Τὶ πρέπει νὰ ξέρουμε γιὰ τὴν ψυχρότητα στὴ προσευχή Ἅγιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος

Ἡ ψυχρότητα στήν προσευχή ὀφείλεται εἴτε σέ ψυχική κόπωση εἴτε σέ πνευματικό κορεσμό εἴτε σέ σωματικές ἀπολαύσεις καί ἀναπαύσεις εἴτε σέ πάθη, πού κυριεύουν τήν ψυχή, προπαντός στήν ἔπαρση. Ὅλα αὐτά εἶναι ἐνάντια στήν πνευματική ζωή, μέσα στήν ὁποία κεντρική θέση κατέχει ἡ προσευχή. Ἔτσι, πρῶτα καί κύρια προκαλοῦν τό στέρεμα τῆς πηγῆς τῆς προσευχῆς μέσα μας. Αὐτό, ὅμως, μπορεῖ νά oφείλεται καί σέ ἀπομάκρυνση τῆς χάριτος, πού συμβαίνει μέ θεία παραχώρηση. Καί νά γιατί: Ὅταν ἡ ψυχή μας φλέγεται ἀπό τόν πόθο τοῦ Θεοῦ καί ἀπό τήν καρδιά μας ξεχύνεται ὁλόθερμη προσευχή, δέν ἔχουμε παρά ἐλεητική ἐπίσκεψη τῆς χάριτος. Ἐμεῖς ὅμως, ὅταν ἡ εὐλογημένη αὐτή κατάσταση παρατείνεται γιά πολύ, νομίζουμε ὅτι κατορθώσαμε κάτι σπουδαῖο μέ τό δικό μας ἀγώνα καί κυριευόμαστε ἀπό τήν κενοδοξία. Γιά λόγους παιδαγωγικούς, λοιπόν, ἀπομακρύνεται ἡ χάρη καί μένει ἡ ψυχή μας μόνη της, γυμνή καί ἀδύναμη, ἀνίκανη νά ζήσει πνευματικά, ψυχρή καί ἀπρόθυμη νά προσευχηθεῖ…

Τί θά κάνουμε, λοιπόν, γιά νά ξεφύγουμε ἀπ’ αὐτή τήν κατάσταση; Πρῶτα-πρῶτα θά φροντίσουμε νά ἐξουδετερώσουμε τίς αἰτίες της. Καί ὕστερα, παρ’ ὅλη τήν ψυχρότητα τῆς ψυχῆς μας, θά κάνουμε μέ ἐπιμονή καί ὑπομονή τόν καθημερινό προσευχητικό κανόνα μας, προσπαθώντας ἀφ’ ἑνός νά συγκεντρώνουμε τό νοῦ μας στά λόγια τῶν εὐχῶν καί ἀφετέρου νά ξεσηκώνουμε μέσα στήν καρδιά μας αἰσθήματα φιλόθεα. Μέ τόν καιρό ὁ Θεός, βλέποντας τήν ταπείνωση καί τήν καρτερία μας, θά μᾶς ξαναστείλει τή χάρη Του, πού θά διώξει τό πνεῦμα τῆς ψυχρότητος, ὅπως ὁ ἄνεμος διώχνει τήν ὁμίχλη.

Πῶς θ’ ἀποκτήσουμε θερμότητα στήν Προσευxή;

Μέ ἀγώνα καί ὑπομονή, μ’ αὐτά τά δυό θά ζωντανέψει μέσα μας ἡ φλογερή προσευχή. Ἀπαιτοῦνται χρόνος καί κόπος πολύς. Ὅμως, ἄς μή λιποψυχήσουμε, ἄς μήν ἀποκάνουμε, ἄς μή βαρεθοῦμε. Ἡ προσπάθειά μας, ἄν εἶναι συστηματική καί ἐπίμονη, θά στεφανωθεῖ ὁπωσδήποτε, ἀργά ἤ γρήγορα, μέ ἐπιτυχία. Θά στεφανωθεῖ ὄχι χάρη σ’ ἐμᾶς, ἀλλά χάρη στό ἄπειρο ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Εἶναι καλό νά συνηθίσει ἡ γλώσσα σας τήν εὐχή τοῦ Ἰησοῦ, τό “Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με”, ἤ ὁποιαδήποτε ἄλλη σύντομη προσευχή μέ τό νοῦ συγκεντρωμένο στήν καρδιά. Ἀγωνιστεῖτε νά προξενήσετε στήν καρδιά σας, ἄς τό πῶ ἔτσι, μία μικρή πληγή. Ὁ συστηματικός κόπος σας σύντομα θά δημιουργήσει τήν πληγή αὐτή. Καί τότε ὁ Κύριος θά σᾶς ἐπιβραβεύσει μέ τή δική Του χαρισματική προσευχή. 

Ἡ βιασύνη στήν προσευχή

Σᾶς ἐλέγχει ἡ συνείδηση, ἐπειδή κάνετε πολύ βιαστικά τήν προσευχή σας. Καί εἶναι εὔλογο. Γιατί ὑπακοῦτε στόν ἐχθρό; Ἐκεῖνος εἶναι πού σᾶς παρακινεῖ: “Γρήγορα… πιό γρήγορα…”. Ἡ βιαστική προσευχή δέν ἔχει πνευματικό καρπό. Βάλτε, λοιπόν, κανόνα στόν ἑαυτό σας νά μή βιάζεστε. Νά προσεύχεστε ἔτσι, ὥστε οὔτε μία λέξη νά μήν προφέρουν τά χείλη σας, πού νά μήν τήν κατανοεῖ ὁ νοῦς σας καί νά μήν τή βιώνει ἡ καρδιά σας. Πρέπει νά ριχθεῖτε σ’ αὐτόν τόν ἀγώνα μέ ἀποφασιστικότητα στρατιωτική. Καί ὅταν ὁ ἐχθρός σᾶς ψιθυρίζει, «Κάνε τοῦτο ἤ ἐκεῖνο”, ἐσεῖς νά τοῦ ἀποκρίνεστε: “Ξέρω τί θά κάνω. Δέν σέ χρειάζομαι. Φύγε ἀπό δῶ!». Τήν ψυχή τήν τρέφει μόνο ἡ προσευχή. Ἡ δική σας προσευχή, ὅμως, εἶναι ἐπιφανειακή, ὄχι οὐσιαστική. Γι ’αὐτό ἡ ψυχή σας μένει ἀνικανοποίητη, πεινασμένη …