Κυριακή, Μαρτίου 04, 2012

Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ


Ἡ μυστικ ζω τς ρθοδοξίας

Ἀπὸ τὸ βιβλίοτοῦ Ἀρχιμ. Ἱεροθέου Βλάχου
(νῦν Μητρ. Ναυπάκτου)
«Ὀσμὴ Γνώσεως»κδόσεις «Τέρτιος»,
Κατερίνη 1985, σελ. 51-54

 «ἀπ’ ἄρτι ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνεωγότα
καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας καὶ καταβαίνοντας
ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου»
( Ἰω. α´ 52 )

.          Ὁ Ναθαναὴλ ἐξεπλάγη, ἐπειδὴ ὁ Κύριος ἀπεκάλυψε τὸ ἄδολο τῆς καρδίας του καὶ τὸν τόπο ὅπου βρισκόταν. Ἀπαντώντας ὁ Κύριος στὴν ἐρώτησί του προσφέρει μιὰ καινούργια ἀποκάλυψι: «Σᾶς διαβεβαιώνω πὼς πολὺ γρήγορα θὰ δῆτε ἀνοιγμένο τὸν οὐρανὸ καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ νὰ ἀνεβαίνουν καὶ νὰ κατεβαίνουν στὸν Υἱὸ τοῦ ἀνθρώπου». Αὐτὸ μᾶς δίδει τὴν ἀφορμὴ νὰ κάνουμε ἕνα μικρὸ σχολιασμὸ καὶ νὰ παρουσιάσουμε πολὺ σύντομα τὸ μεγαλεῖο τῆς Ὀρθοδοξίας, ποὺ σήμερα τιμοῦμε.

Ἡ θέα τοῦ Θεοῦ γίνεται διὰ τῆς θεώσεως

.          Προφανῶς μὲ τὴν ἀπάντησί Του αὐτὴ ὁ Κύριος θέλει νὰ τονίση τὴν μεγάλη ἀλήθεια ὅτι ὁ Ἰησοῦς, ὡς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ μεγαλύτερη καὶ κατ’ ἐξοχὴν ἀποκάλυψι τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο. Πράγματι οἱ μαθηταί Του καὶ γενικὰ οἱ ἅγιοι ἀξιώθηκαν νὰ δοῦν πολλὲς φορὲς τὸ ἄνοιγμα τῶν οὐρανῶν καὶ τὴν δόξα τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ. Αὐτὸ ἔγινε πρὸ τῆς Πεντηκοστῆς, ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν Πεντηκοστή. Ἀκόμη καὶ ὁ Πρωτομάρτυς Στέφανος στὸ Συνέδριο ὁμολόγησε «Θεωρῶ τοὺς οὐρανοὺς ἀνεωγμένους καὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐκ δεξιῶν τοῦ Θεοῦ ἐστῶτα» (Πράξ. ζ´ 56).
.          Ἀλλὰ ξέρουμε καλὰ ἀπὸ τὴν ἐμπειρία ὅλων τῶν ἁγίων ὅτι ἡ θέα τῆς δόξης τοῦ Θεανθρώπου γίνεται διὰ τῆς θεώσεως τοῦ ἀνθρώπου δηλαδὴ διὰ τῆς ἐσωτερικῆς μεταμορφώσεως καὶ ἑπομένως δὲν εἶναι μία ἁπλὴ θεωρία μὲ τὰ σωματικὰ μάτια. Ἐπάνω στὸ Θαβώριον Ὅρος «μετασκευάζονται οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν Ἀποστόλων τῇ δυνάμει τοῦ θείου Πνεύματος» καὶ ἀξιώνονται νὰ δοῦν τὴν δόξα τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ὁ Προφήτης Ἠλίας «οὐκ αἰσθητῶς ἐκεῖνος εἶδεν» τὸν ἄσαρκο Λόγο, δηλαδὴ τὸν Χριστό, ἀφοῦ τὸ πρόσωπό του ἦταν κεκαλυμμένο μὲ τὴν μηλωτή. Ἄρα διὰ τῆς ἐσωτερικῆς καθάρσεως καὶ μὲ τοὺς αἰσθητοὺς ὀφθαλμούς, ποὺ μεταμορφώνονται ἀπὸ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, βλέπει κανεὶς τὴν δόξα τοῦ Χριστοῦ, ὅπως ἄλλωστε καὶ ὁ Ἴδιος ἀπεκάλυψε: «Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται» (Ματθ. ε´ 8).

Ἡ μυστικὴ ζωὴ τῆς Ὀρθοδοξίας

.          Αὐτὰ δείχνουν ἕνα χαρακτηριστικὸ γνώρισμα τῆς Ὀρθοδοξίας, τὸ ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι μυστική, δηλαδὴ ὅλη ἡ θεολογία καὶ ἡ ζωή της εἶναι μυστική. Ὅταν λέμε μυστικὴ ζωή, δὲν ἐννοοῦμε τὴν ὕπαρξι διαφόρων «μυστικῶν», ἀλλὰ τὴν ζωὴ ποὺ κινεῖται πέρα ἀπὸ τὴν ἐπιφάνεια, ἄρα πέρα ἀπὸ αὐτὰ ποὺ βλέπουμε. Αὐτὸ φαίνεται καθαρὰ σὲ τρία σημεῖα.

.       Πρῶτον. Ἡ Ὀρθοδοξία χωρὶς νὰ παραγνωρίζη τὴν λογικὴ κινεῖται πέρα ἀπ’ αὐτή. Ὁ ἄνθρωπος λέμε συνήθως ὅτι εἶναι λογικὸ ὄν. Αὐτὸ εἶναι σωστὸ κυρίως γιατί ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε «κατ’ εἰκόνα» τοῦ Λόγου, τοῦ Δευτέρου προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἡ Ὀρθοδοξία δὲν παραθεωρεῖ τὴν λογική του ἀνθρώπου, ἀλλὰ καὶ δὲν τὴν ἀπολυτοποιεῖ. Γνωρίζει ὅτι ἡ λογικὴ λειτουργία εἶναι μία ἀπὸ τὶς λειτουργίες τῆς ψυχῆς, ἀφοῦ ἡ ψυχὴ εἶναι ἑνιαία καὶ πολυδύναμη. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν λογικὴ ὑπάρχουν καὶ ἄλλες ἐνέργειες ὅπως ἡ ἐπιθυμία, ὁ νοῦς, ἡ βούλησι, ἡ φαντασία κλπ. Αὐτὸ τὸ γνωρίζει καὶ ἡ σύγχρονη ψυχολογία ποὺ διαπιστώνει τὴν ὕπαρξι τοῦ ὑποσυνειδήτου, στὸ ὁποῖο ὑπάρχουν πράγματα ποὺ δὲν ἔχουν ἀξιολογηθῆ ἀπὸ τὴν λογική. Ἐὰν λοιπὸν ἡ Ὀρθοδοξία εἶχε ἀνέκαθεν στραμμένη τὴν προσοχή της σ’ αὐτὸν τὸν μυστικὸ καὶ κεκρυμμένο θησαυρὸ ποὺ λέγεται καρδιὰ (κέντρο ὅλου τοῦ πνευματικοῦ κόσμου) καὶ αὐτὴν ἐπιδιώκει νὰ καθαρίση καὶ νὰ ἐλευθερώση. Ὁ Προφήτης Δαβὶδ ψάλλει: «καρδίαν καθαρὰν κτίσον ἐν ἐμοὶ ὁ Θεός». Ἡ καρδιὰ ζεῖ τὴν κοινωνία μὲ τὸν Θεὸ καὶ ἡ λογικὴ διατυπώνει τὶς ἐμπειρίες της. ταν μως  νθρωπος θέλει ν τ καταλαβαίνη λα μ τν λογική του, τότε παύει ν εναι ρθόδοξος. Γίνεται σχολαστικός, δηλαδὴ αἱρετικός.

 .          Δεύτερον. Ἡ Ὀρθοδοξία χωρὶς νὰ παραγνωρίζη τὶς σωματικὲς αἰσθήσεις, κινεῖται πέρα ἀπὸ αὐτές. Ὁ ἄνθρωπος ἀποτελεῖται ἀπὸ σῶμα καὶ ψυχή. Ὅπως τὸ σῶμα ἔχει αἰσθήσεις τὸ ἴδιο ἔχει καὶ ἡ ψυχή. Εἶναι οἱ λεγόμενες νοερὲς ἢ πνευματικὲς αἰσθήσεις. Μὲ τὴν μυστηριακὴ ὀρθόδοξη ζωὴ οἱ σωματικὲς αἰσθήσεις μεταμορφώνονται, δηλαδὴ γίνονται αἰσθήσεις τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Συγχρόνως ἀναπτύσσονται οἱ νοερὲς ἐσωτερικὲς αἰσθήσεις. Οἱ ἅγιοι Πατέρες λένε ὅτι τὸ ἀληθινὸ στοιχεῖο τῆς ἀναγεννήσεως τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ ἀνάπτυξι τῶν νοερῶν αἰσθήσεων. Π.χ. ὁ ἅγιος Ἰσαὰκ μᾶς λέγει ὅτι «ἡ ζωὴ ἐν Θεῷ, κατάπτωσις τῶν αἰσθήσεων ἐστίν. Ὄτε δὲ ζήσει ἡ καρδία, καταπίπτουσιν οἱ αἰσθήσεις. Ἡ ἀνάστασις τῶν αἰσθήσεων, ἐστὶν νέκρωσις καρδίας».
.         Μέσα στὴν Ἐκκλησία ὑπάρχει μία ἄλλη μυστικὴ γλώσσα διὰ τῆς ὁποίας ἁγιάζονται οἱ σωματικὲς αἰσθήσεις καὶ ἀναπτύσσονται οἱ νοερὲς αἰσθήσεις. Καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ γλῶσσα τοῦ συμβόλου. Τὸ ἄναμμα τοῦ κεριοῦ, ἡ καύσι τῆς κανδήλας, τὸ κερὶ πρὸ τοῦ Εὐαγγελίου, ὁ τρόπος τῆς εὐλογίας θέλουν νὰ δείξουν κάτι ἐσωτερικό. Ἐπίσης ἡ Ὀρθοδοξία μὲ τὴν εἰκόνα της, τῆς ὁποίας τὴν ἀναστήλωσι ἑορτάζουμε σήμερα, δὲν θέλει ἁπλῶς νὰ στολίση τοὺς Ναοὺς ἢ νὰ ἱκανοποιήση τὴν ὅρασι, ἀλλὰ νὰ μεταδώσει ἄλλες ἐμπειρίες στὸν προσευχόμενο Χριστιανό. Στὴν Ὀρθόδοξη ἁγιογραφία φαίνεται ἡ μεταμόρφωσι τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως καὶ τοῦ κόσμου, ἡ ἔκχυσι τοῦ Θαβωρίου Φωτὸς πάνω στὸ ἀνθρώπινο σῶμα, ἡ μεγάλη ἀγάπη καὶ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ, ἡ ἀγάπη τῶν ἁγίων στὸν Θεὸ καὶ ὅλα τὰ ἐσωτερικὰ βιώματά τους. Εἶναι παρατηρημένο ὅτι ὅταν ὁ ἄνθρωπος ξέρη νὰ βλέπη τὶς εἰκόνες, μεταμορφώνεται. Καὶ ὅσο μεταμορφώνεται τόσο μπορεῖ νὰ ἐκτιμήση τὴν μεγάλη ἀξία τῆς Ὀρθόδοξης ἁγιογραφίας.
.          Τρίτον. Ἡ Ὀρθοδοξία χωρὶς νὰ παραθεωρῆ τὰ φαινόμενα, κινεῖται πέρα ἀπὸ αὐτά. Ὁ Ὀρθόδοξος Χριστιανὸς δὲν βλέπει ἢ δὲν ἐπηρεάζεται ἀπὸ τὰ ἐξωτερικὰ πράγματα, ἀλλὰ βλέπει τὴν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ποὺ βρίσκεται κάτω ἀπὸ ὅλα τὰ ἱστορικὰ καὶ φυσικὰ γεγονότα. Αὐτὸ γίνεται διὰ τῆς ἐσωτερικῆς μεταμορφώσεως. Συνήθως ἐμεῖς, ὄντας ἀκάθαρτοι, ἀγνοοῦμε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ ἀποδίδουμε σ’ Αὐτὸν ὅλα τὰ πάθη μας καὶ τοὺς στοχασμούς μας μὲ ἀποτέλεσμα νὰ παλεύουμε μὲ τὸν Θεό! Οἱ ὀρθόδοξοι σταυρώνουν ὅλα αὐτὰ τὰ φαινόμενα. Ὁ ἅγιος Μάξιμος λέγει κάπου ὅτι «τὰ φαινόμενα πάντα δεῖται σταυροῦ… καὶ τὰ νοούμενα χρήζει ταφῆς» καὶ τότε ἀνασταίνεται ὁ ἐν ἡμῖν λόγος καὶ ἔρχεται ἡ σωτηρία. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι πρέπει νὰ σταυρώνουμε καθημερινὰ κάθε σχέσι μὲ τὰ αἰσθητά, τὴν ἀμεσότητα καὶ νὰ ἐπιδιώκουμε τὴν ἐλευθέρωσι τοῦ νοῦ ἀπὸ τὴν θανατηφόρο ἐνέργεια τῶν ἐξωτερικῶν ἐρεθισμάτων. Σταυρωμένοι μποροῦμε νὰ γνωρίσουμε τὸ μακάριο πνεῦμα τῆς Ὀρθοδοξίας μας καὶ νὰ δοῦμε τὴν δόξα τοῦ Χριστοῦ.
.          Εἶναι ἀλήθεια ὅτι τὰ ἀνωτέρω ἤθελαν περισσότερη ἀνάπτυξι. Ἀλλὰ ὁ χῶρος εἶναι περιορισμένος. Εἶναι ὅμως ἐξ ἴσου ἀλήθεια ὅτι ἀπαιτεῖται προσωπικὸς ἀγώνας γιὰ νὰ μπορέσουμε νὰ βιώσουμε τὴν μυστικὴ αὐτὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπαιτεῖται ἀγώνας ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας, κάθαρσι τῶν αἰσθήσεων, ὑπακοὴ σὲ πνευματικὸ πατέρα καὶ τότε θὰ γνωρίσουμε αὐτὴν τὴν μυστικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ δυστυχῶς εἶναι ἄγνωστη σὲ πολλοὺς Ὀρθοδόξους. Τότε τὰ ἀκατάληπτα γίνονται γνωστὰ καὶ ὅσα φαίνονται πολὺ μπερδεμένα, εἶναι πολὺ ἁπλά. Ἔτσι μποροῦμε νὰ γίνουμε Ἱεραπόστολοι καὶ νὰ κάνουμε σωστὴ ἱεραποστολή.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά