Ένας Μεγάλος Ιεράρχης: Μητροπολίτης Χίου Χρυσόστομος Γιαλούρης

Το ιστολόγιο μας, συνεχίζει το αφιέρωμα τιμής στους κληρικούς που ποτέ δεν εμφανίστηκαν με την αλαζονεία της αρετής αλλά απόμειναν μέσα στην ταπείνωση της αμαρτολότητας που όλοι μας σέρνουμε πίσω μας. Και στάθηκαν δίπλα στο Λαό του Θεού και σε κάθε πονεμένο άνθρωπο. Το αφιέρωμα μας σήμερα είναι στον Μητροπολίτη Χίου Χρυσόστομο Γιαλούρη.

του Αρχιμανδρίτη Νικολάου Κουμεντάκη, Εφημέριου Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου στο Μάτι Αττικής. Ένα δημοσίευμα [εφημερίδα «Ορθόδοξος Τύπος», Δευτέρα 1-12-2008],

«Ο Ουρανός ωμίλησε. Το Σάββατον 29 Νοεμβρίου 2008 συνεπληρώθησαν τριάντα συναπτά έτη από της προ Κύριον εκδημίας του αλήστου μνήμηςΜητροπολίτου Χίου, Ψαρών και Οινουσσών Χρυσοστόμου Γιαλούρη, ενός μεγαλωστί μεγάλου πνευματικού και ηθικού αναστήματος. Τριάντα έτη σιωπής της γης και ομιλίας του Ουρανού! Προσφυώς έχει ειπωθεί ότι η Ιστορία «πάσχει» από πρεσβυωπίαν. Όσον μακρύτερον αυτής ευρίσκονται τα γεγονότα, τόσον ευκρινέστερα τα «βλέπει» και τα αξιολογεί. Πολλώ δε μάλλον, όταν πρόκειται περί προσώπων και ζητημάτων ιερών.

Έτσι, τώρα πλέον, μετά παρέλευσιν τριών δεκαετιών από της Κοιμήσεως του σεπτού Ιεράρχου, αλλά και τεσσάρων ετών από της Ανακομιδής των κεχαριτωμένων τιμίων λειψάνων του, καθηκόντως λύομεν την πολυετή σιωπήν.

Ο μακαριστός Αρχιερεύς, «τελειωθείς εν ολίγω, επλήρωσεν χρόνους μακρούς» (Σοφία Σολομώντος δ13). Εις ηλικίαν μόλις 62 ετών, ανεχώρησεν την 29^ην Νοεμβρίου του 1978, προς συνάντησιν του Μεγάλου Αρχιερέως Χριστού, τον Οποίον έργοις και λόγοις αφοσιωμένως υπηρέτησεν, επαξίως ιστάμενος εις τόπον και τύπον Του.

 

Πρώτη αποτύπωσις της επιγείου αγιοπνευματικής παρουσίας και πορείας του εκ Ψαρών καταγομένου Ιεράρχου Χρυσοστόμου, η νήσος Λέσβος, διά την ακρίβειαν το Παλαιοχώριον επαρχίας Πλωμαρίου, όπου το 1916 εγεννήθη, εγγονός ων εκ μητρός του σοφού και πολυπράγμονος ιερέως Βασιλείου Πανανή. Πρωτότοκος οκτώ αδελφών ο κατά κόσμον Ευστάθιος Γιαλούρης, έμεινεν ορφανός πατρός δωδεκαετής, στοργικώτατα φροντισθείς υπό της εναρέτου μόλις τριακονταπενταετούς μητρός του Ειρήνης, την οποίαν ο ίδιος, μετά παρέλευσιν δεκαετιών, έκειρεν Μοναχήν, ονομάσας Ερμιόνην.

Καλλιφωνότατος και μουσικολογιώτατος, ο νεαρός Ευστάθιος διωρίσθη πρωτοψάλτης του Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Νικολάου Πλωμαρίου εις εφηβικήν ηλικίαν!

Αριστεύσας, επεράτωσεν τας εγκυκλίους σπουδάς και τας πανεπιστημιακάς, μολονότι, λόγω της ανεχείας και της πολλής μελέτης, προσεβλήθη από σοβαρόν πνευμονικόν νόσημα. Εκάρη Μοναχός εις την Ιεράν Μονήν Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Υψηλού Λέσβου, λαβών το όνομα Χρυσόστομος. Εχειροτονήθη το 1941 εις Διάκονον και το 1949 εις Πρεσβύτερον, προχειρισθείς συνάμα εις Πρωτοσύγκελον της Μητροπόλεως Μυτιλήνης. Εκτελών ευσυνειδήτως τα καθήκοντα του Πρωτοσυγκέλου, ησχολήθη μετά πολλής επιτυχίας εις το ιερόν κήρυγμα, όντως Χρυσόστομος αναδειχθείς, τα κατηχητικά σχολεία, την θρησκευτικήν αρθρογραφίαν και τοπεριοδικόν της Μητροπόλεως “Ο Ποιμήν”, το οποίον και διηύθυνεν.

Μοναδικός γνώμων της διακονίας του ως Πρωτοσυγκέλου και Ιεροκήρυκος, η λεπτεπίλεπτος ιερατική συνείδησίς του, η οποία ποτέ δεν του επέτρεψεν να «συσχηματίζεται μετά του αιώνος τούτου» και των πάσης φύσεως θιασωτών αυτού, μετά των οποίων πεπαρρησιασμένως συνεκρούσθη.

Μετατεθείς το 1954 εις Αθήνας, υπηρέτησεν δι’ ολίγους μήνας ως προϊστάμενος του Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Αμπελοκήπων και εν συνεχεία επί δωδεκαετίαν και πλέον, όπου και άφηκεν εποχήν, μέχρι της ημέρας της εις Αρχιερέα προαγωγής του, ως Προϊστάμενος και Ιεροκήρυξ του Ι.Ν. Αγίου Σπυρίδωνος, πολιούχου Πειραιώς, διευθύνων συγχρόνως και το «Πνευματικόν Φροντιστήριον Κληρικών Ελλάδος», καθώς και το «Φροντιστήριον Κατηχητών της Αποστολικής Διακονίας», λαβών τον έπαινον της Ιεράς Συνόδου διά την όλην δραστηριότητά του.

Οι παλαιοί Πειραιείς ενθυμούμεθα τας Κυριακάς το Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος, να μη χωρά τα πλήθη των πιστών, οίτινες προσέτρεχον από διάφορα σημεία της Αττικής, ακόμη και από νήσους του Σαρωνικού, διά να τον ίδουν ιερουργούντα ιεροπρεπώς, να τον ακούσουν ψάλλοντα καλλικελάδως και ομιλούντα χρυσορρημόνως, να λάβουν την θεοπειθή ευχήν του, συχνά συνωθούμενοι έξω του Ναού, υπό βροχήν και ψύχος! Μέγα το πλήθος, δόξα τω Θεώ!

Η αναξιότης μου ηργάζετο τότε εις θρησκευτικόν βιβλιοπωλείον της οδού Καραΐσκου του Πειραιώς και ζωηρότατα ενθυμούμαι πάντα ταύτα. Μάλιστα τον ενθυμούμαι δεινώς συκοφαντηθέντα, καθώς και τον Άγιο Νεκτάριο, να έρχεται μεσημβρινάς ώρας εις το βιβλιοπωλείον και, αφού εκλείετο η θύρα, έπιπτεν επί των γονάτων, καταγής, προσευχόμενος μετά δακρύων, ώστε να συγχωρήσει ο Κύριος τους συκοφάντας του και να μη σκανδαλίζεται ουδεμία ψυχή. Παρ’ αυτώ, συγκλονισμένος, εγονυπέτουν κι εγώ. Στιγμαί μοναδικαί, αγιοπατερικαί, πλήρεις ιερών εμπειριών και θείων ευλογιών…

Εν Αθήναις ευρισκόμενος, έδιδεν πολλάς διαλέξεις επί θεμάτων κοινωνικοθρησκευτικών εις τας αιθούσας του «Παρνασσού», της «Εταιρίας Φίλων του Λαού», του «Πειραϊκού Συνδέσμου», του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς, ως και διαφόρων σχολών και συλλόγων επιστημονικών. Προσέφερεν δε τας υπηρεσίας του και προς την Αποστολικήν Διακονίαν.

Ικανά πονήματα εξεδόθησαν υπ’ αυτού κατά καιρούς, όπως το «Τρίπτυχον της Κοινωνίας»(ιερεύς, μήτηρ, διδάσκαλος), «Η Μουσική της Ορθοδοξίας», «Ο Πνευματικός και το έργον του», «Η Γυναίκα στην βιοπάλη», «Τρομερά η ευθύνη», «Ανατομία της εποχής»,«Υπερήφανοι διά την Ορθοδοξίαν μας», «Ο Απόστολος Παύλος προς τον σύγχρονον κόσμον», ομιλία, με εντολή της Ιεράς Συνόδου, κατά τον εσπερινόν του Αποστόλου Παύλου επί του βράχου του Αρείου Πάγου, «Ορθόδοξος λατρεία και υμνωδία», «Την Διακονίαν σου πληροφόρησον»,«Το μέλλον της Ορθοδοξίας», το εκδοθέν κήρυγμά του το οποίον, κατ’ ανάθεσιν της Ιεράς Συνόδου εξεφώνησεν ευθαρσώς εις τον Καθεδρικόν Ναόν Αθηνών κατά την Κυριακήν της Ορθοδοξίας στις 27 Φεβρουαρίου του 1972, προκαλέσας «κραδασμούς» και «ενοχλήσεις» με τον ελεγκτικόν και τομώτατον λόγον του.

Η μνημειώδης ομιλία εξεδόθη εν συνεχεία αυτοτελώς υπό του ιδίου. Αναγιγνώσκομεν εις την σελίδα της αφιερώσεως: “Το παρόν κείμενον αποτελεί Ομιλίαν απαγγελθείσαν, κατ’ ανάθεσιν και επί παρουσία της Ιεράς Συνόδου, εν τω Ιερώ Καθεδρικώ Ναώ των Αθηνών την 27^ηνΦεβρουαρίου 1972, Κυριακήν της Ορθοδοξίας, επί παρουσία, επίσης, του Αντιβασιλέως και Μελών της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Δημοσιευθείσα εν τω επισήμω Δελτίω «Εκκλησία» (αριθμ. φύλλου 6 της 15-3-1972, σελ. 145-150), αναδημοσιεύεται ήδη επιμελεία του ομιλητού, ως ακριβώς εξεφωνήθη, και αφιερούται εις την σεπτήν μνήμην του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χρυσοστόμου Β΄ του Χατζησταύρου, φορέως των Ορθοδόξων Παραδόσεων και αγωνιστού Ιεράρχου, ποιμάναντος θεοφιλώς την Εκκλησίαν εν δυσχειμέροις καιροίς. Ευλαβώς +Χ.Χ.”.

Επίσης, πονήματά του «Θεσμός παρεξηγημένος» (ο Μοναχισμός), «Εδραίοι κι αμετακίνητοι»και άλλα. Άρθρα και μελέται του επί θεμάτων ποιμαντικών εδημοσιεύθησαν εις τα περιοδικά«Εκκλησία», «Εφημέριος», «Ιεροψαλτικά Νέα»,  «Γρηγόριος Παλαμάς», «Ανάπλασις», «Ενορία»,ως επίσης και έτερα επί ζητημάτων επικαίρων εθνικοθρησκευτικών εις περιοδικά και εφημερίδας Μυτιλήνης, Αθηνών και Πειραιώς.

Εν Αθήναις και Πειραιεί ίδρυσεν τον Σύλλογον «Αγία Φιλοθέη η Αθηναία», παιδικά συσσίτια,«Ιματιοθήκην του πτωχού», δενειστικάς βιβλιοθήκας και την «Πρόνοιαν των ναυτικών και ξενιτεμένων», καθιερώσας μάλιστα και ειδικήν καθ’ εβδομάδα δέησιν υπέρ αυτών, μετά συντόμου ομιλίας προς τας οικογενείας των.

Κατά τας αρχιερατικάς εκλογάς της 17^ης Νοεμβρίου 1965, διά μίαν ψήφον, δεν εξελέγη Μητροπολίτης Χίου, το οποίον όμως συνέβη τον Ιούνιον του 1967.

Ως Μητροπολίτης Χίου, εποίμανεν θεοφιλώς το εμπεπιστευμένον αυτώ ποίμνιον, έχων ως γνώμονα της ποιμαντικής του αυτό το οποίον εγράφη ως επιτύμβιον: «Γίνου πιστός άχρι θανάτου και δώσω σοι τον στέφανον της ζωής» (Αποκάλυψις β10), στερρώς έχων περί την πίστιν, της ημετέρας παραδόσεως θερμότατος ων πρόμαχος και υποστηρικτής.

Τα αρχιερατικά - ποιμαντικά του καθήκοντα εξετέλη με γνώμονα αφ’ ενός το συμφέρον της Εκκλησίας, ην όντως ως Μητέρα ηγάπα, και αφ’ ετέρου την προς τον πλησίον πατρικήν στοργήν, τον οποίον «ως εαυτόν» ηγάπα, κατά το λόγιον του Κυρίου.

Μέχρι σήμερον πολλοί πολλά επιμαρτυρούν διά την φιλανθρωπικήν δραστηριότητά του, και κυρίως διά τας μεθόδους του αποσιωπήσεως και αποκρύψεως αυτής. Η σχέσις του τόσο με το χρήμα, όσον και με την ανθρωπίνην δόξαν, ήτο εχθρική! Μέλημά του η σωτηρία ψυχών, «υπέρ ων Χριστός απέθανεν» (Προς Ρωμαίους ε΄8), ιδιαιτέρως αγαπημένη του έκφρασις, προς δόξαν Θεού.

Συχνά-πυκνά έλεγεν: «Η Εκκλησία δεν κάνει πολιτικήν. Μίαν πολιτικήν γνωρίζω: το ναι ναι και το ου ου». Ακόμη: «Προτιμώ ιπτάμενος ως αετός να πέσω, παρά έρπων ως ερπετόν να ζήσω. Οι αετοί πίπτουν, δεν κύπτουν!». Επίσης: «Δεν ανήκω, δόξα τω Θεώ, εις τους ανθρώπους εκείνους, οι οποίοι έχουν μίαν μόνον αρχήν: να μην έχουν καμίαν αρχήν… άγνωστοι οσφυοκάμπται, μέλη της… οργανώσεως Ο.Φ.Α., που σημαίνει όπου φυσά ο άνεμος!».

Η αταλάντευτος ευαγγελική θεώρησις των πραγμάτων κατά την ενδεκαετή ποιμαντορίαν του είχεν ως αποτέλεσμα να αγαπηθή μεγάλως από αυτούς, οι οποίοι θέλουν ζώσαν και ανύστακτον την ποιμένουσαν Εκκλησίαν και τους ταγούς της, αλλά και να πολεμηθή σφοδρώς από σκοτεινάς, και όχι μόνον, δυνάμεις.

Εκοιμήθη «επί των επάλξεων», πραγματοποιών ποιμαντικήν επίσκεψιν εις ορφανοτροφείον της Χίου, μολονότι σοβαρώς ήτο κλονισμένη η υγεία του, την Τετάρτην 29^ην Νοεμβρίου του 1978, εις ηλικίαν 62 ετών. Η εξόδιος ακολουθία εψάλη εις τον Καθεδρικόν Ναόν Αγίου Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου, το Σάββατο 2 Δεκεμβρίου, συγχοροστατούντων των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Μυτιλήνης Ιακώβου, Κερκύρας Πολυκάρπου και Ύδρας Ιεροθέου, συμπροσευχομένου του ιερού Κλήρου και του ευσεβούς Χιακού λαού.

Μεταξύ των όσων είπεν ο τοποτηρητής Μητροπολίτης Μυτιλήνης, απευθυνόμενος προς τον κεκοιμημένον Ιεράρχην, ήτο και τούτο: «Χρυσόστομε, τόσον οι λόγοι σου, όσον και τα έργα σου ήσαν ασφαλώς αρεστά εις τον Θεόν, όχι όμως πάντοτε και εις τους ανθρώπους του αιώνος τούτου…».

Ετάφη έμπροσθεν του Αγίου Βήματος του Καθολικού της Ι. Νέας Μονής, σημείον εις το οποίον εκάθητο μελετών και συγγράφων, έχων προ οφθαλμών την πόλιν της Χίου και τα πέριξ, το Αιγαίον και τα Μικρασιατικά παράλια. Παραπλεύρως ευρίσκετο μυρτιά, «μυρσινιά» όπως την λέγουν εις την Χίον, την οποίαν εφύτευσεν εις ανάμνησιν της θαυμαστής ευρέσεως υπό των Αγίων Πατέρων Νικήτα, Ιωσήφ και Ιωάννου της εφεστίου εικόνος της Παναγίας της Νεαμονητίσσης, προ χιλίων περίπου ετών.

Η Καθηγουμένη της Μονής Γερόντισσα Μαριάμ Μανιού, πολλοί πατέρες αλλά και προσκυνηταί, μαρτυρούν διάφορα «σημεία» επί του τάφου του Μητροπολίτου Χρυσοστόμου και πέριξ αυτού, κατά την διάρκειαν των είκοσι έξι ετών από του ενταφιασμού του.

Η Ανακομιδή των τιμίων λειψάνων του έλαβε χώραν, κατόπιν σχετικών προφορικών και εγγράφων παρακλήσεων της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Χίου, λόγω ανασκαφών εις τον πέριξ του τάφου αύλειον χώρον της Μονής, την Παρασκευήν 1^ην Οκτωβρίου 2004, αφού προηγήθη Θεία Λειτουργία και επιμνημόσυνος δέησις, τας οποίας ετέλεσεν ο υπό του μακαριστού Ιεράρχου χειροτονηθείς Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως Χίου Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου κ. Δημήτριος Γεόμελος, συμπαραστατούμενος υπό άλλων ιερέων.

Κατά την Ανακομιδήν, μεγίστην αγαλλίασιν και ανεκλάλητον χαράν ησθάνθησαν οι παρευρισκόμενοι, από την άρρητον ευωδίαν, η οποία κατά κύματα εξήρχετο του τάφου, πηγήν έχουσα τα χαριτόβρυτα κροκοβαφή Λείψανα του μακαριστού Ιεράρχου Χρυσοστόμου! Ευωδία λεπτή, υπερκόσμιος, θεία ευωδία, η οποία διεχέετο εις άπασαν την περιοχήν, ως επιμαρτυρούν η Καθηγουμένη της Μονής, ο Εφημέριος και Πνευματικός αυτής Αρχιμανδρίτης κ. Διονύσιος Παπανικολάου, λοιποί κληρικοί, λαϊκοί, οι τρεις φύλακες του σκευοφυλακίου - μουσείου της Μονής και άλλοι.

Αξιοσημείωτον, επίσης, είναι το ότι τα ράσα και αι χείρες του διενεργήσαντος την Ανακομιδήν ιερέως κ. Ιωάννου Μπόγη, εφημερίου νυν του Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Τρουλλωτής, πόλεως Χίου, αλλά και όσων άλλων ήρχοντο εις επαφήν με τα ιερά εντάφια, ευωδίαζαν επί μακρόν, πέραν της επομένης!

Μάλιστα δύο Νεοσκητιώται πατέρες, ο Ιερομόναχος Νικόδημος Γέρων και ο Μοναχός Τιμόθεος Αδελφός της Ιεράς Καλύβης του Αγίου Γεωργίου, αγνοούντες το γεγονός της Ανακομιδής, επισκεφθέντες την επομένην, 2αν Οκτωβρίου, την Νέαν Μονήν, με την συνοδείαν Χίου κληρικού (και αυτού επίσης μη γνωρίζοντος τα της προλαβούσης Ανακομιδής) αντελήφθησαν, μόλις απεβιβάσθησαν του οχήματος, την ευωδίαν και, οδηγούμενοι υπ’ αυτής, κατηυθύνθησαν προς το σημείον όπου είχε συγκεντρωθεί χώμα εκ του ανεωγμένου τάφου! Η ευωδία αύτη ήρχησεν εξερχομένη του τάφου, από την προηγουμένην ημέραν της Ανακομιδής, όταν το συνεργείον της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας επραγματοποίησεν προεργασίαν αφαιρέσεως επιτυμβίων μαρμάρων!

Η Καθηγουμένη εκινήθη προς το κωδωνοστάσιον διά να σημάνη, αλλά και να ειδοποιήση προς διαφόρους κατευθύνσεις τηλεφωνικώς. Όμως παρεκλήθη υπό τινών εκ των παρισταμένων όπως τηρηθή, όπερ και τελικώς συνέβη, αυστηρά «γραμμή», υπαγορευομένη υπό της δεούσης προσοχής, διακρίσεως και της ευνοήτου «μυστικής» προσεγγίσεως του ιερού τούτου στοιχείου.

Όμως το αγιοπνευματικόν γεγονός διεδόθη από στόματος εις στόμα, ως εμφαίνεται και από διάφορα δημοσιεύματα του Τύπου. Ενδεικτικώς: Χιακή εφημερίς «Ο Πολίτης» της 21ης και 22ας Ιουνίου 2005, εννέα δηλαδή ολοκλήρους μήνας μετά την Ανακομιδήν, υπό τούς τίτλους: «Άρωμα μύρου αναβλύζει από τον τάφο του Χρυσοστόμου» και «Από τον Οκτώβριο... Αρωματική επίθεση διαρκείας»!

Κατακλείοντες τας λιτάς αυτάς γραμμάς, αναφωνούμεν το χρυσοστομικόν «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν» και «Ζει Κύριος ο Θεός» (Γ΄ Βασιλειών Ιη 10), τα οποία συνεχώς και αδιαλείπτως είχεν εις τα χείλη του ο αλήστου μνήμης Αρχιερεύς. Να έχωμεν τας θεοπειθείς ευχάς και ευλογίας του.

πηγή