Η ΘΕΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ

Η ΘΕΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ

τοῦ Κώστα Β. Καραστάθη

.         Μέ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ ὁ ἄνθρωπος ξαναβρίσκει τόν ὀρθό δρόμο του, καταυγασμένον αὐτή τή φορά ἀπό τό ἀνέσπερο “φῶς τῆς ἄνω φρυκτω­ρίας”. ‘Αναγεννᾶται. Γι᾽ αὐτό καί “ἡ κτίσις ἀγάλλεται”, καί “ἡ γῆ σύν τοῖς ἀνθρώποις εὐφραίνεται” καί “αἱ φύσεις καινοτομοῦνται”, καθώς ψάλλει ὁ ἱερός ὑμνωδός. Φυσικά, κανείς δέν ἀμφιβάλλει ὅτι στά δυό χιλιάδες χρόνια μετά τή Γέννηση δέν ἔλειψαν οἱ καταστρεπτικοί πόλεμοι, οἱ φόνοι, οἱ ἀδικίες καί τά λοιπά δεινά, ἀλλά καί κανείς δέν παραγνωρίζει ὅτι τό ποτάμι τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας κυλάει πιά σέ ἠρεμότερη καί ἀσφαλέστερη κοίτη. Ὅτι ὅλα ἀλλάξανε πρός τό δικαιότερο καί τό ἀνθρωπινότερο. Ἡ ἀνθρωπότητα βιώνει τά σωτήρια ἀποτελέσματα τοῦ θείου Λόγου. Σήμερα πράγματι “οὐκ ἔνι ‘Ιουδαῖος, οὐδέ Ἕλλην· οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδέ ἐλεύθερος· οὐκ ἔστι ἄρσεν καί θῆλυ· πάντες γάρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰη­σοῦ” (Γαλ. γ´). Ὁ καταστατικός χάρτης κάθε ὀργανω­μένης κοινωνίας, γιά νά ἀναφέρουμε δυό – τρία ἁπτά παραδείγματα, ἔχει καθιερώσει σήμερα ἰσονομία καί ἰσοπολιτεία μεταξύ τῶν πολιτῶν της, πλουσίων καί πενήτων, δούλων καί ἀφεντάδων, λευκῶν καί ἐγχρώμων. Ἡ κοινωνική πολιτική πολλῶν κρατῶν γιά τά ἀσθενέστερα οἰκονομικῶς κοινωνικά στρώματα γίνεται ὁλοένα καί οὐσιαστικότερη. Οἱ διανθρώπινες καί διακρατι­κές σχέσεις ὁμαλοποιοῦνται. Ἡ εἰρήνη ἑδραιώνεται στόν κόσμο γιά χρονικά διαστήματα ὁλοένα καί μεγαλύτερα. Φυσικά, κανείς δέν μπορεῖ νά ἰσχυριστεῖ ὅτι τό μήνυμα τοῦ Μεγάλου ‘Ερχομοῦ ὑλοποιεῖται μέ γοργούς ρυθμούς, οὔτε ὅτι λαβαίνει σάρκα καί ὀστά συγχρόνως σέ ὅλες γενικά τίς γωνιές τοῦ πλανήτη, ἀφοῦ, ὡς γνωστόν, καί οἱ δυνάμεις τοῦ Κακοῦ δέν ἐξέλιπαν αὐτούς τούς εἴκοσι αἰῶνες, ἀλλά πάντως γίνεται πραγματικότητα καί γενικεύεται σ’ ὁλόκληρο τόν πλανήτη. Σταθερά καί ἀμετάκλητα ἡ ἀνθρωπό­τητα βγαίνει ἀπό τά τενάγη τῶν πολεμικῶν συγκρούσεων, τῶν καταπιέσεων, τῆς ἐκμετάλλευσης ἀνθρώπου ἀπό ἄνθρωπο καί τῆς δυστυχίας, πού πηγή καί αἰτία εἶχαν (καί ἔχουν) τό συνάνθρωπο. Σταθερά καί ἀμετάκλητα ὁ κόσμος ὁδεύει τό δρόμο γιά “ἐπί γῆς εἰρήνη καί ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία”.

.           Παλιότερα οἱ χριστιανοί φτάνανε στόν ἑορτασμό τῶν Χριστουγέννων ὕστερα ἀπό γενικότερη ψυχική προετοιμασία καί ἀνάταση (νηστεία, προσευχή, κατανυκτικός ἐκκλησιασμός μέσα στή νύχτα, ἅγια κοινωνιά, φιλανθρωπικές πράξεις κλπ.). Φρόντιζαν τέτοιες μέρες νά κάνουν ταπεινές φάτνες τίς καρδιές τους, γιά νά ὑποδεχτοῦν τό νεογέννητο Θεό. Ἡ καθαρά θρησκευτική πλευρά τοῦ ἑορτασμοῦ ὑπερεῖχε τῆς ὑλικῆς. Ἡ δεύτερη, ὅσο καί ἄν ἦταν περιστασιακά ξεχωριστή καί πλούσια, ἦταν ἁπλά τό ἀπαραίτητο συμπλήρωμα τοῦ ἑορτασμοῦ. Ἀλλά δέ γίνεται τό ἴδιο καί στίς ἡμέρες μας. Τά τελευταῖα χρόνια τά πράγματα ἔχουν ἀντιστραφεῖ. Σήμερα τόν ἑορτασμό συνιστοῦν κυρίως τά ἐξωτερικά στοιχεῖα του, τά καθαρῶς ὑλικά καί τά στίλβοντα, τά ἐντυπωσιακά. Ἡ τυφλή ὑλοκρατία, δυστυχῶς, καί ὁ παχυδερμικός εὐδαιμονισμός, ἀγκάθια δυσθεώρατα, τείνουν νά καταπνίξουν ὁλότελα τήν πνευματική πλευρά τοῦ ἑορτασμοῦ καί νά καλύψουν τό χῶρο της μέ τήν τάση γιά ἀπόλαυση κατά τό δυνατόν περισσότερων καί ποικιλότερων ἀγαθῶν. Οἱ ἀντιλήψεις αὐτές μετατρέπουν τή μεγάλη αὐτή θρησκευτική γιορτή σέ ἐτήσια φολκλορική φιέστα μέ καταστόλιστα χριστουγεννιάτικα δέντρα (πραγματικά ἤ πλαστικά ἤ καί …σιδερένια ἐσχάτως!…), φάτνες, πολύχρωμα λαμπιόνια, μουσικές, χορούς, φαγοπότια, μεθύσια καί ἄλλα παρόμοια, πού ὄχι μονάχα καμιά σχέση δέν ἔχουν μέ τό μεγάλο γεγονός, ἀλλ’ οὔτε καί πραγματική χαρά προσφέρουν στούς ἑορταστές, οὔτε καί λιγοστεύουν κάν τό αἴσθημα τοῦ κενοῦ ἤ τοῦ ἀνικανοποίητου, πού δυναστεύει τήν ψυχή τους. Τέτοιος ἑορτασμός τῶν Χριστουγέννων ἀποστερεῖ τήν ψυχή ἀπό τήν τροφή της καί τήν ἐμποδίζει νά βιώνει τό ρίγος τῆς Θείας Γέννησης καί τό νόημα τῶν ἡμερῶν. “Τά Χριστούγεννα περνοῦν καί δέ μ᾽ ἀγγίζουν πιά”, ἀκοῦμε συχνά γύρω μας σέ τόνους δυσδιόρατης διαμαρτυρίας καί θλίψης, ἀλλά καί κάποιας ἀπόμακρης νοσταλγίας. Καί πῶς νά γίνει διαφορετικά, ἀφοῦ κρατᾶμε τό περιτύλιγμα τοῦ δώρου καί πετᾶμε τό ἴδιο τό δῶρο στά σκουπίδια; Ἀφοῦ γιορτάζουμε Χριστούγενα χωρίς Χριστό; Τί σχέση μπορεῖ νά ἔχει ἕνας τέτοιος ἑορτασμός μ᾽ ἐκεῖνον πού περιγράφεται στά διηγήματα τοῦ Παπαδιαμάντη καί πού βίωσαν στά νιάτα τους καί μολογᾶνε οἱ γεροντότεροί μας, δηλαδή τόν ἑλληνορθόδοξο ἑορτασμό; Τί ἀπόγιναν τά ὡραῖα χριστουγεννιάτικα ἔθιμά μας; Καί αὐτά τά τρισχαριτωμένα κάλλαντα πῶς ἔγινε καί ἀκούγονται κάθε χρόνο καί λιγότερο; Ἀργοσβήνουνε καί αὐτά. Οἱ πόρτες μας μέ τήν τόση θωράκιση ἀπόγιναν ἀπροσπέλαστες ἀκόμα καί στά παιδάκια τῆς γειτονιᾶς, πού φτάνουν στό κατώφλι μας μέ τά τρίγωνα στά χέρια… Καί τό τραγικό τῶν ἡμερῶν μας εἶναι ὅτι ἐνῶ θωρακίζουμε τίς πόρτες τῶν σπιτιῶν μας, γιά νά διαφυλάξουμε τά λίγα ἤ πολλά ὑπάρχοντά μας ἀπό κάποιους λιμώττοντες καί ἁρπακτικούς μετανάστες, λησμονοῦμε τίς κερκόπορτες τῆς ψυχῆς μας ὀρθάνοιχτες καί προσπελάσιμες σέ κάθε ξένη πολιτι­στική εἰσβολή. Ἀποκοβόμαστε ἀργά καί ἀνεπαίσθητα ἀπό τά πατροπαράδοτά μας. Ἀπαρνιόμαστε τά ἔθιμά μας, ἀντικαθιστοῦμε τά ἤθη μας, περιφρονοῦμε τά τραγούδια μας, λησμονοῦμε τίς παραδόσεις μας, ἀμφισβητοῦμε – γίνεται καί αὐτό! – καί σνομπάρουμε τήν ἱστορία μας, μακελεύουμε σκόπιμα τή γλώσσα μας. Χάνουμε τίς πολιτιστικές ἀντιστάσεις καί ἄμυνές μας. Μένουμε ἀνυπεράσπιστοι στόν ξένο πολιτιστικό ἰμπεριαλισμό. Ἄκριτα καί ἀδίστακτα υἱοθετοῦμε καθετί τό ξενόφερτο. Πετᾶμε τά προαιώνια χρυσάφια καί διαμάντια τῆς ἑλληνορθόδοξης Παράδοσής μας καί στολίζουμε τή ζωή μας μέ τίς γυαλιστερές “χάντρες” κάποιας ξένης εἰσαγόμενης παράδοσης, πού δέν ἔχει ρίζες καί πού δέ μᾶς ταιριάζει. Παραδινόμαστε ἀμαχητί στόν ξένο τρόπο ζωῆς, σκέψης καί συμπεριφορᾶς. Ἀλλοτριωνό­μαστε. Φραγκεύουμε ὁλοταχῶς. Εἶναι νά λυπᾶται κανείς: Ἐπιβιώσαμε ὡς Ἕλληνες μέσα ἀπό σκληρότατες καί μακροχρόνιες δουλεῖες καί κινδυνεύουμε μέ ἀφανισμό τώρα ὡς ἐλεύθεροι. Θά εἴμαστε, φοβοῦμαι, ὁ πρῶτος στόχος καί τό πρῶτο θύμα τοῦ ὁδοστρωτήρα τῆς παγκοσμιοποίησης. Καί ὄχι τυχαῖα… Καί δέ μᾶς σώζει, παρά μονάχα ἡ ἀνάκτηση τῆς ρωμέικης αὐτοσυνειδησίας μας, ὁ αὐτοέλεγχος, καί ἡ ἔγκαιρη καί δυναμική ἐπιστροφή μας στήν ἑλληνορθόδοξη Παράδοση.