Καλογερικός πόλεμος

ΕΡΓΟ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ Ι.Μ.Μ.ΜΕΤΕΩΡΟΥ

Κατά τας αρχάς Ιουνίου 1827 ο Ιμβραήμ πασάς ήλθεν εις τα Καλάβρυτα, και εστρατοπέδευσεν εις το καλούμενον Λιβάδι της Σάλμενας. Ο δε στρατός του εσκέπασε σχεδόν όλην την επαρχίαν, και αποσπάσματα πεζών και καββαλαραίων έτρεχαν δεξιά και αριστερά καίοντες τον κόσμον. Εν τω μεταξύ οι μοναχοί του Μεγάλου Σπηλαίου εζήτουν βοήθειαν στρατιωτικήν από τον Κολοκοτρώνην προς σωτηρίαν της Μονής την οποίαν ο Ιμβραήμ εφοβέριζε. Έστειλε γράμμα προς τους μοναχούς υποσχόμενος εις αυτούς πολλά και καλά πράγματα και ό,τι άλλο ήθελαν, εάν υπετάσσοντο. Οι δε μοναχοί απεκρίθησαν ότι προτιμούν μάλλον να πολεμήσουν. Ο δε Ιμβραήμ, ως είπαμεν, εστρατοπέδευσε έχων υπέρ τας δεκαπέντε χιλιάδες πεζούς και καβαλαραίους, τακτικούς και ατάκτους και τον Δελή Αχμέτ με όλην σχεδόν την φρουρά των Πατρών περί τας πέντε χιλιάδας. Επί πολλάς δε ημέρας οι Τούρκοι επηγαινοήρχοντο από τα Καλάβρυτα εις την Τριπολιτσάν ελεύθερα χωρίς να τους χτυπήσουν πουθενά οι Έλληνες.

Ο Αρχηγός διέτεξε εμέ και μέρος της σωματοφυλακής του να υπάγωμεν εις το Μέγα Σπήλαιον προς βοήθειαν της Μονής. Οι δε πατέρες μαθόντες ότι εφθάσαμεν, μας εκάλεσαν να καταβώμεν εις την μονήν, μας εκαρτέρησαν με μεγάλην υποδοχήν, εχαιρέτησαν με κανόνια την σημαία του Γενικού Αρχηγού και μας έδωσαν τροφήν πολλήν και καλήν. Εκείς εις την μονήν εύρομεν και πλήθος άλλων στρατιωτικών Καλαβρυτινών με τας οικογενείας των.

Εκτός αυτών είχον και εντός του μοναστηριού, εις τα ριζώματα των βράχων συναχθή δια τον φόβον του Ιμβραήμ πολλαί χιλιάδες ψυχαί, άνδρες και γυναικόπαιδα, και όσοι εξ αυτών δεν είχον ψωμί ετρέφοντο από την Μονή, οι πατέρες της οποίας, κατά τας ημέρας εκείνας, πολλήν περιποίησιν έκαμαν προς αυτούς.

Μετά δε ταύτα εμοιράσαμεν τας θέσεις, και ετοιμάσθημεν διά πόλεμον, αν ο εχθρός ήρχετο. Οι δε πατέρες της Μονής και αυτοί ήσαν όλοι εις κίνησιν, νύκτα και ημέραν δια να μας ευχαριστήσουν.

Οι μοναχοί είχον οχυρώσει το Σπήλαιον καλώς. Την πραλαβούσαν ημέρα της μάχης ο Ιμβραήμ πασάς ήλθε και εφάνη αντικρύ του Μεγάλου Σπηλαίου, αγναντεύων το μοναστήριον και τους προμαχώνες του. Ημείς δε όλοι, όσοι ήμεθα εκεί, άνδρες, γυναίκες και παιδία, και οι μοναχοί εβγήκαμεν έξω από την μονήν και από τους βράχους και αγναντεύαμεν με τα μάτια μας. Εβλέπαμεν δε καθαρά, διότι δεν ήταν μακρά η θέσις όπου ίστατο.

Την δε επελθούσαν νύκτα της 23 ξημερώματα 24 του μηνός Ιουνίου ο Ιμβραήμ εξημερώθη εκεί και μας έκλεισε γύρω της Μονής κατά το μέρος του Υψηλού Σταυρού, όπου υπάρχει δάσος από έλατα.

Ενώ δε ταύτα εγίνοντο, έξαφνα βλέπω να εξέρχωνται από το μοναστήριον ο εις κατόπιν του άλλου μοναχοί. Ήσαν δε όλοι όταν εξήλθον έως εκατόν και καπετάνιον είχον τον γνωστόν μοναχόν Γεράσιμον. Ούτοι όλοι έβγαλαν τα καλογερικά, και ενδύθησαν στρατιωτικά ελληνικά, έβαλαν φουστανέλες και εφόρεσαν φέσια, και είχον οπλισθεί κατά τον τρόπον των ατάκτων στρατιωτών. Περνώντες δε έμπροσθεν ημών μας επροσκάλεσαν ούτως: «Ελάτε να μας ιδήτε πώς θα πολεμήσωμεν». Και βαδίζοντες ετράβηξαν κατά το Παληάμπελον και φθάσαντες εκεί, αμέσως άρχισαν μόνοι τον πόλεμον με τους Τούρκους. Τούτο δεν ιδόντες ημείς εξεροκοκκινήσαμεν από την ντροπή μας, και παρευθύς εβγήκαμεν από το μέρος της Κισσωτής να υπάγωμεν εις τον πόλεμον.

Εκεί ετρέψαμεν τους Τούρκους εις φυγήν, τους κατεδιώξαμεν, επήραμεν την θέσιν των, τους εβγάλαμεν κατά διάσελα, και τους εγκρεμίσαμεν κατά το άλλο μέρος, όπου ήτο δάσος, φονεύσαντες από αυτούς περί τους σαράντα. Οι δε άλλοι εμβήκαν μέσα εις ένα ρεύμα δασώδες και ύστερον ενώθησαν με τους άλλους συντρόφους των.

Οι καλόγεροι εσκότωσαν περισσότερους Τούρκους από ημάς, σχεδόν διπλασίους. Εκείνην δεν την ημέραν οι Τούρκοι ησθάνθησαν καλογερικόν πολέμον!

(Φωτάκου, Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821)