Τα περιττά και τα απαραίτητα -Ο φτωχός δεν λαχταράει τόσο τα αναγκαία, όσο ο πλούσιος τα περιττά.

Ο φτωχός δεν έχει τόση ικανότητα στην τίμια δουλειά, όση ο πλούσιος στην απάτη και το παράνομο κέρδος, που τον καθιστά αχόρταγο.   Γράφει ο Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας, Μέγας Υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας   Είναι η ζωή μας μια όμορφη βιτρίνα που παρουσιάζει όλα τα αγαθά του Θεού στην πολυτελέστερη μορφή τους και όλες τις τεχνολογικές εξελίξεις στην πληρέστερη μορφή τους; Είναι μια όμορφη βιτρίνα που τη δημιούργησε ο σύγχρονος πολιτισμός και έκλεισε σε αυτό ό,τι πιο γοητευτικό και όμορφο μπορούσε να φανταστεί ο άνθρωπος; Αν η απάντηση είναι ναι, τότε η ανθρωπότητα έχασε την ανθρωπιά της, για να κερδίσει με τη γοητεία και το άρωμά της η ασυδοσία και ο πλούτος. Το τελικό ακριβοπληρωμένο τίμημα της ποθεινής αυτής βιτρίνας είναι η θυσία της ψυχικής ισορροπίας και ειρήνης του ανθρώπου στο βωμό των υποσχομένων ανέσεων, που ξεπερνούν τις απαραίτητες για μια όμορφη χριστιανική ζωή με την επιθυμία των πολλών, αλλά περιττών.    Ο Θεός μας δίνει όλα τα αγαθά Του, ο Θεός και μας τα παίρνει. Εκείνος είναι ο παροχέας και εμείς οι διαχειριστές των αγαθών Του. Μας καθιστά διαχειριστές του πλούτου, της οικογένειας, της γνώσεως, της πατρίδος μας! Μας καθιστά διαχειριστές, αλλά όχι ανεξέλεγκτους. Διαχειριστές με νόμους που οφείλουμε να τηρούμε, με πρώτιστο το νόμο της αγάπης. Αν δεν διαχειριστούμε αυτά που μας δίνει ο Θεός πλουσιοπάροχα με σωστό τρόπο, τότε όχι μόνο δεν θα μπορέσουμε να αυξήσουμε τα αγαθά μας, αλλά θα χάσουμε και όσα με κόπο μέχρι σήμερα αποκτήσαμε. "Πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν οι δε εκζητούντες τον Κύριον ουκ ελαττωθήσονται παντός αγαθού" (Ψαλμ. 33,11).    Η υπεραφθονία, η εκζήτηση των περιττών, προβάλλοντάς τα μάλιστα στους εαυτούς μας σαν αναγκαία, δείχνει έλλειψη αγάπης προς τους άλλους, δείχνει υπέρμετρο εγωϊσμό, δείχνει     ηθική κατάπτωση με συνέπεια αμαρτία, ασυδοσία, πορνεία, σκληροκαρδία, αλαζονεία και κοσμικό φρόνημα, δηλαδή πτώσεις που επιτρέπει ο Θεός σε εμάς τους αχάριστους και αγνώμονες των ευεργεσιών Του και των αγαθών που πλουσιόδωρα μας έχει χαρίσει.  Τι, όμως, είναι περιττό και τι αναγκαίο στη ζωή μας; Ο ορισμός του απολύτως απαραίτητου είναι σχετικός και καθαρά υποκειμενικός. Άλλος ταξιδεύει με μια μικρή βαλίτσα, και άλλος με μεγάλη έχοντας ο κάθε ένας διαφορετική θεώρηση των απαραίτητων και αναγκαίων για το ταξίδι. Αυτά σχετίζονται επίσης με τη σύγχρονη μανία του καταναλωτισμού, όπου ποθούμε και αγοράζουμε πάμπολλα περιττά, τα οποία τις περισσότερες φορές οδηγούνται απ' αυθείας στα σκουπίδια, ενώ στη διπλανή μας πόρτα υπάρχουν συνάνθρωποί μας, που στερούνται των απολύτως αναγκαίων για την επιβίωσή τους, δηλαδή αυτών που χρειάζεται ο οργανισμός για να ζήσει και όχι να γίνει δούλος στις ακόρεστες επιθυμίες του. Σχετίζονται επίσης με την επιδειξιομανία, με την προβολή του πλούτου, με τον εγωϊσμό και την επιθυμία να φαινόμαστε ανώτεροι των πλησίον μας.    Ο Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός γράφει ότι κάθε τι που υπερβαίνει τις ανάγκες μας γίνεται εμπόδιο σωτηρίας μας. Το φαγητό είναι απαραίτητο στον άνθρωπο. Η μεγάλη ποικιλία, όμως, αυτών και η ροπή προς ακόρεστη τέρψη οδηγούν στη γαστριμαργία που είναι αμαρτία. Απαραίτητο μεν το φαγητό, περιττή, όμως, η ροπή στη γαστριμαργία. Τα χρήματα εξ άλλου δεν είναι κακά, όταν τα χρησιμοποιούμε σαν μέσο συναλλαγής. Η προσκόλληση σε αυτά και η επίμονη εκζήτητή τους συνιστά αμαρτία. Ούτε τα ενδύματα, όσα χρειαζόμαστε για να σκεπαστούμε και να αποφύγουμε το κρύο και τη ζέστη είναι κακά, αλλά τα περιττά και τα πολυτελή, τα οποία πέραν των άλλων είναι και προκλητικά και δείχνουν ανθρώπους κενούς πνευματικού περιεχομένου. Ούτε τα σπίτια είναι κακά, για να αποφεύγουμε με αυτά το κρύο και τις κακές καιρικές συνθήκες, τους εχθρούς, τα θηρία και τους ληστές, Κακά είναι τα μεγαθήρια και τα πολυδάπανα μέγαρα, που θυμίζουν τον πλούσιο της παραβολής που δεν έδινε σημασία στον κοντινό του πάμφτωχο Λάζαρο. Ούτε το να έχει κανείς κάτι αποταμιεύσει η φυλάξει στο σπίτι του είναι κακό, αλλά το να μην το έχει για αναγκαία και μόνο χρήση και όχι για επίδειξη και κομπασμό.    Σήμερα, σε εποχή οικονομικής κρίσεως, ακούμε μερικούς να λένε ότι ψωνίζουν τα απολύτως απαραίτητα, που σημαίνει ότι μέχρι σήμερα αγόραζαν ο,τι εύρισκαν μπροστά τους ανεξέλεγκτα και φυσικά περιττά. Το χειρότερο κακό ήταν ότι αγοράζαμε όχι με τα χρήματα που είχαμε στην τσέπη μας, χρήματα μόχθου και ιδρώτα, αλλά με εορτοδάνεια και με πιστωτικές κάρτες νομίζοντας ότι θα πληρωθούν θαυματουργικά από κάποιον άλλο.    Μερικοί λέγουν ότι το περιττό είναι αυτό που ομορφαίνει τη ζωή. Δηλαδή ένας πίνακας ζωγραφικής δεν είναι απαραίτητος στην επιβιώσή μας, ομορφαίνει όμως το σπίτι μας. Εξαρτάται όμως τι θέλουμε να ομορφαίνει τη ζωή μας. Ας δεχθούμε ότι ένας πίνακας, ένα βάζο με λουλούδια μας ομορφαίνει. Δεν ομορφαίνει όμως, ούτε είναι απαραίτητο το γλέντι με το σπάσιμο των πιάτων και τη σπατάλη χρημάτων στα λουλούδια και στα όργανα, που δείχνει ξιπασιά και επίδειξη πλούτου και όχι σύνεση και αρχοντιά. Το χειρότερο απ' όλα βέβαια είναι να ξοδεύουμε σε περιττά πράγματα, να ικανοποιούμε τις κατώτερες αισθήσεις μας και μάλιστα με χρήματα που δεν μας ανήκουν, με δανεικά.     Μέτρο του απαραίτητου και του περιττού μας δίνει ζωντανά η Εκκλησία μας, το Ευαγγέλιο της αγάπης. Μια φάτνη μόνο χρειάζεται η ψυχή του ανθρώπου, για να βρει την απαραίτητη ζεστασιά. Ένα κατάλυμμα χρειάζεται το χοϊκό μας σαρκίο. Ένα χιτώνα χρειαζόμασε. Ο δεύτερος είναι περιττός και καλό θα είναι να δοθεί σε κάποιον που τον έχει ανάγκη. Όσο και αν έχουν στριμώξει τα πράγματα, πάντοτε μπορεί να υπάρξει χώρος για λίγη αγάπη, λίγη ζεστασιά, λίγη αλληλεγγύη στους συνανθρώπους μας. Ο Χριστός μας δίδασκει την εκούσια πενία, τη φτώχεια. Το κυνήγι του πλούτου μοιάζει με τον ανικανοποίητο έρωτα. Όσο τον κυνηγάμε τόσο βασανιζόμαστε. Ηδονή και ευχαρίστηση και ηρεμία αισθανόμαστε μόνο στην αποφυγή του πλουτισμού. Και μην λησμονούμε ότι ο φτωχός δεν λαχταράει τόσο τα αναγκαία, όσο ο πλούσιος τα περιττά. Ο φτωχός δεν έχει τόση ικανότητα στην τίμια δουλειά, όση ο πλούσιος στην απάτη και το παράνομο κέρδος, που τον καθιστά αχόρταγο. Υπάρχουν χιλιάδες γύρω μας που βρίσκονται σε πολύ χειρότερη θέση από εμάς. Τα περιττά τα δικά μας ίσως είναι απαραίτητα σε εκείνους. Μπορεί να τους γεμίσουν με χαμόγελο καθώς και τις δικές μας καρδιές με τη χαρά της προσφοράς και της αγάπης.     Μη λησμονούμε ότι αγαπημένο σπίτι είναι εκείνο που δεν έχει περιττά πράγματα και ότι σε εκείνον που αγοράζει περιττά θα επιτρέψει ο Θεός να στερηθεί και τα απολύτως αναγκαία. Άριστη οικογένεια, έλεγε ο σοφός Πιττακός, ο Μυτιληναίος, είναι εκείνη που δεν έχει περιττά πράγματα και δεν της λείπει τίποτα από τα αναγκαία. Είναι ελεύθερος ο άνθρωπος να δαπανά τα χρήματα του όπως εκείνος νομίζει διαμορφώνοντας την προσωπικότητά του. Η ελευθερία του, όμως, δεν είναι απεριόριστη, γιατί τότε τον οδηγεί στην ασυδοσία και τον κάνει αιχμάλωτο των επιθυμιών του, δούλο των παθών του και τελικά καταπατητή της εντολής της αγάπης.       Καιρός είναι να αδειάζουμε αυτά που μας περισσεύουν στις κοιλιές των φτωχών και να σπείρουμε σπόρο αγάπης, όσο ακόμη είναι καιρός, για να θερίσουμε στον κατάλληλο καιρό και να μην μετανοήσουμε αργότερα ανώφελα, αφού θα έχουμε χάσει την ευκαιρία. Το περίσσευμα των αγαθών μας να συμπληρώνει το υστέρημα των συνανθρώπων μας σύμφωνα με την προτροπή του Αποστόλου των εθνών "το υμών περίσσευμα εις το εκείνων υστέρημα, ίνα και το εκείνων περίσσευμα γένηται εις το υμών υστέρημα, όπως γένηται ισότης", να δίνουμε από το περίσσευμά μας, για να συμπληρώνουμε το υστέρημα των άλλων και έτσι να υπάρχει ισότητα.(Β Κορ. 8,13).   Συντάκτης: Μπούσιας Χαράλαμπος, Μέγας Υμνογράφος Πηγή: ΣΤΥΛΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2012