Το κήρυγμα της Κυριακής: Κυριακή ΙΑ΄ Λουκά

Του Αρχιμανδρίτου Παϊσίου Λαρεντζάκη

Ιεροκήρυκος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης

 

Κυριακή των Προπατόρων σήμερα. Κάθε χρόνο η προτελευταία Κυριακή πριν την μεγάλη εορτή των Χριστουγέννων, είναι η Κυριακή των Προπατόρων και πάντοτε διαβάζεται η ευαγγελική περικοπή από το Ευαγγέλιο του Λουκά, που αναφέρεται στο Μεγάλο Δείπνο.

Η Αγία μας Εκκλησία όλη αυτή την περίοδο, με τους ύμνους, τις αποστολικές και ευαγγελικές περικοπές, μάς προετοιμάζει κατάλληλα να υποδεχθούμε την κατά σάρκα Γέννηση του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.

Γι’ αυτό σήμερα εορτάζει και πανηγυρίζει τους Προπάτορες του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και της Υπεραγίας Θεοτόκου. Στην εορτή αυτή προεξάρχει ο Πατριάρχης Αβραάμ, ο Γενάρχης του Χριστού μας.

Η παραβολή του μεγάλου δείπνου εικονίζει καθαρά την Εκκλησία, που εκφράζεται μέσα από το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Δηλαδή η πρόσκληση να συμμετάσχουν όλοι στο μεγάλο δείπνο είναι μια διαχρονική πρόσκληση για να γίνουν μέλη της Εκκλησίας, να κοινωνήσουν του Σώματος και του Αίματος του Χριστού. Η πρόσκληση αυτή απευθύνεται και στον καθένα από εμάς προσωπικά και συνεχίζεται μέσα στη Θεία Λειτουργία, «το μυστήριο των μυστηρίων». Αυτό ακριβώς το μυστήριο αποτελεί την ουσία και την κορύφωση της εκκλησιαστικής λατρείας.

Ονομάζεται θεία ευχαριστία, γιατί εκφράζει την ευγνωμοσύνη της Εκκλησίας προς τον Θεό. Φανερώνει τις άπειρες ευεργεσίες του Θεού, «τοῖς εἰς ἡμᾶς γεγενημένες» και συγκεφαλαιώνει το έργο της πρόνοιάς του για τον κόσμο. Όλες οι υπόλοιπες ακολουθίες αποτελούν προπαρασκευή ή προέκταση του μυστηρίου της θείας ευχαριστίας. Αλλά και ολόκληρη η ζωή του χριστιανού βρίσκει τον σωστό προσανατολισμό της στο μυστήριο αυτό. Ο πιστός καλείται να προσφέρει ολόκληρη την ύπαρξη του ως ζωντανή θυσία, ευάρεστη στον Θεό· «Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς, ἀδελφοί, διὰ τῶν οἰκτιρμῶν τοῦ Θεοῦ, παραστῆσαι τὰ σώματα ὑμῶν θυσίαν ζῶσαν, ἁγίαν, εὐάρεστον τῷ Θεῷ, τὴν λογικὴν λατρείαν ὑμῶν» .

«Ἐστιάτωρ» του μεγάλου δείπνου είναι ο ίδιος ο Κύριος, ο Υιός και Λόγος του Θεού. Εκείνος «ποιεῖ» το δείπνο. Η θεία Ευχαριστία είναι το δείπνο της Βασιλείας. Είναι το μυστικό δείπνο που συνεχίζεται και θα συνεχίζεται στο διάβα των αιώνων. Όπου κι αν τελείται το μυστήριο της ευχαριστίας παρίσταται ο Χριστός. Εκείνος είναι ο προσφέρων και ο προσφερόμενος.

Είναι μέγα το δείπνο του Κυρίου, διότι είναι μέγα αυτό που παρατίθεται, αυτό που μας προσφέρεται. Είναι το Πανάγιο Σώμα και το τίμιο Αίμα του αμώμου και ασπίλου Ιησού. Ο άρτος και ο οίνος της Ευχαριστίας μετά τη μεταβολή που ενεργεί το Άγιο Πνεύμα, «τοῦ σαρκοποιηθέντος Ἰησοῦ καί σάρκα καί αἷμα ἐδιδάχθημεν εἶναι».

Και ο Κύριος προσφέρει το Σώμα και το Αίμα του για να ζήσει ο κόσμος. «Ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα ἒχει ζωήν αἰώνιον». Με τη συμμετοχή μας στη θεία Κοινωνία ενωνόμαστε με τον Χριστό. Μετέχουμε στη θεία ζωή. Ανατέλλει στις ψυχές μας η μέλλουσα Βασιλεία. Το «μέγα δεῖπνον» της Βασιλείας δεν είναι τίποτε περισσότερο από το Ευχαριστιακό δείπνο.

Το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας αποτελεί την τελική και πληρέστερη δωρεά του Θεού. Με τη θεία κοινωνία οι διασπαρμένοι άνθρωποι ενώνονται με τον Θεό αλλά και μεταξύ τους. Γίνονται μέλη του σώματος του Χριστού και παιδιά του Θεού. Επίσης η συμμετοχή στη θεία Ευχαριστία επισκιάζει κάθε κοινωνικές, συγγενικές οι άλλες σχέσεις των πιστών, δημιουργώντας νέες σχέσεις πνευματικής φύσης στην προοπτική της αιώνιας και αληθινής ζωής.

Η συμμετοχή στη θεία Ευχαριστία είναι συμμετοχή στη ζωή των χαρισμάτων του Θεού μέσα στην Εκκλησία. Με την ευχή του άρτου και του οίνου ο λειτουργός της αναίμακτης αυτής θυσίας ζητάει από τον Θεό να στείλει το Άγιο Πνεύμα στους πιστούς και ακολούθως στα τίμια Δώρα, «κατάπεμψον τό Πνεύμα σου τό ἂγιον ἐφ’ ἡμᾶς καί ἐπί τά προκείμενα δώρα ταύτα». Και με την κοινωνία του Σώματος και του Αίματος του Χριστού ομολογούμε τη μετοχή μας στη χάρη αυτή: «Εἲδομεν τό φῶς τό ἀληθινόν, ἐλάβομεν Πνεῦμα ἐπουράνιον». Στο μυστήριο της θείας Ευχαριστίας προσφέρονται όλα τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Γι’ αυτό προϋπόθεση της συμμετοχής μας στην ευχαριστιακή κοινωνία είναι η αλληλοσυγχώρηση των πιστών, η καταλλαγή μεταξύ τους.

Με τη συμμετοχή μας στη θεία Ευχαριστία η ζωή μας, η ζωή του κάθε πιστού, ενώνεται με τη ζωή του Θεού. Ο άνθρωπος προσφέρει τον εαυτό του στον Θεό και ο Θεός έρχεται και κατοικεί μέσα στον άνθρωπο. Αυτή η ένωση αναπτύσσεται και υλοποιείται στην καθημερινή ζωή. Έτσι ο άνθρωπος αποκτά το φρόνημα του Χριστού, που δεν είναι άλλο από την ταπείνωση και την αγάπη.

Αυτές οι δύο μεγάλες αρετές, η ταπείνωση και η αγάπη, αποτελούν τη βασική προϋπόθεση άξιας συμμετοχής στη θεία Ευχαριστία. Η αγάπη ιδιαίτερα πρέπει να συνοδεύει κάθε άνθρωπο, όταν προσέρχεται στη θεία κοινωνία. Ο Απόστολος των εθνών Παύλος προτρέπει τους πιστούς να ελέγχουν προηγουμένως στο ζήτημα αυτό και ύστερα να προσέρχονται στη θεία Κοινωνία· «ὁ γὰρ ἐσθίων καὶ πίνων ἀναξίως κρῖμα ἑαυτῷ ἐσθίει καὶ πίνει, μὴ διακρίνων τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου» .

Το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας είναι επαναλαμβανόμενο μυστήριο, το οποίο τελείται καθημερινά «ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καί σωτηρίας». Για να μπορούμε να έχουμε ανάπτυξη και διατήρηση της χριστιανικής ζωής είναι απαραίτητη η τακτική συμμετοχή μας στο ιερό αυτό μυστήριο.

Σε κάθε θεία λειτουργία ο ιερέας προσκαλεί όλους τους πιστούς να προσέλθουν στη μετάληψη του Σώματος και του Αίματος του Χριστού. Δικαιολογούνται να απέχουν από το μυστήριο μόνο όσοι έχουν κάποιο πνευματικό κώλυμμα ή επιτίμιο από τον πνευματικό τους. Η αδικαιολόγητη αποχή από το Ποτήριο της ζωής αποτελεί σοβαρή παράληψη στην πνευματική ζωή. Είναι όμως και προσβολή του Θεού, που σαν τον οικοδεσπότη της ευαγγελικής περικοπής παραθέτει πλουσιοπάροχα το σώμα και το αίμα του κι εμείς αρνούμαστε.

Η θεία Ευχαριστία δεν είναι υπόθεση περιστασιακή που να καθορίζεται χρονικά. Τις μεγάλες εορτές της Εκκλησίας, όπως τα Χριστούγεννα που πλησιάζουν πολλοί πιστοί προσέρχονται στη θεία Κοινωνία, συνήθως χωρίς πνευματική προετοιμασία και ίσως με τη διάθεση να εκπληρώσουν απλά και μόνο ένα θρησκευτικό έθιμο. Η θεία Κοινωνία δεν είναι ούτε ένα εορταστικό έθιμο, ούτε μια ευκαιριακή κατάσταση. Είναι το αποκλειστικό δώρο του Θεού στον άνθρωπο, όπως ο αέρας και ο ήλιος. Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να στερεί τον εαυτό του από τη ζωογόνο επενέργεια του αέρα και του ήλιου. 

Πολλοί είναι εκείνοι που δεν προσέρχονται στη θεία Κοινωνία γιατί θεωρούν τον εαυτό τους ανάξιο. Ο Άγιος Ιωάννης ο Κασσιανός γράφει: «Δεν πρέπει να αποφεύγουμε τη Θεία Κοινωνία, επειδή θεωρούμε τον εαυτό μας αμαρτωλό. Πρέπει να προσερχόμαστε πολύ πιο συχνά για τη θεραπεία της ψυχής  και την καθαρότητα του Πνεύματος, αλλά με τέτοια ταπείνωση και πίστη που να θεωρούμε τον εαυτό μας ανάξιο. Διότι η αγιότητα του Χριστού και όχι η δική μας που μάς κάνει αξίους να προσεγγίσουμε και να λάβουμε τα άγια Δώρα». Ένας σύγχρονος Επίσκοπος λέει ότι η θεία Κοινωνία δεν είναι βραβείο αγιότητας αλλά εφόδιο να αγωνιστούμε και να κατακτήσουμε την αγιότητα.

Το ότι η παραβολή του μεγάλου δείπνου διαβάζεται στην Εκκλησία μας σήμερα, έχει τη σημασία της. Θα κληθούμε να μετάσχουμε στη χαρά της Γέννησης του Θεανθρώπου Σωτήρα μας και μέσω αυτής στην εσχατολογική τοποθέτησή μας στη βίωση από το τώρα της ζωής μας στο δείπνο της βασιλείας του Θεού. 

Γι’ αυτό ας καλλωπίσουμε το σπίτι της ψυχής μας θεόπρεπα και με την ιερά εξομολόγηση και τη θεία Κοινωνία ως εφόδια να οδεύσουμε προς τον Νυμφώνα της Θείας Βασιλείας του Θεού. ΑΜΗΝ.