«Ο Χριστόδουλος είχε πολλούς θαυμαστές και σκληρούς διώκτες» Του Σεβ. Μητροπολίτου Καισαριανής , Βύρωνος και Υμηττού κ.κ. Δανιήλ

Η Εκκλησία, που συγκροτούν οι πιστοί στον αληθινό και ζωντανό, δίκαιο και σοφό, αγαθό και παντοδύναμο Τριαδικό Θεό μνημονεύουν, ενθυμούνται τους ηγουμένους τους που αγρύπνησαν για τις ψυχές τους (Προς Εβραίους ιγ  17), τους καλούς ποιμένες που ποίμαναν τις λογικές ψυχές τους κατά το πρότυπο του καλού Ποιμένος (Ιωάννου ι  1-10) Κυρίου μας Ιησού Χριστού, τους κοπιάσαντες προεστώτες «εν λόγω και διδασκαλία» (Προς Τιμόθεον Α  ε  17). 

Χρέος ηγούμεθα και μεις να καταθέσουμε την μαρτυρία μας για τον αοίδιμο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλο τον πεπνυμένο Προκαθήμενο της Εκκλησίας μας που «εδούλευσεν εις το ευαγγέλιον» (Προς Φιλιππησίους β  22), όπως τον γνωρίσαμε κατά την εκκλησιαστική διακονία μας με την πνευματική καθοδήγηση του για τριάντα και τέσσαρα έτη (1974-2008).

1. Η οικογένειά του

Γεννήθηκε στην Ξάνθη το 1939. Οι γονείς του είχαν ήλθαν πρόσφυγες στην Ξάνθη από την Αδριανούπολη. Ο πατέρας του Κωνσταντίνος ήταν έμπορος και η μητέρα του Βασιλική δασκάλα. Στην οικογένεια ο Χρήστος (Χριστόδουλος) ήταν ο δεύτερος υιός. Ο μεγαλύτερος αδελφός του ήτο ο Ιωάννης.

Από την Ξάνθη η οικογένεια του μετά τον πόλεμο του ᾽40 μετεκώμισε στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκε στην Κυψέλη.

2. Η μόρφωσή του.

Οι γονείς του φρόντισαν να του παράσχουν όλα τα μέσα για να μορφωθεί. Εφοίτησε στην Λεόντειο Σχολή των Πατησίων. Μετά εισήχθη για να σπουδάσει στην Νομική Σχολή, επειδή ο πατέρας του διέκρινε, ότι μπορούσε να έχει λαμπρή ακαδημαϊκή σταδιοδρομία, η να σταδιοδρομήσει ως νομικός.

Μετά την Νομική Σχολή από την οποία πήρε το πτυχίο του με Άριστα το 1962 φοίτησε στην Θεολογική Σχολή, από την οποία αποφοίτησε επίσης με Άριστα το 1967.

Το 1981 αναγορεύθηκε διδάκτορας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το θέμα της εναισίμου επί διδακτορία διατριβής του ήτο «Ιστορική και Κανονική θεώρησις του παλαιοημερολογητικού ζητήματος κατά την γένεσιν και την εξέλιξιν αυτού», η οποία έκτοτε παραμένει η μοναδική επιστημονική αναφορά στο ζήτημα.

Εισηγητής στην κρίση της διατριβής ήταν ο Σεβ. Μητροπολίτης Τυρολόης και Σερεντίου κ. Παντελεήμων, τότε πρύτανις του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης και καθηγητής του Κανονικού Δικαίου του ιδίου Πανεπιστημίου.

Ως Αρχιεπίσκοπος ανηγορεύθη επίτιμος Διδάκτορας του Ποντιφηκικού Πανεπιστημίου του Λατερανού της Ρώμης καθώς και των Πανεπιστημίων της Κραϊόβας και Ιασίου.

Μιλούσε απταίστως γαλλικά που διδάχθηκε ως μητρική γλώσσα στην Λεόντειο Σχολή, όπως επίσης και αγγλικά. Εγνώριζε καλώς Γερμανικά, Ιταλικά και Ρωσσικά.

3. Η Ιερατική κλήση και αφιέρωση του στον Θεό.

Από μικρό παιδί είχε την κλίση και την κλήση στην ιερωσύνη και πολλές ώρες κάθε μέρα περνούσε στο ιερό βήμα και στο αναλόγιο. Νέος εφοίτησε αριστούχος και με υποτροφία στο Ωδείο Αθηνών έχοντας διδάσκαλο τον αείμηστο Πρωτοψάλτη του Μητροπολιτικού Ναού Αθηνών Σπύρο Περιστέρη και καταρτίσθηκε στην ιεροψαλτική, κοσμημένος με σπάνια μελωδική φωνή, που την χαρακτήριζε η γλυκύτητα και η εκφραστικότητα.

Από το Ωδείο έλαβε και την εξαιρετική διάκριση να του απονεμηθούν Διπλώματα μετ’ επαίνων στην Ευρωπαϊκή και Βυζαντινή Μουσική. Νεώτατος ως ιεροψάλτης έψαλε στον Ιερό Ναό της αγίας Ζώνης Κυψέλης, που ήτο η ενορία του.

Εκεί εγνωρίσθη με τον Γέροντά του τον μετέπειτα Μητροπολίτη Πειραιώς κ. Καλλίνικο και το πνευματικό αδελφό του μετέπειτα Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Αμβρόσιο. Ο πνευματικός αυτός σύνδεσμος ήταν καθοριστικός για την ζωή του.

Διότι από την Κυψέλη το 1959, ακολούθησε τον Γέροντά του, που μόλις είχε χειροτονηθεί Πρεσβύτερος και είχε λάβει το οφφίκιο του Αρχιμανδρίτη, και συμμετείχε στην ίδρυση της Αδελφότητας «Η Χρυσοπηγή», και στην εγκαταβίωση τους σε οίκημα που τους πραραχωρήθηκε από ευλαβείς Χριστιανούς στην οδό Στέντορος 4 του Παγκρατίου.

Σκοπός η δημιουργία Αδελφότητας κληρικών, εντεταγμένης στον οικείο Επίσκοπο και εχούσης ως κύρια στοιχεία τον συνδυασμό της πνευματικής ζωής των Αδελφών με την ιεραποστολή εντός του κόσμου. Το 1961 και μετά από πρόσκληση του αειμνήστου Μητροπολίτου Τρίκκης και Σταγών Διονυσίου η Αδελφότητα πλαισιωμένη και με νέα μέλη, όπως τον νυν Μητροπολίτη Κίτρους κ. Αγαθόνικο και τον νυν Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Βαρλαάμ κ. Ισίδωρο Τσιατά επάνδρωσε τη Μονή Βαρλαάμ Μετεώρων.

Ο Γέροντας του ανέλαβε Ηγούμενος και ο ίδιος ακολουθώντας την κλήση του εκάρη Μοναχός και χειροτονήθηκε το 1961 Διάκονος από τον Μητροπολίτη Τρίκκης και Σταγών Διονύσιο, προσφέροντας έτσι θυσία στην Εκκλησία όλα του τα πτυχία, τις γνώσεις, τις ικανότητες και τα τάλαντα, με τα οποία τον είχε κοσμήσει ο Θεός, διότι παρά τις πολλές και ελκυστικές προτάσεις που είχε για ακαδημαϊκή καριέρα και λαμπρή σταδιοδρομία στον κόσμο προτίμησε να αφιερωθεί στον Κύριο και να θέσει τα χαρίσματά του στην διακονία του Ευαγγελίου.

Ο Μητροπολίτης Διονύσιος διακρίνοντας τα πολλές του ικανότητες του ανέθεσε ιεραποστολική διακονία να κηρύττει στις διάφορες Ενορίες της περιοχής και να διδάσκει σε Κατηχητικά Σχολεία.

Μετά την αποχώρηση τους από τα Μετέωρα οι τρεις π. Καλλίνικος, π. Χριστόδουλος και π. Αμβρόσιος συνέστησαν το 1964 τον «Σύνδεσμο Αγάπης ο Ιερός Χρυσόστομος», στην οδό Πυργοτέλους 3 στο Παγκράτι, και ανεπτυξαν ευρύτατα και ευφήμως γνωστή ιεροποστολική και φιλανθρωπική διακονία στην Πρωτεύουσα με κέντρο το Παγκράτι. Σήμερα τα περισσότερα ορφανά παιδιά - τρόφιμοι του Ιδρύματος – είναι επίλεκτα και έντιμα μέλη της κοινωνίας μας. Επίσης ως κατηχητής προσέλκυσε πολλούς νέους του Παγκρατίου, δημιουργώντας ένα «Φοιτητικό Σύνδεσμο» με πάνω από πενήντα μέλη.

Ο π. Χριστόδουλος χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος από τον Μητροπολίτη Κίτρους Βαρνάβα το 1965 και διορίσθηκε για λίγους μήνες Εφημέριος στον Ιερό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ασυρμάτου και στην συνέχεια και έως την εις Επίσκοπο χειροτονία του Προϊστάμενος του Ιερού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Παλαιού Φαλήρου.

Στην Ενορία του εργάσθηκε με θείο ζήλο λειτουργώντας, κηρύττοντας, οργανώνοντας την κατήχηση των νέων, με πρωτοποριακές καινοτομίες, όπως με την έκδοση πρωτοποριακού νεανικού περιοδικού. Επίσης ανέπτυξε την φιλανθρωπική διακονία και σημαντικές δημιουργικές δραστηριότητες για την πνευματική κατάρτιση των ενοριτών, που τον αγάπησαν γιατί στο πρόσωπο του ανεγνώριζαν τον αυθεντικό Ποιμένα και Διδάσκαλο, Πατέρα και Αδελφό με την εξαιρετική πρωτοποριακή διακονία.

4. Η διακονία του στην Ιερά Σύνοδο.

Όταν επί Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου του Α  προκηρύχθησαν να πληρωθούν οι θέσεις των Γραμματέων της Ιεράς Συνόδου ο π. Χριστόδουλος έλαβε μέρος στις εξετάσεις και προσλήφθηκε το 1968 στην Γραμματεία των Συνοδικών για Αρχιερείς Δικαστηρίων. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος εξεπλάγη ευχάριστα από τις ικανότητες, τις δυνατότητες και τις γνώσεις του νεαρού Αρχιμανδρίτου, που αν και δεν τον εγνώριζε προσωπικώς, διότι δεν ανήκε στον κύκλο των γνωριμιών του, αμέσως τον προσέλαβε.

Από εκεί προήχθη σε Γραμματέα της Ιεράς Συνόδου. Επί εξάμηνο, το 1967, απεσπάσθη στη Μητρόπολη Κιλκισίου, όπου ανέπτυξε λαμπρή πνευματική δραστηριότητα σε χαλεπούς για το Έθνος καιρούς. Ως Γραμματεύς της Ιεράς Συνόδου και λόγω των ικανοτήτων του, αλλά και της απροσωπόληπτης διακονίας του απετέλεσε σε χαλεπούς καιρούς πολύτιμο συνεργάτη των αειμνήστων Αρχιεπισκόπων Ιερωνύμου και Σεραφείμ, παρασχών, κατά το μέτρο των δυνατοτήτων του που του έδιδε η θέση και η προσφορά του, πολύτιμες υπηρεσίες στην Εκκλησία, που ο Κύριος γνωρίζει και δεν είναι ο καιρός να αποκαλυφθούν.

Από την θέση αυτή εκλέχθηκε Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού την 13.7.1974, σε ηλικία 35 ετών.

5. Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού.

Ως Μητροπολίτης Δημητριάδος με το σφρίγος της νεότητός του, τον δυναμισμό του χαρακτήρα του, την ιεραποστολική έμπνευση του, την πνευματική εξάρτηση του ανέλαβε την διακονία του λαού του Θεού στην Ιερά Μητρόπολη που εκλέχθηκε.

Διαποίμανε την Ιερά Μητρόπολη επί είκοσι τέσσαρα έτη. Λειτουργούσε ανελλιπώς και εκήρυττε σε κάθε ευκαιρία. Ωργάνωσε τις Ενορίες της Ιεράς Μητροπόλεως για να ανταποκρίνονται στις πνευματικές ανάγκες και απαιτήσεις των πιστών.

Ιδιαίτερη μέριμνα έδειξε για τους νέους. Με την ποιμαντική πρόνοια του αγκάλιασε τους έχοντες ανάγκη, ασθενείς, φυλακισμένους, γέροντες. Ίδρυσε “Σπίτια Γαλήνης Χριστού” που προσεφέρετο φαγητό σε ενδεείς.

Ο ίδιος με τους συνεργάτες του επισκέπτετο Σχολεία, Νοσοκομεία, Γηροκομεία, Άσυλα, Ορφανοτροφεία, Φυλακές, Στρατόπεδα, αλλά και καφετέριες και άλλα στέκια της νεότητας για να διδάξει, να στηρίξει, να παρηγορήσει. Κατήρτισε ιεραποστολικά στελέχη και εθέσπισε θεσμούς για την πνευματική καλλιέργεια των ψυχών.

Εξέδωσε την πρωτοποριακή εφημερίδα της Ιεράς Μητροπόλεως «Πληροφόρηση» και ίδρυσε τον Ραδιοφωνικό Σταθμό «Ορθόδοξη Μαρτυρία» που εξέπεμπε το πρόγραμμα του επί δωδεκάωρο και την πρώτη στην Ελλάδα κινητή έκθεση για τις συνέπειες από την χρήση των ναρκωτικών ουσιών.

Ο πιστός λαός τον αγάπησε και τον εμπιστεύθηκε, γιατί ήταν γνήσιος, αυθεντικός και αληθινός Ποιμένας που νοιαζόταν για όλους και για όλα. Ήταν κατά τον αποστολικό λόγο «προϊστάμενος εν σπουδή» που διαχειριζόταν την πνευματική εξουσία, που του έδωσε η Εκκλησία με επιμέλεια και φροντίδα αναποσκοπώντας στην ανάπτυξη και προκοπή της Τοπικής Εκκλησίας.

6. Αρχιεπίσκοπος.

Την 28.4.1998 η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος τον εξέλεξε πανηγυρικά Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Προκαθήμενο της καθ’ Ελλάδα Εκκλησίας.

Η αρχιεπισκοπεία του διήρκησε περί τα δέκα έτη. Στην διάρκεια της το πλήρωμα της Εκκλησίας της Ελλάδος γνώρισε ένα εκκλησιαστικό άνδρα έτοιμο για την αποστολή του και με πρόγραμμα και στρατηγική για την Εκκλησία της Ελλάδος.

Ένα πνευματικό ηγέτη συνεπή στην αποστολή του, ανιδιοτελή στις αποφάσεις του, ακέραιο στην συμπεριφορά του, αφειδώλευτο στην αγάπη του, ευγενικό στους τρόπους του, υψηλό στο ήθος του, μοναδικό στα χαρίσματά του, πειστικό στον διάλογο, διαλεκτικό με τους αντιτιθεμένους, γενναίο στους αγώνες του, ανυποχώρητο στα δίκαια του Ευαγγελίου και της Εκκλησίας, εγκρατέστατο σε γνώσεις θύραθεν και εκκλησιαστικές, χειμαρώδη ρήτορα που σαγήνευε τον νου και αιχμαλώτιζε τις καρδιές των ακροατών του.

Αγαπήθηκε και μισήθηκε εξ ίσου. Είχε πολλούς θαυμαστές και σκληρούς διώκτες. Δεν φοβήθηκε να πολεμήσει για τις ιδέες του. Δεν έκρυψε τις σκέψεις του. Υπερασπίσθηκε τις αξίες και τους θεσμούς της Εκκλησίας.

Δεν υπέστειλε την σημαία των αγώνων του. Υπηρέτησε το όραμα της Εκκλησίας. Με τις αποφάσεις που έπερνε προηγείτο της εποχής του πολλές δεκαετίες.

Ενέπνευσε τους πιστούς να έχουν θάρρος και δύναμη. Δεν φοβήθηκε τις προκλήσεις για να προωθήσει την πνευματικότητα και το ήθος της Εκκλησίας.

7. Συγγραφέας

Μακρύς και πλούσιος είναι ο κατάλογος των συγγραφών του που έγραψε για να καλύψει τις πνευματικές ανάγκες των πιστών.

Με την πλούσια έμπνευση του και τον ακάματο κάλαμό του παρέδωσε μελέτες πνευματικής οικοδομής, ιστορικές και δοκίμια που απαντούσαν σε σύγχρονους προβληματισμούς, κατέθεσαν την άποψη της Εκκλησίας για την σύγχρονη ιστορική μας πορεία με αυτογνωσία και συνέπεια.

Έζησε και πέθανε προσφέροντας τα πάντα στον Χριστό και στην Εκκλησία.