“Μαυρίζει η ψυχή μας γιατί δεν έχουμε την ελπίδα μας στην πρόνοια του Θεού”

Αποσπάσματα απο ομιλία του Γέροντα Μακάριου του Ιερού Χιλιανδαρινού Κελλίου Γέννησης της Θεοτόκου, Μαρουδά, με θέμα: «Ουκ επ’ άρτω μόνο ζήσεται οάνθρωπος».(απομαγνητοφωνημένη). H ομιλία εκφωνήθηκε στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου στην Αλεξανδρούπολη.

Βρισκόμαστε κατά γενική ομολογία σε μια δύσκολη εποχή. Μια εποχή που η οικονομική δυσπραγία μας οδηγεί σε αναταραχές εσωτερικές γιατί ξεβολευόμαστε από την ευμάρεια στην οποία είχαμε συνηθίσει, και σε μια γενικότερη ανασφάλεια για το μέλλον μας. Είχαμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια να ζούμε με οικονομική άνεση, είχαμε απολαβές περισσότερες απ’ όσο αντιστοιχούσαν στην εργασία που κάναμε. Είχαμε βολευτεί καλά. Καλοπερνούσαμε. Και δυστυχώς οι πολλοί ξεχάσαμε ότι ο άνθρωπος δεν έχει μόνο υλική υπόσταση, και όταν κολλήσει στα υλικά θα ανισορροπήσει, και όταν για κάποιο λόγο δεν θα έχει την άνεση στα υλικά πράγματα, θα δυσκολευτεί να ξαναπροσδιορίσει την ύπαρξή του στον κόσμο αυτό που ζούμε.

Ο ηγαπημένος Ιακώβ ο προπάτωρ της Παλαιάς Διαθήκης «έφαγε, εχορτάσθη, ελιπάνθη, επαχύνθη και απελάκτισεν ο ηγαπημένος». Απελάκτισε θα πει κλώτσησε. Απομακρύνθηκε από τον Θεό.

Η καλοπέραση χοντραίνει το μυαλό και δεν σκεφτόμαστε τίποτε άλλο από το να καλοπερνούμε. Να όμως τώρα που η καλοπέραση τελειώνει.

Πολλοί μιλάνε για πείνα. Δεν ξέρω αν σήμερα μπορούμε να πούμε ακόμα αυτήν τη λέξη, αλλά προσωπικά έχοντας κάποια ηλικία, όπως και κάποιοι από σας τους παλαιότερους, που ζήσαμε σε δύσκολες συνθήκες, θα δυσκολευόμασταν να χρησιμοποιήσουμε αυτήν την λέξη «πείνα» για σήμερα τουλάχιστον.

Ένας σοφός Έλληνας ζωγράφος έλεγε το εξής: «Ο Έλληνας έχασε ένα μεγάλο κίνητρο που είχε στη ζωή του: την πείνα. Τώρα τρώει και όλοι έχουν κοιλιά και στομάχι. Λοιπόν δεν μπορούμε να έχουμε τις δραστηριότητες που είχαμε ως πεινασμένοι. Ότι μεγάλο έκανε η Ελλάς –είτε από φιλοσόφους, είτε από απλούς ανθρώπους- το έκανε από την πείνα. Ο Έλληνας φαγωμένος γίνεται ένα αποκτηνωμένο ζώο. Η πείνα πρέπει σήμερα να γίνει δίαιτα». Αυτά τη δεκαετία του ’80.

Και σήμερα μαζί με τις οικονομικές υλικές δυσκολίες έχουμε και έναν βομβαρδισμό από απαισιόδοξες πληροφορίες για την γενικότερη κατάσταση του πλανήτη και ειδικότερα της χώρας μας.

Πριν λίγους μήνες βρέθηκα σε ένα αγιορείτικο μοναστήρι και μαζευτήκαμε στο αρχονταρίκι να κεραστούμε για την γιορτή του ηγουμένου της Μονής. Μεταξύ άλλων κυριάρχησαν οι πληροφορίες από το ίντερνετ για τα γενόμενα στον κόσμο, για τα σατανικά σχέδια των μασόνων, των πολιτικών, των οικονομολόγων, του Πάπα, του…, του…, του… Μια μαυρίλα. Δίπλα μου καθόταν ένας γέρος μοναχός ο οποίος άκουγε με προσοχή χωρίς να ταραχθεί, ενώ έβλεπε κανείς στα πρόσωπα των παρευρισκομένων μια κατήφεια, και ψιθύρισε τρεις φορές: «Και πού είναι ο Θεός, και πού είναι ο Θεός…»

Μαυρίζει η ψυχή μας γιατί δεν έχουμε την ελπίδα μας στην πρόνοια του Θεού.

Δεν είναι θέμα μας εδώ να αναλύσουμε αυτές τις σκοτεινές, για τους πολλούς, αρνητικές εξουσίες και δυνάμεις, που λένε ότι μας έφθασαν σ’ αυτό το σημερινό αδιέξοδο.

Το θέμα μας είναι πως μπορούμε, αν θελήσουμε, να ξεφύγουμε. Να ξεφύγουμε όχι από την υλική δυσκολία αλλά να βρούμε την πραγματική ψυχική δύναμη να σταθούμε στα πόδια μας, δίνοντας ελπίδα και φως στη ζωή μας.

Και το Φως και η Ζωή είναι ο Χριστός. Λεγόμαστε Χριστιανοί χωρίς στην ουσία να ζούμε χριστιανικά. Ο Χριστός έκανε τομή στην ιστορία όχι με την ηθική του διδασκαλία αλλά με τις δυο αλήθειες που μας έδειξε με τη ζωή Του και το κήρυγμά Του. Την Ανάσταση και την Αγάπη.

Με την Ανάστασή Του έδωσε λύση στο μεγαλύτερο αίνιγμα και πρόβλημα του ανθρώπου.

Σήμερα ο πολιτισμός μας είναι χρεωκοπημένος πνευματικά. Θέλει να διώξει από τη ζωή μας τη σκέψη του θανάτου και να μας κάνει να αποφεύγουμε τον πόνο, μιλάμε για τον σωματικό κυρίως πόνο. Η χρήση και κατάχρηση των φαρμάκων είναι σήμερα τρομακτική και όσο τα συνηθίζουμε τα φάρμακα τόσο δεν μας πιάνουν και αυξάνουμε τις δόσεις και ούτω καθ’ εξής. Όλοι μας συνηθίσαμε να ζούμε με τα χαπάκια μας. Χάπια για την υπέρταση, χάπια για την χοληστερίνη, χάπια για το ζάχαρο, χάπια, χάπια, χάπια… Τις περισσότερες φορές για να μην υποβληθούμε σε δίαιτα, σε εγκράτεια, σε στέρηση. Ζούμε περισσότερα χρόνια σήμερα. Ζούμε με φαρμακευτική όμως υποστήριξη, είτε για την σωματική μας υγεία, είτε για τα ψυχολογικά μας. Η κατάθλιψη παίρνει και δίνει.

Όλοι το ξέρουμε ότι θα πεθάνουμε και ότι σίγουρα στον κόσμο αυτό θα πονάμε όσο κι αν θέλουμε να απωθούμε μέσα στο μυαλό αυτές τις δύο πραγματικότητες.

Ακούμε να λένε: Νέος ήταν ο συγχωρεμένος, ούτε 80. Παλιά οι άνδρες με τόσες κακουχίες και πολέμους δύσκολα ξεπερνούσαν τα 60. Σήμερα με την εξέλιξη της επιστήμης δίνουμε ψευδείς ελπίδες ότι θα αργήσουμε πολύ να πεθάνουμε. Μα αν δεν πεθάνουμε δεν θα αναστηθούμε. Έλεγε κάποιος για την πατρίδα μας, ότι η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει και γι αυτό δεν ανασταίνεται. Ζούμε σε μια κατάσταση συντήρησης. Σε μια μιζέρια. Μάθαμε να καλοπερνάμε στα εύκολα χωρίς ζόρι, και τώρα που ήρθαν τα ζόρια, γιατί την καλοπέραση δεν την κερδίσαμε με τον κόπο μας, η γκρίνια που έρχεται από τις ανασφάλειές μας έχει γίνει σαν επιδημία. Ο ένας βουλιάζει τον άλλον.

Έρχονται μερικοί επισκέπτες στο Άγιον Όρος και ρωτάνε: Σας επηρέασε εδώ η οικονομική κρίση; Τους απαντώ: Βεβαίως. Λένε: Μα πως, μισθούς δεν παίρνετε, συντάξεις δεν έχετε, πως επηρεαστήκατε; Και τους απαντώ: Η γκρίνια σας μας επηρεάζει. Και ευτυχώς πολλοί καταλαβαίνουν και αλλάζουν κουβέντα.

Και μια και αναφέραμε τους επισκέπτες του Αγίου Όρους γιατί από κει βασικά αντλώ τις εμπειρίες μου, από τους ανθρώπους, είτε κουβεντιάζοντας, είτε εξομολογώντας, θα κάνω μια αξιολόγηση των αναγκών τους.

Μερικοί έρχονται συνειδητά μετανοημένοι για την ως τώρα ζωή τους, ομολογούν τις αμαρτίες τους και προσπαθούν να αγαπήσουν τον Χριστό μας και να νιώσουν την Αγάπη Του. Οι άνθρωποι αυτοί πέφτουν και σηκώνονται και ξαναπέφτουν και ξανασηκώνονται, αλλά δεν ξανααμαρτάνουν με τον ίδιο τρόπο. Οι κακές συνήθειες, οι έξεις, δεν φεύγουν εύκολα, οι πειρασμοί σήμερα πιο έντονοι, αλλά οι άνθρωποι αυτοί μπορεί εξωτερικά να κάνουν αυτά που έκαναν και πιο μπροστά, η καρδιά τους όμως δεν είναι δοσμένη με τον ίδιο τρόπο στην αμαρτία, και γι αυτό έχουν ελπίδα. Μπορούν να χαρούν γιατί αποκτούν μια αγαπητική σχέση με τον Χριστό μας που σηκώνει όλα τα αμαρτήματα του κόσμου, αρκεί να θέλουμε να Του τα φορτώσουμε.

Είναι άλλοι που έρχονται να αναφέρουν τα σφάλματά τους από ηθικό καθήκον και λίγοι απ’ αυτούς έχουν μέσα τους χαρά, παρά την απόθεση των αμαρτιών τους – πολλές φορές προσπαθούν και με λεπτομέρειες να τις εκθέσουν για να καθαριστούν καλύτερα,- αλλά η χαρά λείπει γιατί δεν υπάρχει αγάπη για τον Χριστό. Δεν τους νοιάζει η σχέση με τον Χριστό μας αλλά η θρησκευτική, ψυχολογική τους τακτοποίηση. Αυτό το κάνουν και σε άλλες θρησκείες. Στο Ισλάμ π.χ., αν πλυθείς μετά από μια αμαρτία καθαρίζεσαι, σχέση όμως με τον Θεό έτσι δεν δημιουργείται, είναι απλή τήρηση του νόμου. Αυτό, δυστυχώς, συμβαίνει με πολλούς από μας τους Χριστιανούς.

Δεν ζούμε. Ζωή υπάρχει μόνο στις σχέσεις. Η ατομική ηθική τακτοποίηση χωρίς αγάπη για τους ανθρώπους, χωρίς τουλάχιστον ανοχή, ο ένας για τον άλλον, δεν οδηγεί πουθενά.

Η έλλειψη πραγματικών ανθρωπίνων σχέσεων ξεραίνει την ψυχή, την αφήνει χωρίς νόημα και αναγκάζεται να τρέχει σήμερα ο άνθρωπος στους ψυχολόγους και στους ψυχιάτρους. Δυστυχώς γίναμε Δύση. Παλαιότερα δεν είχαμε ανάγκη από ψυχολόγους γιατί ο ένας μιλούσε στον άλλον και υπήρχαν σχέσεις. Δεν είχαμε βέβαια και χρήματα για τέτοιες πολυτέλειες.

Και μια παρένθεση που πονάει.

Δυστυχώς σήμερα το ρόλο του ψυχολόγου προσπαθούν να παίξουν κάποιοι πνευματικοί, χωρίς την απαραίτητη γνώση και κατάρτιση και τα αποτελέσματα οικτρά.

Έρχονται άλλοι στο Άγιον Όρος για να βρουν προφήτες, μελλοντολόγους και τρέχα γύρευε. Τα βλέπουν οι ταλαίπωροι στις τηλεοράσεις και το ιντερνέτ και έρχονται να τα επιβεβαιώσουν από πρώτο χέρι, και γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης με την τρομοκρατία που δέχονται. Εκμεταλλεύονται ακόμη και τα λόγια και τα γραπτά του συγχωρεμένου, του Γέροντα Παΐσιου.

Ο γέροντας, όπως τον γνωρίσαμε, ήταν ένας άνθρωπος γεμάτος ειρήνη, αγάπη και καλοσύνη. Πήγαινες κοντά του και γαλήνευε η ψυχή σου, σου ‘δινε ελπίδα, χαρά για ζωή. Σήμερα μοιράζονται εκατοντάδες φωτοτυπίες από ένα χειρόγραφό του για τον αντίχριστο και το 666, λες κι αυτό είναι το κύριο μήνυμα του γέροντα.

Είχε αγωνία για τα τεκταινόμενα. Του μετέφρασε κάποιος ένα φυλλάδιο από τα πολλά προτεσταντικά που κυκλοφορούσαν στα εγγλέζικα στην Αμερική και το πήρε στα ζεστά. Όλα αυτά είχαν ήδη ατονήσει τότε στην Αμερική και του το είπαμε, γιατί τα είχαμε διαβάσει αρκετά χρόνια πριν κυκλοφορήσει το φυλλάδιό του. Αλλά εκείνος επέμενε… ήταν και Καραμανλής. Του είχε μηνύσει και ο Γέροντας Πορφύριος να μην συνεχίσει να ασχολείται μ’ αυτά. Τα μελλοντολογικά είναι μια θρησκευτική φλυαρία που φέρνουν ταραχή και αδιαφορία για την σωτηρία της ψυχής.

Έρχονται κι άλλες στραπατσαρισμένες ψυχές γεμάτοι ενοχές, απελπισμένοι για την σωτηρία τους.

Δυστυχώς ο εγωισμός μας που ζητά πάντα την δικαίωση, δεν επιτρέπει να χαλάει η εικόνα του εαυτού μας με τις ηθικές παραβάσεις που κάνουμε. Μη υπάρχοντας μετάνοια, δηλαδή διάθεση να αποκατασταθεί η σχέση μας με το Θεό όπου υπάρχει ταπείνωση και ελπίδα, Θεός ο Σώζων, προσπαθούμε μόνοι μας να τακτοποιηθούμε συνειδησιακά χωρίς να σηκώνομε τα χέρια μας προς τα πάνω, γιατί θεωρούμε εαυτούς ανάξιους λόγω της αμαρτωλότητός μας. Βουλιάζομε συνεχώς σε μια ενοχική κατάσταση που πολλοί στο τέλος θέλουμε να διώξουμε το Θεό από τη ζωή μας γιατί, όπως λέει ο Ντοστογιέφσκι «αν βγάλεις το Θεό, όλα επιτρέπονται».

Κι είναι και άλλοι που ψάχνουν για τα μεγάλα ονόματα, για τους αγίους, για να στηριχθούν, και αυτά όχι μόνο στο Άγιον Όρος. Τις περισσότερες φορές αυτά τα μεγάλα ονόματα ειδωλοποιούνται, και Χριστός και είδωλα δεν συμβιβάζονται.

Νομίζω ότι η Δύση έχει ελαφρυντικά που προσπαθεί να αποχριστιανικοποιηθεί. Εκεί επικράτησε η αίρεση και ταυτίστηκε η σκληρή ηθικολογία που κούρασε τόσους αιώνες τους ανθρώπους και θέλουν να απαλλαγούν απ’ αυτό το φορτίο της θρησκείας που δεν ζωοποιεί.

Τους μιμούνται βέβαια και πολλοί δικοί μας άρχοντες, κυρίως από κόμπλεξ, αλλά και γιατί δεν γεύτηκαν την Ορθοδοξία.

Μεγάλη πλάνη στην εκκλησία μας επικράτησε κατά τον καιρό της τουρκοκρατίας. Μεταφράστηκαν δυτικά κείμενα για την πνευματική δήθεν κατάρτιση του Γένους μας, με τα περί ικανοποιήσεως της Θείας Δικαιοσύνης. Έκανες μια αμαρτία, θα κάνεις μια ενάρετη πράξη για να ικανοποιηθεί η θιγείσα Δικαιοσύνη του Θεού. Αλίμονο αν ο Θεός ήταν μπακάλης. Και βρίσκεται ο άνθρωπος σε συνεχές άγχος για να τακτοποιήσει τους λογαριασμούς του με τον Θεό. Αμαρτάνουμε, το συνειδητοποιούμε, ζητούμε συγχώρεση από τον Θεό που γνωρίζει τα πάντα και αν είναι κάτι σημαντικό, δια της Εξομολογήσεως ζητούμε την άφεση της εκκλησίας. Όχι γιατί πράξαμε μια προσωπική αμαρτία, αλλά γιατί αμαρτάνοντας πληγώνουμε το Σώμα του Χριστού, την Εκκλησία. Αν κάτσουμε να ψειρίζουμε τα καθημερινά, τότε στην προσπάθεια της τακτοποίησής τους χάνουμε το τραίνο, η ζωή προχωράει. Η Εκκλησία μας σε κάθε ακολουθία και κυρίως στη Θεία Λειτουργία προσεύχεται για την άφεση και συγχώρεση των αμαρτιών πάντων των ευσεβών και Ορθοδόξων Χριστιανών και λαμβάνουμε την άφεση όταν αισθανόμαστε μέλη της εκκλησίας μας και δεν αγωνιζόμαστε μόνο για την ατομική μας τακτοποίηση. Έχουμε την αλήθεια ανόθευτη αλλά δεν την βιώνουμε. Το πολίτευμα του Χριστιανού εν ουρανοίς υπάρχει.

Εμείς προσπαθούμε και απαιτούμε από τους άλλους να χτιστεί ένας κόσμος αγγελικά πλασμένος. Αυτό δεν γίνεται. Το Ευαγγέλιο λέει: «εν τω κόσμω θλίψιν έχετε, αλλ’ εγώ νενίκηκα τον κόσμον».

Οι αιρετικοί προτεστάντες δικαιώνονται κερδίζοντας χρήματα. Δημιούργημά τους είναι ο καπιταλισμός. Εμείς δεν κολλάμε σ’ αυτά. Ούτε πειθαρχημένοι είμαστε, από την ιδιοσυγκρασία μας, για να μπορέσουμε να φτάσουμε στα τεχνολογικά ή οικονομικά τους επιτεύγματα, γιατί ουσιαστικά δεν τα έχουμε ανάγκη. Οι Έλληνες είμαστε Ορθόδοξοι γιατί η ψυχή μας ζητά Θεό. Ζούμε με το θαύμα. Οι αρχαίοι μας πρόγονοι επινόησαν τον «από μηχανής Θεό». Από τότε ζούμε και στηριζόμαστε στο έλεος του ουρανού. Όλοι το θαύμα περιμένουμε, για λύση προβλημάτων υγείας, συναισθηματικών, οικονομικών και άλλων δυσκολιών. Σκληραίνουμε όμως την ψυχή μας και αποδοκιμάζουμε όσους δεν τηρούν τους τύπους της θρησκείας και τους διώχνουμε πολλές φορές με τον τρόπο μας. Μάλλον γιατί είμαστε στερημένοι. Ο Χριστός μας δίδαξε αγάπη. Αν δεν αγαπάμε και δεν αγκαλιάζουμε τα απολωλότα πρόβατα μην περιμένουμε να βρούμε κι εμείς έλεος. Έναν καλό λόγο χρειαζόμαστε. Τα υλικά μπορεί να λιγοστεύουν αλλά ο Θεός είναι μεγάλος. «Πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν, οι δε εκζητούντες τον Κύριον ουκ ελαττωθήσονται παντός αγαθού».

Βρισκόμαστε πολιτιστικά, ψυχολογικά, περίπου όπως την εποχή που ήρθε ο Χριστός πριν 2000 χρόνια. Οι άνθρωποι τον ακολούθησαν γιατί ήταν απελπισμένοι, κουρασμένοι, διψασμένοι, και στον Χριστό είδαν φως. Το Φως αυτό δεν το βλέπουμε γιατί κλείνουμε τα μάτια μας. Ας πετάξουμε τα λέπια της κακομοιριάς, της μιζέριας και της ιδιοτέλειας για να δούμε το Φως που μόνον αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε τη σημερινή χρεοκοπία. Όταν χαλαρώσουμε από τις ενοχές μας μπορούμε, ως βάλσαμο, να δεχθούμε στην ψυχή τον λόγο του Θεού που μας τρέφει. Δεν τρέφεται ο άνθρωπος μόνο με ψωμί, αλλά και με τα ζωοποιά λόγια του Θεού. «Ουκ επ’ άρτω μόνο ζήσεται άνθρωπος αλλ’ εν παντί ρήματι εκπορευομένω δια στόματος Θεού»

πηγή