Aναζητώντας το σωματίδιο του Θεού και το κυνήγι του διαβόλου

πηγή

22ΣΕΠ

Μαρία Χατζηαποστόλου

Η δαιμονοποίηση της Eπιστήμης και το κυνήγι μαγισσών 

Το πείραμα

Το μεγαλύτερο πείραμα στον κόσμο, έλαβε χώρα και ολοκληρώθηκε πριν από λίγο καιρό στο Cern, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών στη Γενεύη, με τη συμμετοχή επιφανών επιστημόνων απ’ όλο τον κόσμο και φυσικά με τη συμμετοχή αξιόλογων Ελλήνων επιστημόνων από τις θετικές επιστήμες. Ο σκοπός των επιστημόνων λοιπόν επετεύχθη, καθώς κατάφεραν ν’ αναπαράγουν τις ακραίες συνθήκες οι οποίες επικρατούσαν στο Σύμπαν κατά τις πρώτες στιγμές της υπάρξεώς του. Σύμφωνα με το Καθιερωμένο Μοντέλο, το λεγόμενο «μποζόνιο του Χιγκς» είναι όντως το υποθετικό σωματίδιο-φορέας του πεδίου Χιγκς, που καθορίζει τη μάζα όλων των υπόλοιπων στοιχειωδών σωματιδίων. Ίσως γι’ αυτό το λόγο, κατά ορισμένους ερευνητές, ο νομπελίστας φυσικός Λέον Μαξ Λέντερμαν, ήταν εκείνος που πρώτος το βάπτισε το «σωματίδιο του Θεού».

Η αντίδραση

Ευθύς εξ’ αρχής, προκλήθηκαν και οι πρώτες αντιδράσεις, τουτέστιν μια άνευ προηγουμένου καταστροφολογία, η οποία διέβλεπε ακόμη και τον κίνδυνο καταστροφής του ίδιου του Σύμπαντος. Οι αντιδράσεις αυτές, δίχως ίχνους σεβασμό προς την Επιστήμη, οπότε όπως είναι φυσικό επακόλουθο, ούτε και για τον ίδιο τον άνθρωπο, έκαναν αυτό που κάνουν πάντα: παραπληροφόρησαν στο έπακρο. Η δαιμονοποίηση κάθε διαφορετικού, φανερώνει πως η παράλογη αυτή λογική βαφτίζει τη γνώση δαιμονική και δεν αφήνει καμία επιστημονικότητα να ανθίσει πουθενά, καμιά διέξοδο να υπάρξει, αλλά μονάχα έναν άνθρωπο ανέστιο, ο οποίος δεν έχει κανένα χώρο ν’ ανασάνει ελεύθερα. Πώς να αρθρώσεις λόγο για το σωματίδιο του Θεού, την ίδια στιγμή που δεν αποδέχεσαι το σώμα του ανθρώπου κι’ έχεις ενοχοποιήσει ότι ομορφότερο, όπως τον έρωτα, την ίδια τη ζωή; Αλλά η ζωή είναι από μόνη της ιερή και άγια…

Έτσι, ορισμένοι αυτοαποκαλούμενοι ως «εκπρόσωποι του Θεού», φοβούμενοι μη χάσουν την «πελατεία» τους και τρέμοντας να μην αποκτήσουν οι άνθρωποι ελεύθερη σκέψη και δημιουργική αβεβαιότητα, καθώς μες το μυαλό τους μονάχα η ανταπόδοση υπάρχει κι’ όχι η αγάπη, αντί επεξηγήσεως του Ευαγγελίου, οδηγήθηκαν μοιραία σ’ ένα στείρο κήρυγμα σκοταδισμού και απολογητισμού που καταδικάζει καθετί νέο και διαφορετικό. Ο επιταχυντής σωματιδίων μετατράπηκε σε όργανο του διαβόλου και η απολογητική επιθετική χτύπησε κόκκινο. Οι αυτοαποκαλούμενοι ως υπερασπιστές της Ορθοδοξίας, που χωρίζουν τους ανθρώπους σε πιστούς και σε άθεους, έχουν λόγο για όλα, δίχως ίχνος επιστημοσύνης, δίχως καμία επιστημονική βάση, αλλά με μόνο εφόδιο το σκοταδισμό. Τα μοναδικά κυρίαρχα στοιχεία αυτής της παράλογης κατάστασης, η φαιδρότητα, ο φανατισμός και φυσικά η άγνοια, οδηγούν σε μια αρρωστημένη εσωστρέφεια, σε μια απομόνωση της αίρεσης εκείνης που αυτοαπομονώνεται και αποκόπτεται από το συλλογικό σώμα της κοινωνίας και μπορεί να προσθέτει και ν’ αφαιρεί αυθαίρετα τις δικές της ιδεολογίες, εις βάρος της αλήθειας. Η τραγελαφικότητα τούτη, έχει βεβαίως βαθιά τις ρίζες της στην καθημερινότητά μας κι’ έχει καλλιεργηθεί σκόπιμα, από φορείς της εξουσίας, οι οποίοι προβάλουν την αντίδραση, δίχως ν’ αφήνουν τις ελεύθερες τις αληθινές φωνές της θεολογίας σε συνάντηση με τον κόσμο, αλλά εισάγοντας δική τους αίρεση με την αυθαιρεσία της απολυτότητάς τους. Βέβαια, στην τελική, οι αληθινές φωνές, πάντα καταφέρνουν να βρουν τρόπο έκφρασης.

Η απάντηση των Πατέρων

Ο αείμνηστος δάσκαλός μας, ο θρυλικός Νίκος Ματσούκας, συνήθιζε να λέει πως: «Οι ουρανοί διηγούνται δόξαν Κυρίου… Για μερικούς… Για άλλους τίποτα…». Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας ήταν λαμπροί και πρωτοπόροι πανεπιστήμονες στην εποχή τους. Ο Μέγας Βασίλειος, οποίος είχε σπουδάσει και θεραπεύσει ουκ ολίγες επιστήμες, μας λέει πως: «την επιστήμη την ενδιαφέρει  το πως έγινε ο κόσμος, ενώ τη θεολογία τοποιος και το γιατί έκανε τον κόσμο…». Κι’ ο αδελφός του, ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης στο έργο του

Περί κατασκευής ανθρώπου, κινούμενος στην ίδια προοπτική, μιλά για την εξέλιξη των ειδών πολλούς αιώνες πριν από το Δαρβίνο. Αλλά και ο ίδιος ο Δαρβίνος είχε σπουδάσει θεολογία. Μας λέει, λοιπόν, ο Γρηγόριος:  «Καθαπερ διά βαθμῶν ἡ φύσις, τῶν τῆς ζωῆς λέγω ἰδιωμάτων, ἀπό τῶν μικρότερων ἐπί τό τέλειον ποιεῖται τήν ἄνοδον». Η αληθινή Εκκλησία είναι μια αέναη αναζήτηση κι’ όχι ένας στείρος εφησυχασμός. Θεός-άνθρωπος-κτίση, λογίζονται και θωρούνται σε μια ενωτική προοπτική, μέσα σε μια ένωση των πάντων, η οποία συνθέτει την ύπαρξη και ολοκληρώνει τον άνθρωπο. Από την άλλη πλευρά, το σύστημα της θρησκείας και η συνεπακόλουθη εξουσιαστικότητα είναι τα αναχρονιστικά στοιχεία που διαφέρουν από τα ανωτέρω στοιχεία της ζωής. Ας μη συγχέουμε λοιπόν, τις δύο εντελώς διαφορετικές αυτές πραγματικότητες μεταξύ τους, με ισοπεδωτικές γενικότητες.

Η φωνή ενός άλλου τρόπου

Κι’ όμως η φωνή της αληθινής θεολογίας ουδεμία σχέση έχει  με την αντίδραση αυτή. Η φωνή ενός άλλου τρόπου, αληθινού και ανθρώπινου, παλεύει να φέρει στο φως την αλήθεια ενός άλλου ήθους. Ο δάσκαλός μας κ. Χρυσόστομος Σταμούλης στο τελευταίο βιβλίο του Έρως και Θάνατος. Δοκιμή για έναν πολιτισμό της σάρκωσης, σημειώνει πως: «Σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί έργο της θεολογίας ο επιστημονικός ορισμός του πως της δημιουργίας. Πράγμα που σημαίνει, πως και οι βιβλικές περιγραφές και εικόνες τούτου του πως, δεν αποτελούν παρά συγχρονικές ερμηνείες, που σχετίζονται άμεσα και συνεπώς προϋποθέτουν τις επιστημονικές γνώσεις της εποχής τους. Γνώσεις που σήμερα έχουν ξεπεραστεί και ως εκ τούτου ακυρωθεί. Είναι σαφές, πως οι περιγραφές της δημιουργίας στη Γένεση, όπως και στην Εξαήμερο για παράδειγμα, του Μεγάλου Βασιλείου, παραπέμπουν στο κοσμοείδωλο της εποχής τους. Σε ένα επιστημονικό συμπέρασμα, που υιοθέτησε η θεολογία –και καλώς έκανε– προκειμένου να αρθρώσει λόγο θεολογικό, που ξεκινά εκεί που τελειώνει η επιστήμη, δηλαδή το πώς, και ορίζεται από τα οντολογικά ερωτήματα του ποιος και τουγιατί. Ερωτήματα, που έχω την αίσθηση, πως όσο και αν αναζητήσει η επιστήμη, υπερβαίνοντας τα εσκαμμένα όρια που θέτει η μεθοδολογική της –εξάπαντος πλουραλιστική– «νομιμότητα», θα οδηγηθεί σε απώλεια του σκοπού της και μαζί σε μια τραγική για την ίδια, μα και το σύνολο του πολιτισμού, συνουσία με τα τέρατα του απόλυτου δογματισμού και του ανάλγητου φονταμενταλισμού. Για όλους αυτούς τους λόγους, θέλω να πιστεύω, πως ήλθε η στιγμή να αναδείξουμε τούτη τη σπουδαία μα και ξεχασμένη αφετηρία των πατέρων της Εκκλησίας, σε βασική, κυρίαρχη αρχή, των μεθοδολογικών προτέρων, τόσο της σύγχρονης θεολογίας όσο και της νεώτερης επιστήμης, στη βάση της οποίας θα χτιστεί πέτρα πέτρα το μυστήριο της ανθρωπικής συμβολής του καιρού μας. Και είναι σαφές πως μια τέτοια αρχή θα δώσει τη δύναμη σε θεολογία και Εκκλησία να ομολογήσουν μαζί με τον Βασίλειο, ότι: “Οὐ γάρ ἐλαττοῦται ἡ ἐπί τοίς μεγιστοις ἔκπληξις, ἐπειδαν ὁ τρόπος καθ’ ὄν γίνεται τί τῶν παραδόξων ἐξευρέθη∙ εἰ δέ μή ἀλλά τό ἁπλουν τῆς πίστεως ἰσχυρότερον ἔστω τῶν λογικῶν ἀποδείξεων”. Πράγμα, που λύνει την παρεξήγηση και επιτρέπει δίχως άλλο τη δυνατότητα ενός διαλόγου για τον πλανήτη της Χρυσομαλούσσης, αλλά και οποιασδήποτε Χρυσομαλούσσης, με χαρακτηριστικά υπαρξιακής ανοιχτότητας, πέρα και έξω από κάθε απολογητική υστερία, και με εισηγητή τον άγιο από την Καππαδοκία, που αποδεικνύει πως η ζωή αληθεύει μόνο όταν εκπλήσσεται και εκπλήσσει, μόνο όταν μένει ανοιχτή στο θαύμα που βγάζει τον άνθρωπο από το οχυρό του κλειστού και ως εκ τούτου βέβαιου εαυτού. Μια τέτοια ζωή δίνει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να θεωρήσει την ανθρώπινη δημιουργικότητα, συνεπώς και την επιστήμη, προέκταση της θαυματουργίας του Θεού στον κόσμο, και τον εαυτό του συνεχιστή και συνδημιουργό στην εξέλιξη του σχεδίου της θείας Οικονομίας . Πράγμα “ζόρικο”, καταπώς θα έλεγε ο ποιητής, καθώς διεκδικεί το σύνολο της ευθύνης, και συνεπώς την οριστική εγκατάλειψη εκ μέρους του ανθρώπου του ανέξοδου “θρόνου” του παρατηρητή και του σχολιαστή, που αναζητά παντού και πάντα τον αίτιο, τους αιτίους, της οποιασδήποτε αδυναμίας ή αστοχίας της ζωής, πέρα και έξω από τον εαυτό του».[1]

Κατά τον αξιόλογο Έλληνα συγγραφέα Χρήστο Χωμενίδη, το πρόσωπο του Θεού μπορεί να ξεπροβάλλει από κάθε χαραμάδα της ύπαρξης, ακόμη και της ανυπαρξίας, αφού όπως μας λέει: «Εάν ήμουν ιερέας, δηλαδή ποιμένας των πιστών, όχι απλώς δεν θα κατακεραύνωνα τους επιστήμονες αλλά και θα επιχειρούσα προς όποια ανακάλυψη ενισχύει τη θεωρία του Big Bang. Εάν το σύμπαν δεν είναι αέναο και άπειρο, εάν ο χρόνος και ο χώρος ξεκίνησε σε μια στιγμή, τότε ανάμεσα στο τίποτα και στο παν ανοίγει μία χαραμάδα απ’ την οποίαν θα μπορούσε κάλλιστα να ξεπροβάλλει το πρόσωπο του Θεού». Η υπέροχη τούτη σκέψη, έρχεται να μας φανερώσει πως το πρόσωπο του Θεού φανερώνεται ακέραιο μέσα από την απεραντοσύνη του Σύμπαντος, ακόμη και κατά τις στιγμές που αισθανόμαστε μόνοι, ειδικά εκείνες τις στιγμές, μπροστά στην απεραντοσύνη του σύμπαντος.

Ο σπουδαίος ακαδημαϊκός Δημήτρης Νανόπουλος, του οποίου η συμβολή υπήρξε καθοριστική προς την κατεύθυνση αυτής της μεγάλης έρευνας,  καθώς με δυο εργασίες του πάνω στον πειραματικό εντοπισμό του μποζονίου, μιλώντας στο Βήμα της Κυριακής, δήλωσε με ποιητικό τρόπο πως: «Δεν ξέρω κανένα “σωματίδιο του Θεού” ούτε του Διαβόλου. Οι επιστήμονες δεν χρησιμοποιούν τέτοιες εκφράσεις. Αυτό που βρέθηκε λέγεται “σωματίδιο του Higgs” και σήμερα, παρ’ ότι ήμουν σίγουρος εδώ και χρόνια, αυτό που άκουσα ήταν μουσική στα αυτιά μου. Είναι η πιο ευτυχισμένη μέρα της δικής μου ζωής αλλά και πάρα πολλών ακόμη επιστημόνων σε ολόκληρο τον πλανήτη». Και συνεχίζοντας στο ίδιο πνεύμα μας λέει: «Σίγουρα η παρέα Θαλής, Ηράκλειτος, Αναξίμανδρος, Πυθαγόρας και Δημόκριτος θα ήταν εκστασιασμένη σήμερα [...] Και από τους νεότερους ο Αϊνστάιν».Κατά το διάσημο Έλληνα επιστήμονα, η συμβολή των Ελλήνων ήταν για ακόμη μία φορά καθοριστική καθώς, «Χαίρομαι πάρα πολύ που εμείς οι Έλληνες είμαστε στο κέντρο των πραγμάτων και στις προβλέψεις για τη μάζα του μποζονίου του Higgs αλλά και πειραματικά. Και νομίζω ότι αυτό πρέπει να μας κάνει υπερήφανους και να μας ανεβάσει κάπως ψυχολογικά»,όπως τονίζει ο ίδιος.Επίσης όπως αναφέρει χαρακτηριστικά,«όλος ο κόσμος ζει σε μια πραγματικά δύσκολη εποχή και τουλάχιστον συμβαίνουν τέτοια γεγονότα για να αποδεικνύουν τη μεγαλοσύνη του ανθρώπου»>. Τούτη η ανακάλυψη θα ενοποιήσει τον κόσμο, όπως τονίζει ο κ. Νανόπουλος καθώς, «Η επιστήμη είναι ανεξάρτητη και τέτοιες ανακαλύψεις που αποδεικνύουν τη μεγαλοσύνη του ανθρωπίνου πνεύματος μας αγκαλιάζουν όλους. Η επιστήμη παίζει –και πρέπει να παίζει– τεράστιο ρόλο σε αυτή την ενοποίηση των ανθρώπων» και προσθέτει:«Ενώ είμαστε αυτά τα ανθρωπάκια, μπορούμε και συλλαμβάνουμε όλα αυτά και μπορούμε να εξηγούμε τι γίνεται στην άλλη μεριά του Σύμπαντος».

Κανένας λόγος ανησυχίας λοιπόν και αντίδρασης, απέναντι στις κατακτήσεις της σύγχρονης επιστήμης, αλλά μονάχα η κυριαρχία του θαυμασμού απέναντι στην ανθρώπινη διανόηση, η οποία κατά την επιστήμη της θεολογίας, φωτίζεται από τον Κύριο των Πάντων.

[1] Χρυσόστομου Σταμούλη, Έρως και Θάνατος. Δοκιμή για έναν πολιτισμό της σάρκωσης, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 2009.

πηγή: e-theologia.blogspot.com.