«Την άχραντων εικόνα σου προσκυνούμεν, αγαθέ, αιτούμενοι συγχώρησιν των πταισμάτων ημών, Χριστέ ό Θεός...» . +Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος

Κυριακή της Ορθοδοξίας

Θεολογία των εικόνων

«Την άχραντων εικόνα σου προσκυνούμεν, αγαθέ, αιτούμενοι συγχώρησιν των πταισμάτων ημών, Χριστέ ό Θεός...» .

ΥΠΗΡΞΑΝ, αγαπητοί μου, υπάρχουν και θα υπάρχουν μέχρι συντέλειας των αιώνων εχθροί της Εκκλησίας του Χριστού, εχθροί της πίστεως. Ό σατανάς θα πολεμεί πάντοτε το Χριστό, και τα παιδιά του σατανά θα πολεμούν πάντοτε τα παιδιά του Χριστού, τα παιδιά της Εκκλησίας. Άλλ' από τον σφοδρό αυτόν αγώνα τελικώς θα εξέλθει νικήτρια ή αλήθεια, ή εσταυρωμένη Αλήθεια, ή Ορθοδοξία, ή αγία μας Εκκλησία. Αυτό βεβαιώνει ό ίδιος ό Κύριος, πού είπε• «Εν τω κοσμώ θλίψιν εξετε άλλά Θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον» (Ίωάν. 16,33)• και σε άλλο μέρος είπε προφητικός, ότι θα βγουν από τον αδη σκοτεινές δυνάμεις πού θα πολεμήσουν την Εκκλησία, αλλά καμία δέ' θα μπόρεση να την κλονίσει (βλ. Ματθ. 16,18). Το ίδιο βεβαιώνει και ή ιστορία είκοσι αιώνων ή Εκκλησία βγήκε πάντα νικήτρια και έστησε αθάνατα τρόπαια του πνεύματος.

Μία από τις πολλές νίκες της Εκκλησίας μας εορτάζουμε σήμερα. Είναι ή νίκη των ιερών εικόνων. Θα προσπαθήσω να μιλήσω άπλα, ώστε να με καταλάβετε. Άλλα σήμερα, τέτοια αγία ήμερα, ας θεολογήσουμε λίγο.

Πάνε τώρα 1.200 χρόνια από τότε πού παρουσιάστηκαν κάποιοι αιρετικοί στην Κωσταντινούπολι με το σύνθημα• Έξω από τις εκκλησίες οι εικόνες! Βάρβαροι, βάναυσοι και ανιστόρητοι, έμπαιναν στους ναούς, γκρέμιζαν από τα τέμπλα τις Ιερές εικόνες, τις πετούσαν χάμω, τις πατούσαν, τις έσχιζαν, τις έκαιγαν. Έκαναν έρευνα και στα σπίτια, και αλίμονο σ' όποιον εύρισκαν εικόνες. Τον συνελάμβαναν, τον οδηγούσαν στις φυλακές, τον καταδίκαζαν, του έκοβαν τη μύτη, τον εξόριζαν στα άκρα της αυτοκρατορίας. 150 περίπου χρόνια κράτησε αυτός ό διωγμός.

Αν ρωτούσε κανείς τους εικονομάχους, — Γιατί καταστρέφετε τις εικόνες; αυτοί απαντούσαν —Διότι ή προσκύνηση τους Είναι ειδωλολατρία• και σύμφωνα με την εντολή του Θεού στο Δεκάλογο «Ου ποιήσεις σεαυτω ειδώλων...», «ου προσκυνήσεις αυτοίς» (Εξ. 20,4' Δευτ. 5,8), εμείς είδωλα δεν προσκυνούμε. Νόμιζαν, ότι οι εικόνες είναι είδωλα. Άλλα είναι είδωλο ή εικόνα;

Όχι, δεν είναι. Άλλο είδωλο, άλλο εικόνα. Τι είναι το είδωλο; είδωλο είναι, να πάρεις μάρμαρο ή ξύλο, να το πελέκησης, να του δώσεις μια μορφή ζώου ή ανθρώπου, κ' έπειτα να πέφτεις να το προσκυνάς με την πίστη ότι αυτό είναι Θεός. Τέτοιο πράγμα εμείς δέ' λέμε. Δέ' λέμε ότι ή εικόνα του Χριστού είναι ό ίδιος ό Χριστός, δέ' λέμε ότι ή εικόνα της Παναγίας είναι ή ίδια ή Παναγία, δέ' λέμε ότι ή εικόνα του αγίου Παντελεήμονος είναι ό ίδιος ό άγιος. Άλλα Τι λέμε; Ότι ή εικόνα παριστάνει το πρόσωπο• ή εικόνα του Χριστού παριστάνει το Χριστό, ή εικόνα της Παναγίας παριστάνει την Παναγία, ή εικόνα του αγίου Παντελεήμονος παριστάνει τον άγιο Παντελεήμονα. Κι όπως δεν υπάρχει σπίτι και πορτοφόλι χωρίς φωτογραφίες των προσφιλών προσώπων (του πατέρα, του συζύγου, των παιδιών), έτσι και στην εκκλησία έχουμε τις εικόνες του Χριστού, της Παναγίας και των αγίων και βλέποντας αυτές ενθυμούμεθα τα Ιερά πρόσωπα, και τιμώντας αυτές τιμούμε τα εικονιζόμενα πρόσωπα. «Ή τιμή της εικόνος επί το πρωτότυπον διαβαίνει», λένε οϊ πατέρες. Στην εικόνα ανήκει τιμητική προσκύνησις, όχι λατρεία. Αυτά διδάσκει ή Εκκλησία.

Ό Θεός, αγαπητοί μου, δεν είναι ύλη, είναι πνεύμα. Ως αυλός λοιπόν και. βασιλεύς των αύλων αγγέλων και αρχαγγέλων, είναι αόρατος• κανείς δεν τον είδε. Για αυτό μέσα στην εκκλησία δεν ζωγραφίζουμε το Θεό. Ως αόρατος όμως είναι και απερίγραπτος• κανένα χέρι ζωγράφου δεν μπορεί να τον περιγραφή, να μας δώσει την εικόνα του Θεού. Άλλα το μέγα και ανέκφραστο μυστήριο είναι, ότι ό Υιός του Θεού και Θεός έλαβε σάρκα ανθρώπινη, και τότε ό αόρατος έγινε ορατός• εμφανίσθηκε ως άνθρωπος επί της γης, ως Υιός της Παρθένου. Άφ' ότου λοιπόν ό αόρατος Θεός έγινε ορατός στο πρόσωπο του Χριστού και περπάτησε ανάμεσα μας και σταυρώθηκε και αναστήθηκε, από τότε έγινε περιγραπτός και μπορούμε πλέον να τον ζωγραφίζουμε.

Ένας από τους μεγαλύτερους πατέρας της Εκκλησίας, ό Ιωάννης ό Δαμασκηνός, στηρίζοντας το δόγμα της προσκυνήσεως των αγίων εικόνων, έλεγε• Σάς ερωτώ, εικονομάχοι, ήρθε ή δεν ήρθε ό Χριστός ως άνθρωπος στη γη; Εάν δεν ήρθε, τότε έχετε δίκιο δεν έχουμε το δικαίωμα να ζωγραφίζουμε τον αόρατο. Άλλ' εάν ό Χριστός ήρθε —και είναι γεγονός ότι ήρθε, και ως βρέφος και ως τέλειος άνδρας εμφανίσθηκε στον κόσμο—, τότε ελάτε ζωγράφοι, μπορείτε πλέον να τον ζωγραφίζετε. Χίλια μάτια τον είδαν, χίλια αυτιά τον άκουσαν, χίλια χέρια τον άγγιξαν. Συνεπώς ό Χριστός ως Θεός είναι απερίγραπτος, ως άνθρωπος όμως είναι ορατός και περιγραπτός• εικονίζεται.
Πρώτη εικόνα του Χριστού ποια είναι; Αμέτρητες εικόνες υπάρχουν σήμερα στα σπίτια των ορθοδόξων. Ή πρώτη όμως εικόνα, πού ζωγραφίζεται και στις εκκλησίες μας, είναι το άγιο Μανδήλιο. Λέει μία παράδοσης, ή οποία δεν υπάρχει στο Ευαγγέλιο, το έξης. Όταν ό Χριστός τη Μεγάλη Παρασκευή ανέβαινε στο Γολγοθά βαστάζοντας στον ώμο το σταυρό, Ίδρωσε και ό ίδρωτας έτρεχε από το πρόσωπο του. Μία ευσεβής γυναίκα, πού βρέθηκε κοντά, έβγαλε το μαντήλι της, το έδωσε στο Χριστό, εκείνος σκουπίστηκε, και της το έδωσε πάλι. Τότε ή γυναίκα είδε, ότι πάνω στο μαντήλι είχε αποτυπωθεί ή μορφή του Χριστου. Ήταν ή πρώτη εικόνα του Κυρίου. και ή παράδοσης αυτή έχει σημασία δείχνει, ότι ό Χριστός μπορεί να ζωγραφιστή. Έτσι τώρα υπάρχουν μυριάδες εικόνες.

Σήμερα δυστυχώς παρουσιάζεται πάλι ή αίρεσις των εικονομάχων. Υπάρχουν και τώρα εχθροί των εικόνων του Χριστού, της Παναγίας, των αγίων. Ποιοι είναι; Δεν είναι Έλληνες. Οι Έλληνες γνωρίζουν Τι αγώνες έκαναν οι προγονοί τους στο Βυζάντιο επί 150 χρόνια για να κρατήσουν την εικόνα. Οι πολέμιοι των εικόνων είναι ξένοι• δεν ρέει μέσα τους αίμα ελληνικό, αίμα Ορθοδοξίας. Ήρθαν από μακριά, από το Μπρούκλιν της Αμερικής, με τα δολάρια τους, τα τριάκοντα αργύρια του Ιούδα, να εξαγοράσουν συνειδήσεις. είναι οι χιλιαστές ή μάρτυρες του Ίεχωβά ή «ιεχωβάδες». Αυτοί, το χέρι τους κόβεις, σταυρό δεν κάνουν, σταυρό δεν προσκυνούν, εικόνες δεν προσκυνούν.
Σ' ένα χωριό των Γρεβενών συνέβη προ ετών το έξης. Μια φτωχιά νέα πήρε ένα νέο πού είχε έρθει από το εξωτερικό• ήταν μετανάστης στην Αμερική. Αφού στεφανώθηκαν στην εκκλησία, πήγαν μετά στο σπίτι. Δεν πρόλαβαν όμως να ζήσουν ως αντρόγυνο. Την πρώτη κιόλας ήμερα του γάμου ό σύζυγος πήρε από το εικονοστάσι τις εικόνες του Χριστού και της Παναγίας, τις έβαλε κάτω, τις πατούσε, και ύβριζε. Ήταν χιλιοστής, και μέχρι να γίνη ό γάμος έκρυβε το πιστεύω του. Όταν ή κοπέλα είδε αυτά τα πράγματα και άκουσε ότι δεν πιστεύει στις εικόνες, δεν δίστασε να διάλυση αμέσως το γάμο της!

Τέτοιοι είναι οι χιλιαστές. Κα! πολλές επαρχίες της πατρίδος μας έχουν δυστυχώς μολυνθεί από την πλάνη τους. Υπάρχουν και χωριά εξ ολοκλήρου χιλιαστικά, όπου ή εκκλησία έπαυσε πλέον να λειτουργεί, και λειτουργεί εβραϊκή χάβρα. Διότι εβραϊκής προελεύσεως είναι ό χιλιασμός. Εβραίος υπήρξε ό ιδρυτής της αιρέσεως αυτής, ό Κάρολος Ρώσσελ (1852-1916). είναι εβραϊκό κατασκεύασμα, φρούτο και χολέρα του διαβόλου. Οι οπαδοί της πάνε από σπίτι σε σπίτι, εκμεταλλευόμενοι τους δημοκρατικούς θεσμούς της πατρίδος μας ασκούν προσηλυτισμό, και επιδιώκουν να ξαπλώσουν το μίασμα τους.

Άλλ' όχι! Σάς καλώ εις συναγερμό και σας παρακαλώ όλους, άντρες - γυναίκες - παιδιά, όπου παρουσιαστούν αυτοί οι πράκτορες του Μπρούκλιν για να μεταδώσουν τη χολέρα τους, ν' αντιδράσετε καλώντας εις βοήθειαν τους ειδικούς επί των αιρέσεων. Ό τόπος μας να μείνει καθαρός και αμίαντος από την αίρεση του χιλιασμού. Να συνέχιση να λατρεύει Πατέρα Υίόν και άγιον Πνεύμα και να προσκυνεί τις άγιες εικόνες του Χριστού μας της Παναγίας και πάντων των αγίων εις αιώνας αιώνων αμήν

Επίσκοπος Αυγουστίνος.

ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΜΕΝΗ ΟΜΙΛΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΕΓΙΝΕ ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΆΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΤΗΝ 23-03-1975 ΜΕ ΑΛΛΟ ΤΙΤΛΟ.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΜΗΣΗΣ 20-03-2005