Η περιτομή του Ιησού Χριστού

Απόστολος: Κολ. β΄  8 – 12
Ευαγγέλιον: Λουκ. β΄  20-21, 40-52
Εωθινόν: Περιτομή Ιησού Χριστού

ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

«Βλέπετε, μη τις υμάς έσται ο συλαγωγών»

«Ο συλαγωγών». Εκείνος, που αρπάζει σαν λάφυρο, όπως στράτευμα εισβολέων λαφυραγωγεί τη χώρα, στην οποία εισέβαλε, αρπάζοντας κάθε τι πολύτιμο που υπάρχει σ’ αυτή. Είναι κλέφτης, μπαίνει κρυφά, ανοίγει από κάτω τους τοίχους, για να συλαγωγήση. Τι συλαγωγεί; Τον νουν μας η την πίστι με λαθραίες επιβουλές η κάμνοντας ημάς τους ιδίους λείαν. Τους παρακινεί να γρηγορούν και να νήφουν και να αποστρέφωνται τελείως εκείνους, που επιχειρούν, να συλήσουν την πίστι.

Βλέπεις πως έδειξε ότι είναι κλέπτης και ξένος και σιγά – σιγά του επιτίθεται. Τώρα τον παρέστησε ότι εισήλθε. «Βλέπετε» λέγει. Έπειτα, επειδή φαίνεται, ότι είναι καλό το έργον της Φιλοσοφίας, προσέθεσε «και κενής απάτης», Υπάρχει και απάτη, με την οποίαν απατήθηκαν πολλοί και την οποίαν ούτε απάτην πρέπει να ονομάζωμε. Περί αυτής της απάτης λέγει ο Ιερεμίας: «Ηπάτησάς με, Κύριε, και ηπατήθην» εγώ όμως δεν πείθομαι. Αυτό ούτε απάτην πρέπει να το ονομάζωμε. Επειδή και τον πατέρα του απάτησε ο Ιακώβ, αλλά αυτό δεν ήταν απάτη, αλλά οικονομία.

«Δια της φιλοσοφίας και κενής απάτης, κατά την παράδοσιν των ανθρώπων, κατά τα στοιχεία του κόσμου, και ου κατά Χριστόν».
Τώρα αρχίζει τον έλεγχον της παρατηρήσεως των ημερών, εννοώντας τα στοιχεία του κόσμου, τον ήλιον, την σελήνην. Όπως έλεγε και στην προς Γαλάτας. «Πως πάλιν επιστρέφετε επί τα ασθενή και πτωχά στοιχεία;» και δεν είπε παρατηρήσεις ημερών,  αλλά ολόκληρον τον παρόντα κόσμον, για να δείξη το ευτελές. Διότι, εάν ο παρών κόσμος είναι μηδέν, πολύ περισσότερον και τα στοιχεία του.

«Και κενής απάτης». Με τη φιλοσοφία, που φέρει μόνον το όνομα της σοφίας, ενώ κατ’ ουσίαν είναι κενή (κούφια) απάτη, διότι από την αλήθεια είναι μακρυά και καταπλήττει όχι με στερεά και πράγματι αληθινά επιχειρήματα. Υπάρχει βέβαια και η υγιής φιλοσοφία, που είναι άσκησις πραγματική των λογικών ιδιοτήτων του ανθρώπου και ανεβάζει το πνεύμα από τα ορατά στα αόρατα και από τα δημιουργήματα στον Δημιουργό. Αυτή οδηγεί στη γνώσι του Θεού και προπαρασκευάζει τον λογικώς σκεπτόμενον άνθρωπον στο να δεχθή το φως της υπεφυσικής και θείας αποκαλύψεως. Αλλά η φιλοσοφία, περί της οποίας ομιλεί εδώ ο Απόστολος, μόνον το όνομα της φιλοσοφίας φέρει, που σκεπάζει κάτω από αυτό την κενήν απάτην.

Αφού τους έδειξε πρώτα τα όσα έχουν ευεργετηθή, τότε προσθέτει την κατηγορία, για να την δείξη μεγαλύτερη και να κερδίση τους ακούοντας. Αυτό κάνουν και οι Προφήται πάντοτε. Πρωτύτερα δείχνουν τις ευεργεσίες και ύστερα μεγαλώνουν την κατηγορίαν, όπως λέγει ο Ησαΐας. «Υιούς εγέννησα και ύψωσα, αυτοί δε με ηθέτησαν».

«Κατά την παράδοσιν των ανθρώπων». Με τη φιλοσοφία, που είναι κατά την παράδοσιν των ανθρώπων. Οι Εσσαίοι, οι πνευματικοί πρόδρομοι αυτών των ψευδοδιδασκάλων, καθώς και οι διάδοχοί τους Γνωστικοί ισχυρίζοντο ότι κατείχαν κάποια γνώσι από αρχαία παράδοσι, την οποίαν ωρκίζοντο να μη ανακοινώσουν, παρά μόνον στους μυουμένους.
«Και ου κατά Χριστόν» λέγει. Και αν ήταν εξ ημισείας, ώστε να μπορή κανείς και αυτό και εκείνο να υπηρετή, ούτε έτσι έπρεπε.

Πρωτύτερα τους σάλεψε τις Ελληνικές παρατηρήσεις και στην συνέχεια αναιρεί και τις Ιουδαϊκές. Διότι οι Έλληνες και οι Ιουδαίοι παρατηρούσαν περισσότερα, οι μεν από την φιλοσοφίαν, οι δε από τον Νόμον.

Πως όχι κατά Χριστόν; «Ότι εν αυτώ κατοικεί παν το πλήρωμα της θεότητος σωματικώς και εστέ εν αυτώ πεπληρωμένοι, ος εστιν η κεφαλή πάσης αρχής και εξουσίας». Πρώτα θέτει την λύσιν και ύστερα την αντίθεσιν. Είναι ανύποπτη αυτή η λύσις η καλύτερα την δέχεται ο ακροατής, επειδή δεν φροντίζει αυτό ο λέγων. Εκεί μεν αγωνίζεται να μη ηττηθή, εδώ όμως όχι.

«Ότι εν αυτώ κατοικεί» λέγει. Δηλαδή ότι ο Θεός κατοικεί μέσα του. Αλλά για να μη νομίσης, ότι αυτός έχει κλεισθή σαν σε σώμα, λέγει «παν το πλήρωμα της θεότητος σωματικώς και εστέ εν αυτώ πεπληρωμένοι». Άλλοι εξηγούν ότι εννοεί την Εκκλησίαν, που είναι γεμάτη από την θεότητά του, καθώς αλλού λέγει: «Του πάντα εν πάσι πληρουμένου». Το δε σωματικώς, εδώ είναι όπως το σώμα στην κεφαλή. Αλλά γιατί δεν προσέθεσε:αυτή είναι η Εκκλησία;

Γιατί πάλιν λέγει το ίδιο «και εστέ εν αυτώ πεπληρωμένοι;» Τι σημαίνει; Ότι δεν έχετε τίποτε λιγότερο από αυτόν.

Όπως εις εκείνον κατώκησε έτσι και σε σας. Βιάζεται πάντοτε ο Παύλος να μας φέρη κοντά στο Χριστό, όπως όταν λέγη «συνήγειρε και συνεκάθησεν ημάς» και «ει υπομένωμεν και συμβασιλεύσομεν» και «πως ουχί και συν αυτώ τα πάντα ημίν χαρίσεται» και όταν μας ονομάζει συγκληρονόμους.
«Και εστέ εν αυτώ πεπληρωμένοι». Επειδή η φύσις μας ενώθηκε με το Θεό και ημείς εις αυτόν γίναμε μέτοχοι θείας φύσεως. Ο Χριστός είναι πεπληρωμένος και σεις σ’ αυτόν μετέχετε του πληρώματός του και ως εκ τούτου είσθε πεπληρωμένοι και δεν έχετε κανενός ανάγκην, για να πετύχετε τη σωτηρία σας, αλλά κάθε τι, που την εξασφαλίζει σε σας το έχετε με πλεονασμόν. Τούτο είναι εξ ολοκλήρου αληθές σχετικά με την χάριν, που μας δικαιώνει και μας αγιάζει. Δεν έχομε, λοιπόν, ανάγκην ούτε από την βοήθεια της φιλοσοφίας, ούτε από οποιαδήποτε ανθρώπινη δύναμι ξένη προς την αλήθεια και χάρι, που μας σώζει.

Έπειτα ομιλεί περί του αξιώματος. «Ος εστιν η κεφαλή πάσης αρχής και εξουσίας». Αυτός, που είναι ο ανώτερος όλων, η αιτία των πάντων, δεν είναι και ομοούσιος; Έπειτα προσέθεσε τα της ευεργεσίας με θαυμαστό τρόπο και πολύ θαυμαστότερα από την προς Ρωμαίους. Εκεί μεν λέγει: «περιτομή καρδίας εν πνεύματι, ου γράμματι». Εδώ όμως «εν τω Χριστώ».

«Δια της κοινωνίας σας με αυτόν», λέγει, «επεριτμηθήκατε και με αχειροποίητο περιτομή, στην αποβολή του σώματος των αμαρτιών της σάρκας, στην περιτομή του Χριστού». Πρόσεξε πως πλησιάζει το θέμα. «Στην αποβολή», λέγει• δεν είπε, στην αφαίρεσι. «Του σώματος των αμαρτιών»- την παλαιά εννοεί ζωή. Συνεχώς περιστρέφεται στα ίδια και με διαφορετικό τρόπο, όπως έλεγε πιο πριν στην επιστολή του, «Ο οποίος μας έσωσε από την εξουσία του σκότους, και μας συμφιλίωσε, ενώ ήμασθε αποξενωμένοι από αυτόν, ώστε να γίνωμε άγιοι και άμεμπτοι». Δεν γίνεται πλέον, λέγει, η περιτομή με μαχαίρι, αλλά με τον ίδιο τον Χριστό. Διότι δεν προκαλεί, όπως εκεί, την περιτομή χέρι ανθρώπου, αλλά το άγιο Πνεύμα- δεν περιτέμνει ένα μέρος, αλλά όλο τον άνθρωπο. Και αυτό είναι σώμα, και εκείνο σώμα, αλλά το ένα περιτέμνεται σαρκικά και το άλλο πνευματικά. Όχι όμως να κάνετε όπως οι Ιουδαίοι, διότι δεν απεκόψατε σάρκα, αλλά τα αμαρτήματα. Πότε και που; Στο βάπτισμα. Και αυτό το οποίο ονομάζει περιτομή, πάλι ονομάζει τάφο. Πρόσεξε πάλι πως περνά στα δικαιώματα.

«Των αμαρτιών», λέγει, «της σάρκας», δηλαδή εκείνα που έπραξαν με τη σάρκα τους. Μεγαλύτερο της περιτομής λέγει, διότι δεν απεμάκρυναν το περιτμηθέν μέρος του σώματος, αλλά το εξαφάνισαν, το κατέστρεψαν.

«Όταν εταφήκατε μαζί του», λέγει, «στο βάπτισμα, με το οποίο και αναστηθήκατε μαζί του δια της πίστεως στην ενέργεια του Θεού, ο οποίος ανέστησε αυτόν εκ νεκρών». Καλώς είπε, «δια της πίστεως», διότι δια της πίστεως γίνονται τα πάντα. Επιστεύσατε ότι μπορεί ο Θεός να σας αναστήση, και έτσι έχετε αναστηθή. Έπειτα και η απόδειξις, «ο οποίος ανέστησε αυτόν εκ νεκρών», λέγει. Ήδη παρουσιάζει την ανάστασι.

«Εν ω και συνηγέρθητε». Και εγερθήκαμε και την ανάστασιν την έχομεν τώρα δυνάμει, θα την πάρωμε δε και με έργο στον καιρό της. Επί πλέον είναι διπλός ο λόγος της αναστάσεως. Ο μεν ένας είναι πνευματικός, ο άλλος όμως σωματικός. Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθηκαν, αυτοί και προ της κοινής αναστάσεως εκέρδισαν δωρεάν άλλην ανάστασιν, διότι ήδη αναστήθηκαν από τον θάνατον των αμαρτιών.

Αρχ/της Χαράλαμπος Βασιλόπουλος (†)

πηγή

Ορθόδοξος Τύπος