ΑΡΟΝ ΑΡΟΝ, ΣΤΑΥΡΩΣΟΝ ΑΥΤΟΝ π.Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Η εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού αποτελεί για όλους μας μία ευκαιρία εντρύφησης στο ίδιο το γεγονός της σταύρωσης του Κυρίου, αλλά και στην σημασία που έχει ο Σταυρός Του για τη ζωή μας. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης καταγράφει την στάση των Ιουδαίων έναντι του Χριστού, όταν ο Πιλάτος Τον παρουσιάζει ενώπιον τους ταπεινωμένο, πονεμένο και σιωπηλό: «άρον άρον, σταύρωσον αυτόν» (Ιωάν.19, 15). Ο σταυρός για τους Ιουδαίους αποτελεί σημείο τιμωρίας και απαλλαγής από τον έλεγχο που ο Χριστός πραγματοποιούσε στους ίδιους και τη ζωή τους. Αποτελεί το όργανο του θανάτου, δια του οποίου εκείνοι Τον διέγραφαν από την πραγματικότητα της ζωής, αδιαφορώντας για τον πόνο, τον εξευτελισμό, την συντριβή της ανθρωπιάς. Ταυτόχρονα, ο Σταυρός ήταν η ανταμοιβή για όσες ευεργεσίες ο Χριστός προσέφερε στον κόσμο και σ’ εκείνους, αλλά και η έκφραση του μίσους τους για Εκείνον.
Η Εκκλησία μας όμως υψώνει τον Τίμιο Σταυρό για να δείξει έναντι του Χριστού τα ακριβώς αντίθετα. Δηλώνει ότι επιζητεί τον έλεγχο από το Χριστό μέσα από το Ευαγγέλιο και τη ζωή της πίστης. Φανερώνει ότι πιστεύει στην Ανάσταση, η οποία έρχεται μετά το Σταυρό και δεν περιορίζεται μόνο στο Θεάνθρωπο, αλλά δίδεται ως δωρεά στον καθέναν από εμάς που πιστεύει σ’ Αυτόν. Ζητά δια της Υψώσεως από όλους σεβασμό στον άνθρωπο, αξιοπρέπεια, αγάπη. Και παράλληλα, διδάσκεται από την συγχώρεση την οποία ο Χριστός παρείχε στους εκφραστές του μίσους προς Εκείνον και προτείνει την συγχώρεση ως στάση αιώνιας ζωής προς όλους όσους Τον αποδέχονται.
Στην εποχή μας οι άνθρωποι ζούνε τον σταυρό της δοκιμασίας εξαιτίας της κρίσης. Και είναι η κρίση έκφραση του τρόπου των Ιουδαίων, αλλά και όλων εκείνων που τους μιμούνται. Οι Ιουδαίοι αισθάνονταν δυνατοί να επιβάλλουν το θάνατο. Οι ισχυροί του κόσμου αισθάνονται δυνατοί να επιβάλλουν τον θάνατο της αξιοπρέπειας, των αισθημάτων, της χαράς των ανθρώπων για περισσότερο κέρδος. Οι Ιουδαίοι μίσησαν Εκείνον που τους ευεργέτησε σωματικά, αλλά και καταλάγιασε τις καρδιές τους δείχνοντας τι σημαίνει αγάπη, εμπιστοσύνη στο Θεό και καλώντας τους σε μία ζωή δικαιοσύνης, φωτισμού και αιωνιότητας. Οι ισχυροί του σύγχρονου κόσμου σκορπίζουν το φόβο στους ανθρώπους ότι δεν θα επιβιώσουν υλικά και δείχνουν ότι στην πράξη μισούνε το Θεό, γιατί γι’ αυτούς δεν υπάρχει αιωνιότητα, δικαιοσύνη και φωτισμός, αλλά μόνο συμφέρον, άνεση και αυτάρκεια στην παρούσα ζωή. Οι Ιουδαίοι αρνήθηκαν το Χριστό γιατί η διδασκαλία Του τους ξεβόλευε από την στείρα προσκόλληση στο γράμμα του νόμου, από τον εγκλωβισμό στο εγώ τους, από την παράδοση σε μία θρησκευτική πίστη που δεν ανοιγόταν στον συνάνθρωπο, αλλά τους έκανε να θεωρούν τους εαυτούς τους το κέντρο του κόσμου. Οι ισχυροί του σύγχρονου κόσμου πιστεύουν στη θρησκεία του χρήματος, αλλά και κόβουν και ράβουν το Θεό στα μέτρα τους, για να δικαιολογούν τη σκληρότητά τους, την δυνατότητα να επιβάλλονται, θεωρώντας τους εαυτούς τους ότι δικαιούνται να είναι το κέντρο του κόσμου. Οι Ιουδαίοι δεν ένιωθαν ότι το μίσος και η κακία και τα άλλα πάθη που είχαν διέγραφαν την ανθρωπιά, αλλά και την σχέση με το Θεό που δίνει αιώνια ζωή. Οι ισχυροί του κόσμου δεν βλέπουν τα πάθη τους και την αντίθεση των έργων τους προς το Ευαγγέλιο, αλλά μένουν στην πρόσκαιρη ευχαρίστηση του να καταδυναστεύουν τους ανθρώπους χάριν της ιδιοτελούς απόλαυσης, είτε σωματικής είτε ιδεολογικής, είτε πολιτισμικής.
Οι σύγχρονοι ισχυροί του κόσμου δεν είναι μόνο οι πολιτικοί κυβερνήτες του. Ούτε μόνο οι οικονομικοί πυλώνες που κρύβονται πίσω από την έννοια των αγορών. Είναι και όλοι εκείνοι που εμπορεύονται τον πολιτισμό, τις ιδέες, τα τεχνολογικά μέσα, τα καταναλωτικά αγαθά και σταυρώνουν τους ανθρώπους και τους λαούς. Και το χειρότερο είναι ότι οι άνθρωποι και οι λαοί αισθανόμαστε ανήμποροι να κάνουμε κάτι άλλο. Παραδίδουμε έτσι τους εαυτούς μας στην εξουσία τους και αναφωνούμε είτε με το λόγο είτε με τη σιωπή μας το «σταύρωσον».
Γιατί στο πρόσωπο κάθε ανθρώπου που υποφέρει σταυρώνεται ο Χριστός. Και η Εκκλησία μας, χωρίς να αρνείται την προσωπική ευθύνη του καθενός για την αμαρτία και το κακό, δεν θα πάψει να επισημαίνει ότι η ελπίδα έγκειται στο να μοιάσουμε εκείνη την μικρή μερίδα που ακολούθησε το Χριστό στο Γολγοθά. Πόνεσε και συνέπαθε μαζί Του. Τον είδε συντετριμμένο και ηττημένο στο Σταυρό. Τον κήδεψε στον τάφο. Αλλά δεν έπαψε να Τον πιστεύει και να Τον αγαπά. Και Τον είδε τελικά Αναστημένο. Έλαβε από Αυτόν το Σταυρό ως ευλογία και αντιστροφή του «άρον άρον, σταύρωσον». Ως την αρχή της πορείας για μιαν άλλη ζωή. Αναστημένη. Δοτική και αγαπητική. Ζωή ελευθερίας από τα δεσμά της ανάγκης και του θανάτου. Ζωή αντίστασης στο κοσμικό πνεύμα. Ζωή αγώνα εναντίον των παθών και αλληλεγγύης στον καθένα που σταυρώνεται. Και, ταυτόχρονα, ζωή που ξέρει πού είναι το κέντρο και ο στόχος. Και δεν εγκλωβίζεται ακόμη και στην έλλειψη των υλικών, ίνα Χριστόν κερδήση.
Ας μας δίνει ο Χριστός έτσι να βλέπουμε το Σταυρό Του. Και να υψώνεται στις καρδιές μας το ήθος της ανακαίνισης του κόσμου. Ακόμη κι αν περνά μέσα από τον θάνατο του εγώ, των παθών μας, του βολέματός μας, της συνταύτισής μας με το πλήθος που αναφωνεί το «σταύρωσον». Η συγχώρεση που δόθηκε στο Σταυρό είναι για όλους. Ας την ζήσουμε στο μυστήριο της Εκκλησίας.