Γέροντας Φιλάρετος – πρώην Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Κωνσταμονίτου

του π.Παλαμά ηγουμ.Ι.Μ.Θεοτόκου Καλλίπετρας

Εϊναι συνήθης ό δρόμος που οδηγεί στον μοναχικό βίο τους νέους και τις νέες κάθε εποχής. Πολλω δε μάλλον η μέρα πού επανδρώνονται συνεχώς και τα πλέον ασκητικά μέρη και ακούγονται σ’ αυτά, ψαλμωδήματα και ευχές. “Ομως κι αν ακόμη ζούμε την κατά συρροήν προσέλευση στό μοναδικό πολίτευμα αφιερωμένων ψυχών, εντούτοις δεν διανύουμε τον χρυσό αίώνα του μοναχισμού, ούτε καν έχουμε ιδιαίτερη ποιοτική και πνευματική ακμή.

Οί δεκαετίες των σύγχρονων καιρών υπαγορεύουν στον άνθρωπο μια παθολογική αγάπη του «εγώ». Είμαστε οι κατ’ εξοχήν Homo Egoist και συνεπώς ασχολούμενοι με την αυτοπροβολή μας, με την άχαλίνωτη έγωκεντρικότητά μας, όταν ακόμη και ή «άσκηση» μας γίνεται για να εξυπηρετήσει την φιλαυτία μας, δεν είναι δυνατόν να έχουμε επαφή με τον ταπεινούμενο καθημερινώς Θεό, αύτόν πού γεννήθηκε σε σταύλο και θερμάνθηκε από τα χνώτα των βοδιών, ή πού έσκυψε το κεφάλι στό κτίσμα του για να βαπτιστεί άπ’αύτό.

Τον καιρό πού έφθινε αριθμητικά ό μοναχισμός, έζησε ό συντοπίτης μας, πολύ λίγο γνωστός, Γέροντας Φιλάρετος από το Τσώρνοβο της Βέροιας (τη σημερινή Φυτιά) πού διετέλεσε ηγούμενος της Ιεράς Μονής Κωνσταμονίτου του Αγίου “Ορους. Βεβαίως και δεν έζησε την σημερινή αύξηση των μοναχών, έζησε όμως κάτι από την ανθοφορούσα ακμή του μοναχισμού εΐτε αναστρεφόμενος ευλαβή γεροντάκια, είτε έχοντας τις προσωπικές του εμπειρίες.

Το μοναχολόγιο της Αγιορείτικης και άκρως ασκητικής Μονής Κώνσταμονίτου, αναφέρει: «έγεννήθη εις το χωρίον Φυτιά Βερροϊας της Μακεδονίας κατά το έτος 1890 εκ πατρός Γεωργίου Μάστορα και μητρός Αικατερίνης Στεργίου. Βαπτισθείς δε ώνομάσθη Αντώνιος. Έκοινοβίασε εν τη Ιερά ημών μονή τον Νοέμβριον του 1912 και έκάρη μοναχός μεγαλόσχημος τον Απρίλιον του έτους 1921 και πρεσβύτερος τον Όκτώβριον του 1924. Εξελέγη ως Καθηγούμένος τον Μάρτιον του 1949 και έγκαθιδρϋθη την 21ην Μαΐου. Τη 28η Ιανουαρίου 1963, ήμερα Κυριακή, μνήμη του Οσίου Έφραίμ του Σύρου, έκοιμήθη εν Κυρίω κατά την ώραν πού ανεγινώσκετο ακριβώς ό Αμωμος…».

Ο ίδιος απέφυγε τους πείρασμούς από τα πρώτα του νεανικά χρόνια, ακόμη κι όταν εργάστηκε στην Αμερική. Επέστρεψε στην Ελλάδα και βρέθηκε στό λιμάνι της Θεσσαλονίκης την ήμερα πού παραδίνονταν από τους Τούρκους στους Έλληνες. Προσκύνησε στον τάφο του Μεγαλομάρτυρα Δημητρίου, ό όποίος του εμφανίστηκε στον ύπνο και τον ένέτειλε να μη γυρίσει στη Φυτιά αλλά να πάει στο Αγιον “Ορος για να γίνει μοναχός. Για να μπει στο Όρος ζήτησε τη βοήθεια ενός αγωγιάτη, ό όποιος μετέφερε τα πράγματα του. “Οταν στάθμευσαν στην πρώτη μονή (τη Μονή Κωνοταμονίτου), ό νεαρός Αντώνης έδωσε όλα τα μπαγκάζια πού είχε από την Αμερική, όλο το κομπόδεμα του, ακόμη και τα ρούχα πού φοροϋσε στον αγωγιάτη και τον έστειλε πίσω. Με τέτοιο ευλογημένο ξεκίνημα, χωρίς ορθολογισμούς καϊ υπολογισμούς και «συμβολαιογραφικές πράξεις» μπήκε ό ευλαβής νέος οτό μοναστήρι. Χωρίς να το γνωρίζει, γνωρίζοντας μόνον πώς θέλει να ζήσει κατά Θεόν!

Χρειάστηκε ως αρχάριος να δουλέψει σε μετόχια εκτός “Ορους, όπου συνανοστράφηκε γυναίκες ή παιδιά, αλλά το βλέμα του ήταν πάντα χαμηλωμένο. Αρρώοτησε μάλιστα έκεί άσχημα κι έκαμε 6 μήνες σε προφυματικά στάδιο αλλά ή επέμβαση του ιδιαίτερου προστάτου της Μονής του, του Αγ. Πρωτομάρτυρας Στεφάνου, τον άπεκατέστησε υγιή και άφησε τους ιατρούς θαυμάζοντες να λέγουν «Έχει πνεύμονες παιδιού 3 ετών».

Αφότου χειροτονήθηκε ιερέας δεν σταμάτησε να λειτουργεί κάθε μέρα. Αδιάκοπα, ακούραστα, ταπεινά, ασταμάτητα. Μέρα χωρίς λειτουργία του φαινόταν νεκρή. “Οταν ξέσπασε φωτιά στο δάσος παρακείμενης Μονής πήρε και λιτάνευσε την εικόνα της Παναγίας στα όρια του δάσους της Κωνσταμονίτου με αποτέλεσμα ή φωτιά να φθάσει μέχρι τα έκεί καί να σβήσει μόνη της. Αρκετά περιστατικά αποδεικνύουν καί την χάρη της προόρασης πού είχε λάβει ό Γέροντας. Την ήμερα πού θα πέθαινε ή αδελφή του στη Φυτιά, είπε στους πατέρες της Μονής: «Πατέρες να προσευχηθούμε για την αδελφή μου, σήμερα αναχωρεί…».

Ως πνευματικός έβαζε μονίμως τον ϊδιο κανόνα σε όλους: Να διαβάζουν τους χαιρετισμούς της Παναγίας, τουλάχιστον μία φορά την ήμερα με ένα κερί αναμένο μπρος στην εικόνα Της. «Μάλωνε» τα καλογεράκια του λέγοντας «Γιατί δεν αγαπάτε την Παναγία;». Μάλιστα κάποτε του εξομολογήθηκε ένας Βούλγαρος μοναχός πού μιλούσε σπαστά ελληνικά, αλλά ό κανόνας ήταν ϊδιος: να διαβάζει τους Χαιρετισμούς της Παναγίας! Ό Βούλγαρος μοναχός έδειξε το σλαβόφωνο βιβλίο του στον Γέροντα για να του υποδείξει τους Χαιρετισμούς. Ό Γέροντας υπολογίζοντας από τα άρχιγράμματα και τους τίτλους κατάλαβε σε ποιο σημεϊο εΐναι και για να το επιβεβαιώσει ρώτησε να του μεταφράσει, ό μοναχός, τϊ έγραφε στο συγκεκριμένο σημείο. Ό Βούλγαρος είπε «Πήραν χαμπάρ’ οι τσομπάνιδες…». Κι ό Γέροντας γελώντας συμφώνησε, λέγοντας «καλά, καλά αυτό είναι!». Επρόκειτο βεβαίως για τον στίχο των Χαιρετισμών «Ήκουσαν οι ποιμένες…»!

Ό νους του ήταν απλοϊκός και συνεπώς αδέσμευτος στο να ανέρχεται οτόν ουρανό. Το ανάστημα του κοντό και συνέβαλε στην ταπείνωση του. Το τέλος του ήταν ήσυχο. Στό κρεβατάκι του λίγο ταλαιπωρημένος από όσα παραχώρησε ό Κύριος,την ώρα του “Ορθρου, τη στιγμή που άναγινώσκονταν ό Άμωμος εξέπνευσε ήρεμα και αθόρυβα. Ό ηγούμενος της Διονυσίου, ό πολύς Γέροντας Γαβριήλ, διαμαρτυρήθηκε πού δεν ειδοποιήθηκε για την έξόδιο ακολουθία. Έσκυψε όμως στον φρέσκο τάφο του Γέροντα και στο μαντηλάκι του πήρε χώμα μαζί του για ευλογία! Τέτοιας φήμης και σεβασμού έτυχε ό Γέροντας Φιλάρετος ό συντοπίτης μας…

Στή φωτογραφία πού παραθέτουμε ό Γέροντας Φιλάρετος είναι φωτογραφημένος στο φωτογραφείο των Καρυών του Αγίου Όρους με τον αδελφό του Θωμά. Στόν βίο του Γέροντα, πού κυκλοφορεί στις θαυμάσιες εκδόσεις της Μονής Παρακλήτου «Σύγχρονες Αγιορείτικες Μορφές», αναφέρεται πώς πήγαινε τακτικά ό Θωμάς και έβλεπε τον Γέροντα Φιλάρετο. Μιά φορά όμως είχε κακό σκοπό: θέλησε να ξεγελάσει τον Γέροντα, να τον πάρει μαζί του για να δει και να μεταλάβει τάχα την γριά μητέρα τους, αλλά με άπώτερο σκοπό να τον εξαναγκάσουν οί Φυτιώτες να παραμείνει ως εφημέριος του χωρίου τους! Το βράδυ πού έπεσε να κοιμηθεί ό Θωμάς στο μοναστήρι, εμφανίστηκε αγριεμένος ό Αγ. Πρώτομάρτυς Στέφανος και τον έπέπληξε αύστηρώτατα για το δόλο του. Την επόμενη ήμερα τρομαγμένος ό Θωμάς αποκάλυψε την υπόθεση οτόν αδελφό του. Μόνον έκαμαν τον κόπο να βγάλουν την φωτογραφία αυτή για να τη στείλουν στη μητέρα τους. Κι ή φωτογραφία αυτή περιήλθε στα χέρια μας μετά από προσφορά της κόρης του Θωμά, ήδη κεκοιμημένης και αυτής, της Αικατερίνης.

Αξίζει βεβαίως να γίνουν περισσότερες ενέργειες και καταγραφές για να μαθευτούν όσο το δυνατόν περισσότερα για τον θεοφόρο συμπολίτη μας, ό όποΐος ευελπιστούμε, ότι εύχεται και για την ιδιαίτερη πατρίδα του και τους χοϊκούς συμπολίτες του.