«Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ»

Ἀ­μα­λί­ας Κ. Ἠ­λιά­δη

φι­λο­λό­γου-ἱ­στο­ρι­κοῦ,

Δ/ντριας 3^ου Γυ­μνα­σί­ου Τρι­κά­λων

Κά­θε ἐ­πο­χὴ δι­α­κρί­νε­ται ἀ­πὸ τὰ δι­κά της ἰ­δι­αί­τε­ρα γνω­ρί­σμα­τα ποὺ συν­θέ­τουν τὸ οἰ­κο­νο­μι­κὸ καὶ κοι­νω­νι­κὸ πλαί­σιο μέ­σα στὸ ὁ­ποῖ­ο πραγ­μα­το­ποι­οῦν­ται δι­ά­φο­ρες ἐ­ξε­λί­ξεις καὶ ἀ­να­κα­τα­τά­ξεις κά­θε φύ­σης. Ἔ­τσι, χά­ρη στὶς ἱ­στο­ρι­κὲς συγ­κυ­ρί­ες, οἱ ὁ­ποῖ­ες τε­λι­κὰ μορ­φώ­νουν μί­α ὁ­λό­κλη­ρη ἐ­πο­χή, ἀ­πορ­ρέ­ει κά­ποι­ος γό­νι­μος προ­βλη­μα­τι­σμὸς τῶν πνευ­μα­τι­κῶν της ἀν­θρώ­πων ὁ ὁ­ποῖ­ος συ­νε­πά­γε­ται καὶ τὶς ἀ­νά­λο­γες εὐ­θύ­νες τους πρὸς αὐ­τὰ τὰ καί­ρια προ­βλή­μα­τα. Κι αὐ­τὸ συμ­βαί­νει για­τί ὁ ἄν­θρω­πος μὲ μί­α ὁ­ρι­σμέ­νη πνευ­μα­τι­κὴ ὑ­πο­δο­μὴ εἶ­ναι σὲ θέ­ση νὰ τὴν ἀ­ξι­ο­ποι­ή­σει, προ­κει­μέ­νου νὰ φτά­σει σὲ μί­α οὐ­σι­α­στι­κό­τε­ρη θε­ώ­ρη­ση τῆς ἴ­διας τῆς ζω­ῆς. Για­τί ἡ πνευ­μα­τι­κὴ καλ­λι­έρ­γεια ποὺ κα­τέ­χει, τὸν πα­ρο­τρύ­νει νὰ λά­βει θέ­ση ἀ­πέ­ναν­τι στὰ προ­βλή­μα­τα τοῦ συ­νό­λου καὶ τὸν εὐ­αι­σθη­το­ποι­εῖ ὅ­λο καὶ πε­ρισ­σό­τε­ρο σ᾿ αὐ­τὰ ποὺ συμ­βαί­νουν γύ­ρω του. Ὄν­τας ἱ­κα­νὸς νὰ κα­τευ­θύ­νει καὶ νὰ κα­θο­δη­γεῖ ἀ­δα­εῖς καὶ ἀ-συ­νει­δη­το­ποι­η­μέ­νες μά­ζες, ἱ­κα­νὸς νὰ με­τα­φέ­ρει σ᾿ αὐ­τὲς μη­νύ­μα­τα, ἐ­κλα­ϊ­κεύ­ον­τας φι­λο­σο­φι­κὲς θε­ω­ρί­ες καὶ ἐ­πι­στη­μο­νι­κὰ πο­ρί­σμα­τα, εἶ­ναι βα­θιὰ ὑ­πεύ­θυ­νος ἀ­πέ­ναν­τί τους. Τώ­ρα, ἀ­π᾿  αὐ­τὴ τὴν εὐ­θύ­νη του πη­γά­ζουν τὰ δι­α­βή­μα­τά του ποὺ οἱ σπου­δαι­ό­τη­τά τους εἶ­ναι εὐ­θέ­ως ἀ­νά­λο­γη μὲ τὸ μέ­γε­θος καὶ τὸ βά­θος τῆς εὐ­θύ­νης του.

Καὶ ἡ εὐ­θύ­νη τοῦ ὁ­ποι­ου­δή­πο­τε πνευ­μα­τι­κοῦ ἀν­θρώ­που ἀ­πέ­ναν­τι στὰ καυ­τὰ προ­βλή­μα­τα τῆς ἐ­πο­χῆς του δὲν ἐ­πι­βάλ­λε­ται μό­νο σὲ και­ροὺς δύ­σκο­λους καὶ δυ­σμε­νεῖς, σὲ και­ροὺς κα­τὰ τοὺς ὁ­ποί­ους κα­τα­δυ­να­στεύ­ε­ται ὁ λα­ός του καὶ ἀ­φαι­μάσ­σε­ται οἰ­κο­νο­μι­κὰ καὶ πνευ­μα­τι­κὰ ἡ χώ­ρα του, σὲ και­ροὺς κα­τὰ τοὺς ὁ­ποί­ους κα­τα­πνί­γον­ται ὅ­λες οἱ ἐ­λευ­θε­ρί­ες καὶ στε­ρι­ώ­νει ἡ κα­τα­πί­ε­ση καὶ ἡ σκλα­βιά, μὰ καὶ σὲ και­ροὺς εἰ­ρη­νι­κούς, σὲ και­ροὺς ποὺ χα­ρα­κτη­ρί­ζον­ται ἀ­πὸ οἰ­κο­νο­μι­κὴ εὐ­ρω­στί­α καὶ κοι­νω­νι­κὴ γα­λή­νη μὰ κον­τεύ­ει νὰ ναρ­κω­θεῖ κά­θε στο­χα­σμὸς καὶ κά­θε δι­α­νο­η­τι­κή, πνευ­μα­τι­κὴ δη­μι­ουρ­γί­α. Ὁ­πωσ­δή­πο­τε στὴν πρώ­τη πε­ρί­πτω­ση, οἱ συν­θῆ­κες εἶ­ναι ἀ­πό­λυ­τα ἀν­τί­ξο­ες καὶ χρει­ά­ζον­ται στι­βα­ροὶ πνευ­μα­τι­κοὶ ἄν­θρω­ποι γιὰ νὰ ἀ­φυ­πνί­σουν τὸν κό­σμο, νὰ ἄ­ρουν τὴ δι­α­φθο­ρὰ τῶν συ­νει­δή­σε­ων μὰ πα­ρ᾿ ὅ­λα αὐ­τὰ πο­τὲ δὲν ἐλ­λεί­πουν τέ­τοι­ες ὑ­ψη­λὲς προ­σπά­θει­ες, ἴ­σως λό­γῳ τοῦ ὅ­τι ἐ­ξαι­τί­ας τῶν πο­λυ­ά­ριθ­μων δυ­σκο­λι­ῶν, ἀ­να­πτε­ρώ­νε­ται ρα­γδαί­α τὸ ἠ­θι­κὸ φρό­νη­μα τῶν πνευ­μα­τι­κῶν ἀν­θρώ­πων, φτά­νον­τας στὴ με­γα­λύ­τε­ρη ἔ­ξαρ­σή του. Αὐ­τὸ ἄλ­λω­στε μᾶς μαρ­τυ­ρεῖ καὶ ἡ ἱ­στο­ρί­α. Ὅ­μως στὴ δεύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση οἱ συν­θῆ­κες εἶ­ναι ἴ­σως πε­ρισ­σό­τε­ρο ὕ­που­λες για­τί ἡ δυ­σκο­λί­α τους δὲν μᾶς φα­νε­ρώ­νε­ται ἀ­προ­κά­λυ­πτα πα­ρὰ ὑ­πο­λαν­θά­νει πί­σω ἀ­πὸ μία­ πλα­στὴ καὶ ἐ­πι­φα­νεια­κὴ πολ­λὲς φο­ρὲς εὐ­η­με­ρί­α. Γι᾿ αὐ­τὸ σὲ πα­ρό­μοι­ες πε­ρι­πτώ­σεις πολ­λοὶ πνευ­μα­τι­κοὶ ἄν­θρω­ποι χά­νουν κά­θε ἐ­πα­φὴ μὲ τὸ πλῆ­θος, ἀ­πο­κό­βον­ται ἀ­πὸ τὴ μά­ζα ποὺ εἶ­ναι αὐ­τὴ ποὺ μα­στί­ζε­ται ἀ­πὸ τό­σα προ­βλή­μα­τα καὶ ἑ­πο­μέ­νως ἡ συμ­βο­λή τους στὴν κα­τα­νό­η­ση τοῦ και­ροῦ τους χά­νει τὴ ζω­τι­κό­τη­τά της.

Αὐ­τὸ τὸ τε­λευ­ταῖ­ο εἶ­ναι ἀ­πὸ τὰ φαι­νό­με­να ποὺ πα­ρα­τη­ροῦν­ται στὴν ἐ­πο­χή μας σὲ εὐρεί­α κλί­μα­κα, λό­γῳ τοῦ ὅ­τι ἡ τε­χνο­λο­γι­κὴ ἐ­ξέ­λι­ξη ἔ­χει φτά­σει στὸ ἀ­πο­κο­ρύ­φω­μά της καὶ ἔ­χει δι­ευ­ρύ­νει τὸ χά­σμα ἀ­νά­με­σα στοὺς πνευ­μα­τι­κοὺς ἀν­θρώ­πους καὶ στὶς μά­ζες. Αὐ­τὸ βέ­βαι­α ὡς ἕ­να ση­μεῖ­ο εἶ­ναι φυ­σι­κό, ὅ­μως ἀ­π᾿ τὴν ἄλ­λη με­ριὰ εἶ­ναι φο­βε­ρὰ ἀρ­νη­τι­κὸ γιὰ τὴν πνευ­μα­τι­κὴ ἄ­νο­δο τοῦ κό­σμου. Για­τί σή­με­ρα ποὺ ἕ­να σω­ρὸ προ­βλή­μα­τα μα­στί­ζουν τὸν πλα­νή­τη μας εἶ­ναι πε­ρισ­σό­τε­ρο ἀ­πὸ ὁ­ποι­α­δή­πο­τε ἄλ­λη ἐ­πο­χή, ἐ­πι­τα­κτι­κὴ ἡ ἀ­νάγ­κη νὰ ἀ­να­λά­βουν οἱ πνευ­μα­τι­κοὶ ἄν­θρω­ποι τὶς εὐ­θύ­νες τους καὶ μὲ τὴν εὐ­ρύ­τη­τα τοῦ πνεύ­μα­τος ποὺ τοὺς χα­ρα­κτη­ρί­ζει, νὰ δι­α­λύ­σουν τὸ πα­ρα­πέ­τα­σμα ποὺ κα­λύ­πτει τὴ βα­θύ­τε­ρη δι­ά­στα­ση τῶν γε­γο­νό­των καὶ νὰ δι­α­φω­τί­σουν τὸ πλῆ­θος. Βέ­βαι­α δὲν μπο­ροῦ­με νὰ γε­νι­κεύ­σου­με τὴν ἀ­πά­θεια ποὺ χα­ρα­κτη­ρί­ζει τοὺς πε­ρισ­σό­τε­ρους πνευ­μα­τι­κοὺς ἀν­θρώ­πους τῆς ἐ­πο­χῆς μας γιὰ ὅ­λους, για­τί ὑ­πάρ­χουν καὶ ὁ­ρι­σμέ­νες ἐλ­πι­δο­φό­ρες ἀ­να­λαμ­πές, ὁ­ρι­σμέ­νοι πνευ­μα­τι­κοὶ ἄν­θρω­ποι ποὺ κυ­ρι­ο­λε­κτι­κὰ ἀ­γρυ­πνοῦν, στο­χα­ζό­με­νοι τὴν αἴ­σια λύ­ση βα­σα­νι­στι­κῶν ση­με­ρι­νῶν προ­βλη­μά­των τοῦ ἀν­θρώ­που, ὅ­πως εἶ­ναι οἱ πυ­ρε­τώ­δεις ἐ­ξο­πλι­σμοὶ καὶ ὁ στραγ­γα­λι­σμὸς τῶν ἀν­θρώ­πι­νων δι­και­ω­μά­των σὲ πολ­λὰ ση­μεῖ­α τοῦ πλα­νή­τη μας, τὸ οἰ­κο­λο­γι­κὸ πρό­βλη­μα ποὺ κα­θο­ρί­ζε­ται ὡς μό­λυν­ση τοῦ φυ­σι­κοῦ πε­ρι­βάλ­λον­τος καὶ δι­α­τά­ρα­ξη τῆς οἰ­κο­λο­γι­κῆς ἰ­σορ­ρο­πί­ας, ἡ μά­στι­γα τῶν ναρ­κω­τι­κῶν ποὺ ἀ­πο­τε­λεῖ σο­βα­ρό­τα­τη ἀ­πει­λή κα­τὰ τοῦ ἀν­θρώ­πι­νου δυ­να­μι­κοῦ, ἡ ἀλ­λο­τρί­ω­ση, ἡ μο­να­ξιὰ καὶ τὸ ψυ­χο­νευ­ρω­τι­κὸ φαι­νό­με­νο τοῦ ἄγ­χους ποὺ ἀλ­λοι­ώ­νουν τὴν ὑ­πό­στα­ση τοῦ σύγ­χρο­νου ἀν­θρώ­που καὶ κα­ταρ­ρα­κώ­νουν τὸν κρι­τι­κό του στο­χα­σμὸ καὶ τὸ γό­νι­μο προ­βλη­μα­τι­σμό του.

Αὐ­τοὶ οἱ πνευ­μα­τι­κοὶ ἄν­θρω­ποι ποὺ ἡ προ­σπά­θειά τους ἀ­πορ­ρέ­ει ἀ­πὸ τὴν ἀ­κρά­δαν­τη πί­στη σὲ ὑ­ψη­λὰ καὶ πα­ναν­θρώ­πι­να ἰ­δα­νι­κὰ ὅ­πως ἡ ἐ­λευ­θε­ρί­α, ἡ εἰ­ρή­νη, ἡ δι­και­ο­σύ­νη καὶ βέ­βαι­α ἡ δη­μο­κρα­τί­α, ἀ­πο­τε­λοῦν γιὰ τὸ ση­με­ρι­νὸ κό­σμο τὴν ἔκ­φρα­ση τῆς πνευ­μα­τι­κῆς καὶ ἠ­θι­κῆς του κλη­ρο­νο­μιᾶς. Για­τί αὐ­τοὶ εἶ­ναι ποὺ ἐν­σαρ­κώ­νουν τὴ θε­ω­ρη­τι­κὴ θε­με­λί­ω­ση τῶν δί­και­ων αἰ­τη­μά­των γιὰ ἐ­θνι­κὴ ἀ­νε­ξαρ­τη­σί­α καὶ ἀ­πο­κα­τά­στα­ση τῶν κα­τα­πι­ε­ζό­με­νων λα­ῶν, γιὰ προ­σω­πι­κὴ ἐ­λευ­θε­ρί­α καὶ ἀ­ξι­ο­πρέ­πεια τοῦ ἀν­θρώ­που, γιὰ βελ­τι­ω­μέ­νη πα­ρο­χὴ παι­δεί­ας καὶ γιὰ αὐ­το­δύ­να­μη πνευ­μα­τι­κὴ ἀ­νά­πτυ­ξη ὅ­λων τῶν χω­ρῶν καὶ τῶν κοι­νω­νι­ῶν. Μέ­σα ἀ­πὸ τὶς πο­λύ­μορ­φες ἐκ­φρά­σεις τῆς εὐ­θύ­νης τους, εἴ­τε δι­α­μαρ­τυ­ρί­ες εἶ­ναι αὐ­τές, εἴ­τε συγ­γράμ­μα­τα, εἴ­τε ὑ­πο­μνή­μα­τα πρὸς τοὺς ἁρ­μό­διους, ἀν­τι­προ­σω­πεύ­ουν ὁ­λό­κλη­ρο τὸν παλ­μὸ ἑ­νὸς ἀν­θρω­πι­στι­κοῦ ἰ­δα­νι­κοῦ ποὺ στό­χο του ἔ­χει νὰ το­πο­θε­τή­σει ὅ­λους τους ἀν­θρώ­πους στὴ θέ­ση ποὺ τοὺς ἀ­ξί­ζει. Νὰ τοὺς κα­τα­ξι­ώ­σει σὰν ἠ­θι­κὲς προ­σω­πι­κό­τη­τες καὶ νὰ ἐ­ξά­ρει πά­νω ἀ­π᾿ ὅ­λα τὴν ἀν­θρώ­πι­νη ἰ­δι­ό­τη­τά τους. Ἔ­τσι μὲ τὶς πρά­ξεις τους πά­νω στὶς ὁ­ποῖ­ες ἀν­τι­κα­το­πτρί­ζε­ται ἡ βα­θιὰ αἴ­σθη­ση τῆς εὐ­θύ­νης τους, οἱ πνευ­μα­τι­κοὶ αὐ­τοὶ ἄν­θρω­ποι ἀ­πο­δεί­χνουν ὅ­τι εἶ­ναι ἱ­κα­νοὶ νὰ πιά­νουν καὶ νὰ νοι­ώ­θουν τὸ σφυγ­μὸ τῆς ἐ­πο­χῆς τους, ὅ­τι εἶ­ναι ἱ­κα­νοὶ νὰ προ­σφέ­ρουν στὴν κοι­νω­νί­α ἀ­να­μορ­φώ­νον­τάς την, ὅ­τι τε­λι­κὰ εἶ­ναι ἄ­ξιοι τοῦ χα­ρα­κτη­ρι­σμοῦ τους ὡς πνευ­μα­τι­κῶν ἀν­θρώ­πων. Για­τί οὐ­σι­α­στι­κὰ πνευ­μα­τι­κὸς εἶ­ναι ὁ ἄν­θρω­πος ποὺ μπο­ρεῖ νὰ ἀ­φο­μοι­ώ­σει τὸ «συρ­μὸ» τῆς ἐ­πο­χῆς του καὶ πα­ράλ­λη­λα νὰ τὸν ἐμ­πλου­τί­σει μὲ τὴ δι­κή του πο­λύ­τι­μη πεί­ρα καὶ πνευ­μα­τι­κὴ κα­τάρ­τι­ση. Ἀν­τί­θε­τα ὁ «πνευ­μα­τι­κὸς» ἄν­θρω­πος ποὺ ἀ­γνο­εῖ καὶ δὲν κά­νει κα­μμιὰ προ­σπά­θεια νὰ κα­τα­νο­ή­σει τὰ κρί­σι­μα προ­βλή­μα­τα τοῦ και­ροῦ του, μπο­ροῦ­με νὰ ποῦ­με ὅ­τι δὲν εἶ­ναι ἱ­κα­νὸς νὰ προ­σφέ­ρει στὴν κοι­νω­νί­α, μὲ τὴν ἔν­νοι­α ὅ­τι πα­ρα­μέ­νει πε­ρι­θω­ρια­κός, ἐ­φό­σον ἐ­πι­μέ­νει νὰ ἀ­να­φέ­ρει τὴν πνευ­μα­τι­κή του ἰ­δι­ό­τη­τα σὲ πα­ρω­χη­μέ­νες ἐ­πο­χές.

Γιὰ τὸν πραγ­μα­τι­κὸ πνευ­μα­τι­κὸ ἄν­θρω­πο ἡ ἐμ­βά­θυν­ση στὰ προ­βλή­μα­τα τοῦ και­ροῦ του καὶ ἡ κα­τα­νό­η­ση καὶ συμ­βο­λὴ στὴ λύ­ση τους ἀ­πο­τε­λεῖ ζω­τι­κὴ ἀ­νάγ­κη, ἀ­πο­τε­λεῖ χῶ­ρο μέ­σα στὸν ὁ­ποῖ­ο ὁ στο­χα­σμὸς του ἐ­νερ­γο­ποι­εῖ­ται καὶ δι­ο­χε­τεύ­ε­ται δη­μι­ουρ­γι­κά, ἀ­πο­τε­λεῖ, τέ­λος, τὸ μέ­σο μὲ τὸ ὁ­ποῖ­ο ἀ­να­δεί­χνε­ται πραγ­μα­τι­κὸς πνευ­μα­τι­κὸς ἄν­θρω­πος, ὑ­πεύ­θυ­νος, εὐ­συ­νεί­δη­τος καὶ δρα­στή­ριος.

πηγή