Ομιλία εις την Κυριακή των Βαίων

ΕΙΔΕ ό λαός τον «Βασιλέα» καί Κύριο του να έρχεται καθισμένοςπάνω σε πουλάρι όνου καί να είσοδεύει προς την Αγία Πόλη, γεγονόςπού σαφέ­στατα προέβλεψε ό προφήτης Ζαχαρίας προ αιώνων, ξεχύθηκεμε τα κλαδιά των φοινίκων στά χέρια κατά μήκος του δρόμου για ν'άνακράξει στο Σωτήρα:«Εύλογημένος καί δοξασμένος να'ναι όερχόμενος,ό απεσταλμένος από τον Κύριο ως αντιπρόσωπος Του»! 

Τον περίμενε, βέβαια, σαν κοσμικό λυτρω­τή του Ισραήλ, αλλάτούτη ή ιαχή έμελλε να γίνει παιάνας καί δοξαστικό πλεγμένοπροαιώνια στις ανθρώπινες καρδιές:ό ευχαριστήριος ύμνος κάθε ανθρώπινης πνοής για την άφατο συγκατάβαση καί βουλή του Θεού ναπο­ρευτεί εκούσια προς το πάθος για να μεταμορφώσει την πορείακάθε «βροτείας» υπάρξεως καί να τη μεταθέσει «εκ γης προςουρανόν».

Τούτη την πορεία λειτουργικά βιώνοντας ή Εκκλησία γυρεύει απόκάθε ανθρώπινη σάρκα κρατώντας την ανάσα της, να γίνει μέτοχοςτης για να υποδεχθεί τον Κύριο των κυρίων πού προσέρχεται νασφαγιασθεί θεληματικά και να προσφερθεί ως τροφή αθανασίας στουςπιστούς:«Σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία καί στήτω μετά φόβου καίτρόμου, καί μηδέν γήινον εν εαυτή λογιζέτω· ό γαρ Βασιλεύς τωνβασιλευόντων καί Κύριος των κυριευόντων προσέρχεται σφαγιασθήναικαί δοθήναι εις βρώσιν τοις πιστοίς...» (Χερουβικός ύμνος Μ.Σαββάτου).

Εκούσιος θάνατος

Πολλές φορές ό Κύριος χρειάστηκε να ερμηνεύσει στους ΜαθητέςΤου το γιατί ήλθε στον κόσμο: ήλθε όχι μόνο να διδάξει καί να«γνωρίσει» στους ανθρώπους το όνομα του Πατρός· ήλθε για νααποθάνει χάριν του κόσμου, υπακούοντας στην προαιώνια βουλή τουΠατρός· ό θάνατος Του ήταν εκού­σιος θάνατος·παραδόθηκε στοθάνατο—«παρέδωκεν εαυτόν» (Έφεσ.ε'25)— παραιτούμενος ολοκληρωτικάαπό κάθε τάση καί επιδίωξη φυσικής αύθυπαρξίας του κτιστού καίμεταθέτοντας το γεγονός της υπάρξεως καί της ζωής στη ΣΧΕΣΗ μετον Πατέρα, στην εγκατάλειψη Του στο θέλημα του Πατρός, στηνπαράδοση του «πνεύματος» Του «εις χείρας του Πατρός».

Τα Πάθη Του τα προεφήτευσε ως ερχόμενα με εκείνο το φοβερό«πρέπον εστί» καί ότι «δεϊ» ή «έδει» να πάθει.Δεν είπε«πρόκειται», αλλά «πρέπει»:

«Καί ήρξατο αυτούς διδάσκειν, ότι δεί τον Υϊόν του Άνθρωπουπολλά παθείν, καί άποδοκιμασθήναι από των πρεσβυτέρων καί των αρχιερέων καί των γραμματέων καί άποκτανθήναι, καί μετά τρειςημέρας άναστήναι» (Μάρκ.η'31).'Οταν δε οι Μαθητές έταράσσοντο, μεπολλή δύναμη τους ρωτούσε: «Ουχί ταύτα έδει παθεϊν τον Χριστόν καίείσελθείν είς την δόξαν Αυτού;» (Λουκ.κδ'26). 

Έπαθε ό Κύριος καί απέθανε,όχι γιατί δεν μπορούσε ν' αποφύγειτα Πάθη, αλλά γιατί θέλησε να πάθει.Ό ϊδιος «έθεσε» την ψυχή Τουως «έξουσίαν έχων» (Ίωάν.ι'18) καί «ηθέλησε» όχι μόνο με τηνέννοια ότι άφησε να ολοκληρωθεί πάνω Του όλο το δαιμονιώδεςξέσπασμα της α­μαρτίας καί της αδικίας, αλλά «ηθέλησε» με τηνέννοια ότι άφησε και «ευδό­κησε» καί «κατεδέξατο».

Τα Πάθη Ταυ δεν ήταν επιταγή του αμαρτωλού κό­σμου, ήτανεπιταγή αγάπης του θεού, ήταν αποκάλυψη του προαιώνιου μυ­στηρίουτης αγάπης καί της σοφίας του Θεού. Για τούτο στο Ευαγγέλιογίνεται λόγος περί του Χρίστου ως αμνού «προεγνωσμένου προ καταβολής κόσμου» (Α' Πέτρου α' 19) καί «έσφαγμένου προ καταβολήςκόσμου» ('Α-ποκ. ιγ' 8). Το θέλημα της αγάπης του Θεού ήταν ναμεταποιήσει την αναγ­καιότητα του θανάτου, πού επέβαλε στηνκαθολική φύση ή πτώση, σε επίσης καθολική δυνατότητα αφθαρσίας καίαθανασίας. Γι' αυτό Εκείνος αποδέχε­ται εκούσια το θάνατο,εντάσσοντας την έσχατη συνέπεια της ανταρσίας του ανθρώπου στηνελευθερία της αγάπης και υπακοής στο θέλημα του Πατρός. 

Ό άγιος Ειρηναίος διδάσκει ότι ή σωτηρία είναι νίκη κατά τηςφθοράς καί του θανάτου· δεν μπορούμε, υπογραμμίζει, άλλως πως ναεννοήσουμε τη λύτρωση παρά «ως ένωση μας με την Αφθαρσία καί τηνΑθανασία», «ϊνα το φθαρτόν καταποθή υπό της αφθαρσίας». Ό Κύριοςμε το εκούσιο Πάθος Του επέτυχε να ζωοποιήσει τον άνθρωπο από τοθάνατο, θα μας πεϊ ό Μ. Αθανάσιος, «τη της αναστάσεως χάριτι τονθάνατον αυτόν ως καλάμην από πυρός άφανίζων»! Τούτο σημαίνει ότιστο πρόσωπο του ασπίλου Αμνού του Θεού ή ανθρώπινη φύση αξιώθηκεστην ίδια σχέση ζωής με το Θεό πού έχει ό Υιός με τον Πατέρα, στηνπαραίτηση δηλαδή άπ' την αύτοζωή, τη σάρκινη ζωή, για νακατορθωθεί ή ζωή, για άντληση της ζωής όχι άπ'την κτιστή πραγματικότητα - φύση, αλλά άπ'τη ζωοπάροχο πλευρά Του.

Εκούσιο Πάθος: Διακονία αρχιερατική

Κάθε φορά πού ή Εκκλησία τελεί την αναίμακτη Θυσία,με τη«Μεγάλη Είσοδο», την μεταφορά των Τιμίων Δώρων άπ'την ΑγίαΠρόθεση στο Θυσια­στήριο, «την από Βηθανίας προς την Ιερουσαλήμδήλοι του Κυρίου εισέλευσιν» (Γερμανός Κωνσταντινουπόλεως) καί οίπιστοί υποδεχόμαστε το Χριστό με ύμνους καί κλάδους δοξαστικούς«αϊροντα» την αμαρτία του κόσμου:«Μετά κλάδων νοητώς κεκαθαρμένοιτάς ψυχάς, ως οί Παίδες τον Χριστόν, άνευφημήσωμεν πιστώς,μεγαλοφώνως κραυγάζοντες τω Δεσπότη.Ευλογη­μένος ει Σωτήρ,ό εις τον κόσμον έλθών, του σώσαι τον Αδάμ εκ της αρ­χαίαςαράς...Ό πάντα Λόγε, προς το συμφέρον οίκονομήσας δόξα Σοι»(Όρθρος Κυριακής Βαΐων). Καθομολογεϊται λειτουργικώς ότι ή ζωήτου Χρι­στού μας ήταν μία φανέρωση αγάπης, ήταν ολάκερη όΣταυρός, το δε Πά­θος Του, το κορύφωμα του Σταυροϋ της αγάπης(Φιλάρετος Μόσχας).

Ό Παύλος στην προς Εβραίους επιστολή του περιγράφει τοάπολΐίτρωτικό έργο του Θεανθρώπου ως «διακονία αρχιερατική», ωςπροσφορά θυσίας, ως θυσία αγάπης: «Χριστός ήγάπησεν ημάς καίπαρέδωκεν εαυτόν υπέρ η­μών προσφοράν καί θυσίαν τω Θεώ εις όσμήνεύωδίας» (Έφεσ. ε' 1).

Ό Θεός με το «νοικοκυρεμένο σχέδιο Του» (Ν. Άρσένιεφ) «παρέδωσετο Γιο Του για να πεθάνει πάνω στο σταυρό, ένεκα της αγάπης Τουγια το ανθρώπινο πλάσμα Του. "Αν είχε κάτι ακόμα πιο πολύτιμο θατο είχε δώσει το ίδιο, για ν' αποκτήσει την ανθρωπότητα» (Ισαάκ όΣύρος). 

Ή απεραντο­σύνη της συγκαταβάσεώς Του έφτασε ώστε «καλοκάγαθαέκένωσε εαυτόν για να μας συνάξει στη φωλιά του Πατέρα»(Ειρηναίος)· ως γνήσιος έκπρόσωπος του ανθρώπινου γένους καί ωςαληθινός Αρχιερέας πορεύεται εκούσια το δρόμο των Παθών για ν'άποκαταλλάξει, να συμφιλιώσει τα πάντα «εις αυτόν,ειρηνοποιήσαςδια του αίματος του σταυρού αύτοϋ, δι' αύτοϋ είτε τα επί της γηςείτε τα εν τοΐς ουρανοϊς»(Κολ.α'20).«Εκτείνοντας δε τα άγια χέριαΤου επί του ξύλου, άπλωσε δύο φτερούγες, μία δεξιά καί μίααριστε­ρά, προσκαλώντας όλους όσους πιστεύουν σ' Αυτόν καίσκεπάζοντας τους όπως ή όρνιθα τους νεοσσούς της» (ΜάξιμοςΌμολογητής).

Άρχιμ. Θ. Άθαν.