Η Ιερά Μονή Δεκούλου στο Οίτυλο της Μάνης

ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΕΚ ΒΑΘΡΟΝ ΓΗΣ, Κ(ΑΙ) ΑΝΗΣΤΟΡΗΘΙ ΟΥΤΟΣ, Ο ΘΕΙΟΣ Κ(ΑΙ) ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙ(ΑΣ) Θ΄΄ΚΟΥ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ Κ(ΑΙ) ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ Π(ατ)Ρ(ο)Σ Η ΜΩΝ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Κ(ΑΙ) ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ. ΕΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΚΑΡΙΔΙ΄ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΝΑΟΣ Κ(ΑΙ) ΟΛΛΟΝ το ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΝ ΑΝΙΚ(Ο)ΔΟΜΗΘΗ ΔΙΑ ΕΞΟΔΟΥ Κ(ΑΙ) ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ Κ(ΑΙ) ΚΟΠΟΥ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΕΣΤΑΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥ(Ρ) ΔΑΝΙΗΛ ΜΑΪΝΗΣ Κ(ΑΙ) ΤΟΥ ΑΥΤΑΔΕΛΦΟΥ ΑΥΤΟΥ ΠΡΩΤΟΣΥΓΓΕΛΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ, ΥΙΩΝ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΝΤΕΚΟΥΛΟΥ ΜΙΧΕΛΙ ΙΑΤΡΟΥ. ΕΙΣ ΒΟΗΘΕΙ(ΑΝ) ΑΥΤΩΝ Κ(ΑΙ) ΨΥΧΙΚΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑΝ. ΕΝ ΕΤΕΙ Σ(ΩΤΗΡΙ)Ω

+ ΑΨΞΕ΄μηνι μαρτλιω δια χειρός αντώ νιος δημαγγελ(ος) κου του φαρ(....)

Την εποχή που εγκαταστάθηκαν οι Καταλάνοι στην Ελλάδα, μέλη της οικογένειας των Μεδίκων της Φλωρεντίας μετανάστευσαν στον Ελλαδικό χώρο. Με αρχηγό τους τον Πέτρο Μέδικο το 1331, προσπάθησαν να αποτινάξουν το καταλανικό κράτος. Οι απόγονοι του Πέτρου Μέδικου ονομάστηκαν Γιατριανός, Γιατράκος και Ιατρός(ελληνική σημασία της λέξης ).

Μετά την άλωση της Πόλης και την κυριαρχία των Τούρκων στην Ελλάδα, τα μέλη της εξελληνισμένης οικογενείας των Μεδίκων κατέφυγαν στον Πραστό της Κυνουρίας κι αργότερα εγκαταστάθηκαν στο Οίτυλο της Λακωνίας. Ο πιο αξιόλογος απόγονος του Π. Μεδίκου είναι ο Γεώργιος Μιχελής ντε Κούλος, γιατρός κι αυτός. Ο Μιχελής ντε Κούλος απόκτησε τέσσερα παιδιά, οι δύο γιοί ακολούθησαν την ιεροσύνη. Οι ονομαστοί Δανιήλ και Νικηφόρος ίδρυσαν την Ιερά Μονή της οικογένειας των Δεκούλων όταν άφησαν την Κωνσταντινούπολη και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Για την χρονολογία ίδρυσης της Μονής δεν υπάρχουν εξακριβωμένα στοιχεία καθώς τα βιβλία και άλλα σχετικά έγγραφα κλάπηκαν κατά καιρούς από ιερόσυλους.  Όμως σε μια επιγραφή του Μοναστηρίου επισημαίνεται ότι η Μονή Δεκούλου ανακαινίστηκε το 1765.

Μεγάλο αγώνα έκαναν τα δύο αδέλφια για να πείσουν τους Οιτυλιώτες ώστε να τους παραχωρήσουν την τοποθεσία στην οποία ήθελαν να ιδρύσουν την Μονή. Τελικά μετά από πολλές διαπραγματεύσεις οι Οιτυλιώτες παραχώρησαν στην οικογένεια την περιοχή που σήμερα βρίσκεται το Μοναστήρι.

Η εκκλησία είναι τρισυπόστατη(Παναγία-Ζωοδόχος Πηγή, Άγιος Παντελεήμονας και Άγιος Νικόλαος) και μπορεί εκεί να χειροτονηθεί επίσκοπος. Κάποια εποχή ήταν έδρα του Επισκόπου Μαϊνης. Μεγάλη Λειτουργία και ατέλειωτο γλέντι γίνεται την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής. Εκτός από της Λειτουργία οι πιστοί προσκυνούν και το χέρι της οσίας Μελάνης.

Τις τοιχογραφίες της Μονής ζωγράφισε ο Αντώνιος Δημάγγελος, Κουτουφαρι[ώτης]. Τις μεγάλες εικόνες του τέμπλου τις έχει ζωγραφίσει ο Ηλίας Κουλουφάκος από το Κουσκούνι. Χαρακτηριστικό είναι ότι σε κάποια σημεία που έχει χαλάσει η μεταγενέστερη τοιχογραφία από κάτω φαίνεται η πιο παλιά. Το Μοναστήρι των Δεκούλων έχει συμβάλει στην ιστορική πορεία της Ελλάδος αφού τα γνωστά Ορλωφικά(1770) έγιναν σε αυτήν την Ιερά Μονή.

Η Μονή των Δεκούλων έχει κλαπεί πολλές φορές από ιερόσυλους. Άμφια, εικόνες, βιβλία ανεκτίμητης αξίας έχουν εξαφανιστεί. Μια μήτρα αρχιερατική από ατόφιο χρυσάφι και πολύτιμους λίθους, μια πατερίτσα ξυλόγλυπτη, ένας χρυσός σταυρός, το Δωδεκάορτο από το τέμπλο, ένα Δερμάτινο ιερό Ευαγγέλιο σε γραφή τέμπλας που αρχικά εξωτερικά ήταν καλυμμένο με χρυσό και πολύτιμους λίθους κ.α. Το ευαγγέλιο ήταν δώρο της Μεγάλης Αικατερίνης προς το Μοναστήρι. Το έστειλε με τον Ορλώφ το 1770 (Ορλωφικά) μαζί με τον χρυσό σταυρό.

Η παράδοση της οικογένειας συνεχίζεται αδιάκοπα. Η περιουσία περιέρχεται στα αγόρια της οικογένειας και τα κορίτσια δεν έχουν περιουσιακά στοιχεία στην Μονή. Ακόμα ο γύρω χώρος από την μονή δεν μπορεί να πουληθεί σε κανέναν άλλον εκτός της οικογένειας αυτής. Οι απόγονοι του Μιχελή ντε Κούλου σήμερα ονομάζονται Δεκούλοι και όλοι τους, με επικεφαλής τον αποθανόντα πια κ. Κλέαρχο Δεκούλο, μηχανικό Ν. Μεσσηνίας προσπαθούν να διατηρήσουν το Μοναστήρι αυτό σε άριστη κατάσταση. Βέβαια η προσπάθεια αυτή συχνά προσκρούει και στην έλλειψη οικονομικών πόρων αλλά και σε γραφειοκρατικές διαδικασίες.

---

Μπαίνοντας στη Μονή ο επισκέπτης αντικρίζει απέναντί του το ξυλόγλυπτο τέμπλο. Είναι σκαλισμένο σε ξύλο  περασμένο με γύψο και από επάνω επίχρυση στρώση. Εντυπωσιακές είναι οι αναπαραστάσεις του (αμπέλια, λιοντάρια, λουλούδια κ.α). Πάνω  από την είσοδο του Ιερού δύο Άγγελοι κρατούν την εικόνα του Χριστού. Οι εικόνες του τέμπλου είναι ζωγραφισμένες πάνω σε ξύλο, οι οποίες όμως περιβάλλονται από άλλες μεταγενέστερες, ζωγραφισμένες πάνω σε τσίγκο. Τα καντήλια είναι κρεμασμένα από τέσσερα περιστέρια και άλλα δύο κρέμονται από ψηλά λες και κατεβαίνουν από τον ουρανό. Το χρυσοποίκιλτο σκαλιστό τέμπλο σε συνδυασμό με την εκπληκτική τοιχογραφία συνθέτουν μια μεγαλοπρεπή ατμόσφαιρα που συναρπάζει τον επισκέπτη.

Αριστερά του ο επισκέπτης βλέπει αναπαραστάσεις θαυμάτων του Χριστού καθώς και μαρτύρια κάποιων Αγίων, με σημαντικότερη ίσως αυτήν που εικονίζει το Μαρτύριο της Αγίας Αικατερίνης. Δεξιά του παρακολουθεί σε μοναδικές τοιχογραφίες, την πορεία του ανθρώπου από την δημιουργία του μέχρι και τις τελευταίες επιπτώσεις του προπατορικού αμαρτήματος. Ο δυτικός τοίχος καλύπτεται από την Σταύρωση και την Δευτέρα Παρουσία. Από τη μια μεριά είναι ο Παράδεισος κι από την άλλη η Κόλαση. Στο κέντρο είναι τοποθετημένος ο Ζυγός της Δικαιοσύνης, ο οποίος ζυγίζει τις καλές και τις κακές πράξεις των ανθρώπων και τους τιμωρεί ανάλογα. Όσοι έχουν περισσότερες καλές πράξεις πάνε στον κόλπο του Αβραάμ ενώ οι υπόλοιποι μπαίνουν στο Πύρινο Ποταμό και φτάνουν στα Καζάνια της Κόλασης.

Αν στρέψει ο επισκέπτης τα μάτια του προς τα επάνω, θα δει την εξής σπάνια τοιχογραφία: τον ζωδιακό κύκλο να περιβάλει την εικόνα του Χριστού. Γύρω από τον Ζωδιακό κύκλο απεικονίζεται ένα πλήθος με προσωπογραφίες, χαρακτηριστική αυτή του. Κάτω από τα στασίδια του δυτικού και του βόρειου τμήματος κυριαρχούν οι αναπαραστάσεις κολαζομένων με τις τιμωρίες που θα υποστούν όσοι υποπέσουν σε αμαρτήματα. Έτσι στα στασίδια του δυτικού τμήματος υπάρχουν ο που έκλεβε, ο που ενόθευε, ο που παραβίαζε τα οροθέσια, ενώ στο βόρειο τοίχο συνεχίζονται οι: προδότης, ζοριατής (φιλάργυρος), κοιμόμενος της Αργίας Κυριακής, φονέας, κλέπτης, μεθυστής. Ο καθένας από αυτούς τιμωρείται ανάλογα με τα αμαρτήματά του.

Από το κέντρο του Ναού αντικρίζει ψηλά τον Παντοκράτορα και μένει άναυδος. Απέναντι στο Ιερό, θαυμάζει την Αγία Τράπεζα-Επιτάφιο νιώθοντας την μεγαλοπρέπεια της Μονής. Πίσω από την Αγία Τράπεζα υπάρχει ο επισκοπικός θρόνος και κάτω από αυτόν ενώνονται δύο μεγάλα φίδια, ενώ η πιο σπάνια τοιχογραφία που δεσπόζει στο ιερό είναι του Δίκαιου Μελχισεδέμ. Ο χαμηλός φωτισμός από τα δύο μικρά παράθυρα μαζί με το τέμπλο, την Αγία Τράπεζα-Επιτάφιο, τις ατέλειωτες και απλές τοιχογραφίες μας ηρεμούν, διώχνοντας κάθε κακία από την ψυχή μας.

πηγή