Ομιλία Αγίου Κυρίλλου περί Αντιχρίστου και Β’ Παρουσίας

ΠΕΡΙ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ

(ΟΜΙΛΙΑ ΑΓΙΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ)

 

  

Ο Κύριός μας λέγει· «να αγρυπνείτε, γιατί ο Υιός του ανθρώπου θα έρθει σε ώρα που δεν τον περιμένετε» (Ματθ. κδ’, 44).

  

Επειδή όμως έπρεπε να γνωρίζουμε τα σημάδια της συντέλειας του κόσμου, και επειδή περιμένουμε τον Χριστό, για να μην πεθάνουμε απατημένοι και πλανηθούμε από τον ψεύτη Αντίχριστο, οι Απόστολοι κινούμενοι «κατ’ οικονομίαν» με θεϊκή προαίρεση, πήγαν στον αληθινό δάσκαλο και του είπαν· «πες μας, πότε θα γίνουν αυτά, και ποιό θα είναι το σημάδι της παρουσίας σου και της συντέλειας του κόσμου» (Ματθ. κδ’, 3).

Σε περιμένουμε να έρθεις και πάλι, αλλά ο Σατανάς μεταμορφώνεται σε φωτεινό άγγελο (Β’ Κορ. κα’ , 14).
Ασφάλισέ μας λοιπόν, για να μην προσκυνήσουμε άλλον αντί για σένα.

Και εκείνος, ανοίγοντας το θεϊκό και ευλογημένο στόμα του είπε· «προσέχετε μήπως σας παραπλανήσει κάποιος» (Ματθ. κδ’, 4).
Και σεις τώρα οι ακροατές μου, με τα μάτια της ψυχής, σαν να βλέπετε εκείνον, ακούτε να σας λέγει και σας τα ίδια· «προσέχετε μήπως κάποιος σας παραπλανήσει».

Και σας παρακαλεί όλους εσάς ο λόγος να προσέχετε σ’ αυτά που λέγονται.
Διότι δεν είναι εξιστόρηση πραγμάτων που πέρασαν, αλλά προφητεία μελλοντικών πραγμάτων, που οπωσδήποτε θα έρθουν.
Δεν προφητεύουμε εμείς (διότι είμαστε ανάξιοι), αλλά αναφέρουμε αυτά που είναι γραμμένα και τα σημάδια που λέγονται.
Πρόσεχε λοιπόν εσύ, ποιά από αυτά έχουν ήδη γίνει, τι υπολείπεται ακόμα, και ασφάλισε τον εαυτό σου.

Προσέχετε μήπως κανείς σας παραπλανήσει.
Διότι θα παρουσιαστούν πολλοί με το όνομά μου, που θα λένε, εγώ είμαι ο Χριστός, και θα παραπλανήσουν πολλούς (Ματθ. κδ , 45).
Αυτά εν μέρει έχουν γίνει, διότι ήδη κάτι τέτοιο είπε ο Σίμων ο μάγος και ο Μένανδρος και μερικοί άλλοι από τους άθεους αιρεσιάρχες.
Θα το πουν όμως και άλλοι στις ημέρες μας, ή μετά από μας.

  

Δεύτερο σημείο· «πρόκειται να ακούσετε πολέμους και φήμες πολέμων» (Ματθ. κδ’, 6).
Γίνεται άραγε και τώρα πόλεμος των Περσών με τους Ρωμαίους για τη Μεσοποταμία, ή όχι;
Ξεσηκώνεται το ένα έθνος εναντίον του άλλου, και το ένα βασίλειο εναντίον του άλλου, ή όχι;
«Και θα γίνουν πείνες και επιδημίες και σεισμοί σε διάφορους τόπους» (Ματθ. κδ’, 7).
Αυτά έχουν γίνει ήδη.
Και πάλι· «θα γίνουν φοβερά σημεία από τον ουρανό και βαρείς χειμώνες» (Λουκά κα’, 11).

Αλλά ζητάμε δικό μας σημείο της παρουσίας του Κυρίου.
Εμείς οι εκκλησιαστικοί ζητάμε εκκλησιαστικό σημείο, και ο Κύριος λέγει· «και τότε θα σκανδαλισθούν πολλοί και θα παραδώσουν ο ένας τον άλλο και θα μισήσουν ο ένας τον άλλο» (Ματθ. κ’, 16).

Αν ακούσεις ότι επίσκοποι στρέφονται εναντίον επισκόπων  και κληρικοί εναντίον κληρικών και λαοί εναντίον λαών, και φτάνουν μέχρι να χυθεί αίμα, να μη ταραχθείς.
Διότι κάτι τέτοιο είναι ήδη γραμμένο.
Να μη προσέχεις σ’ αυτά που τώρα γίνονται, αλλά σ’ εκείνα που είναι γραμμένα.

Ούτε αν εγώ, που σε διδάσκω χαθώ, να χαθείς και συ μαζί με μένα.
Αλλά μπορεί ο ακροατής να γίνει καλύτερος από τον δάσκαλό του, και αυτός που ήρθε τελευταίος να γίνει πρώτος (Ματθ. κ’, 16), διότι ο Δεσπότης δέχεται κι αυτούς που φτάνουν την ενδέκατη ώρα (Ματθ. κ’, 6-7).
Αφού μεταξύ των Αποστόλων βρέθηκε προδοσία, απορείς που και ανάμεσα στους επισκόπους υπάρχει αδελφικό μίσος;

Το σημείο όμως αυτό δεν αναφέρεται μόνο στους άρχοντες, αλλά και στους λαούς.
Διότι λέγει· «και επειδή θα πληθυνθεί η παρανομία, θα ψυχρανθεί η αγάπη των περισσοτέρων» (Ματθ. κδ’, 12).
Μπορεί άραγε να καυχηθεί κάποιος από τους παρόντες, ότι έχει ανυπόκριτη αγάπη προς τον πλησίον;
Δεν συμβαίνει πολλές φορές τα χείλη να φιλούν και το πρόσωπο να χαμογελά και τα μάτια να είναι δήθεν χαρούμενα, ενώ η καρδιά να μηχανεύεται και να ετοιμάζει κακά, ενώ μιλάει ειρηνικά;

Άκου και αυτό το σημείο· «και θα κηρυχθεί το Ευαγγέλιο αυτό της βασιλείας σ’ ολόκληρη την οικουμένη, για να το πληροφορηθούν όλα τα έθνη, και τότε θα έρθει το τέλος» (Ματθ. κδ , 14).
Και όπως βλέπουμε, όλος σχεδόν ο κόσμος έχει ακούσει τη διδασκαλία του Χριστού.

Και τι θα γίνει μετά από αυτό;
Λέγει στη συνέχεια· «όταν δείτε λοιπόν το βδέλυγμα της ερημώσεως, για το οποίο μίλησε ο προφήτης Δανιήλ, να στέκεται στον άγιο τόπο, ο αναγνώστης ας καταλάβει» (Ματθ. κδ , 15).
Και παρακάτω· «Τότε, αν κάποιος σας πει, να, εδώ είναι ο Χριστός, ή εκεί, να μη πιστέψετε» (Ματθ. κδ’, 23).

  

Το μίσος λοιπόν μεταξύ των αδελφών δίνει τόπο στον Αντίχριστο.
Ο διάβολος δηλαδή προκαλεί τις διαιρέσεις των λαών, για να γίνει ευπρόσδεκτος ο Αντίχριστος που έρχεται.
Μακάρι κανένας από τους δούλους του Θεού που βρίσκεται εδώ, ή αλλού, να μην πάει στον εχθρό.

Για το θέμα αυτό ο Παύλος γράφοντας έδωσε φανερό σημείο, λέγοντας ότι  «δεν πρόκειται να έλθει ο Κύριος μας, αν πρώτα δεν έρθει η αποστασία και δεν φανερωθεί ο άνθρωπος της παρανομίας, ο υιός της απωλείας, ο αντίπαλος, αυτός που υπερυψώνει τον εαυτό του πάνω από κάθε άλλον που λέγεται Θεός, η προσκυνείται με σεβασμό, και εγκατασταθεί στον ναό του Θεού δείχνοντας ότι αυτός είναι θεός... Η παρουσία του ανόμου θα γίνει με την ενέργεια του Σατανά με κάθε δύναμη και με ψεύτικα σημεία και τέρατα, και με κάθε άδικη απάτη μεταξύ των ανθρώπων που χάνονται» (Β’ Θεσ. β’, 3-10).

Αυτά λοιπόν λέγει ο Παύλος, και ήδη υπάρχει η αποστασία· διότι οι άνθρωποι έφυγαν από την ορθή πίστη, και άλλοι μεν διακηρύσσουν ότι ο Υιός είναι και Πατέρας, και άλλοι τολμούν και λένε, ότι ο Χριστός δημιουργήθηκε εκ του μηδενός.

Και προηγουμένως τουλάχιστον οι αιρετικοί ήταν φανεροί, ενώ τώρα είναι γεμάτη η Εκκλησία από κρυφούς αιρετικούς.
Απομακρύνθηκαν δυστυχώς οι άνθρωποι από την αλήθεια, και ευχαριστούνται να ακούν λόγια ευχάριστα (Β’ Τιμ. δ’, 3-4).

  

Γίνεται λόγος αληθοφανής; Όλοι τον ακούνε ευχάριστα!
Γίνεται λόγος μετανοίας; Όλοι τον αποστρέφονται!
Απομακρύνθηκαν οι περισσότεροι από τα ορθά λόγια και έργα, και προτιμούν μάλλον να φαίνονται, παρά να είναι.
Αυτή λοιπόν είναι η αποστασία, και πρέπει να αναμένεται ο εχθρός. Τελευταία μάλιστα άρχισε σιγά – σιγά να στέλνει τους προδρόμους του, για να έρθει έτοιμος στα θηράματά του.

Πρόσεχε λοιπόν το εαυτό σου, άνθρωπέ μου, και ασφάλιζε την ψυχή σου.
Σε διαβεβαιώνει για όλα αυτά η Εκκλησία τώρα, μπροστά στον ζωντανό Θεό, και σου προαναγγέλλει τα σχετικά με τον Αντίχριστο πριν να γίνουν.
Αν τώρα θα γίνουν όσο ζεις εσύ, ή μετά από σένα, δεν το γνωρίζουμε.
Είναι όμως καλό, γνωρίζοντάς τα αυτά, να ασφαλίζεσαι από πριν...

  

Σας εξαγγέλουμε όχι μόνο μια παρουσία του Χριστού, αλλά και Δεύτερη, η οποία θα είναι πολύ καλύτερη από την πρώτη...

Έρχεται λοιπόν ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός από τον ουρανό, και έρχεται στο τέλος του κόσμου αυτού με δόξα, την τελευταία ημέρα.
Διότι θα γίνει η Συντέλεια του κόσμου αυτού και ο κτιστός αυτός κόσμος θα ανακαινιστεί και πάλι.

Επειδή δηλαδή διαδόθηκε στη γη η διαφθορά, η κλοπή και η μοιχεία, και κάθε είδος αμαρτίας, και ο κόσμος γέμισε αιμομιξίες (Ωσηέ δ’, 2), για να μη μείνει το θαυμάσιο αυτό κατοικητήριο του ανθρώπου γεμάτο παρανομίες, θα παρέλθει ο κόσμος αυτός, για να έρθει ο καλύτερος.

Και θέλεις να λάβεις την απόδειξη από τα ρητά της Γραφής;
Άκουσε τον Ησαία που λέγει· «θα περιτυλιχθεί ο ουρανός σαν βιβλίο, και όλα τα άστρα θα πέσουν σαν τα φύλλα του αμπελιού, και όπως πέφτουν τα φύλλα της συκιάς» (Ησ. λδ ’, 4).
Και το Ευαγγέλιο το λέγει· «ο ήλιος θα σκοτεινιάσει και η σελήνη δεν θα δίνει το φως της, και τα άστρα θα πέσουν από τον ουρανό» (Ματθ. κδ’, 29).
Ας μη λυπηθούμε λοιπόν, επειδή τάχα μόνο εμείς θα πεθάνουμε. Και τα άστρα θα πεθάνουν, αλλά θα ξαναγίνουν πάλι έτσι όπως είναι τώρα.
Γιατί ο Κύριος περιτυλίγει τους ουρανούς, όχι για να τους καταστρέψει, αλλά για να τους ξανακάνει καλύτερους.
Άκουσε τον προφήτη Δαβίδ που λέγει· «στην αρχή εσύ, Κύριε, θεμελίωσες τη γης και οι ουρανοί είναι έργο των χεριών σου. Αυτοί θα χαθούν, ενώ εσύ παραμένεις» (Ψαλμ. ρα’, 26).

Ίσως όμως πει κάποιος· Να, λέει καθαρά ότι θα καταστραφούν!

Άκουσε όμως πώς το εννοεί αυτό το, «θα καταστραφούν», από τα παρακάτω.
«Και όλοι θα παλαιώσουν σαν ένα ένδυμα, και θα τους τυλίξεις σαν ένα επανωφόρι, και θα αλλαγούν» (Ψαλμ. ρα’, 27).
Όπως δηλαδή λέμε ότι ο άνθρωπος αυτός θα πεθάνει, σύμφωνα με αυτό που έχει λεχθεί «κοιτάξτε, ο δίκαιος πέθανε, ενώ κανένας δεν το δέχεται μέσα στην καρδιά του» (Ησ. νζ, 11), και αυτό επειδή περιμένουμε την Ανάσταση, έτσι κάπως περιμένουμε και την ανάσταση των ουρανών.
«Ο ήλιος θα μεταβληθεί σε σκοτάδι και η σελήνη σε αίμα» (Ιωήλ γ’, 4)...

Και πάλι άκουσε τον Κύριο που λέγει· «ο ουρανός και η γη θα παρέλθουν, τα λόγια μου όμως δεν θα παρέλθουν» (Ματθ. κδ’, 35).
Διότι τα κτίσματα του Δεσπότου δεν είναι ισότιμα με τα λόγια του.

Ο Κύριός μας λέγει· «να αγρυπνείτε, γιατί ο Υιός του ανθρώπου θα έρθει σε ώρα που δεν τον περιμένετε» (Ματθ. κδ’, 44).
Επειδή όμως έπρεπε να γνωρίζουμε τα σημάδια της Συντέλειας του κόσμου, και επειδή περιμένουμε τον Χριστό, για να μην πεθάνουμε απατημένοι και πλανηθούμε από τον ψεύτη Αντίχριστο, οι Απόστολοι κινούμενοι «κατ’ οικονομίαν» με θεϊκή προαίρεση, πήγαν στον αληθινό δάσκαλο και του είπαν· «πες μας, πότε θα γίνουν αυτά, και ποιό θα είναι το σημάδι της παρουσίας σου και της συντέλειας του κόσμου» (Ματθ. κδ’, 3).
Σε περιμένουμε να έρθεις και πάλι, αλλά ο Σατανάς μεταμορφώνεται σε φωτεινό άγγελο (Β’ Κορ. κα , 14).
Ασφάλισέ μας λοιπόν, για να μην προσκυνήσουμε άλλον αντί για σένα.
Και εκείνος, ανοίγοντας το θεϊκό και ευλογημένο στόμα του είπε· «προσέχετε μήπως σας παραπλανήσει κάποιος» (Ματθ. κδ’, 4).
Και σεις τώρα οι ακροατές μου, με τα μάτια της ψυχής, σαν να βλέπετε εκείνον, ακούτε να σας λέγει και σας τα ίδια· «προσέχετε μήπως κάποιος σας παραπλανήσει». Και σας παρακαλεί όλους εσάς ο λόγος να προσέχετε σ’ αυτά που λέγονται. Διότι δεν είναι αξιστόρηση πραγμάτων που πέρασαν, αλλά προφητεία μελλοντικών πραγμάτων, που οπωσδήποτε θα έρθουν.
Δεν προφητεύουμε εμείς (διότι είμαστε ανάξιοι), αλλά αναφέρουμε αυτά που είναι γραμμένα και τα σημάδια που λέγονται.

   

Ο αληθινός Χριστός, ο Μονογενής Υιός του Θεού, δεν θα έρθει πια από τη γη.
Αν λοιπόν παρουσιαστεί στην έρημο κάποιος φαντασμένος, μην πηγαίνεις (Ματθ. κδ’, 26). «Αν σου πουν, να, εδώ είναι ο Χριστός, η εκεί, μην πιστέψεις» (Μαρκ. κγ’, 21).
Μην κοιτάς λοιπόν κάτω στη γη, διότι ο Δεσπότης θα κατεβεί από τον ουρανό.
Όχι μόνος, όπως έγινε τήν πρώτη φορά, αλλά μαζί με πολλούς, συνοδευόμενος από μυριάδες αγγέλους.
Ούτε θα έρθει κρυφά, σαν τη δροσιά πάνω στο απλωμένο μαλλί (Ψαλμ. οα’, 6), αλλά σαν αστραπή (Λουκά κζ’, 24), λαμπερή που θα είναι αντιληπτή από όλους.
Διότι ο ίδιος είπε· «όπως η αστραπή βγαίνει από την ανατολή και φαίνεται ως τη δύση, έτσι θα γίνει και η παρουσία του Υιού του ανθρώπου» (Ματθ. κδ’, 27).
Και πάλι· «και θα δουν τον Υιό του ανθρώπου να έρχεται πάνω στα σύννεφα του ουρανού, με πολλή δύναμη και δόξα. Και θα στείλει τους αγγέλους του με μεγάλη σάλπιγγα» (Ματθ. κδ , 30-31), και τα λοιπά.

Αλλά, όπως ακριβώς τότε, όταν επρόκειτο να ενανθρωπήσει ο Θεός και αναμενόταν να γεννηθεί από παρθένο, ο διάβολος διέβαλλε προκαταβολικά το γεγονός, εμπνέοντας με πονηριά τους ανθρώπους να δημιουργήσουν στην ειδωλολατρία θεούς ψεύτικους, οι οποίοι γεννούν και γεννιούνται από γυναίκες, ώστε, εφόσον θα είχε προηγηθεί το ψέμα, όπως νόμιζε, οι άνθρωποι να δείξουν απιστία και στο αληθινό, έτσι και τώρα, που πρόκειται να έρθει γία δεύτερη φορά ο αληθινός Χριστός, ο διάβολος, χρησιμοποιώντας ως εφόδιο τη προσδοκία των άκακων ανθρώπων, και ιδιαίτερα εκείνων που προέρχονται από τους Ιουδαίους, παίρνει κάποιον άνθρωπο μάγο, ικανό και πολύ έμπειρο στη μαγεία και στην απατηλή τέχνη τους, τον βοηθάει να αρπάξει για τον εαυτό του την εξουσία της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, αποκαλώντας τον εαυτό του Χριστόν.
Έτσι με το όνομα του Χριστού εξαπατά τους Ιουδαίους, οι οποίοι περιμένουν τον χρισμένο Μεσσία, και υποτάσσει τους εθνικούς με τις μαγικές φαντασιώσεις του.

  

Και θα έρθει ο Αντίχριστος για τον οποίο μιλήσαμε, όταν συμπληρωθεί ο καιρός της βασιλείας των Ρωμαίων και θα πλησιάζουν τα σημάδια της συντέλειας του κόσμου.
Θα αναγορευτούν δέκα βασιλείς των Ρωμαίων ταυτόχρονα, σε διάφορους βέβαια τόπους, αλλά θα βασιλεύουν τον ίδιο καιρό.
Μετά από αυτούς θα έρθει ενδέκατος, που θα είναι ο Αντίχριστος, ο οποίος, θα αρπάξει τη ρωμαϊκή εξουσία με τη μαγική τέχνη του, τρεις από αυτούς που βασίλευαν πριν από αυτόν θα τους ταπεινώσει, και τους υπόλοιπους επτά θα τους υποτάξει.
Στήν αρχή βέβαια θα χρησιμοποιήσει επιείκεια, και σαν κάποιος λόγιος και συνετός, θα υποκρίνεται σωφροσύνη και φιλανθρωπία.
Και αφού εξαπατήσει τους Ιουδαίους με ψεύτικα σημεία και τέρατα της μαγικής του απάτης, ότι είναι ο Χριστός που περιμένουν, ύστερα θα επιφέρει σ’ αυτούς κάθε είδους συμφορές απανθρωπιάς και παρανομίας, κατά τρόπο που θα ξεπεράσει όλους τους άδικους και ασεβείς που έζησαν πριν από αυτόν, επειδή θα έχει διάνοια εγκληματική και σκληρότατη, και άσπλαχνη και πολύπλευρη εναντίον όλων, ιδιαίτερα όμως εναντίον ημών των Χριστιανών.
Όμως, αφού τα διαπράξει όλα αυτά μόνο μέσα σε τρία χρόνια και έξι μήνες, θα καταργηθεί από τη Δεύτερη ένδοξη Παρουσία, από τον ουρανό, του αληθινού Κυρίου και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού, ο οποίος, εξαφανίζοντας τον Αντίχριστο με το φύσημα του στόματός του, θα τον παραδώσει στη φωτιά της κολάσεως (Β’Θεσ. β’, 8)

Αυτά που σας διδάσκουμε, δεν είναι δικές μας επινοήσεις, αλλ’ είναι πράγματα που τα μάθαμε από τις άγιες Γραφές που διαβάζονται στην Εκκλησία, και μάλιστα από την προφητεία του Δανιήλ, που μόλις πριν από λίγο διαβάστηκε, όπως τα εξήγησε ο αρχάγγελος Γαβριήλ, λέγοντας τα εξής· «το τέταρτο θηρίο θα είναι η τέταρτη βασιλεία στη γη, η οποία θα ξεπεράσει όλες τις βασιλείες» (Δαν. ζ’, 23).
Και οι εκκλησιαστικοί ερμηνευτές μας παρέδωσαν ότι η βασιλεία αυτή θα είναι η Ρωμαϊκή.
Διότι, όπως ξέρουμε, πρώτη επίσημη βασιλεία ήταν των Ασσυρίων, δεύτερη των Μήδων και Περσών, και μετά από αυτές τρίτη των Μακεδόνων, και τέταρτη βασιλεία τώρα είναι η Ρωμαϊκή.
Έπειτα ο Γαβριήλ, ερμηνεύοντας παρακάτω, λέγει· «τα δέκα κέρατα του θηρίου σημαίνουν ότι θα αναγορευτούν δέκα βασιλείς και πίσω από αυτούς θα αναγορευτεί άλλος βασιλιάς, ο οποίος θα ξεπεράσει σε συμφορές όλους τους προηγούμενους (όχι μόνο, λέγει, τους δέκα, αλλά και όλους τους προγενέστερους), και θα καταβάλει τους τρεις βασιλείς (Δαν. ζ’, 24), που είναι φανερό ότι ανήκουν στους προηγούμενους δέκα. Και νικώντας τους τρεις από αυτούς τους δέκα, θα βασιλεύσει αυτός ως όγδοος. Και θα απευθύνει, λέγει, «λόγια προς τον Ύψιστον» (Δαν. ζ’, 25) αυτός ο βλάσφημος και παράνομος άνδρας, που πήρε τη βασιλεία όχι από τους πατέρες του κληρονομικά, αλλ’ άρπαξε την εξουσία με τη μαγική του τέχνη».

Αλλά ποιός είναι αυτός και με ποιά δύναμη τα κάνει αυτά;
Ερμήνευσέ μας τα, Παύλε· «η έλευση αυτού», λέγει, «θα γίνει με την ενέργεια του Σατανά, με κάθε δύναμη και σημεία και τέρατα ψεύτικα» (Β’ Θεσ. β’, 9), εννοώντας με αυτό, ότι ο Σατανάς θα τον χρησιμοποιήσει σαν όργανο, ενώ θα ενεργεί μέσω αυτού ο ίδιος αυτοπροσώπως.
Διότι, γνωρίζοντας ότι δεν θα υπάρξει καμμιά επιείκεια γι’ αυτόν κατά την Δευτέρα Παρουσία, δεν αρκείται, όπως συνηθίζει, στους υπηρέτες του, αλλά τώρα πολεμάει ο ίδιος φανερά πλέον.
«Με όλα τα απατηλά σημεία και τέρατα» (Ιω. η’, 45)· διότι ο πατέρας του ψεύδους κάνει τα ψεύτικα έργα του σε συνεργασία με τη νοσηρή φαντασία των ανθρώπων, ώστε τα πλήθη να νομίζουν ότι βλέπουν ένα νεκρό να ανασταίνεται, ενώ δεν ανασταίνεται, και χωλούς να περπατούν και τυφλούς να βρίσκουν το φως του, ενώ δεν έχει γίνει η θεραπεία τους.

Και πάλιν ο Παύλος λέγει· «ο αντίπαλος που σηκώνει το κεφάλι του στον καθένα που λέγεται θεός, η που απολαμβάνει σεβασμό και λατρεία», δηλαδή σε κάθε θεό, αυτός ο Αντίχριστος θα μισήσει δήθεν τα είδωλα, «και θα εγκατασταθεί αυτός στον ναό του Θεού» (Β’, Θεσ. β’, 4).
Σε ποιόν ναό άραγε;
Των Ιουδαίων, λέγει, ο οποίος έχει καταστραφεί.
Μη γένοιτο, να εννοεί αυτόν στον οποίο βρισκόμαστε.
Γιατί το λέγω αυτό;
Για να μη θεωρηθεί ότι χαριζόμαστε στους εαυτούς μας.
Διότι, εφόσον έρχεται ως Χριστός στους Ιουδαίους, και για να τους απατήσει περισσότερο, δείχνει ιδιαίτερη φροντίδα για τον ναό, δίνοντάς τους έτσι την εντύπωση, ότι αυτός είναι από τη γενιά του Δαβίδ, ο οποίος θα ανοικοδομήσει τον ναό που ο Σολομών είχε οικοδομήσει.
Και θα έρθει ο Αντίχριστος τότε, όταν στο ναό των Ιουδαίων «δεν θα μείνει πέτρα πάνω στην πέτρα» (Ματθ. κδ’, 2), σύμφωνα με την απόφαση του Σωτήρα.
Διότι, όταν πέσει παλιώνοντας, ή γκρεμισθεί με την πρόφαση ανοικοδόμησης, η για κάποιους άλλους λόγους που θα συντρέξουν, όταν πέσει και η τελευταία πέτρα, (σ.σ. από όσα λέγει εδώ ο ιερός συγγραφέας για τον ναό των Ιεροσολύμων φαίνεται ότι παρά την καταστροφή του από τον Τίτο, σώζονται μέχρι των ημερών του μερικά ερείπια, που φανέρωναν το σχήμα του ναού) και δεν εννοώ τον εξωτερικό περίβολο, αλλά του εσωτερικού ναού, όπου ήταν τα Χερουβίμ, τότε θα έρθει ο Αντίχριστος με όλα τα ψεύτικα σημεία και τέρατα, περιφρονώντας δήθεν όλα τα είδωλα, και υποκρινόμενος στην αρχή τον φιλάνθρωπο, αλλά ύστερα δείχνοντας όλη την αγριότητα, ιδιαίτερα μάλιστα στους αγίους του Θεού.
Διότι λέγει, «έβλεπα, και το κέρατο εκείνο έκανε πόλεμο με τους αγίους» (Δαν. ζ’, 21).
Και σε άλλο σημείο λέγει· «θα έρθει καιρός θλίψεως, τέτοιας θλίψεως, που δεν ξανάγινε ποτέ από τότε που παρουσιάστηκε έθνος πάνω στη γη, μέχρι τον καιρό εκείνο» (Δαν. ιβ’, 1).
Το θηρίο είναι φοβερό, δράκος μεγάλος, ακατανίκητος από τους ανθρώπους, έτοιμος να τους καταπιεί.
Για το θηρίο αυτό έχουμε να πούμε πολλά από τις άγιες Γραφές, αλλά ας αρκεστούμε σ’ αυτά, για να μη μακρύνουμε τον λόγο.

Γι’ αυτό γνωρίζοντας ο Κύριος την υπερβολική δύναμη του αντιπάλου, δίνει συγγνώμη στους ευλαβείς λέγοντας· «τότε εκείνοι που θα βρίσκονται στην Ιουδαία, ας φύγουν στα βουνά» (Ματθ. κδ’, 16).
Αν όμως κάποιος αισθάνεται ότι είναι πολύ σταθερός και δυνατός, ώστε να αντιμετωπίσει τον Σατανά, ας μείνει (διότι δεν θέλω να απελπίσω αυτούς που αποτελούν τα νεύρα του σώματος της Εκκλησίας) και ας λέγει· «ποιός μπορεί να μας χωρίσει από την αγάπη του Χριστού;» και τα λοιπά (Ρωμ. η’, 35).
Όσοι λοιπόν είμαστε δειλοί, να ασφαλίσουμε τους εαυτούς μας, ενώ οι δυνατοί ας συμπαραταχθούμε.
«Διότι θα γίνει τότε θλίψη μεγάλη, τέτοια που δεν ξανάγινε από τότε που δημιουργήθηκε ο κόσμος μέχρι τώρα, ούτε πρόκειται να γίνει στο μέλλον» (Ματθ. κδ’, 21).
Αλλά ας ευχαριστήσουμε τον Θεό, ο οποίος περιόρισε το μέγεθος της θλίψεως σε λίγες μέρες.
Διότι λέγει· «για χάρη των εκλεκτών θα συντομευθούν οι ημέρες εκείνες».
Διότι ο Αντίχριστος θα βασιλεύσει μόνο τρία και μισό χρόνια.
Και δεν το λέμε αυτό στηριζόμενοι στα απόκρυφα ευαγγέλια, αλλά στον προφήτη Δανιήλ, ο οποίος λέγει· «θα δοθεί στα χέρια του καιρός και καιροί και το μισό του καιρού» (Δαν. ζ’, 25).
Καιρός είναι ο ένας χρόνος, κατά τον οποίο η παρουσία του θα φτάσει στο αποκορύφωμά της.
Καιροί πάλι είναι τα υπόλοιπα δύο χρόνια της παράνομης δράσης του, και κάνουν όλα μαζί τρία χρόνια· και το μισό του καιρού σημαίνει άλλο ένα εξάμηνο.
Και σε άλλο σημείο ο Δανιήλ επίσης λέγει· «και ορκίστηκε σ’ αυτόν που ζει στους αιώνες, ότι το καταστρεπτικό έργο θα ολοκληρωθεί στη διάρκεια καιρού και καιρών και μισό του καιρού» (Δαν. ιβ’, 7).
Μερικοί όμως φαίνεται πως ερμήνευσαν κατά τον ίδιο τρόπο και τα εξής χωρία· «ημέρες χίλιες διακόσιες ενενήντα» (Δαν. ιβ’, 11) και το, «θα είναι μακάριος εκείνος που θα υπομείνει και θα φτάσει τις χίλιες τριακόσιες τριάντα πέντε μέρες» (Δαν. ιβ’, 12).
Γι’ αυτό πρέπει οι πιστοί να κρύβονται και να φεύγουν.
Ίσως μάλιστα να μη προλάβουμε να περιέλθουμε όλες τις πόλεις του Ισραήλ, μέχρι να έρθει ο Υιός του ανθρώπου.

Ποιός άραγε θα είναι ο μακάριος που θα μαρτυρήσει τότε για τον Χριστό με πίστη;
Εγώ λέω ότι οι μάρτυρες της περιόδου εκείνης θα είναι πιο πάνω από όλους τους μάρτυρες.
Διότι οι προηγούμενοι πάλεψαν με ανθρώπους μόνο, ενώ την εποχή του Αντιχρίστου θα πολεμήσουν με τον ίδιο τον Σατανά αυτοπροσώπως. (...)

Ασφάλιζε λοιπόν τον εαυτό σου, άνθρωπε· έχεις ήδη τα σημεία του Αντιχρίστου, και να μη τα θυμάσαι μόνο για τον εαυτό σου, αλλά να τα λες και σ’ όλους τους άλλους με πολλή προθυμία. (...)

  

 (ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ ΙΕ’  ΚΑΤΗΧΗΣΙΣ ΦΩΤΙΖΟΜΕΝΩΝ, Ε.Π.Ε. ΤΟΜΟΣ 2 σελ. 125-144)