Δείπνο ζωής και σωτηρίας (Κυριακή ΙΑ΄Λουκά –των Προπατόρων)

Στο σημερινό Ευαγγέλιο ο Κύριος αναγγέλλει την ετοιμασία ενός Δείπνου από τον ίδιο τον Θεό και μας καλεί όλους -την Οικουμένη ολόκληρη- να συμμετάσχουμε. Είναι μια πράξη αγάπης του Θεού, που θέλει «τα πριν διεσκορπισμένα τέκνα Του να συναγάγη εις εν» (Ιω. 11, 52) στο ίδιο δείπνο. Δεν θέλει ο Θεός να ζούμε μακρυά Του και να τον γνωρίζουμε διανοητικά, «εκ του μακρόθεν». Μας θέλει κοντά Του, σε μια σχέση αγάπης και αμεσότητας, γιατί μας θεωρεί οικείους, δικούς Του, τέκνα «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν Του». Θέλει να συνθέτουμε κοινωνία αγαπωμένων προσώπων, ενωμένων πνευματικά, έστω και τοπικά απομακρυσμένων. Γι’ αυτό μας καλεί να καθίσουμε από κοινού στο ίδιο Τραπέζι, στο ίδιο Δείπνο, όπως κάθονται τα τέκνα της ίδιας οικογενείας. Όταν η αγάπη γίνει ο σύνδεσμος των ανθρώπων, οι τοπικές αποστάσεις δεν καταργούν την αδελφοποίησή τους. Όταν αγαπώνται ως τέκνα του Πατέρα της αγάπης, τότε και ο «εν Ινδίαις καθήμενος αισθάνεται ως αδελφόν τον εν Ρώμη» (Ι. Χρυσοστόμου.).

1. Ο Χριστός: Το Δείπνο της σωτηρίας

Το Δείπνο αυτό είναι πνευματικό και «μυστικό», είναι μυστήριο. Δεν προσεγγίζεται με τις αισθήσεις του σώματος. Γι’ αυτό και όσοι προσπαθούν να το δουν με τρόπο αισθητό, το απορρίπτουν. Μόνο με καθαρές τις αισθήσεις της ψυχής, με νουν καθαρό, με ταπείνωση και αγάπη, σεβασμό και ευλάβεια και εγκατάλειψη κάθε μέριμνας είναι δυνατό να γίνει μια προσέγγιση. Είναι το Δείπνο που αποβλέπει να ενώσει τους ανθρώπους με τον Θεό και μεταξύ τους· Δείπνο χαράς πνευματικής, εορτής και πανηγύρεως. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από τη σωτηρία του ανθρώπου. Είναι Δείπνο-Πάσχα, γιατί είναι μετάβαση εκ του θανάτου (της αμαρτίας) στην όντως ζωή.

Ο Χριστός είναι τα πάντα σ’ αυτό το Δείπνο. Είναι και εστιάτορας και δειπνοκλήτορας και δείπνο και τράπεζα και τροφή. Ο «Μόσχος ο άμωμος, ο τυθείς δι’ ημάς εκών» (Μ. Βασίλειος.) που θέλησε και θυσιάστηκε για μας. Και η θέση Του στο Δείπνο είναι θέση διακόνου (=υπηρέτη). «Περιζώσεται και διακονήσει». Είναι Αυτός που το προσφέρει, αλλά και αυτό που προσφέρεται. «Αυτός έγινεν ιερείον (=σφάγιον). Αυτός θύμα, Αυτός ιερεύς, Αυτός θυσιαστήριον, Αυτός Θεός, Αυτός άνθρωπος, Αυτός Βασιλεύς, Αυτός Αρχιερείς, Αυτός πρόβατον, Αυτός αρνίον, τα πάντα εν πάσιν υπέρ ημών γενόμενος, ίνα ημίν ζωή κατά πάντα τρόπον γένηται» προκειμένου να γίνει ζωή για μας τους θνητούς) (αγ. Επιφάνιος).

Και αφού όλα τα έκανε έτοιμα, μας καλεί να απολαύσουμε αυτά που μας χάρισε: «άφεσιν αμαρτιών, Πνεύματος Αγίου μέθεξιν (=συμμετοχή στα θεία δωρήματα που διαμοιράζει), υιοθεσίας λαμπρότητα, Βασιλείας ουρανών κληρονομίαν». Η κατάληξη του Δείπνου αυτού είναι η ενσωμάτωση όλων μας στο Σώμα του Χριστού, μια κοινωνία Θεού και ανθρώπων, που θα αγαπούν και θα αγαπώνται, θα δοξάζουν διαρκώς τον Θεό και αυτό θα είναι ευφροσύνη αιώνιος. Εικόνα και απαρχή εκείνης της πληρότητας, είναι η

2. Θεία Λειτουργία-θεία Ευχαριστία

Μέσα στην εκκλησία λαμβάνει χώρα αυτό το Δείπνο της θείας Λειτουργίας και της θείας Ευχαριστίας, που είναι μυστήριο, αλλά και φανέρωση του μυστηρίου της Εκκλησίας. Το μυστήριο του Σώματος και Αίματος του Χριστού φανερώνει αυτό που είναι η Εκκλησία: Ένωση Θεού και ανθρώπων, Θεανθρωπίνη κοινωνία, «Σώμα Χριστού», επειδή αυτοί που την αποτελούν, κοινώνησαν Σώμα και Αίμα Χριστού, ενώθηκαν μαζί Του και έγιναν Σώμα Του. Ο Χριστός είναι που καλεί στο Δείπνο της θ. Ευχαριστίας: «Έρχεσθε, ότι ήδη έτοιμα έστι πάντα», είναι η πρόσκλησή Του. Ετοιμάσθηκε, γιατί σφαγιάσθηκε ο Αμνός του Θεού. Εμείς δεν συμβάλλουμε στην ετοιμασία. Απλά αποτελούμε τη «σύναξη» του Δείπνου και γινόμαστε Εκκλησία, ενωνόμαστε δηλαδή με τον Χριστό και μεταξύ μας.

Εμείς που τώρα θα συναχθούμε, ήμασταν πριν διασκορπισμένοι και χωρισμένοι ο ένας από τον άλλο, γιατί ζούσαμε σε μια διαρκή ΒαΒέλ, σε μια σύγχυση, λόγω απομάκρυνσης από τον Θεό. Χάρη στη θυσία του Χριστού οι «πριν διεσκορπισμένοι» ανταποκρινόμαστε στο κάλεσμά Του και γινόμαστε «εν» (Ιω. 11,52), «σύναξη», Λαός του Θεού, «Εκκλησία», «Ευχαριστιακό σώμα». Και ενώ πριν την κλήση του Χριστού, λόγω αμαρτίας, δεν υπήρχε συμφωνία μεταξύ των ανθρώπων για εκτέλεση από κοινού και του πιό μικρού έργου, τώρα, χάρη στη θυσία του Χριστού, οι άνθρωποι «συνάγονται», γίνονται «σώμα» και συμφωνούν να δοξάσουν, να ευχαριστήσουν και να παρακαλέσουν τον Θεό ενωμένοι, «εν ενί στόματι και μιά καρδία». Και αυτό που γίνεται στη σύναξη ονομάζεται «λειτουργία», δηλαδή έργο του λαού. Είναι το κατ’ εξοχήν έργο του λαού, στο οποίο υπάρχει συμφωνία. Συμφωνούμε και επιτελούμε το πιό μεγάλο έργο. Αυτό δέεται και η θεία Λειτουργία: «Ημάς δε πάντας τους εκ του ενός άρτου και του ποτηρίου μετέχοντας ενώσαις αλλήλοις εις ενός Πνεύματος Αγίου κοινωνίαν». (Θ. Λει­τουργία Μ. Βασιλείου, ευχή της Αναφοράς).

Αυτό που ήταν εντελώς αδύνατο για τους ανθρώπους, η ενοποίηση και η συμφωνία, γίνεται δυνατό χάρη στην κοινωνία του Σώματος και του Αίματος του Χριστού. Κοινωνούμε στο Δείπνο της θείας Ευχαριστίας Σώμα και Αίμα Χριστού και, έκτος της ένωσής μας με τον Χριστό, ενωνόμαστε και μεταξύ μας. Γινόμαστε αδελφοί «εξ αίματος», το οποίο μας παρέχει ο κοινός Πατέρας. Η εικόνα του Παραδείσου, «σκηνή του Θεού μετά των ανθρώπων», ο μυστικός και άχραντος Γάμος πιστών και Αρνίου, λαμβάνει χώρα στη γη μέσα στη θεία Λειτουργία και τη θεία Ευχαριστία

Σ’ αυτό το Δείπνο-Πάσχα, δηλαδή διάβαση «εκ θανάτου προς ζωήν και εκ γης προς ουρανόν», μας προσφέρονται όλα τα μεγάλα αγαθά: «άφεσις αμαρτιών, συγχώρησις πλημμελημάτων, Πνεύματος Αγίου κοινωνία, Βασιλείας ουρανών κληρονομιά, παρρησία προς Θεόν», φτάνει να παραδώσουμε τους εαυτούς μας και όλα όσα έχουμε, σ’ αυτή την Ιερουργία. Σ’ αυτό το Δείπνο τελικά που μας καλεί ο Κύριος, δεν παίρνουμε μόνο εμείς τον Χριστό, αλλά μας παίρνει ο Χριστός όλους στο Σώμα Του, όπως προσέλαβε την ανθρώπινη φύση από την Παναγία. Μας ενσωματώνει όλους στο Σώμα Του και μας κάνει ένα μαζί Του. Είναι η πραγματοποίηση του «μετά του Χριστού είναι». Είναι το μυστήριο της περιχώρησής μας με τον Χριστό. Ο Χριστός δηλαδή ζει μέσα μας κι’ εμείς ζούμε μέσα στον Χριστό, που είναι ο σκοπός της Ενανθρωπήσεως και όλου του μυστηρίου της θείας Οικονομίας.

3. Οι «κεκλημένοι»

Οι πρώτοι που κλήθηκαν στο Δείπνο από τον «δούλο», δηλαδή τον Χριστό, που «έλαβε δούλου μορφήν», αρνήθηκαν την πρόσκληση. Έμειναν στην απομόνωση, στη σάρκα και τον κόσμο, τούς αγρούς, δηλαδή στα υλικά αγαθά, την πολυκτημοσύνη, τα βόδια, την εργασία την καθημερινή ή στη γυναίκα τους, τη φιληδονία και τη φιλοσαρκία, όπως ερμηνεύουν οι Πατέρες. Έμειναν μόνο στα ανθρώπινα. Αρνήθηκαν να δώσουν και μια θέση στον Θεό μέσα τους. Αυτές οι προφάσεις εκπροσωπούν τα διάφορα αμαρτωλά πάθη, για τα οποία στραφήκαμε στη φθορά και αλλοτριωθήκαμε από τη Βασιλεία του Θεού. Δεν θέλησαν να θυσιάσουν αυτά τα μικρά. Δεν κατάλαβαν -και δεν καταλαβαίνουμε- ότι όλα αυτά δεν είναι δικά μας. Τα παίρνουμε από τον Θεό και τα υλικά και τα πνευματικά και οφείλουμε να τα αντιπροσφέρουμε σ’ Αυτόν. «Τα σα εκ των σων σοι προσφέρομεν». Αν τα θυσιάσουμε, μας τα προσφέρει πίσω γεμάτα χάρη και ευλογία. Του προσφέρουμε το ψωμί που είναι δικό του και μας το δίνει πίσω ως θεωμένο Σώμα Του, όχι για να συντηρήσουμε τη ζωή που φθείρεται, αλλά για να λάβουμε ζωή άφθαρτη. Ο Χριστός -το Μέγα Δείπνο- είναι το «εν ούτινός έστι χρεία». Η θεία Λειτουργία είναι το «εν» που περιέχει τα πάντα, τον κόσμο ολόκληρο. Όσα ανάξια «απολέσωμεν» (αγρούς, βόδια, γυναίκα) για την αγάπη του Χριστού, τα βρίσκουμε μεταμορφωμένα, γεμάτα Χάρη και ευλογία μέσα στη Θ. Λειτουργία, όπου η γη γίνεται ουρανός.

Η προσέλευσή μας στο Δείπνο πρέπει να γίνεται «μετά καθαρού συνειδότος» στο μυστήριο της Εξομολογήσεως, αφού καταβάλουμε κάθε αντίσταση του παλαιού ανθρώπου, που δεν θέλει να ταπεινωθεί και να μειώσει το «εγώ» του με την εξομολόγηση των αμαρτιών. Χρειάζεται άσκηση για να υπερβούμε την αρρωστημένη αγάπη στον παλαιό εαυτό μας, τη φιλαυτία μας, που είναι η μητέρα των παθών. Η ταπείνωση και η κάποια ντροπή μας είναι η συμμετοχή μας στους ονειδισμούς του Χριστού,

Έτσι μετέχουμε στο Δείπνο του Κυρίου, για να γίνουμε μαζί Του ένα Σώμα και ένα Πνεύμα. Η ζωή Του γίνεται ζωή μας, δηλαδή όλη η ζωή μια διαρκής θεία Λειτουργία.

(Π. Μουκταρούδη, Θεολόγου,, «Διήρχετο διά των σπορίμων», τ.Β΄, εκδ. Ι.Μ. Λεμεσού 2008, σ.130-134)