Η ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Τοῦ Μα­νό­λη Γ. Δρετ­τά­κη*

Γιὰ τὰ ὅ­σα θὰ ἀ­να­φερ­θοῦν στὴ συ­νέ­χεια ἀ­να­λυ­τι­κὰ ἀ­παι­τοῦν­ται δύ­ο ἐ­πι­ση­μάν­σεις: (α) Πολ­λά, ὑ­πῆρ­χαν καὶ πρὶν ἀ­πὸ τὸν πό­λε­μο καὶ συ­νε­χί­στη­καν ἢ/καὶ δι­ογ­κώ­θη­καν τὴν πε­ρί­ο­δο στὴν ὁ­ποί­α ἀ­να­φε­ρό­μα­στε καὶ (β) ὅ­πως συμ­βαί­νει πάν­το­τε, στὰ ὅ­σα συ­νέ­βη­σαν καὶ στὰ ὅ­σα συμ­βαί­νουν, ὑ­πάρ­χουν φω­τει­νὲς ἐ­ξαι­ρέ­σεις πού, ὅ­μως, ἐ­πι­βι­ώ­νουν τὸν κα­νό­να.

Γιὰ τὰ πε­ρισ­σό­τε­ρα ἀ­πὸ τὰ ὅ­σα δει­νὰ ὑ­πο­φέ­ρει σή­με­ρα ἡ με­γά­λη πλει­ο­νό­τη­τα τοῦ ἑλ­λη­νι­κοῦ λα­οῦ καὶ γιὰ πολ­λὰ χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά τῆς νο­ο­τρο­πί­ας καὶ τῆς συμ­πε­ρι­φο­ρᾶς ποὺ ἐ­πι­κρα­τεῖ σὲ ἕ­να με­γά­λο τμῆ­μα του, τὴν κύ­ρια εὐ­θύ­νη, ἔ­χουν οἱ πο­λι­τι­κοὶ ποὺ ἀ­νή­κουν στὰ κόμ­μα­τα ποὺ κυ­βέρ­νη­σαν καὶ κυ­βερ­νοῦν καὶ σή­με­ρα τὴ χώ­ρα, χω­ρὶς νὰ εἶ­ναι ἀ­μέ­το­χα εὐ­θυ­νῶν καὶ ἐ­κεῖ­να ποὺ δὲν ἄ­σκη­σαν πο­τὲ ἐ­ξου­σί­α καὶ ἕ­να με­γά­λο τμῆ­μα τοῦ ἑλ­λη­νι­κοῦ λα­οῦ. Οἱ πο­λι­τι­κοί, καὶ ἰ­δι­αί­τε­ρα ἐ­κεῖ­νοι τῶν κομ­μά­των ποὺ κυ­βέρ­νη­σαν τὴ χώ­ρα, σὲ πολ­λὰ ζη­τή­μα­τα προ­τάσ­σουν ἀν­τὶ τὸ ἐ­θνι­κό, τὸ κομ­μα­τι­κὸ ἤ, ἀ­κό­μα καὶ τὸ προ­σω­πι­κό τους συμ­φέ­ρον.

Οἱ πο­λι­τι­κοὶ τῶν δύ­ο κομ­μά­των ἐ­ξου­σί­ας ἄλ­λα ὑ­πό­σχον­ται προ­ε­κλο­γι­κά, μὲ στό­χο νὰ ἀ­πο­σπά­σουν ὅ­σο τὸ δυ­να­τὸν πε­ρισ­σό­τε­ρες ψή­φους, καὶ ἄλ­λα πράτ­τουν με­τε­κλο­γι­κά. Πολ­λὲς φο­ρὲς αὐ­τὰ ποὺ πράτ­τουν με­τε­κλο­γι­κὰ εἶ­ναι δι­α­με­τρι­κὰ ἀν­τί­θε­τα ἀ­πὸ αὐ­τὰ ποὺ ὑ­πο­σχέ­θη­καν προ­ε­κλο­γι­κά. Καὶ αὐ­τά, ὅ­μως, ποὺ πράτ­τουν με­τε­κλο­γι­κά, ὑ­πάρ­χουν πε­ρι­πτώ­σεις ποὺ τὰ ἀλ­λά­ζουν πρὸς τὸ χει­ρό­τε­ρο. Αὐ­τὴ ἡ «πρα­κτι­κὴ» ὑ­πῆρ­χε καὶ προ­πο­λε­μι­κά, ἀλ­λὰ ὄ­χι μό­νο δι­α­τη­ρή­θη­κε με­τα­πο­λε­μι­κά, ἀλ­λὰ σὲ ὁ­ρι­σμέ­νες πε­ρι­πτώ­σεις χει­ρο­τέ­ρευ­σε.

Σὲ ὅ,τι ἀ­φο­ρᾶ τὶς σχέ­σεις του μὲ τοὺς ἐ­κλο­γεῖς του, ὁ βα­σι­κὸς τρό­πος μὲ τὸ ὁ­ποῖ­ο λει­τουρ­γεῖ τὸ κόμ­μα ποὺ κερ­δί­ζει τὶς ἐ­κλο­γὲς καὶ σχη­μα­τί­ζει κυ­βέρ­νη­ση, εἶ­ναι τὸ ρου­σφέ­τι μὲ δι­ο­ρι­σμοὺς σὲ δι­ά­φο­ρες δη­μό­σι­ες ὑ­πη­ρε­σί­ες ἢ δη­μό­σι­ες ἐ­πι­χει­ρή­σεις καὶ ὀρ­γα­νι­σμοὺς τῶν «ἡ­με­τέ­ρων», ἀ­νε­ξάρ­τη­τα ἀ­πὸ τὸ ἂν εἶ­ναι οἱ κα­λύ­τε­ροι γιὰ τὶς θέ­σεις ποὺ κα­τα­λαμ­βά­νουν. Σὲ λί­γες πε­ρι­πτώ­σεις δι­ο­ρί­ζον­ται πρό­σω­πα ποὺ ἀ­νή­κουν στὴν «ἄλ­λη» πλευ­ρὰ. Ἄλ­λοι τρό­ποι εἶ­ναι οἱ δι­α­φό­ρων εἰ­δῶν πα­ρο­χὲς καὶ «δι­ευ­κο­λύν­σεις», πά­λι σὲ «ἡ­με­τέ­ρους». Ὅ­πως εἶ­ναι φυ­σι­κὸ αὐ­τοῦ τοῦ εἴ­δους ἡ πο­λι­τι­κὴ δια­ιρεῖ τὸ λα­ὸ σὲ εὐ­νο­ού­με­νους καὶ μή, δη­λα­δὴ συ­νε­χί­ζει τὸ δι­χα­σμό, καί, γε­νι­κό­τε­ρα, βλά­πτει τὸ ἐ­θνι­κὸ συμ­φέ­ρον.

Ἡ ἴ­δια πο­λι­τι­κή, μὲ τὸ δι­ο­ρι­σμὸ σὲ καί­ρι­ες θέ­σεις ὄ­χι τῶν κα­λύ­τε­ρων καὶ εἰ­δι­κῶν, ἀλ­λὰ τῶν «ἡ­με­τέ­ρων», μὲ ἀ­πό­λυ­ση τῶν «ἡ­με­τέ­ρων» τοῦ κόμ­μα­τος ποὺ ἡτ­τή­θη­κε στὶς ἐ­κλο­γές, ἐ­νῷ τὶς θέ­σεις αὐ­τὲς θὰ ἔ­πρε­πε νὰ τὶς κα­τέ­χουν ἀ­κέ­ραι­α καὶ ἱ­κα­νὰ στε­λέ­χη. Ἡ πο­λι­τι­κὴ αὐ­τὴ τῶν δύ­ο κομ­μά­των ἐ­ξου­σί­ας στε­ρεῖ τὴν πο­λι­τεί­α ἀ­πὸ τὰ στε­λέ­χη τὰ ὁ­ποῖ­α ὑ­πάρ­χουν, ἀλ­λὰ συμ­βαί­νει νὰ μὴν εἶ­ναι ὀ­πα­δοὶ κομ­μά­των. Ἡ πο­λι­τι­κὴ δι­ο­ρι­σμοῦ «ἡ­με­τέ­ρων» τό­σο σὲ καί­ρι­ες ὅ­σο σὲ ὅ­λες τὶς ἄλ­λες θέ­σεις ποὺ προ­α­να­φέρ­θη­καν, καλ­λι­ερ­γεῖ καὶ τὴ δι­α­φθο­ρά, δε­δο­μέ­νου κα­θι­στᾶ τούς δι­ο­ρι­ζό­με­νους συ­νε­νό­χους τῶν δι­ο­ρι­ζόν­των, σὲ μί­α δι­α­δι­κα­σί­α, ποὺ ἂν δὲν εἶ­ναι πα­ρά­νο­μη, ὁ­πωσ­δή­πο­τε κα­ταρ­γεῖ τὴν ἀ­πὸ τὸ Σύν­ταγ­μα ἐ­πι­βαλ­λό­με­νη ἰ­σό­τη­τα τῶν πο­λι­τῶν.

Σὲ κυ­βερ­νη­τι­κὸ ἐ­πί­πε­δο οἱ πε­λα­τεια­κὲς σχέ­σεις παίρ­νουν καὶ τὴ μορ­φὴ δι­α­πλο­κῆς μὲ τὰ με­γά­λα οἰ­κο­νο­μι­κὰ συμ­φέ­ρον­τα μὲ τὴν προ­νο­μια­κὴ ἀ­νά­θε­ση δη­μό­σι­ων ἔρ­γων ἢ κρα­τι­κῶν προ­μη­θει­ῶν ἔ­ναν­τι οἰ­κο­νο­μι­κῆς καὶ ἄλ­λης μορ­φῆς στή­ρι­ξη τοῦ κυ­βερ­νῶν­τος κόμ­μα­τος ἤ, ἀ­κό­μα καὶ χρη­μα­τι­σμοῦ Ὑ­πουρ­γῶν ἢ/καὶ ἄλ­λων ἀ­νώ­τα­των κυ­βερ­νη­τι­κῶν στε­λε­χῶν. Οἱ πα­ρά­νο­μες αὐ­τὲς συ­ναλ­λα­γὲς σπά­νια ἀ­πο­κα­λύ­πτον­ται καὶ ὅ­ταν ἀ­πο­κα­λυ­φθοῦν στὴ συν­τρι­πτι­κή τους πλει­ο­νό­τη­τα ἀ­φή­νουν ἀ­τι­μώ­ρη­τους τούς ἐ­νό­χους Ὑ­πουρ­γοὺς μὲ βά­ση, δυ­στυ­χῶς, σχε­τι­κὴ δι­ά­τα­ξη τοῦ Συν­τάγ­μα­τος.

Τὰ ὅ­σα προ­α­να­φέρ­θη­καν μέ­χρι τὸ 1981 γί­νον­ταν ἀ­πὸ τὰ γρα­φεῖ­α Ὑ­πουρ­γῶν, Ὑ­φυ­πουρ­γῶν, Βου­λευ­τῶν καὶ κομ­μα­ταρ­χῶν τοῦ κυ­βερ­νῶν­τος κόμ­μα­τος. Με­τὰ τὸ 1981, ἀν­τὶ νὰ πα­τα­χθοῦν καὶ ἐ­κλεί­ψουν, ὅ­πως εἶ­χε ὑ­πο­σχε­θεῖ τὸ κόμ­μα ποὺ ἀ­νῆλ­θε τό­τε στὴν κυ­βέρ­νη­ση, ὄ­χι μό­νο συ­νε­χί­στη­καν, ἀλ­λὰ δι­ογ­κώ­θη­καν, ἐ­πε­κτά­θη­καν καὶ συ­στη­μα­το­ποι­ή­θη­καν τὴ δε­κα­ε­τί­α τοῦ ᾿80. Πιὸ συγ­κε­κρι­μέ­να: τὰ ρου­σφέ­τια, ἐ­κτὸς ἀ­πὸ τὰ γρα­φεῖ­α τῶν πο­λι­τι­κῶν ποὺ τὰ συ­νέ­χι­σαν, ἄρ­χι­σαν νὰ γί­νον­ται καὶ ἐ­ξα­κο­λου­θοῦν νὰ γί­νον­ται καὶ ἀ­πὸ τὶς κομ­μα­τι­κὲς ὀρ­γα­νώ­σεις ποὺ ἱ­δρύ­θη­καν καὶ ἀ­πὸ τὰ δύ­ο κόμ­μα­τα ἀ­πὸ τὸ 1981 καὶ οἱ ὁ­ποῖ­ες δὲν ὑ­πῆρ­χαν τὶς προ­η­γού­με­νες δε­κα­ε­τί­ες, αὐ­ξά­νον­τας τὴ δι­α­φθο­ρά. Οἱ ὀρ­γα­νώ­σεις αὐ­τὲς εἶ­χαν καὶ ἔ­χουν, ἐ­πι­πλέ­ον, ἀ­πο­φα­σι­στι­κὸ λό­γο καὶ στὸ δι­ο­ρι­σμὸ «ἡ­με­τέ­ρων» σὲ ὑ­ψη­λὲς δι­οι­κη­τι­κὲς σχέ­σεις τό­σο στὸν κυ­βερ­νη­τι­κὸ μη­χα­νι­σμὸ ὅ­σο καὶ στὶς δη­μό­σι­ες ἐ­πι­χει­ρή­σεις καὶ ὀρ­γα­νι­σμούς. Μὲ τὸν τρό­πο αὐ­τὸ τὰ δύ­ο κόμ­μα­τα ἐ­ξου­σί­ας προ­κά­λε­σαν νέ­ο δι­χα­σμὸ στὸ λα­ὸ σὲ «πρά­σι­νους» καὶ «γα­λά­ζιους». Ἐ­κτὸς ἀ­πὸ τὰ κόμ­μα­τα ἐ­ξου­σί­ας, κομ­μα­τι­κὲς ὀρ­γα­νώ­σεις εἶ­χαν ἢ ἵ­δρυ­σαν καὶ τὰ μι­κρό­τε­ρα κόμ­μα­τα.

Εἰ­δι­κὲς κομ­μα­τι­κὲς ὀρ­γα­νώ­σεις ἱ­δρύ­θη­καν καὶ στὸ συν­δι­κα­λι­στι­κό, συ­νε­ται­ρι­στι­κό, πο­λι­τι­στι­κὸ το­μέ­α, στὰ ΑΕΙ καὶ ΤΕΙ, τοὺς ἐ­πι­στη­μο­νι­κοὺς καὶ συλ­λό­γους κ.λπ. μὲ ἀ­πο­τέ­λε­σμα νὰ κομ­μα­τι­κο­ποι­η­θοῦν ὅ­λοι αὐ­τοὶ οἱ το­μεῖς τῆς ζω­ῆς τοῦ τό­που καὶ νὰ ἀλ­λοι­ω­θεῖ ὁ προ­ο­ρι­σμός τους καὶ σὲ ὁ­ρι­σμέ­νες φο­ρὲς νὰ ἐμ­πο­δι­στεῖ ἡ λει­τουρ­γί­α τους. Ἰ­δι­αί­τε­ρα ἔν­το­νες ἦ­ταν οἱ ἀν­τι­πα­ρα­θέ­σεις τῶν κομ­μα­τι­κῶν συλ­λό­γων μὲ πα­ρεμ­βά­σεις στὶς ἐ­κλο­γὲς σὲ ὅ­λα τὰ ἐ­πί­πε­δα καὶ δι­α­πλο­κή, δυ­στυ­χῶς, μὲ ὁ­ρι­σμέ­να μέ­λη τοῦ δι­δα­κτι­κοῦ προ­σω­πι­κοῦ τῶν ΑΕΙ καὶ ΤΕΙ. Ἡ κα­τά­στα­ση αὐ­τὴ προ­κά­λε­σε καὶ προ­κα­λεῖ θλι­βε­ρὲς κα­τα­στά­σεις καὶ συ­νέ­βα­λε καὶ συμ­βάλ­λει στὴν ὑ­πο­βάθ­μι­ση τῶν σπου­δῶν.

Ἡ κομ­μα­το­κρα­τί­α σὲ συν­δυα­σμὸ μὲ τὶς πε­λα­τεια­κὲς σχέ­σεις καὶ τὴ δι­α­πλο­κὴ τῶν κομ­μά­των ἐ­ξου­σί­ας κα­τάρ­γη­σε, οὐ­σι­α­στι­κά, παν­τοῦ τὴν ἀ­ξι­ο­κρα­τί­α καὶ εὐ­νό­η­σε τοὺς δι­ο­ρι­σμούς, τὶς ἐ­κλο­γές, προ­α­γω­γὲς καὶ γε­νι­κὰ εὐ­νο­ϊ­κὴ με­τα­χεί­ρι­ση τῶν ὀ­πα­δῶν τῶν κομ­μά­των ἐ­ξου­σί­ας καὶ ἰ­δι­αί­τε­ρα τοῦ κόμ­μα­τος ποὺ κέρ­δι­ζε, ἑ­κά­στο­τε, τὶς ἐ­κλο­γές. Στὴν κομ­μα­το­κρα­τί­α καὶ τὴν ἀ­να­ξι­ο­κρα­τί­α συ­νέ­βα­λαν καὶ οἱ κομ­μα­τι­κὲς ὀρ­γα­νώ­σεις τῶν κομ­μά­των ποὺ δὲν κυ­βέρ­νη­σαν τὴ χώ­ρα, μὲ πα­ρεμ­βά­σεις σὲ το­μεῖς ὅ­που εἶ­χαν ἢ ἔ­χουν τὴν πλει­ο­ψη­φί­α.

Ἡ δι­α­χρο­νι­κὴ δι­α­φθο­ρὰ σὲ κυ­βερ­νη­τι­κὸ ἐ­πί­πε­δο δι­α­χέ­ε­ται ἀ­πὸ τὰ ὑ­ψη­λὰ κυ­βερ­νη­τι­κὰ κλι­μά­κια στὰ με­σαῖ­α ἢ καὶ κα­τώ­τε­ρα στε­λέ­χη τῆς δη­μό­σιας δι­οί­κη­σης ἢ τῶν δη­μό­σι­ων ἐ­πι­χει­ρή­σε­ων καὶ ὀρ­γα­νι­σμῶν, τὰ ὁ­ποῖ­α με­τέ­χουν σὲ ἢ/καὶ καλ­λι­ερ­γοῦν πα­ρά­νο­μες συ­ναλ­λα­γὲς μὲ με­γά­λες ἢ μι­κρὲς ἐ­πι­χει­ρή­σεις οἱ ὁ­ποῖ­οι εἴ­τε δὲν κα­τα­βάλ­λουν, εἴ­τε κα­τα­βάλ­λουν ἕ­να μι­κρὸ μέ­ρος ἀ­πὸ τοὺς ἀ­να­λο­γοῦν­τες φό­ρους στὸ Δη­μό­σιο ἢ τὶς εἰ­σφο­ρὲς στὰ ἀ­σφα­λι­στι­κὰ τα­μεῖ­α, αὐ­ξά­νον­τας τὴ φο­ρο­δι­α­φυ­γὴ καὶ εἰ­σφο­ρο­δι­α­φυ­γή. Φυ­σι­κὰ στὶς πα­ρά­νο­μες αὐ­τὲς συ­ναλ­λα­γὲς συ­νέ­νο­χες εἶ­ναι καὶ οἱ ἐ­πι­χει­ρή­σεις ποὺ συμ­με­τέ­χουν σ᾿ αὐ­τές. Πα­ρ᾿ ὅ­λα αὐ­τά, λό­γῳ τό­σο τῆς συ­νε­νο­χῆς τῶν με­τε­χόν­των ὅ­σο καὶ τῆς ἔλ­λει­ψης ἐ­λέγ­χων σπά­νια ἀ­πο­κα­λύ­πτον­ται, ἐ­νῷ οἱ ἔ­νο­χοι σπα­νι­ό­τα­τα φτά­νουν στὴ δι­και­ο­σύ­νη, καὶ πολ­λὲς φο­ρὲς ἀ­θω­ώ­νον­ται. Ταυ­τό­χρο­να, μέ­σα σ᾿ αὐ­τὴ τὴν ἀ­πα­ρά­δε­κτη κα­τά­στα­ση, ὅ­σοι ἀ­γω­νί­ζον­ται νὰ ὑ­πη­ρε­τή­σουν τὸ δη­μό­σιο συμ­φέ­ρον, ἂν δὲν δι­ώ­κον­ται καὶ τι­μω­ροῦν­ται, ἀ­δρα­νο­ποι­οῦν­ται ἤ, ἀ­παυ­δι­σμέ­νοι καὶ ἀρ­νού­με­νοι νὰ γί­νουν ὄρ­γα­να τῶν κρα­τούν­των στὶς πα­ρά­νο­μες πρά­ξεις τους, πα­ραι­τοῦν­ται.

Φο­ρο­δι­α­φυ­γὴ ἐ­κτὸς ἀ­πὸ τὶς ἐ­πι­χει­ρή­σεις γί­νε­ται καὶ ἀ­πὸ ἰ­δι­ῶ­τες ἐ­παγ­γελ­μα­τί­ες (για­τρούς, μη­χα­νι­κούς, δι­κη­γό­ρους κ.λ.π.) οἱ ὁ­ποῖ­οι, ἐ­κτὸς ἀ­πὸ τὶς νό­μι­μες ἀ­μοι­βὲς ζη­τοῦν καὶ παίρ­νουν ἀ­πὸ τοὺς πε­λά­τες τους ἐ­πι­πλέ­ον πο­σὰ ποὺ δὲν τὰ δη­λώ­νουν καὶ τὰ ὁ­ποῖ­α μέ­νουν ἀ­φο­ρο­λό­γη­τα. Φο­ρο­δι­α­φυ­γή, ὅ­μως, κά­νουν καὶ ὅ­σοι ἐρ­γα­ζό­με­νοι στὸ δη­μό­σιο ἢ τὸν ἰ­δι­ω­τι­κὸ καὶ συν­τα­ξι­οῦ­χοι δη­λώ­νουν μέ­ρος καὶ ὄ­χι τὸ σύ­νο­λο τῶν εἰ­σο­δη­μά­των τους.

Ἡ φο­ρο­δι­α­φυ­γή καὶ εἰ­σφο­ρο­δι­α­φυ­γὴ καὶ ἡ δι­α­φθο­ρά ποὺ τὶς συ­νο­δεύ­ει εἶναι οἱ με­γά­λες μά­στι­γες τῆς χώ­ρας, οἱ ὁ­ποῖ­ες, στε­ρών­τας τὸ κρά­τος ἀ­πὸ πο­λύ­τι­μους πό­ρους, αὐ­ξά­νουν τὰ δη­μό­σια ἐλ­λείμ­μα­τα, δι­ογ­κώ­νουν τὸ δη­μό­σιο χρέ­ος καὶ αὐ­ξά­νουν τὰ προ­βλή­μα­τα ποὺ ἀν­τι­με­τω­πί­ζουν τὰ ἐλ­λειμ­μα­τι­κὰ ἀ­σφα­λι­στι­κὰ τα­μεῖ­α. Ἐ­κτός, ὅ­μως, ἀ­πὸ τὶς πο­λὺ σο­βα­ρὲς αὐ­τὲς δη­μο­σι­ο­νο­μι­κὲς συ­νέ­πει­ες, οἱ μά­στι­γες αὐ­τὲς δι­α­χέ­ουν τὴ δι­α­φθο­ρὰ καὶ δι­α­βρώ­νουν τὸ ἦ­θος ἑ­νὸς εὐ­ρύ­τε­ρου ἀ­ριθ­μοῦ πο­λι­τῶν, ὄ­χι, ὅ­μως, τοῦ συ­νό­λου τοῦ λα­οῦ, ὅ­πως ἰ­σχυ­ρί­ζον­ται ὁ­ρι­σμέ­νοι πο­λι­τι­κοὶ καὶ ἀ­να­λυ­τές.

Τὸν ὑ­περ­δα­νει­σμὸ τοῦ κρά­τους, ὁ ὁ­ποῖ­ος ἀ­να­φέρ­θη­κε ἀ­να­λυ­τι­κὰ στὸ πρῶ­το τμῆ­μα τοῦ ἄρ­θρου αὐ­τοῦ, μι­μή­θη­καν τό­σο οἱ ἐ­πι­χει­ρή­σεις ὅ­σο καὶ τὰ νοι­κο­κυ­ριά, ὑ­πο­βο­η­θού­με­να ἢ ὑ­πο­κι­νού­με­να ἀ­πὸ τὶς τρά­πε­ζες νὰ δα­νει­στοῦν με­γά­λα πο­σὰ μὲ τὸ ἀ­ζη­μί­ω­το, εἴ­τε γιὰ νὰ ἀ­γο­ρά­σουν σπί­τι, εἴ­τε γιὰ κα­τα­να­λω­τι­κοὺς σκο­πούς, μὲ ἀ­πο­τέ­λε­σμα νὰ ὑ­περ­χρε­ω­θοῦν. Λό­γῳ τῆς κρί­σης πολ­λοὶ ἀ­πὸ ὅ­σους δα­νεί­στη­καν, ὅ­πως συμ­βαί­νει καὶ μὲ τὸ κρά­τος, ἀ­δυ­να­τοῦν νὰ ἐ­ξυ­πη­ρε­τή­σουν τὰ δά­νειά τους αὐ­ξά­νον­τας τὰ δι­κά τους προ­βλή­μα­τα καὶ δη­μι­ουρ­γών­τας δυ­σε­πί­λυ­τα προ­βλή­μα­τα στὶς δα­νεί­στρι­ές τους τρά­πε­ζες.

Ὁ κα­τα­να­λω­τι­σμός, ἡ νο­ο­τρο­πί­α καὶ ἡ γε­νι­κό­τε­ρη συμ­πε­ρι­φο­ρὰ ἑ­νὸς ση­μαν­τι­κοῦ τμή­μα­τος τοῦ λα­οῦ μὲ τὶς συγ­κε­κρι­μέ­νες ἐκ­φάν­σεις τους, ποὺ ἀ­να­φέρ­θη­καν στὸ τμῆ­μα αὐ­τὸ τοῦ ἄρ­θρου, καλ­λι­ερ­γή­θη­κε ὅ­λες τὶς προ­η­γού­με­νες δε­κα­ε­τί­ες καὶ δι­ογ­κώ­θη­κε τὰ τε­λευ­ταῖα χρό­νια. Καί, ὅ­πως εἶ­ναι φυ­σι­κό, ἐ­πη­ρε­ά­στη­καν ση­μαν­τι­κὰ καὶ ἀ­πὸ τὴν παγ­κο­σμι­ο­ποί­η­ση, τὴν τε­χνο­λο­γί­α καὶ τὴν ἐ­πι­κρά­τη­ση τῆς ἐ­λεύ­θε­ρης ἀ­γο­ρᾶς.

Τέ­λος, ὁ­ρι­σμέ­νοι νό­μοι πού ψη­φί­στη­καν καὶ ἀ­πο­φά­σεις πού ἐ­λή­φθη­σαν ἀ­πὸ τὶς κυ­βερ­νή­σεις τῶν κομ­μά­των ἐ­ξου­σί­ας ὅ­σο καὶ δη­λώ­σεις πού ἔ­γι­ναν καὶ γί­νον­ται τό­σο ἀ­πὸ στε­λέ­χη τους ὅ­σο καὶ στε­λέ­χη ἄλ­λων κομ­μά­των στό­χο εἶ­χαν καὶ ἔ­χουν τὴν ἀ­πο­δυ­νά­μω­ση τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας. Ἀ­νά­λο­γες πρά­ξεις καὶ δη­λώ­σεις ὑ­πο­νο­μεύ­ουν τὸν πα­τρι­ω­τι­σμὸ τῶν Ἑλ­λή­νων καὶ ἀλ­λοι­ώ­νουν τὴν Ἑλ­λη­νι­κὴ ἱ­στο­ρί­α καὶ γλῶσ­σα. Συ­νο­λι­κὰ ὅ­λες αὐ­τὲς οἱ ἐ­νέρ­γει­ες ὑ­πο­σκά­πτουν τὰ θε­μέ­λια τοῦ Ἔ­θνους.

Ἡ ρα­γδαί­α ἐ­πι­δεί­νω­ση τῶν πα­θο­γε­νει­ῶν τῆς χώ­ρας καὶ οἱ συ­νέ­πει­ές της τὴν πε­ρί­ο­δο 1945-2012 κα­θὼς καὶ οἱ λό­γοι ποὺ ὅ­τι τὴν προ­κά­λε­σαν, ἔ­χουν μί­α βα­θύ­τε­ρη κοι­νὴ αἰ­τί­α. Πρό­κει­ται γιὰ τὴ στα­δια­κὴ ἔκ­πτω­ση ἢ καὶ ἐγ­κα­τά­λει­ψη θε­με­λια­κῶν ἀ­ξι­ῶν καὶ τὴν ἔλ­λει­ψη σε­βα­σμοῦ καὶ ἀ­πα­ξί­ω­ση θε­σμῶν ποὺ στη­ρί­ζουν τὴν κοι­νω­νί­α. Στὴν κα­θο­δι­κὴ καὶ δι­α­βρω­τι­κὴ αὐ­τὴ πο­ρεί­α τῆς χώ­ρας πρω­το­στά­τη­σαν καὶ πρω­το­στα­τοῦν οἱ πο­λι­τι­κοί, τοὺς ὁ­ποί­ους, ἀ­κο­λού­θη­σε καὶ ἀ­κο­λου­θεῖ, δυ­στυ­χῶς, ἕ­να ση­μαν­τι­κὸ τμῆ­μα τοῦ ἑλ­λη­νι­κοῦ λα­οῦ ὄ­χι, ὅ­μως, τὸ σύ­νο­λό του. Μό­νο ἂν συ­νει­δη­το­ποι­η­θεῖ αὐ­τὴ ἡ βα­σι­κὴ αἰ­τί­α καὶ κα­τα­βλη­θεῖ συ­νε­χὴς καὶ ἐρ­γώ­δης προ­σπά­θεια ἀ­πο­κα­τά­στα­σης τῶν ἀ­ξι­ῶν καὶ σε­βα­σμοῦ τῶν θε­σμῶν, θὰ κα­τα­στεῖ δυ­να­τὸ τὸ ξε­πέ­ρα­σμα τῆς ση­με­ρι­νῆς κρί­σης καὶ ἡ ἐ­πά­νο­δος τῆς χώ­ρας σὲ μί­α πο­ρεί­α πραγ­μα­τι­κῆς ἀ­νόρ­θω­σης. Γιὰ νὰ ὑ­πάρ­ξει, ὅ­μως, αὐ­τὴ ἡ προ­σπά­θεια ἀ­παι­τεῖ­ται ἐ­πι­στρο­φὴ καὶ στή­ρι­ξη στὶς ρί­ζες τοὺς Ἔ­θνους: τὴν πί­στη καὶ τὴν πα­ρά­δο­ση.

       ________

*Ὁ Μα­νό­λης Γ. Δρετ­τά­κης εἶ­ναι τέ­ως: Ἀν­τι­πρό­ε­δρος

   τῆς Βου­λῆς, Ὑ­πουρ­γὸς καὶ Κα­θη­γη­τὴς τῆς ΑΣΟΕΕ.

πηγή