Αιτίες και αφορμές για τον μίτο της… διαφθοράς, που μαστίζει τον τόπο μας…Του Σωτήρη Μ. Τζούμα

«Η διαφθορά του καλύτερου είναι η χειρότερη και μετράει…»
Θωμάς Ακουϊνάτος

Ένα είναι βέβαιο: το ήθος θεωρείται, πλέον, στην εποχή μας “είδος εν ανεπαρκεία”, ένα είδος που σπανίζει επικίνδυνα.
Ο κυνισμός, ο ευδαιμονισμός, η παντός τύπου εκπτώσεις, η μανία της κατανάλωσης (ακόμη και για λόγους ψυχοθεραπείας), το πάθος του εύκολου κέρδους, η περιφρόνηση στις αρχές, στις αξίες και την τιμιότητα, έχουν γίνει ποτάμι που συμπαρασύρει τα πάντα στην καταστροφική πορεία του. Και φάνηκαν όλα αυτά, την περίοδο της κρίσης.
Φραγμό σ’ όλα αυτά, θα μπορούσε να θέσει, ίσως, το καλό παράδειγμα, αλλά δεν υπάρχει. Κι όταν υπάρχει πνίγεται. Κι όταν δεν πνίγεται είναι αμυδρό. Συνεχώς περισσότεροι, ακούμε ή διαβάζουμε ακόμη και σήμερα, ότι μεθίστανται στις τάξεις των εκβιαστών ή των εκβιαζομένων, των δωροδοκούντων ή των δωροδοκουμένων, των κλεπτών ή των κλεπταποδόχων.
- « Αν δεν το πάρω εγώ, θα το πάρει κάποιος άλλος»
- «Αν δεν το κάνω εγώ, θα το κάνει κάποιος άλλος»
Αυτή η νοοτροπία- δικαιολογία, επικρατεί, δυστυχώς, παντού.
Η διαφθορά- και δια στόματος του μέχρι χθες Πρώτου Πολίτη της χώρας- έχει επέλθει παντού και γκρεμίζει σιγά αλλά σταθερά και τα τελευταία οχυρά της εντιμότητας. Η ακεραιότητα και η τιμιότητα έχουν γίνει συνώνυμα της βλακείας. Ποτέ άλλοτε οι γνωστοί στίχοι του Γεωργίου Σουρή, δεν είχαν μεγαλύτερη ανταπόκριση στην πραγματικότητα:
«Κι όποιος είναι τίμιος, ας γίνει ερημίτης κι ας συχνοβράζει την τιμή,
να πίνει το ζουμί της».
Όλα βέβαια, γίνονται πίσω από την επίφαση της νομιμότητας και της κάθαρσης, πίσω από την «αγνή» προθήκη της αφέλειας ή το προπέτασμα καμιά φορά και κηρυγμάτων ακόμη- όταν η θρασύτητα και η βρωμιά υπερβαίνουν τα εσκαμμένα.
Τίποτα δεν προχωρεί μόνο του. Το “λάδωμα”- εισαγόμενο προϊόν εξ Ανατολής ως “μπαξίς”- έγινε το απαραίτητο στοιχείο προόδου κάθε δουλειάς. Τείνει μάλιστα να θεωρηθεί πια, σχεδόν, νόμιμο, ώστε οι ξένοι να μας λένε πια ότι αποτελεί εγχώριο, δικό μας προϊόν.
Τίποτα δεν προχωρεί φυσιολογικά. Τα πάντα βρίσκονται υπό την κρίση του τηλεοπτικού φακού, ο οποίος άλλοτε με ύφος “εισαγγελέα”, άλλοτε καθ’ έξιν κουτσομπόλας της γειτονιάς, ρίχνει φως στα γεγονότα, όχι στο όνομα της πολύπαθης ελευθεροτυπίας αλλά στο βωμό της τηλεθέασης- μιας μηχανοκινούμενης μέτρησης- που επιτέλους πρέπει να σταματήσει να υφίσταται στον τομέα, της ενημέρωσης, αν θέλουμε κάτι να περισώσουμε στον ευαίσθητο αυτό χώρο.
Όμως, τι είναι ή τι εκφράζει στις μέρες μας η ηθική- θα σκεφθούν μερικοί… Μα δεν είναι τίποτα άλλο, παρά κανόνες που με την μακρά εφαρμογή τους, επεβλήθησαν.
Και ποιος ξέρει, αν δεν βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας νέας… ιδιότυπης ηθικής, με την οποία οι ένοικοι των φυλακών θα διεκδικήσουν, κάποια μέρα, την ελευθερία τους, και θα ζητήσουν να μπούν όλοι οι άλλοι μέσα, που θα βρίσκονται αποδιοπομπαίοι μακριά από τα κρατούντα κοινωνικά μέτρα και τους κοινωνικούς κανόνες..
Αστεία πράγματα, θα γελάσουν μερικοί… Δεν θα έχουν, όμως, το δίλημμα: να προσχωρήσουν στο κύκλωμα της απάτης και της διαφθοράς ή ν’ ακολουθήσουν τον μοναχικό και γι’ αυτό ανηφορικό δρόμο της εξαίρεσης.
- Δεν θα έχουν έλθει στην ανάγκη να χτυπήσουν την πόρτα των εργαζομένων και των συν-εργαζομένων, από ένστικτο ή από κοινό συμφέρον ορμωμένων, απατεώνων.
- Δεν θα έχουν βρεθεί στα νύχια εργολάβων, υπερ- εργολάβων και μηχανικών.
- Δεν θα έχει χρειασθεί ποτέ να τελειώσουν καμιά δουλειά τους με το Δημόσιο- θεματοφύλακα, υποτίθεται, της ισχύουσας νομιμότητας.
- Δεν θα έχουν βγεί ποτέ να ψωνίσουν και δεν θα τους έχουν σερβίρει τίποτε το νοθευμένο.
- Δεν θα έχουν ποτέ πάρε- δώσε με την “πιάτσα” και με την συστηματική, σε όλα τα πεδία, κερδοσκοπία.
- Δεν θα έχουν ανοίξει ποτέ την τηλεόρασή τους και δεν θα έχουν έλθει αντιμέτωποι με την telereality συμφορά μας.
- Δεν θα έχουν βγεί στην Εθνική οδό Σαββατοκύριακο και δεν θα έχουν κλάψει για δικό τους άνθρωπο που έπεσε στο βωμό της αδιαφορίας και της αναισχυντίας μας.
- Δεν θα έχουν παρακολουθήσει ποτέ κανένα από τα τηλεσκουπίδια τα οποία παρακολουθούμε αυτάρεσκα, βυθισμένοι στον καναπέ μας και ευχαριστώντας, μυστικώ τω τρόπω, τον Θεό που εμείς είμαστε…“διαφορετικοί”.
Το φαινόμενο, βέβαια, αυτό δεν είναι μόνον Ελληνικό. Πάντοτε και παντού θριάμβευε η αλητεία, η διαφθορά και η εξαθλίωση. Αλλά στην εποχή μας, η καταναλωτική κοινωνία, όλα αυτά τα έχει αναγάγει σε επιστήμη. Όλοι, ουσιαστικά, βρίσκονται στο χορό. Και τον χορεύουν, πολλοί με αθυμία στην αρχή, αλλά όλοι στο τέλος με ζωηρότερο κέφι.
Ας δούμε τι έγραφε προ αρκετών ετών στη Γαλλία, που ο Πρόεδρό της σήμερα το παίζει τιμητής της Ελλάδας, ο πολύς Ζαν Γκαλτιέ- Μπουαστέρ, ελεεινολογώντας με επιφανειακά φαιδρό αλλά σχετλιαστικό ύφος, την κατάσταση:
« Χθες», διηγόταν «αφελέστατα», ένας νέος υπουργός, «έπιασα την καλή. Δειπνούσα, με κάποιους Βιομηχάνους. Μετά το φαγητό καθίσαμε να παίξουμε χαρτιά. Τους είπα πως δεν έχω ιδέα, αλλά με έβαλαν με το στανιό να κάτσω στο “καρέ”. Έκανα ό, τι μπορούσα. Και το πιστεύετε, πως το τέλος μου είπαν πως έχω κερδίσει διακόσιες πενήντα χιλιάδες φράγκα;»
Και αυτά δεν συνέβησαν, φυσικά, μόνον εις Παρισίους…
Αλλά τι θα γίνει;
Θ’ αφήσουμε να παρασυρόμεθα, συνεχώς, στα τάρταρα; Κινδυνεύουμε εν τη αφελεία μας- και από την ανοχή μας να γίνουμε ζούγκλα, χώρα με γκάνγκστερς, με νονούς! Τύφλα νάχει μπροστά μας η Αμερική της μαφίας και του Far West. Σε λίγο θα πρέπει να βγαίνουμε με όπλα στους δρόμους για να μην μας ληστέψουν. Και θα ληστεύουμε πρώτοι εμείς, για να προλάβουμε τους άλλους.
Τι μπορεί να γίνει;
Για να σταματήσει η κατρακύλα!
Ας προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε ψύχραιμα το θέμα και να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους.
Η κοινωνία μας απέτυχε, γιατί πρώτοι απέτυχαν οι θεσμοί που την απαρτίζουν και- υποτίθεται- την στηρίζουν!
Η χριστιανική ηθική, όπως εφαρμόσθηκε, αποδεικνύεται πλέον πως δεν είναι επαρκής, για να εξορκίσουμε το κακό. Η Εκκλησία, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες ολίγων ή πολλών φωτισμένων λειτουργών της, περιορίσθηκε δυστυχώς πολύ στα εξωτερικά χωρίς να κοιτάζει με τον ίδιο ζήλο το έσωθεν του ποτηρίου. Οι επικεφαλής της μάλιστα, συχνά συλλαμβάνονται να είναι επίορκοι της αποστολής τους. Το παράδειγμά τους χρειάζεται. Που να βρεθεί, όμως, το παράδειγμα; Πνίγεται μεσ’ τις αναθυμιάσεις των ολίγων θορυβοποιών που με ύφος τιμητή φωνάζουν, κρίνουν και μάχονται κάθε τι το καλό, γιατί θα…. “εκκοσμικεύσει” την Εκκλησία.
Αν διαβάσει κανείς προσεχτικά τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Ιεράς Συνόδου, αν δεν έχει γερές βάσεις θα αλλαξοπιστήσει ή θα αυτοκτονήσει. Αν είναι κυνικός, απλώς θα γελάσει. Κι αν είναι συνειδητός πιστός θα πικραθεί και θα σταυροκοπηθεί. Το άλας εμωράνθη και δεν υπάρχει τρόπος να αλισθεί…
Και η πολιτική; και οι πολιτικοί;
Όποιος αναλογίζεται τι γίνεται στις εκλογές -ακόμη και σ’ αυτές της τοπικής και νομαρχιακής αυτοδιοίκησης- αισθάνεται ένα ρίγος να τον διαπερνά. Χρήματα, έξοδα, υπερβολές. Υποψήφιοι με την ανοχή αλλά και την –φευ- συμβολή των κομμάτων, ρίχνουν έναν πακτωλό χρημάτων στην προσπάθεια επικράτησης.
Που βρίσκονται αυτά τα χρήματα; Δεν χρειάζεται μεγάλη σκέψη, για να αντιληφθεί κανείς πως δεν είναι, εκτός από σπάνιες, δυστυχώς, περιπτώσεις, “καθαρά χρήματα”. Στην καλύτερη περίπτωση τα έδωσε κάποιος άλλος. Που, κάτι περιμένει….
Και η δημοσιογραφία τι κάνει;
Μια ματιά να ρίξει κανείς στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και στα δελτία ειδήσεων- ακόμη και στα σοβαρά- θα καταλάβει ότι η δυσωδία που αναδύεται έχει ένα συγκεκριμένο στόχο: την καθολική απαξίωση των θεσμών.
Οι ιστορίες που κυκλοφορούν, από στόμα σε στόμα και προβάλλονται ευθέως πλέον από τα ΜΜΕ, είναι επικίνδυνες για την ίδια τη δομή της κοινωνίας μας.
Ποιος νοιάζεται να συγκρατήσει την διαφθορά, που έχει διαβρώσει όλες τις πτυχές της ζωής μας και έχει κλονίσει σοβαρά τους θεσμούς; Το βάρος έχει πέσει στην Δικαιοσύνη. Αλλά ποιος μας λέει ότι δεν άρχισε- από τα κέντρα εκείνα που αποφασίζουν και κινούν τα νήματα- η δική της αποκαθήλωση;
Ρωμαϊκή παρακμή και βυζαντινή παραδοξολογία! Και τι να ελπίσει κανείς μετά απ’ όλα αυτά; Οι σοσιαλιστικές θεωρίες που είχαν ανάψει την ελπίδα στον άνθρωπο, όπως άλλοτε ο χριστιανισμός, έχουν απογοητεύσει τον κόσμο που κάνει πλέον πιο συντηρητικές επιλογές.
Ρωμαϊκή παρακμή λοιπόν; Μπορεί… Οι Ρωμαίοι είχαν κατακτήσει όλο τον κόσμο, τον είχαν κάνει ένα χωριό, είχαν αφομοιώσει τον ελληνικό πολιτισμό, είχαν αναπτύξει υπέροχη νομική σκέψη, είχαν θριαμβεύσει σε όλους τους τομείς αγωνιζόμενοι. Και ξαφνικά η περιφρόνηση στις αξίες, το κυνήγι του άκρατου ευδαιμονισμού, τους κατέλαβε. Το ένδοξο Καπιτώλιο ήταν τελικά τόσο κοντά στην Ταρπηία πέτρα, όπου έριχναν και θανάτωναν τους εγκληματίες… Και τσακίσθηκαν, εκεί μέσα, όλοι.
Βυζαντινή παραδοξολογία; Ίσως…
Ναι, γιατί όχι; Ο κόσμος, σήμερα, δεν διαφέρει από τον τότε κόσμο. Και… Κερκόπορτες υπάρχουν πολλές, όπως και… Εφιάλτες πρόθυμοι για να τις αποκαλύψουν!
Άλλωστε οι επικοινωνίες, οι συναλλαγές, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, μας έχουν φέρει όλους πολύ κοντά. Είμαστε πάλι ένα μικρό χωριό, όπως έλεγε ο Ζ. Μάικ Λυάν. Χωριό που αν δεν φανεί κάποιο ανέλπιστο φώς, αν δεν κατανικηθεί η εγκληματική αδιαφορία μας, θα καταποντισθεί από την χιονοστιβάδα της διαφθοράς των αριθμών, των επιτοκίων και του κυνισμού, που κυλούν ανενόχλητοι στις κοινωνίες- και εσχάτως στην Ελληνική κοινωνία, οι αδίστακτοι λύκοι….

Ο κ. Σωτ. Μ. Τζούμας είναι