Έρωτας, σεξ, γάμος και μοναχισμός

 

Γιατί ο γάμος & ο έρωτας είναι θρησκευτικά θέματα; Τον νοιάζει το Θεό τι κάνω εγώ στο κρεβάτι μου; 
Ό,τι και να λέει ο κόσμος, ό,τι και να νομίζει ο καθένας, εμείς το ζήτημα θα το εξετάσουμε όχι ψυχολογικά, κοινωνιολογικά ή ιστορικά, αλλά θα δούμε πώς σχετίζεται με τη σωτηρία ή την απώλεια της αιώνιας ψυχής του ανθρώπου.

Υπενθυμίζω ότι σωτηρία (παράδεισος) είναι η ένωση με το Θεό (και κατ’ επέκτασιν με όλα τα όντα), ενώ απώλεια (κόλαση) είναι η οδυνηρή απομόνωση που συνεπάγεται η απόρριψη αυτής της ένωσης. Και ο παράδεισος και η κόλαση αρχίζουν εδώ και συνεχίζονται στην αιωνιότητα. Οι μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν την πραγματικότητα αυτή είναι αμέτρητες. Βλ. γενικώς στο Σεραφείμ Ρόουζ, Η ψυχή μετά το θάνατο – Οι μεταθανάτιες εμπειρίες στο φως της ορθόδοξης διδασκαλίας, εκδ. Μυριόβιβλος (διάβασέ το ολόκληρο εδώ).

Οι γονείς της Παναγίας, άγιοι Ιωακείμ & Άννα. Η εικόνα που τους παριστάνει αγκαλιασμένους είναι ΚΛΑΣΙΚΗ και πολύ γνωστή στην Ορθοδοξία. Συμβολίζει μάλιστα τη βραδιά που έκαναν έρωτα και "συνέλαβαν" την Παναγία. Βλ. και σχετικό άρθρο.

Οι δύο δρόμοι

Οι άγιοι διδάσκαλοι της χριστιανικής ζωής μάς παραδίδουν από την εμπειρία τους ότι υπάρχουν δύο δρόμοι που οδηγούν τον άνθρωπο στην ένωση με το Θεό: ο γάμος και ο μοναχισμός (=το να γίνει κάποιος μοναχός, δηλ. καλόγερος).

Ο μοναχισμός (με την αφοσίωση στη συστηματική καλλιέργεια της προσευχής και της πραγματοποίησης της εντολής της αγάπης) αποσκοπεί στην άπειρη διεύρυνση της νοερής καρδιάς, ώστε να χωρέσουν σ’ αυτήν ο Θεός και όλα τα πλάσματα. Γι’ αυτό είναι πιο εξελιγμένη μορφή χριστιανικής ζωής από τον έγγαμο βίο, αλλά είναι επίσης πολύ πιο δύσκολη, ακόμη και επικίνδυνη! Γι’ αυτό, ο μοναχισμός δεν είναι κανόνας στη χριστιανική ζωή, αλλά εξαίρεση (όπως και στην επιστήμη ή την τέχνη, το να αφοσιώνεσαι 100% και να καταλήγεις ο Αϊνστάιν ή ο Μπετόβεν, δεν είναι ο κανόνας αλλά η εξαίρεση).

Ο κανόνας λοιπόν, ο κατάλληλος για όλους, είναι ο γάμος. Στο γάμο, παίρνεις μαζί σου έναν άλλο άνθρωπο, του προσφέρεις τον εαυτό σου εξ ολοκλήρου και ενώνεσαι μ’ αυτόν σε έναν άνθρωπο. Το παντρεμένο ζευγάρι είναι πλέον ένας άνθρωπος, αποτελούμενος από δύο πρόσωπα, όπως η Αγία Τριάδα είναι ένας Θεός αποτελούμενος από τρία Πρόσωπα. Η ένωση αυτή πραγματοποιείται από το Άγιο Πνεύμα κατά την τελετή του γάμου – γι’ αυτό και μόνον ένας γάμος υπάρχει, ο εκκλησιαστικός. Ο «πολιτικός γάμος» ή η «ελεύθερη συμβίωση», δεν είναι γάμοι, αλλά συμφωνίες.

Ο εκκλησιαστικός γάμος δεν είναι υπόθεση του ζευγαριού, αλλά ολόκληρης της Εκκλησίας (της κοινωνίας των χριστιανών), γι’ αυτό καλούνται στο ναό οι υπόλοιποι, όχι βέβαια για... κουτσομπολιό, αλλά για να προσευχηθούν για το ζευγάρι. Επίσης δεν είναι μόνο γιορτή, αλλά και σταυρός, δηλαδή αυτοθυσία. Δυστυχώς, δεν έχουμε προστατεύσει το γάμο, αλλά τον έχουμε μετατρέψει σε έναν άψυχο θεσμό – και τελικά τον έχουμε αρνηθεί. Θα μιλήσουμε γι’ αυτό παρακάτω.

Σκοπός του γάμου: με την απόλυτη αυτοπροσφορά στον/στη σύζυγο, μαθαίνω να είμαι ταπεινός και να αγαπώ απόλυτα, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, ακόμη κι αν ο άλλος δε μου προσφέρει αυτά που νόμιζα ότι θα λαμβάνω. Μαθαίνω να συγχωρώ (συν+χωρώ = χωράω με τον άλλο στον ίδιο χώρο). Στη συνέχεια, παίρνοντας μαζί μου τον άλλο (τον «δικό μου άλλο»), προχωράμε στηρίζοντας ο ένας τον άλλο στη διεύρυνση της καρδιάς μας, ώστε να πλησιάσουμε την ένωση με το Θεό και με όλα τα όντα.

Το σεξ εντός του γάμου ολοκληρώνει την ένωση των δύο προσώπων και την επισφραγίζει με τη σύλληψη των παιδιών – αυτό κάνει το ζευγάρι να συμμετέχει στο δημιουργικό έργο του Θεού, να γίνεται συνδημιουργός ανθρώπων, συνεργάτης του Θεού. Τα παιδιά, όταν έρθουν, συμβάλλουν στην επέκταση της αγάπης σε άλλους και καλό είναι να μην τα αποφεύγουμε. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι «σκοπός του γάμου» είναι η «διαιώνιση του είδους».

Sex, sex, sex

Το σεξ προκαλεί ηδονή. Αν δεν προκαλούσε, τα ζώα ή (ώς ένα βαθμό) και οι άνθρωποι δεν θα ενδιαφέρονταν για τη διαιώνιση του είδους. Στη φύση, ωμά και ξερά, το σεξ υπάρχει για τη διαιώνιση του είδους. Έτσι, η ηδονή που προκαλεί είναι μια σοφή παρέμβαση «της φύσης» (όπως λένε οι άθεοι) ή του Θεού, όπως λέμε οι χριστιανοί, ώστε να δοθεί ένα κίνητρο για την αναπαραγωγή. 

Οι άνθρωποι λοιπόν δεν κάνουν σεξ μόνο για να αποχτήσουν παιδιά, αλλά και για να νιώσουν ηδονή. Η ηδονή αυτή είναι ευλογημένη μέσω της τελετής του γάμου και ο απόστολος Παύλος ζητά από τους συζύγους να μην τη στερούν στον/στη σύζυγό τους (Α΄ προς Κορινθίους, κεφ. 7, στίχ. 5 – βλ. όλο το κεφάλαιο 7 περί γάμου και παρθενίας).

Όταν ο άνθρωπος ανακάλυψε ότι μπορεί να αποσυνδέσει το σεξ από το γάμο και από την απόχτηση παιδιών, φέρθηκε σαν τον ιδιοκτήτη της χήνας με τα χρυσά αβγά (που την έσφαξε, νομίζοντας πως είναι γεμάτη αβγά!!!): έπεσε με τα μούτρα. Και φυσικά μετέτρεψε το σεξ σε επικερδές εμπορικό-καταναλωτικό προϊόν, εντάσσοντάς το παντού. Έτσι εκχυδαΐζει κάτι ιερό, ένα δώρο του Θεού στον άνθρωπο.

Να το πω αλλιώς: όταν μια κοπέλα/γυναίκα μού στέλνει "ερωτικά μηνύματα" και με κάνει να την επιθυμήσω ("γίνει ποθητή", "εκπέμπει θηλυκότητα", όπως λένε οι ...μοντέρνοι), αυτόματα μέσα μου υποβαθμίζεται ως άνθρωπος-εικόνα του Θεού, αδελφός και συνάνθρωπός μου, και καταντάει αντικείμενο του πόθου μου: θέλω να την [bip]... Γι' αυτό μέσα στο σεξουαλικό πόθο υπάρχει ο κίνδυνος της αμαρτίας, τόσο για μένα (που τη βλέπω και την ποθώ, αντί να την αγαπώ), όσο και για κείνη, που με έκανε να τη δω έτσι (τα ίδια φυσικά ισχύουν και ανάποδα, από τον άντρα προς τη γυναίκα). Αυτή την αμαρτία θέλει να προλάβει η Ορθοδοξία (δηλ. το ευαγγέλιο και οι άγιοι) με τον ιερό θεσμό & δεσμό που λέγεται γάμος.

Φωτο από το άρθρο "Οι 7 δρόμοι της αγάπης προς το παιδί"

Ο άνθρωπος, παύοντας να ενδιαφέρεται για την ένωση με το Θεό, δεν ενδιαφέρεται και για το γάμο. Την ηδονή μπορεί να την απολαύσει «πιο άνετα» χωρίς την ισόβια δέσμευση που απαιτεί ο γάμος! Όμως, η αποσύνδεση του σεξ από το γάμο και από την απόχτηση παιδιών και η μετατροπή του απλώς σε μέσο απόλαυσης, περιέχει κινδύνους: ποιος θα θέσει φραγμούς στην εκμετάλλευση του άλλου, στην αντιμετώπισή του ως εργαλείου ηδονής, στον τραυματισμό των συναισθημάτων του; Συνθήματα όπως «δεν υπάρχει αμαρτία» και «ας κάνουμε ό,τι θέλουμε» μετατρέπουν εύκολα στη ζωή σε κόλαση. Και τελικά, αφού ο άνθρωπος χορτάσει σεξουαλική ηδονή, και ικανοποιήσει τις φαντασιώσεις του, μένει μόνος και πιθανόν πληγωμένος.
(Για να μην αναφέρουμε τις σεξουαλικές διαστροφές, όπου ο άλλος ξεκάθαρα μετατρέπεται σε αντικείμενο, όχι μόνο στο βιασμό και την παιδεραστία, αλλά και στο σαδισμό κ.λ.π.).

Σχέσεις εκτός γάμου

Σε μια «ελεύθερη» (εκτός γάμου) ερωτική σχέση, οι άνθρωποι στερούν τον εαυτό τους από τη χάρη του Θεού, η οποία, με το γάμο, τους ευλογεί και τους ενώνει σε έναν άνθρωπο. Είναι «αμαρτία» αυτό; Μάλλον, συνήθως είναι συνέπεια της αμαρτίας, δηλαδή της αποκοπής του Θεού από τη ζωή μας ή της κατασκευής ενός «ιδιωτικού» χριστιανισμού, στον οποίο νομίζουμε ότι είμαστε «εντάξει με το Θεό» χωρίς καμία σχέση με την Εκκλησία που Εκείνος ίδρυσε για μας.
Ένα ζευγάρι, αν αγαπιέται στ’ αλήθεια, γιατί να μην παντρευτεί; 
Είτε α) διότι αγνοεί εντελώς τη σημασία του γάμου (αληθινή ένωση των δύο) ,
είτε β) διότι κατά βάθος ο ένας ή και ο άλλος θέλει να μπορεί να διαλύσει τη σχέση όποτε το επιθυμήσει.
Και οι δύο αυτοί λόγοι δε βοηθάνε τον άνθρωπο να πλησιάσει το Θεό. Συχνά μάλιστα δεν τον βοηθάνε ούτε να ζήσει σαν άνθρωπος.
Οι ευαίσθητοι άνθρωποι σήμερα έχουν φτάσει στο σημείο να λένε ότι πρέπει να «κάνεις σχέση» μόνον όταν αγαπάς αληθινά και να μένεις πιστός (μονογαμικός). Η Εκκλησία (ως συνήθως) φτάνει ένα βήμα πιο πέρα: ενώνει τους δύο ανθρώπους σε έναν, θεμελιώνοντας μια αδιάσπαστη σχέση, με στόχο την ένωση με το Θεό.
Η ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει φοβία με το σεξ, όπως η δυτική χριστιανοσύνη (ρωμαιοκαθολική και προτεσταντική), στην οποία το σεξ εσφαλμένα θεωρήθηκε αμαρτωλό. Όμως προστατεύει και ευλογεί το σεξ, εντάσσοντάς το στα πλαίσια του γάμου, δηλαδή της πλήρους ψυχοσωματικής ένωσης δύο ανθρώπων διά της χάριτος και της ευλογίας του Αγίου Πνεύματος.

 Η εικόνα της Παναγίας Γαλακτοτροφούσας, που έχει το ένα στήθος έξω & θηλάζει το Χριστό, φανερώνει την απουσία ηθικισμού στην Ορθοδοξία. Βέβαια, δε βγάζει σεξιστικά μηνύματα - να μια διαφορά της παράδοσής μας από τις σύγχρονες διαφημίσεις & όχι μόνο...

Παθολογία του γάμου

Ένας γάμος με στερεή βάση τα βγάζει πέρα σε οποιεσδήποτε συνθήκες: σε ασθένεια ή αναπηρία, φτώχεια, στερήσεις, ανεργία, εξορίες, ακόμη και ηθικά στραβοπατήματα του/της συζύγου ή και των δύο συζύγων (αφού πάντα υπάρχει δυνατότητα για μετάνοια και συγχώρηση). Η χάρη του Θεού ενισχύει τους ανθρώπους, ώστε η αγάπη να ξεπεράσει τις αδυναμίες. Πώς λοιπόν τόσοι γάμοι καταλήγουν σε αποτυχία, σε βία, καταπίεση, ψυχική και σωματική οδύνη και τελικά σε διάλυση; Πού είναι η χάρη του Αγίου Πνεύματος σ’ αυτούς;
Εννοείται ότι η χάρη του Θεού δεν ενεργεί, αν οι άνθρωποι κλείνουν το Θεό έξω από τη ζωή τους. Εκκλησιαστικός γάμος δε σημαίνει μόνο μια ημίωρη τελετή, αλλά διαρκής σχέση της νέας οικογένειας με την εκκλησιαστική ζωή (την προσευχή, τη νηστεία, τον εκκλησιασμό, την εξομολόγηση και τη θεία Μετάληψη), με σκοπό την καλλιέργεια της ταπείνωσης, της συγχωρητικότητας και της αγάπης. Αν έστω και μόνο ο ένας προσεύχεται και αγωνίζεται πνευματικά, ο άλλος μπορεί να μετανοήσει και ο γάμος μπορεί να σωθεί.
Όταν η Εκκλησία (=το σπίτι μας και η κοινωνία των χριστιανών) ζει σωστά, κάθε χριστιανός έχει τον πνευματικό του, στον οποίο εξομολογείται από παιδί. Η εξομολόγηση δεν είναι μια «ανάκριση» για εντοπισμό αμαρτιών, αλλά μια διαρκής σχέση αγάπης και μαθητείας σε έναν έμπειρο και ταπεινό πνευματικό διδάσκαλο, που έχει σκοπό να μας βοηθήσει να παρακάμψουμε ό,τι μας εμποδίζει να αγαπήσουμε το Θεό και τον πλησίον (να «καθαρίσουμε την καρδιά μας από τα πάθη»). Η διαδικασία αυτού του καθαρισμού μπορεί να διαρκέσει χρόνια, όμως όσο προοδεύει, τόσο πιο ώριμος και υπεύθυνος (δηλαδή, για να το πω θεολογικά, τόσο πιο ταπεινός και άγιος) γίνεται ο άνθρωπος.
Συνεπώς, ο άνθρωπος θα πρέπει να παντρεύεται αφού λάβει ευλογία από τον πνευματικό του. Όσο είναι ανεύθυνος και ανώριμος, είναι ακατάλληλος για γάμο και ο πνευματικός του δεν θα του δώσει ευλογία μέχρι να προοδεύσει ηθικά. Και, μετά το γάμο, η ηθική αυτή πρόοδος συνεχίζεται – γι’ αυτό, όπως το ζευγάρι έχει οικογενειακό γιατρό, πρέπει να έχει και οικογενειακό πνευματικό.
Εννοείται ότι, όπως αναζητάς με προσοχή τον κατάλληλο γιατρό, έτσι αναζητάς και τον κατάλληλο πνευματικό (και στην εποχή μας υπάρχουν πολλοί καλοί πνευματικοί – όσοι και καλοί γιατροί). Η σχέση με τον πνευματικό δεν πρέπει να γίνεται εξάρτηση και θρησκοληψία, αλλά να βοηθά το ζευγάρι στην αλληλοκατανόηση, την αγάπη και την πνευματική πρόοδο. Πρέπει να του δίνει χαρά: αυτό που οι σοφοί παλιοί χριστιανοί ονόμαζαν «χαρά Θεού». Εκκλησιαστική ζωή χωρίς χαρά δεν είναι υγιής ορθόδοξη εκκλησιαστική ζωή, και χρειάζεται αναπροσαρμογή και θεραπεία.
Αλλά και χωρίς εκκλησιαστική ζωή, ο άνθρωπος στερεί τον εαυτό του από τη χαρά του Θεού, την οποία στη συνέχεια αναζητά σε γήινα υποκατάστατα. Ομοίως, οι σύμβουλοι γάμου, οι σχολές γονέων και οι ψυχοθεραπευτές, σπουδαίες προσπάθειες του δυτικού πολιτισμού, είναι τα υποκατάστατα της εξομολόγησης – που έχουν όμως διαφορετικό ρόλο, γιατί αποστολή της εξομολόγησης είναι το σημαντικότερο: η προσέγγιση Θεού και ανθρώπου, κατά την οποία άλλωστε όλα τα υπόλοιπα προβλήματα ξεπερνιούνται.

Ένα κοινωνικό πρόβλημα: συσσωρεύοντας πρόσθετες ανάγκες, η κοινωνία σήμερα ωθεί τον άνθρωπο να παντρεύεται μετά τα 30 του. Προκύπτει έτσι μια «ψαλίδα» 15-20 χρόνων ανάμεσα στη σεξουαλικότητα και το γάμο. Η λύση του προβλήματος απαιτεί μετατόπιση των ενδιαφερόντων της κοινωνικής ζωής, πράγμα δύσκολο, όμως απαραίτητο για την προστασία του γάμου, δηλαδή ενός δρόμου για τη σωτηρία του ανθρώπου.
Το διαζύγιο είναι για το γάμο ό,τι ο ακρωτηριασμός σε μια εγχείρηση: η τελευταία λύση, ανεπιθύμητη αλλά αναγκαία, για να αποκοπεί ένα μέλος, όχι επειδή απλώς δεν θεραπεύεται, αλλά επειδή οδηγεί όλο τον οργανισμό στη σήψη και το θάνατο.
Η τρομερή ευκολία επιλογής του διαζυγίου στις μέρες μας οφείλεται στην απόλυτη άρνηση των ανθρώπων να ανοίξουν με ταπείνωση και αγάπη την καρδιά τους στον άλλο, θυσιάζοντας τον εγωισμό τους. Αυτό είναι φυσικό, αφού «δε χρειαζόμαστε πια» την εκκλησιαστική τελετή του γάμου, ούτε τη θεία χάρη που προσκαλείται με αυτήν. Τα «ξεπερασμένα στοιχεία» του γάμου οδηγούν στην προτίμηση της «ελεύθερης σχέσης». Έτσι όμως κλείνουν ένα δρόμο που είχε μείνει ανοιχτός προς το Θεό.

ΜΙΚΡΗ ΛΙΣΤΑ ΕΓΓΑΜΩΝ ΑΓΙΩΝ

Ο απόστολος Πέτρος (βλ. Ματθ. 8, 14-17), σύζυγος του οποίου θεωρείται από την παράδοση η αγία Ιωάννα (μία από τις μυροφόρες), o άγιος Σπυρίδωνας, ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, ο διάκονος Φίλιππος, ο άγιος Φιλάρετος ο Ελεήμων, προστάτης των μελισσών, η αγία Υπομονή, η αγία Σοφία, που μαρτύρησε με τις τρεις μικρές κόρες της, η αγία Ιουλίττα, μητέρα του παιδομάρτυρα αγίου Κηρύκου, η αγία Ευβούλη, μητέρα του γιατρού αγίου Παντελεήμονα, η αγία Άννα, μητέρα του προφήτη Σαμουήλ, η αγία Θεοδότη, μητέρα των αγίων γιατρών Κοσμά και Δαμιανού των αναργύρων, οι αγίες Μακρίνα και Εμμέλεια, γιαγιά και μητέρα του Μεγάλου Βασιλείου, η αγία Νόννα, μητέρα του ποιητή αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, η αγία Ανθία, μητέρα του αγίου Ελευθερίου, η αγία Ελένη, η αγία Μελάνη (γιαγιά και εγγονή με το ίδιο όνομα), οι αγίες Θεοδώρα και Θεοφανώ οι αυτοκράτειρες, οι σύγχρονοι άγιοι Σεραφείμ της Βίριτσας, Νικόλαος Πλανάς (Αθήνα), Λουκάς ο Ιατρός και πολλοί άλλοι.

Οι άγιοι Ζαχαρίας & Ελισσάβετ, γονείς του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου (από εδώ).

Ζεύγη αγίων

Οι άγιοι Ιωακείμ και Άννα (γονείς της Θεοτόκου), Ζαχαρίας και Ελισάβετ (γονείς του Προδρόμου), Ακύλας και Πρίσκιλλα, οι μάρτυρες Τιμόθεος και Μαύρα, η αγία Πολυχρονία και ο μάρτυρας σύζυγός της άγιος Γερόντιος (γονείς του αγίου Γεωργίου), οι άγιοι Θεοπίστη και Ευστάθιος, που μαρτύρησαν μαζί με τα παιδιά τους, τους αγίους Αγάπιο και Θεόπιστο, οι άγιοι Ξενοφών και Μαρία, που γιορτάζουν επίσης μαζί με τους γιους τους, τους αγίους Αρκάδιο και Ιωάννη, οι άγιοι Χρύσανθος και Δαρεία, Αδριανός και Ναταλία, Γαλακτίων και Επιστήμη κ.π.ά.

Παπάδες και πόρνες (ή: ιερείς & εργαζόμενοι στο σεξ)

Την 5^η Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής τιμάμε την αγία Μαρία την Αιγυπτία, την περίφημη πόρνη της Αλεξάνδρειας, που εγκατέλειψε την πορνεία, όταν προσπάθησε να μπει στον Άγιο Τάφο (στα Ιεροσόλυμα) και μια αόρατη δύναμη την εμπόδιζε να μπει μέσα. Άλλαξε εντελώς τη ζωή της και μετεξελίχθηκε σε κορυφαία πνευματική Μητέρα της Εκκλησίας και οδηγό και δασκάλα της αγιότητας.

Η εικόνα της αγίας από εδώ

Με την ευκαιρία της γιορτής της ας αναφερθούμε σε όλους τους συνανθρώπους μας που «εργάζονται στο σεξ», όπως το έθεσε πρόσφατα κάποιος ακτιβιστής υποστηρικτής των δικαιωμάτων τους.

Ο ορθόδοξος χριστιανισμός δεν είναι ηθικιστικός. Όλοι οι άνθρωποι είναι αποδεκτοί, αλλά όλες οι επιλογές –κάθε τρόπος ζωής, κάθε κοσμοθεωρία, κάθε επάγγελμα, κάθε συνήθεια– δεν είναι οπωσδήποτε σωστές και δεν οδηγούν με σιγουριά τον άνθρωπο στο μεγαλύτερο αγαθό, στην ενότητα με το Θεό, δηλ. στην αγιότητα. Οι συνδικαλιστές των «εργαζόμενων στο σεξ» υποστηρίζουν το δικαίωμά τους να αμαρτάνουν. Η Εκκλησία (ο Χριστός και οι άγιοι όλων των εποχών) υποστηρίζει ένα άλλο δικαίωμα των εργαζόμενων στο σεξ: το ανεκτίμητο δικαίωμά τους να μετανοήσουν και να γίνουν άγιοι.

Η κοινωνία, που είναι γεμάτη κακία και πάθη (ακόμα κι όταν αποτελείται στην πλειοψηφία από βαφτισμένους ορθόδοξους χριστιανούς – γιατί ο χριστιανός χρειάζεται να μπει σε πορεία αγιότητας, αλλιώς δε διαφέρει από τον αβάφτιστο), ενώ συντηρεί την αμαρτία –για να υπηρετεί τα πάθη του– βάζει στο περιθώριο τους ανθρώπους τους σεξ, που κρυφά τους ζητάει. Ούτε τους αγαπάει, ούτε τους βοηθάει. Παριστάνει πως τους σιχαίνεται, λες και είναι πιο δίκαιος απ’ το Χριστό, που κανένα δε σιχάθηκε ούτε υποτίμησε. Έτσι, ο Χριστός και η Εκκλησία είναι – ας μου επιτραπεί να το πω – ο μόνος τους φίλος. Φίλος, όχι για να μπορούν ν’ αμαρτάνουν με ήσυχη συνείδηση, αλλά για ν’ αλλάξουν ζωή και ν’ αλλάξουν προοπτική στην αιωνιότητα, ΑΝ φυσικά το θέλουν.

Το ότι η πορνεία είναι αμαρτία το βεβαίωσε ο Χριστός, όταν συχώρεσε την πόρνη (γεγονός που γιορτάζουμε τη Μεγάλη Τετάρτη και ψάλλουμε στις εκκλησίες μας το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης, αφιερώνοντάς του μάλιστα ένα απ’ τα πιο σπουδαία μουσικά και ποιητικά έργα της παράδοσής μας, το περίφημο τροπάριο της αγίας Κασσιανής). Όλοι οι σοβαροί άνθρωποι, έστω κι αν «δεν πιστεύουν», εκτιμούν το Χριστό ως προοδευτικό, ειλικρινή και σοφό. Γιατί λοιπόν συχώρεσε την πόρνη «από τις αμαρτίες της τις πολλές»; Γιατί η πόρνη χρειαζόταν συχώρεση; Επειδή ο Ιησούς συμφωνεί με την άποψη πως η πορνεία είναι αμαρτία. Συγχωρεί την πόρνη, λόγω της μετάνοιάς της, όχι την πορνεία. (Η πόρνη αυτή δεν είναι η αγία Μαρία η Μαγδαληνή, με την οποία σήμερα από μεγάλο λάθος την ταυτίζουν πολλοί).

Φωτο από εδώ

Γιατί όμως η πορνεία είναι αμαρτία; Επειδή το σεξ είναι ένα δώρο Θεού που οδηγεί δύο ανθρώπους σε ενότητα και, ως τέτοιο, ούτε πουλιέται ούτε αγοράζεται, ούτε και του αξίζει να χρησιμοποιείται μόνο για γήινη ηδονή, χωρίς αγάπη. Η Εκκλησία το ευλογεί μέσω του γάμου και ζητάει από τους ανθρώπους (μια και δεν είναι ζώα, να ζευγαρώνουν μόνο για ηδονή αλυσοδεμένα στα ένστικτά τους – ή μήπως όχι;) να ενώνονται ΚΑΙ πνευματικά (γάμος) ώστε η ενότητα αυτή να τους βοηθάει να ενωθούν με το Θεό, πράγμα τρομερά δύσκολο για κάποιον που είναι μόνος. Για το θέμα αυτό δες το post μας Έρωτας, σεξ, γάμος και μοναχισμός.

Ο απόστολος Παύλος (που αγάπησε μέχρι θανάτου το Χριστό και μαζί και όλο τον κόσμο) εξηγεί γιατί το «ελεύθερο σεξ» (είτε επί πληρωμή είτε όχι) είναι αμαρτία. Στην 1^η επιστολή του προς τους χριστιανούς της Κορίνθου (πρωτεύουσας της πορνείας στην αρχαία Ελλάδα) γράφει:

Όλα μου επιτρέπονται, αλλά δε με ωφελούν όλα· όλα μου επιτρέπονται, αλλά τίποτα δε θα με εξουσιάσει. Οι τροφές ας είναι για την κοιλιά και η κοιλιά για τις τροφές· ο Θεός θα καταργήσει και αυτήν και αυτά. Το σώμα όμως, όχι για την πορνεία, αλλά για τον Κύριο [το Χριστό], και ο Κύριος για το σώμα· ο Θεός και τον Κύριο ανέστησε κι εμάς θα μας αναστήσει με τη δύναμή του. Δεν ξέρετε ότι τα σώματά σας είναι μέλη του Χριστού; Θα πάρω λοιπόν τα μέλη του Χριστού να τα κάνω μέλη πόρνης; Μη γένοιτο! Ή δεν ξέρετε πως όποιος ενώνεται με την πόρνη γίνεται ένα σώμα («θα γίνουν» λέει «οι δύο μία σάρκα»), και όποιος ενώνεται με τον Κύριο γίνεται ένα πνεύμα;

Να φεύγετε από την πορνεία. Κάθε αμαρτία που θα κάνει ο άνθρωπος είναι έξω απ’ το σώμα του, όμως όποιος πορνεύει αμαρτάνει στο δικό του σώμα. Ή δεν ξέρετε ότι το σώμα σας είναι ναός του Αγίου Πνεύματος, που βρίσκεται μέσα σας, το οποίο έχετε από το Θεό, και δεν ανήκετε στον εαυτό σας, γιατί εξαγοραστήκατε με αντίτιμο [=ο Χριστός μας αγόρασε πληρώνοντας με τη ζωή του, για να μας ελευθερώσει από τον αιώνιο θάνατο]. Δοξάστε λοιπόν το Θεό και με το σώμα σας και με το πνεύμα σας, τα οποία είναι δικά του (Α΄ Κορινθ. 6, 12-20).

Στ’ αρχαία:

Πάντα μοι έξεστιν, αλλ’ ου πάντα συμφέρει· πάντα μοι έξεστιν, αλλ’ ουκ εγώ εξουσιασθήσομαι υπό τινος. τα βρώματα τη κοιλία και η κοιλία τοις βρώμασιν· ο δε Θεός και ταύτην και ταύτα καταργήσει. το δε σώμα ου τη πορνεία, αλλά τω Κυρίω, και ο Κύριος τω σώματι· ο δε Θεός και τον Κύριον ήγειρε και ημάς εξεγερεί δια της δυνάμεως αυτού. ουκ οίδατε ότι τα σώματα υμών μέλη Χριστού εστιν; άρας ουν τα μέλη του Χριστού ποιήσω πόρνης μέλη; μη γένοιτο. ή ουκ οίδατε ότι ο κολλώμενος τη πόρνη εν σώμά εστιν; έσονται γαρ, φησίν, οι δύο εις σάρκα μίαν· ο δε κολλώμενος τω Κυρίω εν πνεύμά εστι. φεύγετε την πορνείαν. παν αμάρτημα ό εάν ποιήση άνθρωπος εκτός του σώματός εστιν, ο δε πορνεύων εις το ίδιον σώμα αμαρτάνει. ή ουκ οίδατε ότι το σώμα υμών ναός του εν υμίν Αγίου Πνεύματός εστιν, ου έχετε από Θεού, και ουκ εστέ εαυτών; ηγοράσθητε γαρ τιμής· δοξάσατε δη τον Θεόν εν τω σώματι υμών και εν τω πνεύματι υμών, άτινά εστι του Θεού.

Δυστυχώς, πολλοί (είτε «εργαζόμενοι στο σεξ» είτε πελάτες τους) αρνούνται εντελώς το Χριστό, για να μην υποχρεωθούν να δεχτούν αυτά τα λόγια και άλλα παρόμοια. Προτιμούν να υπηρετήσουν τα ένστικτά τους (ή έστω τις βιολογικές ανάγκες τους) παρά να τις ανταλλάξουν με την αιωνιότητα.

Ας σημειώσω πως στην Καινή Διαθήκη, ο Χριστός και οι άγιοι απόστολοι, μιλώντας για το αμάρτημα της πορνείας (πάθος το ονομάζουν οι άγιοι Πατέρες, δηλ. εξάρτηση), κυρίως δεν εννοούν τις πόρνες αλλά τους πελάτες τους και γενικά εκείνους που αποσυνδέουν το σεξ από την αιώνια ενότητα με τον πλησίον-σύζυγο και το μετατρέπουν σε εργαλείο ηδονής και τελικά σε εμπόρευμα (φτηνό ή ακριβό, δεν έχει σημασία).

Αυτή είναι η μία επιλογή. Η άλλη, είναι η επιλογή της αλλαγής. Γι’ αυτό η γιορτή της αγίας Μαρίας της Αιγυπτίας είναι σήμερα ΤΡΟΜΕΡΑ ΕΠΙΚΑΙΡΗ!...

Όμως εδώ θα ρωτήσει ο διερχόμενος μπλογκοναύτης:

«Κι αν αλλάξουν ζωή όλες οι πόρνες, οι τραβεστί και γενικά οι εργαζόμενοι στο σεξ και γίνουν άγιοι, εμείς οι ταπεινοί καθημερινοί άνθρωποι, οι δεμένοι στα καθημερινά μας πάθη, πώς θα λύσουμε το πρόβλημα της βιολογικής μας ανάγκης για σεξ; Η κοινωνία δεν επιτρέπει πια να παντρευόμαστε στα 20, δεν είμαστε ώριμοι και έτοιμοι για γάμο πριν τα 30 τουλάχιστον!...».

Κι εδώ είναι ο ρόλος της Εκκλησίας, γι’ αυτό έβαλα πιο πάνω και τους παπάδες στον τίτλο. Να προστατεύσει τον ταπεινό καθημερινό άνθρωπο, να τον πάρει στην αγκαλιά της από τη γέννησή του (πιο πριν: από το γάμο των γονιών του), να παλέψει η ίδια για χάρη του με νύχια και δόντια (να κόψει το κεφάλι της, αν μου επιτρέπεται η έκφραση, παπά μου, και να με συγχωρείτε κιόλας) και να τον βοηθήσει να λύσει αυτού του είδους τα προβλήματα, αξιοποιώντας την πείρα και τη σοφία των αγίων διδασκάλων όλων των αιώνων και των αγίων Γερόντων της εποχής μας, ανδρών και γυναικών!

H συνάντηση του αγίου γέροντα Πορφύριου με τις πόρνες, όταν πήγε να αγιάσει των Θεοφανίων, είναι χαρακτηριστική του θεραπευτικού και μη ηθικιστικού πνεύματος της αυθεντικής ορθόδοξης παράδοσης. Δίπλα του ο επίσης μεγάλος άγιος Γέροντας Παΐσιος.

Γι’ αυτούς (για μας) υπάρχει η Εκκλησία, το πνευματικό ιατρείο, η γέφυρα προς τον ουρανό – ας καλέσει τον άνθρωπό της, το λαό της, να του μιλήσει και να τον καθοδηγήσει. Έχει αρκετούς άξιους αγωνιστές, ας τους βοηθήσει να φτάσει ο λόγος και η αγάπη τους σε κάθε συνοικία, σε κάθε σπίτι, σε κάθε καρδιά. Και σε κάθε δρόμο και κάθε πιάτσα. Ας κάνει εκεί πιάτσα ο λόγος του Θεού, για να «πιάσει» τις ευαίσθητες καρδιές και, ΑΝ θέλουν φυσικά, να τις οδηγήσει στο Φως. Τι άλλο;

Για το θέμα προτείνω τα παρακάτω:

Η πιο sexy απ’ όλες (σχόλιο στο Next Top Model)

Αγία Μαρία, δώσε μου ένα λεπτό απ’ τους αιώνες σου (αφιέρωμα)

Και ένα βιβλίο, Γυναίκες της αμαρτίας που αγίασαν (εδώ), γραμμένο με αγάπη για όλους τους εργαζόμενους στο σεξ, από κάποιον που αγωνίζεται για το δικαίωμά τους να γίνουν άγιοι. Μακάρι.

ΠΗΓΗ  ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ  

Τι ακριβώς μας χρωστάνε οι Γερμανοί με τις αποζημιώσεις. Δείτε το λογαριασμό

Ο Μανώλης Γλέζος και ο Στέφανος Ληναίος, Πρόεδρος και Υπεύθυνος, αντίστοιχα, της Γραμματείας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, εκλήθησαν, και κατέθεσαν στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων, παρόντος και του Υπουργού Εξωτερικών Σταύρου Λαμπρινίδη, ενημερώνοντας όλα τα μέλη της Επιτροπής, με πλήρη και αναλυτικά στοιχεία, για ολόκληρο το μέγιστο πρόβλημα των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα. Ιδιαίτερα ο Πρόεδρος Μανώλης Γλέζος ανέλυσε διεξοδικά τις οφειλές της Γερμανίας προς την Ελλάδα:

Α) Προς το Δημόσιο: Τους αρχαιολογικούς θησαυρούς, τις επανορθώσεις για την καταστροφή της ελληνικής οικονομίας, ύψους 7.100 δις δολαρίων και το αναγκαστικό δάνειο ύψους 3.500 δις δολαρίων αγοραστικής αξίας 1938 και για τα 2 ποσά.


Συγκεκριμένα:
1. Η επιστροφή των αρχαιολογικών θησαυρών και των έργων Τέχνης, καταγεγραμμένα από τη Δ/νση Αρχαιοτήτων και Ιστορικών Μνημείων και από το Τμήμα Αρχαιολογίας Παν/μίου Αθηνών.
2. Η Διασυμμαχική Επιτροπή 19 χωρών της Ευρώπης, στο Παρίσι,το 1946 που καταλόγισε να πληρώσει η Γερμανία στην Ελλάδα,για τις καταστροφές στην οικονομία της, το ποσό των 7.100 δις δολ., αγοραστικής αξίας 1938, αντί του ποσού των 14.500 δις δολ. που ζήτησε η Ελλάδα, σημερινή αξία σε ευρώ 108 δις χωρίς τους τόκους.
3. Το αναγκαστικό δάνειο: Το υπόλοιπο (πλήρωσαν στο τέλος της κατοχής 2 δόσεις), ύψους 3.500 δις δολ., σημερινής αξίας 54 δις ευρώ χωρίς τους τόκους.


Β) Η καταστροφή της οικονομίας της Ελλάδας: Η πραγμάτωσή της επήλθε:
1. Με την αρπαγή του 51% των μετοχών των ΔΕΚΟ και όλων των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων. 2.
Με τη διατροφή των στρατευμάτων κατοχής, σύνολο 670.000 στρατός ( Γερμανικός, Ιταλικός, Βουλγαρικός). Ακόμη και με τη διατροφή της στρατιάς του Ρόμελ, του AFRICA CORPS, (κατ’ εξαίρεση, μόνο η Ελλάδα!!!). Η διατροφή ανήλθε σε 8 δις δρχ., το μήνα.
3.Με το πλαστό χαρτονόμισμα Reichs Kredit Kassenschine είχαμε άμεση λεηλασία επιχειρηματιών, άμεση λεηλασία ελληνικού χρήματος. Έγινε εξαγορά του με 530.894 χρυσές λίρες Αγγλίας,τον Αύγουστο του 1941.
4. Με τη ληστεία νομισμάτων: Δεκάρικα, εικοσάρικα, τάλιρα, 37.77 τόνοι = πλήρωσαν μόνο 104 χρυσές λίρες (!!!) και πήραν ασήμι 18μιση τόνους. Από τα 2δραχμα, 1δραχμα, 20λεπτα, 10λεπτα πήραν 64.50 τόνους, πλήρωσαν μόνο 5μιση χρυσές λίρες (!!!) και πήραν συνολικά 73 τόνους χαλκού.
5. Με το αναγκαστικό δάνειο, με ρηματική διακοίνωση στις 23.3.1942, που επιβλήθηκε στην Ελλάδα και είχε αναδρομική ισχύ από 1.1.1942. Υπόλοιπο, 3.5 δις δολ. αγοραστικής αξίας του 1938.
6. Με τις δημεύσεις: Το 10% της αγροτικής παραγωγής. - Επιτάξεις: Σχολεία, νοσοκομεία, ξενοδοχεία, οικήματα. - Κατασχέσεις: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς = Σιδηρόδρομοι, πλοία, αυτοκίνητα, ποδήλατα, ακόμη και ζώα, άλογα, μουλάρια, γαϊδουριά.
7. Με τις αμέτρητες αρπαγές και ληστείες οικιών, καταστημάτων, σε όλη την Ελλάδα.
Σημειώνουμε ότι με τους πρόχειρους υπολογισμούς των οικονομολόγων-μελών του Εθνικού μας Συμβουλίου, το σύνολο των γερμανικών οφειλών, προς το Δημόσιο, ανέρχεται περίπου στο ιλιγγιώδες ποσό των 1 τρις και 200 δις ευρώ!
Γ) Προς τα θύματα: 89 αναγνωρισμένα ολοκαυτώματα. - Ολόκληρη η Ελλάδα είναι ένα ολοκαύτωμα-νεκροταφείο αμέτρητων μαρτυρικών πόλεων, 13.1/2 % του ελληνικού πληθυσμού.
Στη συνέχεια, ο Στέφανος Ληναίος παρέδωσε όλο το απαραίτητο, αναλυτικό, ενημερωτικό υλικό στον Πρόεδρο της Επιτροπής και ευχαρίστησε τα μέλη της, εκ μέρους του Εθνικού Συμβουλίου, τονίζοντας ότι «είναι η πρώτη φορά που επιτέλους η Ελληνική Βουλή, μας κάλεσε για να πληροφορηθεί υπεύθυνα και αναλυτικά για το μέγιστο αυτό πρόβλημα που έπρεπε να έχει ήδη αντιμετωπισθεί και λυθεί εδώ και πολλά χρόνια όχι μόνο για την οικονομική, αλλά και για την ηθική αποκατάσταση της τιμής της πατρίδας μας και των αμέτρητων θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας».
Έπειτα, ο Πρόεδρος και όλοι οι Βουλευτές της Επιτροπής, ευχαρίστησαν τον Μανώλη Γλέζο για την ολοκληρωμένη και αποκαλυπτική ενημέρωση και ομόφωνα αποφάσισαν, τον προσεχή Σεπτέμβριο, να αφιερώσουν, αποκλειστικά, μια ολόκληρη συνεδρίαση της Επιτροπής για μια πλήρη και αναλυτική συζήτηση των Βουλευτών της και των εκπροσώπων του Εθνικού Συμβουλίου, παρουσία των Υπουργών Εξωτερικών, Δικαιοσύνης και Οικονομικών.

"Απλά και ωφέλιμα..."

Σκέφτομαι...
Πολλές φορές στις ατυχίες της ζωής μου ρώτησα τον Θεό: ΓΙΑΤΙ?
Νομίζω πως πήρα ένα μέρος της απάντησης μου....

Μια ψυχή ενός ανθρώπου μίλαγε με τον Θεό και ο Θεός του έδειχνε μεσα στην έρημο έναν δρόμο που είχαν φτιάξει δύο ζευγάρια απο χναρια.

Ρωτάει ο άνθρωπος τον Θεό: -Τι είναι αυτό που βλέπω;
Κι εκείνος του λέει: - Αυτή είναι η πορεία της ζωής σου απο τότε που γεννήθηκες μεχρι σήμερα.

Ανθρωπος: -Αφού αυτή είναι η πορεία της ζωής μου, γιατί υπάρχουν δύο ζευγαρια χνάρια;
Θεός: -Το ένα είσαι εσύ που προχωράς και φτιάχνεις την ζωή σου και το αλλο δίπλα σου είμαι εγώ που σε κρατάω απο το χέρι.

Ανθρωπος: -Ωραία, αλλα σε κάποια σημεία υπάρχει μόνο ένα ζευγάρι χνάρια.
Θεός: - Σε αυτά τα σημεία του δρόμου ειναι οι στεναχώριες και οι δυσκολίες της ζωής σου.
...
...
Ο ανθρωπος πολύστεναχωρημένος ρωτάει: - Γιατί σε αυτές τις στιγμές που σε χρειαζόμουν με άφησες μόνο μου;;;

...και ο Θεός του απαντάει: - Εκείνες τις στιγμές σε κράταγα στην αγκαλιά μου...

Ο άθεος (;) διά Χριστόν σαλός των Εξαρχείων

Ο Νικόλας ο Άσιμος είναι μια προσωπικότητα που χαρακτήρισε και τα Εξάρχεια και την ελληνική ροκ σκηνή - όχι μόνο (ή όχι τόσο) με τα τραγούδια του, όσο με τη ζωή του, που ήταν μια "ροκ ζωή".

Απαρνήθηκε την ήσυχη και βολεμένη μικροαστική ζωή και πήγε στα Εξάρχεια, όπου φυτοζωούσε ηχογραφώντας τα τραγούδια του σε ιδιωτικές κασέτες, ερχόμενος σε σύγκρουση με το καθεστώς και την αστυνομία (για ιδεολογικούς λόγους, όχι για εγκλήματα) και κάνοντας κάθε είδους τρέλες, που προκαλούσαν την υποκριτική και "καθώς πρέπει" ηθική της κοινωνίας.

Είμαι σίγουρος πως κι εγώ, αν τον συναντούσα ξαπλωμένο στη μέση του δρόμου π.χ. να εμποδίζει την κυκλοφορία, θα τα έπαιρνα στο κρανίο - και, αν τον έβλεπα να έρχεται να μου μιλήσει, θα φοβόμουν και θα τον απόφευγα, αν μπορούσα. Την ακραία αντισυμβατική συμπεριφορά, αν και τη γουστάρω, και μερικές φορές παριστάνω πως την υιοθετώ (ίσως όχι τόσο ακραία, πάντως αντισυμβατική), όμως τη φοβάμαι κάπως όταν τη βλέπω στους άλλους. Αυτό είναι η ακτινογραφία της κοινωνίας: εκτιμάει τον καλό άνθρωπο, αλλά πετροβολεί τον "τρελό". Τα ίδια και σήμερα και στο παρελθόν.

Ο Νικόλας στις 17 Μαρτίου 1988 κρεμάστηκε στο σπίτι του, που το αποκαλούσε "χώρο προετοιμασίας". Νωρίτερα είχε συκοφαντηθεί για το βιασμό μιας κοπέλας, πράγμα που και τον ταλαιπώρησε απίστευτα, αλλά και του κόστισε ψυχικά πάρα πολύ. Μετά το θάνατό του, έγινε φίρμα, σαν τον Τσε Γκεβάρα και πολλούς άλλους αυθεντικούς ιδεολόγους και αντισυμβατικούς ήρωες. Εύχομαι ο Θεός να τον αναπαύσει, άσχετα αν ο ίδιος ο Νικόλας νόμιζε ότι πίστευε ή όχι σ' Αυτόν.

Εκτενές βιογραφικό του ΕΔΩ! 

Ο Χριστός ταύτισε τον εαυτό Του με τους απόκληρους (Ματθ. 25, 40). To να γίνεται κάποιος απόκληρος με τη θέλησή του είναι ό,τι πιο χριστιανικό. Φωτο: πάνω, ο Νικόλας, κάτω ο Τζιμ Καβίζελ ως Ιησούς Χριστός στο The Passion του Μ. Γκίμπσον (άποψη για την ταινία εδώ).

Ο Νικόλας και οι ορθόδοξοι άγιοι που του μοιάζουν

Αυτό που ο μοντέρνος άνθρωπος λέει "ροκ ζωή", οι ορθόδοξοι χριστιανοί το λέμε "σαλότητα" (=τρέλα). Στην Ορθοδοξία υπάρχει μια ομάδα αγίων που εκτείνεται σε πολλούς αιώνες (και στην εποχή μας) και ονομάζονται "διά Χριστόν σαλοί" (=τρελοί για το Χριστό). Οι άγιοι αυτοί παρίσταναν τους τρελούς, χωρίς να είναι, για να νεκρώσουν μέσα τους μέχρι τον πάτο το πάθος της υπερηφάνειας, για να απελευθερωθούν από όλα τα δήθεν χρήσιμα, αλλά στην πραγματικότητα περιττά (και να μείνουν μόνοι με την αγάπη του Χριστού), για να αποφύγουν την τιμή των ανθρώπων, αλλά και για να μπορέσουν να κριτικάρουν την αλαζονεία των ανθρώπων, τη δήθεν λογική της κοινωνίας, που συχνά γίνεται εγωιστική και απάνθρωπη. Γι' αυτούς βλ. εδώ.

Η αποδοχή των σαλών από την Ορθοδοξία και η επίσημη αναγνώρισή τους ως αγίων (παρά την ακραία αντισυμβατική συμπεριφορά τους και το κυνηγητό που έφαγαν -και τρώνε ακόμα και σήμερα- από την "καθωσπρέπει" κοινωνία) φανερώνει ότι στην ουσία της η Ορθοδοξία δεν είναι ούτε συμβατική ούτε ηθικιστική.
Ο Νικόλας δεν ήξερε ασφαλώς για τον άγιο Νικόλαο του Πσκωφ (κι ας είχαν το ίδιο όνομα), το "Νικόλσκα" (Νικολάκη), που σταμάτησε στο δρόμο τον παράφρονα τσάρο Ιβάν τον Τρομερό και του πρόσφερε ένα πιάτο με ωμό κρέας, για να στηλιτεύσει την αιμοσταγή βασιλεία του. Ούτε για τον άγιο Βασίλειο της Μόσχας, που έφτυνε τους τοίχους των εκκλησιών, για "να φύγουν οι δαίμονες", & φιλούσε τους τοίχους των πορνείων, για να τιμήσει τους λυπημένους αγγέλους που στέκονταν απ' έξω... Δε θα ήξερε (αλλά σίγουρα θα το εκτιμούσε, αν το είχε μάθει) ότι ο άγιος Συμεών ο σαλός, τον 6ο αιώνα, μπήκε στην εκκλησία κι άρχισε να σπάει καρύδια και να τα πετάει στους "ευσεβείς" μικροαστούς, που τον βούτηξαν και τον πέταξαν έξω...
Δε θα ήξερε επίσης ότι στα χρόνια του ζούσε στην Κερατέα μια αγία διά Χριστόν σαλή, η Ταρσώ (φωτο), που σκέπαζε το πρόσωπό της μ' ένα μαύρο πανί για να κρύψει την ομορφιά της (η ζωή της εδώ). Δε θα ήξερε πως δυο βήματα απ' αυτόν ζούσε ένας μεγάλος θαυματουργός άγιος (όχι σαλός, ούτε και ηθικιστής), ένας απλός παπάς που έμενε σε τροχόσπιτο & πρόσφερε υπηρεσίες στην Πολυκλινική Αθηνών και λεγόταν Πορφύριος...

Αν τα ήξερε, ίσως η ζωή του να είχε πάρει διαφορετική τροπή και, το κυριότερο, να είχε διαφορετική κατάληξη. Μέσα στην καρδιά μου, χωρίς τυμπανοκρουσίες, προσεύχομαι γι' αυτόν. Έστω κι αν είχε γράψει στην ταυτότητά του "Άνευ θρησκεύματος", όλοι οι άνθρωποι είναι του Θεού & μόνο ο Θεός ξέρει τα πιστεύω του καθενός - πολύ περισσότερο, ενός αγνού ανθρώπου που αντιδρούσε με αυτοθυσία στην καταπίεση και την υποκρισία.

"Κοσμικοί" σαλοί & διαφορές από τους σαλούς αγίους

Σαλότητες για λόγους κοινωνικής κριτικής έχουν εμφανιστεί σε αρκετά πρόσωπα, από την αρχαιότητα ακόμα (βλ. π.χ. το Διογένη και γενικά τους κυνικούς φιλοσόφους), στο δυτικοευρωπαϊκό Μεσαίωνα το έκανε αυτό ο άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης, ο Σέξπιρ βάζει τον Άμλετ να το παίζει τρελός, για ν' ανακαλύψει το δολοφόνο του πατέρα του (αλλά έμμεσα περνάει το μήνυμα της απελευθέρωσης μέσω της απόρριψης της συμβατικής λογικής), ενώ στα νεότερα χρόνια αρνήθηκαν τους κανόνες της συμβατικής λογικής οι σουρεαλιστές και οι ντανταϊστές, ενώ κάποιοι ξεχώρισαν ακριβώς γι' αυτό το στυλ, όπως ο Σαλβατόρ Νταλί.
Αυτούς (πλην του αγ. Φραγκίσκου) τους χαρακτηρίζω "κοσμικούς σαλούς", διότι "κόσμος" = η εκτός χριστιανισμού περιοχή της κοινωνίας. Είναι τα ξαδέρφια των "διά Χριστόν σαλών" και ως τέτοια τα τιμώ και αναγνωρίζω τη μεγάλη αξία της επιλογής τους για την αφύπνιση της κοινωνίας. Ο Νικόλας Α., ο Έτσι, είναι ένας απ' αυτους.
Στις μέρες μας, σαλότητες κάνουν κι άλλοι, όπως ο Τζίμης Πανούσης, ο Θέμος Αναστασιάδης, ακόμα και οι Α.Μ.Α.Ν. (νυν "Ράδιο Αρβύλα"). Άξιος ο μισθός τους - βέβαια ο Νικόλας πέθανε κιόλας βαδίζοντας αυτό το δρόμο, και τούτο γιατί στο τέλος έγινε ένα με αυτό το δρόμο:

"...Ήταν σαν να πέρασε από δώ ο Έτσι και να μας έδωσε ζωή, και να γινήκαμε όλοι έτσι, και ξαναφεύγοντας ο Έτσι ρούφηξε όλη τη ζωή, παίρνοντας πίσω ό,τι είχε δώσει. Μαζί και μια σταγόνα απ' τον καθέναν. Ίσως του χρειαζόταν για να 'χει τη δύναμη να περπατά, για το αίμα που 'χε χάσει. Ίσως αυτό νομίζουν όλοι. Κι ίσως γι' αυτό τον αποφεύγουν, τον βρίζουν και τον θεωρούν αλήτη. Ίσως το πήρα κι εγώ έτσι. Αλλά τον ξέρω 'γώ τον Έτσι. Και ήμουν πριν κι εγώ σαν Έτσι. Θέλει κουράγιο να 'σαι Έτσι. Για να μπορείς να παραμένεις έτσι, πρέπει να παίζεις την ψυχή σου. Κι εγώ το ξέρω, δεν είν' έτσι. Και ο καθένας είν' ο Έτσι...".

Προσωπικά εύχομαι να μην πεθάνουν κι άλλοι. Οι παραπάνω που αναφέρω, παρότι μερικές φορές εμφανίζονται ως βλάσφημοι (τον Πανούση βασικά εννοώ), και δυστυχώς με αυτό τον τρόπο μάλλον απομακρύνονται από το Θεό (Του κλείνουν την καρδιά τους), στην πραγματικότητα ο εχθρός που πολεμάνε είναι η υποκρισία.
Επιδιώκοντας την αυθεντικότητα, την ελευθερία και την ειλικρίνεια, ζητούν πράγματα που τα ζητούν και οι ορθόδοξοι χριστιανοί. Ίσως δεν το ξέρουν οι ίδιοι, ίσως δε θα ήθελαν να τους το πει κανείς, αλλά τα αιτήματά τους είναι σοφά & πολύ χριστιανικά (να και μία εκπληκτική ανάλυση του "Μπαγάσα" από το θεολόγο Παν. Φραγκάκο). Και έχουμε αγίους που το κάνουν αυτό ήδη από τον 4ο αιώνα μ.Χ.
Κατά τούτο οι κοσμικοί σαλοί είναι & λίγο "διά Χριστόν σαλοί", χωρίς να το ξέρουν. Στέκονται στην αφετηρία. Ανάλογα με τις συνθήκες και με τη διάθεση της καρδιάς τους μπορεί να κάνουν το βήμα...

Οι σαλοί άγιοι όμως έχουν μια μεγάλη διαφορά από τους κοσμικούς σαλούς, πέρα από το προφανές (τις θρησκευτικές πεποιθήσεις): η ορθόδοξη σαλότητα είναι πρώτιστα μορφή άσκησης & δευτερευόντως τρόπος κοινωνικής κριτικής! Ο ορθόδοξος σαλός, δηλαδή, παριστάνει τον τρελό για να καλλιεργήσει τον εαυτό του, να μάθει να υπομένει κάθε είδους προσβολές, ακόμα και ξύλο, χωρίς να νοιάζεται γι' αυτά, και έτσι να διδαχτεί την ταπείνωση - να γίνει "νεκρός για τον κόσμο", ώστε να ζωντανέψει για το Χριστό. Μόνο μετά τη δική του πνευματική πρόοδο (κάθαρση της καρδιάς από τα πάθη, φωτισμός του νου από το Άγιο Πνεύμα, αγάπη προς όλους), ο σαλός γίνεται άγιος και μπορεί να κρίνει την κοινωνία χωρίς βλάβη του εαυτού του, δηλ. χωρίς μίσος, εκδικητικότητα, υπεροψία, αποστροφή προς τους ανθρώπους...
Γι' αυτό ο διά Χριστόν σαλός είναι αληθινά ελεύθερος, γίνεται φωτεινός, άγιος και σώζεται στην αιωνιότητα, ενώ ο κοσμικός σαλός κινδυνεύει από την ευφυέστερη παγίδα του διαβόλου: να χωρίσει τον εαυτό του (τον "καλό", που "είναι εντάξει τώρα") από τους άλλους (τους "κακούς", που "θέλουν διόρθωμα") & να θέλει να διορθώσει τους άλλους, αφήνοντας τη δική του ψυχή να μαυρίζει στο σκοτάδι, τη μοναξιά, την απελπισία, και τελικά το μηδέν του (πνευματικού) θανάτου - που καταντάει και φυσικός θάνατος: "Για να μπορείς να παραμένεις έτσι, πρέπει να παίζεις την ψυχή σου".
Πολλοί πνευματικοί άνθρωποι έπεσαν στην παγίδα & δε θεραπεύτηκαν ποτέ (δε βρέθηκε κανείς χριστιανός στο δρόμο τους, μέσα στην αθεϊστική έρημο της σύγχρονης κοινωνίας, για να τους βοηθήσει), αλλά κατέληξαν στο τρελάδικο ή στην αυτοκτονία.

Δεν είναι δουλειά μου, ούτε και μπορώ, να κρίνω κανέναν. Μπορεί κι ένας κοσμικός σαλός να είναι ταπεινός & να κρίνει την κοινωνία από αγάπη, χωρίς υπεροψία, αγαπώντας τους υποκριτές και τους διεφθαρμένους αντί να τους σιχαίνεται. Ο Θεός ξέρει την καρδιά καθενός. Ωστόσο ο αγώνας του ορθόδοξου ασκητή (και ο αγώνας κάθε χριστιανού, οικογενειάρχη, επαγγελματία, μαθητή κ.τ.λ., άντρα ή γυναίκας) αποσκοπεί ακριβώς σ' αυτό: στην παγκόσμια αγάπη - που είναι, ας το σημειώσω, και αγάπη προς το Θεό, που "πρώτος μας αγάπησε", γι' αυτό και έγινε άνθρωπος και σταυρώθηκε για μας.

Και τώρα;

Άνθρωποι που δεν άντεξαν την υποκριτική ηθική της κοινωνίας & έδωσαν τέρμα στη ζωή τους υπάρχουν πάντα πολλοί. Άνθρωποι σαν το Νικόλα. Άνθρωποι που θέλουν να γίνουν "νεκροί για τον κόσμο", να ξεφορτωθούν τους κανόνες που τους καταπιέζουν, να γίνουν ελεύθεροι και να μπορούν να είναι όπως θέλουν, καλοί και αυθεντικοί!
Κι όμως μένουν με μια αίσθηση μελαγχολίας, σαν αλυσίδα, σαν κάποιος να τους "ρούφηξε όλη τη ζωή, παίρνοντας πίσω ό,τι είχε δώσει, μαζί και μια σταγόνα απ' τον καθέναν, για να 'χει τη δύναμη να περπατά...". Αυτό το βαμπίρ όμως δεν είναι άνθρωπος, δεν είναι "ο Έτσι", δεν είναι ο Χριστός, αλλά ο Εχθρός.
Σ' αυτούς τους ανθρώπους απευθύνομαι και τους προσκαλώ να μάθουν για τους αγίους που έκαναν και κάνουν το ίδιο μέσα στον ίδιο τον πολιτισμό μας, το ρωμέικο/χριστιανικό πολιτισμό. Τους αγίους που έζησαν "ροκ", που (όπως τους κάποτε νεαρούς ροκάδες) οι καθώς πρέπει "τους αποφεύγουν, τους βρίζουν και τους θεωρούν αλήτες", αλλά ξεπέρασαν τους ροκάδες, γιατί δεν εξέφρασαν μόνο τη διαμαρτυρία & τον πόνο τους, αλλά έδωσαν και τη ΛΥΣΗ στο πρόβλημα: το αγκάλιασμα του Χριστού, το απόλυτο άνοιγμα προς τη θεία Χάρη, την αγαθή ενέργεια του Θεού, που κάνει τον άνθρωπο άγιο και του δίνει ζωή στην αιωνιότητα.

Πέρα από συμβατικότητες, θεσμούς, τυποποιημένες "ηθικές αξίες" κ.τ.λ., υπάρχει ο πιο αντισυμβατικός όλων, ο Θεός: αντί να συντρίψει τους αμαρτωλούς, γίνεται φτωχός κι αδύναμος άνθρωπος και κάθεται να τον βασανίσουν μέχρι θανάτου, για να σώσει κι αυτούς (τους συγχωρεί μάλιστα καρφωμένος στο σταυρό απ' αυτούς). Ναι, είναι ο πιο αντισυμβατικός όλων, ο Θεός: αντί να σου λύσει τα προβλήματα μια και καλή, αφού "μας αγαπάει όλους", σ' έχει και βασανίζεσαι και περιμένει να Του ζητήσεις βοήθεια, για να σου δώσει δύναμη ν' αντέξεις το πρόβλημα, χωρίς να το εξαφανίσει! Επειδή αντέχοντας αυτό το πρόβλημα γίνεσαι άγιος, κι Αυτός αυτό θέλει, να γίνεις άγιος, όχι ανθρωπάκι... Αφήνει το κακό να υπάρχει στον κόσμο, για να σώσει και τους κακούς, τους εγκληματίες, τους εκμεταλλευτές (αρκεί να μετανοήσουν), και μόνο έχει ανοιχτή την πόρτα και καλεί τα θύματα να περάσουν, να τα εφοδιάσει με τη θεία Χάρη Του, που τα κάνει ν' αντέχουν τα πάντα, όπως κι Εκείνος τα άντεξε ως άνθρωπος! Πράγματι, αυτός ο Θεός είναι τρελός - πάντως δεν έχει την τυπική λογική & την τυπική ηθική. Πιο αντισυμβατικός δε γίνεται! Κι όποιος το αντέξει!...

Η δολοφονία ενός Μεγάλου Έλληνα... Ίων Δραγούμης... Αθάνατος

Share 

 (για τα 91 χρόνια από την άνανδρη δολοφονία του)
Ο Ίων Δραγούμης γεννήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1878. Ήταν γιος του Στέφανου Δραγούμη που διετέλεσε πρωθυπουργός μετά το κίνημα του 1909 στο Γουδί. Η οικογενειακή καταγωγή του ήταν από το Βογάτσικο της Μακεδονίας. Σπούδασε νομικά στο πανεπιστήμιο της Αθήνας και το 1899 μπήκε στο διπλωματικό σώμα. Ήδη από τα πρώτα του χρόνια έρχεται σε επαφή με την φιλοσοφία και την ιστορία, αποκτώντας βάθος και πνευματική ευαισθησία. Νωρίτερα, στον ατυχή πόλεμο του 1897 είχε πολεμήσει ως εθελοντής. Υπηρέτησε ως προξενικός υπάλληλος στο Μοναστήρι, στον Πύργο και στην Φιλιππούπολη της Βουλγαρίας. Στην θητεία του αυτή στα ελληνικά προξενεία, υπήρξε ηγετική μορφή του μακεδονικού αγώνος, οργανωτής και εμψυχωτής του. Ο Παύλος Μελάς ήταν σύζυγος της αδερφής του. Με τον τίμιο θάνατο του, ο Ίων δημοσιεύει το πιο γνωστό έργο του, το «Μαρτύρων και Ηρώων Αίμα» χρησιμοποιώντας ψευδώνυμο. Το βιβλίο τάραξε συθέμελα την τότε λιμνάζουσα ελληνική κοινωνία, που αμέσως στρατεύτηκε στον σκοπό. Αμέσως το ελληνικό υπουργείο εξωτερικών τον μετέθεσε σε πρεσβεία εκτός των Βαλκανίων.

“Λευκή ας βαλθεί όπου έπεσες κολώνα – πως έπεσες γραφή να μην το λέει – λευκή με της πατρίδας την εικόνα μόνο εκείνη ταιριάζει να σε κλαίει, βουβή, μαρμαρωμένη να σε κλαίει”.

Κωστής Παλαμάς

To 1904 υπηρέτησε στην.... Αλεξάνδρεια ερχόμενος σε στενή επαφή και φιλία με τον μεγάλο ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη. Στη συνέχεια, το 1907 ως ανώτατος διπλωματικός υπάλληλος στην Κωνσταντινούπολη, ίδρυσε με την βοήθεια του επιστήθιου φίλου του Αθανασίου Σουλιώτη-Νικολαΐδη την «οργάνωση Κωνσταντινουπόλεως». Η οργάνωση αυτή είχε σαν στόχο να εξοπλίσει τους Έλληνες της Πόλης, και να τους συμφιλιώσει με την οθωμανική διοίκηση, σε μια σχέση ισοτιμίας, με κοινό αντίπαλο τους Σλάβους. Ταυτόχρονα, στην Πόλη ήρθε σε επαφή και με τον νέο τότε, Γεώργιο Παπανδρέου, έκαναν παρέα, συζήτησαν για το έθνος και τις ανάγκες του. Θορυβημένη η ελληνική κυβέρνηση από την αιρετική και επιθετική δραστηριότητα του τον μεταθέτει στην Ρώμη και στο Λονδίνο.

Ήταν το πρώτο πρόσωπο που συζητήθηκε στον Στρατιωτικό σύνδεσμο για να αναλάβει τις πολιτικές του τύχες (το δεύτερο ήταν ο Δημήτριος Γούναρης) πριν επιλεγεί τελικά ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Ο ίδιος σε εκείνη την περίοδο βρισκόταν σε μια προσωπική εσωτερική σύγχυση ενώ βρισκόταν σε πλήρη απομόνωση στο εξωτερικό. Αρθρογράφησε στον «Νουμα» με το ψευδώνυμο «Ιδας» διακηρύσσοντας τις δημοτικιστικές του γλωσσικές ιδέες ενώ σε ένα πολύ σημαντικό του άρθρο εκεί, απάντησε στον Γεώργιο Σκληρό στις σοσιαλιστικές-μαρξιστικές θέσεις που αυτός εξέφρασε. Πήρε μέρος στον Α’ Βαλκανικό πόλεμο αποσπασθείς στο επιτελείο του Διαδόχου Κωνσταντίνου, και μετείχε στην επιτροπή που διαπραγματεύθηκε την παράδοση της Θεσσαλονίκης στους Έλληνες. Ήταν ο πρώτος Έλληνας που ύψωσε την τιμημένη ελληνική σημαία στο δημαρχείο της πόλης. Το 1913 τίθεται σε διαθεσιμότητα από το διπλωματικό σώμα για δυο μήνες γιατί ενέκρινε την ένωση του Καστελόριζου με την Ελλάδα χωρίς προηγούμενη συνεννόηση με το αρμόδιο υπουργείο. Πριν παυτεί πρόλαβε να οργανώσει μια επιτροπή Δωδεκανησιων η οποία ζήτησε από την Ιταλική κυβέρνηση που κατείχε τα πολύπαθα νησιά, την ένωση με την Ελλάδα. Εκείνη την χρονιά έγραψε και το βιβλίο του «ελληνικός πολιτισμός». Σε αυτό το σύντομο αλλά σημαντικό έργο, καταγράφει τις αντιλήψεις του για την υπεροχή του έθνους έναντι του κράτους, περιγράφει με ζωντανά

Νίκος Καζαντζάκης

χρώματα την προτεραιότητα του πολιτισμικού έθνους σε σχέση με το φυλετικό και στηλιτεύει την προγονοπληξία και τον λογιοτατισμό, καταλήγοντας σε πρακτικές πολιτιστικές προτάσεις για τον νέο ελληνισμό που πίστευε ότι αναδυόταν.
Απεχθανόταν την εισαγόμενη βαυαρική κρατική οργάνωση, τον λογιοτατισμό με την καθαρεύουσα και την στείρα αρχαιολαγνία. Ήταν ο ίδιος από τα ιδρυτικά στελέχη του «Εκπαιδευτικού Ομίλου», ενός σημαντικού συλλόγου δημοτικιστών. Στον λογιοτατισμό έβλεπε μια ακινησία, μια άρνηση για το νέο, για ζωή. Τον φανταζόταν σαν ένα ανάχωμα στην βιταλιστική αναγέννηση του έθνους για την οποία εργαζόταν. Επιθυμούσε την οργάνωση των Ελλήνων σε Κοινότητες – θεσμό κατεξοχήν ελληνικό – θεωρώντας ότι το κράτος που φροντίζει για όλες τις ανάγκες των πολιτών καταστρέφει τις δημιουργικές του δυνάμεις. “Το υγιές κύτταρο του ελληνισμού είναι οι κοινότητες. Η δραστηριοποίηση τους θα αποκεντρώσει το υδροκεφαλικό αθηναϊκό κράτος, που αγνοεί της ανάγκες της περιφέρειας. Πρέπει να δοθούν αυξημένες αρμοδιότητες στις κοινότητες για να ανθήσει παντού ο ελληνισμός και να αποφευχθεί ο συγκεντρωτισμός και ο κοσμοπολιτισμός των αστικών κέντρων”, υποστήριζε ο Ίων.

Συνδεόταν με προσωπική φιλία με τον Περικλή Γιαννόπουλο, έναν μεγάλο στοχαστή και οπλίτη του ελληνισμού, του οποίου την αυτοκτονία διαισθάνθηκε (σύμφωνα με τα γραπτά του ημερολογίου του). Ήταν επίσης φίλος με τον Νίκο Καζαντζάκη με τον τελευταίο να τον απαθανατίζει σε πολλά έργα του. Στη συνέχεια, λίγο πριν την έναρξη του Ά παγκοσμίου πολέμου, επανέρχεται στα καθήκοντα του υπηρετώντας στις Πρεσβείες της Βιέννης, του Βερολίνου και της Πετρούπολης. Όλες του οι αναφορές στην κυβέρνηση είναι φιλο-ανταντικες προτρέποντας για ένταξη στην συμμαχία κατά των Κεντρικών Αυτοκρατοριών. Το 1914 τηλεγραφεί από την Πετρούπολη στον Βενιζέλο προτρέποντας για την συμμετοχή των Ελλήνων στην εκστρατεία στα Δαρδανέλια, φοβούμενος πιθανή κάθοδο των Ρώσων στην Πόλη.

Αρχές του 1915 παραιτήθηκε από τη θέση του προξένου όταν του ζητήθηκε να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις που αφορούσαν την ανταλλαγή πληθυσμών – Τούρκων της Μακεδονίας με Έλληνες της Μικράς Ασίας (κάτι που θεωρούσε απαράδεκτο) και κατεβαίνει ως υποψήφιος ανεξάρτητος βουλευτής, χωρίς πολιτική στήριξη και χρήματα. Στο ημερολόγιο του, περιγράφει τηντραγελαφική προεκλογική του εκστρατεία, όταν περιόδευε στην Φλώρινα και δεν ερχόταν κανείς να τον ακούσει να μιλάει. Αρχικά αποτυγχάνει στις εκλογές όμως στις επαναληπτικές τοπικές στις 31 Μαΐου 1915 εκλέγεται ανεξάρτητος βουλευτής Φλώρινας. Στις δεύτερες εκλογές του 1916 επίσης εκλέγεται με όλο τον συνδυασμό του, καθώς οι Βενιζελικοί, ως γνωστόν, απείχαν. Αυτή την εποχή γράφει το όμορφο βιβλίο του «Σαμοθράκη», με αφορμή την επίσκεψη του στο όμορφο νησί, όπου πραγματεύται τα χνάρια του Ελληνισμού στην Ελληνική ύπαιθρο.

Το 1916 εκδίδει το περιοδικό “Πολιτική Επιθεώρησις”. Με τιμιότητα και γενναιότητα πρέσβευσε τις ιδέες του και στην βουλή των εκλογών του 1916, αλλά και στην βουλή-οπερέτα των «Λαζάρων» (με βασιλικά διατάγματα ακυρώθηκαν οι εκλογές του 1916 και επανήλθε η προηγούμενη βουλή χωρίς εκλογές!!!), όπου αψηφώντας την παρουσία των Βενιζελικών μπράβων στα κοινοβουλευτικά θεωρεία, στηλίτευε και ήλεγχε την αυταρχική Βενιζελικη πολιτική. Το 1917 δημοσιεύει βαρυσήμαντο άρθρο στην «πολιτική επιθεώρηση» όπου κατακρίνει με δριμύτητα την Βενιζελικη πολιτική. Συγκεκριμένα αποδοκίμαζε όλες τις Βενιζελικες ενέργειες που είχαν ουσιαστικά αναστείλει την εθνική κυριαρχία, γεμίζοντας Αθήνα και Θεσσαλονίκη με αποικιακά στρατεύματα. Το άρθρο προκάλεσε αίσθηση και κάποιοι αντιβενιζελικοι αναθάρρησαν. Έτσι ο Ύπατος Αρμοστής της Γαλλίας στην Ελλάδα Σαρλ Ζονάρ τον συμπεριέλαβε στην λίστα με τους πολιτικούς που εξόρισε το Βενιζελικο καθεστώς στην Κορσική. Έτσι με μια αυταρχική και αψυχολόγητη ενέργεια ο Βενιζελισμος έκανε «δώρο» στους βασιλόφρονες μια ανεξάρτητη και ειλικρινή φωνή που θα μπορούσε να αποτελέσει μια γέφυρα συνεννόησης ανάμεσα στους δυο κόσμους. Όπως αναφέρθηκε, ο Δραγούμης υπήρξε πολιτικός αντίπαλος του Βενιζέλου αλλά όχι με τη στενή έννοια του όρου. Είχε μια διαφορετική θεώρηση για το παρόν και το μέλλον του Ελληνισμού,

Νεότουρκοι

διαφορετική από την στενή εδαφική, λυτρωτική βενιζελικη Μεγάλη Ιδέα. Το πολιτικό του Όνειρο όπως το εξέφρασε στο μνημειώδες έργο του «όσοι ζωντανοί» που το συνέγραψε κατά την παραμονή του στην Πόλη, βρισκόμενος υπό την επήρεια της επανάστασης των Νεότουρκων, ήταν μια βαλκανική ομοσπονδία Ελλάδος-Τουρκίας με ηγέτη την Ελλάδα. Αυτή η ομοσπονδία θα αποτελούσε ανάχωμα στην κάθοδο των Σλάβων κατά των οποίων η απέχθεια του Ίωνα είχε ενταθεί από τον Μακεδονικό Αγώνα. Οι Έλληνες της διασποράς ζούσαν ανάμεσα σε πολυπληθέστερους λαούς και μόνο με τον πόλεμο θα τους έδιωχναν αυτούς από τον τόπο τους. Πρώτιστο μέλημα του Δραγούμη να διατηρηθούν οι ελληνικές παροικίες στα Τουρκοκρατούμενα εδάφη και η Ελλάδα να προσπαθήσει να αναπτύξει την άμυνά της προς το βορρά. Η ομοσπονδία αυτή θ’ άρχιζε από την Αδριατική θάλασσα και θα έφτανε ως τη Συρία. Επεδίωκε μ’ αυτόν τον τρόπο ο Ελληνισμός να παραμείνει στις εστίες του κυριαρχώντας πολιτισμικά στην Ανατολή Ο Δραγούμης περιέγραψε ξεκάθαρα το όραμα του Νέου Ελληνισμού. Ήθελε ο νεοελληνικός πολιτισμός να βασισθεί στη γλώσσα, στα έθιμα, στον τρόπο ζωής του απλού ελληνικού λαού ώστε να μεγαλουργήσει και πάλι. Το Ανατολικό Κράτος όμως που ονειρεύονταν ο Δραγούμης με την πολιτιστική κυριαρχία των Ελλήνων έμεινε απλώς ως σκέψη. Οι Έλληνες και οι Τούρκοι είχαν επιλέξει το δρόμο της σύγκρουσης και της εθνικής εκκαθάρισης.
Η παραμονή του Ίωνα στο Αιάκειο της Κορσικής είχε αρχικά ευεργετικά αποτελέσματα στον ίδιο. Ήταν ένα διάλειμμα, σε μια ζωή που έτρεχε, ήταν μια ευκαιρία για ανασυγκρότηση, για περίσκεψη. Καρπός πνευματικός αυτής της περιόδου είναι το τελευταίο του έργο «Σταμάτημα». Αλλά και στο Αιάκειο δεν έμεινε αργός πολιτικά. Απέστειλε στις Βερσαλίες το 1918 ένα υπόμνημα στις δυνάμεις τις Αντάντ υποδεικνύοντας όλες τις υπηρεσίες που πρόσφεραν οι Βασιλικές κυβερνήσεις στην Αντάντ πριν την επιβολή της Βενιζελικης Δικτατορίας. Το κείμενο αυτό πείθει για δυο πράγματα. Το πρώτο είναι η αδιαμφισβήτητη πολιτική οξύνοια και διαύγεια που διέκρινε τον Ίωνα Δραγούμη. Το δεύτερο είναι ότι πολιτικά πλέον, είχε εναγκαλιστεί την γουναρική παράταξη. Προς το τέλος της παραμονής του, η νοσταλγία για την πατρίδα, και η έλλειψη δραστηριότητας τον έχουν τσακίσει όπως φαίνεται και από τα «φύλλα ημερολογίου» του. Το 1919 οι βενιζελικοι τον εκτόπισαν μόνο του στη Σκόπελο υπό απάνθρωπες συνθήκες. Του αρνήθηκαν ακόμα και να κατέβει στον Πειραιά από το πλοίο να χαιρετίσει τον γηραιό πατέρα του. Στη Σκόπελο τον βρήκε η είδηση ότι ο Ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στη Σμύρνη το 1919. “Ρωτώ, μπορούσε ο ελληνισμός ν’ ακολουθήσει δυο δρόμους; Ή τη διατήρηση της Τουρκίας και την καλυτέρεψη της ζωής των Ελλήνων εκεί ή την πολιτική της προσθήκης κομματιών της Τουρκίας στην Ελλάδα: (ή την αυτονόμηση των ελληνικών περιφερειών της Τουρκίας);”

Επιστρέφοντας από την Σκόπελο μετά την «μεγαλόψυχη» Βενιζελικη αμνηστία, ο Ίων δραστηριοποιήθηκε στην αντιπολίτευση. Εξέδωσε εκ νέου το περιοδικό του, ασκώντας δριμύτατη κριτική στους Βενιζελικούς. Το τέλος όμως ήταν κοντά. Στις 31 Ιουλίου 1920 (παλαιό ημερολόγιο) ο Ίων Δραγούμης συλλαμβάνεται και εκτελείται στο κέντρο της Αθήνας (επί της οδού Βασιλίσσης Σοφίας, απέναντι από το σημερινό ξενοδοχείο Χίλτον) από βενιζελικα τάγματα ασφαλείας. Μερικές ώρες νωρίτερα είχε γίνει γνωστή η δολοφονική απόπειρα εναντίον του Βενιζέλου στο Παρίσι που μόλις είχε υπογράψει τη Συνθήκη των Σεβρών από δυο απότακτους αξιωματικούς. Η δολοφονία του ήταν εν ψυχρώ. Πέθανε όρθιος, στημένος στα 10 βήματα από τα βενιζελικα ντουφέκια, χωρίς να τον δέσουν. Έμεινε εκεί οικειοθελώς με γενναιότητα και πλήρωσε με την ζωή του, αυτός ο μετριοπαθής, το νόμισμα των φανατικών. Η δολοφονία πέρασε στα ψιλά των εφημερίδων, ενώ ο Βενιζέλος εξέφρασε την βαθιά του λύπη και οδύνη. Η άνανδρη δολοφονία συγκλόνισε την ελληνική καλλιτεχνική ψυχή, ενώ ο Παλαμάς και ο Σικελιανός συνέθεσαν ελεγείες για το δραματικό γεγονός.

Η ιδέα του Έθνους συγκινούσε σφοδρά τον Δραγούμη. Μαζί με τον εαυτό του είναι τα μοναδικά ζωντανά πράγματα για τον άνθρωπο που μονάχα μαζί τους υπάρχουν όλα τ’ άλλα. Η εθνική πίστη, η αγάπη προς το έθνος ξεπερνάει κάθε άλλο δυνατό προσωπικό συναίσθημα. Είναι μεγαλύτερη ακόμα και από την αγάπη προς την οικογένεια. Εκτός από την εθνική πίστη, ο ίδιος βαδίζει σε υπαρξιστικά βήματα στις προσωπικές του αναζητήσεις. Ζητά πολλά από τον εαυτό του, ενώ παράλληλα ασκεί δριμύτατη αυτοκριτική. Μας παρουσιάζεται γεμάτος αντιφάσεις. Πότε σημαιοφόρος της εθνικής προσπάθειας πότε ουραγός, σε απομόνωση. Όρμησε στην ζωή αδιαφορώντας για κινδύνους και ψευτο-επισημότητες.
Απλά τελειώνοντας θα παρατηρούσα ότι ο Ίων Δραγούμης δεν συμβιβάσθηκε, δεν βολεύτηκε, όπως εύκολα θα μπορούσε να κάνει. Γιος πρώην πρωθυπουργού, με κοινωνικά υψηλές γνωριμίες, και με αδιαμφισβήτητες ικανότητες, με ένα «καλό» γάμο θα μπορούσε να λύσει για πάντα το οικονομικό πρόβλημα που τον ταλάνιζε ως την τελευταία μέρα της ζωής του και να αναδειχθεί σε ηγετική μορφή των αντι-βενιζελικων που χρειάζονταν τότε τέτοια στελέχη. Δεν το έκανε. Εγκατέλειψε τα σαλόνια, για τα βουνά της Μακεδονίας, έμεινε ρομαντικός, επεδίωξε τον πραγματικό έρωτα σαν μια χίμαιρα, πολιτεύτηκε ανεξάρτητος, χωρίς ποτέ τελικά να πλησιάσει το περιβάλλον του Βασιλιά.

Σχετικὰ μὲ τὴν θεραπεία (Ματθ 9, 27-35)

Anthony Bloom (Metropolitan of Sourozh (1914- 2003))

Ἀπόσπασμα ἀπο μιὰ ὁμιλία στὶς 22.11.1987

Ὑπάρχουν πολλὰ κείμενα στὸ Εὐαγγέλιο ὅπου ὁ Χριστὸς ἔχοντας στραφεῖ σ’ ἕνα πρόσωπο ποὺ εἶναι ἄρρωστο νοητικὰ ἤ σωματικὰ τοῦ κάνει μία ἐρώτηση, καὶ αὐτὴ ἡ ἐρώτηση εἶναι πάντα: Θέλεις νὰ γίνεις καλά; Καὶ νομίζω αὐτὴ ἡ φράση εἶναι σημαντικὴ ἐπειδὴ ὑπονοεῖ κάτι πιὸ μεγάλο, πιὸ ὁλοκληρωμένο ἀπὸ τὴν ἁπλὴ ἀποκατάσταση τῆς ὑγείας ἑνὸς ἀνθρώπου: σημαίνει τὴν ἐπιστροφὴ στὴν κατάσταση ποὺ ἦταν ὁ ἄρρωστος πρὶν τὸν προσβάλλει ἡ ἀσθένεια. Ἐπειδὴ πολὺ συχνὰ ἡ ἀσθένεια εἶναι τὸ ἀποτέλεσμα τοῦ τρόπου τῆς ζωῆς μας, τῆς ἀφροσύνης μας, τῆς κληρονομικότητας, τῶν ἐξωτερικῶν καταστάσεων καὶ αὐτὸ ὅλο ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν κατάσταση τῆς ζωῆς μας σ’ ἕνα κόσμο ποὺ ἀπὸ χριστιανικῆς ἀπόψεως εἶναι ἕνας κόσμος ἐκπεσμένος, ἐὰν προτιμᾶτε, ἕνας κόσμος διεστραμμένος, ἕνας κόσμος ποὺ ἔχει χάσει τὴν ἁρμονία του, τὴν ἀκεραιότητα του, ἤ ποὺ δὲν τὴν ἔχει προσεγγίσει. Ἀπὸ ὅποια πλευρὰ καὶ να τὸ δεῖτε ὁ κόσμος μας εἶναι ἕνας κόσμος θρυμματισμένος.

Κάτι ποὺ μ’ ἔχει προβληματίσει τὰ τελευταῖα χρόνια εἶναι αὐτό: γιατὶ ὁ Χριστὸς ρωτάει ἕναν ἄνθρωπο ἄν θέλει νὰ γίνει καλά. Δὲν εἶναι φανερὸ ὅτι ὁ κάθε λογικὸς ἄνθρωπος θὰ πεῖ: Φυσικὰ θέλω,- μὲ τὴ συνέπεια ποὺ ἔχει ἡ λέξη «φυσικά». Γιατὶ κάνετε μιὰ ἀνόητη ἐρώτηση; Ποιὸς ἐπιθυμεῖ νὰ εἶναι ἄρρωστος; Καὶ ὅμως νομίζω ὅτι εἶναι μιὰ πολὺ σημαντικὴ ἐρώτηση ἐπειδὴ κατὰ τὴν Εὐαγγελικὴ ἔννοια, ἀποκτᾶμε ὑγεία δὲν σημαίνει ἁπλὰ ὅτι ἀπαλλασόμαστε ἀπὸ μιὰ σωματικὴ ἀσθένεια, ἀλλὰ ἐντασσόμαστε σὲ μιὰ ποιότητα ζωῆς ποὺ δὲν εἴχαμε πρὶν καὶ ποὺ μπορεῖ νὰ μᾶς προσφερθεῖ ὑπὸ προυποθέσεις. Ἀποκτᾶμε ὑγεία ἔστω σωματικὰ, σημαίνει ὅτι πρέπει ν’ ἀναλάβουμε προσωπικὰ τὴν εὐθύνη γιὰ τὴν νοητικὴ καὶ τὴν σωματικὴ κατάσταση στὴν ὁποία βρισκόμαστε κατὰ τρόπο που δὲν τὸ εἴχαμε κάνει πρὶν. Ἡ ἀνάκτηση τῆς σωματικῆς μας ὑγείας ἀποτελεῖ ἴσως μιὰ μικρὴ εἰκόνα τῆς ἐπιστροφῆς μας στὴν ζωὴ ἀφοῦ φτάσαμε πρὶν στὸ χεῖλος τοῦ θανάτου. Ἡ ζωὴ ποὺ θὰ συνεχιζόταν δίχως ἐμᾶς δίχως τὴν θεραπευτικὴ πράξη τοῦ Θεοῦ, θὰ ἦταν μιὰ ζωὴ ποὺ σταδιακὰ θὰ ἐπιδεινωνόταν ὁλοένα καὶ πιὸ πολὺ καὶ θὰ μᾶς ἔφερνε στὸ θάνατο, στὴ διάσπαση τῆς νοητικῆς καὶ σωματικῆς μας κατάστασης. Καὶ ἄν μᾶς προσφέρεται ξανὰ ἡ ἑνότητα ποὺ ἔχουμε χάσει ἤ ποὺ ἴσως ποτὲ πρίν δὲν εἴχαμε, σημαίνει ὅτι ἡ ζωὴ ποὺ τώρα, μετὰ τὴν θεραπεία, εἶναι δική μας, δὲν δίνεται ἁπλὰ νὰ τὴν χρησιμοποιοῦμε μὲ ὅποιον τρόπο ἐπιλέγουμε, εἶναι ἕνα δῶρο ποὺ δὲν μᾶς ἀνήκει. Εἴμασταν νεκροὶ, πεθαίναμε, ἐπιστρέψαμε σὲ μιὰ πληρότητα ζωῆς καὶ αὐτὴ ἡ πληρότητα δὲν μᾶς ἀνῆκει, εἶναι χάρισμα. Ἔτσι, κατὰ τὸ Εὐαγγέλιο, ὅσο μπορῶ νὰ καταλάβω, ὅταν ὁ Χριστὸς λέει: «Θέλεις νὰ γίνεις ὑγιής;», Ἐννοεῖ: «Ἄς ὑποθέσουμε ὅτι σὲ κάνω καλά, εἶσαι ἕτοιμος νὰ ζήσεις μιὰν ἀκέραια ζωή ἤ θέλεις νὰ σὲ κάνω ὑγιῆ γιὰ νὰ ἐπιστρέψεις πίσω σὲ ὅ,τι κατέστρεψε αὐτὴν τὴν ἑνότητα, σ’ ὅ,τι σὲ κατέστρεψε σωματικὰ καὶ ψυχικὰ;» Καὶ αὐτὴ εἶναι μιὰ ἐρώτηση ποὺ τίθεται σὲ κάθε ἀσθενῆ, ἄν καὶ οἱ περισσότεροι, πρακτικὰ ὅλοι δὲν ἔχουν ἰδέα γι’ αὐτὸ τὸ ἐρώτημα, καὶ τίθεται σίγουρα ἐνώπιον μας ὅταν θέλουμε νὰ θεραπευτοῦμε πέρα ἀπὸ μιὰ σωματική ἀσθένεια.

Ὑπάρχει μιὰ ἄλλη διάσταση στο θέμα τῆς σωματικῆς καὶ ψυχικῆς ἀποκατάστασης, ὅπως περιγράφεται σὲ ἄλλες περιπτώσεις στὸ Εὐαγγέλιο, ὅταν ὁ Χριστὸς λέει σὲ κάποιον: «Πήγαινε καὶ μὴν ἁμαρτήσεις ξανά». Πιστεύω πρέπει να καταλάβουμε ὅτι ὅταν μιλᾶμε γιὰ θεραπεία μὲ Χριστιανικοὺς ὅρους δὲν μιλᾶμε ἁπλὰ γιὰ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ ἤ τῶν ἁγίων Του ἥ γιὰ τὴν δύναμη ποὺ ἔχουν ἄνθρωποι ποὺ δὲν ἦταν μήτε ἅγιοι μήτε Θεοι, κατέχουν ὅμως ἕνα φυσικὸ χάρισμα νὰ μᾶς κάνουν ὑγιεῖς γιὰ νὰ συνεχίσουμε νὰ ζοῦμε μὲ τὸν τρόπο ποὺ ζούσαμε πρίν, γιὰ νὰ παραμείνουμε ἴδιοι δίχως ν’ ἀλλάξουμε. Ὁ Θεὸς δὲν μᾶς θεραπεύει γιὰ νὰ ἐπιστρέψουμε ξανὰ στην ἁμαρτωλή μας κατάσταση. Μᾶς προσφέρει μιὰ νέα ζωή, ὄχι τὴν παλιὰ ποὺ ἔχουμε ἤδη χάσει. Καὶ ἡ νέα ζωὴ ποὺ μᾶς προσφέρεται δὲν εἶναι πλέον δική μας, εἶναι δική Του, εἶναι δική Του δωρεά, εἶναι δῶρο. Ἦταν δικό μου καὶ σοῦ τὸ δίνω, πάρτο. Καὶ ἀπὸ πνευματικῆς ἀπόψεως, αὐτὸ εἶναι ἀλήθεια. Ἐπειδὴ τὶ εἶναι ἁμαρτία; Προσδιορίζουμε συνεχῶς τὴν ἁμαρτία σὰν ἠθικὴ παράβαση, ἀλλά εἶναι κάτι περισσότερο ἀπο αὐτό: Εἶναι ἀκριβῶς ἐκεῖνο γιὰ τὸ ὁποῖο μιλοῦσα, εἶναι ἡ ἔλλειψη τῆς ὁλότητας. Ὅταν κρίνουμε τὸν ἑαυτό μας: Εἶμαι διχασμένος - ὁ νοῦς εἶναι κόντρα στὴν καρδιά, ἡ καρδιὰ κόντρα στὴν θέληση, τὸ σῶμα ἐνάντια σ’ ὅλα τὰ ὑπόλοιπα. Δὲν εἴμαστε μόνο σχιζοφρενεῖς, ἀλλὰ σχιζοφρενεῖς στὰ πάντα, εἴμαστε ὅπως ἕνας σπασμένος καθρέφτης και ἔτσι εἶναι ἡ κατάσταση τῆς ἁμαρτίας: δὲν εἶναι τόσο ὅτι ὁ καθρέφτης δὲν ἀντανακλᾶ σωστὰ, τὸ γεγονὸς εἶναι ὅτι εἶναι σπασμένος, αὐτὸ εἶναι τὸ πρόβλημα. Μπορεῖτε, φυσικὰ, νὰ προσπαθήσετε νὰ πάρετε ἕνα μικρὸ κομμάτι του καὶ νὰ δεῖτε ὅ,τι μπορεῖτε, ἀλλὰ παραμένει ἕνας σπασμένος καθρέφτης. Καὶ τοῦτο τὸ σπάσιμο ἔχει νὰ κάνει μὲ τὸ σπάσιμο στὶς σχέσεις μας μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Τοὺς φοβόμαστε, τοὺς ζηλεύουμε, εἴμαστε ἄπληστοι. Ἔτσι αὐτὸ δημιουργεῖ μιὰν ἁμαρτωλότητα καὶ ἀπευθύνεται κυρίως στὸν Θεό, ἐπειδὴ ὅλα ἀπορρέουν ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι χάσαμε τὴν ἁρμονία μας μὲ τὸν Θεό. Οἱ ἅγιοι εἶναι ἅνθρωποι ποὺ βρίσκονται σὲ ἁρμονική σχέση μ’ Ἐκεῖνον. Καὶ σὰν ἀποτέλεσμα τῆς σχέσης αὐτῆς μὲ τὸν Θεὸ, μποροῦν νὰ βρίσκονται σὲ ἁρμονία μέσα τους καὶ μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους.

Καὶ θέλω να σᾶς προτείνω κάτι ποὺ ἴσως θὰ βρεῖτε δύσκολο νὰ δεχτεῖτε: εἴτε κάποιος θεραπεύεται σωματικὰ εἴτε ὄχι, αὐτὸ εἶναι δευτερεῦον, ὄχι γιὰ τοὺς συγγενεῖς μας, γιὰ τοὺς φίλους μας ἀλλὰ γιὰ τὸ ἐνδιαφερόμενο πρόσωπο. Αὐτὸ ποὺ μετράει εἶναι ν’ ἀποκατασταθεῖ ἡ ἑνότητα τοῦ προσώπου καὶ ὅταν γίνει αὐτὸ καὶ συμβεῖ μαζὶ νὰ θεραπευθεῖ σωματικὰ - εἶναι καλό, ἄν ὄχι, μπορεῖ νὰ εἶναι το ἴδιο καλό.

Ἀπόδοση κειμένου:www.agiazoni.gr

Πρωτότυπο κείμενο

On healing
Excerpt from a talk on 25.11.1987

There are many passages in the Gospel in which Christ turning to a person who is either sick in mind or in body asks a question, and this question is always: Does thou wish to be made whole? And I think, this phrase is important because it implies something which is vaster, more complete than simply restoration of health: a return to the condition that was the sick person’s before illness attacked him. Because very often illness is the result of the way of life which we lead, of our folly, it is the result of heredity, it is the result of outer conditions and this is all within the compass of our situation in a world which from a Christian point of view is a fallen world, or if you prefer another term, a distorted world, a world that has lost its harmony, its wholeness or has not attained it. Whatever way you look at it our world is a broken one.

A thing that has been striking me quite a lot in the last years is this: why does Christ ask a person, Do you want to be made whole? Isn’t it obvious that anyone who is sane will say: Of course I do, - with the impact, perhaps, on the word ‘of course’. Why are you asking a silly question? Who wishes to be ill? And yet, I think, it is a very important question because in terms of the Gospel to be made whole means not simply getting rid of one’s physical illness but of being reintegrated to a quality of life which one did not possess before and which may be given us on condition. The condition being that being made whole, being restored to health even physically means that we must take responsibility for our bodily and mental condition in a way in which we didn’t do it before. To be healed physically is perhaps a small image of being restored to life having come to the brink of death. The life which would have continued within us without this healing act of God would have been a life that gradually deteriorated more and more and would bring us to dying, a gradual disintegration either of our mental condition or of physical condition. And if we are given back a wholeness which we had lost or perhaps which we never possessed before, it means that the life which is ours now after healing is not simply for us to use any way we chose, it is a gift, it is not ours in a way. We were dead, we were dying, we are brought back to a plenitude of life and this plenitude is not ours, it is a gift. So that in terms of the Gospel, as far as I can see it, when Christ says: “Dost thou wish to be made whole?”, He implies: “Supposing I do it, are you prepared to lead a life of wholeness or do you want Me to make you whole in order to go back to what destroyed this wholeness, destroyed you in body and soul?” And this is a question which stands before each patient, although most patients, practically all patients have no idea of the question, and it stands certainly in front of each of us when we want to be healed beyond our physical illness.

There is another aspect of wholeness restored in other situations in the Gospel when Christ says to someone: “Go and sin no more”. I think we must realise that when we speak of healing in Christian terms we do not speak simply of a power possessed by God or by His saints or by people who being neither saints nor God are possessed of a natural gift to restore health for us to continue to live in the way in which we lived before, to remain the same unchanged. God does not heal us in order that we should go back to our sinful condition. He offers us newness of life, not the old life which we have already lost. And the new life which is offered us is no longer ours in a way, it is His, it’s a gift of His, a present. It was Mine to give, take it. And thinking in spiritual terms, it is true. Because what is sin? We define sin all the time as moral infringement but it is much more than this: it is the very thing of which I was speaking, it is the lack of wholeness. When we think of ourselves: I am divided - mind against heart, heart against will, body against all the rest. We are all not only schizophrenic, but schizo-everything, we are just like a broken mirror and so that is the condition of sin: it is not so much that the mirror doesn’t reflect well, it is the fact that it is broken that is the problem. You can, of course, try to take a small piece of it and see what you can see, but it is still a broken mirror. And this brokenness of ours within corresponds to a brokenness in our relationships with other people. We are afraid of them, we are envious of them, we are greedy, what not. So it creates a whole relational sinfulness and indeed it applies supremely to God because it all results from our having lost our harmony with God. The saints are people who are in harmony with Him, nothing more, nothing less, simply that. And as the result of being in harmony with God, then they can be in harmony within themselves and with other people.

And then I want suggest something which you may find difficult to take: then in a way whether one is healed physically or not becomes a secondary thing, not to our relatives, not to our friends but to the person concerned. What matters is the wholeness restored and once the wholeness is restored if together with it goes a physical healing - good, if it doesn’t, it may be as good.