Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν· μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν, καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς.

Τρίτη, Φεβρουαρίου 28, 2017

Στὴν Κυριακή της Ὀρθοδοξίας Ἁγίου Νικολάου Ἀχρίδος «Αὔτη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν»(Α΄ Ἰω. 5, 5)


                                                              «Αὔτη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν»(Α΄ Ἰω. 5, 5)


pantocrator[1] Ἁγίου Νικολάου Ἀχρίδος
…Ἡ κύρια νίκη τῆς Ἐκκλησίας ἡ ὁποία σήμερα προβάλλει μπροστὰ μας εἶναι ἡ νίκη κατὰ τῆς εἰκονομαχίας. Οἱ ἀγῶνες καὶ οἱ διαμάχες γιὰ τὶς εἰκόνες κράτησαν πάνω ἀπὸ διακόσια χρόνια.
Οἱ εἰκονομάχοι ἦταν οἱ ἐσωτερικοὶ ἐχθροί της Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι ἦταν πάντοτε καὶ οἱ πιὸ ἐπικίνδυνοι ἐπειδὴ πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς εἶχαν στὰ χέρια τοὺς δύναμη κοσμικὴ ἢ ἐξουσία ἐκκλησιαστική.
Πολλοὶ ἦταν βασιλεῖς ἢ πρίγκιπες, πολλοὶ αὐλικοὶ εὐνοῦχοι, δεινοὶ δολοπλόκοι καὶ σύμβουλοι αὐτοκρατορικοί. Οἱ τάξεις τους ἐνισχύθηκαν ἰδιαίτερα ἀπὸ πολλοὺς ἱερεῖς καὶ μοναχούς, ἀκόμα καὶ αἱμοβόρους ἐπισκόπους καὶ ἐπιβαλλόμενους πατριάρχες.
Ἂς εἶναι εὐλογημένη τούτη ἡ μέρα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, γιατί μᾶς ὑπενθυμίζει τὶς πολυάριθμες νίκες τῆς ὀρθόδοξης πίστης. Εὐλογημένοι ἂς εἶναι ἐκεῖνες οἱ ἅγιες ψυχὲς ποὺ ἐθέσπισαν τούτη τὴ μέρα γιὰ νὰ μᾶς θυμίζει τὶς πολυάριθμες νίκες τῆς πίστης μας. Ἔτσι ἔγινε γιὰ τὸ δικό μας καλό. Ἐπειδή, ἐνθυμούμενοι τὶς νίκες, παίρνουμε θάρρος στοὺς ἀγῶνες ποὺ διεξάγουμε καὶ σὲ ͗κείνους ποὺ θὰ ἀκολουθήσουν.
Ἀποτελεῖ ἀρχαία συνήθεια τῶν στρατηγῶν, πρὶν ἀπὸ τὴ μάχη νὰ ἀπευθύνουν λόγο στοὺς μαχητὲς γιὰ τὶς πρότερες νίκες καὶ ἔτσι νὰ τοὺς ἐνθαρρύνουν καὶ ἐνθουσιάζουν γιὰ τὴ νέα μάχη. Οἱ Ἅγιοι εἶναι οἱ πνευματικοί μας στρατηγοί.
Οἱ Ἅγιοι ἦταν ἐκεῖνοι ποὺ καθόρισαν τὴ σημερινὴ ἑορτὴ γιὰ νὰ μᾶς θυμίζει καὶ νὰ μὴν ξεχνοῦμε, γιὰ νὰ μᾶς ἐνθαρρύνει καὶ νὰ μὴν λυγίζουμε, γιὰ νὰ μᾶς θερμαίνει καὶ νὰ μὴν γινόμαστε ψυχροί, γιὰ νὰ ἀνοίξει τὴν πνευματική μας ὅραση καὶ νὰ μὴν τυφλωθοῦμε καὶ μέσα στὴ τύφλωση ἐκείνη παραδοθοῦμε στὸν ἐχθρό.
Πραγματικά, ἡ ἐπίδραση τούτης τῆς ἁγίας ἡμέρας σὲ ὅλες τὶς λογικὲς χριστιανικὲς ψυχὲς εἶναι τεράστια. Τούτη ἡ μέρα μᾶς φανερώνεται σὰν τὸν ἀγγελιοφόρο ἀπὸ τὸ πεδίο τῆς μάχης, ἀπὸ πολλὰ πεδία μαχῶν, κομίζοντάς μας τὴ χαρούμενη εἴδηση τῆς νίκης.
Στὸ ἄκουσμα τῆς εἴδησης αὐτῆς, σηκώνουμε τὴν καρδιά μας στὰ ὕψη μονολογώντας στὸν ἑαυτό μας: ἄνω σχῶμεν τὰς καρδίας! Καὶ μὲ μία νέα δύναμη ξεσηκωνόμαστε ἐνάντια σὲ κάθε κακό, ἐσωτερικὸ καὶ ἐξωτερικό, τὸ ὁποῖο περισφίγγει τὴ ψυχή μας καὶ ἀπειλεῖ νὰ τὴ πνίξει.
Ἀκούγοντας γιὰ τοὺς φοβεροὺς ἀγῶνες καὶ τὶς νίκες τῶν ὁμωνύμων μας χριστιανῶν, ὅσων δηλαδὴ πρὶν ἀπὸ ἐμᾶς ὀνομαζόταν Ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ περιζωνόμαστε μὲ νέα δύναμη καὶ νέα ἐλπίδα.
Ἔτσι, ἡ ὀμιχλώδης πνευματική μας ὅραση γίνεται καθαρότερη καὶ εὐκρινέστερη καὶ βλέπουμε καλύτερα τὴ θέση καὶ τὴ κατάστασή μας. Ὅλα τὰ ἐμπόδια, οἱ δυσκολίες καὶ οἱ στενοχώριες ποὺ στὴν ὀμιχλώδη καὶ κοντόφθαλμη ὅρασή μας ἔμοιαζαν μὲ ἀτσάλινο δίχτυ, μπροστὰ στὸ καθαρό μας βλέμμα καὶ τὴ θαρραλέα καρδιὰ μοιάζουν μὲ ἱστὸ ἀράχνης.
Ἔτσι, ἔχοντας νέους καὶ πολλοὺς συμμάχους ἀνάμεσα στοὺς νικητὲς τοῦ παλαιοῦ καιροῦ καὶ θεωρώντας τὸ παράδειγμά τους στὴ μάχη καὶ τὴ λαμπρή τους νίκη, προχωροῦμε ἐμπρὸς στὸ καθῆκον καὶ τὴ θυσία μας μὲ μεγαλύτερη ἐμπιστοσύνη καὶ φωτεινότερη ἐλπίδα.
Μὰ καὶ οἱ ὑπόλοιπες μέρες στὸ ἡμερολόγιό μας δὲν μᾶς ὑπενθυμίζουν νίκες καὶ νικητές; θὰ μὲ ρωτήσετε. Εὔλογη ἡ ἀπορία σας ἀγαπητοὶ ἀδελφοί. Πραγματικά, ὅλες οἱ μέρες τοῦ χρόνου μᾶς ὑπενθυμίζουν νίκες καὶ νικητὲς χριστιανούς. Στὸ ἡμερολόγιο ἔχουν καταχωρηθεῖ μονάχα τὰ ὀνόματα τῶν νικητῶν.
Κάποιες μέρες μᾶς ὑπενθυμίζουν τοὺς προφῆτες καὶ τοὺς δικαίους, τοὺς νικητὲς τῆς ἀδικίας καὶ τοῦ ψεύδους στὴ Π. Διαθήκη. Ἄλλες μέρες μᾶς ὑπενθυμίζουν τοὺς Ἀποστόλους – νικητὲς τῶν λαῶν καὶ τῶν φυλῶν τῆς εἰδωλολατρίας.
Ἄλλες μέρες πάλι, μᾶς ὑπενθυμίζουν τοὺς μάρτυρες, τοὺς νικητὲς τοῦ πυρός, τοῦ ξίφους, τῶν ἀγρίων θηρίων καὶ ὅλης της ἀνθρωπίνης κακίας. Κάποιες μέρες μᾶς ὑπενθυμίζουν τοὺς μεγάλους πνευματικοὺς καὶ νηστευτὲς – νικητὲς τῶν σωματικῶν παθῶν καὶ τῆς πλεκτάνης τοῦ διαβόλου.
Ἄλλες μέρες μᾶς ὑπενθυμίζουν τοὺς θεοφόρους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ποιμένες καὶ διδασκάλους τῆς οἰκουμένης – νικητὲς ὅλων τῶν ἀτάκτων στὴν Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ, νικητὲς τῆς ἀγνοίας καὶ τῆς πλάνης τῶν ἀνθρώπων.
Ἄλλες μέρες πάλι μᾶς ὑπενθυμίζουν τὴν Ἁγία Θεομήτορα, τὴν ἐκλεκτὴ στρατηγό, τὴν κεχαριτωμένη νικηφόρο ὅλων ἐκείνων τὰ ὁποία ἐνίκησαν τὴν Εὕα μέσα στὸ Παράδεισο.
Κάποιες μέρες μᾶς ὑπενθυμίζουν τοὺς εὐλαβεῖς βασιλεῖς μὲ τὶς βασίλισσες – νικητὲς τῆς ματαιότητας καὶ τῆς παρανοϊκῆς φιλαυτίας, οἱ ὁποῖοι ἔθεσαν ὅλη τὴν αἴγλη καὶ τὴν ἐξουσία τους στὴν ὑπηρεσία τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.
Ἄλλες πάλι μᾶς ὑπενθυμίζουν τὰ θαύματα τοῦ Τιμίου Σταύρου τοῦ Χριστοῦ, τῶν λειψάνων τῶν Ἁγίων Του, τῶν ἐνδυμάτων καὶ εἰκόνων τῶν Ὀρθοδόξων Τροπαιοφόρων, ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν τοῦ Χριστοῦ.
Κάποιες μέρες μᾶς ὑπενθυμίζουν τὶς οὐράνιες ἀσώματες δυνάμεις, τὰ τάγματα τῶν ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων νικητῶν ὅλων τῶν ἀντιπάλων του Ζῶντος καὶ Μόνου Θεοῦ. Μήπως εἶναι ἀνάγκη νὰ ἀπαριθμήσω καὶ τὶς ἡμέρες τῶν δικαίων τοῦ Χριστοῦ; Μήπως δὲν εἶναι ὅλες οἱ μέρες δικές Του; Δὲν εἶναι ὅλοι οἱ παραπάνω νικητές, δικοί Του στρατιῶτες – τὸ δικό Του νικηφόρο βασιλικὸ στράτευμα;
Ἔτσι λοιπόν, ὅλες οἱ μέρες τοῦ ἔτους μᾶς ὑπενθυμίζουν τὶς νίκες, τοὺς ἥρωες, τοὺς ἀγῶνες καὶ τοὺς κόπους, τοὺς νικητές. Καμία μέρα τοῦ ἡμερολογίου μας δὲν ἔχει σπιλωθεῖ μὲ τὸ ὄνομα τοῦ Ἰούδα, τοῦ Καϊάφα, τοῦ Πιλάτου ἢ τοῦ Ἡρώδου.
Οἱ ἡττημένοι ἀπὸ τὸ Σατανᾶ δὲν ἐγγράφονται στὴ βίβλο τῶν ζώντων μὰ στὸ βιβλίο τοῦ αἰωνίου θανάτου. Σὰν ξημερώνει κάποια μέρα τοῦ Θεοῦ, ὁποιαδήποτε μέρα τοῦ ἔτους, μᾶς ὑπενθυμίζει κάποιον νικητὴ τοῦ Χριστοῦ ἢ αὐτὸν τὸν Ἴδιο τὸν Χριστό, τὸν Νικητὴ τῶν νικητῶν καὶ Βασιλέα τῶν βασιλευόντων.
Τούτη ἡ μέρα ὅμως, τούτη ἡ Κυριακή της Ὀρθοδοξίας, μᾶς ὑπενθυμίζει, ὄχι μία νίκη ἢ ἕναν νικητὴ ἀλλὰ τὴ μακρὰ ἁλυσίδα ἀπὸ νίκες καὶ ὁλόκληρο στράτευμα ἀπὸ νικητές. Πρόκειται γιὰ τὶς νίκες τῆς Ἐκκλησίας σὰν ὁλότητα. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἐκεῖνος ὁ νικητὴς ποὺ σήμερα θυμόμαστε καὶ τιμοῦμε
Ἡ κύρια νίκη τῆς Ἐκκλησίας ἡ ὁποία σήμερα προβάλλει μπροστὰ μας εἶναι ἡ νίκη κατὰ τῆς εἰκονομαχίας. Οἱ ἀγῶνες καὶ οἱ διαμάχες γιὰ τὶς εἰκόνες κράτησαν πάνω ἀπὸ διακόσια χρόνια.
Οἱ εἰκονομάχοι ἦταν οἱ ἐσωτερικοὶ ἐχθροί της Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖοι ἦταν πάντοτε καὶ οἱ πιὸ ἐπικίνδυνοι ἐπειδὴ πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς εἶχαν στὰ χέρια τοὺς δύναμη κοσμικὴ ἢ ἐξουσία ἐκκλησιαστική.
Πολλοὶ ἦταν βασιλεῖς ἢ πρίγκιπες, πολλοὶ αὐλικοὶ εὐνοῦχοι, δεινοὶ δολοπλόκοι καὶ σύμβουλοι αὐτοκρατορικοί. Οἱ τάξεις τοὺς ἐνισχύθηκαν ἰδιαίτερα ἀπὸ πολλοὺς ἱερεῖς καὶ μοναχούς, ἀκόμα καὶ αἱμοβόρους ἐπισκόπους καὶ ἐπιβαλλόμενους πατριάρχες.
Σύμφωνα μὲ τὸν διεστραμμένο νοῦ καὶ τὴν ἀπολιθωμένη τους καρδιά, ἀνακήρυξαν τὶς εἰκόνες σὲ εἴδωλα καὶ τὴν εἰκονολατρεία ὡς εἰδωλολατρία. Μέσα στὴν ἔπαρση καὶ τὸ μένος τοὺς πέταξαν τὶς εἰκόνες ἔξω ἀπὸ τοὺς ναούς, τὶς ἔριχναν στὴ θάλασσα, τὶς ἔσπαζαν καὶ τὶς ἔκαιγαν.
Τὸ ἴδιο ἔπρατταν καὶ μὲ τὰ λείψανα τῶν Ἁγίων καὶ τῶν Ἀποστόλων. Στὸ τέλος, δὲ δίστασαν νὰ πετάξουν ἀπὸ τοὺς ναοὺς καὶ τὰ λάβαρα μὰ καὶ τὸν ἴδιο τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, τὸ σπουδαιότερο νικηφόρο σημεῖο τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ἀπὸ τὸν χριστιανικὸ ναὸ ἔφτιαξαν μία κενὴ καὶ ἔρημη αἴθουσα ὅπου δὲν ἔβλεπες τίποτε πέρα ἀπὸ γυμνοὺς ἀσβεστωμένους τοίχους.
Ἀπὸ ὅλα τὰ κοσμητικὰ στοιχεῖα καὶ ἀντικείμενα στὸ ναὸ τὰ ὁποία παριστοῦν συμβολικὰ τὸ μεγαλειῶδες δράμα τῆς ἐξαγορᾶς μας δὲν ἄφησαν τίποτε – τίποτε πέρα ἀπὸ ἀσβέστη καὶ ἀνθρώπινη φωνή.
Ἡ ἐκκλησία ἔμοιαζε μὲ κενοτάφιο ὅπου ἡ ταλαίπωρη ἀνθρώπινη ψυχὴ ἔνοιωθε μόνη καὶ ἀβοήθητη, ἀγωνιζόμενη μόνη της, δίχως κάποια κλίμακα καὶ ὑποστήριξη, νὰ ἀνυψωθεῖ ἀπὸ τὴ σκόνη τῆς γῆς στὰ ἀτελεύτητα ὕψη τοῦ Θεϊκοῦ θρόνου τῶν οὐρανῶν, στὴ κορφὴ τοῦ βασιλείου τῆς αἰωνιότητος.
Ἐνάντια σὲ μία τέτοια ἀσύνετη ἐρήμωση καὶ πτώχευση τῶν χριστιανικῶν ναῶν ἐξανέστησαν ὅλοι οἱ μεγάλοι καὶ ἐμπνευσμένοι πνευματικοὶ μέσα στὴν ἀχανῆ βυζαντινὴ αὐτοκρατορία καὶ κατόπιν καὶ σὲ ἄλλα ὀρθόδοξα βασίλεια.
Στὸ πλευρὸ τους στεκόταν καὶ ὁλόκληρος ὁ ὀρθόδοξος λαὸς ὁ ὁποῖος ἔνοιωθε, μὲ τὴ καρδιά του, μολονότι δὲν ἤξερε νὰ ἐκφράσει τὸ συναίσθημα μὲ λόγια, πὼς οἱ εἰκόνες ἀποτελοῦν ἕνα ἐξαιρετικὸ βοηθητικὸ μέσον γιὰ τὶς ψυχὲς τῶν προσευχομένων. Σὰν ἄλλο σκαλοπάτι τὸ ὁποῖο ὑψώνει τὴν ψυχὴ στοὺς οὐρανοὺς καὶ ἀπὸ τὸ ὁποῖο κατέρχεται ἡ ἀρωγή, ἡ παρηγορία καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ στὶς ψυχές.
Εἶμαι βέβαιος, ἀδελφοί μου, ὅτι καὶ οἱ δικές σας καρδιὲς νοιώθουν τὸ ἴδιο. Ὅταν προσκυνεῖτε τὶς εἰκόνες τῶν Ἁγίων, δὲν ὑποκλίνεστε στὸ ξύλο καὶ τὸ χρῶμα τοῦ ξύλου ἀλλὰ σὲ ζῶντες Ἁγίους οἱ ὁποῖοι λάμπουν ὡς ὁ ἥλιος στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ (Μτ. 13, 43).
Ὅταν ἀσπάζεστε τὶς εἰκόνες τῶν μαρτύρων τοῦ Χριστοῦ, ἀσπάζεστε τὶς πληγὲς καὶ τὰ παθήματά τους γιὰ χάρη τοῦ Βασιλέως Χριστοῦ.
Ὅταν ἀγγίζετε μὲ τὸ χέρι σας τὶς εἰκόνες τῶν ὁσίων ἀσκητῶν καὶ ἐγκρατευτῶν, δὲν ἀγγίζεται τὸ σανίδι ἀλλὰ τοὺς κόπους καὶ τὶς ἀρετές τους.
Ὅταν κλαίετε ἐνώπιον τῆς εἰκόνας τῆς Ἁγίας Θεοτόκου, δὲν θρηνεῖται μπροστὰ σὲ ἕνα νεκρὸ κομμάτι ξύλου ἢ πανιοῦ ἀλλὰ κλαίετε ἐνώπιον τῆς ζωντανῆς καὶ σπλαχνικῆς Μητέρας τοῦ Θεοῦ ἡ ὁποία βλέπει ἀπὸ τὴ Βασιλεία τοῦ Υἱοῦ της τὰ δάκρυά σας καὶ σπεύδει σὲ βοήθεια.
Ὅταν συστέλλεσθε μπροστὰ στὰ πρόσωπα τῶν ἁγίων ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων, δὲν τὸ κάνετε μπροστὰ σὲ νεκρὰ ἀντικείμενα ἀλλὰ μπροστὰ στὰ πνεύματα τοῦ ἀγαθοῦ καὶ τοῦ φωτός, στοὺς ἀσωμάτους καὶ ἰσχυροὺς στρατιῶτες καὶ ὑπηρέτες τοῦ Ζῶντος Θεοῦ.
Ὅταν ἀσπάζεστε τὸ Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, δὲν τὸ κάνετε σὰν νὰ εἶναι ἕνα ἀντικείμενο ἀλλὰ ἀσπάζεστε τὴν ἀγάπη τοῦ Κυρίου, ἡ ὁποία φανερώθηκε στὰ παθήματά Του γιὰ σᾶς ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ. Ἀσπάζεστε τὴν ὥρα ἐκείνη, τὸ ἰσχυρότερο σύμβολο νίκης ἀπὸ τὸ ὁποῖο οἱ δαίμονες τρέμουν καὶ φεύγουν, αὐτὸ ποὺ δίνει θάρρος στὴ πληγωμένη καρδιὰ καὶ παρηγορία στὴ ταλαίπωρη ψυχή.
Τὸ σῶμα σας ὑποκλίνεται στὶς εἰκόνες ἐνῶ ἡ ψυχὴ σὲ αὐτοὺς ποὺ εἰκονίζονται σὲ αὐτές. Τὸ στόμα σας τὶς ἀσπάζεται μὰ ἡ ψυχὴ ἀσπάζεται τὶς ψυχὲς τῶν δοξασμένων ἁγίων στὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Τὰ μάτια σας βλέπουν τὸ ξύλο καὶ τὸ χρῶμα ἀλλὰ τὰ πνευματικά σας μάτια ἀτενίζουν ζωντανὰ πρόσωπα στὸ βασίλειο τῶν πνευμάτων.
Γιὰ τοὺς εἰκονομάχους, οἱ εἰκόνες ἀποτελοῦσαν πραγματικὰ εἴδωλα, ἀφοῦ ἔβλεπαν ἐπάνω τους μονάχα τὸ ξύλο καὶ τὸ χρῶμα ἀδυνατώντας νὰ ἀνυψωθοῦν σὲ πνευματικὴ ἐνατένιση τῶν ζωντανῶν ὑπάρξεων, τῶν ἀθανάτων πνευμάτων ποὺ εἰκονίζουν οἱ εἰκόνες. Ὅποιος μονάχα μὲ τοὺς σωματικοὺς ὀφθαλμοὺς κοιτᾶ, αὐτὸς καὶ βλέπει σωματικά.
Γι’ αὐτό, γιὰ ἕνα τέτοιον ἄνθρωπο, διαφεύγει ἡ πνευματικὴ σημασία τῆς εἰκόνος, τοῦ μοιάζει ἀνόητο καὶ ἀκατανόητο ἐπειδὴ μόνο πνευματικὰ μπορεῖ νὰ ἰδωθεῖ κατὰ τοὺς λόγους τοῦ Ἀποστόλου Παύλου (Α΄ Κορ. 2).
Μὰ ἀντὶ νὰ ντρέπονται γιὰ τὴν ἀδυναμία κατανόησης οἱ εἰκονομάχοι ἐξανέστησαν ὑπεροπτικὰ γιὰ νὰ ἐπιβάλλουν τὴν ἔλλειψη κατανόησής τους σὲ ὁλόκληρο τὸν κόσμο.
Μέσα ἀπὸ τὶς εἰκόνες ἐπιβεβαιώνουμε τὴν πραγματικότητα τῶν Ἁγίων τὰ ζωντανὰ πρόσωπα. Ὅ,τι δὲν εἶναι ἀληθινό, δὲν μπορεῖ οὔτε νὰ εἰκονίζεται οὔτε καὶ νὰ φωτογραφίζεται. Εἶναι γνωστὸ πὼς στὴν Ἰνδία οἱ φακίρηδες σαγηνεύουν τοὺς ἀνθρώπους δείχνοντάς τους διάφορα σημεῖα καὶ ἀπάτες.
Αὐτὰ ὅμως εἶναι μονάχα φαινόμενα καὶ ἀπάτες δίχως τὴν ἀντικειμενικὴ ὕπαρξη ὄντων. Οἱ φωτογράφοι προσπάθησαν νὰ φωτογραφήσουν αὐτὰ τὰ φαινόμενα ἀλλὰ οἱ φωτογραφικές τους πλάκες δὲν μπόρεσαν νὰ συλλάβουν καὶ νὰ δείξουν τίποτε. Οἱ πλάκες παρέμειναν κενὲς καὶ γυμνές, ὅπως κενὰ καὶ γυμνὰ εἶναι καὶ τὰ γητεύματα τῶν φακίρηδων.
Οἱ δικοί μας Ἅγιοι ὅμως εἶναι πραγματικὲς ἀνθρώπινες ὑπάρξεις ποὺ ἔζησαν μὲ τὴ παρότρυνση καὶ ἐνθάρρυνση νὰ βαδίσουμε καὶ ἐμεῖς τὸν δικό τους δρόμο, νὰ ἔχουμε τὴ σταθερότητα τῆς πίστης τους, νὰ καλλιεργοῦμε ἐντὸς μας τὶς ἀρετές τους, νὰ ξεδιψοῦμε μὲ τὴν ἀφοβία τοὺς μπροστὰ στὰ παθήματα καὶ τὶς θλίψεις καὶ νὰ θυσιαζόμαστε ἀπὸ ἀγάπη πρὸς τὸν Κύριο.
Ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν δὲν θὰ γεμίσει μὲ φαντασίες καὶ ὁράματα ἀλλὰ μὲ ζωντανοὺς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι κατέστησαν ἀντάξιοί της. Εἴμαστε καὶ ἐμεῖς ὅλοι καλεσμένοι στὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν καὶ ὅλοι μας ποθοῦμε νὰ κερδίσουμε αὐτὴ τὴ βασιλεία τῆς ζωῆς καὶ τοῦ φωτός, ὅσο τίποτε ἄλλο στὸ κόσμο.
Μὲ τέτοια ἐπιθυμία ὑψίστη ἀτενίζουμε τὶς εἰκόνες τῶν Ἁγίων καὶ διδασκόμαστε τὴν ὁδὸ ποὺ ὁδηγεῖ στὴ Βασιλεία ἐκείνη. Στὰ πρόσωπα ὅλων τῶν Ἁγίων διαβάζουμε τὴν ταπείνωση, τὴν ἀξιοπρέπεια, τὸ βάθος τῆς σκέψεως, τὴν σοβαρότητα, τὴν εἰρήνη, τὴν γλυκύτητα, τὴν ἁγνότητα, τὴν σωφροσύνη καὶ τὴ καθαρότητα τῆς ψυχῆς.
Ἀτενίζοντάς τους, διδασκόμαστε γιὰ τὸ πῶς πρέπει νὰ εἴμαστε καὶ οἱ ἴδιοι. Εἶναι οἱ πνευματικοί μας γεννήτορες, ἀδελφοὶ καὶ ἀδελφές μας. Ὅταν λοιπόν, θεωροῦμε ὠφέλιμο νὰ στολίζουμε τὰ σπίτια μας ἀπὸ ἀγάπη καὶ σεβασμό, μὲ φωτογραφίες τῶν σαρκικῶν μας γονέων καὶ ἀδελφῶν γιατί δὲν θὰ ἦταν ὠφέλιμο τὸ νὰ κοσμοῦμε τὸν οἶκο τοῦ Θεοῦ μὲ τὶς εἰκόνες τῶν τέκνων Του, τῶν ἐκλεκτῶν Του παιδιῶν, τῶν συγγενῶν του Θεοῦ κατὰ τὸ κάλλος τῆς ψυχῆς τους ἀλλὰ καὶ δικῶν μας συγγενῶν κατὰ τὰ σωματικὰ παθήματα, κατὰ τὴν πίστη καὶ τὴν ἐλπίδα;
Ἰδιαίτερα ἐμεῖς, οἱ ἀγροτικοὶ λαοὶ τῶν Βαλκανίων, ἔχουμε περισσότερους λόγους νὰ εὐχαριστοῦμε τὶς ἱερὲς εἰκόνες. Ὑπόδουλοι τῶν Τούρκων γιὰ ἀρκετοὺς αἰῶνες, οἱ λαοί μας δὲν εἶχαν σχολεῖα καὶ μόρφωση.
Ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς, μόλις ποὺ κάποιος γνώριζε νὰ διαβάζει τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ νὰ διδαχτεῖ τὴ διδασκαλία τῆς σωτηρίας. Εὐτυχῶς ὅμως, ἡ ἀνάγνωση ἀντικαταστάθη ἀπὸ τὴν ἐνατένιση.
Ἔβλεπαν οἱ ἄνθρωποι τὴν Ἁγία Γραφὴ ἁγιογραφημένη στὶς εἰκόνες καὶ τοὺς ναούς. Ἔβλεπαν τὴν ἱστορία τοῦ Σωτῆρος μας, τοὺς βίους τῶν Ἁγίων, τῶν ἡρώων του Χριστοῦ. Περισσότερο μὲ τὰ μάτια παρὰ μὲ τὰ αὐτιὰ γνώριζαν ἐκεῖνοι τὴν ἀλήθεια τῆς ζωῆς καὶ τὴν ὁδὸ τῆς σωτηρίας.
Κράτησαν ἔτσι τὴν πίστη τους καὶ ἔσωσαν τὶς ψυχές τους. Γι’ αὐτὸ ἂς προσκυνήσουμε τὶς ἱερὲς εἰκόνες καὶ ἂς εὐχαριστήσουμε τὴν ἀγαθὴ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ ἡ ὁποία πέρα ἀπὸ τὸν λοιπὸ πνευματικὸ πλοῦτο ποὺ χάρισε στὴν Ὀρθοδοξία, ἐκόσμησε τὴν Ἐκκλησία μας μὲ τὶς εἰκόνες.
Ὁ Ἴδιος ὁ Ὕψιστος Θεὸς τεκμηρίωσε τὴ διατήρηση τῶν εἰκόνων στοὺς ναοὺς καὶ τοὺς οἴκους μὲ τὴ θαυμαστή Του δύναμη, τὴν ὁποία συχνὰ ἐπέδειξε καὶ σήμερα ἐπιδεικνύει μέσω αὐτῶν, μέσω δηλαδὴ τῶν εἰκόνων τοῦ Υἱοῦ Αὐτοῦ του Μονογενοῦς, τῆς Ἁγίας Θεομήτορος καὶ τῶν ἀναρίθμητων Ἁγίων καὶ ἀγγέλων Του.
Ὅσοι ἐναντιώθηκαν στὶς εἰκόνες, στὴν οὐσία ἐναντιώθηκαν στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Στὸ τέλος ἔπεσαν καὶ χάθηκαν στὴ θύελλα τῆς εἰκονομαχίας ποὺ οἱ ἴδιοι εἶχαν προκαλέσει. Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ ὅμως ἐμπλουτίστηκε μὲ μίαν ἀκόμα νίκη τὴν ὁποία ἐμεῖς σήμερα τιμοῦμε καὶ γιὰ τὴν ὁποία εὐχαριστοῦμε εἰλικρινὰ τὸν Θεό.
Εἴθε ἡ σημερινὴ φωτεινὴ μέρα νὰ μᾶς ὑπενθυμίζει καὶ ὅλες τὶς ἄλλες ἀναρίθμητες νίκες τῆς ὀρθοδόξου πίστεως. Πρῶτοι οἱ Ἑβραῖοι ξεσηκώθηκαν ἐναντίον αὐτῆς τῆς πίστης. Ὁ ἀγώνας κράτησε μερικὲς δεκάδες χρόνια. Διασκορπίστηκαν σὰν τὸ ἄχυρο σὲ ὁλόκληρο τὸν κόσμο, ὁ οἶκος τοὺς ἀφέθη ἔρημος καθὼς τοὺς τὸ εἶχε προφητεύσει ὁ Σωτήρας λέγοντας. «ἰδού, ἀφίεται ὑμῖν ὁ οἶκος ὑμῶν ἔρημος» (Μτ. 23, 38). Ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ μὲ τὴ νίκη στὰ χέρια τῆς ἀντιστάθηκε σὲ ἄλλους ἐχθρούς.
Αὐτοὶ οἱ ἐχθροὶ ἦταν οἱ μανιασμένοι Ρωμαῖοι. Ὁ πόλεμος τῶν ρωμαίων αὐτοκρατόρων ἐναντίον τῆς πίστεως τοῦ Χριστοῦ, κράτησε κάποιες ἑκατοντάδες χρόνια. Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἦταν ὁλόκληρη βουτηγμένη στὸ αἷμα τῶν μαρτύρων. Μὰ στὸ τέλος, ὁ πόλεμος ἔληξε μὲ τὴν καταστροφὴ τοῦ ρωμαϊκοῦ κράτους καὶ τὴ νίκη τῆς ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Μὲ τὴ νέα της νίκη στὰ χέρια, στάθηκε ἡ Ἐκκλησία ἐνάντια στὸν νέο της ἐχθρό, στοὺς Ἄραβες μουσουλμάνους καὶ τοὺς εἰδωλολάτρες Πέρσες, Ἀρμενίους, Σαρματούς, Εὐρωπαίους καὶ Ἀφρικανούς. Καὶ πάλι, ὁ ἀγώνας κράτησε μερικοὺς αἰῶνες, μαζὶ καὶ τὰ δεινὰ καὶ τὰ πάθη τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ.
Κέρδισε ἡ Ἐκκλησία μας τὴ νίκη καὶ μ’ αὐτὴν στὰ χέρια στάθηκε ἡρωικὰ ἀπέναντι στοὺς νέους ἐχθρούς.
Αὐτοὶ ἦταν οἱ Τοῦρκοι στὴν Ἀσία, Ἀφρικὴ καὶ στὰ Βαλκάνια καθὼς οἱ Μογγόλοι στὴν ὀρθόδοξη Ρωσία. Καὶ πάλι μαρτύρια καὶ θλίψεις – τώρα γιὰ πολλὲς ἑκατοντάδες χρόνια. Μὰ καὶ πάλι ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία κατάφερε τὴν νίκη. Οἱ ἐχθροί της σὰν ἄλλη μακρόχρονη πλημμύρα ἐξηράνθησαν καὶ ἐκείνη, σὰν ἄλλη Κιβωτὸς τοῦ Νῶε, σώθηκε καὶ ἔφτασε στὴν εἰρήνη καὶ τὴν ἐλευθερία.
Στοὺς καιροὺς τῶν πολλῶν καὶ συχνῶν κατακτήσεων, ἡ Ὀρθοδοξία ὑπέφερε ἀπὸ ἐχθροὺς ἐξωτερικοὺς ἐνῶ στὸ καιρὸ τῆς εἰρήνης καὶ τῆς ἐλευθερίας ἀπὸ ἐχθροὺς ἐσωτερικούς. Ἀπὸ αὐτοὺς ἀναφέραμε τοὺς εἰκονομάχους μὰ ὑπῆρξαν καὶ πολλοὶ ἄλλοι οἱ ὁποῖοι, μὲ τὴν αἱρετικὴ καὶ ἐγωιστικὴ διδαχή τους, ἔφεραν σύγχυση μεταξὺ τῶν πιστῶν καὶ κατέτρωγαν ἐκ τῶν ἔσω τὰ σπλάχνα τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ.
Κάποιοι αἱρετικοὶ ἀρνοῦνταν τὴν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἐνῶ ἄλλοι τὴν Θεϊκή. Κάποιοι ἀρνοῦνταν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ἄλλοι τὴν Ἁγία Θεοτόκο. Ὅλοι τους ἀρνοῦνταν καὶ μία ἀλήθεια τῆς ὑποστηρίζοντας κάποιο ψεῦδος.
Εἶναι τὸ κοινό τους χαρακτηριστικό. Κάποιοι, ἀπὸ φιλοδοξία ἀγωνιζόταν γιὰ τὰ πρωτεῖα καὶ ἄλλοι πάλι ἀπὸ φιλαυτία, προκαλοῦσαν μεγάλες ταραχὲς καὶ σχίσματα γιὰ ἀσήμαντα ζητήματα.
Ἡ Ἐκκλησία ἔπρεπε νὰ ἀμυνθεῖ νὰ πολεμήσει καὶ νὰ πάθει. Δὲν ὑπάρχει ἀδελφοί μου μεγαλύτερος μάρτυρας στὴν ἱστορία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Μὰ οὔτε καὶ μεγαλύτερος καὶ ἐνδοξότερος νικητής. Νίκησε ὅλους τους αἱρετικούς, ξερίζωσε ὅλες τὶς αἱρέσεις, διατήρησε τὴν καθαρότητα τῆς διδαχῆς τοῦ Χριστοῦ, διεφύλαξε τὴν ἱερότητα τῆς ἀποκάλυψης καὶ τῆς παράδοσης. Ἔτσι, σὰν ἁγνὴ καὶ ἁγία νύμφη τοῦ Χριστοῦ, ἔφτασε μέχρι ἐμᾶς βαδίζοντας τὸν ἀκανθώδη ἀλλὰ ὀρθὸ καὶ νικηφόρο δρόμο της.
Ἀλήθεια, ἀδελφοί μου ἀγαπητοί, ἡ πίστη μας εἶναι ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμο. Αὐτὴ ἡ συγκεκριμένη μέρα καθορίστηκε κάθε χρόνο γιὰ νὰ μᾶς θυμίζει ἀκριβῶς τὸ νὰ μὴν λησμονοῦμε, νὰ μᾶς ἐνθαρρύνει γιὰ νὰ μὴν γινόμαστε μαλθακοί, νὰ μᾶς θερμαίνει μὲ τὴν ἐλπίδα γιὰ νὰ μὴν ψυχραθοῦμε, νὰ καθαρίσει τὴν πνευματική μας ὅραση γιὰ νὰ βλέπουμε καθαρὰ καὶ νὰ κοιτᾶμε Ἐκεῖνον ποὺ ἀοράτως μάχεται γιὰ τὴν Ἐκκλησία Του καὶ τὴν στεφανώνει μὲ τόσες νίκες.
Μακάριος ἐκεῖνος ποὺ ἔχει καθαρὴ τὴν πνευματική του ὅραση καὶ μπορεῖ νὰ δεῖ ὅλο ἐκεῖνο τὸ νικηφόρο στράτευμα στοὺς οὐρανούς, τὸ ὁποῖο ἡ σημερινὴ ἡμέρα ἀποκαλύπτει καὶ δείχνει στοὺς πιστούς.
Εἶναι οἱ υἱοὶ καὶ οἱ θυγατέρες τοῦ Θεοῦ τῶν ὁποίων ὁ ἀριθμὸς συναγωνίζεται ἐκεῖνο τῶν ἀστέρων τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἡ λάμψη τοὺς ὑπερβαίνει τὴν λάμψη τῶν ἀστέρων. Μᾶς φανερώνονται σήμερα ἐκεῖνοι σὰν ἄλλη οὐράνια χαρμόσυνη παράταξη.
Ἡγεμόνες καὶ δοῦλοι, πλούσιοι καὶ ἐνδεεῖς, γέροι καὶ νέοι, μορφωμένοι καὶ ἀγράμματοι, μητέρες καὶ βρέφη, τίμιες χῆρες καὶ σωφρονισμένες κόρες, ἱερεῖς καὶ στρατιῶτες, στρατηλάτες καὶ μοναχοί, ἁλιεῖς καὶ μεγιστάνες, γεωργοὶ καὶ ἐργάτες – ὅλοι τους στὴν ἀνέκφραστη δόξα τῶν οὐρανῶν.
Σὲ δόξα, κάλλος καὶ λάμψη τὴν ὁποία οὔτε κατὰ διάνοιαν δὲν φαντάστηκαν ὅλοι οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὡς τὸ τέλος τοῦ κόσμου.
Ὅλοι αὐτοὶ ἤσαν στὴ γῆ ἀγωνιστὲς καὶ πάσχοντες γιὰ τὴ πίστη τοῦ Χριστοῦ μὰ κανείς τους δὲν περίμενε τὴ νίκη τῆς πίστεως ἐδῶ στὴ γῆ. Γι’ αὐτὸ καὶ στὴν βασιλεία τῆς αἰωνίου ζωῆς ἔχουν ἀμοιφθεῖ μὲ ὅσα «ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη» (Α΄ Κορ. 2, 9).
Ὅλοι τους – τὰ πάντα ἔλαβαν ἀπὸ τὸν Θεό. Ἐκεῖνοι ποὺ συνετρίβησαν ἀπὸ τοὺς εἰδωλολάτρες σὰν τὴν λάσπη, αὐτοὶ ποὺ στραγγαλίστηκαν σιωπηλὰ στὶς φυλακές, ἐκεῖνοι ποὺ δίχως μάρτυρες καταποντίστηκαν στὴ θάλασσα, ὅσοι ἀποκεφαλίστηκαν μὲ ξίφος γιὰ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καὶ ὅσοι καμμιὰν ἀπόλαυση δὲ δοκίμασαν ἐπάνω στὴ γῆ ἀλλὰ μᾶλλον ὅλες τὶς πίκρες, ὅλοι τους εἶναι ἐνταγμένοι στὶς γραμμὲς τῶν νικητῶν. Ὅλοι τους ἔλαβαν ἀπὸ τὸν Θεὸ τὰ πάντα καθὼς τὸ ὑποσχέθηκε ὁ Ἴδιος. «ὁ νικῶν, ἔσται αὐτῷ ταῦτα καὶ ἔσομαι αὐτῷ Θεὸς καὶ αὐτὸς ἔσται μοὶ υἱὸς» (Ἀποκ. 21, 7).
Ὅταν κοιτάξετε μὲ καθαρὸ πνευματικὸ βλέμμα αὐτοὺς τοὺς νικητές, θὰ δεῖτε στὸν καθένα ἀπὸ αὐτοὺς τὴν σφραγίδα τοῦ Ἀρνίου τοῦ Θεοῦ. Καθένας τοὺς μοιάζει στὸν Βασιλέα Χριστὸ καὶ ὁ Χριστὸς λάμπει μέσα ἀπὸ τὸν καθένα τους, μέσα ἀπὸ γέρους καὶ νέους, ἀπὸ ἡγεμόνες καθὼς καὶ ἀπὸ δούλους, ἀπὸ τοὺς ἄνδρες καθὼς καὶ ἀπὸ τὶς γυναῖκες.
Ἐπειδὴ ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ κύριος Νικητὴς ὁ ὁποῖος νικᾶ μέσω αὐτῶν. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Κυριακὴ ἔχει ὁριστεῖ ἀκριβῶς γιὰ νὰ εἶναι ἡμέρα μνήμης τῆς νίκης αὐτῆς τῆς πίστεώς μας.
Ἐπειδὴ τὴν Κυριακὴ ἀναστήθηκε ὁ Κύριος καὶ μὲ τὴν ἀνάσταση ἐνίκησε τὸ θάνατο, τὸν φοβερότερο καὶ ἔσχατο ἐχθρό. Γι’ αὐτὸν ποὺ ἐνίκησε τὸ θάνατο ἦταν πολὺ εὔκολο νὰ νικήσει τὸν κόσμο ὅλο. Γι’ αὐτὸ καὶ Ἐκεῖνος ἐνθάρρυνε τοὺς μαθητὲς Του λέγοντας. «θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον» (Ἰω. 16, 33).
Ὢ ἀδελφοί μου ἀγαπητοί, ἡ πίστη μας εἶναι ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμο. Ἡ πίστη μας εἶναι ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν Σατανᾶ. Ἡ πίστη μας εἶναι ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὴν ἁμαρτία. Ἡ πίστη μας εἶναι ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν θάνατο.
Ἡ πίστη μας εἶναι ἡ νίκη τοῦ Χριστοῦ μὲ τὴν ὁποία ἡ Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ ἐνίκησε ὡς τώρα ὅλους τους ἐσωτερικοὺς καὶ ἐξωτερικοὺς ἐχθρούς.
Τί θὰ μποροῦσε περισσότερο νὰ σᾶς ἐνθαρρύνει, νὰ σᾶς ἐνισχύσει καὶ παρηγορήσει ἀπὸ αὐτὴ τὴ νικηφόρα πίστη; Καὶ τί θὰ μποροῦσε νὰ σᾶς φοβίσει καὶ νὰ σᾶς ἑξασθενίσει ἂν κρατήσετε στὴ καρδιὰ αὐτὴ τὴν ἀνίκητη πίστη; Μήπως τὰ σκάνδαλα τῆς ἐλευθερίας στὴν ὁποία τώρα ζῆτε; Μήπως ἡ ἀδύναμη κραυγὴ τῆς εἰδωλολατρίας; Μήπως τὰ πονηρὰ λόγια τῶν αἱρετικῶν; Μήπως ἡ ἀνηθικότητα τῶν ἀνηθίκων ἡ ὁποία μέσα ἀπὸ τὶς ξένες ἀπολαύσεις ὁδηγεῖ στὴν ἀπογοήτευση καὶ ἀπὸ τὴ μοιρολατρία στὴν αὐτοκτονία;
Τίποτε ἀπ’ ὅσα βρίσκονται κάτω ἀπὸ τὸν οὐρανό, τίποτα στὸ φλοιὸ καὶ κάτω ἀπὸ τὸ φλοιὸ τῆς γῆς, τίποτε μὴν σᾶς φοβίσει. Ἀκόμα καὶ τοῦτο ποὺ συμβαίνει τώρα στὴν ὀρθόδοξη Ρωσία μὴν σᾶς φοβίσει καὶ σᾶς κλονίσει, αὐτὴ ἡ βίαιη φίμωση καὶ ὁ στραγγαλισμὸς τῆς πίστεως καὶ τῶν ἱερῶν του Χριστοῦ!
Μάθετε πὼς αὐτὸ δὲν εἶναι τὸ τέλος μὰ ἡ εἰσαγωγή, ἡ εἴσοδος στὴ μεγαλειώδη νίκη τῆς πίστεώς μας. Μάθετε πὼς ἡ στρατηγικὴ καὶ ἡ τακτική του Θεοῦ εἶναι διάφορη ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη.
Αὐτὸ ποὺ οἱ ἄνθρωποι βλέπουν σὰν συντριβή, ὁ Θεὸς τὸ λαμβάνει ὡς νίκη καὶ κεῖνο ποὺ στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων εἶναι νίκη γιὰ τὸν Θεὸ εἶναι τὸ σούρουπο τῆς καταστροφῆς. Ἐπειδή, γιὰ τὴ στρατηγικὴ καὶ τὴ τακτική τοῦ Θεοῦ ἔχει γραφεῖ ὅτι τὸ «μωρόν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστι καὶ τὸ ἀσθενές τοῦ Θεοῦ ἰσχυρότερον τῶν ἀνθρώπων ἐστὶ» (Α΄ Κόρ. 1, 25).
Ἔτσι, ἂν κάποιος πεῖ ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι μωρία, μὴν θυμώσετε ἀλλὰ ἀπαντήσατε. εἶναι μωρία ἀλλὰ μωρία Θεοῦ, ἡ ὁποία εἶναι σωφότερη ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, ἀπ’ ὅλους τούς καιροὺς καὶ ἀπ’ ὅλες τὶς μὴ χριστιανικὲς γενεές.
Καὶ ἂν κάποιος πεῖ ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἀδυναμία, μὴν θυμώσετε ἀλλὰ ἀπαντήσατε. Εἶναι ἀδυναμία ἀλλὰ ἀδυναμία Θεοῦ, ἡ ὁποία εἶναι ἰσχυρότερη ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, τοὺς δαίμονες καὶ τὸν θάνατο. Χιλιάδες φορὲς στοὺς αἰῶνες ποὺ πέρασαν, νόμισαν οἱ ἄνθρωποι ὅτι τὸ σκάφος τῆς Ὀρθοδοξίας θὰ βουλιάξει. Μὰ οὔτε βούλιαξε οὔτε καὶ θὰ βουλιάξει. Εἶναι τέτοιο τὸ σκαρὶ καὶ τέτοιος ὁ Τιμονιέρης ποὺ εἶναι ἀδύνατον νὰ βουλιάξει.
Ἡ ὀρθόδοξη πίστη ἀποτελεῖ τὸ μεγαλύτερο θαῦμα στὴν ἱστορία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Δίχως πλοῦτο, δίχως ἐξωτερικὴ ὑποστήριξη, δίχως στρατὸ καὶ ὄπλα, δίχως δουλικὴ ὀργάνωση καὶ πολιτικοὺς ἑλιγμούς, διήνυσε μὲ ἐπιτυχία ἕνα μακρὺ καὶ φοβερὸ δρόμο 19 αἰώνων.
Γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερη τιμὴ κάτω ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ἀπὸ τὸ νὰ εἶναι κανεὶς μέλος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Μήτε καὶ ὑπάρχει ἀσφαλέστερος δρόμος ἀπὸ αὐτὸν ποὺ ἐκείνη βαδίζει καὶ ὁδηγεῖ τοὺς πιστούς της.
Ὑπάρχουν δρόμοι εὔκολοι μὰ ὀλισθηροὶ καὶ ὁδηγοῦν στὴν ἀπώλεια. Ὑπάρχουν σκάφη πιὸ φανταχτερά, μεγαλύτερα καὶ πιὸ ἄνετα ἀλλὰ ἔχουν πολὺ πιὸ ἀδύναμο σκαρί.
Δοξάσατε ἀδελφοὶ τὸν Θεὸ ὁ Ὁποῖος ἐδόξασε τὴν πίστη μας μὲ νίκες πολλές. Δοξάσατε τοὺς Ἁγίους του Θεοῦ οἱ ὁποῖοι ἑκούσια μὲ τὸ αἷμα τους καὶ τὰ δάκρυα πλήρωσαν αὐτὲς τὶς νίκες. Ἂς σᾶς θυμίζει ἡ ἡμέρα τούτη πὼς ἡ πίστη μας εἶναι ἡ πίστη ἡ νικήσασα τὸν κόσμο.
Ἂς σᾶς θυμίζει ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία στὴ γῆ κρατιέται ἀπὸ τὴν Ὀρθοδοξία τῶν οὐρανῶν ποὺ σημαίνει πὼς ἕνα λαμπρὸ καὶ ἀνίκητο στράτευμα ἀπὸ τὸν ἀόρατο κόσμο, στράτευμα πολυάριθμο σὰν τοὺς ἀστέρες τοῦ οὐρανοῦ, στέκει δίπλα καὶ γύρω μας καὶ μᾶς βοηθᾶ. Μπροστὰ ἀπὸ αὐτὸ τὸ στράτευμα τῶν ἀμέτρητων νικητῶν ἵσταται ὁ Νικητὴς τῶν νικητῶν, ὁ Βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων! Αὐτῷ ἡ δόξα καὶ ἡ εὐχαριστία
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΑΧΡΙΔΟΣ

Ο δρόμος της νηστείας


νηστείας


Ας έρθει, λοιπόν, ανάμεσά μας ο μαθητής του Χριστού. Ας μας διδάξει τον τρόπο της νηστείας. Ας τον ακούσουμε που λέει: ‹‹Νηστεία καθαρή και αμόλυντη ενώπιον του Θεού και Πατέρα είναι αυτή: να επισκέπτεται κανείς ορφανά και χήρες στη θλίψη τους και να τηρεί τον εαυτό του αμόλυντο από τον κόσμο››.
Πως όμως και με ποιο τρόπο θα επιτύχουμε αυτά που ελέχθησαν, είναι εύκολο να ανεύρουμε. Διότι αρκεί, νομίζω, γι᾿ αυτούς που σκέπτονται σωστά και αυτός ο φυσικός νόμος, που αφ᾿ ενός μας διδάσκει να μισούμε όσα φαίνεται να είναι αντίθετα στις θείες εντολές και αφ᾿ ετέρου μας παρακινεί να κρατούμε μέσα μας το θέλημα του Νομοθέτου.
Αν τώρα κάποιος νομίζει ότι γι᾿ αυτό χρειαζόμαστε ακόμη πιο σαφή παραγγέλματα, ας ακούσει τον Παύλο που λέει: ‹‹Νεκρώσατε ο,τι γήινο είναι μέσα σας, δηλαδή την πορνεία, την ακαθαρσία, το πάθος, την κακή επιθυμία››. Διότι, βέβαια, δεν θα επιτύχουμε τη χάρη που παρέχει η αληθής νηστεία απλώς με την ασιτία και με την απόρριψη μόνο των τροφών. Ούτε πάλι, έχοντας απόσχει από αυτά και μόνο, θα γίνουμε εξάπαντος καθαροί και άγιοι, αλλά αποδιώκοντας από τη διάνοιά μας εκείνα, για τα οποία βρέθηκε και το φάρμακο της νηστείας».
Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας

«Πρᾶμα τζιβαϊρικόν...»



«Πρᾶμα τζιβαϊρικόν...»
   Ὅταν ὁ Παλαιολόγος τῶν θρύλων ἔπεφτε στὴ ματωμένη Πύλη τοῦ Ρωμανοῦ, ἅρπαξαν τὶς δικέφαλες σημαῖες οἱ δοξασμένοι τῶν χίλιων τόσων χρόνων ἀετοὶ καὶ τὶς κυμάτισαν στ᾿ ἄπαρτα κάστρα τῶν βουνῶν. Ἔτσι ὅπως τὸ δήλωσε στὸν Ἅμιλτον τὸ «τρελιοντάρι» τοῦ Μωριᾶ:
   «Μίαν φοράν, ὅταν ἐπήραμεν τὸ Ναύπλιον, ἦλθε ὁ Ἅμιλτον νὰ μὲ ἰδεῖ· μοῦ εἶπε ὅτι: ‘‘πρέπει οἱ Ἕλληνες νὰ ζητήσουν συμβιβασμόν, καὶ ἡ Ἀγγλία νὰ μεσιτεύσει’’. Ἐγὼ τοῦ ἀποκρίθηκα, ὅτι: ‘‘Αὐτὸ δὲν γίνεται ποτέ, ἐλευθερία ἢ θάνατος! Ἐμεῖς, Καπετὰν Ἅμιλτον, ποτὲ συμβιβασμὸν δὲν ἐκάμαμεν μὲ τοὺς Τούρκους. Ἄλλους ἔκοψε, ἄλλους ἐσκλάβωσε μὲ τὸ σπαθί καὶ ἄλλοι, καθὼς ἡμεῖς, ἐζούσαμεν ἐλεύθεροι ἀπὸ γενεὰ εἰς γενεά. Ὁ βασιλεύς μας ἐσκοτώθη, καμμία συνθήκη δὲν ἔκαμε, ἡ φρουρά του εἶχε παντοτινὸ πόλεμο μὲ τοὺς Τούρκους καὶ δύο φρούρια ἦτον πάντοτε ἀνυπότακτα’’. Μὲ εἶπε: ‘‘Ποία εἶναι ἡ βασιλικὴ φρουρά του, ποῖα εἶναι τὰ φρούρια;’’. ‘‘Ἡ φρουρὰ τοῦ βασιλέως μας εἶναι οἱ λεγόμενοι Κλέφται, τὰ φρούρια, ἡ Μάνη καὶ τὸ Σούλι καὶ τὰ βουνά’’. Ἔτσι δὲν μὲ ὁμίλησε πλέον».
   Ἡ Μάνη, τὸ Σούλι καὶ τὰ βουνά... καὶ ἡ φρουρὰ ἀκοίμητη κρατοῦσε ἀναμμένη τὴ φλόγα στὶς καρδιές. Καὶ φύλαγε. Τί φύλαγε; Φύλαγε τὰ πατρογονικὰ ἀσημικά, τοὺς θησαυροὺς στὰ πατρικὰ κελλάρια· νὰ μὴν τοὺς κλέψουν οἱ ληστές. Φύλαγε τὴν Ὀρθόδοξη πίστη, τὴν πίστη τῶν Ἀποστόλων, τὴν πίστη τῶν Μαρτύρων, τῶν Πατέρων, τῶν μεγάλων καὶ Οἰκουμενικῶν Συνόδων· θησαυρὸ ἀτίμητο! 
   Αὐτὸ τὸν ἀτίμητο θησαυρὸ φύλαξαν τὰ λιοντάρια τῆς Φρουρᾶς στὰ μαῦρα χρόνια τῆς σκλαβιᾶς, γι᾿ αὐτὸ τὸν Μάρτη τοῦ ᾿21 ἔσμιξαν τὸ καμένο μπαρούτι μὲ τὰ μύρα τῆς ἄνοιξης κι ἔγραψαν μὲ τὸ ἴδιο τους τὸ αἷμα τὸ Σύνταγμα τῆς ἀναστημένης Πατρίδας: «Εἰς τὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας καὶ Ὁμοουσίου καὶ Ἀδιαιρέτου Τριάδος». Καὶ βεβαίωσαν ὅτι ζωὴ αὐτοῦ τοῦ τόπου εἶναι ἡ Ἀνατολικὴ Ὀρθόδοξη Χριστιανικὴ Πίστη.
   Ἤξεραν! Διότι ἀκριβῶς μόλις κατακτήθηκε τὸ πρῶτο Σύνταγμα, οἱ ἐπίβουλοι τῆς πίστεώς τους πάσχισαν νὰ ἀποσπάσουν τὶς σάρκες τῆς Ἑλλάδας ἀπὸ τὰ ὀστά της, ἀποβάλλοντας ἀπὸ τὸ Σύνταγμά της τὴν πίστη τῶν Πατέρων. Ὁ Μακρυγιάννης καταγράφει μὲ πόνο τὴν προσπάθειά τους νὰ καταργήσουν τὰ ἄρθρα 1 καὶ 2 τοῦ Συντάγματος τοῦ 1843: «Ἐνέργησαν πρῶτα μὲ τὸ κεφάλαιον τῆς θρησκείας – ἐκόπηκαν ὅλοι οἱ ὀπαδοὶ τῶν ξένων· τοῦ κάκου κοπιάσαν. Ὕστερα ἀπὸ μεγάλες συζήτησες λέγει ὁ Μεταξᾶς νὰ τὸ βάλωμεν εἰς τὴν ψηφοφορία. Τότε οἱ εὐλογημένοι πλη­ρεξούσιοι εἶπαν παμψηφεί. Καὶ φαρμακώθηκαν ὅλοι».
   «Οἱ εὐλογημένοι πληρεξούσιοι εἶπαν παμψηφεί»!
   Παμψηφεί! Γιὰ νὰ γνωρίζουν οἱ 194 ἄκαπνοι νάνοι βουλευτὲς τοῦ περασμένου Δεκεμβρίου ὅτι δὲν ἔχουν δικαίωμα νὰ προδίδουν καὶ νὰ καταπατοῦν τὸ αἷμα τῶν θεμελιωτῶν τοῦ μαρτυρικοῦ τούτου τόπου, νομοθετώντας ἀντίχριστους νόμους καὶ «νομιμοποιώντας» ντροπιαστικὲς διαστροφές, σὲ ἐκτέλεση ἐντολῶν τῶν ἁρπάγων ἀόρατων κυβερνητῶν τοῦ κόσμου.
   Καὶ γιὰ νὰ συνειδητοποιήσουμε καὶ ἐμεῖς ὅλοι καὶ μάλιστα οἱ ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας τὸ χρέος μας. Διότι στὶς ἡμέρες μας τὰ πατρογονικὰ ἀσημικὰ τῆς Πίστεως, ποὺ μὲ μαρτύρια, θυσίες καὶ αἵματα φύλαξαν καὶ μᾶς παρέδωσαν δυὸ χιλιάδων χρόνων γενιές, οἱ προβατόσχημοι λύκοι τῆς τάχα ἀγαπητικῆς θεολογίας μᾶς πιέζουν φορτικὰ νὰ τὰ ἐκθέσουμε στὸ μεγάλο πανθρησκειακὸ παζάρι, γιὰ νὰ τὰ ἁρπάξουν ὅσο-ὅσο. Ὅπως ἔκαναν καὶ τότε στὰ 1843. Ἂς ἀκούσουμε πάλι τὸν Μακρυγιάννη νὰ περιγράφει τὴ συνάντησή του μὲ τὸν Γάλλο περιηγητὴ Μαλέρμπ:
   «– Μοῦ λέγει, ἕνα θὰ σᾶς βλάψη ἐσᾶς, τὸ κεφάλαιον τῆς θρησκείας, ὁποὺ εἶναι αὐτείνη ἡ ἰδέα σ᾿ ἐσᾶς πολύ τυπωμένη. 
   –Διὰ τοῦτο εἶπα κ’ ἐγὼ ὅτι εὐκαριστοῦμεν τοὺς ξένους προστάτες μας, ὅτι εἴδαμεν τὴν διάθεσίν τους εἰς αὐτὸ τὸ κεφάλαιον· Ὅμως... τοῦ κάκου κοπιάζει ἡ Εὐρώπη... ὅσο νὰ καταστρέψη τὴν ἀρετή, δὲν σῴνεται· ὅτι χωρὶς ἀρετὴ καὶ θρησκεία δὲν σκηματίζεται κοινωνία, οὔτε βασίλειον. Καὶ πρᾶμα τζιβαϊρικὸν πολυτίμητο, ὁποὺ τὸ βαστήξαμεν εἰς τὴν τυραγνία τοῦ Τούρκου, δὲν τὸ δίνομεν τώρα, οὔτε τὸ καταφρονοῦμεν οἱ Ἕλληνες».
   Γι᾿ αὐτὸ εἶναι χρέος μας ἱερὸ καὶ ἐπιταγὴ αὐστηρὴ τῆς ἱστορίας μας, τῶν ἁ­γίων Πατέρων μας καὶ τῶν θεοφρόνων ἡρώων τοῦ ʼ21 τούτη τὴν Πίστη, τὸν «τζιβαϊρικὸ» καὶ «πολυτίμητο» θησαυρό, νὰ τὴν κρατήσουμε κρυστάλλινη, ἀμώμητη, ἀκίβδηλη, ἀμόλυντη ἀπὸ τὸ πανθρησκειακὸ δηλητήριο, ποὺ διαρκῶς προπαγανδίζεται σήμερα μὲ τόσους ὕπουλους τρόπους.
   Νὰ τὴν κρατήσουμε! Γιὰ νὰ μᾶς κρατήσει ὄρθιους στοὺς δίσεκτους καιροὺς καὶ στὰ ὀργισμένα χρόνια ποὺ ἔχουμε μπροστά μας. Γιὰ νὰ λάμψει κάποια στιγμὴ ἀπὸ τὸ ἕνα μέχρι τὸ ἄλλο ἄκρο τῆς γῆς. Γιὰ νὰ ζήσει ὁ κόσμος ὅλος μιὰ ἀληθινὴ Ἐπανάσταση, ἕναν Εὐαγγελισμὸ ἄπειρης χαρᾶς, μιὰ νέα ἀσυλλήπτων διαστάσεων Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας!

28 Φεβρουαρίου 1826. Ἡ πτῶσις τοῦ Ντολμᾶ.

28 Φεβρουαρίου 1826. Ἡ πτῶσις τοῦ Ντολμᾶ.

Στὶς 11 Φεβρουρίου τοῦ 1825 ὁ Ἰμπραὴμ πασσᾶς τῆς Αἰγύπτου, μὲ τοὺςΓάλλους ἀξιωματικούς του, ἀπεβιβάσθη στὴν Μεθώνη τῆςΠελοποννήσου, ἀπειλώντας ὅσα εἶχε ἔως τότε ἐπιτύχη ἡ ἑλληνικὴἐπανάστασις.
Τὴν ἴδιαν ὥρα τὰ χρήματα τοῦ πρώτου δανείου τῆς «Ἀνεξαρτησίας», ὑπὸ τὴν αἰσχρὰ διαχείρισιν τῶν σφετεριστῶν τῆς ἐκλεγμένης κυβερνήσεως, Λαζάρου Κουντουριώτου, Ἰωάννου Κωλέττου καὶ Ἀλεξάνδρου Μαυροκορδάτου διῳχετεύοντο πρὸς τὴν συντήρησιν τοῦ ἐμφυλίου πολέμου, πρὸ κειμένου νὰ μὴν ὑπάρχῃ ἀμφισβήτησις γιὰ τὸ ποιὸς πραγματικὰ ὑπεκίνησε τὴν ἐπανάστασιν καὶ ποιὸς θὰ θεωρεῖτο ὁ πραγματικὸς ἐξουσιαστὴς τῶν Ἑλλήνων.
Πρὸς ἐπίῤῥωσιν τῶν ἐπιτυχίων τους, οἱ σφετεριστὲς τῆς ἐξουσίας, ἔσπευσαν νὰ ἐξαφανίσουν κάθε πιθανὸ κίνδυνο, ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ τοὺς ἀπειλήσῃ.
Ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ἀπὸ τὶς 6 Φεβρουαρίου τοῦ 1825 ἦτο φυλακισμένος στὸ Μοναστήρι τοῦ Προφήτου Ἠλία στὴν Ὕδρα
Ὁ Γεώργιος Καραϊσκάκης ἀπειλεῖτο καὶ ἑτοιμάζετο νὰ …ὑποταχθῇ…
Ὁ Ὀδυσσεὺς Ἀνδροῦτσος τελείωνε σὲ λίγους μῆνες. (5 Ἰουνίου τοῦ 1825.)
Τὸ Μεσολόγγιον  σὲ αὐτὴν ἀκριβῶς τὴν χρονικὴ στιγμὴ εὑρέθη νὰ πολιορκεῖται ἀπὸ τὰ σουλτανικὰ στρατεύματα, ὑπὸ τὸνΚιουταχῆ Μεχμὲτ Ῥεσὶτ πασσᾶ, (δευτέρα πολιορκία Μεσολογγίου) ἀπὸ τὶς 15 Ἀπριλίου τοῦ 1825.
Στὶς 26 Δεκεμβρίου τοῦ 1825 ὁ Ἰμπραὴμ μετεβίβασε τὰ στρατεύματά του στὴν Δυτικὴ Στερεὰ Ἑλλάδα, γιὰ νὰ ἐνισχύσῃ τοὺς πολιορκητές.
Ἤδη ὁ τελευταῖος του ἀνεφοδιασμὸς σὲ τρόφιμα καὶ πολεμοφόδια εἶχε ὁλοκληρωθῆ στὰ τέλη τοῦ  Ἰανουαρίου τοῦ 1826, ἀπὸ τὸν ἡνωμένο Ἑλληνικὸ στόλο.
Ἀπὸ τότε καὶ μετὰ ἡ κατάστασις τῶν πολιορκημένων ἦτο ἀπελπιστική, ἐφ΄ ὅσον ὁ αἰγυπτιακὸς στόλος ἀπέκλεισε πλήρως τὴν λιμνοθάλασσα, ἀποκόβοντας τὴν ἡρωϊκὴ πολιτεία ἀπὸ κάθε πιθανότητα ἐξωτερικῆς βοηθείας.
Στὶς 25 Φεβρουαρίου, μὲ  3.000 ἄνδρες,  ὁ  Χουσεΐν μπέης τῆς Γαστούνης, ἐπετέθη στὸ Βασιλάδι.
Οἱ ἡρωϊκοί του ὑπερασπιστὲς  Σπῦρος Πεταλούδης καὶ Ἀναστάσιος Παπαλουκᾶς, μαζὺ μὲ τοὺς  80 περίπου συμπολεμιστές τους, ἔπεσαν ἅπαντες (πλὴν τριῶν), ὑπερασπιζόμενοι τὴν νῆσο, στὶς 26 Φεβρουαρίου.

25 Φεβρουαρίου 1826. Προσβάλλεται τὸ Βασιλάδι.

Ἐπόμενος στόχος τοῦ Ἰμπραῆμ ἦταν ὁ Ντολμᾶς, ποὺ ἦταν τὸ προπύργιον τοῦ Αἰτωλικοῦ.
Ἡ ἀκτὴ τῆς Φοινικιᾶς, ὅπου ἐστήθησαν ὀκτὼ κανονιοστάσια, ἀπεῖχε σχεδὸν εἴκοσι βήματα.
Ὁ Γρηγόριος Λιακατᾶς ἦταν ὁ ἐπὶ κεφαλῆς τοῦ σώματος τῶν περίπου 300 ἀνδρῶν ποὺ ὑπερασπίζετο τὸν Ντολμᾶ, ὅταν ἐδέχθη ἡ νῆσος ἐπίθεσιν.
Στὶς 28 Φεβρουαρίου, περὶ τὴν 11ην πρωϊνή, τὰ πλοιάρια τοῦ Ἰμπραῆμ ἐκύκλωσαν τὸν Ντολμᾶ, ἐνᾦ ἀπὸ τὴν Φοινικιὰ ἐδέχοντο οἱ ὑπερασπιστές του σφοδρὸ κανονιοβολισμό.
Βλέποντας οἱ Μεσολογγίτες καὶ τὸν Ντολμᾶ νὰ ἀπειλεῖται, ἐπετέθησαν μὲ τὴν «Βοήθεια», γιὰ ἀντιπερισπασμό, ἄν καὶ πολὺ λιγότεροι, καὶ λόγῳ τῆς ὁρμητικότητός τους κατάφεραν νὰ ἐκδιώξουν τοὺς ἐχθρούς. Ὁ Μίχοςἀνεβάζει τοὺς νεκροὺς στοὺς 500, ἄν καὶ μᾶλλον εἶναι ὑπερβολικός.
Πανικόβλητοι οἱ Αἰγύπτιοι ἔτρεχαν νὰ γλυτώσουν μὰ κύριος στόχος τῶν Ἑλλήνων ἦσαν οἱ Γάλλοι, τοὺς ὁποίους ὅταν συνελάμβανον τοὺς ἔλεγαν: «Παρντόν, παρντόν…».
Ἀκόμη καὶ ὁ Πεβλιὰν Ἀγιάννης (διοικητῆς τῆς Πλέβνας) ἐδέχθη τὴν ὁρμητικὴ ἐπίθεσιν τοῦ Κίτσου Τζαβέλλα καὶ τοῦ Στέφου Χειμαῤῥιώτου, ποὺ τὸν ἐφόνευσαν.
Ἡ ἐπιτυχία τῆς «Βοηθείας» ἦταν τεράστια, γιὰ τὸ ἀπεκλεισμένο Μεσολόγγι, ἀλλὰ δὲν ἐστάθη ἱκανὴ νὰ ἀποτρέψῃ τὰ στίφη τῶν ἐχθρῶν ἀπὸ τὸν Ντολμᾶ.
Οἱ ὑπερασπιστές του ἔπεσαν ὁ ἕνας μετὰ τὸν ἄλλον, ἀδύναμοι νὰ ἀντιμετωπίσουν τοὺς χιλιάδες ἐχθρούς.
Ἐλάχιστοι κατάφεραν μόνον νὰ διαφύγουν στὸ Αἰτωλικόν.
Τὸ Μεσολόγγι πλέον ἔστεκε μόνο του, πορευόμενον πρὸς τὴν Ἀθανασία!
Πληροφορίες ἀπό:
«Ἐνθυμήματα Στρατιωτικά», Νικόλαος Κασομούλης
«Ἡ Ἐπανάστασις τοῦ ’21», Φωτιάδης Δημήτριος
«Ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάστασις», Κόκκινος Διονύσιος
 εἰκόνα


Τό νόημα τῆς χριστιανικῆς ἀσκήσεως




Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἀγαπητοί ἀδελφοί, εἰσερχόμαστε ἀπό αὔριο στήν ἱερή περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. 'Oνομάζεται καί εἶναι πράγματι στάδιο πνευματικό. Καί οἱ πιστοί, πού καλούμαστε νά εἰσέλθουμε σ' αὐτό γιά νά ἀγωνιστοῦμε, εἴμαστε οἱ ἀγωνιστές «τοῦ καλοῦ ἀγῶνος τῆς πίστεως» (Α΄ Τιμ. 6,12). Οἱ ἀθλητές τοῦ πνεύματος. Οἱ στρατιῶτες τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ( Β΄ Τιμ. 2,3,5).

Πάντοτε ἀγωνιζόμαστε οἱ χριστιανοί. Ἡ χριστιανική ζωή εἶναι ἕνας συνεχής καί ἀδιάκοπος ἀγώνας. Ὡστόσο, ἡ περίοδος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ὡς χρόνος προετοιμασίας μας γιά τόν ἑορτασμό τῆς κορυφαίας ἑορτῆς τοῦ Πάσχα, προϋποθέτει ἐντατικότερη προσπάθεια, θερμότερο ζῆλο, μεθοδικότερον ἀγώνα.

Σέ τί ἀκριβῶς συνίσταται ὁ πνευματικός ἀγώνας αὐτῆς τῆς περιόδου, τόν ὁποῖο καλούμαστε νά ἀναλάβουμε; Τόν καθορίζει μέ σαφήνεια τό τρίτο Προσόμοιο τοῦ Τριωδίου, πού ἀκούσαμε νά ψάλλεται πρίν ἀπό λίγο -ποίημα, καθώς φαίνεται ἀπό τήν ἐπιγραφή του, τοῦ ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου.

«Τόν τῆς νηστείας καιρόν φαιδρῶς ἀπαρξώμεθα, πρός ἀγώνας πνευματικούς ἑαυτούς ὑποβάλλοντες· ἁγνίσωμεν τήν ψυχήν, τήν σάρκαν καθάρωμεν· νηστεύσομεν ὥσπερ ἐν τοῖς βρώμασιν ἐκ παντός πάθους, τάς ἀρετὰς τρυφῶντες τοῦ Πνεύματος· ἐν αἷς διατελοῦντες πόθῳ, ἀξιωθείημεν πάντες κατιδεῖν τό πάνσεπτον Πάθος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ καί τό Ἅγιον Πάσχα, πνευματικῶς ἐναγαλλιώμενοι».

Δηλαδή: «Ἄς ξεκινήσουμε χαρούμενα τήν περίοδο τῆς νηστείας, ὑποβάλλοντας τόν ἑαυτό μας σέ πνευματικούς ἀγῶνες. Νά ἐξαγνίσουμε τήν ψυχή. Νά καθαρίσουμε τήν σάρκα. Ὅπως νηστεύουμε μέ τίς τροφές, νά ἀπέχουμε ἀπό κάθε πάθος, ἐντρυφώντας στίς ἀρετές τοῦ Πνεύματος. Καί παραμένοντας μέ πόθο στήν ἐνάρετη ζωή, εἴθε ν' ἀξιωθοῦμε, γεμάτοι πνευματικοί χαρά, ν' ἀντικρίσουμε τό πάνσεπτο Πάθος καί τό ἅγιο Πάσχα τοῦ Χριστοῦ καί Θεοῦ μας».

1. Τό πρῶτο πού μᾶς συνιστᾶ ὁ ἱ. ὑμνογράφος εἶναι νά ἀγνίσουμε τήν ψυχή μας. Τί εἶναι ἡ ψυχή; Ὁ ἔσω ἄνθρωπος. Ἡ πνευματική ὑπόσταση τοῦ ἀνθρώπου. «Ὁ κρυπτός της καρδίας ἄνθρωπος», καθώς γράφει ὁ ἀπόστολος Πέτρος (Α΄ Πέτρ., 3,4).

«Ψυχή ἐστιν » γράφει ὁ Μ. Ἀθανάσιος, «οὐσία νοερά, ἀσώματος, ἀπαθής, ἀθάνατος » (1). Καί ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος διευκρινίζει ἀναλυτικότερα:
«Ὥσπερ τά μέλη τοῦ σώματος πολλά ὄντα εἷς ἄνθρωπος λέγεται, οὕτω καί τά μέλη ψυχῆς εἰσι πολλά, νοῦς, συνείδησις, θέλημα, λογισμοί κατηγοροῦντες καί ἀπολογούμενοι· ἀλλά ταῦτα πάντα εἰς ἕνα λογισμόν εἰσιν ἀποδεδεμένα καί μέλη ἐστι ψυχῆς· μία δέ ἐστι ψυχή, ὁ ἔσω ἄνθρωπος » (2).
Δηλαδή, «Ὅπως ἀκριβῶς λογίζεται ἕνας ἄνθρωπος, ἄν καί εἶναι πολλά τά μέλη τοῦ σώματός του, ἔτσι πολλά εἶναι καί τά μέλη τῆς ψυχῆς, ὁ νοῦς, ἡ συνείδηση, τό θέλημα, οἱ λογισμοί πού κατηγοροῦν καί πού ἀπολογοῦνται. Ἀλλά ὅλα αὐτά εἶναι καλά δεμένα σέ ἕνα λογισμό καί εἶναι μέλη τῆς ψυχῆς. Καί ἡ ψυχή εἶναι μία, ὁ ἐσωτερικός ἄνθρωπος τῆς καρδιᾶς».

Καί ἡ ψυχή μας, ὅταν παύσει νά ἐνεργεῖ κατά φύσιν, ὅπως τή δημιούργησε ὁ Θεός, τότε ἀσθενεῖ. Ἡ ἁμαρτία ἀποτελεῖ ἀρρώστια τῆς ψυχῆς. Τά πάθη εἶναι «ψυχῆς νόσοι» (3). Τή μολύνουν καί τήν καθιστοῦν ἀκάθαρτη.
Γράφει ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής:
««Ψυχῆς ἐστιν ἀκαθαρσία τό μή ἐνεργεῖν κατά φύσιν. Ἐκ τούτου γάρ τίκτονται τῷ νῷ οἱ ἐμπαθεῖς λογισμοί. Τότε γάρ κατά φύσιν ἐνεργεῖ, ὅταν αἱ παθητικαί αὐτῆς δυνάμεις, ὁ θυμός, λέγω, καί ἡ ἐπιθυμία ἐν τῇ τῶν πραγμάτων καί τῶν ἐν αὐτοῖς νοημάτων προσβολή ἀπαθεῖς διαμένωσι» (4).

Δηλαδή: «Ἀποτελεῖ ἀκαθαρσία τῆς ψυχῆς τό νά μήν ἐνεργεῖ κατά φύσιν. Διότι ἀπό αὐτό γεννιοῦνται στόν νοῦ οἱ ἐμπαθεῖς λογισμοί. Τότε πράγματι ἡ ψυχή ἐνεργεῖ κατά φύσιν, ὅταν οἱ παθητικές της δυνάμεις-ἐννοῶ τό θυμικό καί ἡ ἐπιθυμία- στήν προσβολή πού δέχονται ἀπό τά πράγματα καί ἀπό τούς λογισμούς, πού σχετίζονται μ' αὐτά, παραμένουν ἀπαθεῖς.

Πῶς, λοιπόν, μποροῦμε νά ἁγνίσουμε τήν ψυχή μας; Νά τήν ἐλευθερώσουμε ἀπό τήν δυναστεία τῶν παθῶν; Νά τήν κρατήσουμε ἔτσι, ὥστε νά ἐνεργεῖ πάντοτε κατά φύσιν ;

Ἡ ἀπάντηση πού δίνουν οἱ ἅγιοι Πατέρες μας σχετίζεται μέ τήν τριμερῆ διαίρεση τῆς ψυχῆς πού διδάσκουν ὁμόφωνα. Τά τρία μέρη τῆς ψυχῆς εἶναι τό λογιστικόν, τό θυμικόν καί τό ἐπιθυμητικόν.

«Ὥσπερ τό σῶμα » ὑπογραμμίζει καί πάλι ὁ ἅγιος Μάξιμος, «διά τῶν πραγμάτων ἁμαρτάνει καί ἔχει πρός παιδαγωγίαν τάς σωματικὰς ἀρετὰς, ἵνα σωφρονῇ· οὕτω καί ὁ νοῦς διά τῶν ἐμπαθῶν νοημάτων ἁμαρτάνει καί ἔχει ὡσαύτως πρός παιδαγωγίαν τάς ψυχικὰς ἀρετὰς, ἵνα, καθαρῶς καί ἀπαθῶς ὁρῶν τά πράγματα, σωφρονῇ » (5).

Δηλαδή: «Ὅπως τό σῶμα ἁμαρτάνει μέσω τῶν πραγμάτων καί γιά νά σωφρονεῖ ἔχει γιά παιδαγωγία τίς σωματικές ἀρετές, ἔτσι καί ὁ νοῦς πού ἁμαρτάνει μέσω τῶν ἐμπαθῶν νοημάτων, γιά νά βλέπει καθαρά καί ἀπαθῶς τά πράγματα καί νά σωφρονεῖ, ἔχει ὁμοίως γιά παιδαγωγία τίς ψυχικές ἀρετές».

Μέ ποιές ἀρετές θά ἐξαγνίσουμε τίς δυνάμεις τῆς ψυχῆς; Τό λογιστικό μέ τήν ἀνάγνωση, τήν πνευματική θεωρία καί τήν προσευχή. Τό θυμικό μέ τήν ἀγάπη πού ἀντίκειται στό μῖσος. Καί τό ἐπιθυμητικό μέ τή σωφροσύνη καί τήν ἐγκράτεια. «Τό θυμικόν τῆς ψυχῆς ἀγάπῃ χαλίνωσον· καί τό ἐπιθυμητικόν αὐτῆς ἐγκρατείᾳ καταμάρανον· καί τό λογιστικόν αὐτῆς προσευχῇ πτέρωσον ...» (6).

Δηλαδή: «Μέ τήν ἀγάπη χαλιναγώγησε τό θυμικό τῆς ψυχῆς. Καί μέ τήν ἐγκράτεια μάρανε ὁλότελα τό ἐπιθυμητικό της. Καί μέ τήν προσευχή δῶσε φτερά στό λογιστικό μέρος της».

Κάθαρση ψυχῆς σημαίνει ἀπαλλαγή ἀπό τά πάθη (7) καί ἐλευθερία ἀπό τούς πονηρούς λογισμούς. Κι αὐτό ἐπιτυγχάνεται, προσθέτει ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος, μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ (8).

Ἄς ἀναφέρουμε ἀκόμη τήν γνώμη καί ἑνός ἄλλου πνευματικοῦ διδασκάλου: «Ἀνάγνωσις καί προσευχή νοῦν καθαίρουσιν, ἀγάπη δέ καί ἐγκράτεια τό παθητικόν τῆς ψυχῆς » (9).

Δηλαδή: «Ἡ πνευματική μελέτη καί ἡ προσευχή καθαρίζουν τόν νοῦ. Καί ἡ ἀγάπη καί ἡ ἐγκράτεια τό ἐπιθυμητικό μέρος τῆς ψυχῆς».


2. Ὁ ἄνθρωπος ὅμως δέν ἔχει μόνο ψυχή. Διαθέτει καί σῶμα. Ψυχή καί σῶμα ἀπαρτίζουν τήν ἑνιαία καί ἀδιαίρετη ὀντότητα τοῦ ἀνθρώπου. Καί ἡ σωτηρία δέν εἶναι μόνο ὑπόθεση τῆς ψυχῆς ἀλλά καί τοῦ σώματος. Ὁ ἄνθρωπος σώζεται ὁλόκληρος, ἡ ψυχή καί τό σῶμα του. Καί ἐπιτυγχάνει τή σωτηρία του μ' ἕναν ἑνιαῖο ἀγώνα πού διεξάγει μέ τήν ψυχή καί τό σῶμα του μαζί. Ἡ ψυχή ἀγωνίζεται. Καί τό σῶμα συναγωνίζεται μέ τήν ψυχή.
Εἶναι ἀπαραίτητο, λοιπόν, μαζί μέ τόν ἐξαγνισμό τῆς ψυχῆς νά ἐπιδιώξουμε τήν κάθαρση τῆς σαρκός. «Τήν σάρκαν καθάρωμεν » προσθέτει ὁ ὑμνογράφος. Ἐξαγνισμός τῆς ψυχῆς καί κάθαρση τοῦ σώματος συνδέονται ἄρρηκτα. Συμπορεύονται. «Τό σῶμα » διδάσκει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων, «οὐχ ἁμαρτάνει καθ' ἑαυτό, ἀλλά διά τοῦ σώματος ἡ ψυχή» (10). Δηλαδή: «Τό σῶμα δέν ἁμαρτάνει ἀπό μόνο του, ἀλλά ἡ ψυχή διαμέσου τοῦ σώματος».

Ἑπομένως, ὅπως ὀφείλουμε νά ἐπιδιώξουμε τόν ἐξαγνισμό τῆς ψυχῆς, ἔτσι θά πρέπει νά καθάρουμε καί τό σῶμα ἀπό τήν ἀκαθαρσία τῆς ἁμαρτίας, διότι, καθώς διδάσκει ὁ ἅγιος Μάξιμος, «Ἡ κατ' ἐνέργειαν ἀμαρτία τοῦ σώματος ἐστιν ἀκαθαρσία» (11). Δηλαδή, «ἡ ἁμαρτία μέ συγκεκριμένες ἐνέργειες καί πράξεις καθιστᾶ ἀκάθαρτο τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου».

Οἱ ψυχικές ἀρετές, ὅπως εἴδαμε, συντείνουν στόν ἐξαγνισμό τῆς ψυχῆς. Καί οἱ σωματικές ἀρετές συντελοῦν στήν κάθαρση τοῦ σώματος. Κορυφαία ἀρετή εἶναι καί ἡ νηστεία. Καί μαζί μέ τήν νηστεία, οἱ Πατέρες μας συντάσσουν τήν ἀγρυπνία, τήν ψαλμωδία, τήν προσευχή καί τήν φυλακή τῶν αἰσθήσεων.

Τό πνεῦμα τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς εἶναι ἀσκητικό. Πνευματική ζωή χωρίς σωματική κακοπάθεια δέν εἶναι δυνατόν νά ὑπάρξει. Αὐτή τή διαλεκτική σχέση μᾶς ἐπισημαίνει ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος:
«Ἀδύνατον καί τήν σάρκαν τῷ κόρῳ τῶν βρωμάτων κατεμπιπλᾶν καί πνευματικῶς τῆς νοερᾶς καί θείας ἐπαπολαύειν χρηστότητος. Ὅσῳ γάρ τήν γαστέρα τις θεραπεύσει, κατά τοσοῦτον ἐκείνης ἑαυτόν ἀποστερήσει· καθόσον δέ τό σῶμα ὑπωπιάσει, ἀναλόγως καί τῆς πνευματικῆς τροφῆς τε καί παρακλήσεως ἐμπλησθήσεται» (12).

Δηλαδή: «Εἶναι ἀδύνατον καί τή σάρκα νά παραγεμίζουμε μέ τόν κόρο τῶν βρωμάτων καί ταυτόχρονα ἀπολαμβάνουμε πνευματικά τή νοερή καί θεία γλυκύτητα. Γιατί ὅσο κανείς περιποιεῖται τήν κοιλιά, τόσο καί ἀποστερεῖ τόν ἑαυτό του ἀπό τή θεία χάρη. Καί ὅσο μέ τήν ἄσκηση ταλαιπωρεῖ τό σῶμα του, ἀνάλογα γεμίζει καί ἀπό τήν πνευματική τροφή καί παράκληση».


3. Νηστεία καί ἄσκηση, ὡστόσο, δέν σημαίνει ἀποχή μόνο ἀπό ὁρισμένες τροφές. Σημαίνει ἀπαραιτήτως καί ἀγώνα ἀπαλλαγῆς ἀπό τά πάθη μας καί προσπάθεια ἀπόκτησης τῶν χριστιανικῶν ἀρετῶν.

Προσθέτει ὁ ἱ. ὑμνογράφος: «Νηστεύσωμεν ὥσπερ ἐν τοῖς βρώμασιν ἐκ παντός πάθους, τάς ἀρετὰς τρυφῶντες τοῦ Πνεύματος».

Ἡ ἀληθής νηστεία, ὅπως μᾶς τήν περιγράφει ὁ Μ. Βασίλειος, δέν ἀρκεῖται μόνο στήν ἀποχή ἀπό τίς τροφές, προχωρεῖ καί στήν ἀποδέσμευση τοῦ πιστοῦ ἀπό κάθε εἴδους πάθος.

«Οὐ μέντοι ἑξαρκεῖ καθ' ἑαυτήν ἡ ἀποχή τῶν βρωμάτων πρός τήν ἐπαινετήν νηστείαν, ἀλλά νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν, εὐάρεστον τῷ Θεῶ. Ἀληθής νηστεία ἡ τοῦ κακοῦ ἀλλοτρίωσις, ἐγκράτεια γλώσσης, θυμοῦ ἀποχή, ἐπιθυμιῶν χωρισμός, καταλαλιᾶς, ψεύδους, ἐπιορκίας. Ἡ τούτων ἔνδεια νηστεία ἐστίν ἀληθής. Ἐν τούτοις μέν οὖν ἡ νηστεία καλόν» (13).

Δηλαδή: «Δέν φτάνει ἡ ἀποχή καί μόνο ἀπό τίς τροφές γιά νά εἶναι ἄξια ἐπαίνου ἡ νηστεία μας. Ἄς νηστέψουμε νηστεία εὐπρόσδεκτη καί εὐάρεστη στόν Θεό. Ἀληθινή νηστεία εἶναι ἡ ἀπομάκρυνση ἀπό ὁτιδήποτε τό κακό καί ἐφάμαρτο. Ἡ ἐγκράτεια τῆς γλώσσας, ἡ ἀποχή ἀπό τόν θυμό, ὁ χωρισμός ἀπό τίς αἰσχρές ἐπιθυμίες, τήν καταλαλιά, τό ψέμμα καί τήν ἐπιορκία. Ἡ ἀπουσία καί ἡ στέρηση ἀπό αὐτά εἶναι ἀληθινή νηστεία. Ὅταν ἀγωνιζόμαστε γιά ὅλα αὐτά τότε ἡ νηστεία μᾶς εἶναι καλή καί ὠφέλιμη».

Ἀλλά ἡ κατά Χριστόν ζωή ἔχει καί τήν θετική της ὄψη. Παράλληλα μέ τόν ἀγώνα γιά τήν ἀπαλλαγή μας ἀπό τά διάφορα πάθη, ἐπιδιώκει καί τήν ἀπόκτηση τῶν χριστιανικῶν ἀρετῶν. «Δεῖ δέ», παρατηρεῖ ἕνας ἀπό τούς πνευματικούς διδασκάλους τῆς Φιλοκαλίας, «πρός τῇ καθάρσει τῶν μοχθηρῶν ἕξεων, καί τῆς κτήσεως τῶν ἀρετῶν» (14). Πέρα, δηλαδή, ἀπό τήν κάθαρσή μας ἀπό τίς κακές συνήθειες-τά πάθη ἀπό τά ὁποῖα αἰχμαλωτιζόμαστε-, ὀφείλουμε νά ἀποκτήσουμε καί τίς ἀρετές πού κοσμοῦν τόν εὐαγγελικό βίο. Εἶναι αὐτό πού διατυπώνει πολύ ἐπιγραμματικά ὁ προφήτης Δαβίδ: «Ἔκκλινον ἀπό κακοῦ καί ποίησον ἀγαθόν » ( Ψαλμ. 33, 14, 36, 27).

Κατά τόν θεόσοφο Ἱεράρχη τῆς Καισαρείας ἀποτελεῖ «ἀρχήν »- θεμελιώδη δηλαδή προϋπόθεση- «πρός τήν ἀνάληψιν τῶν καλῶν » «ἡ ἀναχώρησις τῶν κακῶν ». Καί συνεχίζει, σχολιάζοντας τόν παραπάνω λόγο τῶν Ψαλμῶν:

«Σοφῶς οὖν καί ἐντέχνως προσάγων ἡμᾶς εἰς τήν ἀρετήν, τήν ἀναχώρησιν τῆς κακίας ἀρχήν ἐποιήσατο τῶν καλῶν. Εἰ γάρ εὐθύς προέβαλέ σοι τά τέλεια, ἀπώκνησας ἄν πρός τήν ἐγχείρησιν· νῦν δέ τοῖς εὐληπτοτέροις σέ προσεθίζει, ἵνα κατατολμήσῃς τῶν ἐφεξῆς. Κλίμακι γάρ προσεοικέναι φαίην ἄν ἔγωγε τῆς εὐσεβεάις τήν ἄσκησιν ... Ὥστε δεῖ τούς εἰσαγομένους πρός τόν κατ' ἀρετήν βίον τοῖς πρώτοις βαθμοῖς ἐπιβάλλειν τό ἴχνος, κακεῖθεν ἀεί τῶν ἐφεξῆς ἐπιβαίνειν, ἕως ἄν πρός τό ἐφικτόν ὕψος τῇ ἀνθρωπίνῃ φύσει διά τῆς κατ' ὀλίγον διακοπῆς ἀναβῶσιν. Ὥσπερ οὖν ἐπί τῆς κλίμακος πρώτη ἀνάβασις ἡ τῆς γῆς ἀναχώρησις, οὕτως ἐπί τῆς κατά Θεόν πολιτείας, ἀρχή προκοπῆς ὁ χωρισμός τοῦ κακοῦ » (15).

Δηλαδή: «Ὁδηγώντας μας (ὁ Ψαλμωδός) μέ σοφία καί τέχνη στήν ἀρετή, κατέστησε ἀρχή τῶν καλῶν τήν ἀπομάκρυνση ἀπό τήν κακία. Διότι, ἄν εὐθύς ἀμέσως σοῦ προέβαλε τά τέλεια, θά δίσταζες νά ἐπιχειρήσεις νά τά ἐπιτύχεις. Τώρα ὅμως σέ ἐξοικειώνει μέ τά πιό εὐκολοκατόρθωτα γιά νά τολμήσεις νά ἐπιδιώξεις καί τά ἑπόμενα. Καί θά ἔλεγα ἐγώ ὅτι ἡ ἄσκηση εὐσεβείας μοιάζει μέ κλίμακα... Θά πρέπει, λοιπόν, οἱ ἀρχάριοι στόν ἐνάρετο βίο νά ξεκινοῦν ἀπό τά πρῶτα σκαλοπάτια καί ἀπό ἐκεῖ πάντοτε νά προχωροῦν καί στά ἑπόμενα, ἴσαμε νά μπορέσουν νά ἀνεβοῦν προοδευτικά στό ὕψος πού εἶναι μπορετό γιά τήν ἀνθρώπινη φύση. Ὅπως ἀκριβῶς στήν κλίμακα στό πρῶτο σκαλοπάτι συνιστᾶ τήν ἀπομάκρυνση ἀπό τό ἔδαφος, ἔτσι καί στήν κατά Θεόν πολιτεία ἀρχή τῆς πνευματικῆς προκοπῆς εἶναι ὁ χωρισμός ἀπό τό κακό».

Ὁ ἐν Χριστῷ ἀγώνας τοῦ πιστοῦ, ὅπως διδάσκει καί ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, συνίσταται ἀφ' ἑνός στό νά ἐξαλείψει καί νά ἐξαφανίσει «τέλεον ἐκ τῆς ἑαυτοῦ ψυχῆς » τά πάθη καί ἀφ' ἑτέρου νά θησαυρίσει «ἐν ἑαυτῷ πάσῃ δυνάμει ψυχῆς τάς ἀρετὰς ἀντ' αὐτῶν».
Καί συνεχίζει ὁ θεοφόρος Πατέρας: «Εἰ γάρ μή οὕτω γένηται παρ' αὐτοῦ καί οὕτω τά τῶν ἀγώνων ἔξει καλῶς ἐν αὐτῷ, οὐδέν ἔσται ὄφελος αὐτῷ ἐκ μόνης τῆς τῶν παθῶν ἀλλοτριώσεως· οὐ γάρ ὁ μή πλεονεκτῶν ἀλλ' ὁ ἐλεῶν ἐπαινεῖται, οὐδέ ὁ τό δοθέν τάλαντον σῶον φυλάξας ἀλλ' ὁ διπλασιάσας ἐσώθη, οὐδέ ὁ ἐκκλίνας ἀπό κακοῦ ἀλλ' ὁ ποιήσας τό ἀγαθόν μακαρίζεται» (16).
Δηλαδή: «Ἄν αὐτός (ὁ χριστιανός) δέν ἀγωνιστεῖ μέ αὐτόν τόν τρόπο καί ὁ ἀγώνας του δέν ἔχει τήν ἀγαθή κατάληξη, τίποτα δέν ἔχει νά ὠφεληθεῖ ἀπό τήν ἀπομάκρυνσή του ἀπό τά πάθη καί μόνο. Διότι δέν ἐπαινεῖται αὐτός πού δέν εἶναι πλεονέκτης ἀλλά ἐκεῖνος πού ἐλεεῖ ( Ματθ. 5, 7). Οὔτε σώθηκε αὐτός πού φύλαξε ἀκέραιο τό τάλαντο πού τοῦ δόθηκε, ἀλλά ἐκεῖνος πού τό διπλασίασε ( Ματθ. 25, 15-28). Οὔτε μακαρίζεται αὐτός πού ἀπομακρύνθηκε ἀπό τό κακό, ἀλλά ἐκεῖνος πού ἔπραξε τό ἀγαθό ( Ψαλμ. 36, 27).

Ἡ χριστιανική ζωή δέν εἶναι χωρίς σκοπό καί ὁ πνευματικός μας ἀγώνας χωρίς νόημα. Ὕψιστος σκοπός τῆς ζωῆς μας εἶναι ἡ κοινωνία καί ἡ ἕνωσή μας μέ τόν Θεό. Τό νόημα τοῦ ἀγώνα πού διεξάγουμε εἶναι νά γίνουμε μέτοχοι της ἐν Χριστῷ σωτηρίας.

Στά πλαίσια τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς μας ἕνα ξεχωριστό σκοπό ὑπηρετεῖ καί ὁ ἰδιαίτερος ἀγώνας τῆς ἱερῆς περιόδου τῆς Τεσσαρακοστῆς πού ἐγκαινιάζει ὁ ἀποψινός ἑσπερινός. Μᾶς τό ἐπισημαίνει ὁ ὑμνογράφος τοῦ τροπαρίου πού σχολιάζουμε: «ἀξιωθείημεν πάντες κατιδεῖν τό πάνσεπτον Πάθος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ καί τό ἅγιον Πάσχα...».

Ὁ σκοπός πρός τόν ὁποῖο ὁδηγεῖ ἡ πνευματική προετοιμασία τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, στήν ὁποία μᾶς προσκαλεῖ ἀπόψε ἡ Μητέρα μας Ἐκκλησία, εἶναι ν' ἀξιωθοῦμε ὅλοι μας νά ἀντικρίσουμε τό πάνσεπτο Πάθος τοῦ Κυρίου. Νά γίνουμε κοινωνοί τῆς πασχαλινῆς χαρᾶς καί τῆς ἐλπίδας τῆς Ἀναστάσεως.

Νά δώσει ὁ Θεός ἀγαπητοί ἀδελφοί!



ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Πρός Ἀντίοχον 16: ΒΕΠΕΣ 35, 104.
2. Ὁμιλ. 7,8: PG 34, 528 b.
3. Κλήμεντος τοῦ Ἀλεξανδρέως, Προτρεπτικός 11: ΒΕΠΕΣ 7, 74.
4. Κεφάλαια περί ἀγάπης 3, 35: Φιλοκαλία τόμ. Β΄ σελ. 32.
5. Ὅπ. π. 2,64, σ. 22
6. Ὅπ. π. 4,42, 80, σ. 45, 49.
7. Θαλάσσιος 2, 79: Φιλοκαλία, τόμ. Β. σ. 215
8. Ἐπιστολή δ΄: Τά εὑρεθέντα ἀσκητικά ..., ἔκδ. Ἰωακείμ Σπετσιέρη, Ἀθήνα 1895, σ. 381. Πρβλ. καί τόν ὅσιο Θαλάσσιο: «Τήρησις ἐντολῶν τίκτει μετάνοιαν· ἡ δέ τῶν ἐντολῶν τήρησις ψυχῆς ποιεῖ κάθαρσιν » (2, 77: Φιλοκαλία, τόμ. Β΄, σ. 215).
9. Θαλάσσιος 2, 84: Φιλοκαλία, τόμ. Β΄, σ. 215.
10. Κατήχησις 4, 23: ΒΕΠΕΣ 39, 74.
11. Κεφάλαια περί ἀγάπης 3, 36: Φιλοκαλία, τόμ. Β΄, σ. 32.
12. Κεφάλαια 1,42: ΛΛ 51,51.
13. Περί νηστείας λόγ. 2, 7: ΒΕΠΕΣ 54, 26.
14. Θεοδώρου Ἐδέσσης, Θεωρητικόν: Φιλοκαλία, τόμ. Α΄, σ. 325.
15. Μεγάλου Βασιλείου, Ὁμιλίαι εἰς τούς Ψαλμούς 1, 3-4: ΒΕΠΕΣ 52, 14-15.
16. Ἠθικός 7: SC 129, 160-162.

  Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός ἀτιμίαν δι' ἡμᾶς ὑπέμεινε τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα τὸ στό...