Ο ΗΣΑΥ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ

Γράφει ο Αρχιμανδρίτης Μελέτιος Βαδραχάνης

Περίεργος φαίνεται εκ πρώτης όψεως ο τίτλος του παρόντος άρθρου. Τι σχέση μπορεί να έχει ο Ησαύ με τους Έλληνες και μάλιστα όχι τους αρχαίους αλλά τους Νεοέλληνες; Γνωρίζουμε από τη Γραφή ότι ο Ησαύ ήταν υιός πρωτότοκος του Ισαάκ και η γενιά του και η ράτσα του καταγόταν από τους Σημίτες, ενώ η δική μας η γενιά προέρχεται από τους Ιαφεθίτες, τους γνωστούς ως Ινδοευρωπαίους. Σημ και Ιάφεθ ήταν δύο από τα παιδιά του Νώε. Λοιπόν τι σχέση μπορεί να υπάρχει; Ποιό είναι το κοινό σημείο; Τι ομοιότητες υπάρχουν μεταξύ των Νεοελλήνων και του πρωτοτόκου υιού του Ισαάκ; Κι όμως υπάρχουν ομοιότητες. Και μάλιστα τέτοιου είδους, που μπορούμε να πούμε ότι εμείς οι Νεοέλληνες είμαστε οι πνευματικοί απόγονοι του Ησαύ... Έχουμε τη νοοτροπία και τα φρονήματά του, το πιστεύω του και τον χαρακτήρα του. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στη βιβλική ιστορία. Ας τη μελετήσουμε για να το διαπιστώσουμε.

Λέγει η Γραφή (Γεν. 25,27-34) ότι ο Ισαάκ μετά από προσευχές είκοσι ετών απέκτησε δύο δίδυμα τέκνα. Το πρώτο που εξήλθε από τη κοιλιά της μητέρας του ήταν ο Ησαύ και ακολούθησε ο Ιακώβ. Ο Ησαύ όταν μεγάλωσε έγινε άνθρωπος που αγαπούσε να τριγυρίζει έξω και να ασχολείται με το κυνήγι. Ρωμαλέος, δυνατός, σκληραγωγημένος, με περιπετειώδη διάθεση και συν τοις άλλοις πρωτότοκος απέσπασε την εύνοια και την αγάπη του πατέρα του, ο οποίος τον καμάρωνε και ήταν περήφανος για το διάδοχό του. Ο Ησαύ, σύμφωνα με τα έθιμα της εποχής, ήταν ο κύριος κληρονόμος της πατρικής περιουσίας, αλλά και κληρονόμος της πνευματικής δωρεάς, της ευλογίας του Θεού, που είχε πάρει ο παππούς του ο Αβραάμ και ο πατέρας του Ισαάκ, ότι από το σπέρμα τους θα βγει ένα μεγάλο έθνος ευλογημένο από το Θεό και δια μέσου του έθνους αυτού θα ευλογηθούν όλα τα έθνη της γης. Την ευλογία αυτήν μαζί με την υλική του περιουσία την μετέδωσε ο Αβραάμ στον Ισαάκ και ο Ισαάκ θα την μετέδιδε στον Ησαύ τον πρωτότοκο υιό του.

Μια μέρα ο Ιακώβ, που ήταν άνθρωπος του σπιτιού και αγαπούσε τις οικιακές ασχολίες, μαγείρεψε μια ωραία και νόστιμη φακή. Έρχεται τότε ο Ησαύ από την εξοχή κουρασμένος και ξελιγωμένος από την πείνα. Στη θέα της φακής άρχισαν να του τρέχουν τα σάλια. Λέγει στον Ιακώβ• «μου δίνεις να φάω, απ’ αυτό το κόκκινο φαγητό που μαγείρεψες, πεθαίνω της πείνας»; Γι’ αυτό ονομάσθηκε και «Εδώμ», δηλαδή κόκκινος, επειδή επιθύμησε τις φακές, που όταν βράζουν έχουν χρώμα κόκκινο. Και ο Ιακώβ που έβλεπε τον αδελφό του να ασχολείται με έργα κοσμικά και να μη ενδιαφέρεται για την ευλογία του Θεού, την οποία αυτός επίμονα επιζητούσε και διακαώς επιθυμούσε, του λέγει• «πούλησε μου τα πρωτοτόκια σου κι εγώ θα σου δώσω τη φακή». «Βρε ποια πρωτοτόκια μου λες, που εγώ πεθαίνω στην πείνα». Απάντησε ο Ησαύ. Αλλά ο Ιακώβ επέμενε• «ορκίσου με ότι θα μου τα δώσεις σήμερα». «Βάλε με να φάω και σου ορκίζομαι να στα δώσω» απάντησε ο Ησαύ.

Έτσι ο Ησαύ περιφρόνησε την ευλογία του Θεού για ένα πιάτο φακή• για μια στιγμή σωματικού κορεσμού. Κι ο Θεός, που είδε αυτή την περιφρόνηση, τον απέκλεισε του επιγείου σχεδίου του για τη σωτηρία του κόσμου. Από ότι φαίνεται στη Γραφή, ο Ιακώβ δεν πήρε από τον αδελφό του την υλική περιουσία που του ανήκε, λόγω των πρωτοτοκίων του. Πήρε μόνο την πνευματική ευλογία για την οποία εκείνος καθόλου δεν ενδιαφερότανε. Συνεπώς δεν τον αδίκησε ο αδελφός του με το τέχνασμά του• απλώς εκείνος αδίκησε πνευματικά και αιώνια τον εαυτό του. Ο Ησαύ μαζί με τον Κάιν είναι από τα σιχαμερά πρόσωπα της Παλαιάς Διαθήκης, που χάριν ελάχιστης υλικής ωφελείας πούλησαν τα πνευματικά τους δικαιώματα στον διάβολο και προεικονίζουν τον Ιούδα της Καινής Διαθήκης, που πούλησε το Χριστό για τριάκοντα αργύρια.

Ας έρθουμε όμως στους Νεοέλληνες και ας δούμε σε τι μοιάζουν με τον Ησαύ. Είναι απόγονοι χριστιανών προγόνων. Προγόνων που ο χριστιανισμός τους δοκιμάσθηκε σκληρότατα τα χρόνια της τουρκοκρατίας. Έχουν κι αυτοί συνεπώς επάνω τους την ευλογία των χριστιανών απογόνων και είναι φορείς και θα πρέπει να είναι και συνεχιστές της Ορθοδοξίας. Και φαινομενικά αυτό συμβαίνει. Είναι μέλη της Εκκλησίας, συμμετέχουν στα μυστήρια της και στον εκκλησιασμό, έστω και κατά αραιά χρονικά χρονικά διαστήματα, και δηλώνουν ως θρήσκευμά τους τον χριστιανισμό. Κι όμως, αν παρατηρήσει προσεκτικά κανείς, θα διαπιστώσει ότι η επαφή μας με τον χριστιανισμό είναι τυπική, επιφανειακή και σχετική.

Κι αυτή η προσέλευση των Χριστιανών στα μυστήρια και στις μεγάλες γιορτές γίνεται από έθιμο και συνήθεια, χωρίς καμμιά ψυχοσωματική προετοιμασία και μετοχή στα όσα τελούνται. Κλασσικό παράδειγμα η νύχτα του Πάσχα, η νύχτα της Αναστάσεως, η «εορτή των εορτών και πανήγυρις των πανηγύρεων». Βγαίνουμε έξω και μόλις πει ο ιερέας το «Χριστός ανέστη», σκάζουμε μερικά βαρελότα, τσουγκρίζουμε το αυγό, ανταλλάσσουμε ασπασμούς και φεύγουμε. Πού πάμε; Πού πάμε; Στο σπίτι να φάμε μαγειρίτσα! 1 ώρα ή 1 ½ ώρα νωρίτερα. Και ο Χριστός μέσα στην Εκκλησία μας ετοίμασε τραπέζι κι εμείς του γυρίζουμε τις πλάτες μας...

Ο ι. Χρυσόστομος εις τον «Κατηχητικόν του Λόγον» φωνάζει: «Ουκούν εισέλθετε πάντες εις την χαράν του Κυρίου ημών... Η τράπεζα γέμει, τρυφήσατε πάντες. Ο μόσχος πολύς, μηδείς εξέλθη πεινών. Πάντες απολαύσατε του συμποσίου της πίστεως. Πάντες απολαύσατε του πλούτου της χρηστότητος».

Κ’ εμείς –σαν τον Ησαύ– πουλούμε τη Θεία Κοινωνία, τη χαρά της αναστάσεως, τη νίκη κατά του θανάτου για ένα πιάτο μαγειρίτσα. Λατρεύουμε την κοιλιά μας πάνω από τον Θεό. Δεν δεχόμαστε να περιμένει ούτε μια ώρα. Στα διάφορα γλέντια μας και στις κοσμικές μας διασκεδάσεις θέλουμε να υπερηφανευόμαστε ότι ξενυχτήσαμε μέχρι των πρωινών ωρών. Εδώ όμως αδημονούμε πότε να φύγουμε. Κι όμως λεγόμαστε και ισχυριζόμαστε ότι είμαστε Χριστιανοί!

Δεν υπάρχει φοβερώτερο αμάρτημα απ’ αυτό που γίνεται τη νύχτα της Αναστάσεως, φοβερώτερη βλασφημία, φοβερώτερη ασέβεια. Λέει ο Χριστός στο 10ο κεφ. Του κατά Ματθαίου ευαγγελίου, ότι όποιος δεν δεχθεί τους αποστόλους, θα κριθεί φοβερώτερα των Σοδόμων και της Γομόρρας. Αι πώς θα κριθούμε εμείς οι πνευματικοί απόγονοι του Ησαύ, όταν γυρίζουμε τις πλάτες στον αναστημένο Χριστό;

πηγή