Ορθόδοξοι Πατέρες και Εκκλησιαστικοί συγγραφείς μιλούν για το Γενέθλιο της Θεοτόκου.

                                                     πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου.

Στο Γενέσιο της Θεοτόκου όλη η Εκκλησία εξέφρασε τις εμπειρίες της για το μεγάλο αυτό γεγονός, που προμνηστεύεται την αιώνια σωτηρία του κόσμου.

Με την γέννησή της η Θεοτόκος ενώθηκε και συνδέθηκε στενά, σύμφωνα με την φυσική τάξη, με ολόκληρη την ανθρωπότητα με όλους εμάς τους απογόνους του Αδάμ και της Εύας. Το ότι κατόρθωσε να φθάσει στην ηθική τελειότητα και αγιότητα, αυτό της  χαρίζει

την πρώτη θέση ανάμεσα στους γηγενείς και την αποδεικνύει πραγματική Οδηγήτρια της ανθρωπότητας στο δρόμο της χριστιανικής τελειότητας.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας και εκκλησιαστικοί συγγραφείς  τοποθετούν την Παναγία στο κέντρο της Ορθόδοξης ευσέβειας και θεολογούν τονίζοντας την χριστολογική σημασία της Θεοτόκου.

Λόγους στην μεγάλη εορτή της Γέννησης της Θεοτόκου έγραψαν οι:

Ανδρέας Κρήτης (τέσσερις), Ιωάννης ο Δαμασκηνός (δύο), Φώτιος Πατριάρχης Κων/πόλεως, Νικόλαος  Καβάσιλας, Γεώργιος Νικομηδείας, Ισίδωρος Θεσσαλονίκης,Θεόδωρος Στουδίτης,Γρηγόριος Παλαμάς,Ηλίας Μηνιάτης, Συμεών Λογοθέτης, Ιάκωβος Μοναχός, ο αυτοκράτορας Λέων ο Σοφός κ.α. ενώ μια ομιλία για το Γενέσιο, που έχει ως αρχή την φράση « Φαιδρά σήμερον ημίν ημέρα…» αποδίδεται στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο.

Όλοι αυτοί, με βάση την διήγηση του ¨Πρωτευαγγελίου του Ιακώβου » ,εξαίρουν την σημασία του Γενεσίου της Θεοτόκου και την συμβολή του στην σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Επίσης στις ομιλίες οι συντελεστές της χαράς Θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα δέχονται πολλά εγκώμια σαν γονείς της Θεόπαιδος  Μαρίας. Έτσι το θεόλεκτον ζεύγος του Ιωακείμ και της Άννας αποσπά πολλούς μακαρισμούς από την πατερική γραφίδα και επαινείται για την μεγάλη ευλογία που είχε να φέρει στον κόσμο την Μητέρα του Λυτρωτή. Τέλος εγκώμια δέχεται και η νεογέννητη Παρθένος για τα γενέθλιά της και παρουσιάζεται σε σμικρογραφία και η συμβολή της στο έργο της σωτηρίας των ανθρώπων.

Τα πιο βασικά θέματα του Γενεσίου στην εκκλησιαστική γραμματεία αναπτύσσονται στην συνέχεια.

To Γενέσιο είναι αρχή, μέσον και τέλος όλων των εορτών.

Αρχή των Θεομητορικών εορτών αποτελεί βέβαια η παρούσα πανήγυρη, αλλά είναι η πρώτη ανάμεσα στις εορτές του Μωσαϊκού Νόμου και στις σκιές της Π. Διαθήκης. Παράλληλα όμως είναι και είσοδος στις εορτές της χάριτος και της αλήθειας, δηλαδή της χριστιανικής εποχής. Είναι επίσης η εορτή αυτή και μεσαία και τελευταία, έχοντας αρχή της το τέλος της εποχής του Νόμου, μέσον της την ένωση των άκρων και τέλος της τη φανέρωση της αλήθειας. Γι’ αυτό, τέλος του Νόμου είναι ο Χριστός, όχι τόσο ξεμακραίνοντάς μας από την ξηρή τυπικότητα του γράμματος ,όσο με το να  μας φέρει κοντά στο πνεύμα της διδαχής του. Αυτό είναι η τελειότητα, κατά την οποία, αυτός ο ίδιος ο νομοθέτης Χριστός ολοκληρώνοντας όλον τον Νόμο, μετέτρεψε την τυπικότητα σε πνεύμα, ανακεφαλαιώνοντας με τη ζωή του τα πάντα ο ίδιος στον εαυτό του και τακτοποιώντας τη διαφορά ανάμεσα στον Νόμο και στην χάρη.(Ανδρέας Κρήτης –Λόγος Α pg 97,805)

Η εορτή του Γενεσίου αποτελεί ημέρα χαράς (Ηλίας Μηνιάτης)

(Διατηρείται η γλώσσα και ο τονισμός του κειμένου)

«Παρθενικὴ Πανήγυρις, Παρθένοι πανηγυρίσατε. Θεομητορικὴ δόξα, Μητέρες δοξάσατε. Πατροθεόγονος εὐφροσύνη, γονεῖς καὶ πατέρες εὐφράνθητε, παγκόσμιος χαρά, πάντα τὰ ἐν Κόσμῳ συγχάρητε. Ἐσεῖς τὰ τῆς Οὐρανίου Ἱεραρχίας ἀγλαοπυρσόμορφα τάγματα. Ἐσεῖς εὐηχέστατα ἀηδόνια τοῦ Παραδείσου, σήμερον μὲ ἀκαταπαύστους φωνάς, τὴν Γέννησιν τῆς Παρθένου ὑμνήσατε. Ἀνίσως καὶ ὅταν ἐγεννήθη ἡ Παλλὰς Θεὰ τῆς σοφίας ἀπὸ τὴν κεφαλὴν τοῦ Διός (λέγουσιν οἱ μύθοι) νὰ ἐκατέβη ἀπὸ τοὺς Οὐρανούς, εἰς εἶδος βροχῆς, πολὺ πλῆθος χρυσίου. Τώρα, ὁποὺ γεννᾶται, ὄχι ἀπὸ τὸ ξεσκισμένο κεφάλι ἑνὸς ψευματινοῦ Θεοῦ, μὰ ἀπὸ τὸν Θεῖον καὶ ἄπειρον νοῦν τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος μας, ἡ Πάναγνος Μαριάμ, ἡ τοῦ Θείου Λόγου ἄχραντος Μήτηρ, καὶ τῆς αὐτοσοφίας ζῶσα πηγή, τώρα λέγω σταλάξετε χρυσοῤῥόους ὄμβρους εὐγλωττίας, ὦ Οὐρανοί, καὶ μετατρέποντας εἰς τόσας ἐμπυρίνους γλώσσας, τοὺς λαμπρούς σας ἀστέρας, ἐγκωμιάσετε τὴν νεογεννηθεῖσαν Βασίλισσαν.

Χαίρου τώρα καὶ ἐσὺ ἁγιώτατον ζεῦγος Θεοπάτορ Ἰωακεὶμ καὶ Θεομῆτορ Ἄννα. Δὲν εἶναι πάντα ἡ αὐτὴ ὄψις τοῦ Οὐρανοῦ. Τώρα, σκεπάζει, μὲ σκοτεινότατα νέφη τὸ γαληνόμορφον πρόσωπον, καὶ τώρα πάλιν φαίνεται χρυσανθής, καὶ λαμπρός. Πολλὴ κατὰ ἀλήθειαν ἦτον ἡ θλίψις σας, πολλὴ καὶ μεγάλη ἡ ἐντροπή σας πρὸς τοὺς ἀνθρώπους. Μά, τέλος πάντων, ὀφθαλμοὶ Κυρίου ἐπὶ δικαίους καὶ ὦτα αὐτοῦ εἰς δέησιν αὐτῶν (Ψαλμ. 33). Εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σας. Νάτε εἰς πόσην χαράν, καὶ τιμὴν ἀνυψώθητε σήμερον. Χαρὰν μέν, ὅτι σᾶς ἐγεννήθη μία Θυγατέρα, ὁποὺ μέλλει νὰ γενῇ δοχεῖον τῆς Θεότητος καὶ θρόνος ἡλιοστάλακτος τοῦ Βασιλέως τῆς δόξης. Τιμὴν δέ, ὅτι ἀξιωθήκετε νὰ λάβετε συγγένειαν μὲ τὸν ἴδιον Θεόν. Καὶ ὅπου πρῶτα ἦσθε ἀναισχυντισμένοι ὡς ἀγενεῖς καὶ ἄτεκνοι, τώρα ὅλοι σᾶς προσκυνοῦσι, καὶ σέβονται, ὡσὰν γονεῖς μιᾶς Θεομήτορος καὶ πανάγνου Παρθένου Θυγατρός..»

 

Το Γενέσιο είναι εορτή λυτρωτική 

1.Αγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός.

Ελάτε όλα τα έθνη, κάθε ανθρώπινη γενιά, και κάθε γλώσσα, και κάθε ηλικία, και κάθε αξίωμα, να γιορτάσουμε με αγαλλίαση τη γέννηση της χαράς όλου του κόσμου. Γιατί αν οι ειδωλολάτρες τιμούσαν με κάθε τρόπο γεννήσεις θεών, με παραμύθια που παίρνουν το μυαλό και σκοτεινιάζουν την αλήθεια, κι αν ακόμα προσφέροντας ό,τι είχαν και δεν είχαν τιμούσαν γενέθλια βασιλιάδων, που τους τυραννούσαν σ’ όλη τους τη ζωή, πόσο περισσότερο πρέπει εμείς να τιμούμε τη γέννηση της Θεοτόκου, που μεταμόρφωσε ολόκληρο το ανθρώπινο γένος, που άλλαξε τη λύπη της πρώτης μας μάνας, της Εύας, σε χαρά; Εκείνη άκουσε την απόφαση του Θεού: «Με πόνους να γεννάς τα παιδιά σου». Αυτή: «Χαρά σου, ολόχαρη». Εκείνη: «Στον άνδρα σου η υποταγή σου». Αυτή: «Ο Κύριος μαζί σου». Τι άλλο λοιπόν από λόγο να προσφέρουμε στη Μάνα του Λόγου; Όλη η κτίση ας γιορτάσει μαζί μας κι ας δοξολογήσει την αγιασμένη γέννηση της Παναγίας.

….. Σήμερα ανοίγονται οι πύλες της στειρώσεως, και παρουσιάζεται θεϊκή, παρθενική πύλη, που από μέσα της θα περάσει και θα μπει στην οικουμένη «σωματικά» ο Θεός, που βρίσκεται πέρα απ’ όλα τα όντα, όπως λέει ο Παύλος, ο ακροατής των ανέκφραστων μυστικών.

…Σήμερα από τη γήινη φύση έφτιαξε ουρανό πάνω στη γη, εκείνος που άλλοτε παλιά έπηξε μέσα από τα νερά το στερέωμα και το ανέβασε στα ύψη….. Το άναρχο φως, που έχει την προαιώνια ύπαρξή του από άναρχο φως, το άϋλο και ασώματο, παίρνει σώμα από γυναίκα και «σα νυμφίος βγαίνει από νυφική παστάδα», και, μ’ όλο που είναι Θεός, γίνεται έπειτα άνθρωπος της γης. Σα «γίγαντας» θα τρέξει με χαρά το δρόμο της δικής μας ζωής, και μέσα από τα πάθη θα προχωρήσει για να πεθάνει και να δέσει τον ισχυρό, το διάβολο, και να του αρπάξει την περιουσία, την ανθρώπινη φύση μας, και να ξαναφέρει στην ουράνια γη το χαμένο πρόβατο.

..Σήμερα χτίζεται η πύλη που κοιτάει στην Ανατολή, απ’ όπου ο Χριστός «θα μπει και θα βγει», αφήνοντάς την κλεισμένη· στην πύλη αυτή ο Χριστός είναι «η πόρτα των προβάτων». «Ανατολή» είναι το όνομα Εκείνου, που μας οδήγησε κοντά στον αρχίφωτο Πατέρα.

Σήμερα φύσηξαν χαράς πνοές, προμηνύματα της Χαράς όλου του κόσμου. Ας χαμογελάει πάνω ο ουρανός, κι ας πηδάει απ’ τη χαρά της κάτω η γη, ας πάλλεται η θάλασσα του κόσμου. Μέσα της γεννιέται το στρείδι, που με την αστραπή του Θεού απ’ τα ουράνια θα συλλάβει στα σπλάχνα του, και θα γεννήσει το πολύτιμο μαργαριτάρι, το Χριστό. Απ’ αυτό το στρείδι θα βγει ο «δοξασμένος βασιλιάς», ντυμένος την πορφύρα της σάρκας, που αφού επισκεφθεί τους αιχμαλώτους θα διακηρύξει την απελευθέρωσή τους. Ας πηδάει απ’ τη χαρά της η φύση· γεννιέται η προβατίνα, που απ’ αυτήν ο τσοπάνης θα ντύσει το πρόβατο, και θα ξεσχίσει το ρούχο της παλιάς θανατικής καταδίκης μας.

Ας χορεύουν οι παρθένες, αφού γεννήθηκε όπως είπε ο Ησαΐας παρθένος, που θα «συλλάβει στην κοιλιά της και θα γεννήσει γιο, που θα του δώσουν το όνομα Εμμανουήλ», που σημαίνει «ο Θεός είναι μαζί μας». «Ο Θεός είναι μαζί μας», μάθετέ το καλά Νεστόριοι κι αναγνωρίστε τον χαμό σας. «Είν’ ο Θεός μαζί μας»! Όχι άγγελος, όχι απεσταλμένος, αλλά ο ίδιος ο Κύριος θάρθει και θα μας σώσει.

….Σήμερα ο «γιος του μαραγκού», ο παντεχνίτης Λόγος του Θεού, που χάρη σ’ Αυτόν ο Πατέρας έφτιαξε τα πάντα, ο δυνατός βραχίονας του μεγάλου Θεού, έχοντας, με το Άγιο Πνεύμα σα δάχτυλό του, ακονίσει το στομωμένο σκεπάρνι της φύσεως, έφτιαξε για τον εαυτό του έμψυχη σκάλα, που η βάση της στηρίζεται πάνω στη γη και το κεφάλι της ακουμπάει στον ουρανό, που πάνω της αναπαύεται ο Θεός, που τον τύπο της αντίκρισε ο Ιακώβ. Απ’ αυτή αφού κατέβηκε, χωρίς να μετακινηθεί από τη θέση του ο Θεός, πιο σωστά αφού ταπεινώθηκε, «φανερώθηκε πάνω στη γη» και συναναστράφηκε με τους ανθρώπους. Αυτά όλα λοιπόν σημαίνουν η κατάβαση, η συγκαταβατική ταπείνωση, η πολιτεία πάνω στη γη, την πιο βαθιά γνώση, που δόθηκε στους ανθρώπους της γης. Πάνω στη γη στηρίχθηκε η νοητή σκάλα, η Παρθένος· γιατί γεννήθηκε από τη γη· και η κεφαλή της φθάνει στον ουρανό. …. Σήμερα αρχίζει η σωτηρία του κόσμου. «Δοξολογήστε τον Κύριο όλη η γη, τραγουδήστε και χορέψτε και παίξτε τα όργανα»! Φωνάξτε δυνατά, φωνάξτε, μη φοβάστε, για χάρη μας γεννήθηκε η Μητέρα του Θεού στην άγια Προβατική Πύλη, απ’ όπου καταδέχθηκε να γεννηθεί ο Αμνός του Θεού που πήρε πάνω του την αμαρτία του κόσμου.

.Αγιος Νικόλαος Καβάσιλας.

«Σήμερα η γη έδωσε καθαρά τον καρπό της, ενώ όλο τον άλλο καιρό έδινε καρπούς γεμάτους από αγκάθια και τριβόλια, από την συγκομιδή αυτή που προερχόταν από την αμαρτία.

Σήμερα «όλοι οι άγγελοι του Θεού έψαλαν με φωνή κραταιά ύμνους  και εγκώμια στον Κύριό τους», τόσο περισσότερο από τότε που στόλιζε τον ουρανό με το στεφάνι των αστέρων, όσο Αυτή που ανατέλλει σήμερα είναι υψηλότερη και λαμπρότερη από κάθε αστέρι και για ολόκληρο τον κόσμο ωφελιμότερη.

Σήμερα η τυφλωμένη φύση των ανθρώπων έλαβε διεισδυτικό οφθαλμό, την Παρθένο, δια του οποίου έφθασε να δει  τα μεγαλεία αυτής εδώ της ημέρας ».

Και αιτιολογεί ως εξής τους παραπάνω χαρακτηρισμούς ο Καβάσιλας.

«Γιατί όπως μέσα σε ένα σώμα υπάρχουν πολλά μέρη και μέλη, κανένα όμως εκτός από το μάτι δεν έχει δημιουργηθεί για να βλέπει τον ήλιο, έτσι ,από όλους τους ανθρώπους που υπήρξαν ποτέ, μόνο στην Παρθένο δόθηκε απόλυτα το αληθινό Φώς  και δια μέσου Αυτής δόθηκε σε όλους.

Γιατί, όπως ακριβώς από όλα τα σώματα μόνο δια μέσου του αέρος βλέπουμε καθαρά τον ήλιο –επειδή ο αέρας δεν βάζει μαζί με το φως τίποτε το δικό του  μπροστά στα μάτια μας-κατά τον ίδιο τρόπο και Εκείνη τίποτε άλλο δεν είχε εκτός από καθαρότητα και από ό,τι ήταν κατεξοχήν συγγενικό προς το φως.

Γιατί η Παναγία «έρωτι Θεού και ρώμη λογισμού και γνώμης ευθύτητι και  φρονήματος μεγέθει » έτρεψε σε φυγή κάθε αμαρτία κι έστησε τρόπαιο νίκης τέτοιο, που δεν μπορεί με τίποτε να συγκριθεί. Και φανέρωσε τον άνθρωπο τέτοιον που αληθινά δημιουργήθηκε, φανέρωσε δε και τον Θεό, την άφατη σοφία και την απέραντη φιλανθρωπία Του. Έτσι Αυτόν που παρουσίασε  έπειτα, αφού Τον περιέβαλε με ανθρώπινο σώμα, αισθητό στα μάτια όλων, Τον αποτύπωσε και Τον εικόνισε προηγουμένως με τα έργα Της επάνω στον Εαυτό της.»

(Εις την υπερένδοξον της Υπεραγίας Θεοτόκου Γέννησιν)

Για ποιο λόγο γεννήθηκε η Θεοτόκος από γυναίκα στείρα;

Διερωτάται ο Αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς «για ποιο λόγο η Θεοτόκος προήλθε από στείρες λαγόνες »και απαντά.

-Για να διαλύσει την λύπη και να αφαιρέσει την ντροπή των γονέων της.

-Για να προεικονίσει την διάλυση της λύπης και της κατάρας των προπατόρων του ανθρωπίνου γένους, που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί δι’ αυτής.

-Για να προετοιμασθεί το μέγα θαύμα (άσπορος σύλληψη του Χριστού) με το θαύμα και η φύση να αρχίσει να υποτάσσεται στη Χάρη.

-Για να μας διδάξει ότι προτιμήθηκαν από τους πολυτέκνους οι άτεκνοι για να κυοφορηθεί από τους πολυαρέτους η Πανάρετη.

-Για να είναι η Πρωτότοκος, που θα γεννούσε τον Πρωτότοκο.

-Για να βραβευτεί η αρετή, η ευσέβεια και προσευχή των γονέων.

-Για να τονιστεί η θαυμαστή γέννηση της Παρθένου με την ένωση ανδρός και γυναικός. Απλώς η Χάρις λύει την στειρότητα της Άννας. Αντίθετα η γέννηση του Χριστού δεν ήταν απλώς θαυμαστή ήταν και υπερφυσική( πάνω από τους νόμους της φύσεως )

-Για να γνωρίζουμε ότι η γέννησης της Θεοτόκου ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΣΠΙΛΟΣ ΚΑΙ ΑΣΠΟΡΟΣ.

Για το ίδιο θέμα ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός σημειώνει:

. Για ποιό λόγο όμως γεννήθηκε η Μητέρα και Παρθένος από γυναίκα στείρα; Γιατί έτσι έπρεπε, αυτό που είναι «το μοναδικά καινούργιο κάτω από τον ήλιο», η βάση και τ’ αποκορύφωμα των θαυμάτων, ν’ ανοίξει το δρόμο του με θαύματα και σιγά σιγά από τα πιο ταπεινά νάρθουν τα πιο μεγάλα. Υπάρχει όμως κι άλλος λόγος πιο υψηλός και πιο θεϊκός. Η φύση, νικημένη από τη χάρη, στεκόταν φοβισμένη· δεν είχε το θάρρος και τη δύναμη να προχωρήσει αυτή πρώτη. Όταν λοιπόν επρόκειτο να γεννηθεί η Θεοτόκος – Παρθένος από την Άννα, δεν τολμούσε η φύση να καρποφορήσει πριν από τη χάρη, αλλά έμενε άκαρπη, μέχρις ότου βλαστήσει η χάρη τον καρπό. Έτσι έπρεπε, να γεννηθεί πρωτότοκη εκείνη, που θα γεννούσε τον «πρωτότοκο όλης της δημιουργίας», που «όλα σ’ αυτόν χρωστούν την ύπαρξή τους». (Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός)

Η εορτή του Γενεθλίου της Θεοτόκου αποτελεί

Α. Αρχή της πνευματικής ανάπλασης του ανθρώπου.

Ανδρέας Κρήτης

Το Γενέσιο είναι μια γενέθλια πανήγυρη και σαν υπόθεσή της έχει την πνευματική ανάπλαση του ανθρωπίνου γένους. Σήμερα γεννιέται μία κόρη, θηλάζεται και διαπλάθεται και ετοιμάζεται να γίνει μητέρα Θεού ,του βασιλέως των αιώνων. Και αυτό το πνευματικό πλήθος (που πανηγυρίζει) το συγκεντρώνει εδώ σήμερα ο Δαβίδ. Η νεογέννητη, σαν Θεομήτωρ μας προβάλλει εδώ τη θεόσδοτη γέννησή της. Αυτός πάλι, μας εκθέτει παράλληλα την ευτυχία του γένους του και τη νεοφανή συγγένεια του Θεού με τους ανθρώπους. Ω, πόσο υπέροχο θαύμα.(Λόγος Α PG 97,808).

———————-

Σήμερα αρχίζει η σωτηρία του κόσμου. «Δοξολογήστε τον Κύριο όλη η γη, τραγουδήστε και χορέψτε και παίξτε τα όργανα»! Φωνάξτε δυνατά, φωνάξτε, μη φοβάστε, για χάρη μας γεννήθηκε η Μητέρα του Θεού στην αγία Προβατική Πύλη, απ’ όπου καταδέχθηκε να γεννηθεί ο Αμνός του Θεού που πήρε πάνω του την αμαρτία του κόσμου.(Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός)

Β. Η Δεύτερη δημιουργία του κόσμου.

Σήμερα άρχισε να γίνεται η πνευματική αναμόρφωση του γένους μας, και ο γηραιός κόσμος παίρνοντας μια θεία ανασύσταση,γεύεται την αρχή της (δεύτερης και πνευματικής) θεοπλασίας του(δηλαδή αρχίζει να δοκιμάζει την αναδημιουργία του) –Ανδρέας Κρήτης –Λόγος Α΄, PG 97,808.

Γ. Η ανύψωση του ανθρώπου.

Σήμερα κτίστηκε ο κτιστός ναός του Κτίστου των πάντων, ο οποίος ετοιμάζεται με πρωτόγνωρο  τρόπο να γίνει το κατάλυμα στο οποίο θα αυλισθεί ο Κτίστης. Σήμερα η ανθρώπινη φύση, η οποία  με την αμαρτία είχε απονεκρωθεί σαν χώμα, αρχίζει να αισθάνεται τη θέωση και ο χοϊκός άνθρωπος σπεύδει να ανέλθει προς την ουράνια δόξα..

Η γέννηση της αειπαρθένου και Θεοτόκου Μαρίας έγινε αιτία πνευματικής αναγέννησης, ανάπλασης, καλλωπισμού και ανακαίνισης όλων.(Ανδρέας Κρήτης –Λόγος Α΄).

Εγκώμια προς την Θεοτόκο.

Ηλίας Μηνιάτης.

Γεννᾶται ἀπὸ τὴν λαμπρὰν Πύλην τῆς Ἀνατολῆς, βαμμένον μὲ κροκόκκινον χρῶμα τὸ πρόσωπον, ἡ ῥοδοδάκτυλος καὶ φωτοφόρος αὐγή, στολισμένη μὲ  ρόδα, καλλωπισμένη μὲ ἄνθη, καὶ περικεκοσμημένη μὲ κρίνους. Γεννᾶται καὶ τὴν σήμερον ἡμέραν ἀπὸ τήν μυστικὴν Ἀνατολὴν τὴν ἡγιασμένην κοιλίαν τῆς Θεομήτορος Ἄννης, ἡ πορφυρογέννητος Βασίλισσα τῶν άστέρων, ἡ Πάναγνος Κόρη, φέρνοντας εἰς τὸ πρόσωπον τὰ ῥόδα μιᾶς οὐρανικῆς καὶ ἀμωμήτου εὐμορφίας.

Πολλὰ καὶ διάφορα εἶναι τὰ ὀνόματα, μὲ τὰ ὁποῖα τὸ Ἱερὸν συνάθροισμα τῶν Ἐκκλησιαστικῶν Διδασκάλων, ἐπάσχισε νὰ ἐγκωμιάσῃ τὴν Ἀειπάρθενον Δέσποιναν, θέλοντας νὰ ἐξηγήσῃ τὰς μεγάλας της δόξας. Ἕνας τὴν ἔκραξεν Ἥλιον, διατὶ στεφανωμένη μὲ τὰς ἀκτῖνας τῆς Θείας Χάριτος, ἀνάμεσα εἰς τὰ φῶτα ὅλα τοῦ Οὐρανοῦ, πλέα ἀστράπτει. Ἄλλος τὴν ὀνόμασε Σελήνην, ὅτι διὰ τὴν μεγάλην καὶ ὑπερθαύμαστον λάμψιν, ἀπὸ τὸν χορὸν ὄλον τῶν μυστικῶν ἀστέρων, ὡς Βασίλισσα προσκυνᾶται. Λέγεται Πηγή, ὁποὺ μὲ ρεῖθρα Οὐρανίων χαρίτων ποτίζει τὴν Ἐκκλησίαν. Λέγεται Κυπάρισσος, ὁποὺ διὰ τὴν ἔμφυτον μυρωδίαν, ἐφάνη πάντα μακρὰν ἀπὸ κάθε φθοράν. Λέγεται Κρῖνος, ὁποὺ δὲν ἔχασε ποτὲ τὸ λευκόμορφον κἀλλος, ἀγκαλὰ καὶ νὰ ἐβλάστησεν εἰς τὰς ἀκάνθας τῆς κοινῆς δυστυχίας. Λέγεται Οὐρανός, ὁποὺ ἀνέτειλε τὸν Ἥλιον τῆς Δικαιοσύνης. Λέγεται Κῆπος κεκλεισμένος, ὅπου ὁ σατανικὸς Ὄφις δὲν ἐτόλμησε νὰ χύσῃ τὸ Θανατηφόρον φαρμάκι. Λέγεται Παράδεισος, εἰς τὸν ὁποῖον ἐξήνθησε τὸ ξύλον τῆς ζωῆς. Λέγεται Ὄρος ὑψηλὸν τῆς ἁγιότητος, ὁποὺ ποτὲ δὲν ἐσκέπασεν ὁ κατακλυσμὸς τῆς προπατορικῆς ἁμαρτίας. Ἀλλὰ κανένα ἀπὸ ἐτοῦτα τὰ ὀνόματα δὲν εἶναι τόσον πρεπούμενον τῆς Παρθένου, ὅσον ἐκεῖνο, μὲ τὸ ὁποῖον τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον εἰς τὸ Ἆσμα τῶν ᾀσμάτων τὴν κράζει, ὄρθρον, αὐγήν. Τίς αὕτη ἡ ἀναβαίνουσα ὡσεὶ ὄρθρος; καὶ κατὰ ἀλήθειαν πόση ὁμοιότης εἶναι ἀναμέσον εἰς τὴν Παρθένον καὶ τὴν αὐγήν; Γεννᾶται ἀπὸ τὴν λαμπρὰν Πύλην τῆς Ἀνατολῆς, βαμμένον μὲ κροκόκκινον χρῶμα τὸ πρόσωπον, ἡ ῥοδοδάκτυλος καὶ φωτοφόρος αὐγή, στολισμένη μὲ ρόδα, καλλωπισμένη μὲ ἄνθη, καὶ περικεκοσμημένη μὲ κρίνους. Γεννᾶται καὶ τὴν σήμερον ἡμέραν ἀπὸ τήν μυστικὴν Ἀνατολὴν τὴν ἡγιασμένην κοιλίαν τῆς Θεομήτορος Ἄννης, ἡ πορφυρογέννητος Βασίλισσα τῶν άστέρων, ἡ Πάναγνος Κόρη, φέρνοντας εἰς τὸ πρόσωπον τὰ ῥόδα μιᾶς οὐρανικῆς καὶ ἀμωμήτου εὐμορφίας. Εἰς τὸ στῆθος τοὺς κρίνους μιᾶς ἀϊδίου καὶ καθαρᾶς ἀθωότητος, τόσον ὅτι φαίνεται ἕνας ἔμψυχος παράδεισος τῶν χαρίτων. Ἡ αὐγή γεννᾷ τὸν λαμπροφόρον Ἥλιον καὶ εἰς τὴν γέννησίν του σχολάζουσιν οἱ ἀστέρες, γλυκοκελαδοῦσι τὰ ὄρνεα, φεύγει τὸ σκότος τῆς νυχτός, καὶ ἀσύστατος Σελήνη ἀπὸ τὴν ἐντροπήν της σκεπάζεται, καὶ ἔτζι φέγγει ἡ χρυσαυγεστάτη ἡμέρα. Γεννᾷ καὶ ἡ Πάναγνος Μαριὰμ τὸν μυστικὸν Ἥλιον, ὁποὺ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν Κόσμον, καὶ εἰς τὴν γέννησίν του σχολάζει ἡ πολυθεΐα τῶν δολίων εἰδώλων. Τὰ στόματα τῶν Ἱερῶν Προπατόρων δὲν παύουσιν ἕνα θεολογικώτατον κελάδισμα μιᾶς ἀκαταπαύστου δοξολογίας. Ἀφανίζονται παντελῶς τοῦ παλαιοῦ Νόμου τὰ σκοτεινότατα σύμβολα. Καὶ ἡ ἀσύστατος χορεία τῶν ἀπίστων μὲ τὸ σκέπασμα τῆς σιωπῆς, ὅλη ἀπὸ τὴν ἐντροπήν της σκεπάζεται. Ἔτζι ἡ ζοφερὰ νύκτα τῆς ἀγνωσίας τρέπεται εἰς λαμπρὰν ἡμέραν γνώσεως, ἡμέραν ἀναπλάσεως, καὶ σωτηρίας. Τίς αὕτη ἡ ἀναβαίνουσα ὡσεὶ ὄρθρος; ὦ ἁγία καὶ φωτοφόρος αὐγή. Ἐσὺ εἶσαι ὁ ἀγλαόμορφος πρόδρομος τοῦ Ἡλίου τῆς δόξης. Ἐσὺ ἡ δροσερὴ αὖρα τοῦ Θείου φωτός. Ἐσὺ ὁ χαριέστατος μηνυτὴς τῆς εὐτυχεστάτης ἡμέρας. Τίς αὕτη ἡ ἀναβαίνουσα ὡσεὶ ὄρθρος;

Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός.

Χαίρε, πύλη προβατική, ιερώτατε ναέ της μητέρας του Θεού. Χαίρε, πύλη προβατική, προγονική κατοικία της βασίλισσας. Χαίρε, πύλη προβατική, που ήσουν κάποτε μαντρί των προβάτων του Ιωακείμ, τώρα η ουρανομίμητη Εκκλησία της λογικής ποίμνης του Χριστού. Πύλη, που κάποτε μια φορά το χρόνο δεχόσουν τον άγγελο του Θεού, που ταράσσοντας το νερό, έδινε σ’ έναν άρρωστο τη δύναμη και τον γιάτρευε. Τώρα έχεις στρατιές από δυνάμεις αγγέλων, που δοξολογούν μαζί με μας τη Μητέρα του Θεού, την άβυσσο των θαυμάτων, τη πηγή που γιατρεύει όλους τους ανθρώπους. Μητέρα Θεού, που δέχθηκε όχι άγγελο υπηρέτη, αλλά τον Άγγελο της μεγάλης βουλής, που κατέβηκε πάνω στο απαλό μαλλί αθόρυβα σαν άφθονη βροχή καλοσύνης, και ξανάφερε σ’ ακλόνητη υγεία και σ’ αγέραστη ζωή όλη την αρρωστημένη μας φύση, που υποτάχθηκε στη φθορά. Χάρη σ’ Αυτόν ο παράλυτος σου έτρεξε πηδώντας σαν ελάφι. Χαίρε, τίμια προβατική κολυμβήθρα, η χάρη σου ν’ αυξάνει.

Χαίρε, Μαρία, γλυκύτατη Κόρη της Άννας. Σε σένα με παρασύρει πάλι η λαχτάρα της αγάπης. Πώς ν’ αναπαραστήσω το όλο σεμνότητα βάδισμα σου; Πώς το ντύσιμο σου; Πώς το χαριτωμένο πρόσωπο σου; Το γεροντικό σου φρόνημα στο νεαρό σου σώμα; Σεμνό ντύσιμο χωρίς πολυτέλεια και μαλθακότητα. Βήμα συγκρατημένο, χωρίς βιασύνη και χωρίς νωθρότητα. Το σοβαρό ύφος, που γλύκαινε κάποια ιλαρότητα, κρατημένο πάντα μακριά από τους άντρες. Κι απόδειξη ο φόβος που έδειξες με την απροσδόκητη προσφώνηση του αγγέλου. Πρόθυμη κι υπάκουη στους γονείς σου· κρατούσες το πνεύμα της ταπεινώσεως στις πιο μεγάλες αποκαλύψεις. Τα λόγια σου καλοσυνάτα έβγαιναν από ήρεμη ψυχή. Και τί χρειάζονται τα πολλά λόγια, άξια να κατοικήσει μέσα σου ο Θεός! Με το δίκιο τους σε μακαρίζουν όλες οι γενεές, εσένα την πιο διαλεχτή δόξα των ανθρώπων. Καύχημα των ιερέων, ελπίδα των χριστιανών, στήριγμα βασιλιάδων, πολύκαρπη φυτό της παρθενίας, γιατί από σένα απλώθηκε πλατιά η ομορφιά της παρθενίας. «Απ’ όλες τις γυναίκες συ είσαι η ευλογημένη κι ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου». Ευλογημένοι είναι όσοι σ’ αναγνωρίζουν Θεοτόκο, και μένουν στην κατάρα όσοι σ’ αρνιούνται.

…. Αειπάρθενε Κόρη, που παιδοποίησες, χωρίς να έχεις ανάγκη από άνδρα, αφού αυτός που γέννησες έχει πατέρα αιώνιο. Κόρη, γέννημα της γης, που βάσταξες στη θεομητορική σου αγκαλιά τον Πλάστη. Οι αιώνες παράβγαιναν στο τρέξιμο ποιος θα πρωτοπρολάβει να καυχηθεί για τη γέννησή σου. Αλλά η προκαθορισμένη απόφαση του Θεού, που έφτιαξε και τους αιώνες, νίκησε το συναγωνισμό των αιώνων κι έγιναν οι τελευταίοι αιώνες πρώτοι, εκείνοι που τους έλαχε να γεννηθείς σ’ αυτούς. Είσαι πραγματικά η πιο πολύτιμη απ’ όλη την πλάση, γιατί μόνο από σένα πήρε μικρό μέρος ο Πλάστης τις απαρχές της δικής μας φύσεως. Σάρκα Του έγινε η σάρκα σου, και αίμα Του το αίμα σου, και γάλα από σένα θήλασε ο Θεός, κι ενώθηκαν τα χείλη σου με του Θεού τα χείλη. Ακατανόητα κι ανείπωτα θαύματα. Ο Θεός των όλων προγνώρισε ότι εσύ άξια θα γίνεις της αγάπης Του και σ’ αγάπησε, κι από αγάπη σε προόρισε, και «στους στερνούς καιρούς» σ’ έφερε στο φως και σ’ ανάδειξε μητέρα και τροφό του δικού Του Υιού και Λόγου.

Εγκώμια στο ζεύγος των Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννας.

Καλότυχο ζευγάρι, Ιωακείμ και Άννα, όλη η κτίση σας ευγνωμονεί. Γιατί με τη μεσολάβησή σας δώρισε η πλάση στο Δημιουργό το πιο υπέροχο απ’ όλα τα δώρα· πολυσέβαστη Μητέρα, μοναδική, άξια του Πλάστη. Ευλογημένος είσαι Ιωακείμ, απ’ όπου βγήκε το ακηλίδωτο σπέρμα. Θαυμαστή μήτρα της Άννας, που μέσα της αναπτύχθηκε σιγά – σιγά, σχηματίσθηκε και γεννήθηκε πανάγιο βρέφος. Γαστέρα, που κυοφόρησες μέσα σου τον έμψυχο ουρανό, πλατύτερο από την απεραντοσύνη των ουρανών. Αλώνι, που κράτησες επάνω σου τη θημωνιά του ζωοποιού σιταριού, όπως το δήλωσε ο ίδιος ο Χριστός: «Αν δεν πέσει ο κόκκος του σιταριού στη γη και πεθάνει, παραμένει ολομόναχος». Μαστοί που θηλάσατε εκείνη, που έθρεψε τον τροφοδότη του κόσμου. Θαυμάτων θαύματα και παραδόξων παράδοξα. Γιατί έτσι έπρεπε, ν’ ανοίξει με τα θαύματα ο δρόμος, απ’ όπου με τρόπο ανέκφραστο, από αγάπη, κατέβηκε κοντά μας ο Θεός για να σαρκωθεί.

…..Καλότυχο ζευγάρι, Ιωακείμ και Άννα, κι αληθινά αγνότατο. Απ’ τον καρπό των σπλάγχνων σας γίνατε γνωστοί, καθώς είπε ο Κύριος κάπου : «Θα τους γνωρίσετε καλά από τους καρπούς που θα κάνουν». Με τη ζωή σας δώσατε χαρά στο Θεό και γίνατε άξιοι της κόρης που γεννήσατε. Ζώντας τη ζωή σας με αγνότητα και αγιότητα καρποφορήσατε το στολίδι της παρθενίας, παρθένο προτού να γεννήσει, παρθένο την ώρα που γεννούσε, και παρθένο αφού γέννησε, τη μοναδική που μένει και σε νου και σε ψυχή και σε σώμα πάντοτε παρθένος. Έτσι έπρεπε να γίνει, η παρθένος που βλάστησε απ’ τη δική σας αγνότητα να γεννήσει σωματικά το μονάκριβο, μονογέννητο φως, με την ευδοκία εκείνου που το γέννησε ασώματα. Φως που δεν γεννάει, αλλά πάντοτε γεννιέται από φως, που η γέννηση είναι η ξεχωριστή προσωπική του ιδιότητα. Σε πόσα θαύματα και σε πόσες συμφωνίες έγινε εργαστήριο αυτή η Κόρη! Αφού γεννήθηκε από στείρα, γέννησε με τρόπο παρθενικό Εκείνον, που ένωσε θεότητα και ανθρωπότητα, πόνο και απάθεια, τη ζωή και το θάνατο, για να νικηθεί έτσι σ’ όλα το χειρότερο από το καλύτερο. Κι’ όλα αυτά για τη δική μου σωτηρία, Δέσποτα. Τόσο πολύ μ’ αγάπησες, ώστε μ’ έσωσες όχι με αγγέλους, ούτε με κάποιο άλλο δημιούργημα, αλλά όπως ακριβώς εσύ ο ίδιος με έπλασες την πρώτη φορά, έτσι πάλι εσύ ο ίδιος εργάσθηκες και για την ανάπλασή μου. Γι’ αυτό χορεύω και λέω μεγάλα λόγια και νιώθω μεγάλη χαρά, και ξαναγυρίζω πάλι πίσω στη πηγή των θαυμάτων και πλημμυρισμένος με το νάμα της ευθυμίας, αρπάζω την κιθάρα του Αγίου Πνεύματος και θεϊκό ύμνο τραγουδώ στη γέννησή της.

Ιωακείμ και Άννα, ζευγάρι λογικά τρυγόνια σωφρονέστατο! Εσείς, με το να κρατήσετε το φυσικό νόμο της σωφροσύνης, αξιωθήκατε με δώρα υπερφυσικά· γεννήσατε τη Μητέρα του Θεού, την ανέγγιχτη από άνδρα. Εσείς, αφού ζήσατε με ευσέβεια και οσιότητα μέσα στα όρια της ανθρώπινης φύσεως, γεννήσατε την ανώτερη από αγγέλους Κόρη, την Κυρία των αγγέλων. Ω Κόρη, πανέμορφη και γλυκύτατη. Κρίνο που ξεφύτρωσες ανάμεσα στ’ αγκάθια, από την πιο ευγενική και βασιλική ρίζα του Δαβίδ. Χάρη σε Σένα, Παρθένε, πλουτίσθηκε η βασιλεία με την ιεροσύνη. Χάρη σε Σένα μετακινήθηκε ο νόμος και ανακαλύφθηκε το πνεύμα, που κρυβότανε κάτω από το γράμμα, αφού η ιερατική εξουσία πέρασε από τη λευιτική στη δαβιτική φυλή. Ρόδο,(τριαντάφυλλο) που ξεφύτρωσες μέσα από τ’ αγκάθια των Ιουδαίων, και πλημμύρισες με το θεϊκό σου άρωμα τα σύμπαντα. Κόρη του Αδάμ και Μητέρα του Θεού. Ευλογημένη η μέση και τα σπλάγχνα απ’ όπου βλάστησες. Ευλογημένη η αγκαλιά που σε κράτησε και τα χείλη που απολαύσανε τα αγνά σου φιλιά, δηλ. τα χείλη των γονιών σου μονάχα, για να μείνεις πάντοτε, σ’ όλα παρθένος.

(Αγ.Ιωάννης ο Δαμασκηνός).

Η ανθρωπότητα είναι υποχρεωμένη στους άγιους γονείς Ιωακείμ και Άννα για το δώρο που προσέφεραν στο ανθρώπινο γενος.

«Ω μακαρία ξυνωρίς….υπόχρεως υμίν έσται πάσα η φύσις .Δι΄ημών προσήγαγε δώρον τω κτίστη ,δώρον απάντων υπερφυέστατον ,Μητέρα σεμνή ,μόνην αξία του κτίσαντος.»

Ας προσφέρουμε στην Αγνή παρθένο το αγαπητότερο και καταλληλότερο δώρο ,τον  αγιασμό μας και την αγνεία  του σώματος ,με εγκράτεια και προσευχή ,για να βρούμε θησαυρισμένη μέσα μας την καθαρότητα ,γινόμενοι  φιλόθεοι ,ευσεβείς, σώφρονες ,συνετοί ,όπως οι άγιοι προπάτορες του Χριστού και γονείς της Θεοτόκου.

Και Εσύ Παναγία ,που έγινες δώρο στον Θεό, αγίασε το θησαυροφυλάκιο των λόγων ,την καρδιά μας, κι ανάδειξε τη χώρα της ψυχής άγονη από κάθε κακό. Αμήν

πηγή