Κυριακή Γ Λουκά-ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΗΔΕΙΑ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ -Αρχιμανδρίτου π. Επιφάνιου Οικονόμου

Tου Αρχιμανδρίτου της Ι.Μ. Δημητριάδος και Αλμυρού π. Επιφανίου Οικονόμου

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΗΔΕΙΑ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Αγαπητοί μου εν Κυρίω αδελφοί,

Ενώπιον μίας νεκρικής πομπής βρίσκεται ο Ιησούς, κατά την σημερινή Ευαγγελική διήγηση, καθώς εισέρχεται στην πόλη της Ναίν. Μια χαροκαμένη μάνα οδηγεί το νεκρό παιδί της στην τελευταία του κατοικία και οι κάτοικοι της περιοχής συμμετέχουν στο πένθος, καλούμενοι να παρηγορήσουν και να μοιραστούν τον πόνο της τραγικής γυναίκας. Ο Κύριος του ελέους και της αγάπης σπλαχνίζεται τη μητέρα και, με τη Θεϊκή Του δύναμη και εξουσία, ανασταίνει το νεκρό παιδί. Το αποδίδει ζωντανό και υγιές στην έκπληκτη μητέρα του, προκαλώντας, παράλληλα, τον θαυμασμό στον απλό λαό, ο οποίος θεώρησε ότι ο Θεός επισκέφθηκε την πόλη του, στο πρόσωπο ενός μεγάλου προφήτη.

Η περικοπή προσφέρει πολλές αφορμές για θεολογική ερμηνεία και προσέγγιση και την εξαγωγή ωφέλιμων συμπερασμάτων. Θα επικεντρώσουμε τη σκέψη μας, όμως, στο γεγονός της εξοδίου πομπής και ακολουθίας και θα το μεταφέρουμε στα σύγχρονα δεδομένα. Θα αναφερθούμε στην προσπάθεια που καταβάλλεται από δήθεν εκσυγχρονιστικούς κύκλους της πατρίδας μας για την εισαγωγή της λεγόμενης «πολιτικής» κηδείας στις συνήθειες του τόπου και του λαού μας. Μάλιστα, το ζήτημα αυτό τίθεται στο πλαίσιο της ευρύτερης συζήτησης που από καιρού εις καιρόν διεξάγεται, με αποσπασματικό τρόπο, για τις σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας και το ενδεχόμενο του διαχωρισμού τους.

Η πρόταση για την εισαγωγή της «πολιτικής» κηδείας κρούει ανοικτές θύρες καθώς στην πατρίδα μας το δημοκρατικό πολίτευμα σέβεται τα ιδεολογικά δεδομένα του καθενός, χωρίς να τού επιβάλει πρακτικές που αντιστρατεύονται τη συνείδησή του. Την ίδια στιγμή και η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν εκβιάζει, ούτε υποχρεώνει τον οιονδήποτε ν’ ακολουθήσει τις αρχές της παράδοσής της, αν αυτές προσκρούουν στην προσωπική του κοσμοθεωρία. Ως εκ τούτου, στην πατρίδα μας ο κάθε πολίτης έχει την άνεση και την ελευθερία, είτε είναι πιστός Χριστιανός είτε όχι, με μία απλή του δήλωση, όσο βρίσκεται στη ζωή ή με δήλωση της οικογενείας του, μετά το θάνατό του, να επιλέξει να κηδευτεί με θρησκευτικό τρόπο, με την τέλεση δηλ. της νεκρωσίμου ακολουθίας, είτε με πολιτικό τρόπο, απηλλαγμένο από το γνωστό Εκκλησιαστικό τυπικό. Μπορεί ο Αστικός Κώδικας να μην έχει θεσμοθετημένη σχετική διάταξη νόμου, δεν το απαγορεύει, όμως, σεβόμενος τα προσωπικά πιστεύω του καθενός. Για του λόγου το αληθές, αναφέρουμε δύο πρόσφατα παραδείγματα ιστορικών στελεχών του Κ.Κ.Ε. που κηδεύτηκαν με πολιτικό τρόπο. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι η λεγόμενη «πολιτική» κηδεία ούτε απαγορεύεται από την Πολιτεία, ούτε και κινεί την αντίδραση της Εκκλησίας. Αντιθέτως, είναι θεμιτή όταν πρόκειται για πρόσωπα που δεν είχαν ποτέ την παραμικρή σχέση μαζί Της. Επομένως, η εμμονή για την διά νόμου θεσμοθέτηση του πολιτικού τρόπου κηδείας και ταφής είναι υπερβολική και αδικαιολόγητη και προφανώς σχετίζεται με την συστηματική προσπάθεια αποϊεροποίησης της Ελληνικής κοινωνίας.

Μια και ο λόγος, όμως, για την μετά θάνατον φροντίδα της Εκκλησίας προς τα μέλη της, είναι ευκαιρία ν’ αναφερθούμε στο σκεπτικό της που μεταφράζεται σε συγκεκριμένες πράξεις και τελετές από τη στιγμή κατά την οποία ο άνθρωπος πορεύεται από την πρόσκαιρη στην αιώνια ζωή. Η εξόδιος ακολουθία, ίσως η πιο περιεκτική και μεστή υψηλών νοημάτων ακολουθία της Εκκλησίας μας, αποτελεί σαφή διακήρυξη της βεβαιότητας της Αναστάσεως. Σημαίνει, παράλληλα, τη συμμετοχή της Εκκλησιαστικής κοινότητας στο πένθος της οικογένειας, που είναι και πένθος της Εκκλησίας και συνιστά τον τελειότερο τρόπο αποχαιρετισμού και κατευοδώσεως του ανθρώπου, διά της προσευχής. Από τη διαδικασία αυτή πολλαπλώς ωφέλιμοι εξέρχονται οι δύο παράγοντες της εξοδίου τελετής, ο κηδευόμενος και οι συμμετέχοντες σ’ αυτή, καθώς παρουσιάζονται ως επί σκηνής να συζητούν για τη ματαιότητα αυτού του κόσμου, για τον πρόσκαιρο χωρισμό και την γλυκύτητα της αιωνίου ζωής. Οι Πατέρες της Εκκλησίας τονίζουν την ωφέλεια που δοκιμάζει η ψυχή όταν γίνεται «στόχος» της προσευχής των ανθρώπων. Στην περίπτωση αυτή, είτε αναψύχεται από τη δροσιά που εκπέμπει η αγάπη του Εκκλησιαστικού Σώματος, καθόσον πρόκειται για δοκιμαζόμενες υπό το βάρος της αμαρτίας ψυχές, που βρίσκονται ενώπιον της όντως Αλήθειας, είτε εδραιώνονται, πλέον, στην ασφάλεια της αγιότητας που εκπέμπει η παρουσία του Θεού, καθόσον πρόκειται για ψυχές καθαρές. Η εξόδιος ακολουθία, λοιπόν, ωφελεί και εκείνον που έζησε πλησίον και εκείνον που έζησε μακράν του Θεού.

Ωφελεί, όμως και τους παρισταμένους, καθώς, αν έχουν τις πνευματικές τους αισθήσεις ανοικτές, γίνονται μάρτυρες του μεγαλείου της Ορθοδόξου Θεολογίας γύρω από το μυστήριο του θανάτου, όπως εκφράζεται διά της υπέροχης εξοδίου ακολουθίας. Σ’ αυτήν μπορεί ο καθένας να συνειδητοποιήσει την αξία της ζωής, να ιεραρχήσει τις προτεραιότητές του, να βιώσει την μηδαμινότητά του, ν’ απαξιώσει την δουλεία της ύλης και να καταξιώσει το πνεύμα. Μπορεί να τοποθετήσει υπεύθυνα τον εαυτό του έναντι Θεού και ανθρώπων, αναλογιζόμενος τις χάρες και τις δωρεές που του προσφέρει ο Θεός καθημερινά, είτε μέσα από τις ευχάριστες, είτε μέσα από τις δυσάρεστες στιγμές της ζωής. Για εκείνους που δε βιώνουν τη ζωή της Εκκλησίας ίσως τα παραπάνω να ηχούν περίεργα. Πρόκειται, όμως, για την εμπειρία Της, την οποία καλόν είναι να μην κρίνουμε πριν δοκιμάσουμε, όχι με πνεύμα εξέτασης και κριτική διάθεση αλλά με ταπείνωση και πνεύμα μαθητείας.

Αμήν!