Αντωνιάδης Θεόδωρος: «.......σήμερον σωτηρία τω οίκω τούτο εγένετο»(Κυριακή του Ζακχαίου)

Η σωτηρία, αν και είναι από τα σημαντικότερα δώρα του Θεού προς τον άνθρωπο, εν τούτοις, από σεβασμό προς την ελευθερία του ανθρώπου, αυτή δεν προσφέρεται αναγκαστικά, αλλά ζητείται και η συμβολή του ίδιου του ανθρώπου. Παρά το ότι ο Θεός «θέλει να σωθούν όλοι οι άνθρωπο» (Α΄ Τιμ. β΄ 4), εν τούτοις δε βλέπουμε να σώζονται όλοι οι άνθρωποι, γιατί ο Θεός θέλει η δική μας σωτηρία να είναι επιθυμία και καρπός και της δικής μας προσπάθειας.

Αυτή η γενική αρχή βλέπουμε να επιβεβαιώνεται στο σημερινό Ευαγγέλιο. Ο ίδιος ο Ιησούς μάς λέει σήμερα ότι ήρθε «ζητήσαι και σώσαι το απολωλός». Κι όμως, παρά το ότι «απολωλότα» υπήρχαν πολλά, εν τούτοις βλέπουμε να σώζεται μόνον ένας, ο Ζακχαίος, και χάρις σ’ αυτόν και ολόκληρη η οικογένειά του.

Ο Ζακχαίος ασκούσε το επάγγελμα του Τελώνη, δηλαδή του εισπράκτορα φόρων. Ήταν μάλιστα αρχιτελώνης. Ασκούσε, λοιπόν, ένα επάγγελμα, που στη συνείδηση των ανθρώπων εθεωρείτο αμαρτωλός, γιατί ήταν ταυτισμένος με την απάτη και άρα ταυτισμένος με την αδικία και την κλοπή.

Για χάρη ενός τέτοιου αμαρτωλού ανθρώπου έρχεται σήμερα ο Ιησούς στην Ιεριχώ. Όμως η επιθυμία του Ιησού για να τον σώσει βρήκε πρόσφορο έδαφος γιατί και ο ίδιος ο Ζακχαίος «εζήτει ιδείν τον Ιησούν τις εστί». Στην προσπάθειά του να δει τον Ιησού συναντά σημαντικά εμπόδια, όπως το πλήθος των ανθρώπων και τη μικρόσωμη κατασκευή του.

Έντονη η επιθυμία του να δει τον Ιησού και άρα να οδηγηθεί στη σωτηρία. Για τούτο και ξεπερνά όλα τα εμπόδια ανεβαίνοντας σε μια συκομουριά. Εκείνη τη στιγμή ξέχασε πλούτη και αξίωμα και αδιαφόρησε για τα σχόλια του κόσμου. Γι’ αυτόν σημασία είχε η σωτηρία. Και η σωτηρία προσφερόταν μόνο δια του Ιησού, αφού κατά τον Απόστολο Πέτρο «ουκ έστιν εν άλλω ουδενί η σωτηρία» (Πράξ. δ΄ 12). Με τον τρόπο αυτό γίνεται το ζωντανό παράδειγμα για τον καθένα από μας. Αν επιθυμούμε πραγματικά τη σωτηρία, τότε θα πρέπει να αναζητήσουμε τον Ιησού, ξεπερνώντας τα διάφορα εμπόδια, καθώς και το βαρύ εμπόδιο των αμαρτιών μας. Ο ίδιος ο Ιησούς μάς ενθαρρύνει λέγοντάς μας ότι δεν ήρθε για να καλέσει σε μετάνοια τους δικαίους αλλά τους αμαρτωλούς: «Ου γαρ ήλθον καλέσαι δικαίους αλλά αμαρτωλούς εις μετάνοιαν» (Ματθ. θ΄ 13). Και το επιβεβαιώνει αυτό σήμερα με την περίπτωση του αμαρτωλού αρχιτελώνη. Γιατί η θέληση του Θεού συναντήθηκε με τη θέληση του ανθρώπου. Η αγάπη του Θεού και η μετάνοια του ανθρώπου νίκησαν από κοινού την αμαρτία.

Ο Ζακχαίος, που με την άνοδό του στη συκομουριά εξέφραζε μεταφορικά και την επιθυμία του να απαγκιστρωθεί από τα γήϊνα και να ανεβεί πνευματικά για να μπορέσει να συναντήσει το Θεό, επιτυγχάνει το ποθητό αποτέλεσμα. Ο Ζακχαίος όχι μόνο βλέπει τον Ιησού, αλλά και τον ακούει να τον φωνάζει με το όνομά του: «Ζακχαίε σπεύσας κατάβηθι· σήμερον γαρ εν τω οίκω σου δει με μείναι». Ζακχαίε, κατέβα γρήγορα, γιατί σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου.

«Σπεύσας κατάβηθι». Η ανταπόκριση στην πρόσκληση για σωτηρία πρέπει να είναι άμεση, γιατί η αναβολή είναι επικίνδυνη. Αναβολή σημαίνει ματαίωση και η ματαίωση οδηγεί στην καταστροφή. Και ο Ζακχαίος ανταποκρίθηκε άμεσα. Όπως με χαρά πήγε για να δει τον Ιησού, έτσι και τώρα άμεσα και με χαρά κατέβηκε από τη συκομουριά και τον υποδέχθηκε στο σπίτι του. Με τον τρόπο αυτό μας υποδεικνύει ότι πρέπει να εκμεταλλευόμαστε στη δεδομένη στιγμή και τη δική μας πρόσκληση για σωτηρία. Ο Απόστολος Παύλος μάς παρακαλεί να μην αφήσουμε να πάει χαμένη η Χάρη του Θεού: «Γιατί η Γραφή λέει: Στον καιρό της χάρης σε άκουσα, και την ημέρα της σωτηρίας σε βοήθησα. Ναι, τώρα είναι ο καιρός της Χάρης, τώρα είναι η ημέρα της σωτηρίας» (Β΄ Κορ. στ΄ 1 – 2).

Ο Ζακχαίος συνειδητοποίησε ότι η σημερινή ημέρα ήταν η ημέρα της δικής του σωτηρίας, για τούτο όχι μόνο σπεύδει για να υποδεχθεί στο σπίτι του τον Ιησού, αλλά και ολοκληρώνει τη μετάνοιά του με έργα και όχι απλά με λόγια. Ελεύθερα, αλλά και δεσμευτικά, ο Ζακχαίος ανταποκρίνεται στην προσφορά της Χάριτος του Θεού, με μια δική του προσφορά μέσα από την οποία εκφράζει τη μετάνοιά του. «Κύριε, υπόσχομαι να δώσω τα μισά από τα υπάρχοντά μου στους φτωχούς και ν’ ανταποδώσω στο τετραπλάσιο όσα πήρα με απάτη».

Μέσα από την απάντησή του ο Ζακχαίος, και ιδιαίτερα με τη χρήση των ρημάτων «δίδωμι» και «αποδίδωμι», θα επιβεβαιώσει την ειλικρινή του μετάνοια. Γιατί μετάνοια δε σημαίνει απλά έκφραση λύπης για το όποιο κακό, ή όποια αμαρτία έκανα στη ζωή μου. Μετάνοια σημαίνει επανόρθωση του κακού που έκανα. Ιδιαίτερα δε, μετάνοια σημαίνει αλλαγή στον τρόπο ζωής και συμπεριφοράς μου. Αν δεν υπάρξει επανόρθωση των αδικημάτων που έχουμε διαπράξει, τότε η μετάνοιά μας δεν μπορεί να θεωρηθεί πραγματική και ειλικρινής. Το να προσφέρουμε με τη μορφή ελεημοσύνης αυτά που αρπάξαμε και τα οποία κατ’ επέκταση δε μας ανήκουν, αφού είναι προϊόντα κλοπής, αυτή μας η πράξη είναι έξω από τα πλαίσια της αγάπης.

Η μετάνοια του Ζακχαίου είχε θετική εξέλιξη όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά και για ολόκληρη την οικογένειά του. Η ειλικρινής μετάνοια του Ζακχαίου όχι μόνο έγινε αποδεκτή από τον Ιησού, αλλά και πρόσφερε τη σωτηρία σε ολόκληρη της οικογένειά του. Οι λόγοι του Ιησού «σήμερον σωτηρία τω οίκω τούτο εγένετο» φανερώνουν το πώς και οι δικές μας εκδηλώσεις μετάνοιας μπορούν να επιδράσουν θετικά και σωστικά στο περιβάλλον μας.

Αδελφοί μου, παράλληλα με τη μετάνοια και κατ’ επέκταση τη σωτηρία του Ζακχαίου και της οικογένειάς του, η Εκκλησία προβάλλει σήμερα σε μας «τους τρεις μεγίστους φωστήρας της Τρισηλίου Θεότητος», δηλαδή το Βασίλειο το Μέγα, το Γρηγόριο το Θεολόγο και τον Ιωάννη το Χρυσόστομο. Οι Τρεις Ιεράρχες με την αγιότητα της ζωής του και με τα φωτεινά τους έργα αποτελούν από τότε μέχρι σήμερα φωτεινά πρότυπα για όλους μας. Πέρα από την αγιότητα κοσμούν τη ζωή τους με έργα αγάπης, όπως η Βασιλειάδα του Μεγάλου Βασιλείου και τα συσσίτια του Χρυσοστόμου. Ακόμα ιστορικοί είναι και οι αγώνες τους για στήριξη της Ορθοδόξου πίστεως, όπως του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Μεγάλου Βασιλείου. Τέλος, για κάθαρση της κοινωνίας αλλά και της Εκκλησίας από ισχυρούς και διεφθαρμένους, δίνουν σκληρές μάχες. Με την όλη ζωή και δράση τους αναδείχθηκαν «φως του κόσμου». Ας μιμηθούμε τη ζωή τους. Αμήν.