Τρίτη, Νοεμβρίου 08, 2016

Φυλετικές διακρίσεις και Ορθοδοξία (& τρεις άγνωστοι μαύροι άγιοι!)

 Ηλία Βουλγαράκη
Πάντα τα έθνη 32, Δ΄ τρίμηνο, 1989, σελ. 6-8 

Άγιοι της Αφρικής, όπως τους εικονίζει ο μαύρος 
ορθόδοξος παπάς Μωυσής Μπέρυ (στις ΗΠΑ), της αδελ-
φότητας του Αγίου Μωυσή του Αιθίοπα (δες εδώ).
Σήμερα βιώνουμε μια χειροπιαστή σύγκλιση της ανθρωπότητας σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύγκλιση οικονομική, πολιτική, ιδεολογική και πολιτιστική, ενώ ταυτόχρονα διαφαίνεται μια σύγκλιση ανθρωπολογική. Στην πρωτοπορία της τελευταίας περιπτώσεως βρίσκεται η Αμερική, όπου σήμερα σ' αυτή ζει και συζεί μαζί με τους λευκούς ένα πλούσιο χαρακτηρολογικό δείγμα των διαφόρων φυλών του πλανήτη μας.

Η διαδικασία αυτή προς τη σύγκλιση αποτελούσε πάντα, και εξακολουθεί να αποτελεί, μια οδυνηρή αλλά αναμενόμενη περιπέτεια, σαν ένα είδος σταδίων για την ενηλικίωση της ανθρωπότητας. Στην ανθρωπολογική σύγκλιση η οδυνηρή αυτή περιπέτεια καθιερώθηκε να ονομάζεται «φυλετική διάκριση». Σήμερα με τον όρο αυτό νοούμε συνήθως τις περιπτώσεις εκείνες όπου υφίσταται κρίση στις σχέσεις συμβιώσεως λευκών και μαύρων, όπως, π.χ. στη Νότια Αφρική. Ωστόσο ο όρος αυτός δεν αφορά μόνο τη συγκεκριμένη αυτή κατηγορία σχέσεων, αλλά κάτι το πολύ ευρύτερο, όπως την αντίληψη για ύπαρξη αξιολογικής διακρίσεως μιας φυλής από άλλη ή ενός έθνους από άλλο. Θυμίζουμε, για την τελευταία περίπτωση την άποψη για την ποιοτική ιδιαιτερότητα της Αρείας φυλής που οδήγησε στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι η «φυλετική διάκριση» είναι πανάρχαιο φαινόμενο και κάνει την εμφάνιση της, συχνά με τρόπο έντονα έκδηλο, μέχρι δραματικό, ανάμεσα και σε μικρές ακόμη φυλές, οι οποίες μπορεί ταυτόχρονα να υφίστανται τη δοκιμασία της φυλετικής διακρίσεως από άλλες.

Ποιά είναι η στάση απέναντι στο φαινόμενο αυτό της Ορθόδοξης Εκκλησίας; Στη συνέχεια θα καταβληθεί προσπάθεια για μια γενική θεώρηση του από τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού μέχρι την εποχή των Πατέρων, όπου διαμορφώθηκαν τελεσίδικες θέσεις πάνω στο θέμα.

Ο Χριστός στα έργα και τα λόγια Του 
[Σημ.: Για τις παραπομπές στην Αγία Γραφή μπορείτε να μπαίνετε: Παλ. Διαθήκη & Καινή Διαθήκη].

Προλογικά, αν και το θέμα χρειάζεται ειδική παρουσίαση, θυμίζουμε, ότι στην Παλαιά Διαθήκη η διάκριση μεταξύ των ανθρώπων δεν ήταν στην ουσία της φυλετική αλλά θρησκευτική. Δηλαδή ο αλλόφυλος, αν γινόταν προσήλυτος και περιτεμνόταν, μπορούσε να γιορτάσει μαζί με τους Εβραίους το Πάσχα (Εξοδ. 12,48), να τηρήσει το Σάββατο (Εξοδ. 20,10) και να μετάσχει στην εορτή του Εξιλασμού (Λευϊτ. 1 6,29). Α λλά κι αν δεν ήταν προσήλυτος, αλλά απλός ξένος ή πάροικος, ήταν αποδεκτός και προστατευόταν (Γεν. 18,2-9 Λευϊτ. 19,10 23,22 Δευτ. 1,16 10,18 Κριτ. 19,20 εξ.). Μετά την επιστροφή των Εβραίων από την εξορία τους στη Βαβυλώνα τα πράγματα έγιναν πιο αυστηρά. Όσοι επέστρεψαν υποχρέωσαν τους ντόπιους Εβραίους να διώξουν τις μη ιουδαίες γυναίκες τους (2΄ Εσδρ. 10,3 & 11) για να διασφαλιστεί η καθαρότητα της φυλής από τους ξένους. Στην εποχή του Χριστού η σχέση των Ιουδαίων με το μη ιουδαϊκό περιβάλλον είχε οξυνθεί πολύ και συχνά υπήρχαν εξεγέρσεις με αιματηρά επακόλουθα.
Η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη με τους συμβολισμούς της (από εδώ)

Ο Χριστός προετοίμαζε τους μαθητές του για το οικουμενικό μήνυμα του. Οι Σαμαρείτες, που για τους Ιουδαίους ήσαν αιρετικοί και δεν τους συναναστρέφονταν (Ιω. 4,9 8,48) αντιμετωπίζονταν από τον Χριστό διαφορετικά. Δεν απέφευγε να περνά από τη Σαμάρεια (Λουκ. 9,52, Ιω. 4,4 5,7). Στην παραβολή του για τον καλό Σαμαρείτη τον τοποθέτησε ηθικά πάνω από τον Εβραίο ιερέα (Λουκ. 1 0,33). Στο θαύμα της θεραπείας των δέκα λεπρών σημειώνεται ότι ο μόνος που επέστρεψε να ευχαριστήσει τον Χριστό ήταν Σαμαρείτης (Λουκ. 17,16). Η συζήτηση με τη Σαμαρείτισσα (Ιω. 4,40), που είχε ως αποτέλεσμα να πιστέψουν πολλοί σ' Αυτόν (Ιω. 4,40), υπήρξε μεγάλο μάθημα για τους μαθητές του.

Αλλά και προς τους εθνικούς ειδωλολάτρες συμπεριφέρθηκε ανάλογα. Θυμίζουμε το θαύμα με τη Χαναναία (Ματ. 1 5,28) και με το δούλο του εκατοντάρχου της Καπερναούμ, για την πίστη του οποίου εξέφρασε το θαυμασμό του (Ματ. 8,10).

Στις ομιλίες του καυτηρίαζε την απιστία των Ιουδαίων που κατά την τελική κρίση θα διωχθούν από τον Θεό και τη θέση τους θα την καταλάβουν τα έθνη (Λουκ. 1 3,28 Βλ. Ματ. 21,41 43 και 13,32). Σαφής ήταν επίσης η ιεραποστολική εντολή του για τη διάδοση του Ευαγγελίου του στα έθνη (Μαρ. 1 6,1 5 Ματ. 28,19 Πραξ. 1,8).

Η πρώτη Εκκλησία

Στην Πεντηκοστή το μήνυμα του Αγίου Πνεύματος, μέσω των Αποστόλων, διαδόθηκε σε Ιουδαίους και κυρίως σε «βαρβάρους», σύμφωνα με την ορολογία της τότε εποχής, και επιπλέον διατυπώθηκε στη μητρική γλώσσα κάθε λαού (Πραξ. 2,6 εξ.).

Παρά το μήνυμα όμως της Πεντηκοστής, οι Απόστολοι, δέσμιοι του παρελθόντος, δίσταζαν να κηρύξουν στα έθνη. Κήρυξαν όμως στη Σαμάρεια (Πραξ. 8,25) Για να μεσολαβήσει κάποια αλλαγή έπρεπε ο Απ. Πέτρος να δει ειδικό όραμα (Πραξ. 10, 11) για να αποφασίσει να κηρύξει και να βαπτίσει τον εκατόνταρχο Κορνήλιο (Πραξ. 10,1-48). Ωστόσο στα Ιεροσόλυμα υπήρξαν ορισμένες επιφυλάξεις για την ενέργεια του αυτή (Πραξ. 11,2).

Με το διωγμό της Εκκλησίας, που ακολούθησε το λιθοβολισμό του Στεφάνου, πολλοί πιστοί έφυγαν εκτός της Ιουδαίας και αυθόρμητα κήρυτταν τον Χριστό στους Εβραίους. Μια άλλη ομάδα από Κύπριους και Κυρηναίους κήρυξαν στην Αντιόχεια, όχι μόνο σε Εβραίους, αλλά και σε ειδωλολάτρες (Πραξ. 11,20).

Στο μεταξύ χρονικό διάστημα μεταστράφηκε ο Σαύλος (Πραξ.9,4), ο οποίος τελικά βρέθηκε στην Αντιόχεια. Ανάμεσα στους πέντε προϊσταμένους της Εκκλησίας και δεύτερος στην τάξη μετά τον Βαρνάβα, ήταν ο «Συμεών ο καλούμενος Νίγερ» (Πραξ. 13,1) δηλαδή με το παράνομα ο μαύρος. Αυτός και ο Αιθίοπας που μετέστρεψε ο Απ. Φίλιππος (Πραξ. 8,26) είναι οι πρώτοι γνωστοί μαύροι Χριστιανοί.

Αφρικανοί άγιοι (από αυτό το σχετικό αφιέρωμα). Από κάτω αριστερά: Σοφία, Φουλβιανός-Ματθαίος (ο βασιλιάς της Αιθιοπίας που σκότωσε τον ευαγγελιστή Ματθαίο, αλλά μεταστράφηκε, έγινε χριστιανός και πήρε το όνομα Ματθαίος), ΑντώνιοςΕλεσβαάν(βασιλιάς Αιθιοπίας), Μωυσής ο ΑιθίοπαςΚυπριανός Καρχηδόνας, Djan-Darada (ο Αιθίοπας των Πράξεων των Αποστόλων - γιορτάζεται ως μάρτυρας στις 27 Αυγούστου), ΜαυρίκιοςΑθανάσιοςΜαρία η Αιγυπτία.
 
 Οι εξελίξεις στην Αντιόχεια με τη δημιουργία Εκκλησίας και από πρώην ειδωλολάτρες έγινε αφορμή να συγκληθεί Σύνοδος στα Ιεροσόλυμα. Με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος αποφασίστηκε ότι το κήρυγμα στα έθνη δεν θα απαιτούσε από τους νέους χριστιανούς να περιτέμνονται. Από τη στιγμή εκείνη ο Απ. Παύλος επιδόθηκε, σύμφωνα με το σχέδιο του Χριστού (Πραξ. 9,1 5) και τη συμφωνία με τους αποστόλους (Γαλ. 2,9), στο κήρυγμα στα έθνη, κάτι που αποτελούσε γι' αυτόν θέμα βασικής προτεραιότητας (Ρωμ. 2,9 10 3,9 10,12 Γαλ. 3,28 Κολ. 3,11).

Όπως έγινε με το κήρυγμα των Αποστόλων την Πεντηκοστή, όπου πολλές από τις γλώσσες ήταν «βαρβαρικές», έτσι ο Απ. Παύλος κήρυξε το Ευαγγέλιο, όχι μόνο στους Έλληνες, αλλά και στους «βαρβάρους». Τούτο το αισθανόταν ως υποχρέωση του: «Έλλησί τε και βαρβάροις... οφειλέτης ειμί» (Ρωμ. 1,14). Η εν Χριστώ ισότητα των βαρβάρων προς τους Έλληνες και τους Ρωμαίους ήταν για τον Απόστολο δεδομένη: «... ουκ ένι Έλλην και Ιουδαίος... βάρβαρος, Σκύθης, δούλος, ελεύθερος...» (Κολ 3,11).

Κλείνουμε την παράγραφο με μια συνοπτική αναφορά της Αποκαλύψεως, που περιγράφει το αμέτρητο πλήθος των πιστών: «Μετά ταύτα είδον, και ιδού όχλος πολύς, ον αριθμήσαι αυτόν ουδείς εδύνατο, εκ παντός έθνους και φυλών και λαών και γλωσσών, εστώτες ενώπιον του θρόνου και ενώπιον του αρνίου...» (7,9).

Η μεταγενέστερη πράξη της Εκκλησίας

Οι άγιοι της Ελβετίας (από εδώ)
Ο χριστιανός ομολογητής Ιουστίνοςπου μαρτύρησε κατά το έτος 165 αναφέρεται συνοπτικά στη διάδοση του Χριστιανισμού ως εξής: «Ουδέ εν γαρ όλως εστί τι γένος ανθρώπων, είτε βαρβάρων είτε Ελλήνων είτε απλώς ωτινιούν ονόματι προσαγορευομένων ή αμαξοβίων ή αοίκων καλουμένων ή εν σκηναίς κτηνοτρόφων οικούντων, εν οις μη δια του ονόματος του σταυρωθέντος Ιησού ευχαί και ευχαριστίαι τω Πατρί και ποιητή των όλων γίνωνται» (ΒΕΠ 3,31 7,4). Η δήλωση αυτή του Ιουστίνου, ότι ο Χριστιανισμός συνέχισε να διαδίδεται στους «βαρβάρους» επιβεβαιώνεται και από άλλους χριστιανούς συγγραφείς. Για τη Δύση έχουμε τη μαρτυρία του επισκόπου της Λυών Ειρηναίου, που κατά το 180 άρχισε ιεραποστολή στους «βαρβάρους» Κέλτες, οι όποιοι ζούσαν στην κοιλάδα του Ροδανού πόταμου. Η επικοινωνία του με τους «βαρβάρους» γινόταν στη γλώσσα τους. Γράφει στον πρόλογο ενός έργου του: «Ουκ εκζητήσεις δε παρ' ημών των εν Κελτοίς διατριβόντων και περί βάρβαρον διάλεκτον το πλείστον ασχολουμένων λόγων τέχνη...» (ΒΕΠ 5,94,14). Ο ίδιος μας πληροφορεί, ότι ήδη υπήρχαν «εν Γερμανίαις ιδρυμέναι Εκκλησίαι...» (ΒΕΠ 5,116,4).   

Για την Αφρική και πάλι ο Ειρηναίος αναφέρει την ύπαρξη Εκκλησίας στη Λιβύη (ΒΕΠ 5,116,6). Επίσης μας ενημερώνει για μια παράδοση, σύμφωνα με την οποία ο Αιθίοπας που εκχριστιάνισε ο Απ. Φίλιππος εργάστηκε στην πατρίδα του ιεραποστολικά (ΒΕΠ 5,148,8). Ο Ιωάννης Χρυσόστομος αργότερα θεωρεί αυτονόητα μέλη της Εκκλησίας τους «Μαύρους» (ΡG 54, 664Α 58, 725 C 61, 594 D ) και τους έγχρωμους Λύβιες (ΡG 55, 186Β 56, 33 D ) και ο Ιωάννης Δαμασκηνός κάνει λόγο «περί υπερμαύρων Αιθιόπων» (ΡG 94, 901 Α).

Στην Ανατολή, από το δεύτερο αιώνα, διαδόθηκε ο Χριστιανισμός στους «βαρβάρους» της Οσροϊνής με πρωτεύουσα την Έδεσσα. Η διήγηση για τη μεταστροφή στο Χριστιανισμό του βασιλέα Αβγάρου έχει ιστορικό πυρήνα. Τον ίδιο αιώνα, σύμφωνα με την αξιόπιστη χρονογραφία του νεστοριανού Μεσιχατσέκα, προχώρησε το Ευαγγέλιο στην Ασυρία και συγκεκριμένα στην περιοχή της Αδιαβινής με πρωτεύουσα την Arbela, ανατολικά του Τίγρη ποταμού. Το έτος 225 στην Ασυρία και τη Μεσοποταμία έχουμε 17 επισκοπές!

Στο βορρά τέλος διαδίδεται ο Χριστιανισμός από το δεύτερο ήδη αιώνα στους Πάρθους και τους Σκύθες.

Παράλληλα ξεκίνησε από την Εκκλησία μια μεγάλη προσπάθεια για τη μετάφραση της Αγ. Γραφής στις κύριες γλώσσες των περιοχών που διαδόθηκε ο Χριστιανισμός. Η πρώτη προσπάθεια γίνεται από τους λατίνους της Αφρικής πριν το 200. Την ίδια περίπου εποχή αρχίζει η μετάφραση στη σαϊδική διάλεκτο των Κοπτών της Αιγύπτου. Λίγα χρόνια αργότερα πριν το 250, έχουμε νέα μετάφραση στα λατινικά, γνωστή ως Ιτάλα και στα τέλη του 4ου αιώνα νεώτερη, γνωστή ως Βουλγάτα. Τον 4ο αιώνα μεταφράζεται η Αγ. Γραφή στα γοτθικά και στα συριακά. Νέα μετάφραση στα παλαιστινιακά συριακά έχουμε τον 5ο αιώνα. Τον ίδιο αιώνα γίνονται μεταφράσεις στα αρμενικά και τα γεωργιανά. Ακολουθεί μια μετάφραση στη βοχαϊρική διάλεκτο των Κοπτών και αργότερα στους Σλαύους.

Άγιος Τούνομ, ο εμίρης (από εδώ)
Εκτός όμως από τις επίσημες αυτές μεταφράσεις της Αγ. Γραφής έγιναν επίσης μεταφράσεις κατηχητικού και λειτουργικού περιεχομένου σε ένα πλήθος τοπικών διαλέκτων. Ο Μ. Βασίλειος γράφει: «Επί τούτοις ει ημάς αποφεύγετε, φεύξεσθε μεν Αιγυπτίους, φεύξεσθε δε Λιβύας αμφότερους, Θηβαίους, Παλαιστίνους, Άραβες, Φοίνικας, Σύρους και τους προς τω Ευφράτη κατωκισμένους, και πάντας απαξαπλώς παρ' οις αγρυπνίαι και προσευχαί και αι κοιναί ψαλμωδίαι τετίμηνται» (ΒΕΠ 55, 242,11).

Όλα τα παραπάνω μαρτυρούν ότι η Εκκλησία μας σεβάστηκε έμπρακτα τον άνθρωπο όχι ως αφηρημένη έννοια, αλλά ως πραγματικότητα τόσο στην ατομικότητα του όσο και στην κοινωνιολογική του συγκρότηση. Η στάση αυτή της Εκκλησίας αποτελεί άμεση ερμηνεία και εφαρμογή της ενσαρκώσεως του Λόγου. Όπως ο Υιός έγινε άνθρωπος και θυσιάστηκε γι' αυτόν, έτσι και η Εκκλησία πορεύεται στον άνθρωπο για να τον υπηρετήσει.

Από τη θεωρία των Πατέρων

Από το πλήθος των αναφορών των Πατέρων της Εκκλησίας μας στον άνθρωπο θα σταχυολογήσουμε ορισμένες απόψεις τους που αφορούν κατευθείαν το θέμα μας και θα τις παραθέσουμε, όπου χρειάζεται, σε μετάφραση.

Αρχίζουμε με μια γενική άποψη του Ιωάννου του Χρυσοστόμου για τη σημασία του ανθρώπου. «Δεν περιφρονώ κανένα άνθρωπο. Κι αν ένας είναι, είναι άνθρωπος, το σπουδαίο δημιούργημα του Θεού. Κι αν είναι δούλος, δεν τον καταφρονώ. Δεν εξετάζω το αξίωμα, αλλά την αρχή, δεν ερευνώ ποιος είναι δεσπότης και ποιος δούλος, αλλά την ψυχή. Κι αν είναι ένας, είναι άνθρωπος, για τον οποίο φτιάχτηκε ο ουρανός και φωτίζει ο ήλιος και τρέχει η σελήνη και ο αέρας διαχέεται και οι πηγές αναβλύζουν και η θάλασσα απλώθηκε και οι προφήτες απεστάλησαν και ο νόμος δόθηκε. Αλλά τι χρειάζεται να πούμε τόσα πολλά; Γι' αυτόν ο μονογενής Υιός του Θεού έγινε άνθρωπος...» (ΡG 48,1029Β).

Για τη σχέση Έλληνα και βαρβάρου ο Γρηγόριος Θεολόγος γράφει: «... ότι το ελληνικόν και το βάρβαρον σωμάτων ου ψυχών εστί διαφορά και τόπων διάστασις αλλ' ου τρόπων ουδέ προαιρέσεων» (ΒΕΠ 60,284,5). Για τη σχέση πάλι λευκού ανθρώπου και μαύρου ο Ιωάννης Δαμασκηνός διδάσκει: «Το να είναι κάποιος λευκός ή μαύρος δεν σημαίνει ότι είναι λιγότερο άνθρωπος. Τέτοιες διαφορές και άλλες ανάλογες ανήκουν στην κατηγορία των επουσιωδών. Είναι δηλαδή συμπτώματα που αν τα έχουμε αυτά ή έχουμε τα αντίθετα τους δεν αλλάζουν τα πράγματα» (ΡG 48,541 Β).

Ορθόδοξοι Παπούα (βλ. εδώ)
Και κλείνουμε με το Φώτιο, ο οποίος προχωρεί το θέμα της φυλετικότητας πιο πέρα. Οι προηγούμενοι Πατέρες τόνισαν ότι η διαφορά της φυλετικότητας δεν διαφοροποιεί τον άνθρωπο ως άνθρωπο. Χωρίς βέβαια να διαφωνεί στο σημείο αυτό ο Φώτιος τόνισε τη σημασία της φυλετικότητας, αναγνωρίζοντας της ιδιαίτερα δικαιώματα. Τέτοια βεβαίως δικαιώματα αναγνώριζε στην πράξη από πάντα η Εκκλησία, όπως π.χ. τη γλώσσα, τους γραφικούς χαρακτήρες, τις λειτουργικές παραδόσεις κ.λπ. Η συμβολή του Φωτίου συνίσταται στο γεγονός ότι τα διατύπωσε. Έτσι εκτός από τα παραπάνω αναγνωρίζει τη διαφοροποίηση στον τύπο του σταυρού, τη διαφορά και «ανομοιότητα... εν ταις μυστικαίς θυσίαις και ταις άλλες ιερουργίαις» και τη διαφοροποίηση στην αγιογράφηση της εικόνας του Χριστού με κριτήριο τα χαρακτηρολογικά στοιχεία των διαφόρων φυλών. Αντιγράφουμε το σχετικό χωρίο: «...Έλληνες μεν αυτοίς όμοιον επί της γης φανήναι τον Χριστόν νομίζουσί· Ρωμαίοι δε μάλλον εαυτοίς εοικότα· Ινδοί δε πάλιν μορφή τη αυτών και Αιθίοπες δήλον ως εαυτοίς» (ΡG 101,949 D και 948 D )

Ύστερα από τα παραπάνω είναι σαφές ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία, ακολουθώντας τον ιδρυτή της, όχι μόνο δεν αρνήθηκε τη φυλετικότητα, αλλά την αναγνώρισε και την προστάτευσε. 
 
Προσθέτουμε (από εδώ):
  
Η μαύρη φυλή και η Βασιλεία των ουρανών (& τρεις άγνωστοι μαύροι άγιοι)
 
Από το βίο του αγίου Νήφωνα ("ΕΝΑΣ ΑΣΚΗΤΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ", Έκδ. Ιεράς Μονής Παρακλήτου Ωρωπού, σελ 113-120 [μάλλον η νέα έκδοση είναι από εδώ, για όποιον θέλει να το πάρει]).
 
  Πάντα είχα την απορία, άν οι άνθρωποι που ανήκουν στη μαύρη φυλή έχουν τις ίδιες προϋποθέσεις με τους λευκούς να ευαρεστήσουν το Θεό. Γιατί δεν ήξερα κανένα μαύρο που να έγινε γνωστός για τους πνευματικούς του αγώνες και την αγιότητά του. Μήπως, σκεφτόμουνα, το χρώμα του σώματός τους έχει επιπτώσεις στην ψυχή τους; ή μήπως ο Θεός τους έχει αποδοκιμάσει; Αλλά γιατί;   Κάποτε λοιπόν, που βρέθηκα στο κελλί του μακάριου Νήφωνα, σκέφτηκα να τον ρωτήσω γι' αυτό το ζήτημα. Ο δίκαιος με βεβαίωσε, ότι και από τους μαύρους ο Θεός κάλεσε πολλούς στη βασιλεία Του, αφού κι αυτοί είναι πλάσματά Του, αφού κατάγονται γενεαλογικά από τον Σήμ και τον Χάμ, τους γιούς του Νώε (Βλ. Γέν. 10: 6-31). Αρκετοί μάλιστα, είπε, έλαμψαν με τις αρετές και τα θαύματά τους. Και για να μου αποδείξει τα λόγια του, μου διηγήθηκε δυο-τρεις σχετικές περιπτώσεις.
  Ζούσε, λέει, παλαιότερα στα μέρη της Πανεφώς (Σημαντική πόλη της Κάτω Αιγύπτου, όχι μακριά από τη θάλασσα. Στη θέση της βρίσκεται σήμερα η πόλη Μεντζάλα [Menzaleh]), στην Αίγυπτο, ένας ληστής μαύρος σαν το κάρβουνο, θεόρατος, θηριόμορφος και αιμοβόρος. Τόσο φοβερός ήταν, που ένα βρουχητό του - γιατί βρυχιόταν σα λιοντάρι - έφτανε για να κόψει το αίμα και του πιο θαρρετού ανθρώπου.
  Μία νύχτα όμως είδε όνειρο τρομακτικό: Σα να βρέθηκε ξαφνικά στη μέση μιας απέραντης πεδιάδας. Στρέφοντας ολόγυρα τα μάτια του, βλέπει ένα πύρινο ποτάμι, που κυλούσε ορμητικά, κάνοντας δυνατό θόρυβο και τρώγοντας στο πέρασμά του ακόμα και τις πέτρες και το χώμα. Με βήματα μικρά και διστακτικά ο ληστής σίμωσε καντύτερα για να δει. Μόλις όμως έφτασε στην ακροποταμιά, τέσσερα φλόγινα πνεύματα τινάχτηκαν μέσ' από' τη φωτιά, τον άρπαξαν απ' τα μαλλιά κι έκαναν να τον ρίξουν στο ποτάμι. Καθώς τον τραβούσαν, έν' από τα πνεύματα του είπε: "Ταλαίπωρε, αν γινόσουν μοναχός, δεν θα σε καταποντίζαμε εδώ μέσα".
  Ξύπνησε αλαφιασμένος. Με ίλιγγο και φρίκη αναθυμόταν το φοβερό θέαμα. Όσο κι αν προσπάθησε όμως να το εξηγήσει, δεν μπόρεσε. Σκέφτηκε τότε και είπε: "Ας πάω σε έναν αναχωρητή, να του πω τι είδα. Οι καλόγεροι ξέρουν απ' αυτά. Ίσως θα μου φανερώσει τι είν' αυτός ο ποταμός που ονειρεύτηκα".
  Την ίδια κιόλας στιγμή πέταξε τα ληστρικά του όπλα και πήρε το δρόμο για τη Πανεφώ. Μετά από λίγο, διέκρινε σε κάποιαν απόσταση ένα κελλί αναχωρητικό. Τράβηξε βιαστικά για κει. Χτύπησε την πόρτα. Ένας γέροντας του άνοιξε αμέσως, λες και τον περίμενε.
  - Καλώς ήρθες! Καλώς ήρθες, παλικάρι μου! Πώς από δω; Μήπως αναστατώθηκες μ' εκείνο το πύρινο ποτάμι και με τα τέσσερα πονηρά πνεύματα, που σ' έσερναν απ' τα μαλλιά για να σε ρίξουν μέσα στη φωτιά; Αλήθεια, παιδί μου, τι φοβερή η απειλή του ποταμιού εκείνου! Μέχρι και τις πέτρες έτρωγε!... Αν όμως εσύ θέλεις να γλυτώσεις από τις φλόγες του, υπάρχει τρόπος: Μετανόησε για της ληστείες και όλες τις ανομίες σου και γίνε μοναχός. Έτσι θα σωθείς. Γιατί το ποτάμι εκείνο έχει ετοιμαστεί για τους αμαρτωλούς, που δεν μετανοούν...
  Δεν πρόλαβε καλά-καλά να τελειώσει τα λόγια του ο γέροντας, και ο ληστής βρέθηκε πεσμένος στα πόδια του, κλαίγοντας σα μικρό παιδί.
  - Ελέησέ με, τίμιε πάτερ, τον μαύρο και στο σώμα και στη ψυχή, φώναξε μέσα στους λυγμούς του. Ελέησέ με, τον άθλιο, και κάνε με ό,τι σε προστάξει ο Θεός.
  Πραγματικά, μετά από λίγο καιρό ο άγιος εκείνος γέροντας κούρεψε το ληστή μοναχό. Αφού έμεινε μαζί του αρκετό καιρό και τον δίδαξε όλη την τάξη της μοναχικής ζωής, του άφησε το κελλί του και ο ίδιος αναχώρησε στη βαθύτερη έρημο, για να ασκητέψει ανάμεσα στα θηρία.
Άγ. Μωυσής ο Αιθίοπας (από εδώ)
  Ο μαύρος λοιπόν εκείνος έφτασε με την άσκηση σε τέτοια μέτρα αρετής, ώστε, την ώρα που προσευχόταν, φαινόταν ν' αστραποβολάει ολόκληρος σα σπιθοβόλο σύφλογο κι ολόφωτη στήλη. Αναρίθμητοι δαίμονες έπεφταν πάνω του, μα αυτός με την προσευχή του τους έκαιγε και τους αφάνιζε ολότελα. Τόση σοφία μάλιστα του έδωσε ο Θεός, που και πνευματικές διδαχές έγραφε και συμβουλευτικές επιστολές έστελνε συχνά στους πατέρες της σκήτης και σε πολλούς άλλους.
Τελικά, όταν πέθανε, το τίμιο λείψανό του, όπως διηγούνται όσοι ζούσαν στα μέρη εκείνα, ανάβλυσε μύρο πολύ, που θεράπευε τους αρρώστους και τους δαιμονισμένους.

  Ένας άλλος μαύρος, γέρος και φτωχός, ζούσε σε μία πόλη, που λεγόταν Υσία. Αυτός περιπλανιόταν εδώ κι εκεί, σιγοψιθυρίζοντας πάντα κάτι, άγνωστο τι. Γι' αυτό πολλοί νόμιζαν ότι δεν ήταν στα καλά του.
  Κάποτε έπεσε μεγάλη ξηρασία στα μέρη εκείνα. Τα ζώα ψοφούσαν, η γη έσκαζε, τα φυτά ξεραίνονταν. Κλήρος και λαός, με τον επίσκοπο επικεφαλής, έκαναν πολλές δεήσεις και αγρυπνίες για να σταματήσει το κακό, αλλά μάταια.
  Μία νύχτα λοιπόν ο επίσκοπος βλέπει στον ύπνο του έναν άγγελο, που του λέει: "Να τι προστάζει ο Θεός: Πάρε τους κληρικούς σου και πήγαινε αύριο πρωί-πρωί στη νότια πύλη της πόλης. Τον πρώτο που θα δεις να μπαίνει μέσα, σταμάτησέ τον και παρακάλεσέ τον να προσευχηθεί στο Θεό, για να σας στείλει βροχή".
  Πραγματικά, την αυγή της άλλης μέρας, μετά τον όρθρο, παίρνει ο επίσκοπος τον κλήρο του και πηγαίνει στην πύλη που του είχε πει ο άγγελος. Δεν χρειάστηκε να περιμένουν πολύ. Σύντομα ένας μαύρος φάνηκε να πλησιάζει. Ήταν πολύ γέρος, και στους κυρτωμένους ώμους του κουβαλούσε ένα δεμάτι ξύλα.
  Ο επίσκοπος τον σταμάτησε και τον βοήθησε να κατεβάσει τα ξύλα στη γη.
  - Γέροντα, τον παρακάλεσε, προσευχήσου στο Θεό να κάνει έλεος και να στείλει βροχή σ' εμάς και σ' αυτή τη γη!
  Παρευθύς, χωρίς καμιάν αντίρρηση, το μαύρο γεροντάκι ύψωσε τα κοκαλιάρικα χέρια του σε προσευχή.
  Μέσα σε λίγα λεπτά - τι θαυμαστό! - άρχισε ν' αστράφτει και να βροντά! Μαύρα σύννεφα μαζεύτηκαν, ο ουρανός σκοτείνιασε κι έπιασε ραγδαία βροχή. Μα τι βροχή ήταν αυτή! Κατακλυσμός! τα σπίτια άρχισαν να πλημμυρίζουν και οι αγροί να γίνονται θάλασσα!
  Ο επίσκοπος τώρα αναγκάστηκε να ικετέψει το γέροντα για το σταμάτημα της βροχής. Εκείνος, ταπεινά και υπάκουα, σήκωσε πάλι τα χέρια του στον ουρανό. Και στη στιγμή η μπόρα έπαψε!
  Κατάπληκτος ο επίσκοπος με το διπλό θαύμα, παρακαλούσε επίμονα το άγνωστο εκείνο γεροντάκι, να του φανερώσει ποια ήταν η πολιτεία του, ποια η πνευματική εργασία που του χάριζε τόση παρρησία στο Θεό.
  Ο γέροντας όμως αρνιόταν με συστολή ν' απαντήσει στον επίσκοπο.
  - Βλέπεις, δέσποτα, πώς είμαι ένας μαύρος, ένας αράπης. Τι αρετή ζητάς σ' εμένα; έλεγε με σκυμμένο το κεφάλι.
  - Για το Θεό του ουρανού και της γης! φώναξε επιτακτικά ο επίσκοπος. Φανέρωσέ μου όλη την αλήθεια, για να δοξαστεί έτσι το όνομα του Κυρίου μας!
Ορθόδοξοι άγιοι της Κίνας (αναλυτικά εδώ)
  - Συγχώρεσέ με, δέσποτά μου! Να, τίποτα σπουδαίο δεν έχω κάνει. Μόνο που, αφόταν βαπτίστηκα χριστιανός, χαράμι ψωμί δεν έφαγα ούτε έγινα βάρος σε κανένα. Πάω κάθε μέρα στο βουνό, μαζεύω ένα δεμάτι ξύλα, τα φορτώνομαι και κατεβαίνω στην πόλη. Εδώ τα πουλάω, και από το αντίτιμό τους κρατάω μονάχα δύο οβολούς, ίσα για το φαΐ της ημέρας. Τα υπόλοιπα τα μοιράζω στους φτωχούς σαν κι εμένα. Όταν χαλάει ο καιρός και δεν μπορώ να πάω στο βουνό, νηστεύω μέχρι να καλοσυνέψει. Και τότε ανεβαίνω πάλι στο βουνό και κατεβάζω το μικρό μου φορτίο, για να το πουλήσω και να οικονομηθούμε κι εγώ και οι φτωχοί μου.
  Χωρίς άλλη λέξη ο γέρος χαιρέτησε με σεβασμό τον επίσκοπο και τους άλλους κληρικούς, ξαναφορτώθηκε τα ξύλα του και μπήκε στην πόλη για να τα πουλήσει.

  Για να με βεβαιώσει όμως απόλυτα ο θείος Νήφων, ότι ο πανάγαθος Θεός έχει καλέσει και πλήθη μαύρων στη βασιλεία των ουρανών, μου διηγήθηκε άλλη μία σχετική περίπτωση, που την έζησε ο ίδιος.
  Ήταν ακόμα βασιλιάς ο φιλόχριστος Κωνσταντίνος, όταν επισκέφθηκε έν' από τα βορεινά παραθαλάσσια κοινόβια. Βρέθηκε ανάμεσα σε μια συντροφιά αδελφών, που συζητούσαν για τη σωτηρία της ψυχής. Κάποια στιγμή έγινε λόγος και για τους μαύρους. Όλοι παραδέχτηκαν, ότι κι απ' αυτούς πολλοί έχουν ευαρεστήσει το Θεό. Ένας αδελφός μάλιστα, που λεγόταν Χαρισήθης, είπε:
  - Σας βεβαιώνω, αδελφοί, ότι εγώ ο ίδιος γνώρισα κάποιον μαύρο, που ήταν μεγάλος ασκητής.
  Κι επειδή όλοι ζητούσαν να μάθουν περισσότερα για τον μαύρο εκείνο, ο Χαρισήθης συνέχισε:
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgnW446DUzcm1q1jDXgM64_QboYAwofTbXR9TVI4uWG4zuVsjtzQcyVnExN82lsAluvM5vcVRRWFisXHJEGgC43yrI4ulcH4MyvTGCaZmdAm9GJLqClPQ2qIqxWnLzF1ILR51c2Gkzxe88/s1600/Peter_the_Aleut.jpg
Άγ. Πέτρος ο Αλεούτος της Αλάσκας (εδώ)
  - Δούλευα ένα διάστημα στ' αμπέλι του κοινοβίου μας, αυτό ήταν το διακόνημά μου. Μια μέρα βλέπω κάποιον μαύρο καθισμένο κάτω από ένα μεγάλο κλήμα. Δεν τον ήξερα, πρώτη φορά τον έβλεπα. Μπροστά του είχε ένα φλασκί με νερό για να πίνει, και λίγα άγρια χόρτα για να τρώει. Μου έκανε πολλή εντύπωση. Δεν τον ενόχλησα ούτε τον έδιωξα. Έμεινε εκεί, στο ίδιο μέρος, έναν ολόκληρο μήνα. Όλη τη μέρα κρατούσε το στόμα του κλειστό, σε απόλυτη σιωπή, και όλη τη νύχτα έψαλλε και προσευχόταν. Το νερό του φλασκιού δεν το άλλαξε σ' όλο αυτό το διάστημα ούτε πρόσθεσε φρέσκο. Έτσι γλίτσιασε και βρωμούσε. Παρ' όλα μου τα παρακάλια, δεν δέχτηκε να του αλλάξω εγώ το νερό ή να του φέρω λίγο ψωμί. Τις μέρες που έκανε αφόρητη ζέστη, πήγαινε στην ακτή, καθόταν πάνω σε ένα βράχο και ψηνόταν ολημερίς μέσα στο λιοπύρι. Κι αν τον πλησίαζε κανείς για να δει τι κάνει, παρίστανε τον τρελό. "Ναι, ναι", έλεγε, "ήρθες να με σκοτώσεις! Μα ο Θεός από πάνω σε βλέπει!", κι έδειχνε τον ουρανό.

  Μ' αυτά τα παραδείγματα, που μου διηγήθηκε ο εξαίσιος Νήφων, βεβαιώθηκα πραγματικά ότι η βασιλεία των ουρανών είναι ανοιχτή και για τους μαύρους, αφού κι αυτοί είναι παιδιά του Κυρίου.
  - Όπως το αμπέλι κάνει και μαύρα κι άσπρα σταφύλια, είπε ο όσιος τελειώνοντας, έτσι κι ο Θεός δημιούργησε ανθρώπους και μαύρους και ερυθρόδερμους και κίτρινους και λευκούς, ανάλογα με τον τόπο, όπου ζούνε. Γιατί και η γη είναι πολύμορφη.
  Αυτά μου είπε ο δούλος του Θεού, και αποσύρθηκε για να προσευχηθεί.

 

 
7mhasia_15_jpg
Ορθόδοξοι ιερείς από Ινδονησία και Νότια Κορέα (από το post μας 10 ιεραποστολικά βίντεο)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά