ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Του Πρωτ. Γεωργίου Σούλου

Ζώντας σε μια κοινωνία που βιώνουμε τεράστια προβλήματα οικονομικά, πολιτικά, πολιτισμικά και κυρίως υπαρξιακά, εορτάζουμε και φέτος την κάθοδο και τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος και τη συγκρότηση του θεσμού της Εκκλησίας του Τριαδικού Θεού, εν τω κόσμω, παρά την έντονη αντιεκκλησιαστική συνείδηση που επικρατεί. Γιατί όντως  η εποχή μας είναι μια εποχή ατομοκεντρική και ανταγωνιστική. Είναι μια εποχή που ενθαρρύνει τον ανθρώπινο ναρκισσισμό, με αποτέλεσμα να δημιουργεί τις συνθήκες εκείνες, για την απομόνωση του ανθρώπου από την κοινωνία και την κοινωνικότητα, που επικαλείται ο όρος «εκκλησία», δηλαδή συνάθροιση, «επί τω αυτώ», καθώς και επικοινωνία των προσώπων που την συναποτελούν, που τα πρόσωπα τα μοιράζονται όλα, τα έχουν όλα κοινά.  

Στην  Εκκλησία ο ένας μοιράζεται με τον άλλο τον εαυτό του, τον χρόνο του, τις ανησυχίες του, την δημιουργικότητά του, τη χαρά του, τη λύπη του, την πίκρα του, την απόγνωσή του, την ελπίδα του, την πίστη του.  Στην Εκκλησία δεν υπακούουν οι πολλοί στον ένα, αλλά υπακούουν όλοι σε όλους. Διαφορετικά δεν μιλάμε για «εκκλησία». Ενδεχομένως μιλάμε για θρησκευτικό οργανισμό, ομάδα ή σύλλογο, παράταξη ή κόμμα, που ο καθένας κρατάει τα αγαθά του, την χαρά του, την δύναμή του, την ελπίδα του, την πίστη του, την αρετή του, για τον εαυτό του και δεν την μοιράζεται με τους άλλους και μάλιστα, πολλές φορές, αδικώντας τους άλλους. Σε αυτή την περίπτωση, ασφαλώς, δεν επικρατεί το Πνεύμα του Θεού, που «όλον συγκροτεί τον θεσμόν της Εκκλησίας».

Τελικά είναι όντως τραγική η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, διότι το γεγονός της Πεντηκοστής μεταξύ άλλων φανερώνει, ότι ένα από τα πρώτα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος είναι η δυνατότητα της κοινωνικότητας των ανθρώπων. Διότι το «Πανάγιο Πνεύμα», με την «κάθοδό Του», εγκατέστησε την εμπιστοσύνη ανάμεσα στους ανθρώπους, γιατί δεν είναι Πνεύμα ανταγωνισμού αλλά «Πνεύμα σοφίας» και «συνέσεως». Λέγει ο άγιος ο Μέγας Αθανάσιος: «Αυτός ούν έστι Θεός σαρκοφόρος και ημείς άνθρωποι πνευματοφόροι». Συνεπώς, ως πνευματοφόροι δεν γίνεται να είμαστε «σακοφάγοι».  Για την επίτευξη αυτού του σκοπού το Πνεύμα το Άγιο κατήλθε την ημέρα της Πεντηκοστής. «Διατί αυτός ήταν ο σκοπός και το τέλος όλης της ενσάρκου οικονομίας του Χριστού, δια να λάβουμε Πνεύμα Άγιον», λέγει ο άγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος.  

Ο Leonid Ouspensky γράφει: «Όσοι έλαβαν τον Παράκλητο την ημέρα της Πεντηκοστής, τον έλαβαν, ως μέλη ενός καινού σώματος, που το αίμα του Χριστού το εξαγόρασαν, ως Εκκλησία. Επομένως, η Εκκλησία είναι η εκπλήρωση της οικονομίας της Τριάδος, η αποκάλυψη του Πατρός μέσα στο έργο του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Είναι εικόνα της Τριάδος, ενότης εν πολλαπλότητι Υποστάσεων, κατ' εικόνα της θείας τριαδικής ενότητας, που η Πεντηκοστή ολοκληρώνει την σύστασή της. Γι' αυτό είναι φυσικό, ως πρώτη ημέρα της εορτής (της καθόδου του Αγίου Πνεύματος), ν' αφιερώνεται στον εορτασμό της Αγίας Τριάδος και είναι επίσης φυσικό στην Εκκλησία μας να παίρνει η γιορτή το όνομά της ακριβώς από την Αγία Τριάδα. Η ονομασία αυτή προέρχεται από την σημασία του ίδιου του γεγονότος. Η λύτρωση του ανθρωπίνου γένους πραγματώθηκε διά της θελήσεως και της ενεργείας, που είναι κοινή στα τρία Θεία Πρόσωπα. Επομένως η θέωση του ανθρώπου πραγματοποιείται, διά της κοινής θελήσεως και ενεργείας της Τριάδος. Την ήμερα της Πεντηκοστής η ίδια η τριαδική ζωή κατέρχεται επί της γης και γίνεται ζωή του ανθρώπου.  Η Τριάς, στην οποία οφείλουμε την σωτηρία και την θέωσή μας, γίνεται το θεμέλιο της εκκλησιαστικής ζωής. Το κύριο θεολογικό θέμα της εορτής είναι η αποκάλυψη του τριαδικού δόγματος».( Leonid Ouspensky)

Έτσι με την ένσαρκη ζωή Του ο Θεός, λέγει ο άγιος Ιουστίνος (Πόποβιτς), εγκαθίδρυσε το Θεανθρώπινο Σώμα Του, προετοιμάζοντας τον γήινο και φθαρτό κόσμο, για την έλευση και δραστηριοποίηση του Αγίου Πνεύματος, στο Σώμα της Εκκλησίας, ως «ψυχή Αυτού του Σώματος», στο οποίο ένα αναρίθμητο πλήθος διαφορετικών ανθρώπων ενώνεται, διατηρώντας ταυτόχρονα την προσωπική του υπόσταση και ύπαρξη, όπως και τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, ως η απόλυτη έκφραση της ενότητας.

Αυτή την ενότητα την αντιλαμβανόμαστε στο ιερό μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, που είναι μια επαναλαμβανόμενη Πεντηκοστή, αφού κατά την στιγμή της «Αγίας Αναφοράς», το Πνεύμα το Άγιο έρχεται σε εμάς και εντός ημών. Αυτό κατέρχεται ουσιωδώς που σημαίνει αληθινά και ουσιαστικά με όλες τις Θεϊκές του σημαντικές ενέργειες. Το γεγονός της συνεχούς καθόδου του Αγίου Πνεύματος, σημαίνει ότι ήταν εξ’ αρχής παρόν εις τον κόσμο, μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό.

Δηλαδή η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος, κατά την ημέρα της Πεντηκοστής, δεν φανερώνει ότι ήταν, ως τότε, απόν από τον κόσμο και τους ανθρώπους. Το Άγιον Πνεύμα  φανερωνόταν αμυδρώς στην Παλαιά Διαθήκη, ως εμφύσημα, ως ήχος και κυρίως, ως έμπνευση των Προφητών. Κατά την Πεντηκοστή φανερώνεται «ως κατ’ ιδίαν υπόστασιν υπάρχον». Έτσι, όταν τελείωσαν τα γεγονότα τα οποία φανέρωναν την υπόσταση του Υιού, άρχισαν να τελούνται τα γεγονότα, τα οποία φανερώνουν την υπόσταση του Αγίου Πνεύματος, διδάσκει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς.   

Κατήλθε λοιπόν το Πανάγιο Πνεύμα με ένα τρόπο αισθητό, αντιληπτό και δυναμικό. Ήρθε με την μορφή αέρα, που φυσούσε βίαια και με τη μορφή πύρινων γλωσσών, που κάθισαν πάνω στα κεφάλια των Αποστόλων και που μετά την εμφάνισή τους απέκτησαν το χάρισμα, να ομιλούν ξένες γλώσσες.
Με την κάθοδο αρχίζει η βασιλεία του Θεού, να γίνεται ορατή «μετά δυνάμεως» και κατά τον πιο επίσημο τρόπο επαναρχίζει  η κοινωνία  Θεού και ανθρώπων. Αυτή είναι και η σημασία της καθόδου του Αγίου Πνεύματος, η θέωση, δηλαδή, του ανθρώπου.

Το Άγιο Πνεύμα από την ημέρα εκείνη, όπως ο ίδιος ο Χριστός είχε υποσχεθεί στους μαθητές του, καθοδηγεί την Εκκλησία και δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να γνωρίσουν την αλήθεια. Και αυτή η αλήθεια είναι ο Χριστός και ο νέος τρόπος ζωής που προτείνει στους ανθρώπους.  

Κάθε πιστός παίρνει το Άγιο Πνεύμα, που μένει στην Εκκλησία, με τα ιερά μυστήρια. Ιδιαίτερα το μυστήριο του Χρίσματος μεταδίδει στο βαπτιζόμενο τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και τον κάνει απόστολο του Χριστού. Γι' αυτό λέγεται και προσωπική Πεντηκοστή του ανθρώπου. Χωρίς το Άγιο Πνεύμα είμαστε φτωχοί και αδύνατοι, μόνοι και απελπισμένοι, ακόμη και όταν νομίζουμε, ότι τα ξέρουμε και τα μπορούμε όλα. Το Άγιο Πνεύμα ολοκληρώνει την προσωπικότητα του ανθρώπου.

Συνοψίζοντας, θα λέγαμε, για την πολυσήμαντη τούτη μέρα ότι η Εκκλησίας μας, εορτάζει την Πεντηκοστή, την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους Μαθητές του Χριστού πενήντα μέρες από το Πάσχα και πραγματοποιείται η μεγάλη υπόσχεση της Καινής Διαθήκης, που είναι ο ερχομός του Αγίου Πνεύματος. Η Παλαιά Διαθήκη ήταν η υπόσχεση για τον ερχομό του Μεσσία στον κόσμο.

Ο Χριστός αποκάλεσε το Άγιο Πνεύμα Παράκλητο. Παράκλητος σημαίνει παρηγορητής και πρεσβευτής. Το Άγιο Πνεύμα είναι παρηγορητής των ανθρώπων και πρεσβευτής στον ουράνιο Πατέρα, υπέρ των αγωνιζόμενων πιστών. Το Άγιο Πνεύμα είναι ο Διδάσκαλος των πιστών και η διδαχή Του, είναι ταυτόσημη με τη διδαχή του Χριστού. Όλα αυτά τα οποία είπε ο Χριστός στους Μαθητές Του, μας τα ερμηνεύει το Άγιο Πνεύμα. Η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος είναι η φανέρωση της συμφιλίωσης του ανθρώπου με τον Θεό. Την ημέρα της Πεντηκοστής κατέβηκε στη γη η πηγή παντός πνευματικού αγαθού. Ο Παράκλητος Θεός. Και το ύψιστο αγαθό που μας δώρισε ο Παράκλητος είναι η Εκκλησία μας. Γι’ αυτό και την ημέρα της Πεντηκοστής εορτάζουμε την ίδρυση της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας.