Πέμπτη, Αυγούστου 23, 2012

Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ ΚΑΙ Η ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ ΜΑΣ
 -1 Tοῦ Ἀρχιμανδρίτου Βασιλείου [Γοντικάκη],


«Κι εἶναι ἕνας ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος κατέβηκε στὸ κήρυγμα μιὰ στιγμὴ ποὺ ὅλος ὁ κόσμος εἶχε ἀπογοητευτῆ. Αὐτὸς ὁ ἕνας, ὁ μεγάλος, ὁ σίφουνας, ποὺ ἔσωσε τὸν Ἑλληνισμὸ ἐκείνη τὴν περίοδο τὴ δύσκολη, ξέρετε τί ἤτανε; Ἦταν ἕνας ἄνθρωπος ἁπλός, ἀδύνατος, θὰ ἔλεγα δειλός, γι᾽ αὐτὸ ἤτανε πάντολμος». (Tοῦ Ἀρχιμανδρίτου Βασιλείου [Γοντικάκη])

Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ ΚΑΙ Η ΛΟΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ ΜΑΣ

ὁμιλία εἰς τὴν Πάτρα τὴν 14η Μαΐου τοῦ 1998

Tοῦ Ἀρχιμανδρίτου Βασιλείου [Γοντικάκη],

Προηγουμένου τῆς Ἱ. Μονῆς Ἰβήρων Ἁγίου Ὄρους

.      Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, αὐτὸ ποὺ μὲ εὐχαρίστησε στὴν προσφώνησι ἦταν ὁ αὐθορμητισμός. Ἐπίσης, τὸ ὅτι ἐλέχθη ὅτι εἶναι συζήτησι αὐτὴ ποὺ θὰ κάνουμε καὶ τὸ ὅτι ἔγινε ἕνας ὑπαινιγμὸς στὰ βάσανα ποὺ ἔχουμε. Ὅταν μὲ καλέσατε νὰ ἔρθω, σκέφτηκα καὶ τὰ δικά μου τὰ βάσανα, τὰ παλιά· καὶ ὄντας στὸ Ἅγιον Ὄρος, σκεφτόμαστε καὶ σᾶς. Δηλαδή, σκέφτεται κανεὶς τὸν ἑαυτό του, πῶς πέρασε στὴν ἡλικία τὴ δική σας, σκέφτεται πῶς κάτι… παιδιά, τί κάνει ἡ πολιτική μας, τί κάνει ὅλος ὁ κόσμος καὶ τί ὑπάρχει στὸ Ἅγιον Ὄρος. Στὴ συνέχεια νοιώθει κανεὶς ὅτι τὸ Ἅγιον Ὄρος εἶναι ἁπλωμένο σ᾽ ὅλη τὴν ῾Ελλάδα. 
Καὶ θέλω νὰ πῶ τὸ ἑξῆς, ὅτι, μιὰ στιγμή, ὄντας μόνος στὸ Ὄρος, δηλαδὴ ὄντας μαζὶ μὲ ὅλο τὸν κόσμο, λέει κανεὶς αὐτὸ ποὺ λέει ὁ ἄσωτος υἱός, ὅτι «πόσοι μίσθιοι τοῦ πατρός μου περισσεύουσιν ἄρτων, ἐγὼ δὲ λιμῷ ἀπόλλυμαι». Πόσος πλοῦτος ὑπάρχει στὴν παράδοσί μας, πόση ἐλευθερία, πόση δυνατότητα νὰ χαροῦμε τὴ ζωή μας! Κι ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριά, ἐμεῖς πεινᾶμε καὶ ὑποφέρουμε!
 Στὴ συνέχεια νοιώθω τὸ ἑξῆς, ὅτι στὸ Ἅγιον Ὄρος ἔρχονται πολλοὶ θρησκευόμενοι ποὺ δὲν νοιώθουν τίποτα, κι ἔρχονται πολλοὶ ἄσχετοι οἱ ὁποῖοι συγκλονίζονται, κι ἔρχονται πολλοὶ πολιτικοὶ… Πολλοὶ θρησκευόμενοι ἐξ ἐπαγγέλματος δὲν καταλαβαίνουν, πολλοὶ ἀνήσυχοι συγκλονίζονται· οἱ περισσότεροι πολιτικοὶ δὲν καταλαβαίνουν τίποτα. Καὶ λές: «Τί γίνεται μὲ τὴν ῾Ελλάδα, καὶ τί γίνεται μὲ τὴν Εὐρώπη;» Κι ἐγὼ τώρα αὐτὸ ποὺ σᾶς λέω εἶναι μιὰ ἐξομολόγησι. Καὶ λέω ὅτι ἔχει ἕνα χρέος μεγάλο ὁ ῞Ελληνας φοιτητὴς σήμερα: νὰ εἶναι Ἕλληνας Ὀρθόδοξος φοιτητής. ᾿Εκεῖ ἔχουμε κάποιες δυνατότητες ποὺ δὲν ἔχουν οἱ ἄλλοι, καὶ ὀφείλομε ἁπλῶς νὰ εἴμαστε αὐτὸ ποὺ λέει ἡ παράδοσί μας.
.      Καὶ θυμᾶμαι μιὰ φορὰ ποὺ εἶχα πάει στὴν Κρήτη σ᾽ ἕνα χωριό, στὰ ᾿Ανώγεια· καὶ εἶχαν ἔρθει κάτι γριὲς γιὰ ἐξομολόγησι. Κι ὅταν τέλειωσε, καὶ μοῦ λέει ἡ γριά, μιὰ γριά, μιὰ εὐχή: «Νὰ χαίρεσαι τὸν σταυρό σου», μετὰ ἦρθε μιὰ ἄλλη γριά: «Νὰ χαίρεσαι τὸν σταυρό σου». Κι ἐγὼ παραξενεύτηκα, καὶ λέω: «Μά, τί εἶναι αὐτὴ ἡ εὐχή;» Καὶ μοῦ λένε: «Ἔτσι τὸ λέμε. Γιὰ κάποιο γονιό, μάνα ἢ πατέρα, λέμε: “Να χαίρεσαι τὰ παιδιά σου”, γιατὶ ἡ χαρὰ γιὰ τοὺς γονιοὺς εἶναι τὰ παιδιά τους. Κι ὅταν κανεὶς εἶναι παπάς, τοῦ λέμε: “Νὰ χαίρεσαι τὴν ἱερωσύνη σου”. Κι ὅταν κανεὶς εἶναι καλόγερος ἢ καλογριά, τοῦ λέμε: “Νὰ χαίρεσαι τὸν σταυρό σου». Αὐτὴ ἡ εὐχή, «νὰ χαίρεσαι τὸν σταυρό σου», νομίζω ὅτι εἶναι ἕνα πράγμα τόσο μεγάλο καὶ τόσο βαθύ, ποὺ θυμίζει θεολογία τοῦ ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ. Καὶ λέω ἐγώ: «Μὰ πῶς, νὰ γεννηθῶ στὴν Κρήτη, καὶ νὰ μεγαλώσω καὶ νὰ ζήσω ἐρήμην τῆς Κρήτης καὶ ἐρήμην τῆς παραδόσεώς μας!  Γιατὶ μᾶς ἔχουμε νὰ εἴμαστε ἀλλοδαποὶ στὸν τόπο μας;»
.          Καὶ στὴ συνέχεια, ἐσεῖς εἶστε γείτονες σ᾽ αὐτὴν τὴν περιοχή, ποὺ εἶστε ἀπὸ ὅλη τὴν ῾Ελλάδα. Εἶστε γείτονες τῆς περιοχῆς ὅπου γεννήθηκε καὶ ἔδρασε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Καὶ λέω: Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, μ᾽ αὐτὸν τὸν χαρακτήρα του, δὲν θὰ μποροῦσε ποτὲ -ἔτσι μοῦ φαίνεται- νὰ εἶναι ἕνας γερμανόφωνος Ρωμαιοκαθολικός. ᾿Αλλ᾽ εἶναι ἕνας Ρωμιός, καὶ εἶναι αὐτὸς ὁ ὁποῖος εἶπε ὅτι «τὸ κακὸ θὰ ἔρθη ἀπὸ τοὺς διαβασμένους». Δὲν εἶπε ὅτι θὰ ἔρθη ἀπὸ τοὺς μορφωμένους. Κι εἶναι ἕνας ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος κατέβηκε στὸ κήρυγμα, μιὰ στιγμὴ ποὺ ὅλος ὁ κόσμος εἶχε ἀπογοητευτῆ, κι αὐτὸς ὁ ἕνας ἄνθρωπος εἶπε «σταματῆστε», καὶ σταμάτησαν. Ὅταν λέμε ὅτι εἶχαν ἀπογοητευτῆ, σημαίνει ὅτι ὁλόκληρες μητροπόλεις, μὲ τοὺς μητροπολίτες καὶ μὲ τοὺς παπάδες, γινότανε μουσουλμάνοι. Καὶ κατέβηκε ἕνας καλόγερος, καὶ ἔσωσε τὸν κόσμο. Γιατὶ δὲν ἦταν ἕνας καλόγερος, ἀλλ᾽ ἦταν ἕνας ἀληθινὸς ἄνθρωπος· καὶ δι᾽ αὐτοῦ εἶχε κατέβει ὅλη ἡ ᾿Εκκλησία, καὶ μιλοῦσε ὅλη ἡ ᾿Εκκλησία. Δὲν ἔκανε αὐτὸς νεωτερισμούς, αὐτὸς δὲν ἔκανε ἐξυπνάδες, ἀλλὰ δι᾽ αὐτοῦ μίλησε ὅλη ἡ παράδοσι. Κι ἔτσι, τί θέλω νὰ πῶ: ὅτι ἡ δικιά μας ἡ πίστι δίδει σημασία στὸν ἄνθρωπο, κι ὁ καθένας ἄνθρωπος δὲν εἶναι τμῆμα τοῦ ὅλου, ὁ καθένας ἄνθρωπος εἶναι ὁλόκληρη ἡ ᾿Εκκλησία. 
Κι αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ συμφοιτητής σας, ὁ συσπουδαστής σας, στὴν ἀρχή, ὅτι «βασανιζόμαστε», τὸ καταλαβαίνω. Κι ὅταν λέμε «βασανίζεστε», σημαίνει ὅτι ἔχετε μιὰ ὑγεία μέσα σας, καὶ βασανίζεται ὅλος ὁ κόσμος, κι ἐλευθερώνεται μόνο ζώντας μέσα στὴν Ὀρθόδοξη ᾿Εκκλησία. Καὶ σᾶς φέρνω πάλι σὰν παράδειγμα τὸν ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό. Αὐτὸς ὁ ἕνας, ὁ μεγάλος, ὁ σίφουνας, ποὺ ἔσωσε τὸν Ἑλληνισμὸ ἐκείνη τὴν περίοδο τὴ δύσκολη, ξέρετε τί ἤτανε; Ἦταν ἕνας ἄνθρωπος ἁπλός, ἀδύνατος, θὰ ἔλεγα δειλός, γι᾽ αὐτὸ ἤτανε πάντολμος. Κι ἔλεγε ὅτι «ἐγώ, ἀδελφοί μου, δὲν εἶμαι ἱκανός, ὄχι νὰ σᾶς μιλήσω, ἀλλ᾽ οὔτε νὰ προσκυνήσω τὰ ποδάρια σας, γιατὶ βλέπω ὅτι εἶστε βαπτισμένοι καὶ μυρωμένοι». Μετά, στὴ συνέχεια, λέει: «Ἀλλά, ἐπειδὴ ὅμως βρίσκεται τὸ γένος μας σ᾽ αὐτὴ τὴν ἀνάγκη, γι᾽ αὐτό, εἶπα νὰ κατέβω κάτω, καὶ νὰ πῶ μερικὰ λόγια, ὅ,τι ξέρω». Στὴ συνέχεια τοὺς λέει: «Κοιτάξτε, δὲν ἔχω τίποτα δικό μου, ἕνα ράσο ἔχω, κι αὐτὸ τὸ ἔχω γιὰ σᾶς, ὅλα, ὅ,τι ἔχω, εἶναι γιὰ σᾶς· κι ἔχω ἕνα σκαμνὶ στὸ ὁποῖο πατῶ ἐπάνω· καὶ τὸ σκαμνὶ αὐτὸ τὸ λένε θρόνο· ἄλλοι τὸ λένε σκαμνί. Νὰ σᾶς πῶ τί εἶναι; Δὲν εἶναι οὔτε σκαμνί, οὔτε θρόνος, ἀλλ᾽ εἶναι ὁ τάφος μου· καὶ μέσα ἀπὸ αὐτὸν τὸν τάφο μιλάει ὁ νεκρὸς ὁ ἑαυτός μου. Κι ἂν ἐγὼ δὲν μπορῶ νὰ σᾶς πῶ τίποτα, μὲ σώζει αὐτὸς ποὺ μπορεῖ νὰ διδάξη ὅλη τὴν οἰκουμένη, ἀρχιερεῖς, βασιλεῖς, καὶ ὅλο τὸν κόσμο».

.      Ὁπότε, βλέπετε τὴν παρουσία τοῦ ἀνθρώπου διὰ τῆς Ὀρθοδόξου ᾿Εκκλησίας: «Εἶμαι ἀδύνατος καὶ ἀνίκανος νὰ φιλήσω τὰ ποδάρια σας». Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριά: «ὁ νεκρὸς ἑαυτός μου μπορεῖ νὰ διδάξη ὅλον τὸν κόσμο». Αὐτὴ εἶναι ἡ δύναμι τῆς πίστεώς μας. 
Στὴ συνέχεια λέει τὸ ἑξῆς: «᾿Εὰν τυχὸν κανεὶς ἀδίκησε κάποιον, εἴτε αὐτὸς εἶναι Ρωμιός, Ἕλληνας,  εἴτε εἶναι Τοῦρκος, εἴτε εἶναι ῾Εβραῖος, εἴτε εἶναι Φράγκος, ὅ,τι πῆρε, ὅ,τι ἔδωσε, νὰ τὸ γυρίση πίσω, γιατὶ τὸ ἄδικο δὲν εὐλογεῖται». Βλέπετε ὅτι εἶναι ξεκάθαρος. Δὲν λέει ὅτι «κοιτάξτε, τώρα εἶναι μιὰ περίοδος δύσκολη, ὅλοι σᾶς κλέβουν, κλέψτε καὶ ἐσεῖς». Ὄχι. «Πρέπει νὰ τὸ γυρίσετε πίσω». Καὶ ἡ ἐντιμότης του εἶναι ποὺ σώζει τὴν ὅλη ὑπόθεσι. Κι εἶναι αὐτὸς ὁ ὁποῖος ἔλεγε: «Νὰ μὴν ἔχετε ὅπλα, νὰ τὰ δώσετε, καὶ νὰ κάνετε ὑπακοὴ στοὺς ζαπιτάδες (στοὺς χωροφύλακες)· καὶ σ᾽ αὐτοὺς ποὺ ζητοῦν τὰ δοσίματα, νὰ δίνετε τὰ δοσίματα». Κι ἔτσι, καὶ οἱ Τοῦρκοι εἶπαν ὅτι αὐτὸς εἶναι καλός. ᾿Αλλ᾽ αὐτὸς ποὺ ἦταν καλὸς εἶναι ποὺ τοὺς ἔκλεισε τὸ σπίτι, ἀκριβῶς γιατὶ αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ὁ ἀληθινός, -ξέρετε τί γίνεται;- δὲν  εἶχε βάσανα, ἀλλὰ χάρηκε τὴ ζωή του. Ὅπως εἶχε πῆ σ᾽ ἕνα χωριό: «῏Ηρθα ἐδῶ πέρα, καὶ σᾶς ἀπόλαυσα». Καὶ αὐτὸ ποὺ λέει «σᾶς ἀπόλαυσα», μοῦ θυμίζει μιὰ εὐχὴ στὸ Εὐχέλαιο ποὺ λέει ὁ ἱερεὺς ὅτι «εὐχαριστῶ τὸν Θεό, ποὺ προχώρησα στὰ ἐνδότερα τοῦ Θυσιαστηρίου καὶ “ἀπολαῦσαι τῆς θείας Λειτουργίας”, καὶ ἀπήλαυσα τὴ θεία Λειτουργία». 
Ὁπότε, ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ζώντας στὸ Ἅγιον Ὄρος, νοιώθοντας τὴ δύναμι τῆς πίστεώς μας, μιὰ δύσκολη στιγμὴ βγῆκε ἔξω, καὶ ἔσωσε τὸ Γένος ὁλόκληρο. Κι ἐνῶ, βλέπετε, ἦταν τόσο ταπεινός, ἔνοιωθε ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ φιλήση τὰ ποδάρια τοῦ ἄλλου, ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ ἔνοιωθε ὅτι «κοιτάξτε, αὐτὰ ποὺ σᾶς λέω εἶναι λόγια τοῦ Θεοῦ· ἂν κατέβαινε ὁ Θεός, θὰ σᾶς ἔλεγε τὰ ἴδια». Καί: «ὁ νεκρὸς ἑαυτός μου μπορεῖ νὰ διδάξη ὅλον τὸν κόσμο». Ὁπότε, ὅταν ἔφτασε στὸ τέλος ἡ στιγμὴ τοῦ μαρτυρίου του, ὅταν τὸν πρόδωσαν οἱ Ἑβραῖοι, γιατὶ πολὺ τοὺς χτύπαγε, ἐπειδὴ χαλοῦσαν τὴν ἀργία τῆς Κυριακῆς, ἐκεῖνος εἶπε: «Μὴ μὲ δέσετε. Δὲν ἀντιστέκομαι. Ὁ θάνατός μου εἶναι μέσα στὸ πρόγραμμα τῆς ζωῆς μου». Καὶ ἔτσι παρέδωσε τὸ πνεῦμα του, καὶ μπῆκε στὴν αἰωνιότητα, καὶ μένει μαζί μας. Καὶ βλέπετε ὅτι, ὅπου πέρασε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ἔχουν ὑψώσει ἕνα σταυρό, γιατὶ πέρασε ὁ Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, γιατὶ ἔπεσε ἕνα ἀστροπελέκι, καὶ ἔχει διαλύσει τὰ πάντα, καὶ ἔχει ἁγιάσει τὰ πάντα.
.         Κι ἐγὼ λέω τὸ ἑξῆς: τὸ ὅτι ἐσεῖς εἶστε νέα παιδιὰ καὶ εἶστε σήμερα στὴν Πάτρα σπουδαστὲς εἶναι μεγάλο πράγμα. Τὸ ὅτι βασανίζεστε εἶναι μεγάλο πράγμα. Τὸ ὅτι δυσκολεύεστε, ἐπίσης. ᾿Αλλ᾽ ἐγὼ θέλω νὰ σᾶς πῶ ὅτι εἶναι μακάριοι καὶ εὐλογημένοι οἱ βασανισμένοι. Γιατὶ ὑπάρχει δυνατότης νὰ ἀναπαυθοῦμε. Κι εἶναι μακάριοι οἱ διψασμένοι, γιατὶ μπορεῖ νὰ ξεδιψάσουνε. 
Νὰ σᾶς πῶ κάτι ἄλλο: Ἐὰν δὲν ὑπῆρχε τὸ Ἅγιον Ὄρος -κι ὅταν λέω «Ὄρος» ἐννοῶ τὴν Ὀρθόδοξη ᾽Εκκλησία-, ἐὰν δὲν ὑπῆρχε ἡ λογικὴ καὶ ἡ χάρις τοῦ Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, τῶν Ἁγίων μας, θὰ ἤμασταν καταδικασμένοι σ᾽ ἕνα βάσανο. Σᾶς λέω ὅτι πρὸ ἡμερῶν ἤμουνα στὴν ᾿Αμερική. Καὶ μοῦ ἔκανε ἐντύπωσι πόσο τὰ πράγματα εἶναι πλούσια, πόσο οἱ δρόμοι τεράστιοι, πόσο τὰ σπίτια σὰν νἆναι ζωγραφιὰ καὶ καρτ-ποστάλ: τὸ σπίτι, τὸ γρασίδι, τὸ δέντρο, τὰ αὐτοκίνητα. Καὶ στὴ συνέχεια, ὅταν εἶδα μερικοὺς ἀνθρώπους, ἔνοιωσα πὼς μέσα σ᾽ αὐτὴ τὴν τάξι, τὴν καθαριότητα, ἐκεῖ ποὺ δὲν λείπει τίποτα, λείπουν ὅλα, καὶ ὅλα μιὰ στιγμὴ εἶναι ἄοσμα, ἄγευστα καὶ ἄχρωμα. Καὶ μοῦ λέει κάποιος ὅτι, ἐνῶ τὰ εἶχε ὅλα, ὅτι «δὲν ἔχω διάθεσι γιὰ ζωή, καὶ θέλω νὰ τελειώσω». Καὶ βλέπω πάλι μιὰ ἄλλη, ἐκεῖ πέρα στὸ ξενοδοχεῖο, ποὺ ἦταν στὴ reception, καὶ πάλι εἶπε τὸ ἴδιο. 
Βλέπει κανεὶς ὅτι αὐτὴ ἡ λογικὴ ποὺ ἔχουμε πολλὲς φορές, ποὺ λέμε νὰ ἀνεβάσουμε τὸ βιοτικὸ επίπεδο, νὰ τὸ ἀνεβάσουμε. «Νὰ μποῦμε στὴν Εὐρώπη, γιὰ νὰ ἔχουμε ἕνα νόμισμα καὶ νὰ εἴμαστε πλούσιοι», νἄμαστε πλούσιοι. ᾿Αλλὰ ἐγὼ βλέπω τὸ ἑξῆς: ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι κάτι παράξενο, ποὺ δὲν χορταίνει μὲ τὰ πλούτη. Κι ἂν τοῦ λύσης ὅλα τὰ προβλήματα ἢ νομίζη ὅτι τοῦ τὰ λύσης, τότε εἶναι ποὺ μπῆκες στὸ ἄλυτο πρόβλημα. Κι ἐγὼ βλέπω ὅτι οἱ Σουηδοί, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἴσως τὸ ἀνώτερο βιοτικὸ ἐπίπεδο στὴν Εὐρώπη, εἶναι αὐτοὶ ποὺ αὐτοκτονοῦν περισσότερο. Καὶ μιὰ στιγμὴ βλέπεις ὅτι τὰ ἔχεις ὅλα, καὶ δὲν ἔχεις τίποτα.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά