Η θεμελιώδης αλήθεια της Ορθοδοξίας, ο Θεάνθρωπος

Η θεμελιώδης αλήθεια της Ορθοδοξίας,ο Θεάνθρωπος

Αρχιμ. Ιουστίνου Πόποβιτς 1979

Όλες οι αλήθειες της Ορθοδοξίας, πηγάζουν και απολήγουν στην μία αλήθεια, την απεριόριστη και αιώνια. Η αλήθεια αυτή είναι ο Θεάνθρωπος Χριστός. Αν βιώσετε μέχρι τέλους οποιαδήποτε αλήθεια της Ορθοδοξίας, θα ανακαλύψετε υποχρεωτικά ότι η καρδιά της είναι ο Θεάνθρωπος Χριστός. Στη πραγματικότητα, όλες οι αλήθειες της Ορθοδοξίας δεν είναι τίποτε περισσότερο από διαφορετικές παραλλαγές της μίας Αλήθειας: του Θεανθρώπου Χριστού.

Η ορθοδοξία είναι Ορθοδοξία εν τω Θεανθρώπω, εν ουδενί άλλω. Από αυτό και η άλλη ονομασία της Ορθοδοξίας είναι Θεανθρωπότης. Μέσα της, τίποτε δεν συντελείται κατά άνθρωπον και εξ ανθρώπου αλλά τα πάντα προέρχονται από του Θεανθρώπου και συντελούνται κατά Θεάνθρωπον. Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος βιώνει και γνωρίζει την θεμελιώδη και αιώνια αλήθεια της ζωής και του κόσμου μόνο διά του Θεανθρώπου, εν τω θεανθρώπω. Και κάτι ακόμα: την πλήρη αλήθεια περί ανθρώπου, περί του σκοπού και του νοήματος της υπάρξεώς του, γνωρίζει ο άνθρωπος αποκλειστικά μέσω του Θεανθρώπου. Εκτός Εκείνου και πέραν Εκείνου δεν υφίσταται πραγματικός άνθρωπος επειδή ο άνθρωπος είναι πραγματικός μόνον διά του Θεανθρώπου και εν τω Θεανθρώπω.

Έξω από Εκείνον, ο άνθρωπος μετατρέπεται σε φάντασμα, σε σκιάχτρο, σε κάτι ανοημάτιστο. Έτσι, στη θέση του ανθρώπου θα βρείτε υπολείμματα ανθρώπου, αποσπάσματα ανθρώπου, τεμάχια ανθρώπου. Ένεκα τούτου και η αληθινή ανθρωπιά βρίσκεται μονάχα στην Θεανθρωπότητα. Δεύτερη δεν υπάρχει κάτω από τον ουρανό.

Γιατί ο Θεάνθρωπος αποτελεί τη θεμελιώδη αλήθεια της Ορθοδοξίας;

Επειδή έλυσε όλα τα ζητήματα που βασανίζουν και κατατρώγουν το ανθρώπινο πνεύμα: το ζήτημα ζωής και θανάτου, το ζήτημα καλού και κακού, το ζήτημα γης και ουρανού, το ζήτημα αληθείας και ψεύδους, το ζήτημα αγάπης και μίσους, το ζήτημα δικαίου και αδικίας. Με ένα λόγο: το ζήτημα Θεού και ανθρώπου.

Γιατί ο Θεάνθρωπος αποτελεί τη θεμελιώδη αλήθεια της Ορθοδοξίας;

Επειδή με την επίγειο ζωή Του, κατέδειξε με τον πιο εναργή τρόπο ότι ο Ίδιος είναι η σαρκωμένη, ενανθρωπήσασα, προσωποποιημένη και αιώνια Αλήθεια, η αιώνια Δικαιοσύνη, η αιώνια Αγάπη, η αιώνια Χαρά, η αιώνια Δύναμις: Παναλήθεια, Πανδικαιοσύνη, Παναγάπη, Παντοχαρά, και Παντοδύναμις. Εκείνος κατέβασε όλες τις θείες τελειότητες από τον ουρανό στη γη. Και όχι μονάχα τις κατέβασε μα και μας δίδαξε και μας έδωσε τη χαριτωμένη δύναμη να τις μεταποιούμε σε δική μας ζωή, σε δικές μας σκέψεις, σε δικά μας αισθήματα, σε δικά μας έργα. Από εδώ πηγάζει και η κλήση η δική μας: να τις σαρκώσουμε μέσα μας και στον κόσμο που μας περιβάλλει.

Παρατηρήστε τους αρίστους των αρίστων στο ανθρώπινο γένος. Σε όλους αυτούς, ο Θεάνθρωπος είναι ό,τι πιο καλό έχουν, ό,τι πιο σημαντικό, ό,τι πιο αιώνιο. Επειδή Εκείνος είναι: η Αγιότης στους αγίους, το Μαρτύριο στους μάρτυρες, η Δικαιοσύνη στους δικαίους, η Αποστολικότης στους αποστόλους, η Αγαθότης στους αγαθούς, το Έλεος στους ελεήμονες, η Αγάπη στους αγαπώντας.

Γιατί ο Θεάνθρωπος είναι όλα και τα πάντα στην Ορθοδοξία;

Επειδή Εκείνος είναι, ως ο Είς εκ της Αγίας Τριάδος, ο σαρκωμένος Υιός του Θεού, ανυπέρβλητος και ως Θεός, και ως Παράκλητος, και ως Σκεπαστής, και ως Διδάσκαλος, και ως Σωτήρας. Ταλανιζόμενος μέσα στην επίγεια τραγωδία ο άνθρωπος, μονάχα σε Εκείνον, στον πανελεήμονα Κύριο Ιησού, βρίσκει: τον Θεό που μπορεί αληθινά να νοηματοδοτήσει το πάθος, τον Παράκλητο που μπορεί αληθινά να παρηγορήσει σε κάθε συμφορά και θλίψη, τον Προστάτη που μπορεί αληθινά να προστατέψει από κάθε κακό, τον Σωτήρα που μπορεί αληθινά να σώσει από το θάνατο και την αμαρτία, τον Διδάσκαλο που μπορεί αληθινά να διδάξει την αιώνια Αλήθεια και Δικαιοσύνη.

Ο Θεάνθρωπος είναι μέσα στην Ορθοδοξία το όλον και τα πάντα επειδή έχει δώσει ανυπέρβλητο μεγαλείο στον άνθρωπο: τον ανύψωσε μέχρι του Θεού, τον έκανε Θεόν κατά Χάριν. Και το έπραξε αυτό, όχι με το να υποτιμήσει τον άνθρωπο υπέρ του Θεού αλλά με το να πληρώσει τον άνθρωπο με κάθε τελειότητα. Ο Θεάνθρωπος εδόξασε τον άνθρωπο όσο κανένας άλλος: του χάρισε την αιώνιο ζωή, την αιώνιο Αλήθεια, την αιώνιο Αγάπη, την αιώνιο Δικαιοσύνη, την αιώνιο Χαρά, το αιώνιο Αγαθό, την αιώνιο Μακαριότητα. Ο άνθρωπος απέκτησε διά του Θεανθρώπου το θείο μεγαλείο.

Ενώ ο Θεάνθρωπος είναι η θεμελιώδης αλήθεια της Ορθοδοξίας, η βασική αλήθεια κάθε αλλοδοξίας είναι ο άνθρωπος η τα θραύσματα της υπάρξεώς του, η διάνοια, η θέληση, οι αισθήσεις, η ψυχή, το σώμα, η τεχνολογία. Πουθενά στην αλλοδοξία δεν υπάρχει ακέραιος άνθρωπος, είναι ολόκληρος κατακερματισμένος σε άτομα, σε μόρια. Και όλο αυτό προς δόξαν του ανθρωπίνου μεγαλείου.

Όμως, όσο ανόητη είναι η ρήση: «η τέχνη για την τέχνη» άλλο τόσο ανόητη είναι και η ρήση: «ο άνθρωπος για τον άνθρωπο». Αυτή η οδός οδηγεί στο πιο ποταπό πανδαιμόνιο όπου το ύψιστο είδωλο είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Και δεν υπάρχει πιο ποταπό είδωλο από αυτόν.

Αφετηριακή αλήθεια για την Ορθοδοξία είναι η εξής: δεν είναι ο άνθρωπος για τον άνθρωπο αλλά για τον Θεό, η ακόμα πληρέστερα: για τον Θεάνθρωπο. Γι' αυτό και εμείς, στο όνομα του ανθρώπου, είμαστε υπέρ του Θεανθρώπου. Δι' Εκείνου αποκλειστικώς, είναι δυνατός ο λογικός χαρακτήρας του ανθρώπου, είναι δυνατή η νοηματοδότηση της ανθρωπίνης υπάρξεως. Μέσω αυτής της αλήθειας αποκτώνται όλα τα μυστήρια του ουρανού και της γης, όλες οι αξίες όλων των κόσμων τις οποίες μπορεί να φανταστεί ο άνθρωπος, όλες τις χαρές όλων των τελειοτήτων τις οποίες ο άνθρωπος μπορεί να επιτύχει. Έμμεσα η άμεσα στην Ορθοδοξία ο Θεάνθρωπος είναι το πάν και άρα εν Αυτώ και ο άνθρωπος, ενώ στην αλλοδοξία μονάχα ο γυμνός άνθρωπος.

Στην ουσία, Ορθοδοξία δεν είναι τίποτε περισσότερο παρά το θαυμαστό Πρόσωπο του Θεανθρώπου Χριστού, παρατεινόμενο σε όλους τους αιώνες, παρατεινόμενο ως η Εκκλησία. Η Ορθοδοξία έχει τη σφραγίδα και το σημείο της δια του οποίου καθίσταται γνωστή Πρόκειται για το φωτεινό Πρόσωπο του Θεανθρώπου Ιησού. Κάθε τι το οποίο δεν φέρει τούτο το Πρόσωπο, δεν είναι ορθόδοξο. Κάθε τι το οποίο δεν έχει την θεανθρώπινη Δικαιοσύνη, την Αλήθεια, την Αγάπη, την Αιωνιότητα δεν είναι ορθόδοξο.

Κάθε τι το οποίο επιδιώκει να πραγματώσει σε τούτο το κόσμο το Ευαγγέλιο του Θεανθρώπου με τις μεθόδους του κόσμου τούτου και τις μεθοδείες του βασιλείου του κόσμου τούτου, δεν είναι ορθόδοξο αλλά υποδηλώνει υποδούλωση στον τρίτο πειρασμό του πονηρού.

Το να είσαι ορθόδοξος θα πεί: να έχεις μόνιμα τον Θεάνθρωπο στην ψυχή σου, να ζείς εν Εκείνω να σκέφτεσαι εν Εκείνω, να αισθάνεσαι εν Εκείνω, να ενεργείς εν Εκείνω. Με άλλα λόγια: το να είσαι ορθόδοξος σημαίνει να είσαι Χριστοφόρος και Πνευματοφόρος. Αυτό το πετυχαίνει ο άνθρωπος όταν εν τω σώματι του Χριστού - εν τη Εκκλησία, γεμίσει όλο του το είναι από τη κορυφή μέχρι τον πυθμένα, με τον Θεάνθρωπο Χριστό. Γ' αυτό και ο ορθόδοξος άνθρωπος είναι κρυμμένος με τον Χριστό εν τω Θεώ.

Ο Θεάνθρωπος είναι ο άξονας όλων των κόσμων: Από τον κόσμο των ατόμων μέχρι τον κόσμο των Χερουβείμ. Αν από τούτον τον άξονα αποκοπεί οποιοδήποτε όν, σφραγίζεται με τη φρίκη, τον πόνο και τα πάθη. Αποκόπηκε ο Εωσφόρος και κατέληξε να γίνει Σατανάς. Αποκόπηκαν οι άγγελοι και κατέληξαν δαίμονες. Αποκόπηκε εν πολλοίς και ο άνθρωπος και κατέληξε απάνθρωπος. Μόλις οποιοδήποτε κτίσμα αποκοπεί από τον άξονα αυτό, κρημνίζεται αναπόφευκτα στο χάος και τη θλίψη. Και όταν ένας λαός στο σύνολό του απαρνηθεί τον Θεάνθρωπο, τότε η ιστορία του μετατρέπεται σε ταξίδι μέσα από την κόλαση και τα δεινά της.

Ο Θεάνθρωπος είναι, όχι μονάχα η θεμελιώδης αλήθεια της Ορθοδοξίας μα και η παντοδυναμία της αφού μόνον Εκείνος σώζει τον άνθρωπο από το θάνατο, την αμαρτία και τον διάβολο. Αυτό είναι κάτι που ποτέ δεν μπόρεσε, δεν μπορεί και ούτε θα το μπορέσει ο άνθρωπος, οποιοσδήποτε άνθρωπος μα ούτε και η ανθρωπότητα ως σύνολο. Η ήττα είναι πάντοτε το τέλος του ανθρωπίνου αγώνα με το θάνατο, την αμαρτία και τον διάβολο, εφόσον τη μάχη αυτή δεν τη διεξάγει ο Θεάνθρωπος. Μόνο δια του Θεανθρώπου Χριστού νικά ο άνθρωπος και το θάνατο και την αμαρτία και το διάβολο. Από αυτό πηγάζει και το νόημα του ανθρώπου: να πλημμυρίσει από Θεάνθρωπο μέσα στο σώμα Του - στην Ορθόδοξη Εκκλησία - να μεταμορφωθεί εν Αυτώ δια της χαριτωμένης ασκήσεως, να γίνει παντοδύναμος.

Όσο θα προχωρά με το σώμα δια της προσευχής μέσα στη θλιβερή μυρμηγκοφωλιά της γης, με τη ψυχή του θα κατοικεί άνω, εκεί που ο Χριστός κάθεται στα δεξιά του Θεού. Επειδή η ζωή του είναι μόνιμα σταυρωμένη με την προσευχή μεταξύ ουρανού και γης σαν το ουράνιο τόξο που ενώνει την κορυφή του ουρανού με τα βάθη της γης. Δι' Αυτού πρέπει με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος να αθανατοποιηθούμε, να θεωθούμε, να θεανθρωποποιηθούμε. Αυτό είναι το νόημα, το πραγματικό νόημα ολοκλήρου του ανθρωπίνου γένους. Αυτό είναι και η χαρά, η μόνη χαρά σε τούτο τον κόσμο της αμέτρητης θλίψεως και της φαρμακερής πίκρας.

Η Ορθοδοξία, είναι Ορθοδοξία δια του Θεανθρώπου. Και εμείς οι ορθόδοξοι, ομολογώντας τον Θεάνθρωπο, έμμεσα ομολογούμε το χριστοειδές του ανθρώπου, την θεία του καταγωγή, την θεία του ανωτερότητα και ταυτόχρονα την θεία αξία και το ανυπέρβλητον του ανθρωπίνου προσώπου. Στην ουσία, ο αγώνας για τον Θεάνθρωπο είναι αγώνας για τον άνθρωπο. Όχι οι ουμανιστές, αλλά οι άνθρωποι της ορθοδόξου θεανθρωπίνης πίστεως και ζωής είναι αυτοί που αγωνίζονται για τον αληθινό άνθρωπο, εκείνον τον θεοειδή και χριστοειδή.

Εκδόσεις "Ορθόδοξος Κυψέλη" 

πηγή