Ὀρθοδοξία καὶ Ὀρθολογισμός

Ὀρθοδοξία καὶ Ὁρθολογισμὸς μὲ ἀφορμὴ τὴν ἑορτὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν


Ἔχουμε, ἀλήθεια, σκεφτεῖ γιατί μιά γιορτή Παιδείας, ἕνας κατ' ἐξοχήν ἑορτασμός τοῦ πνεύματος, τῆς γνώσης καί τῆς καλλιέργειας ταυτίζεται στήν Ἑλλάδα μέ μιά γιορτή θρησκευτική, μιά γιορτή τιμῆς πρός τούς θεμελιωτές τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς πίστης; Γιατί συνεορτάζονται Παιδεία καί Τρεῖς Ἱεράρχες καί ὄχι λ.χ. Παιδεία καί πατριάρχης Φώτιος, μιά μεγάλη παιδευτική μορφή τοῦ Βυζαντίου, ἤ Παιδεία καί Εὐστάθιος ἤ Παιδεία καί Εὐγένιος Βούλγαρης; Εἶναι σύμπτωση; Εἶναι συμβολισμός; Εἶναι ἰδεολόγημα; Ἡ δική μου ἐκτίμηση εἶναι ὅτι ὁ συνεορτασμός αὐτός ὄχι μόνον δέν εἶναι συμπτωματικός ἤ προϊόν ἰδεολογήματος, ἀλλά εἶναι συσχετισμός οὐσίας, ἀπόρροια βαθύτερης πνευματικῆς καί πολιτισμικῆς σχέσης ταυτότητας καί ἱστορικῆς συνείδησης αὐτῆς τῆς χώρας.

Θεωρῶ ὅτι ὁ συνεορτασμός πηγάζει ἀπό μιά σαφή πολιτισμική παραδοχή καί ἐκδοχή τῆς Παιδείας μας: ὅτι ἡ ἑλληνική Παιδεία στηρίχτηκε σέ δύο παιδευτικούς ἄξονες, στόν ὀρθολογισμό καί στήν ὀρθοδοξία. Μέ ἄλλους ὅρους, στηρίχτηκε: στή σπουδή τῆς ἑλληνικῆς ὀρθολογικῆς σκέψης, ὅπως θεμελιώθηκε στά μεγάλα κείμενα τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς διανόησης, καί στή σπουδή τῆς χριστιανικῆς ὀρθόδοξης πίστης, ὅπως θεμελιώνεται στή διδασκαλία τῆς Κ. Διαθήκης καί ἑρμηνεύεται στά μεγάλα κείμενα τῆς ὀρθόδοξης θεολογίας, στά κείμενα τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, τοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Ἡ ἑλληνική σύλληψη τῆς Σχολικῆς Ἐκπαίδευσης συνδυάζει ἀπό παλιά δύο παιδευτικές ἀρχές: τήν ἑλληνικότητα καί τή χριστιανική πίστη, ὅ,τι ὀνομάσθηκε ἑλληνοχριστιανικό ἰδεῶδες. Πρόκειται γιά ἕνα ἰδεῶδες, πού δέν ἀμφισβητήθηκε βεβαίως, ὅταν τό ὑποστήριζε ὁ Νεοελληνικός Διαφωτισμός μέ ἐπικεφαλῆς τόν Κοραή καί τούς Διδασκάλους τοῦ Γένους, ἱερωμένους τούς περισσότερους (τόν Εὐγένιο Βούλγαρη, τόν Νεόφυτο Δούκα, τόν Ἄνθιμο Γαζῆ, τόν Κωνσταντῖνο Οἰκονόμο, τόν Νεόφυτο Βάμβα κ.ἄ.), οὔτε ὅταν τό ὑποστήριξαν ὁ Μακρυγιάννης, ὁ Κολοκοτρώνης καί ἄλλοι ἀγωνιστές. Ἀμφισβητήθηκε ἀργότερα, ὅταν παρασυνδέθηκε μ' ἕναν ἔντονο συντηρητισμό στήν ἐκπαιδευτική πράξη, καί ὡς ὅρος ἀπαξιώθηκε συγκυριακά ὅταν χρησιμοποιήθηκε προπαγανδιστικά στή δικτατορία τοῦ Παπαδόπουλου ὡς ἐθνικιστικό σύνθημα. Τά πάντα, εἶναι γνωστό, μποροῦν νά στρεβλωθοῦν καί νά ἀπαξιωθοῦν, ἄν ἀποτελέσουν ἀντικείμενο σκοπιμοτήτων καί προκάλυμμα διαφορετικῶν προθέσεων. Σήμερα εἶναι, νομίζω, πλέον καιρός ἡ λέξη ἑλληνοχριστιανικός νά "ἀποχαρακτηρισθεῖ" πολιτικά καί ἰδεολογικά, μέ ἐξαίρεση τίς ἱστορικές ἀναφορές στήν περίοδο τῆς Ἑπταετίας, καί νά ἐπανακτήσει τό πρωτογενές καί οὐσιαστικό ἐννοιολογικό καί σημασιολογικό περιεχόμενό της, πού εἶναι ἡ ἀναφορά στό δίπολο ἑλληνικότητας καί χριστιανισμοῦ, κλασικοῦ ἑλληνικοῦ ὀρθολογισμοῦ καί χριστιανικῆς ὀρθοδοξίας.

Κι αὐτό γιατί οἱ τρεῖς αὐτοί γίγαντες τῆς πατερικῆς θεολογίας μέσα ἀπό τή βαθιά χριστιανική τους πίστη καί τό θεϊκό χάρισμα, "τή θεία χάρη" νά ἀποτελέσουν τούς κύριους καί αὐθεντικούς (μετά τόν Παῦλο) ἑρμηνευτές τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας, νά ὁρίσουν τήν ὀρθόδοξη διάσταση τοῦ Χριστιανισμοῦ, εἶχαν τό πρόσθετο προνόμιο νά ἀκονήσουν τό πνεῦμα τους στά μεγάλα κείμενα τῆς ἑλληνικῆς φιλοσοφίας καί τῆς ρητορικῆς, σέ γλώσσα ἑλληνική καί σέ μεγάλες Σχολές τοῦ Ἑλληνισμοῦ, στή Φιλοσοφική Σχολή τῶν Ἀθηνῶν ὁ Βασίλειος καί ὁ Γρηγόριος, στήν Ἀντιόχεια κοντά στόν Λιβάνιο ὁ Ἰωάννης. Ἔτσι, ἦταν λογικό νά γίνουν καί οἱ φυσικοί ὑποστηρικτές τῆς παιδευτικῆς σύζευξης τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων μέ τά χριστιανικά διδάγματα τῆς ὀρθόδοξης πίστης. Μέ τή θητεία τους στά ἑλληνικά γράμματα δέν ἀπαρνήθηκαν τήν ἴδια τους τήν ὕπαρξη, τή χριστιανική πίστη, μέ τήν ὁποία ταυτίστηκαν καί τήν ὁποία ὑπερασπίστηκαν καί στερέωσαν μέ τήν ἴδια τή ζωή καί τό ἔργο τους. Οὔτε ὅμως πρόδωσαν τήν καλλιέργεια πού ἀπέκτησαν ἀπό τήν ἀναστροφή τους μέ τόν ἑλληνικό στοχασμό. Αὐτοί ἦταν πού τόλμησαν νά ὑποστηρίξουν τήν ἀνάγκη ἐπαφῆς τοῦ Χριστιανοῦ, ἰδίως τῶν νέων, μέ τήν ἑλληνική παιδεία, μέ τά ἑλληνικά κείμενα: "καί ποιηταῖς καί λογοποιοῖς καί ρήτορσι καί πᾶσιν ἀνθρώποις ὁμιλητέον, ὅθεν ἄν μέλλη πρός τήν τῆς ψυχῆς ἐπιμέλειαν ὠφέλειάν τις ἔσεσθαι". Ὁ Μ. Βασίλειος δέν διστάζει νά πεῖ γιά τόν Ὅμηρο: "πᾶσα μέν ἡ ποίησις τῷ Ὁμήρῳ ἀρετῆς ἐστιν ἔπαινος, καί πάντα αὐτῷ πρός τοῦτο φέρει". Καί χρειάζεται θάρρος γιά νά χαρακτηρίσει κανείς ὡς ἀπληροφόρητους, ὡς "κακῶς εἰδότες", ὅσους θεωροῦν "τήν ἔξωθεν (παιδείαν, δηλ. τήν θύραθεν, τήν ἑλληνική) ὡς ἐπίβουλον καί σφαλεράν καί Θεοῦ πόρρω βάλλουσαν" καί νά λέει ἀπαξιωτικά "οὔκουν ἀτιμαστέον τήν παίδευσιν (ἐννοεῖ τήν ἑλληνικήν), ὅτι τοῦτο δοκεῖ τισιν".

Ἄν γεφυρώθηκε τό χάσμα ἀνάμεσα στήν ἀπέχθεια τῶν νεοφώτιστων Χριστιανῶν πρός τήν εἰδωλολατρία τῶν Ἑλλήνων καί τά ἀσεβῆ ἑλληνικά γράμματα (Ἕλλην, μή τό ξεχνᾶμε σήμαινε "εἰδωλολάτρης", τό ἴδιο ὅπως καί ἡ λέξη ἐθνικός) καί στήν, ἀπό τήν ἄλλη μεριά, περιφρόνηση τῶν Ἑλλήνων γιά τούς ἀπαίδευτους Χριστιανούς, αὐτό ἔγινε μόνο χάρις στή σθεναρή στάση, τό κύρος καί τήν πρακτική τῶν τριῶν Μεγάλων ἑλληνοσπουδασμένων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Στήν προσέγγιση μάλιστα πρός τά ἀρχαῖα ἑλληνικά κείμενα συνέβαλε καί ἡ υἱοθέτηση καί καθιέρωση τῆς ἀττικιστικῆς μορφῆς τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας (ἀντίθετα πρός τήν ἁπλούστερη ἑλληνιστική Κοινή, στήν ὁποία εἶναι γραμμένο τό Εὐαγγέλιο). Μέσα ἀπό αὐτήν ἡ πρόσβαση πρός τά ἀρχαῖα ἑλληνικά κείμενα ἔγινε εὐκολότερη.

Ἡ θέση τῶν τριῶν μεγάλων πνευματικῶν μορφῶν καί διδασκάλων τῆς ὀρθόδοξης θεολογίας ἦταν προϊόν μιᾶς βαθύτερης εἰλικρινοῦς βιωματικῆς κατάφασης πρός τόν Θεό, πρῶτα καί πάνω ἀπ' ὅλα, μέ τήν τριαδική χριστιανική του σύλληψη, πρός τόν ἄνθρωπο, τό τέλειο δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, πρός τό πνεῦμα, πού κατ' ἐξοχήν συνδέει τόν ἄνθρωπο μέ τόν Δημιουργό του, καί πρός τήν καλλιέργεια του πνεύματος μέσα ἀπό τά διδάγματα τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς πίστης, ἀλλά καί μέ τήν κατάκτηση τῆς γνώσης καί τήν ἄσκηση τῆς κρίσης καί τῆς γλωσσικῆς ἔκφρασης ἀκόμη, ἡ ὁποία - γιά τούς τρεῖς μεγάλους διανοητές Χριστιανούς - περνάει μέσα ἀπό τήν ἑλληνική παιδεία καί τά ἑλληνικά κείμενα. Ἔτσι, στή διδασκαλία τῶν Μεγάλων αὐτῶν Πατέρων ἡ ὀρθολογική σκέψη τῆς Δύσης συνδυάσθηκε καί συμφιλιώθηκε μέ τήν ὀρθοδοξία τῆς Ἀνατολῆς, μέ τήν ἀποκάλυψη τῆς χριστιανικῆς ἀλήθειας στόν ἀνατολικό χῶρο, ἐνῶ ὁ οἰκουμενικός χαρακτήρας τῆς χριστιανικῆς πίστης κάλυψε καί καλύπτει Ἀνατολή καί Δύση.

Μπορῶ μετά ἀπό αὐτές τίς σκέψεις νά μήν ἐπαναλάβω, ἔστω καί ὡς φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, ὅτι εἶναι τραγικό σφάλμα νά μή διδάσκονται στά σχολεῖα μας ἐπιλεγμένα ἀποσπάσματα κειμένων τῶν μεγάλων αὐτῶν μυσταγωγῶν τῆς Παιδείας μας; 

πηγή

ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΚΑΡΓΑΚΟΣ : ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΝΕΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΥΣ ΒΛΑΚΕΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ  

Γράφει ο  Σαράντος ΚαργάκοςΕκπαιδευτικός- Ιστορικός - συγγραφέας 

Ακούω ότι το μεγαλύτερο σήμερα πρόβλημα των νέων μας είναι η ανεργία.

  Διαφωνώ. Εδώ και τριάντα χρόνια είναι η ... εργασία. Ο νέος δε φοβάται την αναδουλειά, φοβάται τη δουλειά. Μια οικογενειακή αντίληψη, ότι δουλειά είναι ό,τι δεν λερώνει, επεκτάθηκε και στο νέο-σουσουδιστικό σχολείο με ευθύνη των κομμάτων, που για λόγους ψηφοθηρίας απεδύθησαν σε μια χυδαία πολιτική παιδοκολακείας, η οποία μετά τη δικτατορία εξέθρεψε και διαμόρφωσε δύο γενιές "κουλοχέρηδων" ... παιδιών δηλαδή που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους -πέρα από τη μούντζα- για καμιά εργασία από αυτές που ονομάζονται χειρωνακτικές, επειδή -τάχα- είναι ταπεινωτικές.

Κι ας βρίσκεται μέσα στη λέξη «χειρώναξ», σαν δεύτερο συνθετικό το «άναξ» που κάνει τον δουλευτή, τον άνακτα χειρών, βασιλιά στο χώρο του, βασιλιά στο σπιτικό του, νοικοκύρη δηλαδή, λέξη άλλοτε ιερή που ποδοπατήθηκε κι αυτή μες στην ασυναρτησία μιας πολιτικής που έδειχνε αριστερά και πήγαινε δεξιά και τούμπαλιν. Γι' αυτό τουμπάραμε...Κάποτε, έγραφα πως η ανεργία στον τόπον μας είναι επιλεκτική, ότι δουλειές υπάρχουν αλλά ότι δεν υπάρχουν χέρια να τις δουλέψουν. Κι έπρεπε να κατακλυσθεί ο τόπος από 1,5 εκατομμύριο λαθρομετανάστες, για να αποδειχθεί ότι στην Ελλάδα υπήρχε δουλειά πολλή αλλ' όχι διάθεση για δουλειά. Τα παιδιά -τα μεγάλα θύματα αυτής της ιστορίας- είχαν γαλουχηθεί με τη νοοτροπία του «

White color workers». Έτσι σήμερα το πιο φτηνό εργατικό και υπαλληλικό δυναμικό είναι οι . . . πτυχιούχοι, που ζητούν εργασία ακόμη και στον ΟΤΕ ως έκτακτοι, τηλεφωνητές, προσκομίζοντας στα πιστοποιητικά προσόντων ακόμη και διδακτορικά! Γέμισε ο τόπος πανεπιστήμια, σχολές επί σχολών, επιστημονικούς κλάδους αόριστους, ομιχλώδεις και ασαφείς, απροσδιορίστου αποστολής και χρησιμότητας. Πτυχία-φτερά στον άνεμο σαν τις ελπίδες των γονιών, που πιστεύουν ότι τα παιδιά και μόνον με τα «ντοκτορά» θα βρουν δουλειά. Έτσι παράγονται επιστήμονες που είναι δεκαθλητές του τίποτα, ικανοί μόνον για το δημόσιο ή για υπάλληλοι κάποιας πολυεθνικής. Παρ' όλο που γέμισε η χώρα μας τεχνικές σχολές (τι ΤΕΛ, τι ΤΕΙ, τι ΙΕΚ!) οι πιο άτεχνοι νέοι είναι οι νέοι της Ελλάδος. Παίρνουν πτυχίο τεχνικής σχολής και δεν έχουν πιάσει κατσαβίδι οι πιο πολλοί. Δεν ξέρουν να διορθώσουν μια βλάβη στο αυτοκίνητό τους, στο ραδιόφωνο ή στο τηλέφωνό τους.

Είναι άχεροι, ουσιαστικά χωρίς χέρια. Τώρα με τα ηλεκτρονικά ξέχασαν να γράφουν, ξέχασαν να διαβάζουν, εκτός φυσικά από «μηνύματα» του αφόρητου «κινητού» τους.

Τούτη η παιδεία, που όχι μόνο παιδεία δεν είναι αλλ' ούτε καν εκπαίδευση, αφού δεν καλλιεργεί καμμιά δεξιότητα, εκτός από την ραθυμία, την αναβλητικότητα και το φόβο της δουλειάς, όχι μόνο δεν καλλιεργεί τον νέο εσωτερικά αλλά τον πετρώνει δημιουργικά σαν τα παιδιά της Νιόβης. Τα κάνει άχρηστα τα παιδιά για παραγωγική εργασία, γιατί ο θεσμός της παπαγαλίας και η νοοτροπία της ήσσονος προσπάθειας, με το πρόσχημα να μην τα κουράσομε, τους αφαιρεί την αυτενέργεια, την πρωτοβουλία, τη φαντασία και την πρωτοτυπία. Το σχολείο, αντί να μαθαίνει τα παιδιά πως να μαθαίνουν, τα νεκρώνει πνευματικά.

Δεν τα μαθαίνει πώς να σκέπτονται αλλά με τι να σκέπτονται. Έτσι τα κάνει πτυχιούχους βλάκες. Βάζει όρια στον ορίζοντα της σκέψης και των ενδιαφερόντων. Τα χαμηλοποιεί. Τα κάνει να βλέπουν σαν τα σκαθάρια κοντά, κι όχι να θρώσκουν άνω, να έχουν έφεση για κάτι πιο πέρα, πιο τρανό και πιο μεγάλο. Το έμβλημα πια του ελληνικού σχολείου δεν είναι η γλαύξ, είναι ο παπαγάλος, ο μαθητής - βλάξ που καταπίνει σελίδες σαν χάπια και που θεωρεί ως σωστό ό,τι γράφει το σχολικό.

Και το λεγόμενο «σχολικό» είναι συνήθως αισχρό και ως λόγος και ως περιεχόμενο. Και τολμώ να λέγω αισχρό, διότι πρωτίστως το «Αναγνωστικό» που πρέπει να είναι ευαγγέλιο πνευματικό ειδικά στο Δημοτικό, αντί να καλλιεργεί την αγάπη για τη δουλειά, καλλιεργεί την απέχθεια. Πού πια, όπως παλιά, ο έρωτας για την αγροτική, τη βουκολική και τη θαλασσινή ζωή ;

Ο ναύτης δεν είναι πρότυπο ζωής. Πρότυπο ζωής είναι ο «χαρτογιακάς». Όσο κι αν ήσαν κάπως ρομαντικά τα παλιά «Αναγνωστικά», καλλιεργούσαν τον έρωτα για τη δουλειά. Ακούω πως δεν πάει καλά η οικονομία. Μα πώς να πάει, όταν με τη ναυτιλία που προσφέρει το 5,6% του ΑΕΠ ασχολείται μόνο το 1% των Ελλήνων ; (Με τον αγροτικό τομέα που προσφέρει το 6,6% του ΑΕΠ ασχολείται το 14,5% του πληθυσμού). Διερωτώμαι, τι είδους ναυτικός λαός είμαστε, όταν αποστρεφόμαστε τη θάλασσα και στα ελληνικά καράβια κυριαρχούν Φιλιππινέζοι, Αλβανοί και μελαψοί κάθε αποχρώσεως; Το σχολείο καλλιεργεί τον έρωτα για την τεμπελιά, όχι για δουλειά. Τα πανεπιστήμια και οι ποικιλώνυμες σχολές επαυξάνουν τον έρωτα αυτό. Πράγματα που μπορούν να διδαχθούν εντός εξαμήνου - και μάλιστα σε σεμιναριακού τύπου μαθήματα - απαιτούν τετραετία ! Βγαίνουν τα παιδιά από τις σχολές και δικαίως ζητούν εργασία με βάση τα «προσόντα» τους, αλλά τέτοιες εργασίες που ζητούν τέτοια προσόντα δεν υπάρχουν. Αν δεν απατώμαι, υπάρχουν δύο σχολές θεατρολογίας - πέρα από τις ιδιωτικές θεατρικές σχολές - που προσφέρουν άνω των 300 πτυχίων το έτος. Που θα βρουν δουλειά τα παιδιά αυτά ;

Αν όμως το σχολείο από το Δημοτικό καλλιεργούσε την τόλμη, την αυτενέργεια, βράβευε την πρωτοβουλία, την ανάληψη ευθυνών, την αγάπη για την οποιαδήποτε δουλειά ακόμη και του πλανόδιου γαλατά, θα είχαμε κάνει την Ελλάδα Ελδοράδο, όπως έγινε Ελδοράδο για τους εργατικούς Αλβανούς, Βουλγάρους, Πολωνούς, Γεωργιανούς, Αιγυπτίους αλιείς, Πακιστανούς και Ουκρανούς.

Σήμερα αυτοί είναι η εργατική κι αύριο η επιχειρηματική τάξη της Ελλάδος. Κι οι Έλληνες, αφήνοντας την πατρώα γη στα χέρια των Αλβανών που την δουλεύουν, την πατρώα θάλασσα στα χέρια των Αιγυπτίων που την ψαρεύουν, θα μεταβληθούν σε νομάδες της Ευρώπης ή των ΗΠΑ ή θα τρέχουν για δουλειά στην Αλβανία που ξεπερνά σε νόμιμη και παράνομη επιχειρηματική δραστηριότητα όλες τις χώρες της Βαλκανικής. Γέμισαν τα Τίρανα ουρανοξύστες, κτήρια γιγάντια, κακόγουστα μεν, σύγχρονα δε. Περίπου 100 ιδιωτικά σχολεία λειτουργούν στην πρωτεύουσα της χώρας των αετών. Εμείς αφήσαμε αδιαπαιδαγώγητη την εργατική και την αγροτική τάξη. Στην πρώτη περάσαμε σαν ιδεολογία - θεολογία το σύνθημα «Νόμος είναι το δίκιο του εργάτη» και υποχρεώσαμε πλήθος επιχειρήσεις να κλείσουν ή να μεταφερθούν αλλού. Μετά διαφθείραμε τους αγρότες με παροχές χωρίς υποχρεώσεις και τους δημιουργήσαμε νοοτροπία μαχαραγιά. Γέμισε η επαρχία με . . .«Κέντρα Πολιτισμού», όπου «μπαγιαντέρες» κάθε λογής και φυλής άναβαν πούρο με φωτιά πεντοχίλιαρου ! Το μπουκάλι με το ουΐσκυ βαπτίστηκε ... αγροτικό! Τώρα, όμως, που έρχονται τα «εξ εσπερίας νέφη» χτυπάμε το κεφάλι μας. Και που να φθάσουν τα «εξ Ανατολής» σαν εισέλθει η Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση! Θα γίνει η Ελλάς vallis flentium (=κοιλάς κλαυθμώνων) και θα κινείται quasi osculaturium inter flentium et dolorum (=σαν εκκρεμές μεταξύ θλίψεως και οδύνης).

Δεν είμαι υπέρ μιας παιδείας που θα υποτάσσεται στην οικονομία. Θεωρώ ολέθριο να χαράσσεται μια εκπαιδευτική πολιτική με κριτήρια οικονομικής αναγκαιότητας. Θεωρώ ολέθρια όμως και την παιδεία που εθίζει τα παιδιά στην οκνηρία, που τα κουράζει με την παπαγαλία και το βάρος αχρήστων μαθημάτων. Το μεγαλύτερο κεφάλαιο της χώρας είναι τα κεφάλια των παιδιών της. Τούτη η παιδεία αποκεφαλίζει τα παιδιά. Τα κάνει ικανά να μην κάνουν τίποτε. Ούτε να βλαστημήσουν. Ακόμη και η αισχρολογία τους περιορίζεται στη λέξη που τα κάνει συνονόματα. Αν τους πεις βρισιά της περασμένης 20ετίας θα νομίσουν ότι μιλάς αρχαία Ελληνικά !

Είναι θλιβερή η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα, παρουσίαζε χθες και θα παρουσιάζει κι αύριο η ελληνική κοινωνία : να υπάρχουν άνθρωποι άνω των 65 ετών, άνω των 70 ετών, που, ενώ έχουν συνταξιοδοτηθεί, εργάζονται νυχθημερόν, για να συντηρούν τα παιδιά τους μέχρι να τελειώσουν τις ατελείωτες σπουδές τους, τα παιδιά που λιώνουν τα νιάτα τους στα «κηφηνεία», που πάνε σπίτι τους να κοιμηθούν την ώρα που οι Αλβανοί πάνε για δουλειά. Θα μου πείτε, τι δουλειά; Οποιαδήποτε δουλειά, αρκεί να είναι τίμια. Όταν μικροί - ακόμη στο Δημοτικό - μαθαίναμε απέξω τον Τυρταίο (ποιος τολμά σήμερα να διδάξει Τυρταίο;) δεν τον μαθαίναμε για να γίνουμε πολεμοχαρείς αλλά για να νοιώθουμε ντροπή, όταν στην μάχη της ζωής, στην πρώτη γραμμή είναι οι παλαιότεροι, οι «γεραιοί» και οι νέοι κρύβο­νται πίσω από τη σκιά τους. «Αισχρόν γαρ δη τούτο... κείσθαι πρόσθε νέων, άνδρα παλαιότερον».

Σήμερα, βέβαια, οι χειρωνακτικές εργασίες ελέγχονται σχεδόν κατ' αποκλειστικότητα από ξένους. Στις οικοδομές μιλούν αλβανικά, στα χωράφια πακιστανικά. Σε λίγο οι χειρωνακτικές επιχειρήσεις θα περάσουν στα χέρια των Κινέζων που κατασκευάζουν ήδη το μεγαλύτερο μέρος των τουριστικών ειδών που θυμίζουν ... Ελλάδα. Ακόμη και τις σημαίες μας στην Κίνα τις φτιάχνουν ! Κι εμείς; Εμείς, όπως πάντα, φτιάχνουμε τα τρία κακά της μοίρας μας. «Φτιάχνουμε» τη ζωή μας στην τηλοψία, που δίνει τα μοντέρνα πρότυπα οκνηρίας στη νεολαία, ποθούμε μια χρυσίζουσα ζωή σαν αυτήν που προσφέρει το «γυαλί», αγοράζουμε πολυτελή αυτοκίνητα με δόσεις, κάνουμε διακοπές με «διακοποδάνεια», εορτάζουμε με «εορτοδάνεια» και πεθαίνουμε με «πεθανοδάνεια». Έλεγε ο Φωκίων, που πλήρωσε τέσσερις δραχμές τη δεύτερη δόση του κωνείου που χρειαζόταν για να «απέλθει», πως στην Αθήνα δεν μπορεί ούτε δωρεάν να πεθάνει κανείς. 

Έπρεπε να ζούσε τώρα... Λυπάμαι που θα το πω, αλλά πρέπει να το πω: το σχολείο, οι σχολές και τα ΜΜΕ σακάτεψαν και σακατεύουν τη νεολαία, γιατί μιλούν συνεχώς για τα δικαιώματά της - δικαιώματα στην τεμπελιά - και ποτέ για υποχρεώσεις, ποτέ για χρέος, ποτέ για καθήκον.

Το καθήκον έγινε άγνωστη λέξη

πηγή

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ «ΝΕΩΝ» ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ («Ἡ ὅλη αὐτὴ προσπάθεια εἶναι καθαρὰ ἕνα νεοεποχίτικο πείραμα».)

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ «ΝΕΩΝ» ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ 

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

τῆς ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ ΛΑΜΙΑΣ

.       Τελευταῖα, πολλὰ δημοσιεύματα, ὁμιλίες, ἡμερίδες, παρεμβάσεις ἀπὸ Ἑνώσεις Θεολόγων καὶ μεμονωμένες προσωπικότητες γίνονται μὲ θέμα τὸ περιεχόμενο τῶν νέων Βιβλίων τῶν Θρησκευτικῶν στὴν πρωτοβάθμια καὶ δευτεροβάθμια ἐκπαίδευση. Ὁ νέος τύπος τοῦ μαθήματος παύει νὰ θυμίζει ὅ,τι ξέραμε παλιὰ καὶ βιωματικὰ μάθαμε στὸ Δημοτικὸ καὶ τὸ Γυμνάσιο. Τότε τὸ μάθημα ἦταν ὁμολογιακὸ καὶ κατηχητικὸ καὶ συμπλήρωνε στὰ ἑλληνόπουλα, τὰ ὀρθόδοξα δηλαδὴ παιδιά, μὲ ἐξαίρεση τοὺς μουσουλμάνους καὶ τοὺς παπικοὺς μαθητές, τὴν ἐλλιπῆ βαπτισματικὴ κατήχηση καὶ διδασκαλία τοῦ σπιτιοῦ.
.       Τώρα τὸ μάθημα γίνεται θρησκειολογικὸ –καὶ πανθρησκειακὸ– θὰ λέγαμε, διότι δὲν ἐξετάζονται τὰ ἄλλα θρησκεύματα ἁπλά, σὲ ξεχωριστὰ κεφάλαια, ἀλλὰπαράλληλα μὲ τὴν χριστιανικὴ διδαχή, δίπλα – δίπλα, σὰν νὰ εἶναι κάτι τὸ ἴδιο, καὶ σὰν νὰ πρόκειται, τὰ ἤδη βαπτισμένα παιδιὰ τῆς Ὀρθόδοξης Ἑλλάδος καὶ Ἐκκλησίας νὰ διαλέξουν πίστη καὶ θρησκεία, ὄντας βαπτισμένα, τὸ ξαναλέμε, δηλ. ἡ πλειοψηφία τῶν μαθητῶν, καὶ χωρὶς νὰ ἐρωτηθοῦν οἱ γονεῖς τους, ἐὰν ἐπιτρέπουν αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὴν θρησκευτικὴ ἐκπαίδευση στὰ ἀνήλικα παιδιά τους. Σὰν νὰ πρόκειται νὰ διαλέξουν τὰ «σχολιαρούδια» κάποια προϊόντα ἀπὸ κάποια ράφια καὶ ἔχει βάλει τὰ ὁμοειδῆ ὅλα μαζὶ ὁ καταστηματάρχης..       Τυπικὰ μπορεῖ νὰ συνηθίζουμε νὰ λέμε ὅτι ὑπάρχουν διάφορες θρησκεῖες στὸν κόσμο, ἀλλὰ ἡ Ἐκκλησία μας καὶ ἡ Ὀρθοδοξία μας, τὸ Εὐαγγέλιο καὶ ἡ Ἱερὰ Παράδοση, δὲν εἶναι ἀνθρώπινες θρησκευτικὲς τεχνικὲς καὶ ψυχολογικὲς προσπάθειες ἀνεύρεσης τοῦ θείου καὶ ἀγώνας ἀναρρίχησης στὸ βουνὸ τῶν θεῶν, ἀλλὰ Ἀποκάλυψη τοῦ Ἀληθινοῦ Θεοῦ στὸν ταλαίπωρο ἄνθρωπο. Πῶς θὰ βάλουμε δίπλα – δίπλα τὸ θεόπνευστο Εὐαγγέλιο καὶ τὸν Ἀληθινὸ Θεὸ καὶ Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστὸ μὲ τὰ ἀνθρώπινα κατασκευάσματα ἀτελῶν ἐγκεφάλων καὶ ἐμπαθῶν καρδιῶν, κατόπιν εἰσήγησης μάλιστα τῶν δαιμονίων; Τὸ πλέον σίγουρο εἶναι ὅτι ἡ σύγχυση στὸ μυαλὸ τῶν παιδιῶν θὰ εἶναι τόσο μεγάλη, ὥστε θὰ ξεχάσουν καὶ ὅσα οἱ γονεῖς ἢ τὸ κατηχητικὸ σχολεῖο κατὰ καιροὺς προσπαθοῦν νὰ ἐμφυσήσουν στὴν καρδιά τους καὶ τὴ διάνοιά τους..       Ἡ ὅλη ὅμως αὐτὴ προσπάθεια εἶναι καθαρὰ ἕνα νεοεποχίτικο πείραμα, στὸ ὁποῖο ἀποτυπώνεται ἐναργέστατα ἡ θεωρία «περὶ τῶν πολλῶν δρόμων ποὺ ὁδηγοῦν στὸν παράδεισο», περὶ τῶν πολλῶν διάμεσων καὶ ἀπεσταλμένων ἑνὸς ἐνεργειακοῦ ἀπρόσωπου σύμπαντος, στὸ ὁποῖο τελικὰ κυριαρχεῖ ὁ μικρὸς ψευδοθεοποιημένος ἄνθρωπος..       Αὐτὸ εἶναι τὸ κήρυγμα τῆς Νέας Ἐποχῆς: «διάλεξε καὶ πάρε, πίστευε ὅ,τι θέλεις, κάνε ὅ,τι θέλεις, μὴ ἀπολυτοποιεῖς τίποτε, ὅλα εἶναι θεόσταλτα καὶ ἀγαθὰ πνεύματα, ὑπάρχουν πολλοὶ δρόμοι, ὁ Θεὸς εἶναι ἕνας παντοῦ, ὅ,τι ἀγγίζεις εἶναι θεϊκό, τὰ ἴδια θρησκευτικὰ συστήματα εἶναι παντοῦ μὲ κάποιες ὅμως μικρὲς διαφοροποιήσεις, ὁπότε ἂς τὰ δοῦμε ὅλα μαζὶ ἀνακατεμένα καὶ πολτοποιημένα. Μὴ ἀγχώνεσαι, ἐσὺ εἶσαι τὸ φῶς, σὺ εἶσαι ὁ θεός». Ὅλα αὐτὰ ὅμως εἶναι ἀπαράδεκτα ἀπὸ μέρους τῶν ὀρθοδόξων γονέων καὶ ἀναδόχων, ποὺ εἶπαν στὴ βάπτιση τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως καὶ ὁμολόγησαν Ἰησοῦ Χριστὸ καὶ πίστη στὴ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία καὶ τὰ συναφῆ! Γράφτηκαν αὐτὰ τὰ βιβλία ἀπὸ ὀρθόδοξους Ἕλληνες καὶ θεολόγους ἢ ἀπὸ πανθρήσκους νεοεποχίτες, πληρωμένους μάλιστα ἀπὸ ξένα κέντρα; Κάποιοι μάλιστα εἶπαν ὅτι «ἦρθαν ἀπέξω τὰ κείμενα αὐτά»..       Αὐτὰ πρωτίστως, ὄχι μόνο δὲν συμφωνοῦν καθόλου μὲ τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο, ποὺ ὁμιλοῦν γιὰ Ἕνα Σωτήρα καὶ Λυτρωτὴ τοῦ ἀνθρωπίνου Γένους, τὸν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό, ἀλλὰ δὲν συμφωνοῦν καὶ μὲ τὸ Σύνταγμα, ὅπου σαφῶς λέγεται ὅτι ἡ παιδεία μεταδίδει στὰ ἑλληνόπουλα τὰ γνήσια στοιχεῖα τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παράδοσης. Αὐτὰ εἶναι τὰ γνήσια στοιχεῖα τῆς Παράδοσής μας; Αὐτὰ εἶναι δαιμονικὰ νοήματα γιὰ τὴν ἐλαχιστοποίηση καὶ τοῦ τελευταίου στοιχείου ὀρθόδοξης διδασκαλίας στὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα μὲ πολὺ πονηρὸ τρόπο..       Οἱ ἐπινοητὲς ὅλου αὐτοῦ τοῦ μπερδέματος θὰ νομίζουν ἴσως ὅτι ἔτσι θὰ ξυπνήσουν ἐνδιαφέροντα καὶ θὰ προκαλέσουν ἐντυπώσεις σὲ μαθητές, γονεῖς καὶ δασκάλους. Ὅμως ἔτσι προφανῶς δὲν συνειδητοποιοῦν ὅτι οἱ ψυχὲς τῶν μαθητῶν θέλουν κι ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ καθαρὴ τροφή, ἀκόμη καὶ τῶν ἀλλοθρήσκων μαθητῶν, ποὺ θάπρεπε κι αὐτοί, ἂν τὸ ἤθελαν βεβαίως καὶ οἱ γονεῖς τους, (πολλοὶ ἤδη συμμετέχουν στὸ ὀρθόδοξο θρησκευτικὸ μάθημα μετὰ χαρᾶς), νὰ ἀκούσουν κάτι γνήσιο καὶ ἀληθινό, ποὺ διψᾶ ἡ ψυχὴ τοῦ κάθε ἀνθρώπου βαθιὰ μέσα του καὶ θέλει τὸ ἀληθινὸ φῶς ποὺ φωτίζει κάθε ἄνθρωπο ἐρχόμενο στὸν κόσμο..       Μήπως δὲν πιστεύουν οἱ συγγραφεῖς στὴ μοναδικότητα καὶ θεία προέλευση τοῦ Χριστιανισμοῦ; Μήπως βλέπουν τὸ θρησκευτικὸ φαινόμενο ἀποκομμένο ἀπὸ τὸ θεῖο παράγοντα, σὰν ἕνα πολιτιστικὸ γεγονός; Μήπως ἀκόμη καὶ τὶς θρησκεῖες τὶς παρακολουθοῦν χωρὶς τὴ διάσταση τῆς ἐσωτερικῆς ἀναζήτησης τοῦ ἀνθρώπου, στὸν ὁποῖο ὀφείλουμε νὰ δώσουμε – ἐλεύθερα καὶ ἀβίαστα ἀσφαλῶς – τὸ καθαρὸ νερὸ τῆς Ὀρθοδοξίας, ἂν τὸν ἀγαπᾶμε πραγματικά;.       Δὲν ἀποκλείεται ὅλα αὐτὰ νὰ ἰσχύουν, ἂν σκεφτεῖ κάποιος ὅτι ὀρθόδοξα μάλιστα χείλη ξεστόμισαν τὸν ἑξῆς νεοεποχίτικο βλάσφημο λόγο: «ὅτι, ἕνας ὀρθόδοξος ναός, ἕνα ἰνδικὸ τέμενος καὶ ἕνα μουσουλμανικὸ τζαμί, δημιουργοῦν στὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου τὸ ἴδιο θρησκευτικὸ βίωμα»!!! Μά, ἀπὸ αὐτὰ τὰ σκύβαλα καὶ τὰ δαιμονιώδη ἦρθε νὰ μᾶς ἀπαλλάξει ὁ Χριστός, ἀπὸ τὰ νεκρὰ καὶ τὰ μάταια, κι ἐμεῖς ξαναγυρίζουμε μὲ «ἀνώτερο καὶ φιλελεύθερο» δῆθεν τρόπο πάλι στὰ νεκρὰ εἴδωλα καὶ στὰ δαιμόνια τῶν ἐθνικῶν θρησκευτικῶν παραδοχῶν καὶ ποτίζουμε μὲ ἀπόνερα καὶ ταΐζουμε μὲ ἀποφάγια τοὺς μαθητές μας;.       Εἶναι δυστυχῶς τὰ ἴδια χείλη ποὺ συχνὰ – πυκνὰ μιλᾶνε γιὰ ἀδελφὲς Ἐκκλησίες καὶ κοινὴ πίστη καὶ ἰσόκυρο βάπτισμα μὲ τοὺς αἱρετικοὺς κλπ., οἰκουμενιστικὰ καὶ συγκρητιστικά. Κι ὅμως οἱ Ρῶσοι ὅταν ἦρθαν στὴν Κων/λη ψάχνοντας γιὰ θρησκεία καὶ ἐκκλησιάστηκαν γιὰ πρώτη φορὰ στὴν Ἁγιὰ Σοφιά, εἶπαν ξεκάθαρα «ἐδῶ βρίσκεται ὁ ἀληθινὸς Θεός». Οἱ ἄξεστοι τότε Ρῶσοι τὸ ἔνοιωσαν βαθιὰ μέσα τους καὶ ἀσπάστηκαν ὁλοθύμα τὴν ἀληθινὴ πίστη! Κάποιοι ὀρθόδοξοι θεολόγοι τοῦ 21ου μ. Χ. αἰώνα δὲν τὸ συνειδητοποιοῦν;.       Γιατί ὅμως γίνεται ὅλο αὐτό; Τὸ πιθανότερο, γιὰ νὰ φανοῦμε πολυπολιτισμικοὶ καὶ ἀνεκτικοί; Μὰ δὲν εἴχαμε ποτὲ πρόβλημα στὴ Ὀρθοδοξία μας μὲ τέτοια φαινόμενα. Τώρα ὅμως τί γίνεται; Ἀναγκάζουμε σὲ τελικὴ ἀνάλυση τοὺς χριστιανοὺς πλέον μαθητὲς νὰ μαθητεύουν στὶς ξένες θρησκεῖες ἀναγκαστικά, γιὰ νὰ μὴ φανοῦμε δῆθεν ρατσιστὲς στοὺς ἀλλοδαποὺς ποὺ κατοικοῦν στὴν χώρα μας, γινόμενοι ὅμως ἐμεῖς ρατσιστὲς στὴν ἴδια μας τὴ νέα γενιά..       Αὐτὸ καθαρὰ εἶναι ἕνα ἐπὶ πλέον σχέδιο ἁλώσεως τῆς Ὀρθοδοξίας «ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων», στὸ χῶρο τῆς μαθητιώσας νεολαίας, καὶ μάλιστα μὲ ἄκομψο καὶ ἀντιπαιδαγωγικὸ τρόπο, διότι τὸ παιδὶ πρέπει πρῶτα νὰ μάθει αὐτὰ ποὺ εἶναι κοντά του καὶ τὰ βλέπει στὸ σπίτι του καὶ τὰ ἀκούει ἀπὸ τοὺς γονεῖς του καὶ ἀπὸ τοὺς παπποῦδες του, καὶ μετά, θεωρητικὰ νὰ πληροφορηθεῖ, μὲ διαφορετικὴ βέβαια προσέγγιση, καὶ νὰ γνωρίσει κάποια ἄλλα θρησκεύματα, σὲ μεγαλύτερη τάξη. Εἶναι ἀνεπίτρεπτο νὰ προσπαθοῦμε νὰ δημιουργήσουμε, ἐτσιθελικὰ καὶ ἄκαιρα, βιώματα στὰ παιδιὰ τοῦ Δημοτικοῦ μὲ ἐπισκέψεις στὰ τζαμιὰ καὶ σὲ χάβρες ἰουδαίων, γιὰ νὰ τοὺς διευρύνουμε δῆθεν τοὺς θρησκευτικούς τους ὁρίζοντες κλπ..       Δηλαδὴ ποιὸς μπορεῖ νὰ εἶναι τελικὰ ὁ σκοπός; τὰ ἑλληνόπουλα νὰ μὴ εἶναι πλέον ὀρθόδοξα καὶ παιδιὰ τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ χώρα μας νὰ μὴ εἶναι πιὰ μία ὁμολογιακὴ Ὀρθόδοξη πατρίδα, ἀλλὰ «σώνει καὶ καλὰ» νὰ ἀρνηθοῦμε αὐτὸ ποὺ εἴμαστε. Καλὰ λένε μερικοὶ ὅτι ὁ βομβαρδισμὸς τῆς Σερβίας καὶ ἡ κατακλυσμιαία μετανάστευση στὴν Ἑλλάδα εἶχαν τὸν ἴδιο σκοπό: νὰ συναινέσουμε ἑκόντες – ἄκοντες στὸ θρησκευτικὸ ἀποχρωματισμό μας καὶ νὰ γίνουμε οὐδέτερες ὁμολογιακὰ δυτικὲς κοινωνίες..       Τώρα λοιπὸν μέσα στὴν Ἑλλάδα μὲ φόντο τοὺς μετανάστες καὶ τὶς ἐξ αὐτῶν δημιουργημένες θρησκευτικὲς μειονότητες δὲν ἀποκλείεται νὰ κληθοῦμε: νὰ ἀλλοιώσουμε τὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν, νὰ ἀποκαθηλώσουμε τὰ θρησκευτικὰ καὶ ἐθνικά μας σύμβολα, νὰ οὐδετεροποιήσουμε τὶς ἐθνικές μας ἐπετείους καὶ τὶς γιορτές μας, νὰ διαφοροποιήσουμε τὸ διαιτολόγιο καὶ τὶς συνήθειές μας σὲ δημόσιους χώρους, νὰ μὴ φορᾶμε σταυρό, γιὰ νὰ μὴ θίγονται οἱ ἀκάλεστοι ξένοι, τοὺς ὁποίους ναὶ ἀγαπήσαμε καὶ βοηθήσαμε, ἀλλὰ δὲν θὰ μᾶς ἀλλάξουν καὶ τὴν πίστη μας καὶ τὸν πολιτισμό μας..       Πολὺ καλὰ μίλησε ὁ Πρωθυπουργὸς τῆς Αὐστραλίας ἀναφερόμενος στοὺς ἐκεῖ μετανάστες πρὶν ἀπὸ καιρό: «σὲ ὅσους δὲν ἀρέσει ὁ τρόπος τῆς ζωῆς μας, (τῆς ἑλληνορθόδοξης ἐν προκειμένῳ γιὰ τὴν περίπτωσή μας), δὲν τοὺς κρατάει κανένας ἐδῶ μὲ τὸ ζόρι». Νέα Ἐποχή, θεωρία τῶν κλάδων καὶ πανθρησκεία στὴν Ἑλλάδα, δὲν θὰ περάσουν..       Ὁπωσδήποτε πρέπει νὰ ξεσηκωθοῦν οἱ Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες γονεῖς καὶ ἀνάδοχοι, οἱ δάσκαλοι καὶ οἱ Ἱερεῖς, καὶ νὰ διαμαρτυρηθοῦν ἐντονότατα. Τὸ θέμα δὲν εἶναι παρονυχίδα. Τὸ δίκαιο εἶναι μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Διδασκαλία. Τὸ Διοικητικὸ Ἐφετεῖο τῶν Χανίων ἐπιβάλλει δικαστικὰ πλέον – καὶ μὲ καταχωρημένες στὴν ἀπόφασή του σχετικὲς ἀπόψεις τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης – ὅτι τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν πρέπει νὰ εἶναι Ὁμολογιακὸ καὶ κάθε χώρα αὐτὸ τὸ κανονίζει μόνη της..       Ἐπίσης ὅλες σχεδὸν οἱ χῶρες τῆς Εὐρώπης ἔχουν ὁμολογιακὸ μάθημα Θρησκευτικῶν στὰ Σχολεῖα, πλὴν ἐλαχίστων ἐξαιρέσεων, καὶ στὸ ὁμολογιακὸ αὐτὸ μάθημα ἐπόπτης τῆς καλῆς προσφορᾶς του εἶναι ἡ ἐπικρατοῦσα θρησκεία, ἡ Ἐκκλησία. Γιατί ἀλήθεια τέτοια προδοσία ἐδῶ μέσα στὴ δική μας χώρα; Καὶ σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα δυστυχῶς!

.       Μήπως ὅμως ὑπάρχει καὶ κάποια ἄλλη παράμετρος; Ἐφ᾽ ὄσον γιὰ τὰ οἰκονομικὰ θέματα, (θὰ σκέφτονται οἱ πονηροὶ νόες τῆς παγκοσμιοποίησης), αὐτὴ δηλαδὴ τὴ γενοκτονία ποὺ γίνεται στὴν χώρα μας τὰ τελευταῖα δύο χρόνια,δὲν μιλᾶνε οἱ Ἕλληνες, ποὺ τόσο ἦταν ἐπιρρεπεῖς στὸ χρῆμα καὶ στὴν καλοπέραση μὲ τὴν εἴσοδό τους στὴν ΕΟΚ, τὴν ΕΕ καὶ τὴν Εὐρωζώνη, ἀσφαλῶς δὲ θὰ μιλήσουν καὶ γιὰ ἰδεολογικά, ἱστορικὰ καὶ θεολογικὰ- θρησκευτικὰ θέματα. Θὰ τοὺς πάρουμε καὶ τὴ γῆ, τὸν πλοῦτο τους καὶ τὴν ψυχή τους καὶ ξεμπερδέψαμε μ᾽ αὐτούς.

 

 πηγή

Διδάσκει θρησκευτικό συγκρητισμό;

Τί διδάσκει;

 Εὔλογη ἡ ἀπορία γιά τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν στίς τάξεις τοῦ Δημοτικοῦ καί ὄχι μόνο. Μπορεῖ νά ἰσχυριστεῖ κανείς ὅτι θά ἦταν προτιμότερο νά μήν ὑπάρχει ἐφόσον διδάσκει «ἕτερον εὐαγγέλιον». Διότι τί ἄλλο εἶναι αὐτό τό μάθημα πού συστήνει στό παιδί τῆς Στ' Δημοτικοῦ ὡς ἁγίους τόν Μωάμεθ, τόν Κομφούκιο, τόν Βούδα κ.ἄ. τοποθετώντας τους δίπλα στούς ἁγίους καί στούς μάρτυρες τῆς ὀρθοδόξου πίστεως;

Καί τί ἄλλο ἀπό τή θρησκευτική σύγχυση τοῦ μαθητῆ τῆς Γ΄ Δημοτικοῦ ἐπιδιώκει, ὅταν τοῦ γνωρίζει μαζί μέ τόν χριστιανικό ναό λεπτομερῶς τή συναγωγή, τό τζαμί καί τά σύμβολα διαφόρων θρησκειῶν; Τί ρόλο παίζει καί ποιόν σκοπό ἐξυπηρετεῖ ἕνα μάθημα πού ὄχι μόνο δέν μεταγγίζει ὀρθόδοξο χριστιανικό βίωμα ἀλλά καί προκαλεῖ σύγχυση καί εἰσάγει θρησκευτικό συγκρητισμό;

Απολύτρωσις, Δεκέμβριος  2012

πηγή

Μοναχός Μωυσής, "Η παιδεία νοσεί φοβερά. Η Ελλάδα είναι από καιρό στην εντατική."

πηγή

Γενικά, αλλά όχι αόριστα

Γράφει ο μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης

Είναι αλήθεια πως αρκετές φορές οι εντός των τειχών πόλεμοι είναι δριμύτεροι των εξωτερικών. Μάλιστα, η Ελλάδα έχασε σε πολέμους λόγω των εσωτερικών φατριών και παθών. Νοσήματα επάρσεως, διχοστασίας και φοβερής προδοσίας επιτέλεσαν έργο ανίερο. Ο Εφιάλτης, ο Ιούδας είναι πρόσωπα επαναλαμβανόμενα στην ιστορία. Η διχόνοια κατατρώει τα σπλάχνα του γένους μας. Οι εμφύλιοι πόλεμοι, με το χυμένο αδελφοκτόνο αίμα, ήταν οι πιο ισχυροί. Ο εντός των τειχών κίνδυνος δεν ανάβει κερί, δεν βαστά εικόνες και σημαία, δεν θυμιάζει, δεν κάνει σταυρό, δεν υπομένει. Τα άκρα της αριστεράς και της δεξιάς ενοχλούν επικίνδυνα. Η πρώτη αγωνιά για εξουσία και η δεύτερη για θόρυβο και ταραχές.

Το μέλλον του Ελληνισμού είναι αβέβαιο αλλά δεν καταλήγει εύκολα. Πιστεύουμε ότι ο Θεός θα ξαναβάλει το χέρι του.

Ένοχοι και συνένοχοι σε παρακμή παραφροσύνης συνεχίζουν το χορό, το τραγούδι και το φαγοπότι. Η αμετανοησία είναι αυτοκαταστροφική όδευση προς τον γκρεμό. Η Ελλάδα εκπορνεύεται. Θλίψη και ηττοπάθεια κυριαρχούν. Η εξυγίανση και η κάθαρση όνειρο απατηλό. "Ήρωες" θεατρίνοι, φαύλοι διεφθαρμένοι, αφυλάκιστοι. Τα εθνικά θέματα σε δεύτερη μοίρα. Ηθική σήψη δυστυχώς επικρατεί κι εκεί που δεν το περιμένεις. Γίνονται συνεχώς εκπτώσεις. Τα τουρκικά σίριαλ, λένε, πρώτα στη θεαματικότητα. Η παιδεία νοσεί φοβερά. Η ψευτοδιανόηση εκμεταλλεύεται λάθη. Η Ελλάδα είναι από καιρό στην εντατική. Η ελληνίδα λαλιά καθημερινά δολοφονείται. Ζόφος αποπροσανατολιστικός επικρατεί. Ένας βίαιος και θλιβερός εθνομηδενισμός.

Η βιασύνη για απόκτηση πολλού κει εύκολου χρήματος οδήγησε πολλούς σε μεγάλα λάθη. Η ανυπομονησία και η επιπολαιότητα πληρώνονται σκληρά. Ο πλουτισμός Ευρωπαίων τους οδήγησε σε ακρότητες. Η Ευρώπη αποχριστιανισμένη πλήρως. Το Βατικανό μετρά θύματα με ένα παραποιημένο ευαγγέλιο. Κακοποιήσεις και βιασμοί παιδιών αναίσχυντοι. Με έναν νεκρό Θεό κάποιοι αναζητητές καταφεύγουν στους δασκάλους της Άπω Ανατολής για μία εσωτερικευμενη ζωή. Περί τις δύο χιλιάδες προτεσταντικές παραφυάδες διεκδικούν ποίμνια. Η αποχριστιανισμός της Ευρώπης είναι σοβαρός και θα έχει ακόμη χειρότερες συνέπειες.

Γράφω υπερβολικά και πολύ υποκειμενικά; Γράφω γενικά, αλλά όχι αόριστα. Ο χώρος δεν επαρκεί για αναλύσεις. Λησμόνησε η Ευρώπη τις χριστιανικές της ρίζες και υποδέχεται τον ισλαμισμό. Φαίνεται πως η χριστιανική Ευρώπη αυτοκτονεί. Στη θέση χριστιανικών ναών ανυψώνονται τζαμιά. Δεν φερόμεθα κατά άλλων θρησκειών. Απλά υποστηρίζουμε τον Χριστιανισμό και την Ορθοδοξία. Δεν έχουμε ένα τέτοιο δικαίωμα; Κάποιοι προοδευτικοί θολοκουλτουριάδηδες βέβαια μας το αρνούνται. Δεν πειράζει. Τη δουλειά τους και τη δουλειά μας. Μαύρες σημαίες δεν θα σηκώσουμε ούτε θα κάψουμε εικόνες και σημαίες. Δεν θα βάλουμε κουκούλες ούτε θα κάψουμε ποτέ οχήματα και καταστήματα. Γενικά και όχι αόριστα κατέθεσα ξανά μερικές σκέψεις μου από αυτά που ακούμε και πολύ λυπούμαστε. Γράφουμε από πόνο και αγάπη. Ελπίζουμε στις αντιστάσεις των αδιάφθορων. Δεν είναι λίγοι. Δεν πρέπει συνέχεια να σιωπούν. Η πατρίδα μας έχει ανάγκη μεγάλη, γνήσια πνευματική ενίσχυση.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, 2/12/2012

«Κάτι ιερὸ καὶ άγιο προδίδεται»

«Κάτι ἱερὸ καὶ ἅγιο προδίδεται»

Ὁ Προηγούμενος τῆς σεβασμίας

 Ἱερᾶς Μονῆς Ἰβήρων τοῦ Ἁγίου Ὄρους

 ἀρχιμανδρίτης Βασίλειος Γοντικάκης, 

ὅταν μελέτησε τὸ περιεχόμενο τοῦ 

τελευταίου τεύχους τοῦ περιοδικοῦ

 «Κοινωνία» τῆς Πανελλήνιας Ἑνώσεως

 Θεολόγων, τὸ ἀφιερωμένο στὸ

 «νέο πρόγραμμα σπουδῶν στὰ θρησκευτικὰ

 Δημοτικοῦ - Γυμνασίου» 

(Ἀπρίλιος - Ἰούνιος 2012), συγκλονισμένος

 ἀπὸ τὴν ἐπιχειρούμενη μεταβολὴ

 τοῦ περιεχομένου τοῦ Μαθήματος 

τῶν Θρησκευτικῶν, ἀπηύθυνε στὶς 8 Ὀκτωβρίουἐπιστολὴ πόνου 

 ἀγωνίας πρὸς τὴν Ἱερὰ Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

Ὁ γνωστὸς σὲ ὅλο τὸν ὀρθόδοξο κόσμο ἀρχιμανδρίτης Βασίλειος 

γράφει μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ ἑξῆς: «Διερχόμενος τὸ περιεχόμενο

 τοῦ τεύχους ἔνοιωσα μέσα μου μία ἔντονη ἀντίδραση. 

Ἔνοιωσα ὅτι κάτι ἱερὸ καὶ ἅγιο προδίδεται ἀπὸ τὸ κεφάλαιο

 τῆς Πίστεώς μας, κάτι ποὺ τόχει ἀνάγ κη ὁ ἄνθρωπος ὁποιασδήποτε

 θρησκευτικῆς παραδόσεως.

...Εἶναι ἀντιπαιδαγωγικὸ καὶ ἀπάνθρωπο νὰ θέλουν νὰ θρέψουν 

τὴν ψυχὴ τοῦ μικροῦ παιδιοῦ μὲ πληροφορίες θρησκευτικῶν 

ἀπόψεων καὶ διαπληκτισμῶν, τὴ στιγμὴ ποὺ αὐτὸ τὸ τρυφερὸ

 πλάσμα ζητᾶ τὸ γάλα τοῦ ἡρωισμοῦ τῆς ἀγάπης, ποὺ

 εἶναι ἡ προϋπόθεση τῆς ζωῆς καὶ τὸ διαθέτει πλούσια ἡ

 Μητέρα Ἐκκλησία... στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δὲν 

λατρεύομε κάποια δοξασία. Ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ ζοῦμε 

εἶναι θεοφάνεια: ἡ φανέρωση τῆς ἀλήθειας ὅτι ὁ Θεὸς

 εἶναι ἀγάπη...

Ἐὰν δώσωμε πραγματικὰ ὀρθόδοξη ἀγωγή, ἑτοιμάζομε 

ἀνθρώπους ὁλοκληρωμένους πνευματικὰ ποὺ ὄχι μόνο

 μποροῦν νὰ ζήσουν ἄνετα μέσα σὲ πολυπολιτισμικὰ 

περιβάλλοντα τοῦ καιροῦ μας, ἀλλὰ νὰ δεχθοῦν τὶς ὅποιες 

 δυσκολίες ὡς εὐλογίες. Κατὰ τὴ ρῆσι τοῦ  Ἀποστόλου: 

‘‘Χαίρω ἐν τοῖς παθήμασί μου’’... Οἱ ἄνθρωποι ποὺ μαθαίνουν 

ἁπλῶς λόγια ἀγάπης καὶ τὶς διάφορες ἀπόψεις τῶν

 θρησκευτικῶν δοξασιῶν, δὲν προσφέρουν ζωὴ οὔτε 

μορφώνουν τὸν νέο ἄνθρωπο, ἀλλὰ δημιουργοῦν τὴ 

σύγχυσι μιᾶς στείρας πολυμάθειας.

Φτωχαίνομε καὶ εὐτελίζομε τὸ μυστήριο τῆς

 ζωῆς ποὺ μᾶς δόθηκε, ἐνῶ ὀφείλομε νὰ τὸ

 κοινοποιήσωμε ἀπαραχάρακτο στὰ παιδιὰ ὅλου 

τοῦ κόσμου ποὺ βασανίζονται. Ἡ ἀγάπη εἶναι τὸ 

ὀξυγόνο τῆς ζωῆς.

Σήμερα ποὺ ὅλος ὁ κόσμος ἔγινε μιὰ ταραγμένη γειτονιὰ 

καὶ γίνεται λόγος γιὰ ἐπανευαγγελισμὸ τῆς Εὐρώπης εἶναι

 ὁ καιρὸς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ θεολογίας».

«Κάτι ἱερὸ καὶ ἅγιο προδίδεται»! Συγκλονιστικὸς λόγος.

Ἀλήθεια οὔτε αὐτὴ τὴν ἐναγώνια φωνὴ οὔτε τὶς τόσες

 ἐπίσης ἐναγώνιες παρεμβάσεις, ποὺ διατυπώνουν μὲ 

πόνο ἀλλὰ καὶ νηφαλιότητα τὴν ἀγωνία τους γιὰ

 τὴν πρωτοφανὴ ἐκτροπὴ τοῦ Μαθήματος τῶν

 Θρησκευτικῶν μὲ τὸ Νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν, 

θὰ ἀκούσουν οἱ συντάκτες του; Δὲν θὰ ἀντιληφθοῦν

 ἐπιτέλους ὅτι ἔχουν κάνει ἐπικίνδυνο λάθος;

Καὶ ἡ Ἱερὰ Σύνοδος, πρὸς τὴν ὁποία μὲ

 βαθύτατο σεβασμὸ ἀπευθύνθηκε ὁ Πανοσιολογιώτατος,

 δὲν θὰ ἐνεργήσει ἀναλόγως πρὶν νὰ εἶναι ἀργά;

«Ο ΣΩΤΗΡ» 15-11-2012

πηγή

Η ΕΥΑΛΩΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΗΣ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Παπαευσταθίου Μαρία, Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Ν. Θεσπρωτίας

Ο τρόπος εκφοράς της γλώσσας στο μάθημα της ιστορίας Β΄ Γυμνασίου, που επονομάζεται «Μεσαιωνική και Νεότερη», συναρτάται με το σκοπό της συγγραφής, αλλά και με τον τρόπο σκέψης των συγγραφέων¹ της και αποβλέπει στη διαμόρφωση ενός τρόπου θέασής της από το μαθητή.

Μια σημειολογική ανάλυση του λόγου του εγχειριδίου είναι διαφωτιστική του περιεχομένου. Το «σημαίνον» καθορίζει το «σημαινόμενο» και καθορίζεται από αυτό.

Αν θέλεις να παρατηρήσεις σημειολογικά π.χ. μια φωτογραφία, θα προσέξεις την εστίαση του φωτογράφου, τα σκοτεινά και τα φωτεινά μέρη της εικόνας που εκείνος επιθυμεί να εμφανίσει. Ομοίως μελετάται και απασχολεί τους πωλητές η θέση που καταλαμβάνουν στη βιτρίνα τα προς πώλησιν αντικείμενα του καταστήματος ώστε να προσελκύσουν αναλόγως την προσοχή των καταναλωτών.

Η παιδεία, όμως, είναι χώρος που επιδέχεται σημειωτική οπτική;

Η  Παιδεία ως  βασική συνιστώσα στη σύνθεση και προαγωγή μιας κοινωνίας  παρέχει την ευκαιρία στον άνθρωπο να συνειδητοποιήσει την ύπαρξή του και διαμέσου της συλλογικότητας να σηματοδοτήσει, να διαφοροποιήσει και να εξυψώσει την κοινωνία στην οποία ανήκει ².

 Τίθεται επιτακτικό το ζήτημα του σκοπού της εκπαίδευσης, της Φιλοσοφίας της Παιδείας³. Τα γλωσσικά μαθήματα και ιδιαίτερα η Ιστορία⁴, άπτονται αυτής της παραμέτρου, η οποία  αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για οποιαδήποτε περαιτέρω έρευνα και διδακτική πράξη και σχετίζονται με το θεμελιώδες ερώτημα: Τι είδους άνθρωπο θέλουμε να διαμορφώσουμε;

Yπ’ αυτή την οπτική μελετώντας το βιβλίο Ιστορίας της Β΄ Γυμνασίου παρατηρούμε ότι  αρχίζει απότομα, (κεφ. Α^΄) χωρίς καμία εισαγωγή, με την παράγραφο: «Βυζάντιο ονομάζεται το χριστιανικό κράτος της ελληνορωμαϊκής Ανατολής που αναδύθηκε μέσα από τους κόλπους του Ρωμαϊκού κράτους. Οι όροι Βυζάντιο και Βυζαντινοί είναι μεταγενέστεροι. Οι κάτοικοι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αυτοπροσδιορίζονταν με ονομασίες που δηλώνουν τη ρωμαϊκή προέλευση του κράτους (Ρωμαίοι, Ρωμιοί, Ρωμανία, Πολιτεία/ Κράτος Ρωμαίων)» (σελ. 6).

Παρατηρείται εξαρχής ένας υπερτονισμός του όρου «Ρωμαίος» και «ρωμαϊκός», o οποίoς  θα συνεχιστεί σ’ όλο το βιβλίο, συνιστώντας, όπως θα δούμε,  μια υπερβολή που προβληματίζει.

Το Βυζάντιο δεν αναδύθηκε από τους κόλπους του Ρωμαϊκού Κράτους, γιατί αυτό σημαίνει ότι γεννήθηκε από τη Ρώμη⁵. Αυτή η Αυτοκρατορία, λοιπόν, η Ανατολική, που ακμάζει από τον 3^ο αιώνα μ.Χ. προϋπήρχε ως αυτοκρατορία του Μ. Αλεξάνδρου και των διαδόχων της Ελληνιστικής εποχής, την οποία κατέκτησε η Ρώμη. Δε γίνεται κανένας λόγος για την παρακμή της Ρώμης που έφερε και την εσωτερική και την εξωτερική της διάλυση για τα αίτια της παρακμής (τη διαφθορά, τους χρεωμένους αγρότες, τα «λατιφούντια», «τους δημοσιώνες», τον εξαθλιωμένο λαό της Ρώμης με τη χαμένη πολιτική συνείδηση και την εξαγορά της ψήφου, τους πολυετείς εμφυλίους πολέμους…) αντικείμενο ξεχωριστού μαθήματος σε άλλες χρονιές, ώστε να εξηγηθεί η αδυναμία της Ρώμης να συνεχίσει να ζει. Δε γίνεται κανένας λόγος για τις συνέπειες των ρωμαϊκών κατακτήσεων, σαν να προέκυψαν όλα αυτόματα, φυσικά και αβίαστα.

 Μια απαραίτητη παράλληλη έρευνα στο βιβλίο της ιστορίας της Α΄ Γυμνασίου⁶ επιβεβαιώνει την αίσθηση του υπεραπλουστευτικού και του «δια μαγείας». Εκεί γίνεται λόγος για ελευθερία στη «διακίνηση ανθρώπων και ιδεών», «θρησκευτικών πεποιθήσεων» και τρόπων και στο «σεβασμό της προσωπικότητας»(!) Γενικώς δίνεται η εντύπωση μιας παραδείσιας κατάστασης στην PAX ROMANA που θα εθλίβετο κανείς αν τελείωνε ποτέ… (Αρχαία Ιστορία Α΄ Γυμνασίου , σελ. 138-139). Απουσιάζει η- επιστημονική- αναφορά στη Ρώμη ως μικρό αγροτικό κράτος που επεκτάθηκε χάρη στους κατακτητικούς πολέμους. Αντιθέτως, τονίζεται ότι την εποχή που ο «ελληνικός κόσμος σπαράσσεται από έριδες και συγκρούσεις», στην ιταλική χερσόνησο ο «αντίστοιχος ιταλικός σταδιακά ενοποιείται και γίνεται η Ρώμη σε μικρό χρονικό διάστημα κοσμοκράτειρα». Με συνοπτικές διαδικασίες, σε δύο μόλις σελίδες (123,124) ο συγγραφέας, και άρα ο μαθητής, «ξεμπερδεύει» με την ύλη πενήντα (50), τουλάχιστον, σελίδων του προηγουμένου βιβλίου που διδασκόταν στην Β’ Γυμνασίου⁷ , ώστε  να επιτυγχάνεται η συνέχεια μεταξύ Ρωμαϊκής και Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και να ενοποιείται η γνώση στο μυαλό των μαθητών.

Στην πραγματικότητα «το ρωμαϊκό κράτος ήταν τυπικά ενιαίο, το αποτελούσαν ουσιαστικά δύο τμήματα διαφορετικά στον πολιτιστικό τομέα, στις παραδόσεις και στον τρόπο ζωής. Το δυτικό, λατινικό ή εκλατινισμένο και το ανατολικό, ελληνικό ή εξελληνισμένο», επεσήμαινε το προηγούμενο βιβλίο.

Ούτε μια αναφορά δεν γίνεται στην οικουμενικότητα της Κοινής ελληνικής, και της ελληνικής παιδείας, που καύχημα είχε κάθε Ρωμαίος ή Σύρος ή Ασιάτης να την αποκτήσει. Υποτίμηση, νομίζουμε, συνιστά η συρρίκνωση και η διαστρέβλωση.

Και ο μέγας διωγμός, ο Διοκλητιανός, ο Νέρων, η ανεξιθρησκία;  Παραλείπονται. Μια μικρή αναφορά γίνεται μόνο στο βιβλίο της Α΄ Γυμνασίου.

Οι πηγές που παρατίθενται είναι κάπως ανεξήγητα επιλεγμένες. Συμβαίνει να φωτίζουν κάποια «θετικά» σημεία των Ρωμαίων (ειρήνη) και «αρνητικά» των Ελλήνων (έριδες).  Ως και για την πυρπόληση της Ρώμης δεν ενοχοποιείται καθαρά ο Νέρων, όπως είναι γνωστό και το παραδίδει ο Δίων ο Κάσσιος στη «Ρωμαϊκή Ιστορία», (Επιτομή 1 ΧΙΙ βιβλίο, 16-17, βλ. σελ. 67 προηγούμενου βιβλίου), αλλά οι Χριστιανοί (βλ. Αρχαία Ιστορία Α΄ Γυμνασίου  σελ.143).

Μια μικρή παράγραφος για τους «διωγμούς» αναφέρει ότι οι Χριστιανοί τελούσαν μυστικά τις λατρευτικές εκδηλώσεις τους, για να αποφύγουν την επαφή με τους οπαδούς της αρχαίας θρησκείας(!) σαν από  κάποια παραξενιά, όχι γιατί διώκονταν.

Συνεπώς, αυτή η απαραίτητη σύνδεση της Βυζαντινής με τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία λείπει παντελώς, με αποτέλεσμα να δημιουργείται  ένα τεράστιο κενό στο μυαλό των παιδιών καθώς  δεν γνωρίζουν  τι να εντάξουν πού, για να κατορθώσουν να μάθουν.

Ο σχολιασμός της συνέχειας του κειμένου – εισαγωγή «οι όροι Βυζάντιο και βυζαντινός είναι μεταγενέστεροι» είναι ,μάλλον, ανακριβής  έως γενικόλογος. Και αυτό γιατί δε γίνεται συνειρμικά η σύνδεση με την αρχαία πόλη του Βυζαντίου, που έχτισε εκεί ο οικιστής Βύζαντας τον 7^ο   αιώνα π.Χ. και στην οποία κάνει ο Ηρόδοτος θαυμάσια αναφορά, («Ιστορίαι», Δ’, 144)- από την οποία διαφαίνεται ότι  η λέξη είναι πολύ προγενέστερη και της Ρωμαϊκής και της αρχαίας Ιστορίας-και στο οποίο Βυζάντιο μετέφερε ο Κωνσταντίνος τη νέα πρωτεύουσα. Δεν ονομάζονταν, βέβαια, Βυζαντινοί, αλλά αυτή είναι η ελάχιστη συμφωνία κάθε ορισμού, ως «ονομάτων επίσκεψις», για να γνωρίζουμε γιατί μιλάμε. 

Στον τίτλο του  Α΄ κεφαλαίου «Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη», και όχι στην Κωνσταντινούπολη, το παράθεμα-πηγή  δίνεται από το ρώσικο χρονικό του Νέστορα Ισκεντέρη και στην επόμενη σελίδα  παρατίθεται  πολύ μεγάλη απεικόνιση της Κωνσταντινούπολης  από το «Βιβλίο της Εκστρατείας του Σουλεϊμάν» (σελ. 7-8).

Ο Κωνσταντίνος είναι «ο μεγάλος ηγέτης που για να ανορθώσει το κράτος που κλονιζόταν ,πήρε τα ακόλουθα μέτρα:

• Ίδρυσε ένα νέο διοικητικό κέντρο στην Ανατολή.
• Αναγνώρισε το δικαίωμα άσκησης της χριστιανικής λατρείας.
• Καθιέρωσε στη διοίκηση τη διάκριση της πολιτικής από τη στρατιωτική εξουσία.
• Έκοψε και έθεσε σε κυκλοφορία ένα πολύ σταθερό χρυσό νόμισμα.»

Έτσι άχρωμα, άοσμα, ανεξήγητα! H  εύλογη απορία : «γιατί κλονιζόταν το κράτος;» παραμένει αιωρούμενη.   

Ο τρόπος που γίνεται αναφορά στη νέα θρησκεία (και σ’ αυτό το βιβλίο, όπως και στης Α΄ Γυμνασίου) πραγματοποιείται  με τη φράση «οι οπαδοί του Χριστιανισμού» που «συγκροτούσαν τη δυναμικότερη πληθυσμιακή ομάδα της Ανατολής»(σελ. 8).Πώς άραγε; κι έτσι ξαφνικά; «Η νέα αυτή θρησκεία φαινόταν ότι μπορούσε να αποκαταστήσει την κλονισμένη ενότητα του Ρωμαϊκού κράτους». (Αλλά ποιό ρωμαϊκό, αυτό δεν την κατεδίωξε;)

Ο Κωνσταντίνος δεν αποκαλείται ποτέ Μέγας, δε γίνεται καμιά αναφορά στην ενίσχυση της Χριστιανικής Εκκλησίας, αλλά στο «συγκρητισμό» της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (ερώτηση 3, σελ.9).

Και ενώ έχουμε τελειώσει με τη Ρώμη, στην αμέσως επόμενη σελίδα ,στο κεφ. «Εξελίξεις ως τις αρχές του 6^ου αι.» επανέρχεται με τη φράση «κατά τον 4^ο και 5^ο αι. μ.Χ. η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία εξακολουθούσε να είναι ένα μεσογειακό κράτος». Και σαν να μην έχει αλλάξει ο προσανατολισμός και να μην έχει ξεκινήσει άλλη πορεία με κέντρο το ελληνικό στοιχείο, το σημείο αναφοράς μοιάζει να είναι συνέχεια η Ρώμη. Οι αυτοκράτορες που απλώς «είχαν την έδρα τους στην Κωνσταντινούπολη», προσπαθούσαν να τονώσουν την οικονομία και να λύσουν τα πολιτικά προβλήματα της εποχής τους. (σελ. 10).

Εκτιμούμε ως ιστορικά αδόκιμο ή ύποπτα απλουστευτικό αυτόν  τον  τρόπο σκέψεως καθώς φαίνεται  αποσιωπητικός και … σύγχρονα αναχρονιστικός, αφού χρησιμοποιεί όρους σύγχρονους, δύσκολους ή ακατανόηους  για τα παιδιά, όπως «παρεμβατική πολιτική», «εκχρηματισμένη οικονομία», «γερμανικό πρόβλημα», «αντιγερμανικό κόμμα» (σελ. 10-11).

Λέμε ότι η σιωπή είναι συνενοχή. Κι εδώ η αποσιώπηση είναι ενοχή;

Ό,τι συγκροτεί τη φυσιογνωμία του Βυζαντίου αποσιωπάται , παραλείπεται και αλλοιώνεται. Οι τρεις πυλώνες του, η ρωμαϊκή παράδοση, το ελληνικό περιβάλλον, ο πολιτισμός και η χριστιανική πίστη (βλ. σελ. 90 προηγούμενου βιβλίου), που συγκροτούσαν τον ελληνικό και χριστιανικό του χαρακτήρα διασαλεύονται «καίρια», σχεδόν γκρεμίζονται. Ενώ η «ρωμαϊκή παράδοση είχε περιοριστεί σε νεκρούς τύπους και ονόματα», στο βιβλίο της Β΄Γυμνασίου ανασταίνεται, επανέρχεται σε κάθε ευκαιρία, με κάθε τρόπο(βλ. παράθεμα σελ. 11, Συνέσιος, Λόγος περί βασιλείας).

Αντίθετα, γίνεται αρκετή αναφορά στη στάση των Χριστιανών ως αρνητική («φανατικοί» και «ακραίοι», «κύμα βίας») απέναντι στα αρχαία μνημεία της εποχής του Θεοδοσίου, για «ανθρώπινα θύματα» (σελ.14) (μοιάζει με ορολογία τηλεοπτικού ρεπορτάζ)⁸. Σε παράσταση μωσαϊκού με σκηνή θυσίας στην Αντιόχεια (σελ.15), δίνεται ιδιαίτερος χώρος για να παρατηρηθεί ότι ο «Ιουλιανός εδώ δοκίμασε πικρές απογοητεύσεις ιδιαίτερα όταν επιχείρησε να τελέσει θυσία ζώου στο ναό του Απόλλωνα στο ειδυλλιακό προάστιο Δάφνη». Πρόκειται για μια… μεμπτή, σε σχέση με το τι έχει παραλειφθεί, λεπτομέρεια. Η ύπαρξη και μόνο ενός επιθέτου σε επιτονισμό  φαντάζει κραυγαλέος πλεονασμός αν συγκριθεί με την  στέρησή τους σε πάρα πολλά άλλα σημεία, όπου  θεωρείται απαραίτητη η ύπαρξή τους.

Στη σελ.10 εντοπίζουμε ορθογραφικό λάθος: «Από το δρόμο της Ερυθράς έλληνες και σύροι έμποροι μετέφεραν προϊόντα», με μικρό  έψιλον και σίγμα τα αρχικά των δύο εθνικών ονομάτων. Αυτό παρατηρείται και σε άλλες τέσσερις σελίδες για τα ίδια ονόματα.

Στο κεφ.3, «Η  πάλη της Ορθοδοξίας με τις αιρέσεις και την αρχαία θρησκεία», τα ονόματα των Πατέρων της Εκκλησίας αναφέρονται απλώς σε παρένθεση και μόνο ως εκπρόσωποι της «χριστιανικής διανόησης» (σελ.14). Κανένας επιτονισμός, όπως, αντίθετα, συμβαίνει με τις αιρέσεις.

Δύο παραθέματα επικίνδυνα  για τη σύγχυση των παιδιών (σελ. 13-14) . Το πρώτο από το ΘεοδοσιανόKώδικα. Δίνεται η διαταγή του Θεοδοσίου για τους αιρετικούς, στην οποία  για να αποκόψει τις αιρετικές δοξασίες από το ορθόν του δόγματος και το «καθόλου» της Ορθοδοξίας, καθιερώνει τον όρο «καθολικός χριστιανός»: «Διατάζουμε λοιπόν όλοι όσοι ακολουθούν αυτό το νόμο να αποκαλούνται καθολικοί χριστιανοί (έντονα στοιχεία). Αμέσως, σε αγκύλη, ακολουθεί σημείωση επεξηγηματική του όρου «καθολικός», που ξαναδίνεται με έντονα στοιχεία σε κίνηση πλεονασμού: «Ο όρος καθολικός δηλώνει τους χριστιανούς που δέχονται τις αποφάσεις των συνόδων και αντιτίθενται στις αιρέσεις». Η εξήγηση έπρεπε μάλλον να στραφεί στην ετυμολογία του όρου καθώς και στον τρόπο και το χρόνο της απόφασης. Αντ’ αυτού χρησιμοποιείται ο ενεστώτας («δηλώνει») που παραπέμπει οπωσδήποτε στον καθολικισμό και θα δημιουργήσει σύγχυση στα παιδιά.

Αντίθετα, το παράθεμα της αμέσως επόμενης σελίδας (14), χρησιμοποιεί επίσης παραποιημένα τον όρο «Ορθοδοξία», αφού ακούγεται από τα χείλη ενός Μονοφυσίτη(όρος, ο οποίος, επίσης επεξηγείται, μόνο που εδώ δεν υπάρχουν έντονα στοιχεία),ο οποίος μονοφυσίτης υποστηρίζει: «Για το λόγο αυτό, ο Θεός της εκδίκησης…βλέποντας τη σκληρότητα των Ρωμαίων (πάλι οι Ρωμαίοι στον 6^ο και 7^ο αι. αν και υπονοούνται οι Βυζαντινοί) έφερε από το νότο τους γιους του Ισμαήλ (Άραβες) για να μας ελευθερώσει από την κακία, την οργή και τον σκληρό φανατισμό των Ρωμαίων εναντίον μας».(Μιχαήλ ο Σύρος ΙΙ/2,412-413,C.Μango,Βυζάντιο,118.)

Και ότι επιδιώκεται η έμφαση στους όρους «καθολικός» και «ορθόδοξος» καταδεικνύεται από την ερώτηση  2 σελ. 15, όπου θα δοθεί αφορμή για συζήτηση για να ξεκαθαριστεί η σύγχυση ή για να… συνεχιστεί, ενώ έχουν παραληφθεί τα ουσιώδη των αιρέσεων.

Η εποχή του Ιουστινιανού που δεσπόζει στον 6^ο αι. και χρειαζόταν περισσότερες από τριάντα σελίδες στο παλιό βιβλίο για να φωτιστεί κάπως από του μαθητές (προηγούμενο βιβλίο σελ. 106-­139), «εξαντλείται» σε 2 σελίδες (!!!). Στην αναλογία αυτή, για τη «Στάση του Νίκα»(με Ν κεφαλαίο;) δίνονται τρεις γραμμές μιας στήλης, αλλά στην «θρησκευτική του πολιτική», οκτώ, γιατί εκεί πρέπει να «χωρέσει» η προσπάθεια του Ιουστινιανού να «επιβάλει» την Ορθοδοξία σε όλη την έκταση της αυτοκρατορίας, η «καταδίωξη των οπαδών των αιρέσεων και της αρχαίας θρησκείας» και το ότι «ανέστειλε τη λειτουργία της Νεοπλατωνικής Ακαδημίας» (έντονα στοιχεία στο βιβλίο, σελ. 16) στην Αθήνα (το 529). Η δε διάδοση του Χριστιανισμού γινόταν « με κάθε μέσο». Τί μπορεί να συμπεράνει το παιδί για τη μοναδική αυτή φυσιογνωμία του Βυζαντίου, ύστερα από αυτή την έκφραση, ιδίως όταν η πρώτη παράγραφος για τον Ιουστινιανό λέει ότι ήταν «ο ηγέτης που το πολιτικό του πρόγραμμα» ήταν «ένα κράτος», «μια εκκλησία», «μια νομοθεσία». Κάτι σαν δικτατορία μας ακούγεται! Κανένας λόγος δε γίνεται για τα χαρίσματα του Ιουστινιανού. Ούτε λόγος για το χαλκέντερο του χαρακτήρα του για το εργατικό και το πιστό συνάμα, το οποίο του υπαγόρευε να συμπεριφέρεται στον εαυτό του με τόση ασκητικότητα, σαν κι αυτή που περιέγραφε ο Προκόπιος στο απόσπασμα που περιείχε το προηγούμενο βιβλίο (σελ. 146, Προκόπιος, Κτίσματα, Ι, VII 7-9 ⁹

Αυτή είναι όμως η πνευματικότητα του Βυζαντίου¹⁰;Γιατί  κρύβεται από τα μάτια των παιδιών;

Σημειολογία της αναφοράς στους νόμους: Με έντονα στοιχεία αναφέρεται μόνο ο «Ιουστινιάνειος κώδικας» και όχι ο «Πανδέκτης» ή οι «Εισηγήσεις» και βεβαίως όχι οι «Νεαρές», στις οποίες αφιερώνεται μια επεξηγηματική γραμμή ότι γράφτηκαν «στα ελληνικά οι περισσότερες», αλλά, όχι για «να τις καταλαβαίνει ο κόσμος», όπως λέει η ίδια η «Νεαρά» (VII, ΙΓ σελ..149 προηγούμενου βιβλίου), αλλά «γιατί οι υπήκοοι του ανατολικού τμήματος, κυρίως, δεν κατανοούσαν τη λατινική». Και άλλη παραβίαση της ιστορικής ακρίβειας.

Ο Ηράκλειος έχει συμπιεστεί μέχρις εξαφανίσεως του ιδίου και της πολιορκίας της Πόλεως από του Αβάρους. Αν δε δοθεί άλλη ευκαιρία τα παιδιά, ποτέ δε θα μάθουν για την θαυμαστή εκείνη νίκη με τον πατριάρχη Σέργιο και το «Τη Υπερμάχω».

Ας ρίξουμε μια ματιά στο τί λέει το βιβλίο του καθηγητή για τις Πηγές:(Β.τ.Κ. σελ.15).

«Κατά την έρευνα των πηγών οι μαθητές εμπλέκονται σε μια σειρά διαδικασιών έρευνας και ελέγχου της αξιοπιστίας των πηγών, αναζήτησης των αιτίων και κινήτρων, ερμηνείας, διερεύνησης της αλήθειας και της αντικειμενικότητας . Τα στοιχεία αυτά συνιστούν μια ουσιαστική πρόκληση προς τη σκέψη των μαθητών και μεταβάλλουν την πρόσκτηση της ιστορικής γνώσης σε πραγματικό πνευματικό αγώνισμα».

 Και ποιος διαφωνεί; Αρκεί να τους δίνουμε πηγές που πληροφορούν από πολλές μεριές κι όχι από μια, συνεχώς αρνητική και στη συνέχεια να τους καλούμε σε αντικειμενική στάση.  Η κριτική ματιά του παιδιού, αν ήταν δυνατόν να υπάρξει, γιατί είναι δύσκολο από ψυχοπαιδαγωγική άποψη να αναπτυχθεί πλήρως σ’ αυτή την ηλικία, το τονίζουν οι επιστήμονες¹¹, θα υπαγορευόταν από την εξής επιθυμία: «πείτε μας την αλήθεια για να την κρίνουμε». «Φωτίστε το όλο γεγονός για να το δούμε». Με τα γεγονότα στο σκοτάδι δε νοείται ιστορία, αλλά σκότος ψηλαφητό. Και εκεί, στο σκοτάδι, εσύ είναι σαν  να λες στο παιδί να …κεντήσει!

Κι αφού γνωρίζουμε ότι οι «μαθητές κατανοούν ευχερέστερα τις άμεσες πηγές»  (Β. τ. Κ. σελ. 15) γιατί τους παραθέτουμε στην Α΄ και Β΄ Γυμνασίου γραπτές, εξειδικευμένες και δυσνόητες πηγές και όχι αρχαιολογικά ευρήματα, νομίσματα, επιγραφές, εικόνες, ψηφιδωτά, αγιογραφίες …, που μιλούν από μόνα τους;

Στην παράγραφο «οδηγίες για τα εποπτικά μέσα» (Β. τ. Κ. σελ.16) γίνεται παραδεκτό ότι  αυτά παίζουν μεγάλο ρόλο για τη διδασκαλία της ιστορίας, η «οποία παρουσιάζει όχι μόνο διδακτικά, αλλά και τα εγγενή με την ιστορική επιστήμη γνωσιολογικά ερμηνευτικά και ιδεολογικά προβλήματα».

Είναι μια παραδοχή που πρέπει να την έχει υπόψιν του ο εκπαιδευτικός. Μιας και είναι γνωστό ότι «της ιστορίας αναιρεθείσης της αληθείας, το καταλειπόμενον ανωφελές γίνεται διήγημα», κατά τον Πολύβιο. (Ιστορία 14, 4-7)

Στην παράγραφο «Χρόνοι και Τόποι» το Βιβλίο του Καθηγητή (σελ.17) μας υπενθυμίζει ότι «είναι αυτονόητο να τονίζεται αυτή η διάσταση» αφού «ο μαθητής συνειδητοποιεί το ιστορικό παρελθόν και μπορεί να εντάξει τα γεγονότα σε οργανικά σύνολα». Στην πραγματικότητα, όμως, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Και να μην νομίσουν οι μαθητές ότι η Ιστορία είναι ευθύγραμμη από την αποστέωση που τη διακρίνει, προτείνεται στους εκπαιδευτικούς να τους «τη σχεδιάσουν με γραφήματα για τα ιστορικά γεγονότα, αλλά και για τα γεγονότα της καθημερινότητας» και γι’ αυτό δίνεται ως παράδειγμα το «ημερήσιο γράφημα χρηματιστηρίου»(!) (Β.τ.Κ. σελ. 17).

Η δε διάσταση του χώρου είναι εκ των ων ουκ άνευ, αφού για να καταλάβουν οι μαθητές τους παρέχεται ένα καθόλου αισιόδοξο, διαστημικό παράδειγμα που κάνει «αυτονόητη» (;) τη χρήση του χάρτη. «Ακόμα και αν στο μέλλον ανθρώπινες κοινωνίες θα ζήσουν μακριά από τη γη (!) σε κάποιο διαστημικό σταθμό , σε κάποιο διαστημόπλοιο ή σε άλλο πλανήτη (!) θα έχουν και αυτές ως ιστορικό χώρο τον αντίστοιχο τόπο επιβίωσης και δράσης τους!». Πρέπει να προσέχουμε τι λέμε στα παιδιά. Η ευθύνη μας απέναντι στις εύπλαστες παιδικές ψυχές, ιδιαίτερα στην εφηβεία, επιτάσσει μια μάλλον ήπια και όχι «τρομακτική» διδασκαλία, αν θέλουμε να ωφελούνται και όχι να αγωνιούν.

Η συνεχής επανάληψη του όρου «Ρωμαίος» και σε προχωρημένη περίοδο του Βυζαντίου καθιστά τους συγγραφείς… Ρωμαϊκότερους των Ρωμαίων! Αφού συνεχίζει να υπάρχει πρόβλημα συνεννόησης, σε ποιους αναφέρονται. Παρατίθενται διαρκώς πηγές αραβικές και, συνεπώς, η δική τους θεώρηση. Η άλλη θεώρηση που είναι; Οι Βυζαντινές πηγές παραθεωρούνται; Τα παιδιά αφήνονται σε αυτή τη μονομέρεια. Έτσι καλλιεργείται η κριτική σκέψη;

Παράλληλα παρατηρείται άνιση κατανομή του εναπομείναντος χώρου του βιβλίου, ως προς την παράθεση του εικονογραφικού και εποπτικού υλικού: εικόνες , χάρτες, σχεδιαγράμματα αριθμούνται  υπέρ μιας πλαστής ρωμαϊκής κυριαρχίας και στη συνέχεια, της φραγκικής-δυτικής, σλαβικής, βουλγαρικής και ισλαμικής υπεροχής.

❖Στη σελίδα 22 υπάρχει τεράστιο γράφημα με σλαβικά και αλβανικά τοπωνύμια στην Ελλάδα. Σλαβικό αγγείο, άσχετο χωροχρονικά και αισθητικά, καταλαμβάνει χώρο μεγαλύτερο από την  Αγία Σοφία.

❖Ένας τεράστιος χάρτης μισής σελίδας του ανύπαρκτου  σε εκείνη την περίοδο «βουλγαρικού κράτους», φιγουράρει στη σελίδα 25. Σε σύγκριση π.χ. με το χάρτη της περιόδου Ιουστινιανού (σελ.17),  είναι τουλάχιστον τριπλάσιος.

❖ Ο χάρτης με τις αραβικές κτήσεις κατέχει τη μισή σελίδα 27.

❖ Το ψηφιδωτό από το τέμενος της Δαμασκού καταλαμβάνει περισσότερο από μισή σελίδα, τη στιγμή που δεν παρατίθεται ούτε ένα ψηφιδωτό από την Αγία Σοφία, ούτε από άλλη Βυζαντινή εκκλησία.

❖  Το ψηφιδωτό που συνδυάζει δένδρα με κτίσματα διαφόρων τύπων (!)   αντλείται πάλι από το μεγάλο τέμενος της Δαμασκού (σελ. 30). Και η λεζάντα: «Ιδρύθηκε από το χαλίφη (!) Βαλίδ και διακοσμήθηκε από βυζαντινούς τεχνίτες στις αρχές του 8^ου αι.» (Δεν ονομάζονται  πλέον «ρωμαίοι» οι τεχνίτες; Πως αλλάζουν επώνυμο όταν υπηρετούν τους Άραβες;)

❖  Δίπλα στο ψηφιδωτό φιγουράρει «το εσωτερικό μεγάλου τεμένους της Κόρδοβας, αποτελούμενο από 860 κίονες (786-990)». Για να θαυμάσουν τα παιδιά. Θα μπορούσε τότε να αναφέρει και τα παράθυρα της Αγίας Σοφίας, τουλάχιστον,  ή τα μαρμαροθετήματα, ή τα σήμαντρα ή ας έμπαινε, έστω, μία χρονολογία της κτίσης της σε εμφανές σημείο, δίπλα στην στριμωγμένη απεικόνιση διαστάσεων γραμματοσήμου στη σελίδα 18.

❖ Εικόνες δίνονται στο βιβλίο μόνον όταν «εικονομάχοι καλύπτουν την εικόνα του Χριστού με ασβέστη». Αντί εικόνων παρατίθενται κάποια εικονομαχικά μοτίβα. (σελ. 35)

 ❖ Η Βυζαντινή Αναγέννηση ονομάζεται «Νέα Εποχή», της οποίας «τη … στρατιωτική ισχύ εκφράζουν τα ακριτικά τραγούδια που εμπνέονται από τους αγώνες κατά των Αράβων»! (σελ.31)

❖Παρατίθεται πολύ μεγάλη βουλγαρική εικόνα με τον Κύριλλο και το Μεθόδιο (Μουσείο Φιλιππούπολης, σελ. 40). Γράφονται ελάχιστα για το έργο τους χωρίς καμία νύξη για την ελληνικής καταγωγής επινόησης του σλαβικού αλφαβήτου  ¹². (σελ.39).

 Αντιθέτως υποστηρίζεται ότι «ο βυζαντινός στρατός υποχρέωσε το Βούλγαρο ηγεμόνα Βόρη να δεχθεί το Χριστιανισμό από την Κωνσταντινούπολη. Όμως λίγο αργότερα με πρόσκληση του Βόρη, ο πάπας έκανε νέα επέμβαση στα ζητήματα της Βουλγαρικής εκκλησίας. Τότε ο πατριάρχης Φώτιος υπερασπιζόμενος την ανεξαρτησία της βυζαντινής εκκλησίας (!) και τα ζωτικά συμφέροντα του Βυζαντινού Κράτους κατήγγειλε την επέμβαση της Ρώμης στη Βουλγαρία και κατηγόρησε τη ρωμαϊκή Εκκλησία για λειτουργικά και δογματικά λάθη».

Αξίζει να δει κανείς τι λέει το προηγούμενο βιβλίο (ό.π. σελ.238) για την επεκτατική πολιτική των λατίνων ιεραποστόλων με αποκορύφωμα την απαίτηση να επιβάλουν τη λατινική γλώσσα στους Σλάβους- Μοραβούς ¹³ .

❖Στη σελίδα 41 το επίθετο Κουρκούας(!) δεν ξέρουμε για ποιό λόγο δίνεται με έντονη γραφή, ενώ, καθώς αναφέρονται για πρώτη φορά, είναι άχρωμα και χωρίς τον τίτλο του αυτοκράτορα οι : Νικηφόρος Φωκάς, Ιωάννης Τσιμισκής και Βασίλειος Β’, που δεν επονομάζεται Βουλγαροκτόνος. Αντίθετα, με έντονη γραφή, ο Συμεών αυτοτιτλοφορείται «Βασιλεύς Βουλγάρων και Ρωμαίων» καθώς και ο τσάρος Σαμουήλ. Το μόνο που ίσως μένει στο μυαλό του μαθητή από το Βασίλειο Β΄ είναι ότι «ενίσχυσε το διεθνές κύρος της αυτοκρατορίας» . Αυτόν τον σύγχρονο αναχρονισμό που να τον εντάξει το παιδί;

Η Μεσοβυζαντινή περίοδος εξαντλείται σε άλλες τρεις σελίδες υπό τον γενικότερο τίτλο: «Kοινωνία  και Oικονομία». Κυριαρχούν (και προτάσσονται κατά το συνήθη πια τρόπο διάταξης της ύλης) οι όροι-κλειδιά(!), τανάλιες, μάλλον, στο μυαλό του μαθητή: «αριστοκρατία των αξιωματικών, αριστοκρατία της γης, δυνατοί, πένητες, πάροικοι, χωρία, εκχρηματισμένη οικονομία, αστυκώμες, συντεχνίες». Το μόνο που μαθαίνουμε από τη «δυναστεία των Μακεδόνων», που φυλάσσονται σε αχλύ μυστηρίου, αφού δε δίνονται τα ονόματα τους κι ούτε προσδιορίζεται ποια είναι επιτέλους αυτή η Μακεδονία, είναι το εξής: «Στα χρόνια τους η δημογραφική εξέλιξη σταθεροποιήθηκε(!) και οι δείκτες της οικονομίας βελτιώθηκαν» (σελ.48). (Κάτι σαν απόσπασμα του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» ή των Financial Times.) Επίσης, αυτοί είναι οι αυτοκράτορες που ασκούν «ιταλική πολιτική και έχουν καλές σχέσεις με το Γερμανικό Κράτος» (κεφαλαία τα αρχικά  εδώ).

Στα δυο παραθέματα αρκετά μεγάλα από το «βίο Αγίου Φιλαρέτου του Ελεήμονος» (τέλη 8^ου αι.), εμμέσως πλην σαφώς, βγαίνει αντιφατικό συμπέρασμα ανάμεσα στις λέξεις άγιος και ζάπλουτος. Το παράθεμα δίνει ό,τι θέλει από το βίο: δηλαδή, τα πλούτη. Τι έγινε μετά, δεν ξέρουμε. Πρόκειται για την επιλεκτική χρήση πηγής, για ημιτελή πληροφόρηση και ατελές συμπέρασμα με αποτέλεσμα τη συσκότιση.  Όπως και οι δύο μουσουλμανικές πηγές (Αl-Mas’udi, Χρυσά λιβάδια και Al-Istakri, σελ.49), όπου συστηματικά οι Βυζαντινοί αναφέρονται ως Ρωμαίοι και τονίζονται οι μουσουλμάνοι έμποροι και τα « μεταξωτά που εισάγονται στην επικράτεια του Ισλάμ, μέσω Τραπεζούντος». Αλλά τα παιδιά τι φταίνε; Σπάει έτσι ο κώδικας επικοινωνίας, το μίνιμουμ των συμφωνηθέντων. Καλούνται συνεχώς να λύσουν εξίσωση με περισσότερους από τρεις, αγνώστους ¹⁴.

Τονίζεται ότι οι Βυζαντινοί έμποροι ταξίδευαν μέχρι «και άλλους τόπους του Χαλιφάτου» για να προμηθευτούν τα περιζήτητα και πολύ επικερδή μπαχαρικά. (Εδώ τα επίθετα παρέχονται αφειδώς! Αντίθετα, όταν το βιβλίο  μιλάει για τους αυτοκράτορες τα ονόματα δίνονται στεγνά και λειψά) .

Το συμπέρασμα που βγαίνει και από το κείμενο του κεφαλαίου αυτού  και από  τις πηγές είναι ότι οι αυτοκράτορες συμφεροντολογικά «σώζουν» τους χωρικούς, αφού αυτοί «προσφέρουν οφέλη στο κράτος: φόρους, στρατό κλπ.» Καμιά νύξη για έλεος, κοινωνική δικαιοσύνη, αισθήματα αδικίας που έπνιγαν. Συνεπώς  διάχυτη είναι η εντύπωση μιας  ανάλγητης πολιτικής των Βυζαντινών; Και διόλου γνωστό δεν θα γίνει στα παιδιά ότι ένας από σπουδαιότερους, αν όχι ο σπουδαιότερος νόμος, -το «Αλληλέγγυον»- εκδόθηκε από τον Βασίλειο Βουλγαροκτόνο.

Που πήγε ο ασύγκριτος πολιτισμός του Βυζαντίου¹⁵ ; Πού τα χαρίσματα του Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου, που ,καθώς ντρεπόμαστε να σταθούμε απέναντι στην ιστορική αλήθεια, δεν προσφέρουμε και το συνοδευτικό του προσωνύμιο που αυτή του απέδωσε. Ίσως να δυσκολευτούμε να το βρούμε και στο βιβλιοπωλείο με τον τίτλο Βασίλειος Β΄. Αυτό δεν είναι έργο της Πηνελόπης Δέλτα!

Ρωτώνται τα παιδιά για τις οικονομικές και για τις «έμμεσες ψυχολογικές συνέπειες(!) της «βυζαντινής εποποιίας» από την οποία έχει κρατηθεί σαν απολίθωμα μόνο το όνομα, αφού τα πενιχρά γεγονότα δεν την αντικατοπτρίζουν. Και αυτά σύμφωνα με ένα μόνο παράθεμα της Α.Ε. Laiou, The Economic History of Byzantium (σελ. 42).

Η εικονομαχία, κατά το βιβλίο είχε την εξής «ολέθρια συνέπεια στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και του πολιτισμού»: «Η Εκκλησία της Ρώμης δυσαρεστημένη από τους εικονομάχους αυτοκράτορες «γύρισε την πλάτη» (αυτολεξεί και με εισαγωγικά) στο Βυζάντιο, απομακρύνθηκε απ’ αυτό και αναζήτησε στήριξη στους ηγεμόνες των Φράγκων, αναδυομένη τότε πολιτική δύναμη της Δυτικής Ευρώπης»(σελ. 35).

Με αμφίβολο τρόπο χειρίζεται το βιβλίο την πολιτική των Ισαύρων στο θέμα των εικόνων, ο δε Ιωάννης Δαμασκηνός, που έδωσε λύση στο ζήτημα των εικόνων είναι κάποιος που έζησε «στην επικράτεια του αραβικού χαλιφάτου». (σελ.34)

Αποσιωπάται η δεύτερη πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Άραβες του Μασλαμά τον Αύγουστο του 717, που κράτησε ένα χρόνο και τέλειωσε με θριαμβευτική νίκη των Βυζαντινών. Τόσο μεγάλης σπουδαιότητας νίκη που παραλληλίζεται με την αντίσταση των Ελλήνων εναντίον των Περσών στο Μαραθώνα και ο Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος, με το Μιλτιάδη. Και όμως αυτή καταργείται μαζί με τη νίκη του Κάρολου Μαρτέλ στο Πουατιέ το 732. Αλλά αυτές ήταν που λύτρωσαν το χριστιανικό κόσμο της Δύσης από τον κίνδυνο του εξισλαμισμού. Αντίθετα έχουμε ένα άχρωμο ξεκαθάρισμα με αυτές τις … ενοχλητικές δυναστείες ( Ισαύρων – Αμορίου) με τη φράση «τα σύνορα μεταξύ Βυζαντίου και χαλιφάτου σταθεροποιήθηκαν στις παρυφές της Μ. Ασίας στη στεριά , και κατά μήκος της γραμμής Κιλικία – Κύπρος – Κρήτη στη θάλασσα». (σελ. 32)

Ούτε λόγος γίνεται για τη σπουδαιότητα της Βυζαντινής Τέχνης, τα πρώτα εξαιρετικά φανερώματά της στις κατακόμβες, αλλά και στην Ανατολή, (π.χ. Καππαδοκία), όπου την ευνόησε ο μοναχισμός. Ο τρόπος που σχολιάζεται είναι ότι “σε σχέση με την «αισθητική» σημασία του έργου τέχνης στον αρχαίο κόσμο, η χριστιανική τέχνη ως τυπικό της γνώρισμα έχει το διδακτικό χαρακτήρα.” ¹⁶

Ο εκχριστιανισμός των Ρώσων προκύπτει ως αποτέλεσμα εκβιασμού του Βλαδίμηρου προς τον  Βασίλειο Β^΄ ότι θα κατέστρεφε την Κωνσταντινούπολη αν δεν τον έδιναν για γυναίκα του την Άννα, αδελφή του αυτοκράτορα. (Πηγή από Λαυρεντιανό Χρονικό σε γερμανική μετάφραση!). Και οι αυτοκράτορες -τι να κάνουν- «κυριεύτηκαν από θλίψη» και το μόνο όρο που ζήτησαν ήταν να βαφτιστεί. Πάντα σε ηττοπάθεια οι Βυζαντινοί!

Τι προσφέρει στα παιδιά το παράθεμα από τον Ορέστη, Πατριάρχη Ιεροσολύμων (11^ου αι. ) όπου αναφέρεται ότι κατά την τρομερή πείνα που προξένησε η κατάκτηση της Σικελίας από τους Άραβες,«πολλοί Χριστιανοί έφαγαν τότε τις σάρκες των αγαπημένων τους παιδιών (…) παιδιά έφαγαν τις σάρκες άτυχων γονιών και αδέλφια τις σάρκες αδελφών τους (…). Να θεωρηθεί αθώο αυτό το…αγιολογικό παράθεμα; (σελ. 45)

Στην ανακήρυξη του Όθωνα ως αυτοκράτορος των Ρωμαίων από τον πάπα τα γεγονότα ξαναγράφονται υπέρ της παπογερμανικής πλευράς. Έτσι, ο Λιουτπράνδος , επίσκοπος Κρεμώνας ταξίδευε στην Κωνσταντινούπολη (Δεκ. 968) για να προτείνει (!) ειρήνη και  γάμο του γερμανού διαδόχου (!) με μια βυζαντινή πριγκίπισσα χωρίς να αναφέρεται πουθενά ότι ο Όθων χρειαζόταν την αναγνώριση από την Κωνσταντινούπολη για να επικυρώσει τον τίτλο του, αφού ο Βυζαντινός αυτοκράτορας ήταν αυτοκράτορας όλων των Ρωμαίων ( Ρωμαίος ή Βυζαντινός είναι εδώ ο αυτοκράτορας;(!)). Γι’ αυτό και ο, με σκοπιμότητα, γάμος με Βυζαντινή! Ο Νικηφόρος Φωκάς, φαίνεται στο βιβλίο πως «απέρριψε τις προτάσεις» με την αοριστόλογη φράση: «επικαλούμενος τη γερμανική επιθετικότητα εναντίον των ιταλικών του κτήσεων», φράση  που δε λέει ούτε αλήθεια, ούτε ψέμα και σε κρεσέντο αρνητισμού προς τη Βυζαντινή πλευρά, προσθέτει το βιβλίο: «Και επεφύλαξε πολλές ταπεινώσεις στον Λιουτπράνδο, ο οποίος (με τόσο καλές προθέσεις ) «επέστρεψε άπρακτος στη Δύση».

Λείπουν τα εξής κομμάτια από το παραμορφωτικό πάζλ: «Ο Όθων δεν ήταν ειλικρινής, γιατί, ενώ συνεχιζόταν οι διαπραγματεύσεις εισέβαλε στην Απουλία της Ιταλίας. Όταν , λοιπόν, έστειλε ως πρεσβευτή του στη βασιλική αυλή τον επίσκοπο Λιουτπράνδο, ο Νικηφόρος Φωκάς ενοχλημένος από τη διαγωγή του Όθωνα έκανε πολύ κακή υποδοχή στον πρεσβευτή του. Ο λατίνος κληρικός, όταν γύρισε στη Δύση, οργισμένος από την ταπείνωσή του έγραψε εκθέσεις σε τόνο υβριστικό για το Βυζάντιο», έλεγε το παλιό βιβλίο. Συμπλήρωνε όμως ότι «αργότερα ο Τσιμισκής φρόντισε για την αποκατάσταση των σχέσεων με τη Δύση».

Παρατηρούμε ακόμη ότι : «Εξισλαμισμός των μικρασιατικών επαρχιών είναι η  μεταστροφή τους στο Ισλάμ.» (σελ. 55)

Το Σχίσμα των δύο εκκλησιών θεωρείται «αποτέλεσμα της αλαζονείας των διαπραγματευτών» και είναι η «ρήξη μιας παλιάς αντιπαράθεσης Ανατολής – Δύσης, που αφορούσε ουσιαστικά το ζήτημα της κυριαρχίας επί της χριστιανικής οικουμένης»(!) (σελ. 57)

Ο Μανουήλ Κομνηνός επαινείται γιατί στηρίχθηκε στις υπηρεσίες των Λατίνων ¹⁶. Μάλιστα στο παράθεμα που ακολουθεί στη σελ.55, (Γουλιέλμος ο Τύριος,Patrologia  Graeca, δια του : A.P.Kazhdan/Ann Wharton Epstein,Αλλαγές στον βυζαντινό πολιτισμό κατά τον 11^ο και τον 12^ο αι.,μετ. Α.Παππάς-Δ.Τσαγκουράκης, Αθήνα 1997, 415), «ο Μανουήλ περιφρόνησε τα ανδρείκελα τους Έλληνες, που ήταν μαλθακοί και θηλυπρεπείς και καθώς ήταν άντρας με μεγάλη γενναιοδωρία και ασύγκριτη δραστηριότητα, ανέθεσε σπουδαία καθήκοντα μόνο σε Λατίνους, λογαριάζοντας την αφοσίωση και τη δύναμή τους. {…}. Και έτσι εξηγείται το «ακόρεστο μίσος κατά των δικών μας», λέει ο Γουλιέλμος ο Τύριος. Η πηγή παρατίθεται χωρίς αντίλογο, χωρίς διάλογο με άλλη πηγή Βυζαντινή. Ίσως και χωρίς σχόλια!

Οι σταυροφορίες προήλθαν από «πρωτοβουλία των παπών που απέβλεπε στην απελευθέρωση του Παναγίου Τάφου και των Αγίων Τόπων που είχαν κατακτήσει οι Σελτζούκοι (1077)». Οι δε στρατιώτες των φεουδαρχών στη Συρία και Παλαιστίνη «έδειξαν σ’ όλη τη διάρκεια των συγκρούσεων μαχητικότητα μέχρις αυταπαρνήσεως και γνήσιο θρησκευτικό πάθος»! (σελ. 59).

Για την πιο καταστροφική Δ^΄ Σταυροφορία αναφέρεται, ψυχρά, ότι «οι υποτιθέμενοι στρατιώτες του Χριστού …, παρεξέκλιναν από τον αρχικό τους στόχο την Αίγυπτο και τη Συρία και κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη»! Τις μπέρδεψαν φαίνεται!

Ακολουθεί σχεδόν ολοσέλιδο ψηφιδωτό επιγραφόμενο: «Η άλωση της Κωνσταντινούπολης από του Λατίνους (1204)» και αμέσως μετά: η «κατάληψη της Αντιόχειας από τους σταυροφόρους», μια τεράστια, για τα λιτά δεδομένα της συνολικής θεώρησης της βυζαντινής ιστορίας, μικρογραφία γαλλικού χειρογράφου του 14^ου αιώνα. Σε αυξητική ένταση μεγέθους και χρωμάτων που εκπλήσσει, ακολουθούν όλες οι επόμενες εικόνες του βιβλίου που συνεχίζεται αργότερα με τους χάρτες και τις εικόνες της Μεσαιωνικής Ευρώπης : δυτικοί ναοί(σελ. 104), γλυπτά από καθεδρικούς ναούς(σελ. 105), υαλογραφήματα (σελ. 100) , χαλκογραφίες , γραφήματα, μινιατούρες, ελαιογραφίες όπως η «Γυμνή Αφροδίτη του Ουρμπίνο» του Τιτσιάνο, το «Πλοίο των Τρελών», του Ιερώνυμου Μπός, εσωτερικό καλβινικού ναού (1561), ενώ δεν υπάρχει ούτε ένα εσωτερικό Βυζαντινής εκκλησίας. Συνεχίζουμε: η εκκλησία του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη (Μπαλτακίνο-κουβούκλιο Αγίας Τράπεζας, 1624-1633), ο θρησκευτικός χάρτης της Ευρώπης στα τέλη του 16^ου αι., «το αγγλικό Κοινοβούλιο συνεδριάζει », του Σίγκλεντον Κόπλεϊ (σελ. 196), τεράστιοι πίνακες του Ρούμπενς, του Βατό (σελ. 130-131) και του Ζακ Λουί Ντάβιντ, «ο όρκος των Ορατίων», με πολύ φωτεινά χρώματα στη σελ. 132, με αποκορύφωμα τον πίνακα του Ραφαήλ υπό τον τίτλο «ο γάμος της Παρθένου»! Αυτό ειδικά πώς πρέπει να σχολιαστεί με τα παιδιά; Η μετάφραση της ξένης λέξης που συνοδεύει το συγκεκριμένο έργο τέχνης στους διεθνείς καταλόγους είναι «μνηστεία», αρραβώνας. Η «κακή» ερμηνεία «γάμος», αποτελεί δογματικό λάθος, που χρήζει αμέσου διορθώσεως.  

Αντιπαρέρχομαι, μ’ αυτόν τον έκπαγλο τονισμό στα επιτεύγματα της Δύσης, όλη τη μεσαιωνική περίοδο, αφού απ’ το ίδιο πνεύμα της υπερτίμησης ή της αναφοράς με θετικούς όρους στα της Δύσης διαπνέονται όλα τα κείμενα και οι πηγές για το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση. Ο Θωμάς Ακινάτης π.χ., πέτυχε γόνιμο συγκερασμό της χριστιανικής με την Αριστοτελική σκέψη. (σελ. 106)

Ένα περίεργο παράδειγμα μόνο αναφέρω από τη σελ. 105:

«Παρότι κατά τη μεσαιωνική περίοδο η Εκκλησία απαγόρευε κάθε καινοτομία που δε συμφωνούσε με τις επίσημες θέσεις της, η αναζήτηση νέων γνώσεων συνεχίστηκε. Στον εμπλουτισμό των επιστημονικών γνώσεων συνέβαλε και η επαφή της Δύσης με τον αραβικό πολιτισμό και με τα έργα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, ορισμένα από τα οποία έγιναν γνωστά στη Δύση μέσω αραβικών μεταφράσεων. Οι μεταφράσεις αραβικών έργων βοήθησαν να εισαχθεί στο δυτικό χριστιανικό κόσμο η αλχημεία η οποία είναι κράμα χημείας, φιλοσοφίας αστρολογίας και αποκρυφισμού. Οι αλχημιστές, τους οποίους ο κόσμος θεωρούσε μάγους, είχαν τη πεποίθηση ότι τα σώματα μπορούσαν να αλλάξουν υπόσταση με τη βοήθεια ενός παράγοντα που ονόμαζαν φιλοσοφική λίθο. Με τον τρόπο αυτό πίστευαν ότι ήταν δυνατό τα χωρίς αξία μέταλλα να μετατραπούν σε ασήμι ή σε χρυσάφι και να βρεθεί το ελιξίριο της ζωής, που θα έκανε αθάνατο όποιον το έπινε» (!!!) (σελ. 105-106 ). Μήπως θυμίζει το: «Χάρυ Πότερ και η φιλοσοφική λίθος»; Δικαίωση του αμφισβητούμενου έργου με ιστορική θεμελίωση!

Προκλητική είναι και η μεγεθυμένη μικρογραφία ή πίνακας (δεν αναφέρεται) από την Εθνική Βιβλιοθήκη των Παρισίων με τίτλο «Γενίτσαροι. Το σώμα των γενιτσάρων (νέος στρατός) προερχόταν από εξισλαμισθέντα χριστιανόπουλα» (σελ. 134). Καμμία νύξη δε γίνεται για βιαιότητα. Μάλλον εθελοντικά θα κατατάσσονταν!

Στο σχετικό παράθεμα – απόσπασμα από διαταγή του Μπεηλέρμπεη της Ρούμελης στους ιεροδικαστές Βέροιας και Νάουσας (25 Απριλίου 1705) αναφέρεται επανειλημμένως η φράση «οι άπιστοι κάτοικοι .οι άπιστοι αυτοί φονιάδες με επικεφαλής τον αρματολό Ζήση Καραδήμο και τους δύο γυιούς του, αφού σχημάτισαν συμμορία από εκατό και πλέον κακούργους, ύψωσαν τη σημαία της ανταρσίας και {.}εξακολουθούν να διαπράττουν κακουργήματα, δηλαδή φόνους και ληστείες σε βάρος των Μουσουλμάνων πιστών του Ισλάμ. (Εγχειρίδιο ιστορίας της Τουρκίας μελετούμε;)

Οι αρματολοί και οι κλέφτες, εξάλλου, είναι «εκφραστές της ένοπλης αντίστασης των Ελλήνων εναντίον των κατακτητών», γενικά και αόριστα (σελ.136).

Τι είναι ο νεοελληνικός διαφωτισμός ; Τον εκπροσωπούν οι έλληνες (μικρό έψιλον) λόγιοι που επιδιώκουν «γενίκευση της παιδείας» και ταυτόχρονα προβάλλουν και το «αίτημα για πολιτική ελευθερία και ισότητα» (σελ. 138).

Ποιος είναι ο Κωσταντίνος  ΙΑ΄; Κανένας μαθητής  δεν θα τον ταυτίσει με τον Παλαιολόγο. Άλλωστε στο κεφάλαιο της Άλωσης (σελ. 67-68) προεξάρχει ο Πορθητής που «από την πρώτη κιόλας μέρα μπήκε με πομπή στην κατακτημένη πόλη, προσευχήθηκε στην Αγία Σοφία και ανήγγειλε ότι εφεξής πρωτεύουσά του θα είναι η Πόλη». Και επισφραγίζεται η Οθωμανοκεντρική οπτική με τον πίνακα του Μπ. Κόνσταντ, ( Μουσείο των Αυγουστίνων, Τουλούζη) «Η είσοδος των Τούρκων στην Κωνσταντινούπολη», με τον Μωάμεθ θριαμβευτή και την ημισέληνο πάνω από πτώματα των τελευταίων υπερασπιστών της πόλης. Ούτε λόγος για κείνο το «αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν», ούτε λόγος για τον Παλαιολόγο. Ο Κων/νος Παλαιολόγος στις 28 Μαΐου , πριν την τελική επίθεση των Οθωμανών μας διδάσκει γιατί αγωνιζόμαστε : Για την Πίστη, για την Πατρίδα, για τους συγγενείς.

Σύμφωνα με το βιβλίο, «όπως προέβλεπε ο θρησκευτικός νόμος η Πόλη παραδόθηκε στους μαχητές»! (σελ. 67) Πού είναι τα παραθέματα -πηγές των ιστορικών της Αλώσεως; Γιατί παραλείπονται; Γιατί χρησιμοποιείται ένα μόνο παράθεμα του Φραντζή στο οποίο οι Τούρκοι λένε : «Να, ακόμη και οι Σέρβοι είναι εναντίον σας!» (σελ. 67)

Συμπερασματικά διαπιστώνουμε να δίνεται στο βιβλίο μια ωραιοποιημένη εικόνα της Δύσης, των Αράβων, του Ισλάμ, των Οθωμανών και των Σλαβοβουλγάρων και αμαυρωμένη του Βυζαντίου και του ελληνισμού. Αυτό θα μπορούσε να λέγεται κατασκευή ιστορίας ή μάλλον κατασκευή του χάους . Με ποιό σκοπό; Τον διαπολιτισμό; Αυτός σέβεται την ετερότητα, αλλά δεν πολτοποιεί την ταυτότητα. Αλήθεια, ποιό το όφελος της διαθεματικότητας όταν το …θέμα στερείται αξιών;

Σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Πεμπτουσία», (προδημοσιευμένη στην Καθημερινή της 5.11.2000) οΣερ Στήβεν Ράνσιμαν υποστηρίζει: «Τα πνευματικά αναστήματα του Βυζαντίου είναι θαυμαστά. Έχουν προσφέρει πάρα πολλά πράγματα και υπηρεσίες στον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Οι Βυζαντινοί διατηρούσαν πάντοτε -αν και σε ορισμένες περιστάσεις δεν το πέτυχαν εξ ολοκλήρου- ένα πνευματικό επίπεδο υψηλής στάθμης και φρονώ ότι αυτό είναι μάλλον η πεμπτουσία, το πιο σημαντικό στοιχείο».

Κι ενώ η Ευρώπη αντιμετωπίζει πλέον το Βυζάντιο ως κάτι «φωτεινό» ¹⁷  εμείς εφευρίσκουμε μια περίεργη αντιμετώπισή του. Ούτε καν σαν » σκοτεινό», όπως από άγνοια εθεωρείτο από τους ξένους ως τώρα, αλλά σαν ανάξιο λόγου, σαν παρακατιανό. Το περιφρονούμε.

Εν κατακλείδι, ποιό είναι το ιδανικό, το summum bonum της εποχής μας; Αν είναι ο homo catanaloniticus, με άλλη τροφή θα θρέψουμε το παιδί οπωσδήποτε από το αν ήταν ο άνδρας «καλός καγαθός». Αν αποβλέπουμε στην καλλιέργεια των αξιών δεν θα αφαιρέσουμε τα πρότυπα εκείνα που εμφορούνται από αυτές καθ’ όλη την ιστορική πορεία της ανθρωπότητας, ιδιαίτερα του ελληνικού λαού, είτε είναι ηρωικά πρόσωπα,  είτε είναι άνθρωποι του πνεύματος, είτε κατακτητές του νοήματος της ζωής με οποιονδήποτε τρόπο¹⁸.

Ο τρόπος χρήσης της γλώσσας¹⁹  (επίθετα, επιλογή λέξεων, επιτονισμός…) είναι δηλωτικός του τρόπου αντιμετώπισης του περιεχομένου, της απαξίωσής του ή της ανάδειξής του. Η αίσθηση που φαίνεται να αφήνει το βιβλίο στους εκπαιδευτικούς που το διδάσκουν, είναι ενός αναγκαστικού συνεργάτη που δε σε προσβάλλει  ανοικτά, αλλά σε κοιτάζει με ειρωνικό ύφος και σου μιλά με απαξιωτικό τρόπο που σου προξενεί… κατάθλιψη. Σε καμιά από αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει επικοινωνία. Ο «συνοπτικός» τρόπος παράθεσης της ύλης, τελικά δε φαίνεται να διευκολύνει μαθητές και καθηγητές, μάλλον αποτελεί γρίφο για γερούς λύτες, παρόλη την προσπάθεια εναλλακτικής οπτικής για τη διδακτέα ύλη και εναλλακτικών μεθόδων διδασκαλίας.

Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί η αξιόλογη πρόοδος που παρατηρείται στην ποιότητα χαρτιού και στη μορφή του εγχειριδίου σε σχέση με το παλαιότερο. Οι μισές σελίδες σε μεγαλύτερο μέγεθος το καθιστούν πιο εύχρηστο και ταυτόχρονα διανθίζεται από έγχρωμες εικόνες και παραθέματα. Πλήρως αποδεκτά μιας και από όλους ζητούμενα. Πλην όμως, σε κάθε επιθυμητή περίληψη, οφείλουμε να αποφεύγουμε οποιαδήποτε ουσιώδη παράληψη. Και ως γνωστόν η μορφή δεν μπορεί να προηγείται του περιεχομένου, δεν πρέπει να αποτελεί πρόσκομμα στον σωστό προσανατολισμό.

Αν ο προσανατολισμός μας τείνει ξαφνικά να είναι α-πνευματικός, και μ’ αυτό δεν εννοώ κάποια εξαΰλωση, αλλά απλά το νόημα της ζωής, να βρίσκουμε νοστιμιά με ό,τι καταπιανόμαστε, τότε μας μένει να μιλήσουμε στα παιδιά μας για μια ρηχή καθημερινότητα. Είναι καλή η γνώση της, αλλά χωρίς το εξαιρετικό της στιγμής και της δημιουργίας, χωρίς τον σπινθήρα της εξαιρετικής ώρας της έμπνευσης, μάλλον θα κουράσει, θα τα κάνει να αδιαφορήσουν για όλα και ειδικά για αυτό το τόσο πολύτιμο και ενδιαφέρον μάθημα  που βασίζεται στην αφήγηση και να πουν «αυτό είναι η ιστορία;».  Αν δεν τονίσεις π.χ. την σπουδαιότητα του «περικάρπιου» για τη δημιουργία του οποίου απαιτείτο έμπνευση, χρόνος, κόπος, σχετικά εργαστήρια που αναπτύσσονταν μόνο στη Μακεδονία της Βυζαντινής Αναγέννησης²⁰και δεν μιλήσεις για τα λεπτότατα πετράδια και χρώματα, για το έργο τέχνης που συνιστά, και σημειώσεις επιγραμματικά «οι Βυζαντινές ήταν φιλάρεσκες και παραφορτώνονταν με κοσμήματα» (σελ.72), νομίζουμε  πως διαστρέφεις την ωραιότητα εξομοιώνοντας την με το κιτς. Εκχυδαΐζεις το «ακριβό» παραλληλίζοντας το με το faux, και φέρνεις συνειρμούς τηλεοπτικού πρωινού καφέ, ή βραδινού κοσμικού ξεφαντώματος. Η απαξίωση του σημαινόμενου ξεκινάει από τη χρήση του σημαίνοντος. Δεν μπορούμε π.χ. να διδάξουμε ξαφνικά στα παιδιά ότι η Αγιά Σοφίαείναι η«attraction» της πόλης, όπως λέει το βιβλίο του καθηγητή(!), γιατί δεν θα βρεθεί ούτε ένας που να μην πάει το μυαλό του σε αρνητικές συνηχήσεις. Αυτή η νεοτερικοποίηση, αν μπορούσα να χρησιμοποιήσω τον όρο, του παλαιότερου πολύ μας φοβίζει.

Και αν διαφεύγει από την έγνοια των υπευθύνων συγγραφέων ο τρόπος της συγγραφής της ιστορίας, ας μας το θυμίσει ο Λουκιανός²¹: «Τοιούτος, ουν, μοι ο συγγραφεύς έστω, άφοβος, αδέκαστος, ελεύθερος, παρρησίας και αληθείας φίλος, ως ο κωμικός φησί, ‘τα σύκα σύκα, την σκάφην δε σκάφην’ ονομάζων, ου μίσει ουδέ φιλία τι νέμων ουδέ φειδόμενος ή ελεών ή αισχυνόμενος ή δυσωπούμενος, ίσος δικαστή, εύνους άπασιν άχρι του μη θατέρω απονείμαι, πλείον του δέοντος».

Τα παιδιά μας, αν αποκτήσουν «μάθησιν» μιας τέτοιας ιστορίας, τότε μπορούν να χαρακτηριστούν «όλβια»  και να γίνουν μέτοχοι αληθινής παιδείας.