Θεοτόκος, εικόνα της Ανθρώπινης Ελευθερίας (Μητροπολίτου Καλλίστου Διοκλείας (Γουέαρ)

 

Ουκ ειμί ελεύθερος; (Α΄Κορ. 9, 1)
Ως πείθων, ου βιαζόμενος ˙ βία γαρ ου πρόσετι τω Θεώ.
[Ο Θεός πείθει και δεν βιάζει ˙ γιατί η βία δεν του ταιριάζει.]
(Επιστολή προς Διόγνητον vii, 4).

Τί να προσφέρουμε;
Σε έναν ορθόδοξο ύμνο που ψάλλεται την παραμονή των Χριστουγέννων στον εσπερινό, η παρθένος Μαρία θεωρείται η ανώτερη και πληρέστερη προσφορά που η ανθρωπότητά μας μπορεί να προσφέρει στον Δημιουργό:
Τι σοι προσενέγκωμεν Χριστέ,
ότι ώφθης επι γης ως άνθρωπος δι΄ημάς;
έκαστον γαρ των υπό σου γενομένων κτισμάτων
την ευχαριστίαν σοι προσάγει ˙
οι άγγελοι τον ύμνον ˙
οι ουρανοί τον αστέρα ˙
οι μάγοι τα δώρα ˙
οι ποιμένες το θαύμα ˙
η γη το σπήλαιον ˙
η έρημος την φάτνην ˙
ημείς δε μητέρα παρθένον.
Ως η υπέρτατη ανθρώπινη προσφορά μας, η Μητέρα του Θεού αποτελεί πρότυπο – δίπλα στον ίδιο τον Χριστό και με τη χάρη του Θεού – του τι σημαίνει να είναι κανείς πρόσωπο. Είναι ο καθρέφτης, μέσα στον οποίο αντικατοπτρίζεται το δικό μας αληθινό ανθρώπινο πρόσωπο. Και ό,τι αυτή εκφράζει, ως πρότυπο και παράδειγμά μας, είναι πέρα από κάθε ανθρώπινη ελευθερία. «Ουκ ειμί ελεύθερος;» διερωτάται ο απόστολος ˙  και η Παναγία μας δείχνει ακριβώς τι σημαίνει αυτή η ελευθερία.
Η ελευθερία, η ικανότητα δηλαδή να παίρνει κανείς ηθικές αποφάσεις ενσυνείδητα και με την αίσθηση της πλήρους ευθύνης ενώπιον του Θεού, είναι αυτή που περισσότερο από κάθε τι άλλο κάνει τον άνθρωπο να ξεχωρίζει από τα άλλα ζώα. Ο Σέρεν Κίρκεγκωρ γράφει ότι «το πιο τρομακτικό πράγμα που παραχωρήθηκε στα ανθρώπινα πρόσωπα είναι η επιλογή, η ελευθερία».  1  Χωρίς την ελευθερία της επιλογής, δεν υπάρχει αυθεντικό πρόσωπο. Όταν ο Θεός λέει στον Ισραήλ, «διαμαρτύρομαι υμίν σήμερον τον τε ουρανόν και την γην, την ζωήν και τον θάνατον δέδωκα πρό προσώπου υμών, την ευλογίαν και την κατάραν ˙ έκλεξαι…»  2  μας προσφέρει ένα δώρο, συχνά πικρό και επώδυνο, ακόμα και τραγικό, που είναι δύσκολο να το χρησιμοποιήσουμε ορθά, χωρίς το οποίο, όμως, δεν είμαστε αυθεντικά ανθρώπινοι. Είναι η ελευθερία της επιλογής, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, που απαρτίζει την εικόνα του Θεού μέσα μας.
Αυτό βέβαια πρέπει να επεξηγηθεί. Η Θεία ελευθερία είναι απροϋπόθετη, ενώ η δική μας ελευθερία, μέσα σε έναν αμαρτωλό και πεπτωκότα κόσμο, είναι περιορισμένη, ποτέ δεν καταργείται ˙ παραμένει, κατά κάποιο τρόπο, απαραμείωτη και αναφαίρετη.
Ας εξετάσουμε μαζί τη φύση αυτής της ελευθερίας, που είναι ουσιαστική για το ανθρώπινο πρόσωπό μας και την οποία η υπερευλογημένη Θεοτόκος επέδειξε σε υπερθετικό βαθμό στον Ευαγγελισμό.
Α ν τ α π ό κ ρ ι σ η   σ τ η ν   Ε λ ε υ θ ε ρ ί α
Κατά την άποψη του Καρλ Μπάρτ, είναι θεμελιώδες σφάλμα να φανταστούμε ότι στον Ευαγγελισμό η Παναγία παίρνει μιαν απόφαση, από την οποία εξαρτάται η σωτηρία του κόσμου. Όμως, το να δούμε στην Παναγία (όπως υποστηρίζει ο Μπάρτ στην Εκκλησιαστική Δογματική του) «το ανθρώπινο δημιούργημα που συνεργάζεται με τρόπο δουλικό στη δική της λύτρωση στη βάση της προληπτικής χάριτος» είναι αίρεση, στην οποία το «Όχι», πρέπει να διατυπωθεί με τρόπο αμείλικτο. Κατά τον Μπάρτ, πρέπει να καταλάβουμε το ρόλο της στον Ευαγγελισμό, «μόνο ως τη μορφή του ανθρώπου χωρίς θέλημα, χωρίς επιτεύγματα, χωρίς δημιουργικότητα, χωρίς αυτεξούσιο, μόνο ως τη μορφή του ανθρώπου που μπορεί απλώς και μόνο να λάβει, απλώς και μόνο να είναι έτοιμος, απλώς και μόνο να αφήσει να γίνει κάτι στον – αλλά και μαζί με τον – εαυτό του». ( 3)
Η προσέγγιση της χριστιανικής Ανατολής είναι εντελώς διαφορετική. Όπως διατυπώνεται από τον λαϊκό θεολόγο του 14ου αι. άγιο Νικόλαο τον Καβάσιλα:
«Η σάρκωση του Λόγου δεν ήταν μόνο έργο του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος – του πρώτου συναινούντος, του δευτέρου κατερχομένου, του τρίτου επισκιάζοντος – αλλά και  έργο της θέλησης και της πίστης της Παρθένου. Χωρίς τα τρία Θεία Πρόσωπα το σχέδιο αυτό δεν θα μπορούσε να τεθεί σε κίνηση ˙ αλλά και, με ανάλογο τρόπο, το σχέδιο αυτό δεν θα μπορούσε να φέρει αποτέλεσμα χωρίς τη συναίνεση και την πίστη  της πανάγνου Παρθένου. Μόνο αφού τη διδάσκει και την πείθει, πράγματι, ο Θεός, την καθιστά μητέρα Του και παίρνει από αυτή τη σάρκα, που η ίδια συνειδητά επιθυμεί να Του προσφέρει. Ακριβώς όπως ο Ίδιος συνελήφθη με τη δική Του ελεύθερη επιλογή, με τον ίδιο τρόπο και αυτή έγινε μητέρα Του εθελούσια και με την ελεύθερη συναίνεσή της».  (4)
Ο Καβάσιλας αντιλαμβάνεται τη σημαντικότατη συμβολή της κτιστής ανθρώπινης ελευθερίας της Παρθένου στη Σάρκωση. «Ως πείθων, ου βιαζόμενος». Η δήλωση αυτή στην προς Διόγνητον Επιστολή εφαρμόζει επακριβώς στο γεγονός του Ευαγγελισμού. Ο Θεός χτυπά την πόρτα, δεν τη σπάζει.
Η Παναγία έχει επιλεγεί, αλλά και η ίδια κάνει μια πράξη επιλογής. Δεν είναι απλώς και μόνο δεκτική, δεν είναι απλώς και μόνο «χωρίς θέλημα, χωρίς επιτεύγματα, χωρίς δημιουργικότητα», αλλά ανταποκρίνεται με δυναμική ελευθερία. Όπως το εκφράζει ο Άγιος Ειρηναίος, «η Μαρία συνεργάζεται με την Οικονομία». 5  Κατά τον Απόστολο Παύλο, είναι «συνεργός» του Θεού, δηλαδή όχι μόνο ένα εύκαμπτο εργαλείο, αλλά δραστήρια μέτοχος του μυστηρίου. Δεν παρατηρούμε σε αυτήν παθητικότητα αλλά ανάμειξη, όχι υποταγή αλλά συνεργασία, όχι παράδοση αλλά αμοιβαιότητα σχέσης.
Όλα αυτά συνοψίζονται στην απάντηση της Παναγίας στον άγγελο: «Ιδού η δούλη Κυρίου _ γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». 6  Η απάντηση αυτή δεν ήταν ένα αναπόφευκτο συμπέρασμα _  η Παναγία θα μπορούσε να είχε αρνηθεί. Η βία είναι ξένη προς τη θεία φύση και έτσι ο Θεός δεν ενανθρώπησε χωρίς να ζητήσει πρώτα τη θεληματική συμφωνία εκείνης την οποία επιθυμούσε να καταστήσει μητέρα Του. Όπως επιμένει ο πάπας Παύλος, στην περίφημη δήλωσή του Marialis Cultus (Η Λατρεία της Μαρίας) (2 Φεβρουαρίου 1974), η Παναγία «εμπλέκεται από τον Θεό σε διάλογο μαζί Του» και «δίνει τη δραστική και υπεύθυνη συγκατάθεσή της». Πρέπει να δούμε σε αυτήν όχι απλώς μια «δειλά υποταγμένη γυναίκα», 7  αλλά μια γυναίκα που κάνει μια «θαρραλέα επιλογή». Παίρνει μιαν απόφαση. Είναι εντυπωσιακό γεγονός – στο οποίο ποτέ δεν θα μπορέσουμε να στρέψουμε τη σκέψη μας αρκετά ικανοποιητικά – το ότι, ενώ η δημιουργία του κόσμου έγινε πραγματικότητα αποκλειστικά από την εξάσκηση της Θείας βούλησης, η αναδημιουργία του κόσμου τέθηκε σε κίνηση μέσα από τη συνεργασία μιας νεαρής χωρικής που αρραβωνιάστηκε έναν ξυλουργό.
Μ ε τ ο χ ή,  Σ ι ω π ή,  Π ό ν ο ς
Αν η Θεοτόκος αποτελεί αληθή εικόνα της ανθρώπινης ελευθερίας, της αυθεντικής ελευθερίας και απελευθέρωσης, τη στιγμή του Ευαγγελισμού, τότε η δράση και αντίδρασή της στα γεγονότα που ακολουθούν αμέσως μετά στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιον, επεξηγεί τρεις βασικές συνέπειες του τι σημαίνει να είσαι ελεύθερος. Η ελευθερία συνδέεται με τη μετοχή, τη σιωπή και τον πόνο.
Η ελευθερία συνδέεται με τη μετοχή. Η πρώτη ενέργεια της Παναγίας, μετά τον Ευαγγελισμό, ήταν να μοιραστεί τα καλά νέα με κάποιο άλλο πρόσωπο. Πηγαίνει με σπουδή στα ορεινά, στο σπίτι του Ζαχαρία και χαιρετά την εξαδέλφη της Ελισάβετ.  (8)
Εδώ υπάρχει ένα ουσιαστικό στοιχείο της ελευθερίας: δεν μπορείς να είσαι ελεύθερος μόνος. Η ελευθερία δεν είναι μοναχική αλλά κοινωνική. Υπονοεί σχέση, ένα «Εσύ» όπως και ένα «Εγώ». Εκείνος που είναι εγωκεντρικός, που απαρνείται κάθε ευθύνη έναντι των άλλων, δεν κατέχει τίποτε περισσότερο από μια κίβδηλη ελευθερία. Στην πραγματικότητα, είναι αξιοθρήνητα ανελεύθερος. Η απελευθέρωση, στην ορθή της κατανόηση, δεν είναι περιφρονητική απομόνωση ή επιθετική αυτοδιεκδίκηση, αλλά συνεργασία και αλληλεγγύη. Να είμαστε ελεύθεροι σημαίνει να μοιραζόμαστε το πρόσωπο, να βλέπουμε με τα μάτια των άλλων, να αισθανόμαστε με τα αισθήματά τους: «είτε πάσχει εν μέλος, συμπάσχει πάντα τα μέλη». 9  Είμαι ελεύθερος μόνο αν γίνω πρόσωπο, αν στραφώ προς τους άλλους, κοιτώντας μέσα στα μάτια τους και επιτρέποντάς τους να κοιτούν μέσα στα δικά μου. Να αποστρέψω το πρόσωπό μου, να αρνηθώ τη μετοχή, σημαίνει να στερηθώ την ελευθερία.
Στο σημείο αυτό το χριστιανικό δόγμα περί Θεού βρίσκεται σε άμεση συνάφεια με την κατανόησή μας περί ελευθερίας. Ως χριστιανοί πιστεύουμε σε ένα Θεό που δεν είναι απλώς «Μονάς», αλλά «Μονάς εν Τριάδι». Η θεία εικόνα μέσα μας είναι συγκεκριμένα η εικόνα του Τριαδικού Θεού. Ο Θεός, ο δημιουργός και το αρχέτυπό μας, δεν είναι ένα μόνο πρόσωπο, αυτάρκης και αγαπών μόνο τον Εαυτό Του, αλλά είναι κοινωνία τριών προσώπων, που το Ένα μένει μέσα στο Άλλο, μέσα από μιαν αδιάκοπη κίνηση αμοιβαίας αγάπης.
Από αυτό προκύπτει ότι η θεία εικόνα μέσα μας, που αποτελεί την άκτιστη πηγή της ελευθερίας μας, είναι μια εικόνα σχέσης, που γίνεται αντιληπτή μέσα από τη συντροφικότητα και την περιχώρηση. Αν πει κανείς: «είμαι ελεύθερος, γιατί είμαι δημιουργημένος κατ΄εικόνα Θεού», είναι ανάλογο με το να πει: «Σε χρειάζομαι, ώστε να είμαι ο εαυτός μου». Δεν υπάρχει πραγματικό πρόσωπο, εκτός αν υπάρχουν δύο πρόσωπα σε αμοιβαία σχέση ˙  και δεν υπάρχει πραγματική ελευθερία παρά εκεί όπου υπάρχουν δύο τουλάχιστον πρόσωπα που μοιράζονται μαζί την ελευθερία τους.
Εδώ, λοιπόν, έχουμε το πρώτο στοιχείο που η Παναγία μας διδάσκει για την ελευθερία. Το στοιχείο αυτό δηλώνει σχέση, άνοιγμα στους άλλους, ευαισθησία. Κανένας μας δεν μπορεί να είναι ελεύθερος χωρίς το ρίσκο και την περιπέτεια της μοιρασμένης αγάπης.
Αν η ελευθερία σχετίζεται με τη μετοχή, τότε σχετίζεται και με τη σιωπή, δηλαδή με το να ακούει κανείς. «Ιδού η δούλη Κυρίου  ˙ γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου», απαντά η Παναγία στον Ευαγγελισμό. Η στάση της είναι στάση ακοής του Λόγου του Θεού. Πράγματι, αν δεν είχε ακούσει το Λόγο του Θεού και δεν τον είχε λάβει μέσα στην καρδιά της, μέσα από την ακοή, δεν θα μπορούσε ποτέ να συλλάβει και να φέρει στην κοιλία της τον Λόγο κατά τρόπο φυσικό. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς επιμένει να παρουσιάζει αυτό το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Θεοτόκου, ως εκείνης που ακούει, σε περισσότερες από μια περιπτώσεις. Μετά την επίσκεψη των ποιμένων στον νεογέννητο Χριστό, γράφει: «η δε Μαρία πάντα συνετήρει τα ρήματα ταύτα συμβάλλουσα εν τη καρδία αυτής»  10 . Ο Ευαγγελιστής τελειώνει τη διήγηση του δωδεκαετούς Ιησού με ένα παρόμοιο σχόλιο: «και η μήτηρ αυτού διετήρει πάντα τα ρήματα ταύτα εν τη καρδία αυτής»  11 . Η ανάγκη της να ακούσει τονίζεται το ίδιο εμφατικά στην προειδοποίησή της στους δούλους κατά το γάμο της Κανά, «ό,τι αν λέγη υμίν, ποιήσατε».  12   . Αυτές είναι και οι τελευταίες αναφερόμενες λέξεις της στα Ευαγγέλια, η πνευματική της κληρονομιά στην Εκκλησία: «Άκουσε, δέξου, απάντησε». Αργότερα, στο Ευαγγέλιο του Λουκά – όταν η γυναίκα από το πλήθος ευλογεί τη Μητέρα του Χριστού και Εκείνος απαντά «μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν»  13  – σε πλήρη αντιδιαστολή με Οποιονδήποτε υπαινιγμό έλλειψης σεβασμού προς εκείνη που τον κυοφόρησε, ο Χριστός ζητά να φανερώσει περισσότερο τι αποτελεί την πραγματική της δόξα. Δεν θα τιμάται απλά λόγω του φυσικού γεγονότος της μητρότητάς της, αλλά γιατί άκουσε ενδόμυχα το λόγο του Θεού με όλη της τη θέληση και με πλήρη αξιοπρέπεια της προσωπικής της ελευθερίας και τον διατήρησε μέσα της.
Επομένως, φανερώνεται και ένας δεύτερος τρόπος, με τον οποίο η Θεοτόκος καθίσταται εικόνα της ανθρώπινης ελευθερίας. Για τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά και την Ορθόδοξη μυστική παράδοση η Παναγία είναι μια «ησυχάστρια», που υπηρετεί το Άγιο Πνεύμα με τη σιωπή της καρδιάς. Η εσωτερική σιωπή αυτού του είδους δεν είναι αρνητική – μια απλή απουσία ήχων ή μια παύση μεταξύ λέξεων – αλλά είναι θετική και ζωντανή, πηγάζοντας από τα βάθη της ύπαρξής μας και αποτελώντας μέρος της βασικής δομής του ανθρωπίνου προσώπου μας. Χωρίς σιωπή δεν είμαστε αυθεντικά ανθρώπινοι και χωρίς σιωπή δεν είμαστε αυθεντικά ελεύθεροι. Ενώ η αδιάκοπη φλυαρία υποδουλώνει, η ικανότητα να ακούει κανείς είναι ουσιαστικό μέρος της ελευθερίας. Η Θεοτόκος είναι ελεύθερη γιατί ακούει. Αν δεν γίνουμε ικανοί να ακούμε τους άλλους – αν δεν αποκτήσουμε, ως ένα βαθμό, τη δημιουργική εσωτερική σιωπή, όπως έκανε η ίδια – θα πάσχουμε από απουσία πραγματικής ελευθερίας. Μόνο εκείνος που ξέρει να σιωπά και να ακούει είναι ικανός και να παίρνει αποφάσεις με αυθεντική ελευθερία επιλογής.
Υπάρχει, επίσης, και μια τρίτη πλευρά της ελευθερίας που υπογραμμίζει το Ευαγγέλιο του Λουκά. Κατά την Υπαπαντή του Χριστού, λέει ο Συμεών στην Παναγία «και σου αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία».  14
Η ελευθερία σχετίζεται με τον πόνο. Αυτό σημαίνει κένωση (άδειασμα του εαυτού), άρση του σταυρού, εγκατάλειψη της ζωής για χάρη των άλλων. Η εθελοντική επιλογή της Παναγίας στον Ευαγγελισμό της δημιουργεί θλίψη, αλλά και χαρά. Ανάμεσα στους σύγχρονους διανοητές ο Ρώσος Νικολάι Μπερντιάγιεφ – ο «δέσμιος της ελευθερίας», όπως τον αποκαλούσαν οι κριτικοί του, ένα προσωνύμιο που του προξενούσε ιδιαίτερη ικανοποίηση – έχει παρατηρήσει με οξεία σαφήνεια το υψηλό κόστος της ελευθερίας. «Πάντοτε γνώριζα», δηλώνει στην αυτοβιογραφία του Όνειρο και Πραγματικότητα, «ότι η ελευθερία γεννά τον πόνο, ενώ η άρνηση να είναι κανείς ελεύθερος, ελαττώνει τον πόνο.
Η ελευθερία δεν είναι εύκολη, όπως διατείνονται οι εχθροί της και οι συκοφάντες της  _  η ελευθερία είναι βαρύ φορτίο. Οι άνθρωποι… συχνά απαρνούνται την ελευθερία για να ελαφρύνουν τη μοίρα
τους». 15
Ο κοπιώδης, θυσιαστικός χαρακτήρας της ελευθερίας είναι το ίδιο προφανής και στη διήγηση του Ντοστογιέφσκι «Το Αφήγημα του Μεγάλου Ιεροεξεταστή» στο έργο του Οι Αδελφοί Καραμαζόβ. Ο ιεροεξεταστής μέμφεται τον Χριστό γιατί κατέστησε την ανθρωπότητα ελεύθερη και, επομένως, της επέβαλε έναν πόνο πολύ οξύ για να τον υπομείνει. Εξαιτίας της λύπησης για την ανθρώπινη αγωνία, όπως υποστηρίζει ο ιεροεξεταστής, ο ίδιος και οι συνάδελφοί του έχουν αφαιρέσει το σκληρό αυτό δώρο της ελευθερίας: «Διορθώσαμε τη δουλειά σου», λέει στον Χριστό. Έχει δίκιο. Η ελευθερία είναι πραγματικά ένα βαρύ φορτίο, όπως κατάλαβε πολύ καλά η Παναγία κάτω από το Σταυρό. Ωστόσο, χωρίς ελευθερία δεν μπορεί να υπάρχει ούτε πραγματικό πρόσωπο ούτε αμοιβαία αγάπη. Αν αρνούμαστε να ασκήσουμε το δώρο της ελευθερίας που ο Θεός μας προσφέρει, υποβιβάζουμε τους εαυτούς μας σε υπανθρώπους  ˙  και αν αρνούμαστε στους άλλους την ελευθερία τους, τους αρνούμαστε το δικαίωμα να είναι άνθρωποι.
Αυτοί είναι μερικοί από τους τρόπους , μέσα από τους οποίους η Θεοτόκος, ο καθρέπτης και το πρότυπό μας, λειτουργεί ως εικόνα της ανθρώπινης ελευθερίας. «Ουκ ειμί ελεύθερος;» Πράγματι, ο καθένας μας έχει δημιουργηθεί ελεύθερος. Όμως η ελευθερία δεν είναι μόνο δώρο, αλλά και πρόκληση, έργο το οποίο πρέπει να φέρει κανείς σε πέρας, όπως φανερώνει το παράδειγμα της Θεοτόκου. Η ελευθερία δεν πρέπει απλώς να γίνεται αποδεκτή, αλλά χρειάζεται να ανακαλύπτεται, να μαθαίνεται, να χρησιμοποιείται, να γίνεται αντικείμενο υπεράσπισης – και τελικά να προσφέρεται. Ας ολοκληρώσουμε την αναφορά στον Κίρκεγκωρ, με την οποία ξεκινήσαμε. «Το πιο τρομακτικό πράγμα που παραχωρήθηκε στα ανθρώπινα πρόσωπα είναι η επιλογή, η ελευθερία. Και αν θέλεις να σώσεις την ελευθερία σου και να την κρατήσεις, υπάρχει μόνο ένας τρόπος: εκείνο το ίδιο δευτερόλεπτο να την επιστρέψεις στον Θεό, και μαζί της τον ίδιο σου τον εαυτό». Μόνο με την επιστροφή της ελευθερίας μας στον Θεό – μέσα από την μετοχή, τη σιωπή και τον πόνο – μπορούμε πραγματικά να γίνουμε ελεύθερα πρόσωπα κατ΄εικόνα της Αγίας Τριάδας, με βάση το παράδειγμα της υπερευλογημένης Θεοτόκου.
3. Τομ. 1, μέρος 2 (Εδιμβούργο, 1956), σελ. 143, 191.
4. Λόγος εις τον Ευαγγελισμόν 4 – 5. Pastrologia Orientalis 19, 488.
5. Κατά Αιρέσεων 3.21.7/PG 7, 953B.
6. Λουκ. 1, 38.
7. § 37.
8. Λουκ. 1, 39 – 40.
9. Α΄Κορ. 12, 26.
10. Λουκ. 2, 19.
11. Λουκ. 2, 51.
12. Λουκ. 2, 5.
13. Λουκ. 10, 27 – 28.
14. Λουκ. 2, 35.
Από το περιοδικό ¨ΒΗΜΟΘΥΡΟ¨ τεύχος 1ο  σελ. 42-46

Ο Σταυρός ελπίδα των Χριστιανών, σωτήρας των απεγνωσμένων

Τόν Σταυρόν πού μάς σώζει μάς δίδει ο Θεός

Με την ευκαιρία της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως , ας σταθούμε λίγο στους σταυρούς της ζωής μας.
Οι περισσότεροι από μας στις θλίψεις και στα βάσανα της ζωής, στους πειρασμούς και στο θάνατο, χάνομε την υπομονή μας και το κουράγιο, γκρινιάζουμε, ολιγοπιστούμε και γογγύζουμε κατά του Θεού. Δυστυχώς είμεθα ολιγόψυχοι. Τις περισσότερες φορές ρωτούμε «γιατί σε μένα», «τι κακό έκαμα», «γιατί στο παιδί μου αυτή η κακιά αρρώστια», ή «γιατί άφησε ο Θεός να σκοτωθεί, σε κάποιο ατύχημα με την μοτοσικλέτα», «γιατί ο καρκίνος εδώ», «γιατί ο καρκίνος εκεί», στον πατέρα, στη μάνα, στον αδελφό και ούτω κάθε εξής. Ε, έχω ακούσει και αυτό να λένε, «γιατί μέσα σε δυο χρόνια είχαμε τέσσερεις θανάτους», και πολλά άλλα.
Εκατοντάδες οι ερωτήσεις και τα γιατί, με τελικό αποτέλεσμα να καταλήγουμε τις περισσότερες φορές σε γογγυσμό κατά του Αγίου Θεού.

Κάποιος χριστιανός που γόγγυζε διαρκώς εναντίον του Θεού, για τον σταυρό που είχε, έλεγε «ε, και αυτό σε μένα; τι κακό έκανα πάλι και ο Θεός έτσι με τυραννάει, και με τυραννάει τόσο σκληρά, τόσο απάνθρωπος είναι, δεν με λυπάται»; Και άλλα πολλά. Συνήθως αυτά λέμε όλοι μας.
Κάποιο βράδυ όμως είδε το εξής όνειρο:
Ευρισκόταν σε μια μεγάλη λεωφόρο, με πλήθος άλλων ανθρώπων, που ήσαν όλοι τους δρομείς. Δηλαδή όλοι έτρεχαν. Και αυτός μαζί. Και το παράδοξο: Έτρεχαν αλλά ο καθένας χωριστά κουβαλούσε στους ώμους του ένα σταυρό. Και στον ύπνο του όμως άρχισε πάλι να γκρινιάζει και να βαρυγκωμά:
«Κοίταξε να δεις αδικία, όλοι τους έχουν μικρότερο σταυρό από μένα, και είναι και πιο ελαφρείς απ’ το δικό μου. Κοίταξε να δεις αδικίες που συμβαίνουν στον κόσμο».
Έτρεχε λοιπόν αγκομαχώντας, βαρυγκωμώντας και βλασφημώντας. Όπως έτρεχε βλέπει ξαφνικά στην άκρη ενός δρόμου ένα πριόνι. Σταματά αμέσως και κόβει ένα μεγάλο κομμάτι από το όρθιο τμήμα του σταυρού και απ’ το κάτω μέρος.
«Α, αυτό μάλιστα», μουρμούρισε, «λογικό το μέγεθος και λογικό το βάρος….»
Ε, και το ξαναφόρτωσε και άρχισε πάλι να τρέχει. Καθώς όμως έτρεχαν όλοι οι δρομείς, σε κάποιο σημείο σταματούσαν. Γιατί; Γιατί ο δρόμος ήταν σπασμένος πέρα για πέρα χιλιόμετρα. Πέρα από την πλατειά αυτή λεωφόρο δηλαδή, και δεξιά και αριστερά ο δρόμος ήταν κομμένος στη μέση. Ένα τεράστιο χάσμα, ένα τεράστιο κενό, φαίνεται πως θα είχε γίνει κάποιος σεισμός και χώρισε το έδαφος, όπως και το δρόμο στη μέση. Οι δρομείς όμως τι έκαναν; Σταματούσαν βέβαια για λίγο, διάλεγαν κάποιο σημείο γιατί ο σεισμός δεν το κόβει σε ευθεία γραμμή, κάνει ζικ-ζακ. Διάλεγαν κάποιο σημείο, άπλωναν το σταυρό τους κάτω, ενώνοντας το χάσμα, το άνοιγμα δηλαδή, και έκαναν έτσι μια προσωρινή γέφυρα. Πατούσαν πάνω στο σταυρό και έτσι περνούσαν απ’ τη μια όχθη στην άλλη. Όταν περνούσαν απέναντι, σήκωναν και πάλι ξανά τον σταυρό τους, τον έβαζαν στους ώμους τους, και συνέχιζαν το τρέξιμο, την πορεία.
Κάποτε έφθασε και αυτός στο άνοιγμα του δρόμου, και έκανε ο,τι οι άλλοι δρομείς. Άπλωσε δηλαδή το σταυρό κάτω. Ο σταυρός όμως ήταν πλέον κοντός. Όποιο σημείο και να διάλεξε, δεν μπορούσε να περάσει απέναντι, δεν μπορούσε να γεφυρώσει το χάσμα. Όλοι οι δρομείς πέρασαν και μόνον αυτός παρέμεινε εκεί, κλαίγοντας με απελπισία, και κτυπώντας το κεφάλι του στη γη, για την ανοησία που έκαμε, και για τις βαρυγκόμιες που ξεστόμισε. Και μ’ αυτό ξύπνησε τρομαγμένος.
Προβληματίστηκε πολύ, και σιγά σιγά άλλαξε τρόπους και συμπεριφορά ζωής. Άλλαξε στάση απέναντι στα βάσανα και στους πειρασμούς αυτής της ζωής. Μετανόησε, εξομολογήθηκε, κοινώνησε. Με την καινούργια εν Χριστώ ζωή, μπορούσε πλέον να ευχαριστεί και να δοξολογεί τον Θεό για όσες θλίψεις και στεναχώριες περνούσε ο ίδιος, και η οικογένειά του, σ’ αυτόν τον μάταιο κόσμο που ζούμε.

Χριστιανοί μου, σε ένα παλιό μου κήρυγμα πριν από δύο τρία περίπου χρόνια, σας είχα ειπεί ότι υπάρχουν στη ζωή μας τρείς σταυροί. Ο πρώτος είναι αυτός που μας δίδει ο Θεός, και που είναι στα μέτρα μας. Σηκώνεται με κάποια ευκολία, γιατί τον σηκώνει και ο Χριστός μαζί. Στέλνει τον Κηρυναίον του, δηλαδή τη Θεία Χάρη, που μας βοηθά αποτελεσματικά στην άρση του σταυρού μας. Δίδεται με αγάπη και με πολλή σοφία. Και κάτω από το άγρυπνο βλέμμα της Θείας Πρόνοιας. Και για το συμφέρον της ψυχής μας, και για να δοξάζεται το όνομα του Αγίου Θεού. Άλλωστε όλοι οι άγιοι, όλοι οι δίκαιοι, και όλοι οι ευσεβείς, όπως και ο Ιώβ, είχαν και έχουν πειρασμούς. Μέσα απ’ αυτές τις σκληρές δοκιμασίες, δοξάζεται ο Θεός, και κερδίζει η ψυχή την Βασιλεία των Ουρανών. Κερδίζει και αυτή η ζωή, κερδίζει και την άλλη. «Άρον τους πειρασμούς και ουδείς ο σωζόμενος», μας λένε οι άγιοι Πατέρες. Μας το βεβαιώνει και ο λόγος του Θεού, θα τον ακούσουμε και αυτόν μεθαύριο. «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν, και αράτω τον σταυρόν αυτού καθ’ ημέραν, και ακολουθήτω μοι».
Ο δεύτερος σταυρός είπαμε ότι είναι εκείνος που κατά παραχώρησιν, ή κατ’ άκραν οικονομίαν, ή κατ’ ευδοκίαν επιτρέπεται από τον Θεόν να έλθει στη ζωή μας. Και τον επιτρέπει ο Θεός για να ξυπνήσουμε από τον λήθαργο της αδιαφορίας, και γενικά της αμαρτίας και ερχόμενοι εις μετάνοια να διορθώσουμε το κακό που προκαλέσαμε, που κάναμε στην ψυχή μας. Οι πειρασμοί αυτοί δημιουργούνται, του Θεού επιτρέποντος πάντοτε, είτε από τον πόλεμο των φθονερών δαιμόνων, ή από την κακία, την πονηριά, το δόλο, το συμφέρον, την αδικία και τον φθόνο των συνανθρώπων μας. Είτε από την διεφθαρμένη φύση μας, που κλίνει προς τα πονηρά της πονηρίας και της αμαρτίας, «εκ νεότητος ημών», από παιδικής ηλικίας, από βρέφος, είτε από έκτακτα καιρικά φαινόμενα, όπως είναι οι σεισμοί, οι καταποντισμοί, οι πλημμύρες δηλαδή, οι πυρκαγιές, το χαλάζι και άλλα. Τα ζούμε τακτικά αλλά αδιαφορούμε. Είτε από γεγονότα που αναστατώνουν και το έθνος μας, ή όλα τα έθνη μαζί, όπως είναι οι εμφύλιοι αλληλοσπαραγμοί, οι πόλεμοι οι εθνικοί και οι παγκόσμιοι, ή οι οικονομικές καταστροφές και άλλα πολλά άλλα. Και το συμπέρασμα είναι ότι τα πάντα προκαλούνται για να συνέλθουμε από την νάρκη της αμαρτίας. Ο Θεός που «πάντας θέλει σωθείναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν», μεθοδεύει πολλούς τρόπους για να μας οδηγήσει, αδελφοί μου, στο δρόμο της σωτηρίας μέσω της μετανοίας.
Ο τρίτος σταυρός που αναφέραμε είναι αυτός που διαλέγουμε μόνοι μας. Και είναι βαρύς και ασήκωτος. Βλέπετε ο άλλος που είδε στον ύπνο του, τον έκοψε. Άρα τον έφτιαξε μόνος του. Τέτοιο σταυρό φτιάχνει αυτός που παίρνει ναρκωτικά. Ή αυτός που με το πολύ πιοτό καταντά αλκοολικός. Ή αυτός που ρίχνεται στα δίχτυα του τζόγου και των τυχερών παιχνιδιών. Και άλλοι σταυροί υπάρχουνε που φτιάχνουμε μόνοι μας, ή μήπως το σταυρό της λαιμαργίας ή της φιλαργυρίας ή της αρχομανίας δεν τον φτιάχνουμε μόνοι μας; Ο χειρότερος όμως σταυρός που κάνουμε μόνοι μας και τον σηκώνουμε τις περισσότερες φορές χωρίς ελπίδα σωτηρίας με πολλή πολλή απελπισία, είπα τις περισσότερες, όχι όλες, διότι «ουκ αδυνατίσει παρά τω Θεώ παν ρήμα», άμα θέλεις σώζεσαι, και αν νομίζεις ότι αυτό σου είναι αδύνατο, το ζητάς απ’ το Θεό και στο κάνει δυνατό. Ποιοι είναι αυτοί οι σταυροί; Είναι ο σταυρός της ομοφυλοφιλίας, του σοδομιτισμού, να μην πω άλλα, γιατί και ο χώρος είναι ιερός, και αυτά στις ημέρες μας. Στην ανατολή του εικοστού πρώτου αιώνος, ο πολιτισμός της ασυδοσίας δεν μας πάει μπροστά, αλλά πίσω, χιλιάδες χρόνια πίσω, τότε που βασίλευαν αυτές οι εκτροπές της φύσεως, στα χρόνια δηλαδή της ειδωλολατρίας, και μας προειδοποίησε ο λόγος του Θεού, μας προειδοποίησε ο Απόστολος Παύλος, στο πρώτο του κεφάλαιο, στην Προς Ρωμαίους Επιστολή, στίχοι 22-32, -να τους μελετήσετε. Αυτός ο σταυρός είναι ο πιο χειρότερος στον αιώνα μας.
Υπάρχει όμως και ένας τέταρτος σταυρός, ο πιο ευλογημένος, που οδηγεί στον αγιασμό και στην θέωση. Μάλιστα υπάρχει και τέτοιος σταυρός. Είναι σταυρός ασκητικός, που έχει μέσα του το αναίμακτο μαρτύριο της συνειδήσεως, και γι’ αυτόν τον σταυρό καμαρώνω! Μόνος μου τον επιλέγω, γι’ αυτό και κάθε μέρα βιάζομαι, αφού οι βιασταί αρπάζουσι την Βασιλείαν του Θεού, την Βασιλείαν των Ουρανών. Έτσι λοιπόν βία στην προσευχή, βία στην εγκράτεια, βία στην πνευματική νηστεία των αισθήσεων και των λογισμών, βία στο κομποσχοίνι, βία στην αγρυπνία, βία στο να υπομένω αγογγύστως τα δεινά της ζωής. Βία στην υπακοή. Βία στην τήρηση των εντολών, βία για πνευματική ζωή, δηλαδή βία για μετάνοια καθημερινή, νήψη και προσοχή, βία! Βία, βία κατά Χριστόν! Και ο σταυρός αυτός γίνεται ανάστασις, ο πόνος λύτρωσις, και το σκοτάδι φως. Ιδού ο αγιασμός!

Χριστιανοί μου, κάθε σταυρός στη ζωή μας, κάθε πόνος και θλίψις, όταν σηκώνεται με υπομονή και δοξολογία προς τον Θεόν είναι ευλογία, θεία ευλογία. Ενώ το κακόν και η αμαρτία είναι κατάρα και κόλασις αιωνία. Εμείς επιλέγουμε ποια θα είναι η στάσις στη ζωή. Τι διαλέγομε; Την αγάπη ή το μίσος; Την αρετή ή την κακία; Την πνευματική βία, ή τη ραθυμία, ή την τεμπελιά, ή την αδιαφορία, τι διαλέγουμε; Το Ευαγγέλιο του Θεού ή τις προπαγάνδες και τα συνθήματα του κόσμου τούτου της αμαρτίας και της κουλτούρας του αιώνος μας;
Εμείς διαλέγουμε τον Σταυρόν του Χριστού όλοι μας, όσοι είμαστε εδωμέσα σήμερα διαλέγουμε αυτόν τον Σταυρόν, τον Σταυρόν του Χριστού, γι’ αυτό και πιστεύουμε και ομολογούμε, αυτό που διακήρυξε ο Απόστολος Παύλος.
«Εμοί το ζειν Χριστός, και το αποθανείν κέρδος».
Αμήν.

Προσκυνητής στην κορυφή του Άθω

 

Στην κορυφή του Αγίου Όρους,στα 2033 μέτρα,βρίσκεται ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος το οποίο χτίστηκε επί οικουμενικού Πατριάρχου Ιωακείμ Γ το 1894 και εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο του 1895

Η διαδρομή πήγαινε-έλα ξεκινώντας από την Σκήτη της Αγία Άννα; διαρκεί περίπου 8 ώρες.Η κορυφή έξι μήνες το χρόνο είναι καλυμμένη με χιόνι.

Από το Κυριακόν της σκήτης της Αγίας Άννης μέχρι τη διασταύρωση για το δρόμο που οδηγεί στην κορυφή θέλεις περίπου 1ώρα και ένα τέταρτο.Ακολουθώντας τον δρόμο μέσα από το δάσος με τις βελανιδιές μετά από μιάμιση ώρα φτάνεις στα 1500 μέτρα στο εκκλησάκι της Παναγίας.Εδώ υπάρχει ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος όπου μπορείς να ανάψεις φωτιά και να απλώσεις τους υπνόσακους

Στη συνέχεια,ανεβαίνεις κάνοντας ένα ζιγκ-ζαγκ προς έναν ορατό λόφο στα 1900 μέτρα.Από εκεί μέχρι την κορυφή χρειάζεσαι ακόμη 1 ώρα.

Όταν έχει ξαστεριά(σπάνιο ακόμη και το καλοκαίρι)φαίνεται ολόκληρη η χερσόνησος αλλά και ο Όλυμπος.

Την παραμονή της εορτής της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος,μοναχοί από διάφορες αγιορείτικες μονές,συνοδευόμενοι από προσκυνητές,ανεβαίνουν στην κορυφή του Άθω για να τελέσουν αγρυπνία.Μαζί τους έχουν εργαλεία και υλικά για να διορθώσουν τυχόν ζημιές από τους σφοδρούς ανέμους.

Ακόμη κι αν η σήμανση κατά τη διαδρομή σε βοηθάει να φτάσεις στην κορυφή,οι μοναχοί συνιστούν στους προσκυνητές να μην πηγαίνουν ασυνόδευτοι και χωρίς ευλογία

Η δόξα του Σταύρου και τι προσκυνούμε στο Τίμιο Σταυρό

Η δόξα του Σταύρου και τι προσκυνούμε στο Τίμιο Σταυρό

Ο Σταυρός χριστιανοί μου είναι σύμβολο και πραγματικότητα.
Ο Σταυρός είναι η πίστις μας, είναι η δύναμίς μας και η δόξα μας.
«Σταυρός των αγγέλων η δόξα και των δαιμόνων το τραύμα» έψαλλε η Εκκλησία μας στον όρθρο.
Όταν πλησίαζε η ώρα αδελφοί μου, για να σταυρωθεί ο Κύριος, δηλαδή λίγο πριν από το πάθος Του, απευθυνόμενος προς τον ουράνιο Πατέρα Του στην Αρχιερατική προσευχή, μίλησε για την ειδική δόξα που θα έκρυβε ο Σταυρός Του. «Πάτερ ελήλυθεν η ώρα, δόξασόν Σου τον Υιόν». Να δοξάσεις δηλαδή τον Υιόν Σου, Πατέρα μου, με τη θυσία και το μαρτύριο πάνω στο Σταυρό.
Αυτό καταμαρτυρείται και από το έβδομο κεφάλαιο του Ιωάννου, όταν μας καθιστά γνωστόν ότι η χάρις του Αγίου Πνεύματος, που αναγεννά και σώζει κάθε άνθρωπον που πιστεύει στο Χριστό, δεν είχε δοθεί ακόμη σε κανέναν επειδή ο Ιησούς δεν είχε ακόμα δοξασθεί με τη Σταυρική του Θυσία. Και επί λέξει, «ούπω γαρ ήν Πνεύμα Άγιον ότι ο Ιησούς ουδέπω εδοξάσθη». Έτσι η κατάρα του Σταυρικού θανάτου έγινε δόξα Χριστού. Και είναι δόξα γιατί ο Χριστός πάνω στο Σταυρό νίκησε τον διάβολο, νίκησε την αμαρτία, νίκησε και αυτόν τον θάνατον.
Το σιτάρι όταν χάνεται και σπέρνεται στη γη, τότε δοξάζεται, δηλαδή καρποφορεί. Και ο Σταυρός όταν ματώθηκε από το Πανάγιον Αίμα του Χριστού μας, τότε έγινε ένδοξο ξύλο, ανθοφόρο και καρποφόρο. Ο κόκκος του σίτου εάν πεθάνει, πολύν καρπόν φέρει είπε ο ίδιος ο Κύριος. Έτσι και ο καρπός του Σταυρού, γέμισε ολόκληρον τον κόσμον, τον οποίον τρέφει, συντηρεί και σώζει ο Σταυρός του Χριστού.
Και αφού δια του Σταυρικού θανάτου επραγματώθη η σωτηρία ολοκλήρου του ανθρωπίνου γένους, άρα η δόξα του Χριστού είναι και δική μας δόξα.
Σωτηρία, Σταυρός και Δόξα ταυτίζονται γι’ αυτόν που πιστεύει και βαπτίζεται στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Γι’ αυτόν που πιστεύει και τηρεί τις εντολές. Γι’ αυτόν που πιστεύει και συμμετέχει στα Άγια Μυστήρια. Γι’ αυτόν που πιστεύει και ασπάζεται τα Ορθόδοξα δόγματα. Γι’ αυτόν που πιστεύει και μετανοεί αληθινά όταν αμαρτάνει. Γι’ αυτόν που πιστεύει και που αγαπά τον Θεόν και τον πλησίον εξ όλης αυτού καρδίας.
«Ο Σταυρός», κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομον, «την γην ουρανόν εποίησεν, τοις ανθρώποις, τοις αγγέλοις ανέμειξεν, της αμαρτίας την δύναμιν ηφάνισε».
Αν η νίκη της Ορθοδόξου Εκκλησίας αδελφοί μου, μέσα στους 20 αιώνες που πέρασαν, θεωρείται δόξα και τιμή, τότε και ο Σταυρός είναι η δόξα της Εκκλησίας. Οι εχθροί της πίστεώς μας, οι αιρετικοί και οι άθεοι, οι πολέμιοι και οι θεομάχοι, δεν φοβούνται την Εκκλησία πάνω σε θρόνο δοξασμένη. Την φοβούνται και την τρέμουν όταν την βλέπουν Σταυρωμένη. Τότε είναι δυνατή. Τότε είναι παντοδύναμη.
Σταυρός, το του Πατρός θείον θέλημα. Το του Υιού Δόξα, το του Αγίου Πνεύματος αγαλλίαμα. Το του Παύλου καύχημα, όπως και του κάθε πιστού, μας λέγει και μας βεβαιώνει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.
«Τον Σταυρόν Σου προσκυνούμεν Δέσποτα», ψάλλαμε προηγουμένως, όπως θα ψάλλουμε και σε λίγο στην περιφορά του Τιμίου Σταυρού. Αυτό σημαίνει ότι προσκυνούμεν
- Πρώτον την αγάπη, αλλά την σεσαρκωμένη αγάπη στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, και συγχρόνως Σταυρωμένη.
- Δεύτερον, ότι προσκυνούμε το μεγάλο Αρχιερέα. Ο λειτουργός ιερέας, ο κάθε λειτουργός ιερέας, και ο πιο ανάξιος, πέφτει, γονατίζει και προσκυνά την Αγία Τράπεζα, όπου το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού στο Άγιο Δισκοπότηρο. Αλλά και κάθε όμως πιστός αγωνιζόμενος χριστιανός, προσκυνώντας τον Σταυρό, προσκυνά, προσέξτε το, προσέξτε το, προσκυνά, την πρώτη Αγία Τράπεζα, όπου θυσιάστηκε πάνω σ’ αυτήν, δηλαδή στον Γολγοθά, ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου.
- Τρίτον, ότι προσκυνούμε το Αίμα του Ιησού Χριστού, διότι ο Σταυρός είναι εκείνος που ποτίστηκε ολόκληρος από το μοναδικό φάρμακο που προσφέρεται δωρεάν εις άφεσιν αμαρτιών, και εις ζωήν αιώνιον.
- Τέταρτον, ότι προσκυνούμε το Ευαγγέλιον, αφού ο Σταυρός είναι κήρυγμα του Ευαγγελίου. Όπου εκήρυττεν ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, έστηνε πρώτα έναν μεγάλο Σταυρόν, και επειδή ήταν κοντός, ανέβαινε πάνω σε ένα σκαμνί και εκεί εδίδασκε τον λαόν του Θεού. Πολλοί άγιοι μάρτυρες της Εκκλησίας μας, υπέστησαν μαρτυρικόν θάνατον πάνω σε Σταυρό. Οι Πρωτοκορυφαίοι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος, ο χορός των δώδεκα Αποστόλων, αλλά και οι Μεγάλοι Ιεράρχες και οι Οικουμενικοί διδάσκαλοι και Πατέρες της Εκκλησίας μας όπως και όλοι οι άγιοι εκήρυτταν Χριστόν και τούτον Εσταυρωμένον. Και
- Πέμπτον, προσκυνούμεν τον Χριστόν, τον Υιόν του Θεού, τον Θεάνθρωπον Κύριον και Σωτήρα ημών Ιησούν Χριστόν, διότι δεν νοείται Χριστός χωρίς Σταυρόν. Θρόνος του Χριστού είναι ο πόνος του Σταυρού, το μαρτύριον και η θυσία του Σταυρού.

Χριστιανοί μου, η πιο μικρή μας προσευχή γίνεται όταν κάνουμε τον Σταυρό μας, και τον κάνουμε με τα τρία δάχτυλα, τα οποία συμβολίζουν και προτυπούν την Αγία Τριάδα, τον Πατέρα, τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα. Τα άλλα δύο δάχτυλα που είναι ενωμένα δηλώνουν την διπλή φύση του Ιησού Χριστού. Τέλειος άνθρωπος και τέλειος Θεός, ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Κάνοντας το Σταυρό μας, κάτι εκείνη τη στιγμή δηλώνουμε, ότι ο Υιός του θεού κατέβηκε από τον ουρανόν και σαρκώθηκε μέσα στα σπλάχνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, - γι’ αυτό το δεύτερο σημείο κατεβαίνει στην κοιλιά – κατόπιν με την Ανάστασίν Του ανήλθε και εκάθισεν εις τα Δεξιά του Θεού και Πατρός, και το αριστερόν σημαίνει την κρίσιν του Θεού, για να έρθει και να κρίνει κατά την Δευτέραν Αυτού Παρουσίαν, ζώντας και νεκρούς. Όταν πιστεύεις και τηρείς τις εντολές και συμμετέχεις στα Άγια Μυστήρια, και κάνεις το Σταυρό σου με φόβoν Θεού, τότε ούτε ο διάβολος δεν μπορεί να σε βλάψει. Όχι ένας μόνος διάβολος, χιλιάδες διαβόλια και χιλιάδες μάγοι και μάγισσες δεν μπορούν να σε βλάψουν. Μικρή κίνησις, μεγάλη δύναμις, λέγει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.
Υπάρχει όμως και μια μεγάλη κίνησις τους Σταυρού. Για την μικρή είπαμε. Και αυτή βρίσκεται στην καθημερινή Σταυρωμένη πορεία του χριστιανού. Πώς άρχισε το σημερινό Ευαγγελικό Ανάγνωσμα; «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον Σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι». Αυτά μας παραγγέλει ο Κύριος του Σταυρού.
Σταυρωμένοι μόνον ακολουθούν τον Σταυρωμένο. Να το επαναλάβω για να το καταλάβουμε καλά.
Σταυρωμένοι μόνον ακολουθούν τον Εσταυρωμένον.
Σταυρωμένοι στο καθήκον της οικογένειας.
Σταυρωμένοι στην ομολογία της πίστεως.
Σταυρωμένοι στην καθημερινή τήρηση των Ευαγγελικών εντολών.
Σταυρωμένοι στην υπομονή του πόνου και των πειρασμών και των θλίψεων της παρούσης ζωής.
Σταυρωμένοι της ασκήσεως και των πνευματικών αγώνων.
Σταυρωμένοι της μετανοίας. Τον ακολουθούν οι
Σταυρωμένοι του μαρτυρίου, ναι, και τέλος οι
Εσταυρωμένοι του αναιμάκτου μαρτυρίου της συνειδήσεως.
Αυτοί και μόνον.

Αμήν

Ο σταυρικός αγώνας γιά τήν σωτηρία μας καί τό μεσημβρινό δαιμόνιο

Εφόσον σήμερα είναι η τιμητική ημέρα δια την προσκύνησιν του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, άρα και το μικρό μας κήρυγμα θα πρέπει να αναφερθεί σ’ αυτό το γεγονός.
Θέλω κατά πρώτον λόγον, αδελφοί και συλλειτουργοί και πατέρες και ιδιαιτέρως πάτερ Αθανάσιε, θέλω κατά πρώτον λόγον να σας πω μια ιστορία.
Ίσως σας φανεί λίγο παράξενη και λίγο σαν παραμύθι.
Αλλά έχει μια προέκταση και ένα βάθος μέσα στην αιωνιότητα.

Σε κάποιο μεγάλο δάσος, πολύ ωραίο, και παρθένο μάλιστα, υπήρχαν τρία δένδρα, πούχαν ας το πούμε λίγη σκέψη, ας το πούμε έτσι.
Τα ένα λοιπόν απ’ αυτά ονειρευόταν όταν θα μεγαλώσει και θα γίνει ένας ωραιότατος κορμός, θαρχόταν οι υλοτόμοι, για να το κόψουν και να το κάμουν ένα ωραιότατο σεντούκι, ένα μπαούλο, περίτεχνο όμως, σκαλισμένο, απ’ τους καλύτερους καλλιτέχνας της εποχής, που υπήρχαν τότε στον κόσμο, και να ετοποθετείτο μέσα σ’ ένα παλάτι, όπου οι βασίλισσες και οι πριγκίπισσες θα τοποθετούσαν τα πολύτιμα στολίδια τους, τα ολόχρυσα σκουλαρίκια ασφαλώς, τα βραχιόλια, τα δαχτυλίδια, τα περιλαίμια από διαμάντια, μαργαριτάρια, τοπάζια και τόσα άλλα.
Το δεύτερο όμως δένδρο έκανε ένα άλλο όνειρο. Ήθελε να γίνει ένα μεγαλόπρεπο καράβι με τρία μεγάλα κατάρτια, και να διασχίζει τις θάλασσες και τους ωκεανούς, αλλά να μεταφέρει όμως βασιλιάδες, πρίγκιπες και άρχοντες εκείνης της εποχής, πρωθυπουργούς όπως θα λέγαμε σήμερα και κυβερνήτας, από το ένα κράτος στο άλλο. Αυτό ήταν το όνειρό του.
Το τρίτο δένδρο δεν ήθελε να ξυλευθεί. Να το κόψουν δηλαδή. Ήθελε να γίνει πιο ψηλό, το πιο ψηλό και το πιο δυνατό δένδρο του δάσους. Να ξεπερνούσε στο ύψος λόφους και βουνά ώστε τα γύρω χωριά και οι πολιτείες ακόμα ανά τον κόσμον, να το θαυμάζουν, να το καμαρώνουν, και βλέποντας τη μεγαλοπρέπειά του να είχαν περηφάνια γι’ αυτό το ωραιότατο, ψηλότατο δένδρο.
Πέρασαν πολλά χρόνια, μεγάλωσαν τα δένδρα, ήρθαν κάποτε οι υλοτόμοι και ξύλευσαν το δάσος. Μεταξύ των άλλων των δένδρων έκοψαν και αυτά τα τρία. Κι έτσι τα πράγματα, ξετυλίχτηκαν τελείως τελείως διαφορετικά από ότι αυτά είχαν ονειρευτεί.
Το πρώτο το πήρε ένας χωρικός, και κατασκεύασε βέβαια όχι ένα μπαούλο σκαλιστό και περίφημο, αλλά μια σκάφη, μέσα στην οποία θα έβαζε το σανό, όποιος το έπαιρνε, για να τρέφονται τα ζώα. Πήρε λοιπόν τη σκάφη ότι την κατασκεύασε, και την έβαλε σ’ ένα σταύλο έξω απ’ το χωριό.
Το δεύτερο δένδρο, αντί για μεγαλόπρεπο καράβι έγινε μια ψαρόβαρκα, στην οποίαν έμπαινε μέσα ένας πατέρας με τα δυο του παιδιά, και ψάρευαν, και μάλιστα όχι σε θάλασσα, αλλά σε μια λιμνοθάλασσα.
Το τρίτο, αυτό που είχε όλο υπερηφάνεια μέσα του, το πήραν, το έκοψαν σε μεγάλα κομμάτια και το πέταξαν σε μια αποθήκη.
Δεν έκανε πλέον για τίποτα. Αυτή ήταν η κατάντια του τρίτου δένδρου.
Πέρασαν πολλά χρόνια, πολλά, πολλά, α, και αυτά απογοητευμένα από την εξέλιξη που είχαν ξέχασαν και τον ίδιο τους τον εαυτό.
Όμως κάποια μέρα στο χωριό κατέφθασε ένα γαϊδουράκι που μετέφερε πάνω του μια κοπέλα περίπου δεκαπέντε δεκαέξι ετών, έγκυο. Και το γαϊδουράκι αυτό το έσερνε ο άνδρας της. Ψάχνανε να βρούν κάπου να μείνουν γιατί πλησίαζε η ώρα για να γεννήσει και δεν εύρισκαν κατάλυμα. Τελικά, κατέληξαν σ’ αυτόν τον σταύλο. Κι εκεί μέσα στο σταύλο, ανάμεσα στα ζώα, γέννησε η κοπέλα ένα ωραιότατο αγοράκι, και πήρε το παιδάκι, το τύλιξε με ό,τι πρόχειρο είχε και το έβαλε μέσα σ’ αυτή τη σκάφη.
Η κοπέλα αυτή ήταν η Παναγία!
Και η σκάφη αυτή που όταν ήταν δένδρο ήθελε να γίνει μπαούλο για να μπαίνει ό,τι πολύτιμο υπήρχε, μέσα, δέχθηκε το πολυτιμότερο πράγμα στον κόσμο, το θησαυρό των θησαυρών, τον Υιόν του Θεού, και αυτό το γεγονός έγινε στο χωριό που λεγόταν τότε Βηθλεέμ, και εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι σήμερα.
Το δεύτερο δένδρο είπαμε ότι έγινε μια φτωχή βάρκα. Κι ύστερα από μερικά χρόνια, περίπου ύστερα από τριάντα, πούχαν μεγαλώσει πλέον κι είχαν γίνει άνδρες εκείνα τα παιδιά, και κει που ψάρευαν μαζί με τον πατέρα τους, βλέπουν ξαφνικά έναν άνθρωπο να ακολουθείται από ένα πλήθος ανδρών και γυναικών και παιδιών, χιλιάδες, λαοθάλασσα, και να φθάνει εκεί στην ακροποταμιά, στη λιμνοθάλασσα.
Μπήκε στη βαρκούλα και τους είπε: «Δεν πάτε λίγο πιο εκεί να μιλήσω στα πλήθη, για να φαίνομαι;» Και μίλησε στα πλήθη και τα σαγήνευσε.
Και μετά την ομιλία τους είπε: «Δεν ξανοίγεστε να πάμε στην αντίπερα όχθη, να ξεφύγομε λίγο από τα διψασμένα αυτά πλήθη των ανθρώπων που διψούν για την αλήθεια του Θεού;» Αυτοί Τον θαύμασαν.
Ποιος ήταν αυτός άραγε που μιλούσε τόσο ωραία στα πλήθη;
Σε λίγο έπεσε να κοιμηθεί γιατί ήτο πολύ κουρασμένος.
Ξαφνικά σηκώθηκε μπουρίνι και έγινε μεγάλη τρικυμία, και φοβήθηκαν μήπως βουλιάξει η βάρκα και ξύπνησαν τον ξένο, ο οποίος σηκώθηκε και διέταξε τους ανέμους και την θάλασσα την τρικυμισμένη να γαληνέψουν.
«Σιώπα, πεφίμωσο», και εγένετο γαλήνη μεγάλη. Ήταν ο Χριστός και είχε μπει στην βάρκα των υιών Ζεβεδαίου, Ιακώβου και Ιωάννου. Ο Κύριος και ο διδάσκαλος που εκήρυττε μετάνοιαν και το Ευαγγέλιο της σωτηρίας. Έτσι και το δεύτερο δένδρο αξιώθηκε όχι να μεταφέρει πρίγκιπες, αλλά τον Βασιλέα των βασιλεών, τον ίδιο τον Χριστό και τους Αποστόλους Του.
Ύστερα όμως από τρία χρόνια, κάποιος στρατιώτης με κάποιους βοηθούς, μπήκαν μέσα στην αποθήκη, άρπαξαν εκείνα τα ξύλα από το τρίτο το δένδρο, κι έκαναν ένα Σταυρό, κι εκεί πάνω, ένα άγριο πλήθος, στρατιώτες, άρχοντες και λαός, κάρφωσαν επάνω έναν άνθρωπο. Τον Θεάνθρωπο. Τον Κύριο της Δόξης.
Έτσι το δένδρο αυτό, το τρίτο, έγινε ασυγκρίτως υψηλότερο από ότι αυτό ήθελε και ονειρευότανε.
Η κορυφή του έφθασε μέχρι τον ουρανόν και όπως λένε οι μεγάλοι πατέρες της Εκκλησίας μας έγινε ουρανού ισοστάσιον, και όχι μόνον φαίνεται σε πόλεις και χωριά, αλλά φωτίζει και ολόκληρη την οικουμένην.
Είναι ο Σταυρός, το σημείον που θα εμφανιστεί στον ουρανό και σαν προοίμιον της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.
Είναι και ο σημερινός Σταυρός, στον οποίον αποδώσαμε τιμές προς Αυτόν με τους Χαιρετισμούς που απαγγείλαμε λίγο πριν.
Και είναι εκείνος που το πρωί ψάλαμε θριαμβευτικά «τον Σταυρό Σου προσκυνούμε Δέσποτα, και την Αγία Σου Ανάσταση δοξάζομεν».

Στη μέση της Σαρακοστής χριστιανοί μου, προβάλλει η Εκκλησία μας την προσκύνησιν του Τιμίου Σταυρού.
Στα τροπάρια που ψάλλονται βλέπομε ότι ο Σταυρός δεν είναι το τέλος του κοσμοσωτηρίου έργου του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, δεν είναι αυτό το τέλος, το τέλος είναι η Ανάστασις που σφράγισε την απολυτρωτική θυσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού πάνω στο Σταυρό.
Γι’ αυτό και η Ορθόδοξη Εκκλησία από τα αρχαία Αποστολικά χρόνια, κάθε φορά που κάνει λόγο για την Σταύρωσιν του Κυρίου, και το φρικτό Του πάθος, αμέσως το συνδέει με την Ανάστασίν Του.
Η Ανάστασις σφραγίζει την Σταύρωσιν.
Για παράδειγμα θα πάρομε δύο αποσπάσματα της σημερινής πρωινής ακολουθίας.
«Σταυρός, ο της εγέρσεως Χριστού τας αυγάς φωτοβολών», δηλαδή ο Σταυρός είναι η φωτοφόρος αυγή της εκ νεκρών εγέρσεως του Χριστού, και το άλλο ας το δώσομε σε μετάφραση.
«Ο Σταυρός είναι ο προάγγελος της λαμπράς και χαρμοσύνου και φωτοφόρου ημέρας της Αναστάσεως του Χριστού».
Κι είναι γνωστότατος ο ύμνος που ψάλομε τη Μεγάλη Εβδομάδα, με πολλή συγκίνηση και πολλών δακρύων, όταν εμείς οι ιερείς περιφέρουμε τον Εσταυρωμένο Κύριο μέσα στο ναό, φωνάζοντες και λέγοντες «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου».
Σ’ αυτόν τον ύμνον πριν από το τέλος φωνάζομε παρακλητικά τρείς φορές.
«Προσκυνούμεν Σου τα Πάθη Χριστέ», για να κλείσουμε θριαμβευτικά «δείξον ημίν και την ένδοξόν Σου Ανάστασιν».
Άραγε τι θέλει να μας πει ο Απόστολος Παύλος, στην Πρώτη Προς Κορινθίους Επιστολή Του, όταν μας λέγει «το Πάσχα ημών υπέρ ημών ετίθη Χριστός»; Αυτό ακριβώς που βεβαιώσαμε πριν από λίγο.
Δηλαδή το Πάσχα μας είναι η Θυσία του Αμνού του Θεού του Αίροντος την αμαρτίαν του κόσμου, παρά ταύτα όλοι καλούμεθα να πανηγυρίσουμε πάνω απ’ όλα την Ανάστασή Του.
Γιατί; Διότι μόνον η Ανάστασις μπορεί να εγγυηθεί το απολυτρωτικό έργο της Σταυρικής Θυσίας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Αυτό σημαίνει τρία πράγματα.
Πρώτον. Ότι η θυσία του Ιησού Χριστού έγινε δεκτή από τον Θεόν Πατέρα.
Δεύτερον. Ότι με αυτήν σώθηκε ολόκληρο το ανθρώπινο γένος από τις αμαρτίες του.
Και Τρίτον με την Ανάστασίν Του, συνανασταίνει όλους εκείνους τους πιστούς που πίστεψαν στο έργον Του. Βαπτίστηκαν στο όνομα της Αγίας Τριάδος, στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, αλλά και τράφηκαν και τρέφονται από το Πανάγιον Σώμα και Αίμα Του.

Υπάρχει χριστιανοί μου μια Ορθόδοξη εικόνα της Αναστάσεως, που λέγεται και είναι η πιο σωστή και η πιο Ορθόδοξη, «η Κάθοδος στον Άδη».
Εκεί βλέπομε να θραύονται οι πύλες του Άδου, και ο Αναστάς Κύριος να ανασταίνει τον Αδάμ και την Εύαν, και μαζί τους όλους εκείνους που πίστεψαν σ’ Αυτόν.
Δηλαδή ο Αναστημένος Θεάνθρωπος Κύριος, εισέρχεται στην Ουράνιο Δόξα Του, και συνανασταίνει ολόκληρο το Μυστικό Σώμα Του, την Εκκλησία.
Και την καθιστά συμμέτοχο και κληρονόμο της Βασιλείας των ουρανών.
Αλλά μέλη όμως της Εκκλησίας του Χριστού είμεθα εμείς.
Για να συναναστήσει λοιπόν ο Κύριος και μας, που αυτήν την στιγμήν βρισκόμεθα σ’ αυτόν τον ναόν, ζητάει από μας την μετάνοια.
Την αληθινή μετάνοια όμως. Όχι την ξηρή εξαγόρευση των αμαρτημάτων μας, αλλά την αληθινή μετάνοιά μας, την συντριβή μας και τα δάκρυά μας, την απόφασή μας να μην ξαναμαρτήσομε, να μην ξαναμπούμε στον βούρκο της αμαρτίας.
Αυτός λοιπόν ο άρρηκτος δεσμός Σταυρού και Αναστάσεως, έχει βαθειές προεκτάσεις και στον καθέναν από μας, και στον κάθε χριστιανό.
Γι’ αυτό το να πείς τας ανομίας σου πρώτος, ή να δικαιωθείς, είναι Σταυρός.
Είναι Σταυρός να κόψωμε τα πάθη.
Είναι Σταυρός να κόψωμε τις αδυναμίες, τις κακές συνήθειες που έχουμε και τις πολλές ιδιοτροπίες, που δυστυχώς κοσμούν τον χαρακτήρα μας.
Γι’ αυτό και ο Απόστολος Παύλος, στην προς Ρωμαίους Επιστολή Του και στο έκτο κεφάλαιο λέγει ότι όπως ο Χριστός, πέθανε πάνω στο Σταυρό και αναστήθηκε απ’ τον τάφο, έτσι και κάθε χριστιανός χωριστά, καλείται να γίνει και κείνος κοινωνός, τόσο του Σταυρού όσο και της Αναστάσεώς Του.
Αυτό, πως γίνεται;
Γίνεται με την πίστη στην Θεανθρωπότητά Του.
Πρέπει να πιστεύομε ότι ο Χριστός εδώ είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, ο Θεάνθρωπος Κύριος.
Δεν φτάνει μονάχα να το πιστέυουμε, «ο πιστέυσας και βαπτισθείς σωθήσεται», σωστό, αλλά «δείξον μου την πίστην σου εκ των έργων σου».
Άρα λοιπόν χρειάζονται και έργα πίστεως.
Και το πρώτον έργον πίστεως είναι το Άγιον Βάπτισμα.
Διότι ο παλαιός άνθρωπος, ο παλαιός Αδάμ, συνανίσταται μαζί με τον Χριστόν ως καινούργιος άνθρωπος.
«Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε». Ενδυόμεθα τον Χριστόν βαπτιζόμενοι.
Δεύτερον, με την τήρησιν των Ευαγγελικών εντολών.
Πολλοί από μας, μάλλον οι περισσότεροι, λέμε ότι αγαπάμε τον Θεόν.
Υπάρχει κανένας που να λέει ότι δεν τον αγαπάει τον Θεόν; Δεν το πιστεύω...
Όλοι μας λέμε ότι τον αγαπάμε. Ναι αλλά εκείνος μας παρακαλεί και μας λέγει:
«Ο αγαπών Με, τας εντολάς τας εμάς τηρείσετε ή τηρήσει».
Λοιπόν, αν με αγαπάς, τις εντολές μου να τηρήσεις.
Να τηρήσεις τις εντολές, για να νικηθεί το τριπλό κακό της αμαρτίας «Η σάρκα ο κόσμος και διάβολος».
Η σάρκα με τις αισθήσεις μας, ο κόσμος με την κακία του και ο διάβολος με το φθόνο του.
Τρίτον, με την καλλιέργειαν των αντιστοίχων αρετών, όπως της διπλής αγάπης προς τον Θεόν, εξ’ όλης ψυχής, καρδίας, ισχύος και διανοίας, τον αγαπάμε άραγε τον Θεόν; Και τον πλησίον ως εαυτόν! Αγαπάμε τον πλησίον μας όπως τον εαυτόν μας; Εγώ να σας πω την αλήθεια, δεν τον αγαπώ. Γιατί είναι οδυνηρή η αλήθεια, Όταν ο άλλος μας κάνει κακόν, όταν μας συκοφαντεί, όταν μας διαβάλλει, όταν μας λερώνει την τιμή, όταν μας σκοτώνει την υπόληψη, όταν μας αδικεί κατάφορα.
Πώς να κάνομε υπέρβαση. Αυτός είναι Σταυρός, Σταυρός οδυνηρός για να μπορείς να αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν.
Αλλά ζεί Κύριος ο Θεός!
Πρέπει να καλλιεργούμε τις αρετές και να ζητούμε το έλεος και την βοήθειαν του Θεού και Αυτός θα μας δώσει την δύναμιν.
Τα αδύνατα παρά ανθρώποις δυνατά παρά τω Θεώ.
Ο μένων εν εμοί καγώ εν αυτώ, ούτος φέρει καρπόν πολύν.
Αν μείνομε κοντά στο Θεό θα παράγομε καρπόν. Καρπόν πίστεως και αρετής, και της διπλής αγάπης.
Πρέπει να καλλιεργήσομε και το πνεύμα της μετανοίας. Όσο ζούμε μετανοούμε, ή πρέπει να μετανοούμε.
Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέει ότι η μετάνοια πρέπει να είναι η αναπνοή της ζωής μας.
Πρέπει να καλλιεργούμε το ταπεινό φρόνημα, διότι δυστυχώς έχουμε πολύ πολύ εγωισμό.
Πρέπει επίσης να καλλιεργούμε την υπομονή και την μακροθυμία, να μελετάμε τας γραφάς.
Μη μου πείτε ότι δεν μπορείτε να ανοίξετε την Καινή Διαθήκη και να διαβάσετε μια σελίδα. Δεν μπορείτε;
Δε μπορούμε; Μια σελίδα. Πόσο θα διαρκέσει σε χρόνο μια σελίδα;
Περισσότερο από τρία λεπτά;
Εγώ σας παρακαλώ λοιπόν, από σήμερα με το ρολόι, τρία λεπτά, να βλέπετε και τον δευτερολεπτοδείκτη πως γυρίζει και να μελετήσετε την Αγία Γραφή τρία λεπτά.
Θάρθουν ύστερα και τα πέντε και τα δέκα, και το ένα κεφάλαιο και το δεύτερο.
Γιατί μέσα στην Αγία Γραφή καθρεφτιζόμεθα.
Βλέπομε ποιος είναι ο πραγματικός μας εαυτός και ποιος είναι ο προορισμός μας εδώ στη γη.
Κατόπιν πρέπει να μάθομε να προσευχόμεθα, όχι μόνον με τυπική προσευχή, και ένα βιαστικό «Πάτερ ημών» που δεν καταλαβαίνουμε τι λέγει. Καταλάβαμε άραγε ποτέ τι θα πει «γενηθήτω το θέλημά Σου, ως εν ουρανώ και επί της γης»;
Να γίνει το θέλημά Σου σήμερα Θεέ μου σε μένα;
Μπήκε αυτό ποτέ βαθειά μέσα μας;
Κατόπιν πρέπει να καλλιεργήσομε νηστεία, βέβαια είμαστε άρρωστοι και έχομε πολλών ειδών ασθένειες, έχομε και γεράματα.
Έχομε και πλήθος άλλων οδυνηρών καταστάσεων και αδυναμιών.
Αλλά δεν μπορείτε να μου πείτε ότι δεν μπορούμε να νηστέψουμε στις αισθήσεις.
Δεν μπορεί να νηστέψει η γλώσσα μας που κόκαλα δεν έχει αλλά κόκαλα τσακίζει.
Τα μάτια μας να νηστεύουν από τα πονηρά θεάματα, τα αυτιά μας από τα πονηρά ακούσματα, η αφή μας, η όσφρησίς μας, και ούτω κάθε εξής.
Άρα λοιπόν την μεν νηστεία την άλλη στο κατά δύναμιν, και την άλλη υποχρεωτική, με τη δύναμη και τη βοήθεια του Αγίου Θεού.
Να φυλάξομε κατόπιν τις αισθήσεις μας, και να καλλιεργήσομε ένα πλήθος άλλων αρετών για να μη σας κουράζω περισσότερο.
Τέταρτον. Με τη συμμετοχή μας στη Θεία Κοινωνία και στην Ιερά Εξομολόγηση, το τόνισα και προηγουμένως.
Και πέμπτον με τον καθημερινόν μας αγώνα για το πώς θα καθαριστούμε από τα πάθη μας.

Κάθε σοβαρή προσπάθεια στη ζωή μας χριστιανοί μου, απαιτεί κόπους και θυσίες, δηλαδή Σταυρό.
Και πολύ περισσότερον όταν αυτή η προσπάθεια, δεν αποβλέπει στο να πάρομε κάποιο πανεπιστημιακό πτυχίο, ούτε στην απόκτηση κάποιων συγκεκριμένων υλικών αγαθών, ούτε στο να γίνουμε πρωταθλητές, αλλά στο να πετύχουμε τον σκοπόν της ζωής μας, που είναι η σωτηρία μας, ο αγιασμός της ψυχής μας εν Χριστώ, με την ζωντανή πίστη και τα έργα της που αναφέραμε προηγουμένως.
Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος λέγει: «Ο σκοπός της ζωής μας είναι η μετοχή του Αγίου Πνεύματος».
Να έχουμε την αίσθηση ότι μέσα μας, πώς να το πω τώρα δεν ξέρω, βιώνεται η αίσθησις της ζώσας παρουσίας του Παναγίου Πνεύματος.
Τα έργα της πίστεως και τα έργα της μετανοίας, θα νικήσουν συν Θεώ την πονηριά, τον κόσμο της κακίας, τις αμαρτωλές επιθυμίες και τον φθόνον του διαβόλου.
Κι είναι αλήθεια ότι ο κόπος που καταβάλουμε και η κόπωσις που υφιστάμεθα αρχίζει να φαίνεται στη μέση του δρόμου.
Δηλαδή στη μέση των προσπαθειών μας.
Στην αρχή μας διακρίνει ένας πολύ πολύ μεγάλος ενθουσιασμός, και είμεθα όλο υποσχέσεις. Θα κάνω αυτό, θα κάνω εκείνο, θα κάνω το άλλο, θα, θα, «θα» σαν τους υπουργούς.
Και νομίζουμε ότι κρατάμε την αγιότητα στη χούφτα μας.
Και μόνον το στεφάνι μας λείπει.
Έτσι νομίζουμε και έτσι πιστεύουμε μερικές φορές.
Αλλά να, που σε λίγο καιρό έρχονται οι πρώτες δυσκολίες, οι πρώτοι πειρασμοί και τότε μας κόβεται η όρεξις.
Και αρχίζουν οι αμφιβολίες και οι απογοητεύσεις και τα πολλά γιατί. Γιατί σε μένα αυτό;
Α, πνευματικοί είναι εδώ οι πατέρες, το ακούνε χιλιάδες φορές. Γιατί πάτερ σε μένα αυτό;
Όλα γύρω γύρω μας φαίνονται μαύρα και βουνά.
Και ακολουθούν οι πολλές γκρίνιες και τα πολλά μουρμουρητά.
Οι δε λογισμοί και σκέψεις απελπισίας, απογνώσεως, γογγυσμού, διαμαρτυρίας και αμφιβολίας μας δέρνουν και μας χτυπούν χωρίς έλεος.
Θα μου πείτε γιατί το είπα τώρα αυτό.
Το είπα γιατί χριστιανοί μου, να που έρχεται η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως στο μέσον της Μεγάλης Σαρακοστής, και μας παρηγορεί όλους διότι μας δείχνει τον δρόμον της σωτηρίας.
Μας δείχνει τον Τίμιο Σταυρό δηλαδή την Σταυρική Θυσία του Χριστού που σφραγίζεται όπως είπαμε με την Ανάστασή Του.
Βλέποντες όμως τον Τίμιο Σταυρό, ταυτόχρονα δεν βλέπομε ένα σκέτο Σταυρό, βλέπομε και τον Εσταυρωμένο Κύριο.
Και όσοι από μας μελετούμε την Σταυρική Θυσία του Χριστού, δι’ υπομονής τρέχουμε τον προκείμενον ημίν αγώνα.
Αυτό σημαίνει ότι αφού ο Θεάνθρωπος Κύριος, έφθασε μέχρι θανάτου, θανάτου δε Σταυρού, άρα και όλοι μας ως χριστιανοί, δεν δικαιολογούμεθα να χαλαρώνουμε τις πνευματικές μας προσπάθειες και να λιποτακτούμε.
Αλλά οφείλουμε με υπομονή να εκμεταλευθούμε τη Θεία Χάρη, και την παντοδυναμία που απορρέει από τη Σταυρική Θυσία, και να συνεχίζουμε τον πνευματικό μας αγώνα για τη σωτηρία μας μέχρι την τελευταία μας πνοή.

Η αγκαλιά του Θεού είναι μεγάλη, απέραντη, άπειρη και μας χωράει όλους.
Το έλεός Του μας δέχεται ανά πάσαν στιγμήν.
Και πολύ περισσότερον δεν πρέπει να μιμηθούμε η να μοιάσουμε όλους εκείνους, για τους οποίους ο Κύριος σε μια παραβολή του είπε: «οι προς καιρόν πιστεύουσιν και εν καιρώ πειραμού αφίστανται».
Δηλαδή στην αρχή είχαν κάποιον ενθουσιασμόν, αλλά χωρίς όμως βαθειές τις ρίζες της πίστεως.
Ο αγώνας είχε ενθουσιασμό αλλά όχι συνέπεια.
Είχε πολλές υποσχέσεις αλλά όχι πόλεμο με τον διάβολο και την κακία.
Είχε πολλά λόγια, καλά πολλά λόγια, αλλά όχι έργα μετανοίας.
Είχε πολλές καλές θεωρίες, αλλά όχι ενεργουμένη αγάπη προς τον Θεόν και τον πλησίον.
Και τέλος ο αγώνας τους είχε όνειρα και πόθους, αλλά όχι σκληρή πάλη για την κάθαρση, από τα τόσα πάθη που όλους μας κατατυραννούν.
Γι’ αυτό και πολύ σωστά μας λέγουν οι πατέρες της Εκκλησίας μας, ακούστε το είναι πολύ φοβερό αυτό, ότι «ο δρόμος της απωλείας, ο δρόμος της κολάσεως είναι στρωμένος από πολλές πολλές πολλές πολλές και καλές αποφάσεις».
Αλλά οι αποφάσεις πρέπει να γίνουν, επαναλαμβάνω, έργα μετανοίας, έργα πίστεως, έργα ενεργουμένης αγάπης, έργα Θείου φωτός, έργο ταπεινού φρονήματος.
Ναι χριστιανοί μου, αυτών των ειδών τα έργα συνιστούν και τους καρπούς του Παναγίου Πνεύματος.

Και επειδή ομιλούμε για εγκατάλειψη των προσπαθειών μας στη μέση του δρόμου προς τη σωτηρία, ας θυμηθούμε για λίγο και με το μεσημβρινό δαιμόνιο…
Υπάρχει τέτοιο δαιμόνιο; Και βεβαίως υπάρχει. Αναφέρεται αυτό, και δεν αναφέρεται μόνον εκεί, στον εννενηκοστόν ψαλμόν του Δαβίδ.
Αναφέρεται επίσης στις κατηχήσεις, που διαβάζονται πρίν από το Άγιον Βάπτισμα για το μεσημβρινό δαιμόνιο.
Αλλά και στους εξορκισμούς του Μεγάλου Βασιλείου και του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
Είναι το δαιμόνιον της ακηδίας, το δαιμόνιον της αναβολής.
Μας προσβάλλει όχι μόνο το μεσημέρι που ο ήλιος είναι ζεστός και μας πιάνει έτσι ένα είδος τεμπελιάς, αλλά σε κάθε στιγμή μιας καλής πνευματικής προσπάθειας, για τη σωτηρία μας, για να κόψομε ένα πάθος, για να ζήσομε εν Χριστώ.
Είναι αυτό που μας λέγει, α, έλα καϋμένε είσαι πολύ κουρασμένος, άσε για αύριο τώρα και την προσευχή και το διάβασμα, κάτσε τώρα να ξεκουραστείς, ε, αύριο πάλι βλέπουμε. Είσαι τόοοσο αδύνατος, τι να τα κάνεις τώρα αυτά.
Και πολύ συχνά ακούγεται ότι αυτές οι Ευαγγελικές εντολές δεν είναι για την εποχή μας.
Ή άλλοτε αυτά είναι παραμύθια για τις γιαγιάδες και τους παππούδες.
«Ποιος ξέρει ποιος τάγραψε αυτά», «για να τρώνε οι παπάδες», όλα λέγονται.
Το μεσημβρινό δαιμόνιο είναι το δαιμόνιον της δικαιολογίας, της ραθυμίας, της αναβολής και της ρίψεως της ευθύνης στους άλλους.
Είναι επίσης το δαιμόνιο που μας παρουσιάζει πάντοτε τις αμαρτίες εύκολες και γλυκές.
Ενώ τις αρετές αναχρονιστικές και πολύ πολύ δύσκολες.
Είναι αυτό που μας πολεμά στη μέση των πνευματικών μας αγώνων και που θέλει να μας γονατίσει με την αμέλεια και την αναβολή.
Να μας απογοητέψει και στο τέλος να τα εγκαταλείψουμε όλα και να κολασθούμε.
Αφήστε καμιά φορά, μας κάνει να πιστέψουμε ότι μας προδίδει και ο ίδιος ο εαυτός μας.
Θανατηφόρο λοιπόν αυτό το μεσημβρινό δαιμόνιο.
Αλλά ζει Κύριος ο Θεός διότι τον τρόπον με τον οποίον θα απαλλαγούμε από το φαρμακερό αυτό κεντρί αυτού του δαιμονίου, μας το δείχνει ο Τίμιος Σταυρός, στη μέση της Μεγάλης Σαρακοστής, μας το δέιχνει η Θυσία του Θεανθρώπου.
Δεν μπορείς να δεις Ανάσταση αν δεν βαδίσεις προς τον Γολγοθά, και αν δεν σταυρώσουμε τα πάθη μας.
Η Σταύρωσις και η Ανάστασις του ανθρώπου είναι νίκη κατά του θανάτου.
Νίκη κατά της αμαρτίας και νίκη κατά του διαβόλου.
Άρα και για μας όλους τους χριστιανούς υπάρχει ελπίδα σωτηρίας, «μνήσθητί μου Κύριε όταν έρθεις εν τη Βασιλεία Σου», φώναξε ο ληστής πάνω στο Σταυρό, και να, έδωσε μια κλωτσιά στην πόρτα και μπήκε πρώτος στον Παράδεισο.
«Ο Θεός μου ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ», φώναξε ο Τελώνης.
«Ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιόν Σου», φώναξε συντετριμμένος και μετανοημένος ο Άσωτος Υιός και ενδύεται την πρώτην την στολήν, και αποκαθίσταται κληρονόμος και πάλι της Βασιλείας του Θεού.
«Ιησού επιστάτα ελέησον ημάς» φώναζαν οι λεπροί, και έτσι μπορεί να φωνάξει και η δική μας λέπρα, της ψυχής μας η λέπρα, και να καθαριστεί από τον Κύριο με μία μόνο λέξη, «καθαρίσθητι», όπως τη λέγει ο πνευματικός δια του πετραχηλίου, «έσο λελυμένος και εν τω νυν αιώνι και εν τω μέλλοντι».
Από τον Σταυρόν και τον Εσταυρωμένον, και από την Ανάστασίν Του, απορρέει ανεξάντλητο όλο το έλεος του Θεού, η άπειρη ευσπλαχνία Του και η αιώνια αγάπη Του.

Ναι χριστιανοί μου, ο Εσταυρωμένος Χριστός και Σωτήρας του κόσμου είναι αυτός, που τον πεσμένο βοηθάει να σηκωθεί, που τον πληγωμένο από την κακία ζητά να θεραπεύσει, και είμαστε όλοι πληγωμένοι, τον τυφλωμένο από τα πάθη να φωτίσει, και τον φωτισμό τον χρειαζόμεθα όλοι μας, τον σκλάβο στην αμαρτία να λυτρώσει.
Άπαντες γαρ πταίομεν, ας μην το ξεχνάμε αυτό, βεβαίωσις του λόγου του Κυρίου είναι, και νεκρόν τη αμαρτία να αναστήσει.
Αδελφοί και πατέρες, τα σέβη μου πάτερ Αθανάσιε,
χριστιανοί μου, σ’ Αυτόν τον Εσταυρωμένον Κύριο και Αναστάντα εκ νεκρών, τον Ιησούν Χριστόν, και αληθινόν Θεόν ημών ανήκει πάσα δόξα τιμή και προσκύνησις, τώρα και πάντοτε, και εις τους απεράντους αιώνας των αιώνων,
Αμήν.

Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως

Γράφει ο Μωυσής, ο αγιορείτης
Βρισκόμαστε στο μέσον της Σαρακοστής και σταθμεύουμε ενώπιον του σταυρού, για να τον προσκυνήσουμε. Στεκόμαστε στη σκιά του. Τον ατενίζουμε και εμπνεόμαστε. Η στάθμευση αυτή παρακινεί σε προσωπική σταύρωση παθών αντίθετων, άγριων, που ταράζουν, στεναχωρούν και θλίβουν

Η παθοκτονία είναι συνήθως επώδυνη. Η εσωτερική καθαρότητα θα χαρίσει στον άνθρωπο ειρήνη και αληθινή χαρά. Ακόμη και οι χριστιανοί συχνά εξαντλούν την προσοχή τους στο φαίνεσθαι και όχι στο είναι. Στον καθορισμό του έξωθεν του ποτηρίου και όχι του εσωτερικού, όπως έκαναν οι υποκριτές Φαρισαίοι, τους οποίους επιτίμησε αυστηρά ο Χριστός. Λέει κανείς ότι έκλεψε και όχι ότι σκέφθηκε να κλέψει σε μία εξομολόγηση. Δίχως κεκαθαρμένη διάνοια, ο άνθρωπος θα είναι σκοτισμένος και ταραγμένος. Ο εμπαθής άνθρωπος είναι πονεμένος. Η ψυχή είναι τριμερής. Αποτελείται από το λογιστικό, το θυμοειδές και το επιθυμητικό. Έτσι, οι σκέψεις είναι τριών κατηγοριών και όταν ο νους είναι ακάθαρτος: βλάσφημες, πονηρές και αισχρές. Η εμπάθεια γεννά λογισμούς που καταταλαιπωρούν τον άνθρωπο. Το κακό νομίζει ότι είναι μόνο εξωτερικό και όχι εσωτερικό. Έτσι, ο σύγχρονος άνθρωπος πλησιάζει την Εκκλησία με μία μαγική αντίληψη, όπως πηγαίνει σε έναν αγύρτη κι ένα πλάνο μόνο και μόνο για να απαλλαγεί από το κακό και να μην πονά. Μα έτσι μεγαλώνει ο πόνος του αντί να μειώνεται.

Οι άνθρωποι σήμερα, κυνηγώντας την άπονη ζωή, πονούν πιο πολύ. Η Δύση κραυγάζει: Κουρασθήκαμε να ’μαστε ξεκούραστοι. Η σημερινή υπερκαταναλωτική κοινωνία της ευμάρειας, τη ευδαιμονίας και της καλοπέρασης αντί να δώσει άνεση χάρισε στον κόσμο ανία μεγάλη.


Ενώπιον του σταυρού καλείται ο άνθρωπος να ξελαχανιάσει, να συγκεντρωθεί, να συμμαζέψει το νου του, τον αλήτη νου, να περάσει από τα συνεχή ετεροπαρατήρηση στην αυτοπαρατήρηση, από την εύκολη κριτική στη δύσκολη αυτοκριτική να δει κατάματα τον γυμνό, άγνωστο και δίκαια απαιτητικό εαυτό του. Η θέα του σταυρού εμπνέει τη σταύρωση των παθών. Ο πόνος αυτός θα προσφέρει μεταμόρφωση και ανάσταση. Η ταπείνωση είναι ο φύλακας της καρδιάς, να μην παρασυρθεί από την οίηση, που αποτελεί αγιάτρευτο πόνο. Ο γυμνός του σταυρού διδάσκει μέσα από τον άφατο πόνο τη χαροποιό ταπείνωση. Αυτό είναι το μυστικό του πόνου.

Η εαυτούλης, καλοπερασάκιας, καλοβολεμένος, χασομέρης και αταπείνωτος άνθρωπος επειδή έχει παρασυρθεί από την επηρμένη και την αντιασκητική νέα εποχή πονά πολύ, φοβάται τον πόνο, τρέμει το θάνατο, αγωνιά και άγχεται φοβερά και δεν θέλει κανένα σταυρό. Μη θέλοντας να αυτοσταυρωθεί διόλου επιτρέπει ο Θεός διάφορους σταυρούς - πόνους, παιδαγωγικά, για να τον συνδράμει στην αποτίναξη της νωχέλειας, της νοσηρής εμπιστοσύνης απόλυτα στην ύλη.
Στην επηρμένη και υπερφίαλη εποχή μας ο σταυρός προσπερνάται και αντιπαρέρχεται.

Ο σταυρωμένος τους αγκαλιάζει όλους και αυτούς που τον σταυρώνουν. Εμείς ενώπιον του σταυρού δεν λέμε ποιήματα αλλά προσευχές, που είναι πάντοτες τα καλύτερα ποιήματα, ζυμωμένα από τα πολλά δάκρυα των πολλών πονεμένων.

Η ιστορία τρέχει πια στην περιοχή μας με ιλιγγιώδη ταχύτητα… Εμείς;

Mια νέα πολυετής διαδικασία ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων φαίνεται να ανοίγεται στη Μεσόγειο. Εν μέσω παγκόσμιας κρίσης, κρίσης υπερσυσσώρευσης  όπως αναλύουν πολλοί ειδικοί – ο «καπιταλισμός της καταστροφής»… «δεν αφήνει καμιά ευκαιρία να πάει χαμένη», για τον εαυτό του βέβαια…

Οι εξεγέρσεις των αραβικών  λαών της Βόρειας Αφρικής και περί την Σαουδική Αραβία φαίνεται ότι όντως αποτελούν μια «αυγή-αρχή της Οδύσσειας» της δικής τους. Μήπως όμως αποτελούν και την «αρχή της Οδύσσειας» των διεθνών καπιταλιστών στην περιοχή της Μεσογείου; Πετρέλαια, νέες αγορές, νέες επιχειρήσεις, γεωπολιτικό σκάκι στο προσκήνιο.

Με τις λίγες ειδικές γνώσεις μου, αλλά έχοντας μια σχετική εμπιστοσύνη στο «ένστικτό μου» και κάποιες από τις βαθύτερες «φωνές» μέσα μου, νομίζω ότι και αυτή «η βαλίτσα πάει μακριά» στην περιοχή μας. Και ενώ είμαστε στην αρχή αυτού του δαιδαλώδους ιμπεριαλιστικού ταξιδιού, η σχεδόν δωσίλογη δήθεν «ελληνική κυβέρνηση» ΓΑΠ, Τρόϊκας και ντόπιας elite βιάστηκε να πει ΝΑΙ σε πολλά αυτού του σχεδίου Γνωρίζει ή απλά υπακούει τυφλά; Νομίζω γνωρίζει μερικά.. Έχει δώσει ήδη τα σχετικά αεροδρόμια για ανθρωπιστικές – πολεμικές διευκολύνσεις – κάτι σαν την εποχή της Γιουγκοσλαβίας – χωρίς μάλιστα να δείχνει κάποια διαπραγμάτευση για το λαό μας. Οι εξεγερμένες φυλές της Λιβύης δεν είμαι βέβαιος για το κατά πόσο θέλουν το δυτικό έγκλημα και τη δική μας ή και τη δική τους εξαπάτηση…

Η  Γαλλία του Μεσογειακού Νότου μπήκε πρώτη στο παιχνίδι διαφημίζοντας επί τη ευκαιρία τα πολεμικά της εμπορεύματα, ενώ Γερμανία και Τουρκία καραδοκούν με δικό τους σχέδιο περίεργης ανοχής.

Μικρά κρατίδια του Ευρωπαϊκού Βορρά εισβάλουν στο Νότο μέσω και της χώρας μας (π.χ. Βέλγιο), ενώ Ιταλία δείχνει να διαπραγματεύεται. Το Ισραήλ βρήκε την ευκαιρία να σκοτώσει και να τραυματίσει  Παλαιστίνιους στη Γάζα, ενώ οι ΗΠΑ κάνουν πιο λεπτομερείς μακροχρόνιους σχεδιασμούς στη Μεσόγειο και γι’ αυτό κινούνται πιο αργά…

Ο καπιταλισμός επομένως επιτίθεται στην περιοχή με ΝΑΤΟ και ΔΝΤ, η ΕΕ παίζει περίεργα, ενώ οι ανερχόμενες δυνάμεις Κίνας, Ινδίας, Βραζιλίας, Ρωσίας κλπ αρνούνται αλλά πως ; Θα δείξει….

Συμπεράσματα πρώτα:

1) Ο ΓΑΠ  μπαίνει στο σχέδιο και μέσω … Σούδας, αλλά και  Αράξου και Ανδραβίδας, χωρίς απόφαση της ήδη καταρρακωμένης στη συνείδηση του εργαζόμενου και όχι μόνο λαού, από το Μνημόνιο, Βουλής και θα συνεχίσει στα σχέδια εμπλέκοντας την χώρα σταδιακά προς την κατεύθυνση των πολεμικών επιχειρήσεων και όχι των ανθρωπιστικών, όπως εκτιμώ. Τι γυρεύει η Ελλάδα στη Λιβύη επομένως;

2) Οι δυνάμεις της Δύσης και μεγάλης μερίδας του ΝΑΤΟ (μέχρι να λύσουν τακτικές ετη φάση αυτή στη Λιβύη) δεν  πάνε προς τη Βόρεια Αφρική για μια βόλτα, αλλά για να βάλλουν πόδι μπας και οι λαοί πάνε την υπόθεση σε άλλα μονοπάτια…

3) Μυρίζει ένας περίεργος γάμος ΝΑΤΟ και ΔΝΤ στην περιοχή της Μεσογείου στη φάση που οι καπιταλιστικές δυνάμεις και οι πολιτικοί και λοιποί υπηρέτες του επιταχύνουν εμπορευματοποιήσεις και ιδιωτικοποιήσεις των πάντων…

4) Οι διεργασίες των αντικαπιταλιστικών,  των αντιιμπεριαλιστικών δυνάμεων, των «εθνικοαπελευθερωτικών» τάσεων και του πολιτικά σχετικά ανεξαρτοποιούμενου μέρους του λαού  είναι ακόμα ανίκανες: Να συνθέσουν, να συμπορευτούν, να δημιουργήσουν ευρύ Μέτωπο όπου η ηγεμονία θα αναδειχτεί στη ζωή της πολιτικής μάχης. Οι αγκυλώσεις, οι ρεφορμισμοί, οι άχρηστοι μαξιμαλισμοί, οι φοβίες, τα συμφέροντα των μηχανισμών και οι «κουτοπονηριές» είναι ανάγκη να ηττηθούν… Το επιτρέπει για άλλη μία φορά η  διαίσθηση του πληττόμενης «κοινής γνώμης» στη χώρα μας, για τις πολλαπλές επιπτώσεις και παρενέργειες της διπλής πολεμικής εμπλοκής (Δύσης και Ελλάδας). Η ιστορία τρέχει πια στην περιοχή μας με ιλιγγιώδη ταχύτητα…   Εμείς;

Συνοπτική, εικονογραφημένη Βερέµειος Ιστορία του Ελληνικού Έθνους

Συνοπτική, εικονογραφημένη
Βερέµειος Ιστορία του Ελληνικού Έθνους
Αναθεωρημένη και επικαιροποιημένη υπό του Αλαφούζειου Ιδρύματος για την Ειρήνη και την Συμφιλίωση στην Ψωροκώσταινα

18ος αιώνας: Η άλλοτε προοδευτική και ανεκτική Οθωµα¬νική Αυτοκρατορία έχει µετατραπεί σε ένα διεφθαρµένο δηµοσιοϋπαλληλικό κράτος.

1800: Βαλκάνιοι διαφωτιστές στην δυτική Ευρώπη κατασκευάζουν µία φαντασιακή κοινότητα µε το brand name «ελληνικό έθνος».

1800-1820: Οι πεφωτισµένοι διαφωτιστές φωτίζουν τοπικούς πολέµαρχους των βάρβαρων φυλών της νοτίου Βαλκανικής και τους µετατρέπουν σε Έλληνες.

1821: Όχλος κουκουλοφόρων, ΣΤΑΖιέρ και ανέργων του ΟΑΕΔ ισοπεδώνει και λεηλατεί την Τριπολιτσά. Διακρίνεται ο συνδικαλιστής Θ. Κολοκοτρώνης.

1822: Οι Φιλέλληνες βοηθούν τους επαναστάτες µε οµόλογα και χαµηλότοκα δάνεια, ενώ ο Λόρδος Μπάυρον διοργανώνει τηλεµαραθώνιους υπέρ των Ελλήνων.

1823-1825: Εµφύλιος πόλεµος ανάµεσα στην εκσυγχρονιστική πτέρυγα της πολιτικής ηγεσίας και την κλεφταρµατωλική δηµοσιοϋπαλληλική φαυλοκρατία.

1826: Οι πολιορκηµένοι νεοφιλελεύθεροι του Μεσσολογγίου προσπαθούν να σπάσουν τα µπλόκα των αγροτών που εµπόδιζαν τον ανεφοδιασµό της πόλης, ζητώντας οθωµανικές επιδοτήσεις για τα προϊόντα τους.

1827: Οι Προστάτιδες Δυνάµεις, πεισµένες για τον αγνό, γνήσιο και ανόθευτο νεοφιλελευθερισµό των επαναστατών, καταβυθίζουν τον στόλο του οθωµανικού δηµοσίου στο Ναυαρίνο και κηρύττουν την ανεξαρτησία της Ελλάδας.

1828: Ο οικονοµολόγος Ι. Καποδίστριας διορίζεται κυβερνήτης από την Τρόικα (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσσία). Οι Έλληνες, εξαγριωµένοι από το άνοιγµα των κλειστών επαγγελµάτων και άλλες µεταρρυθµίσεις του, τον δολοφονούν.

πηγή

Ο “Ιερός Λόχος”: Όταν οι μαθητές γίνονται ήρωες

Ο “Ιερός Λόχος”: Όταν οι μαθητές γίνονται ήρωες

Φεβρουάριος 1821. Στο ελληνικό σχολείο του Βουκουρεστίου η ατμόσφαιρα είναι ηλεκτρισμένη. Η είδηση για την κήρυξη της επαναστάσεως στη Μολδοβλαχία με αρχηγό τονΑλέξανδρο Υψηλάντη προκαλεί σε μικρούς και μεγάλους πατριωτική έξαρση και ασυγκράτητο ενθουσιασμό. Γι’ αυτήν την ώρα το πρόγραμμα του σχολείου γράφει Αρχαία Ελληνικά κι ο καθηγητής Γεώργιος Γεννάδιος, ένας φημισμένος διδάσκαλος και φλογερός έλληνας πατριώτης, έχει ανέβει στην έδρα, αρχίζει να διδάσκει τον Πανηγυρικό του Ισοκράτη. Κάποια στιγμή όμως σταματά. Η συγκίνησή του δεν του επιτρέπει να συνεχίσει το μάθημα. Στέλνει ένα μαθητή να κλείσει καλά την πόρτα κι έπειτα αρχίζει με μια απερίγραπτη ζέση ψυχής να αφηγείται τη δόξα της Ελλάδας, όταν έλαμπε ο ήλιος της ελευθερίας, και πώς κατήντησε τώρα που βρίσκεται κάτω από ζυγό δουλείας. Όταν προφέρει τις λέξεις πατρίδα και ελευθερία, δακρύζει. Η φωνή του διακόπτεται απότομα. Τα μάτια του έχουν βουρκώσει. Οι μαθητές ξεσπούν σε χειροκροτήματα. Τότε ο φωτισμένος δάσκαλος στρέφεται προς τους μαθητές του και με τόνο επιβλητικό τους απευθύνει το ηρωικό κάλεσμα:

«Παιδιά μου, ήλθε η ώρα να δείξετε προς τον κόσμο, ο οποίος σας κοιτάζει, και προς την παρτίδα, η οποία ελπίζει από σας, ότι είστε γνήσια τέκνα της! Ήλθε η ώρα να δείξετε την ευγνωμοσύνη σας προς την Πατρίδα, η οποία σας γέννησε, και να προσφέρετε τη ζωή σας υπέρ αυτής.

Η Πατρίδα, αφού σας έδωσε τη ζωή, τώρα σας προτείνει την αθανασία. Πρόγονοι και πατέρες τριών χιλιάδων χρόνων, ήρωες, μάρτυρες, σοφοί, στρατηλάτες σας κοιτάζουν από τον ουρανό για να δουν αν θα φανείτε άξιοι αυτών και της Πατρίδος. Των Θερμοπυλών, του Μαραθώνος, της Σαλαμίνος και των Πλαταιών οι ψυχές σας νεύουν και σας ενθαρρύνουν. Του Ιερού Λόχου των Θηβών οι αδελφοί σας σας φωνάζουν: Μη μας ατιμάσετε! Μιμηθείτε μας! Τεσσάρων αιώνων τουρκοκρατίας ήρωες και μάρτυρες, η αθάνατη κλεφτουριά, ιεράρχες, άρχοντες, προεστοί, διδάσκαλοι, ναυτικοί σας φωνάζουν: Μάχεσθε υπέρ Πίστεως και Πατρίδος! Των αρχαίων Αθηνών οι νέοι σας προσκαλούν να ορκισθείτε τον όρκο εκείνων. Γονατίστε και ορκισθείτε!».

Στην τάξη επικρατεί ιερή σιγή. Όλοι οι μαθητές γονατίζουν και με δέος αρχίζουν να απαγγέλουν τον αρχαίο όρκο: «Οὐ καταισχυνῶ ὅπλα τά ἱερά… ἀμυνῶ δέ καί ὑπέρ τῶν ἱερῶν καί ὑπέρ ὁσίων καί μόνος καί μετά πολλῶν…».

Μόλις τελειώνουν, ένας-ένας όλοι οι μαθητές ασπάζονται τον άξιο δάσκαλο για τη μεγάλη αποστολή. Κοντά τους κι ο ήρωας δάσκαλος, ο οποίος την ίδια ώρα έκλεισε την ιστορική σχολή κι έφυγε μαζί τους!

Οι νεαροί μαθητές τρέχουν να πολεμήσουν στο πλευρό του αρχηγού, του Αλεξάνδρου Υψηλάντου. Στο δρόμο τραγουδούν το δικό τους θούριο:

«Φίλοι μου συμπατριῶται,
δοῦλοι νἄμεθα ὥς πότε,
τῶν ἀχρείων Μουσουλμάνων,
τῆς Ἑλλάδος τῶν τυράννων;»

Όλοι είναι αποφασισμένοι να υπηρετήσουν την πατρίδα μέχρι θανάτου.

Ο Υψηλάντης με τους μαθητές αυτούς και αρκετούς άλλους εθελοντές νέους σχημάτισε ένα ειδικό σώμα, το οποίο θ’ αποτελούσε την ψυχή του στρατού του. Το ονόμασε «Ιερό Λόχο» για να θυμίζει τον ιερό λόχο των αρχαίων Θηβών. Αυτό ήταν το πρώτο σώμα τακτικού ελληνικού στρατού που οργανώθηκε για την επανάσταση του 1821. Και στο σώμα αυτό πρωταγωνιστούσαν νεαροί μαθητές! Μαθητές που αν και δεν είχαν την εμπειρία και την άσκηση ετοιμοπόλεμων ανδρών, δεν υστέρησαν σε ηρωισμό και αυταπάρνηση.

Τρανή απόδειξη η μάχη του Δραγατσανίου, η οποία παρά την τραγική της κατάληξη φανέρωσε το γενναίο και άκαμπτο φρόνημα των νεαρών Ιερολοχιτών. Εκεί οι μόλις 500 έφηβοι ήλθαν αντιμέτωποι με τούρκικο στρατό και ιππικό τετραπλάσιο σε αριθμό ανδρών. Παρ’ όλα αυτά δεν λύγισαν, ούτε εγκατέλειψαν τη μάχη.

— Παραδοθείτε! Σας εγγυώμαι τη ζωή, φώναζε ο αρχηγός των Τούρκων.

— Οι Έλληνες δεν παραδίνονται, απαντούσαν με μια φωνή οι Ιερολοχίτες.

Και πράγματι, όλοι αντιστάθηκαν με γενναιότητα και καρτερία μέχρι τέλους. Οι περισσότεροι έπεσαν στο πεδίο της μάχης πολεμώντας επαξίως του ονόματος που έφερε το τάγμα τους. Οι μαθητές του «Ιερού Λόχου» με τη θυσία τους κέρδισαν το στεφάνι της αθανασίας. Αναδείχθηκαν άξια παιδιά της Ελλάδος!

Πηγές

-Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν, εκδ. Ήλιος, Τόμος Ε’ εις λ. Γεννάδιος, σ. 84,85

-Άρτεμις Π. Μενάγια (Χλόη Αχαϊκού), Ακριβοπληρωμένη λευτεριά, Τόμος Α’, σελ. 202-220

-Διονυσίου Α. Κόκκινου, Η Ελληνική Επανάστασις, τόμος πρώτος, Αθήναι 1956, σελ. 117

-Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΒ’, Εκδοτική Αθηνών, Αθληναι 1975, σελ. 54-55

ΠτΝ 709

«Προς την Νίκην» τ.709 Ο“Ιερός Λόχος”: Όταν οι μαθητές γίνονται ήρωες

Μητροπολίτης Καισαριανής Δανιήλ, Η Νέα Ταυτότητα

Ἡ Νέα Ταυτότητα

Tοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ Δανιήλ

Οἱ ἡμέρες αὐτές τῆς ἐθνικῆς μνήμης ἐπιβάλλουν σέ ὅλους μας ὅταν εἰσερχόμαστε στήν περιοχή τοῦ ἱστορικοῦ παρελθόντος νά συγκρατοῦμε τά βήματά μας καί μέ εὐλάβεια καί προσοχή ν’ ἀφουγκραζόμαστε τόν ἀπόηχο τῶν γεγονότων τῆς ἱστορίας. Αὐτή τήν ἀνάσα τῆς ἱστορίας θέλω ν’ ἀφήσω νά ἀκουσθεῖ μέσα ἀπό τίς λίγες γραμμές πού ἀκολουθοῦν σάν εὐλαβικό ἀφιέρωμα στόν ἱερό ἀγῶνα τῶν ΠΑΝΕΛΛΗΝΩΝ.

Εἶναι γεγονός, ὅτι ὅλη ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση τοῦ 1821 εἶναι ἕνα μυστήριο, ἕνα πολύπλευρο ἱστορικό φαινόμενο, ὥστε φωτίζοντας το σέ μία του πτυχή νά κινδυνεύεις νά νομισθεῖς μονομερής καί προκατειλημμένος. Γι’ αὐτό τόν ἐκπληκτικό ἀγῶνα τῶν Ἑλλήνων ὁ Γάλλος ἱστορικός Πουκεβίλλ ἔγραψε: «Ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση περιεῖχεν ἐν αὐτῇ ἔκτακτον τί, ὅπερ ἦτο ἀδύνατον…νά χαρακτηρισθεῖ». Ὅπως ἐπίσης καί ὁ Ἄγγλος ἱστορικός Φίνλεϋ ἔγραψε ὅτι: «Ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση ἦτο ἀποτέλεσμα πολλῶν διαφόρων ἠθικῶν ὅσο καί πολιτικῶν αἰτίων, πού ὁδηγοῦν στήν ἀνάπτυξη τοῦ πνεύματος ἑνός Ἔθνους. Ἡ θεία Πρόνοια εἶχε ἐπιφυλάξει πολλά γεγονότα εὐνοϊκά γιά τούς Ἕλληνες…».

Νομίζω ὅμως, ὅτι ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες ἔχουμε τήν δυνατότητα αὐτό πού ἄλλοι διαισθάνονται νά τό ἀποκαλύψουμε τονίζοντας τά στοιχεῖα ἐκεῖνα ποῦ σφυρηλάτησαν τό ἦθος τῶν Ἑλλήνων, ποῦ τούς ἔδωσαν μία ταυτότητα γιά νά μήν ἀφομοιωθοῦν ἀπό τούς κατακτητές τους τετρακόσια χρόνια δουλείας, ἐξευτελισμοῦ καί διώξεων.

Αὐτή τήν ταυτότητά μας τήν διεμόρφωσε ἡ Ἑλληνική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας. Αὐτή μας προίκισε μέ τό πνεῦμα της καί μᾶς ζύμωσε μέ τήν παράδοσή της. Κρίνω σκόπιμο νά ὑπομνήσω, ὅτι ἡ ἐμφάνιση τοῦ Χριστιανισμοῦ βρῆκε τούς Ἕλληνες ὑπόδουλους στήν Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία μέ ἐξασθενημένο τό αἴσθημα τῆς ἐθνικῆς ἀνεξαρτησίας, ἀρκούμενους στήν καύχηση γιά τήν φιλοσοφία καί τήν ρητορική τῶν προγόνων τους, τήν ὁποία δίδασκαν μέ αὐταρέσκεια στούς Ρωμαίους. Ὅταν ἡ ἐξελληνισθεῖσα πλέον Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία δοκιμαζόταν ἀπό τίς συνεχεῖς ἐπιδρομές τῶν βαρβάρων, στίς ὁποῖες προστέθηκαν καί οἱ ἐπιδρομές τῶν Ὀθωμανῶν Τούρκων καί ἐξ ἀφορμῆς αὐτῶν οἱ Σταυροφόροι, πού ἀντί νά ἐλευθερώσουν τούς Ἁγίους Τόπους καί νά σώσουν τήν ψυχή τους, λεηλάτησαν τήν Κωσταντινούπολη καί διαμοιράστηκαν τήν Ἠπειρωτική καί Νησιωτική Ἑλλάδα, ἡ ἴδια Ἐκκλησία συγκράτησε τό εὐσεβές Γένος μας ἐνισχύουσα τήν αὐτοσυνειδησία του, ὅτι εἶναι Ἕλληνες καί Χριστιανοί Ὀρθόδοξοι.

Μέ αὐτή τήν νέα ταυτότητα ἡ αὐτοκρατορία τῆς Νίκαιας ἀπελευθέρωσε τήν Κωνσταντινούπολη, ἡ αὐτοκρατορία τῆς Τραπεζοῦντος περικυκλωμένη ἀπό τούς Τούρκους τούς ταπείνωνε, τό Δεσποτᾶτο τῆς Ἠπείρου ἀνέλαμπε καί τό Δεσποτάτο τοῦ Μωρέος πολιορκοῦσε στά κάστρα τους τούς Δυτικούς ἀφέντες.

Ὁ ὅρκος τῶν Ἱερολοχιτῶν εἶναι διαποτισμένος ἀπό τό πνεῦμα τῆς νέας ταυτότητας: «Ὡς χριστιανός Ὀρθόδοξος κι υἱός τῆς ἡμετέρας Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, ὁρκίζομαι εἰς τό ὄνομα τοῦ Παντοδυνάμου Θεοῦ, εἰς τό ὄνομα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἁγίας Τριάδος, νά διαμείνω πιστός εἰς τήν θρησκεία μου καί τήν πατρίδα μου».

Αὐτή τήν ταυτότητα δείχνει ἡ Προκήρυξη τοῦ Ἀλέξανδρου Ὑψηλάντη, ὅταν εἰσέβαλε στήν Βλαχία στήν ὁποία ἀναφέρεται ὅτι: «Ἡ Ἑλλάς ἅπασα ἔπιασε ὅπλα, διά νά ἀποτινάξῃ τόν βαρύν ζυγόν τῶν βαρβάρων, καί ἐνατενίζουσα εἰς τό μόνον νικητήριον ὅπλον τῶν Ὀρθοδόξων, τόν τίμιον, λέγω καί ζωοποιόν Σταυρόν κράζει μεγαλοφώνως… ἐν τούτῳ τῷ σημείῳ νικῶμεν. Ζήτω ἡ Ἐλευθερία».

Μέ αὐτή τήν ταυτότητα ἀντιτάχθηκαν στό Μεσολόγγι οἱ ἀγωνιστές του καί ὁ ἄμαχος πληθυσμός του, ὅπως γράφει ὁ Φιλέλληνας Μάγερ, ἐκδότης τῆς ἐφημερίδας «Ἑλληνικά Χρονικά» στό φύλλο τῆς 3.2.1826: «Τό ὀχυρωμά μας κατεστράφη, αἱ οἰκῖαι μας ἐκρημνήσθησαν, τά ὑποστατικά μας κατεδαφίσθησαν, οἱ ἀδελφοί μας ἐτάφησαν, ἀλλ’ ἡ ἔνδοξος του Σταυροῦ Σημαία μένει καί κρατεῖ ἐπάνω στά ἐρείπια καί στούς τάφους».

Ἀλλά καί μετά σαράντα χρόνια μέ τά ἴδια ἰδανικά καλόγεροι, γυναικόπαιδα καί ἐπαναστάτες ἀνατινάχθησαν στό Ἀρκάδι.

Ἡ παράθεση μαρτυριῶν μπορεῖ νά συνεχιστεῖ χωρίς τελειωμό. Ἐγώ θά τήν κλείσω μέ τόν ποιητή Ἀνδρέα Κάλβο, ζηλωτή τοῦ Πινδάρου. Μέσα στά ποιήματά του στίς Ὠδές συναντᾶμε ὑποδείγματα Ἑλληνορθόδοξης ταυτότητας:

«Ἡμεῖς διά τῶν Σταυρόν ἀνδρείως ὑπερμαχόμεθα»

ἀλλοῦ:

«Ὕμνησον τοῦ Σταυροῦ τούς θριάμβους καί τῆς Ἑλλάδος».

Κι ἄν ἐμεῖς οἱ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ δέν ὑμνοῦμε τούς θριάμβους τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἑλλάδος, ἔτσι ὅπως πλέχθηκαν καί μεγαλούργησαν στό ΄21, νομίζω ὅτι εἴμαστε βιαστές τῆς φυλῆς μας καί τῆς ἱστορίας μας, εὐνοῦχοι ἀνίκανοι νά ἐπιβιώσουμε ἀνάμεσα σέ ἄλλους λαούς πού σέβονται, τιμοῦν καί προβάλλουν τήν αὐτοσυνειδησία τους.

Μητρόπολη Καισαριανής