Σάββατο, Οκτωβρίου 27, 2012

Ο παπα-Ανυπόμονος και η Εθνική Αντίσταση


Ο αρχιμ. Γερμανός Δημάκος (1912-2004), ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγάθωνος Φθιώτιδος, συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση 1941-1944, στην οποία έμεινε γνωστός με το προσωνύμιο παπα-Ανυπόμονος.  Το 2000 η Ιερά Σύνοδος εξέδωσε έναν τόμο με τίτλο «Μνήμες και Μαρτυρίες από το ’40 και την Κατοχή» με αναφορές στη δράση του τον καιρό της Κατοχής. Παραθέτουμε στη συνέχεια αποσπάσματα συνέντευξής του στο περιοδικό «Σημάδια», τχ. 6-7, σσ. 20-23.
– Τι σας παρακίνησε να συμμετάσχετε στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις τάξεις του ΕΛΑΣ;
– Να σας πω. Εγώ προσωπικά νόμισα ότι με τη συμμετοχή μου στην Εθνική Αντίσταση δεν έκανα τίποτε άλλο από το να δικαιώσω την παράδοση του ελληνικού ράσου. Εγώ απ’ το δημοτικό σχολείο μάθαινα ότι το ελληνικό ράσο έχει πάρει μέρος σ’ όλους τους αγώνες του λαού ενάντια στους κατακτητές. Και η Εθνική Αντίσταση ήταν ένας αγώνας κατά των κατακτητών και είναι αλήθεια πως μετείχα σ’ αυτήν στις τάξεις του ΕΛΑΣ γιατί ο ΕΛΑΣ κυριαρχούσε εκείνη την εποχή στη Ρούμελη που ζούσα και ζω ακόμη. Ο ΕΛΑΣ, παιδάκι μου, εκείνη την εποχή στη Ρούμελη δεν κρατούσε καμιά κόκκινη παντιέρα με σφυροδρέπανο. Μια ελληνική σημαία κρατούσε που έγραφε: «Ελευθερία ή Θάνατος» ο μπαρμπα Νικόλας ο Καραγιώργης με σταυρό επάνω που σήμερα δεν έχει. Θα ‘πρεπε να ‘μαι από σίδερο για να μην τους ακολουθήσω. Ούτε κόκκινες παντιέρες υπήρχαν ούτε σφυροδρέπανα. Απλά οι περισσότεροι Ελασίτες ήταν κομμουνιστές. Εγώ όμως δεν πήγα επειδή ήμουν κομμουνιστής, πήγα σαν παπάς. Έτσι το ‘νιωσα. Πήγα να πολεμήσω τους κατακτητές. Πολύ περισσότερο δε, όταν ήμουν στα μετόπισθεν, είχα ανάμιξη με την Εθνική Αλληλεγγύη. Αυτό λοιπόν έγινε η αφορμή να βγω στο βουνό.
– Σε μια ανακοίνωση της Παγκληρικής Ένωσης Ελλάδας, πού ήταν προσκείμενη στο ΕΑΜ, γραφόταν ότι σκοπός του ΕΑΜ μετά το διώξιμο των Γερμανών ήταν «να θεμελιώσει την αυριανή Χριστιανική κοινωνία». Δε δείχνει ότι ο αγώνας γινόταν και για την πίστη;
 – Κοίταξε να δεις, εγώ μαζί με τους άλλους παπάδες πήραμε μέρος στον ΕΛΑΣ εξαιτίας δύο κυρίως λόγων: γιατί σαν πρόκριτοι των χωριών που ποιμαίναμε, μπορούσαμε να βοηθήσουμε στη συγκέντρωση των πόρων για την οικονομική ενίσχυση του αγώνα. Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι με τη συμμετοχή μας προβάλαμε το πρότυπο του παπά που αγωνίζεται για το λαό του. Και ήταν ανάγκη να προβληθεί επαρκώς ο παπάς. Διαμόρφωνε άλλωστε το ανάλογο κλίμα. Για παράδειγμα, ο Άρης, ο «σφαγέας», πήγαινε τακτικά στην Εκκλησία και θυμάμαι μια φορά στο χωριό Νέο Αργύριο της ορεινής Ευρυτανίας στις 17 Ιανουαρίου κοιμόμασταν με τον Άρη σε έναν αχυρώνα. Μου θύμισε λοιπόν τότε ότι την επομένη ήταν η γιορτή του και μου είπε: «Τι θα γίνει παππούλη, δε θα πάμε αύριο στην Εκκλησιά;». Και την επαύριο είδαν οι αντάρτες στην Εκκλησία τον Θανάση Κλάρα (Άρη Βελουχιώτη) πλάι σ’ έναν παπά.
– Μιλήστε μας λίγο περισσότερο για τον Άρη.
– Ο Άρης ήταν κομμουνιστής αλλά ήταν Έλληνας κομμουνιστής και για να μην αυθαιρετώ θα σας πω ένα παράδειγμα. Όταν στο βουνό είχαν έρθει αντιπροσωπείες ξένων (Αμερικάνων, Εγγλέζων κ.λπ.) κι ήρθαν κι οι Ρώσοι, του λέω: «Τώρα που ‘ρθαν κι οι Ρώσοι, θα περάσουμε καλά». Moυ χτυπάει, λοιπόν, την πλάτη και μου λέει: «Όλοι αυτοί παππούλη ήρθαν να παίξουν μπιλιάρδο στην πλάτη μας. Όλα τα γουρούνια μια μούρη έχουνε». Τα ‘βλεπε ελληνικά τα πράγματα. Ο Άρης είναι σήμερα σημείο αντιλεγόμενο. Έχω πει για τον Άρη στις εφημερίδες. Εγώ λέω ό,τι βλέπω. Ο Άρης ήταν ηγέτης και οι ηγέτες γεννιώνται, δεν γίνονται. Ήταν φτιαγμένος να ηγείται. Ήταν αυτός που δημιούργησε το γαλαξία του ελληνικού στερεώματος που λέγεται ΕΛΑΣ. Δεν τον φτιάξαν αυτόν ούτε οι κεντρικές ούτε οι ολομέλειες· αυτός ήταν ο ένας ο οποίος βγήκε μπροστά ταγός κι ακολούθησαν οι άλλοι μετά. Ο ένας ο οποίος ήξερε να αξιοποιεί την προσφορά των πολλών. Πολλοί υπάρχουν παντού και πάντοτε, ο ένας λείπει κι αυτός ήταν ο Ένας. Εγώ έτσι τον είδα Από τότε που πήγα, μέχρι τη Βάρκιζα, πολέμησα με τον Άρη. Ο Άρης έγινε για το λαό παραμύθι και τραγούδι κι ό,τι κάνει ο λαός παραμύθι και τραγούδι δε χαλάει με  τίποτα. Μπορεί να ‘ταν και ψέματα. Πάντως κατάφερε να γίνει παραμύθι και τραγούδι.
– Πώς οραματιζόταν το μέλλον της Ελλάδας και πώς αντιμετώπιζε την Εκκλησία;
– Απ’ αυτά που σας προανέφερα για τη στάση του στους ξένους, κατανοεί κανείς τι οραματιζόταν για την Ελλάδα. Ήθελε τους Έλληνες αφέντες αφέντες στον τόπο τους. Ήταν κομμουνιστής, αλλά Έλληνας κομμουνιστής.
Όσο για το πώς αντιμετώπιζε την Εκκλησία: ήταν από οικογένεια θεοσεβούμενη. Ο ίδιος έτρεφε μεγάλο σεβασμό στην Εκκλησία και τους ανθρώπους της. Όταν περνούσαμε από Εκκλησία έκανε το σταυρό του. Κατέβαινε απ’ τ’ άλογο όταν βλέπαμε η παπά ή δεσπότη και του φίλαγε το χέρι. Σας ανέφερα, επίσης, για το περιστατικό στο χωριό Νέο Αργύριο. Ήξερε πάντως να διακρίνει τον καλό από τον κακό άνθρωπο. Κάποτε που περνούσαμε μπροστά από ένα δεσπότη, δεν κατέβηκε να πάρει ευχή. Όταν αργότερα τον ρώτησα γιατί, μου είπε: «Παππούλη ξέχασες; Αυτός ο άνθρωπος δεν ήταν που κατέδωσε τον ηγούμενο του Προφήτη Ηλία και τον εκτέλεσαν οι Γερμανοί;». Είναι αλήθεια ότι δεν είχε μυστηριακή ζωή, ίσως επηρεασμένος από τα διαβάσματά του, ποτέ όμως δεν είπε άσχημο λόγο για την Εκκλησία και σεβόταν την Παράδοση (Βγάζοντας το λεύκωμα του αγώνα από τη βιβλιοθήκη του, ο γέροντας μάς έδειξε μια φωτογραφία του Άρη και είπε:) Τον βλέπεις αυτό το σταυρό που φοράει; Του τον είχα δώσει εγώ και από τότε δεν τον αποχωριζόταν ποτέ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά