Φαρισαίου φύγωμεν ὑψυγορίαν...
Ἡ πρώτη Κυριακή τοῦ Τριωδίου, ἀγαπητοί μου, εἶναι ἀφιερωμένη στήν παραβολή τοῦΤελώνου καί τοῦ Φαρισαίου. Εἶναι μία παραβολή τοῦ Κυρίου μικρή μέν σέ ἔκταση, ἀλλά τεράστια σέ ἀξία καί πνευματικό περιεχόμενο. Μέ αὐτήν θέλει ὁ Χριστός νά δείξει καί ὅλοιἐμεῖς νά συνειδητοποιήσουμε, ὅτι ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι κάτι πολύ κακό. Εἶναι ἡ πικρή καίἀγιάτρευτη ρίζα τοῦ κακοῦ στόν ἄνθρωπο. Αὐτή μᾶς ἀποξενώνει καί μᾶς κρατάει μακρυάἀπό τήν ἁγιαστική χάρη τοῦ Θεοῦ. Ὅπως ἀπό τήν ἄλλη πλευρά ἡ ταπείνωσις εἶναι τό σωτήριο ἀντίδοτο στήν καταστροφική πορεία, πού μᾶς ὁδηγεῖ ὁ ἐγωϊσμός. Εἶναι τό μεγαλύτερο καί χειρότερο ἐμπόδιο γιά τήν σωτηρία μας.
Ἡ ὑπερηφάνια εἶναι μία νοσηρή κατάστασις, πού ἐμποδίζει νά καταλάβουμε ὅτι εἴμαστεἁμαρτωλοί καί νά ἀπελευθερώσει τήν διάθεση γιά μετάνοια. Ἐγωϊσμός καί μετάνοια εἶναι δύο ἔννοιες ἐντελῶς ἀντίθετες καί ἀσυμβίβαστες μεταξύ τους. Ἡ μία ἀναιρεῖ τήν ἄλλη. Οἱπύλες τῆς ψυχῆς εἶναι ἑρμητικά κλειστές γιά τήν Θεία Χάρη καί κατά συνέπεια εἶναιἀδύνατη ἡ σωτηρία μας, ὅσο ἐμμένουμε στήν ἐγωϊστική μας περιχάραξη.
Ὑπερηφάνεια καί ἐγωϊσμός εἶναι καταστάσεις δαιμονικές, ἐωσφορικές. Καί ἡ περίοδος τοῦ Τριωδίου, αὐτή πού ἀρχίζει σήμερα καί θά διαρκέσει ἑβδομῆντα ἡμέρες, εἶναι κατ᾿ ἐξοχήν καιρός ἀγώνα κατά τοῦ ἐγωϊστικοῦ μας φρονήματος καί ἄσκησις τῆς μεγάληςἀρετῆς τῆς ταπεινώσεως. Εἶναι μονόδρομος τῆς σωτηρίας μας.
Αὐτό σημαίνει, πώς ἄν δέν γυρίσουμε πίσω, ἄν δέν μποῦμε στό δρόμο τῆς μετανοίας, δέν θά καταλάβουμε τό λάθος μας καί τήν ἁμαρτία μας. Δέν θά συναντήσουμε ποτέ τόν Θεό, δέν θά ἔχουμε συγχώρηση, δέν θά μᾶς δώσει ποτέ ὁ Θεός τό ἔλεός του. Γιατί ὁ Θεός χαρίζει τό ἔλεός του καί συγχωρεῖ ἐκείνους, πού αἰσθάνονται τά λάθη τους καί ζητοῦν τό ἔλεός του. Ἄν συνεχίσουμε τόν δρόμο, πού τώρα βαδίζουμε, δυστυχῶς ποτέ δέν θά συναντηθοῦμε μαζί του.
Ὅλο τό κακό στόν ἄνθρωπο συνοψίζεται σέ μία καί μόνη λέξη: ὑπερηφάνεια. Σ᾿ αὐτήν πού ἐκτρέφει τόν δαιμονικό ἐγωϊσμό. Αὐτή δέν μᾶς ἀφήνει νά δοῦμε τήν πραγματική μας κατάσταση. Ἄν μπορούσαμε νά τό κάνουμε, τότε θά φρίτταμε γιά τήν κατάστασή μας. Συγκρίνουμε τούς ἑαυτούς μας μέ συγγενεῖς, γνωστούς καί φίλους καί νομίζουμε, ὅτιὑπερέχουμε ἀπό ὅλους αὐτούς στήν ἀρετή, στήν καλωσύνη στήν πίστη, στίς γνώσεις, στίς ἱκανότητες.
Ἔλεγε ὁ μακαριστός π. Παΐσιος ὁ ἁγιορείτης: Ἄν συγκρίνω τόν ἑαυτό μου μέ τούς ἄλλουςἀνθρώπους, νομίζω πώς κάτι εἶμαι. Ἄν ὅμως τόν συγκρίνω μέ τόν Χριστό, (γιατί Αὐτός εἶναι τό μέτρο μας), τότε βλέπω ὅτι εἶμαι σκουριαμένος ντενεκές.
Ἄς δοῦμε τίς διαφορές ἀνάμεσα στούς δύο αὐτούς ἀνθρώπους.
Ὁ φαρισαῖος περνοῦσε τόν ἑαυτό του σπουδαῖο καί καταδικάσθηκε. Ὁ τελώνης πίστευε, πώς ἦταν ἄξιος νά τιμωρηθεῖ, μά ὁ Θεός τόν συγχώρησε. Βλέπουμε λοιπόν πώς ἄλλη εἶναιἡ κρίσις τῶν ἀνθρώπων καί ἄλλη ἡ γνώμη τοῦ Θεοῦ. Γι᾿ αὐτό νά χαμηλώσουμε, νά κατεβάσουμε τήν ἰδέα πού ἔχουμε γιά τούς ἑαυτούς μας καί νά᾿ μαστε βέβαιοι, ὅτι ἐμεῖς θά εἴμαστε οἱ κερδισμένοι.
Ὁ φαρισαῖος εἶναι ὁ θρησκευτικός τύπος, πού πολλοί θά ζήλευαν γιά τίς ἀρετές καί τίςἀγαθοεργίες του. Ὁ τελώνης θεωρεῖται ἁμαρτωλός καί παράδειγμα πρός ἀποφυγήν. Ὅμωςὁ φαρισαῖος κατακρίνεται, ὄχι γιά τίς ἀρετές του, ἀλλά γιατί στηριζόταν στόν ἑαυτό του καί ὄχι στό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Καί ὁ τελώνης ἀσφαλῶς δέν ἐπαινεῖται γιά τήν ἁμαρτωλότητά του, ἀλλά γιατί αἰσθάνεται τήν ἀναξιότητά του.
Ὁ ταπεινός δέν δικαιώνει τόν ἑαυτό του, ἴσα-ἴσα τόν καταδικάζει. Δέν ζητάει νά τό ἀμείψειὁ Θεός γιά τίς ἀρετές πού δέν ἔχει, ἀλλά νά τόν λυπηθεῖ γιά τίς ἁμαρτίες του τίς πολλές.
Ὁ φαρισαῖος δέν μποροῦσε νά συναντήσει τόν Θεό καί νά νοιώσει τήν παρουσία του, γιατί δέν στρεφόταν πρός τόν Θεό, ἀλλά πρός τόν ἑαυτό του. Μᾶς τό λέει ὁ Χριστός μέσα στό Εὐαγγέλιο: Ὁ φαρισαῖος στραφείς πρός ἑαυτόν... Τελικά ὁ δυστυχής φαρισαῖος δέν πίστευε στόν Θεό. Οὔτε πῆγε στό ναό, γιά νά τόν συναντήσει. Χρειαζόταν ἕναν ἐπίσημο χῶρο, γιά νά αὐτοαποθεωθεῖ καί νά αὐτοδικαιωθεῖ. Καί σάν τέτοιο βρῆκε τό ἱερόν, τόν Ναό. Κατάλληλο καιρό γιά νά τό κάνει βρῆκε τήν σεβαστή ὥρα τῆς προσευχῆς. Ἡπροσπάθεία του αὐτή ἦταν ἔνδειξις βαθειᾶς ἐσωτερικῆς ἀπελπισίας, πού προέρχεται ἀπό τήν ἀδυναμία του νά βρεῖ τόνπραγματικό Θεό.
Ἀκόμη ὁ φαρισαῖος αἰσθάνεται τήν ἀνάγκη νά ἐξυψώσει τόν ἑαυτό του, γιατί στό βάθος καταλαβαίνει πώς εἶναι γιά περιφρόνηση. Καί ἐπειδή δέν μπορεῖ πραγματικά νά ἐξυψώσει τόν ἑαυτό του, χαμηλώνει καί ὑποβιβάζει, περιφρονεῖ καί μειώνει τούς ἄλλους ἀνθρώπους καί αὐτόν τόν τελώνη. Δέν εἶμαι, εἶπε, ὅπως οἱ ἄλλοι ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί ἤ ὅπως αὐτόςἐδῶ ὁ τελώνης.
Ὅμως ταπεινώνοντας τούς ἄλλους, τούς ἀπορρίπτει καί ἀποξενώνεται ἀπό αὐτούς. Στήν οὐσία ἀποκόπτεται ἀπό τόν Θεό, δέν μπορεῖ νά τόν συναντήσει, ἐφόσον ἀπομακρύνεταιἀπό τούς ἀνθρώπους. Ἡ ὑπερηφάνειά του τόν ἔκανε ἀντιπαθητικό στούς ἀνθρώπους,ἀλλά κυρίως καί πρό πάντων ἀπαράδεκτο στόν ἴδιο τόν Θεό.
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Τό μύνημα τοῦ Εὐαγγελίου εἶναι ξεκάθαρο. Ὁ Θεός ἀγαπάει τόν ταπεινό ἄνθρωπο, ἔστω καί ἄν ἔχει ἁμαρτίες.Τόν βοηθάει νά καθαριστεῖ καί νά σωθεῖ. Βδελύσσεται ὅμως τήνὑποκρισία στούς ψευτοευλαβεῖς, γιατί αὐτοί ἐμπαίζουν Θεό καί ἀνθρώπους.
Μακρυά λοιπόν ἀπό τήν ὑπερηφάνεια. Μακρυά ἀπό ὅ,τι μᾶς κάνει νά χάνουμε τήν ἐπαφή μας μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀδελφῶν μας. Νά διδαχθοῦμε ἀπό τήν πονεμένη, ἀλλά εἰλικρινῆ στάση τοῦ τελώνη καί ἄς παραδεχθοῦμε ταπεινά ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τήν ἀδυναμία καί ἀθλιότητά μας.
Πολλοί ἀπό ἐμᾶς εἶναι φαρισαῖοι καί καλούμεθα νά γίνουμε τελῶνες. Ἡ ταπείνωσις εἶναι ἡκατάσταση πού γυρεύει ἀπό ἐμᾶς ὁ Θεός. Εἶναι ὁ τόπος τῆς συναντήσεώς μας μέ τόν Θεό.
Ὁ ἀββάς Σισώης ἔφτασε στά τελευταῖα του, ἦταν στό τέλος τῆς ζωῆς του. Τόνἀποκαλοῦσαν ὅλοι τό διαμάντι τῆς ἐρήμου. Σάν τό᾿ μαθαν ἄλλοι πολλοί συνασκηταί του πῆγαν νά τόν δοῦν, νά πάρουν τήν εὐχή του. Τό πρόσωπό του ἄστραφτε καί τά χείλη του κάτι προσπαθοῦσαν νά φιθυρίσουν. Σάνα μέ κάποιον κουβέντιαζε. Μέ ποιόν συνομιλεῖς, πάτερ; τόν ρώτησαν. Ἦρθαν οἱ ἄγγελοι νά μέ πάρουν, εἶπε, καί τούς παρακαλῶ νά μέἀφήσουν ἀκόμη, γιά νά μετανοήσω καί ὕστερα νά μέ πάρουν. Δέν ἔχεις ἀνάγκη ἀπό μετάνοια, μακάριε Σισώη, γιατί ἐσύ μετανοοῦσες σέ ὅλη σου τήν ζωή, τοῦ εἶπαν, θαυμάζοντες γιά τήν ταπεινοφροσύνη του. Δέν ξέρω, ἀδελφοί μου, ἄν ἔχω βάλει ἀκόμηἀρχή μετανοίας καί δύο δάκρυα κύλησαν ἀπό τά μάτια του... Αὐτά ἦταν τά τελευταῖα λόγια του...
Ἄν ἕνας Μέγας Σισώης ἔχει ἀνάγκη μετανοίας, δέν ἔχουμε ἐμεῖς; Γι ᾿ αὐτό φαρισαίου φύγωμεν ὑψηγορίαν καί τελώνου μάθωμεν τό ταπεινόν ἐν στεναγμοῖς. Μέσαἀπό τά βάθη τῆς ὑπάρξεώς μας νά βγαίνει ὁ τελωνικός ἀναστεναγμός: Ὁ Θεός ἱλάσθητιἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς. Ἀμήν.-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Το «Ελληνικά και Ορθόδοξα» απεχθάνεται τις γκρίνιες τις ύβρεις και τα φραγγολεβέντικα (greeklish).
Παρακαλούμε, πριν δημοσιεύσετε το σχόλιό σας, έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα:
1) Ο σχολιασμός και οι απόψεις είναι ελεύθερες πλην όμως να είναι κόσμιες .
2) Προτιμούμε τα ελληνικά αλλά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ότι γλώσσα θέλετε αρκεί το γραπτό σας να είναι τεκμηριωμένο.
3) Ο κάθε σχολιαστής οφείλει να διατηρεί ένα μόνο όνομα ή ψευδώνυμο, το οποίο αποτελεί και την ταυτότητά του σε κάθε συζήτηση.
4) Κανένα σχόλιο δεν διαγράφεται εκτός από τα spam και τα υβριστικά