὅλα αὐτὰ ἔγιναν τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα, καὶ ὁ Τιμόθεος ὁ Αἴλουρος τελοῦσε τὶς ἀκολουθίες τῶν Παθῶν μὲ ματωμένα χέρια. Ἀργότερα ὁ Τιμόθεος αὐτὸς καταδικάσθηκε συνοδικὰ καὶ ἐξορίστηκε στὴ Γάγγρα. Ὁ δὲ Προτέριος ἀνακηρύχθηκε μέγας Ἅγιος της Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας.
(Ὁρισμένοι Συναξαριστὲς περιττῶς ἀναφέρουν τὴν μνήμη του καὶ τὴν 23η Φεβρουαρίου).

---

 

Ὁ Ὅσιος Βάρσος ἐπίσκοπος Δαμασκοῦ

Ἀπεβίωσε εἰρηνικά.

---

 

Ὁ Ἅγιος Ἀβρίκιος (ἢ Ἀβέρκιος)

Μαρτύρησε διὰ ξίφους.

---

 

Ὁ Ἅγιος Νέστωρ

Καταγόταν ἀπὸ τὴν Πέργη τῆς Παμφυλίας καὶ διέδιδε θερμὰ τὴν χριστιανικὴ πίστη. Τόσο δὲ τολμηρὸς ἦταν στὸ ἔργο του, ποὺ ἐξακολουθοῦσε ἄφοβα νὰ τὸ πράττει καὶ μετὰ τὰ διατάγματα τοῦ αὐτοκράτορα Διοκλητιανοῦ κατὰ τῶν χριστιανῶν.

Ὁ Διοικητὴς τῆς Πέργης Εἰρήναρχος, τὸν συνέλαβε καὶ τὸν ἔστειλε στὸν ἔπαρχο τῆς Παμφυλίας Πόπλιο. Αὐτὸς μάταια προσπάθησε νὰ τὸν παρασύρει στὴν ἄρνηση τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν δὲ ἔχασε κάθε ἐλπίδα, διέταξε τὴν σταύρωσή του. Ὁ Νέστωρ ὑπέστη τὸ μαρτύριό του μὲ πολλὴ καρτερία. Καὶ ἀπὸ τὸ σταυρό, ἐνῷ οἱ πόνοι τὸν κατακεντοῦσαν, αὐτὸς ὑμνοῦσε τὸ Χριστό.
(Τὸν Νέστορα αὐτὸν ὁ Πατμιακὸς Κώδικας 266 καλεῖ ἐπίσκοπο).

---

 

Οἱ Ὁσίες Μαράνα ἢ Μαριάννα καὶ Κύρα

 

Πατρίδα τους ἦταν ἡ Βέῤῥοια (τωρινὸ Χαλέπιο) τῆς Συρίας καὶ ἔζησαν στὶς ἀρχὲς τοῦ 5ου αἰῶνα μ.Χ. Ἡ καταγωγή τους ἦταν ἐπίσημη καὶ εὐγενική, ἀνάλογη δὲ καὶ ἡ μόρφωσή τους.

Αὐτὲς ὅμως καταφρόνησαν τὴν λαμπρότητα καὶ τὰ ἄλλα θέλγητρα τῆς ζωῆς, καὶ ἔκτισαν ἕνα περιτείχισμα ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη ὅπου ἐκεῖ μέσα με αὐστηρὴ ἄσκηση προόδευαν στὶς ἀρετὲς τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ. Ἡ Ὁσία ζωή τους προσείλκυσε καὶ τὶς ὑπηρέτριές τους. Ἐκεῖ μέσα πέρασαν ἀπομονωμένες 42 χρόνια.

 

Ἔπειτα ἐπισκέφθηκαν τοὺς Ἁγίους Τόπους, κατόπιν τὸ ναὸ τῆς Ἁγίας Θέκλας στὴν Ἰσαυρία καὶ ἐπέστρεψαν πολὺ ὠφελημένες στὸ ἐρημητήριό τους. Ἔτσι μὲ τὴν ἐνάρετη πολιτεία τους ἀφοῦ στόλισαν τὸ γένος τῶν γυναικῶν, καὶ ἔγιναν παράδειγμα ἀρετῆς καὶ ἄσκησης στὶς ἄλλες γυναῖκες, παρέδωσαν τὸ πνεῦμα τους στὸν Νυμφίο Χριστό.

---

 

Οἱ Ἅγιοι ἕξι Μάρτυρες ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο

Μαρτύρησαν διὰ ξίφους.

---

 

Οἱ Ἅγιοι Νυμφᾶς καὶ Εὔβουλος οἱ Ἀπόστολοι

Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι Νυμφᾶς καὶ Εὔβουλος ἦταν μαθητὲς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ὁ ὁποῖος μνημονεύει τὸν μὲν Ἀπόστολο Νυμφά, ποὺ διέμενε στὶς Κολοσσὲς ἢ στὴ Λαοδικεία, στὴν πρὸς Κολοσσαεῖς ἐπιστολὴ (Κόλ. δ΄, 15), τὸν δὲ Ἀπόστολο Εὔβουλο, ποὺ ἦταν μετὰ τοῦ Παύλου, στὴν πρὸς Τιμόθεον Β' Ἐπιστολὴ (β΄ Τίμ. δ΄, 21). Καὶ οἱ δυὸ ἀπεβίωσαν εἰρηνικά.

---

 

Ἡ Ἁγία Κυράννα (ἢ Κυρήνη) ἡ Νεομάρτυς

 

Ἡ ἁγία αὐτὴ νύμφη τοῦ Χριστοῦ καταγόταν ἀπὸ τὸ χωριὸ Ἀθυσσώκα τῆς Θεσσαλονίκης ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς χριστιανούς.
Ἦταν πολὺ ὄμορφη καὶ ἡ ζωή της ἦταν ἐνάρετη καὶ φρόνιμη. Κάποιος γενίτσαρος ποὺ ἦλθε στὸ χωριὸ τῆς Κυράννας νὰ εἰσπράξει φόρους, τὴν εἶδε, τὴν θαύμασε καὶ ἀποφάσισε νὰ τὴν ἐξισλαμίσει καὶ νὰ τὴν παντρευτεῖ.

Παρὰ τὶς ὑποσχέσεις καὶ τὴν ἐπιμονὴ τοῦ γενίτσαρου, ἡ παρθένος αὐτή, ποὺ εἶχε ἀκέραιο τὸ χριστιανικό της φρόνημα, παρέμεινε ἀνένδοτη καὶ δὲν ὑπέκυψε στὶς προτάσεις τοῦ ἀπίστου. Ὁπότε ὁ γενίτσαρος αὐτός, μὲ τὴν βοήθεια τῶν συντρόφων του, τὴν ἅρπαξε καὶ τὴν πῆγε στὸν κριτὴ τῆς Θεσ/νίκης, ψευδομαρτυρῶντας ἐναντίον της, ὅτι δῆθεν τοῦ ὑποσχέθηκε ν᾿ ἀλλάξει τὴν πίστη της καὶ νὰ τὸν παντρευτεῖ.

Ἡ Κυράννα μὲ σεμνότητα καὶ χωρὶς φόβο εἶπε, ὅτι εἶναι χριστιανὴ καὶ Νυμφίο της ἔχει τὸν Χριστό, τὸν ὁποῖο ποθεῖ ἀπὸ τὴν νεότητά της καὶ εἶναι ἕτοιμη γιὰ τὴν ἀγάπη της πρὸς Αὐτὸν νὰ χύσει καὶ τὸ αἷμα της. Οἱ Τοῦρκοι, μπροστὰ στὴν ἀμετάθετη γνώμη τῆς Κυράννας, τὴν ἔριξαν στὴ φυλακή, ὅπου ἀνελέητα καὶ ἄσπλαχνα τὴν ἔδερναν γιὰ πολλὲς μέρες. Αὐτή, ὅμως, ἀκράδαντα ὁμολογοῦσε τὸν Χριστό. Τότε τὰ βασανιστήρια συνεχίστηκαν, μέχρι ποὺ ἡ Ἁγία παρέδωσε τὸ πνεῦμα της στὶς 28 Φεβρουαρίου 1751.
Ἀσματικὴ ἀκολουθία της, συνέγραψε ὁ Χριστοφόρος Προδρομίτης.

Ἀπολυτίκιον 
Ἦχος πλ. α'. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Χαῖρε Ὄσσης ὁ γόνος καὶ θεῖον βλάστημα, Παρθενομάρτυς Κυράννα Νύμφη Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, ἡ ἀθλήσασα στερρῶς ὑστέροις ἔτεσι, καὶ καθελοῦσα τὸν ἐχθρόν, καρτερία σταθερά. Καὶ νῦν ἀπαύστως δυσώπει, ὑπὲρ τῶν πίστει τιμώντων, τὴν μακαρίαν σου ἄθλησιν.

---

 

Ὁ Ἅγιος Νικόλαος τοῦ Πσκὼφ (Ρῶσος)

 

Ὁ Ἅγιος Νικόλαος καταγόταν ἀπὸ τὴ Ρωσία καὶ ἦταν διὰ Χριστὸν σαλός. Ἔζησε στὴν πόλη Πσκὼφ κατὰ τοὺς χρόνους τῆς βασιλείας τοῦ τσάρου Ἰβᾶν τοῦ Τρομεροῦ καὶ κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη τὸ ἔτος 1576 μ.Χ.
 

---

 

Ὁ Ἅγιος Ἰωνὰς ὁ Λέριος

 

Ἀπὸ τὸ «ΒΡΑΒΕΙΟΝ» τῆς Ἱερᾶς καὶ Βασιλικῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου στὴν Πάτμο, διαπιστώνουμε ὅτι πολλοὶ Λεροί τους πέντε προηγούμενους αἰῶνες ἄφησαν τὴ Λέρο καὶ πῆγαν σττὴ Μονὴ τῆς Πάτμου , διὰ νὰ μονάσουν. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ἦταν καὶ ὁ μοναχὸς Ἰωνὰς διὰ τὸν ὁποῖον στὸ «ΒΡΑΒΕΙΟ» ἀναφέρονται:

«ἀφξα (1561) Φεβρουαρίου κῆ (28)
ἐφονεύθη εἰς τὴν Λειψὸν ὁ δοῦλος
τοῦ Θεοῦ Ἰωνὰς μοναχὸς ὁ Λέριος».

Ἀτομικὰ γιὰ τὸν Ὁσιομάρτυρα αὐτὸν τῆς Ἐκκλησίας δὲν ἔχουμε συγκεκριμένες πληροφορίες. Ὅσα ἀκολουθοῦν προέρχονται ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἀρχιμ. Νικηφόρου Κουμουνδούρου, ἐφημερίου τῶν Λειψῶν «Μακαριστοὶ γέροντες καὶ πέντε ὁσιομάρτυρες στὴ νῆσο Λειψῶ τῆς Δωδεκανήσου». Οἱ Ἅγιες αὐτὲς ψυχὲς ἀνεκυρήχθησαν ὁσιομάρτυρες ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο , ἑορτάζοντες καὶ οἱ πέντε μαζὶ τὴν Ἃ’ Κυριακὴ μετὰ τὴ 10η Ἰουλίου.

Ὁ Ὁσιομάρτυς Ἰωνὰς μαζὶ μὲ ἄλλους ἀσκητὲς - ἀναχωρητὲς ἔφυγαν ἀπὸ τὸ μοναστήρι τῆς Πάτμου καὶ ἔφθασαν στὴ νῆσο Λειψῶ τὸ 1550 μ.Χ. Ζητοῦσαν νὰ βροῦν ἕνα τόπο ποὺ δὲν θὰ τοὺς ἐνοχλοῦσε ὁ κόσμος, ποὺ μόνοι θὰ ὑμνοῦσαν καὶ θὰ συνομιλοῦσαν μὲ τὸ Θεό. Ἔτσι διάλεξαν ἕνα χῶρο ἔρημο καὶ ἀφιλόξενο γιὰ νὰ ἐγκατασταθοῦν. Πρῶτο τους μέλημα νὰ χτισθεῖ ὁ ναὸς τοῦ Ἡσυχαστηρίου, ψηλὰ ἀπὸ τὴ θάλασσα σὲ δύσβατο σημεῖο, γιὰ τὸ φόβο τῶν πειρατῶν. Ἐκεῖ πάλεψαν μὲ τοὺς βράχους, γιὰ νὰ φτιάξουν μονοπάτια, πάλεψαν μὲ τὴ ἔλλειψη τοῦ νεροῦ καὶ τῆς τροφῆς. Μὰ τί κι ἂν δὲν εἶχαν τίποτα ἀπὸ αὐτά; Εἶχαν καὶ τοὺς ἀρκοῦσε, ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ. Ἐφτίαξαν τὴν Ἐκκλησία ἐπ’ὀνόματι τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου καὶ μικρὰ κελιὰ γιὰ τοὺς ἴδιους.

Πότισαν τὸν ἄγονο χῶρο τοῦ ἀσκηταριοῦ περισσότερο μὲ τὸν ἱδρώτα τους καὶ λιγότερο μὲ τὸ νερό. Σεβάστηκαν τὴ φύση, λάτρευσαν, ἐδόξασαν καὶ ὑμνολόγησαν τὸ Θεό, ποὺ ἐπέτρεψε στὸ διάβολο νὰ πειράζει τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ ἔδωσε καὶ στοὺς ἀνθρώπους τὴν δύναμη νὰ τὸν νικοῦν. Ἔγιναν «ἄγγελοι τῷ βίω» ἐνῶ ἦταν «ἄνθρωποι τὴ φύσε » .Πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς θυσιάστηκαν γιὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν Ἁγία καὶ τῆς πατρίδας τὴν ἐλευθερία.

Ὅσο ψηλὰ ὅμως καὶ ἂν ἦταν τὸ ἀσκηταριό, τὸ ἐπισκέπτονταν μὲ τὶς ἄγριες διαθέσεις τοὺς οἱ πειρατές. Σὲ μία ἐπιδρομὴ ἐφόνευσαν τὸ μοναχὸ Ἰωνὰ ἀπὸ τὴ Λέρο. Ἦταν 28 Φεβρουαρίου τοῦ 1561 μ.Χ. Ἔτσι ὁ Μοναχὸς Ἰωνὰς ἔγινε νεομάρτυρας τῆς Ἐκκλησίας μας.

Δὲν ἦταν ὁ μόνος. Πρὶν ἀπὸ αὐτὸν τὸ 1558 μ.Χ. εἶχαν φονεύσει τὸ μοναχὸ Νεόφυτο τὸν Ἀμοργινό. Τὸ 1609 μ.Χ. ὁ μοναχὸς Νεόφυτος ὁ Φαζὸς ἐφονεύθη ἀπὸ τοὺς ἀγαρινοὺς μὲ σκεπάρνι. Τὸ 1635 μ.Χ. ὁ Πεκὴρ Πασὰς ἀπὸ δαρμὸ ἐφόνευσε τὸ μοναχὸ Ἰωνὰ τὸν Νισύριο καὶ τὸ 1696 μ.Χ. ὁ ἀναχωρητὴς μοναχὸς Παρθένιος ἐφονεύθη μὲ καμάκι ποὺ τοῦ τρύπησε τὸ λαιμό. Καὶ οἱ πέντε ἀδικοσκοτωμένοι μακαριστοὶ γέροντες κηδεύτηκαν μὲ δάκρυα ἀπὸ τοὺς συνασκητές τους καὶ τοὺς θρήνησαν οἱ εὐσεβεῖς Λειψῶτες καὶ οἱ συμπατριῶτες τους. Καὶ ὅλοι μας τοὺς διατηροῦμε στὴ μνήμη μας μὲ εὐγνωμοσύνη καὶ σεβασμὸ θεωρώντας τοὺς καταξιωμένους ὁσιομάρτυρες.

---

 

Ὅσιος Γερμανὸς ἐκ Ρουμανίας 

 

Ὁ Ὅσιος Γερμανὸς τῆς Ντομπρουζία γεννήθηκε περὶ τὸ ἔτος 358 μ.Χ. Ἔγινε μοναχὸς καὶ ἀσκήτεψε θεοφιλῶς στὴ Ρουμανία. Κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη μεταξὺ τῶν ἐτῶν 405-415 μ.Χ.