Νικ Μάρβελ και Χάρι Πότερ «Η μαγεία κι ο αποκρυφισμός μέσα στην παιδική λογοτεχνία»

Νικ Μάρβελ και Χάρι Πότερ

«Η μαγεία κι ο αποκρυφισμός μέσα στην παιδική λογοτεχνία»

(Συνέντευξη κ. Μηλιώνη συνεργάτη της Πανελληνίας Ένωσης Γονέων στο Ρ/Σ  Ι. Μητροπόλεως Μαρωνείας & Κομοτηνής)

- Αγαπητοί ακροατές του Ραδιοφώνου της Ιεράς Μητρόπολης Μαρωνείας & Κομοτηνής, καλημέρα σας. Είμαστε εδώ, ζωντανά στο στούντιο, με ένα προσκαλεσμένο σήμερα. Είναι κοντά μας κι έχουμε τη χαρά και την τιμή ο κ. Ιωάννης Μηλιώνης, καθηγητής πληροφορικής και συνεργάτης της Πανελλήνιας Ένωσης Γονέων για την προστασία του Ελληνορθόδοξου πολιτισμού, της οικογένειας και του ατόμου.

Καλημέρα σας κ. Μηλιώνη και καλώς ήρθατε στην Κομοτηνή μας!

- Καλή σας μέρα κυρία Μαργαρίτη, ευχαριστώ για το καλωσόρισμα. Σε ότι αφορά την Πανελλήνια Ένωση Γονέων πιο απλά θα μπορούμε να την αναφέρουμε σαν «ΠΕΓ», πι-έψιλον-γάμα, για να μη στενοχωρούμε και τους αγαπητούς ακροατές στο θέμα ενός τόσο μακροσκελούς τίτλου.

- Ναι, και για να καταλαβαίνουνε, όταν θα λέτε Ένωση, ποια Ένωση πρόκειται.

Ο κ. Μηλιώνης ήρθε προσκαλεσμένος από την ενορία της Αγίας Βαρβάρας, όπου χθες το βράδυ έδωσε μία διάλεξη με θέμα «Η μαγεία κι ο αποκρυφισμός μέσα στην παιδική λογοτεχνία». Οπότε, να μιλήσουμε λίγο για τη μαγεία και τον αποκρυφισμό, κ. Μηλιώνη, μια που ασχολείστε μ’ αυτά τα θέματα και μετά να πάμε στο βιβλίο αυτό, το οποίο έχετε μεταφράσει.

Πρώτον, να μας πείτε, τι είναι αυτό που έλκει τα παιδιά προς αυτά τα βιβλία, και μιλάμε συγκεκριμένα για το «Χάρι Πότερ»· έχετε ασχοληθεί με το Χάρι Πότερ. Χιλιάδες παιδιά, και στην Ελλάδα μας, έχουνε διαβάσει τους, οχτώ είναι οι τόμοι; 

- Επτά.

- Επτά οι τόμοι. Και ετοιμάζεται ο όγδοος; 

- Όχι, μέχρι επτά είχε δηλώσει η συγγραφεύς του… όλης αυτής της σειράς του Χάρι Πότερ, η J.K.Rowling, είχε δηλώσει από την αρχή, ξεκινώντας από το 1988, όπου πρωτοξεκίνησε να γράψει το πρώτο από τα βιβλία της, είχε δηλώσει ότι θα γράψει εφτά βιβλία. Και όντως, ας πούμε, στα εφτά βιβλία το θέμα Χάρι Πότερ υποτίθεται ότι έκανε τον κύκλο του. Βέβαια, παράλληλα με τα γραψίματα, αυτά τα βιβλία ακολούθησαν και μία σειρά από κινηματογραφικές ταινίες, με τίτλους σχετικούς με το κάθε ένα βιβλίο. Τώρα βρισκόμαστε προφανώς στο πέμπτο βιβλίο, σε ότι αφορά στις κινηματογραφικές ταινίες· τα βιβλία έχουν ολοκληρωθεί και τα εφτά. Αλλά το θέμα δεν σταματάει εδώ, εφόσον το μεγάλο κεφάλαιο αποφάσισε ότι υπάρχει κερδοφορία επάνω σ’ αυτό το συγκεκριμένο αντικείμενο.

Κατ’ αρχάς να πούμε ότι η μεγάλη εξάπλωση, που δέχθηκαν αυτά τα βιβλία δεν αφορά απλώς σε ένα, θα λέγαμε, προωθημένο σύστημα μάρκετινγκ σε διεθνές επίπεδο, το οποίο, ας πούμε, λειτούργησε, αλλά προφανώς στα πρώτα στάδια, επειδή αυτά τα βιβλία ευνοούσαν την εισαγωγή των παιδιών στη μαγεία και στον αποκρυφισμό, προωθήθηκαν, στα πρώτα βήματα, από όλο το κύκλωμα της Νέας Εποχής του Υδροχόου, της New Age, που ουσιαστικά ενσωματώνει αυτό το κύκλωμα της Νέας Εποχής όλες τις παραθρησκευτικές, αποκρυφιστικές και άλλες ομάδες, οργανώσεις και τάσεις και διαδικασίες. Δηλαδή ολόκληρος ο κόσμος, να το πούμε απλά, ολόκληρος ο κόσμος της μαγείας, της πραγματικής μαγείας, όχι της μαγείας των παραμυθιών, της πραγματικής μαγείας των ανθρώπων που κάνουν, ασκούν τελετουργικά, ασχολούνται με φίλτρα, ασχολούνται με μάγια, ασχολούνται με προβλέψεις, ταρώ, αστρολογία και όλα αυτά τα πράγματα, όλος αυτός ο χώρος, σε διεθνές επίπεδο, προώθησε με πολύ μεγάλη προθυμία αυτά τα βιβλία, επειδή ακριβώς το σήμα ήτανε: με αυτά τα βιβλία θα μπορέσουμε να αλώσουμε τον παιδικό κόσμο. Και όλοι βέβαια ξέρουμε, και ειδικά οι γονείς, ότι ό,τι δεχθούν τα παιδιά μας στα πρώτα τους βήματα, αυτά είναι καθοριστικά για την εξέλιξή τους την μετέπειτα.

- Δηλαδή να υποθέσουμε ότι θα ακολουθήσουν κι άλλα βιβλία αυτού του τύπου; Όχι συγκεκριμένα από τη συγγραφέα την…

- Αυτό είναι πολύ πραγματικό κ. Μαργαρίτη, διότι επειδή υπήρξε αυτή η «εκπληκτική», εντός εισαγωγικών το «εκπληκτική» βέβαια, εξάπλωση αυτών των συγκεκριμένων βιβλίων, ενθαρρύνθηκαν και άλλοι συγγραφείς, παιδικών βιβλίων ας πούμε, να γράψουν παρόμοιου είδους υλικό και έχουμε την τελευταία δεκαετία μία εκπληκτική εξάπλωση. Δηλαδή όπου γυρίσουμε και κοιτάξουμε βλέπουμε μάγισσες και σκουπόξυλα και ακούμε, ας πούμε, για φίλτρα και ακούμε για μαγικά. Μέσα στα σχολεία, ειδικά κάτω στην Αθήνα,  έχουμε πληροφορίες ότι τα παιδιά ασχολούνται συνέχεια, ας πούμε, με κάρτες ταρώ, με επικλήσεις, με αυτά δημιουργούν μικρές ομάδες, δήθεν σαν παιχνίδι· αλλά αυτό προσανατολίζει πλέον, ας πούμε, αυτά τα παιδιά όταν κάποια στιγμή μπουν στην εφηβεία και αργότερα σαν ενήλικες, ας πούμε, κι έρθουν σ’ επαφή με τις αντίστοιχες ομάδες κι οργανώσεις, που ασκούν τον αποκρυφισμό και τη μαγεία, ας πούμε γενικότερα, ε, θα είναι προετοιμασμένα και έτοιμα να μπουν σ’ αυτούς τους χώρους πλέον, σοβαρά και επίσημα.

- Η δική μας γενιά κι εμείς οι παλαιότεροι μεγαλώσαμε με βιβλία που μιλούσανε για μάγισσες, νεράιδες και ξωτικά. Τι είναι αυτό που διαφέρουν αυτά τα βιβλία, σε τι διαφέρουν από κείνα τα παλιά τα παραμύθια;

- Κοιτάξτε να δείτε, τα παλιά τα παραμύθια όταν ανέφεραν τον μάγο, στα παραμύθια αυτά ο μάγος ήταν ο κακός. Θυμηθείτε τη Χιονάτη, θυμηθείτε τη Σταχτοπούτα, θυμηθείτε όλα αυτά τα παιδικά παραμύθια. Ήταν κακός, και συνήθως τον μάγο τον νικούσε ο καλός πρίγκηπας ή οτιδήποτε τέτοιο· αυτά ήταν τα σενάρια, με τα οποία… Πουθενά η μαγεία δεν εμφανιζότανε σαν καλή. Η Ρόουλινγκ ξεκίνησε μία διαδικασία να παρουσιάσει στο κοινό και ειδικά το παιδικό κοινό, δύο ειδών μαγείες, δήθεν. Η μαγεία είναι μία και κατά την Εκκλησία, αν διαβάσουμε την Αγία Γραφή και Παλαιά και Καινή Διαθήκη υπάρχουν πλείστες όσες αναφορές που καταδικάζουν τη μαγεία. Δεν αναφέρεται η μαγεία σαν διαφορετικών ειδών· μία και μοναδική, η τέχνη του Σατανά, για την Εκκλησία.

Η Ρόουλιγκ ακολούθησε τη γραμμή της Θεοσοφικής Εταιρείας και των άλλων αποκρυφιστικών οργανώσεων και της Wicca, που η Wicca είναι η ένωση μάγων και μαγισσών στη Μεγάλη Βρεττανία και σε όλο τον κόσμο, ακολούθησε τη θεωρία ότι υπάρχουν δύο ειδών μαγείες, η καλή και η κακή, η λευκή και η μαύρη. Με αποτέλεσμα ότι δήθεν η καλή είναι εκείνη, την οποία ασκεί δήθεν κάποιος για να πραγματοποιήσει καλά έργα. Δηλαδή χρησιμοποιούμε το Σατανά, δήθεν να πραγματοποιεί καλά έργα! Και ότι η κακή, εντάξει, είναι η απορριπτέα, αυτή που ασκείται για να δημιουργήσει κάποιος βλάβη σε άλλους κ.τ.λ. Αυτός ο διαχωρισμός είναι ένας ύπουλος διαχωρισμός διότι εισάγει στη συνείδηση του κοινού δύο ειδών μαγείες, μια καλή και μια κακή, ενώ δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση.

- Νομίζω όμως ότι αυτή η εντύπωση πλανιέται εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες, και στη χώρα μας ακόμα, ότι υπάρχουνε δύο: η καλή μαγεία, να μας φέρνει πίσω τα αγαπημένα μας πρόσωπα και να προσπαθεί για το καλό και μία κακή που προσπαθεί το κακό του συνανθρώπου.

- Αυτό ακριβώς κ. Μαργαρίτη είναι αποτέλεσμα της Θεοσοφικής Εταιρείας. Η Θεοσοφική Εταιρεία είναι ένα αποκρυφιστικό σύστημα σε διεθνές επίπεδο, δύο αιώνων ιστορίας περίπου, που ξεκινάει με την Έλενα Πέτροβνα Μπλαβάτσκι και τις… αυτές που ακολούθησαν μετά, τη Μπεζάν, τη Μπέιλι κ.τ.λ., οι οποίες είναι καθαρά αποκρυφίστριες και ολόκληρη και η Ευρώπη και διεθνώς ο κόσμος, ας πούμε, ουσιαστικά δέχθηκε το θέμα της Θεοσοφίας, της Θεοσοφικής Εταιρείας και πολλές από τις ομάδες και τις οργανώσεις, οι οποίες, ας πούμε, ταλανίζουν σήμερα τον κόσμο, προέρχονται από τα σπλάχνα της Θεοσοφίας. Η Θεοσοφία είναι ένα αντίχριστο σύστημα, το οποίο θεωρεί τον Εωσφόρο σαν τον αδικημένο θεό, τον οποίον τον θεοποιεί και τον Θεό, τον Κύριό μας, τον Ιησού Χριστό, ας πούμε, Τον θεωρεί σαν έναν διδάσκαλο, ο οποίος ήρθε μια συγκεκριμένη εποχή, εξετέλεσε τον προορισμό του ή και απέτυχε σε κάποιες περιπτώσεις και τώρα περιμένουμε έναν καινούριο Χριστό, τον λεγόμενο Αβατάρ του Υδροχόου, της Νέας Εποχής του Υδροχόου. Όλο αυτό το σύστημα σκέψης και φιλολογίας και αποκρυφισμού κ.τ.λ., έχει περάσει μέσα στην κοινωνία και ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες, από το 1960 και μετά και μέσω, θα λέγαμε, του κινήματος των χίπις και αργότερα των άλλων διαφόρων, ας πούμε, τάσεων που ξεκίνησαν από τη νεολαία, έχει περάσει στο κοινωνικό…

- Και με τα τραγούδια.

- …με όλα αυτά, με όλα αυτά, έχει περάσει, ας πούμε, στον άνθρωπο την αίσθηση αυτήν ακριβώς που αναφέρατε, δυστυχώς, ότι δηλαδή υπάρχουνε δύο μαγείες. Δεν υπάρχουν δύο μαγείες. Η Εκκλησία αναφέρεται στη μαγεία, μία και μοναδική. Και μάλιστα, όπως λέγαμε και χτες, συζητώντας, ας πούμε, ακόμα και αναφορά σε μαύρη μαγεία, που είναι ένα κλασσικό και κατεστημένο, θα λέγαμε, γεγονός, σαν δήλωση· συνήθως ο κόσμος λέγοντας μαύρη μαγεία εννοεί την κακή μαγεία, αλλά από χείλη ορθόδοξα, χριστιανού ορθόδοξου, ακόμα κι η αναφορά στη μαύρη μαγεία είναι αστοχία. Και είναι αστοχία γιατί έτσι παραπέμπει υποσυνείδητα σε δύο ειδών μαγείες. Η μαγεία είναι μία και αυτό πρέπει να το εμπεδώσουμε. 

- Τα βιβλία λοιπόν τα παλιά, τα παραμύθια;

- Αναφερόντουσαν στον μάγο μόνον αναφορικά.

- Μόνον αναφορικά. Αυτά τώρα πέραν από το ότι δίνουνε τις πληροφορίες αναλυτικά, για το πώς θα γίνει…

- Ακριβώς! Δηλαδή πέραν του ότι η Ρόουλιγκ, συγγραφεύς του Χάρι Πότερ, κατάφερε να εισαγάγει στο ευρύ κοινό την έννοια του ότι υπάρχουν δύο μαγείες, κι ότι υπάρχει καλή μαγεία κι ο Χάρι Πότερ είναι ο καλός μάγος, πέραν από αυτό απροκάλυπτα χρησιμοποιεί όλο το σκηνικό, θα λέγαμε, του αποκρυφισμού και της μαγείας και το μεταφέρει μέσα σ’ αυτά της τα βιβλία.

Δηλαδή ας πούμε ξόρκια, τελετουργίες, άσκηση της μαγείας ας πούμε σε καθημερινό επίπεδο, με πολλές λεπτομέρειες, πέραν από το σκοτεινό κλίμα, το οποίο διαμορφώνεται ας πούμε, το γκραν-γκινιόλ το κλίμα, το οποίο είναι ένα είδος τρομοκρατίας για τα παιδιά· πέραν απ’ αυτό τα παιδιά διδάσκονται, ας πούμε, αφ’ ενός μεν ότι υπάρχει και καλή μαγεία, αφ’ ετέρου οι άνθρωποι, οι οποίοι είναι αντίθετοι στο θέμα της μαγείας, διακωμωδούνται στα βιβλία της Ρόουλιγκ, δηλαδή, ας πούμε, η Ρόουλιγκ παίρνει θέση υπέρ της μαγείας στα βιβλία της και απορρίπτει όλους όσους, ας πούμε, θεωρούν ότι η μαγεία είναι κακή, είναι καταστροφική ή απλώς δεν θέλουν να ασχοληθούν, τους οποίους τους ονομάζει μάλιστα στα βιβλία της με τη λέξη μαγκλς (muggles), ας πούμε, έναν υποτιμητικό θα λέγαμε χαρακτηρισμό γι’ αυτούς τους ανθρώπους. Αλλά πέραν απ’ αυτό οι αναφορές τις οποίες κάνει στην διεξαγωγή της μαγείας μέσα στα βιβλία είναι σαφής, είναι στα επίπεδα που ασκείται η μαγεία μέσα στις οργανώσεις, στις μαγικές τελετουργίες που πραγματοποιούνται από τις διάφορες ομάδες της Νέας Εποχής. 

- Πάντως αυτό, πρέπει να ομολογήσουμε, ότι το κάνει με έναν πολύ ωραίο τρόπο, γοητευτικό για τα παιδιά, γιατί, εγώ προσωπικά δεν έχω διαβάσει κανένα βιβλίο Χάρι Πότερ, όμως τα παιδιά μέσα στην τάξη μού λένε ότι «είναι πάρα πολύ ωραία, κυρία», «φεύγουνε εύκολα», «θέλουμε κι άλλα να διαβάσουμε», «λαχταράμε να πιάσουμε το βιβλίο στο χέρι» και «Γιατί, κυρία, λέτε έτσι; Εφόσον μιλάει για τον αγώνα του καλού και του κακού. Ε, αυτό δε λέει και η Εκκλησία μας, το καλό και το κακό;» Μία σύγχυση λοιπόν στο μυαλό των παιδιών.

- Ακριβώς. Δηλαδή η Ρόουλιγκ και όλοι στη συνέχεια κατάφεραν να μεταθέσουν τη γραμμή μεταξύ καλού και κακού σε μία τελείως διαφορετική άλλη θέση. Δηλαδή, στην Εκκλησία έχουμε με την έννοια του καλού εννοούμε τον Κύριό μας Ιησού Χριστό και σαν κακό εννοούμε τον Σατανά· και είναι ξεκάθαρα τα πράγματα. Εδώ μεταφέρεται η γραμμή μεταξύ καλού και κακού στον ανταγωνισμό του καλού μάγου εις βάρος του κακού μάγου. Και αυτό έχει περάσει πλέον σε όλη την παιδική φιλολογία από κει και μετά.

Το ότι τα βιβλία αυτά είναι γοητευτικά μπορούμε να πούμε ότι είναι ένα γεγονός. Δηλαδή η Ρόουλιγκ από πλευράς φιλολογικής μπορούμε να πούμε ότι γράφει με ενδιαφέρον, δηλαδή ο τρόπος του γραψίματος είναι ενδιαφέρον. Υπάρχει η έννοια του μυστηρίου, υπάρχει η έννοια της εναλλαγής των καταστάσεων, από την αρχή μέχρι το τέλος του καθενός βιβλίου ποτέ δεν ξέρεις τι ακριβώς συμβαίνει, πώς είναι τα πράγματα, εμφανίζονται άνθρωποι, μάγοι, οι οποίοι εμφανίζονται σαν καλοί και στη συνέχεια στη διάρκεια εμφανίζονται ότι δεν ήταν καλοί κι αυτό δημιουργεί μια αναστάτωση· και μετά πάλι, ας πούμε, αργότερα στην εξέλιξη του μύθου, ας πούμε, εμφανίζονται ότι είναι πάλι καλοί. Δηλαδή, όλη αυτή η εναλλαγή, έπειτα το χιούμορ, το οποίο χρησιμοποιείται, ένα λεπτό χιούμορ μέσα στα βιβλία αυτά, τα κάνουν όλα αυτά τα βιβλία ενδιαφέροντα.

Βέβαια παραμένει το γεγονός ότι αν δεν υπήρχε το σύστημα της προώθησης των θεμάτων αυτών από αυτούς που έχουν συμφέρον να προωθήσουν τα βιβλία αυτά, έτσι ώστε να γίνουνε αγαπητά και να τα διαβάσουν τα παιδιά μας, αν δεν υπήρχε αυτή η προώθηση θα λέγαμε, τα γραπτά της Ρόουλιγκ θα ήτανε ένα γραπτό, όπως ένα κοινό γραπτό, όπως οποιουδήποτε άλλου συγγραφέα παιδικής, θα λέγαμε, φανταστικής λογοτεχνίας. Δηλαδή η Ρόουλιγκ η ίδια δεν είναι ένα εκπληκτικό φαινόμενο· την παρουσίασαν σαν ένα εκπληκτικό φαινόμενο, ακριβώς για να κάνουν τη δουλειά τους αυτοί οι κύκλοι.

Τώρα το ενδιαφέρον των παιδιών μπορούμε να πούμε ότι τα παιδιά παρασύρονται εύκολα από τη διαφήμιση, από το γεγονός του τι κάνουν άλλα παιδιά. Εάν ένα παιδί γράψει, φερ’ ειπείν, στις εκδόσεις Ψυχογιός, που αυτοί είναι στην Ελλάδα που μετέφρασαν τα βιβλία της Ρόουλιγκ και τα οποία τα διακινούν με όλους τους δυνατούς τρόπους και ενδεχομένως το τμήμα δημοσίων σχέσεων του συγκεκριμένου εκδοτικού οίκου έχει την ευθύνη για τις επαφές με τα βιβλιοπωλεία, τις διάφορες δραστηριότητες, το γεγονός ο Χάρι Πότερ μέχρι πρότινος να είναι συνεχώς, ας πούμε, στο μυαλό και στο στόμα των παιδιών, πέραν απ’ αυτήν την προώθηση μπορούμε να πούμε ότι τα παιδιά, το ένα παρασύρει το άλλο. Γράφει ένα παιδί ότι διάβασα τα βιβλία αυτά, είναι εκπληκτικά και τα διάβασα 3-4 φορές; Δημοσιεύεται αυτό στο διαδίκτυο, στην ιστοσελίδα του συγκεκριμένου εκδοτικού οίκου; Αμέσως ένα άλλο παιδί θα γράψει ότι, εγώ τα διάβασα 7 φορές! Και το επόμενο παιδί θα γράψει ότι, ξέρω ‘γω, εγώ τα διάβασα και η μαμά μου και ο μπαμπάς μου· χωρίς να σημαίνει ότι αυτό δεν είναι αλήθεια! Δηλαδή, δυστυχώς οι γονείς, οι περισσότεροι γονείς και ειδικά οι εκτός Εκκλησίας γονείς, ουσιαστικά παρασύρονται κι αυτοί. Διαβάζουν το βιβλίο, το βλέπουν ότι έχει περιπέτεια, έχει ενδιαφέρον, έχει να δούμε τι θα γίνει παρακάτω κ.τ.λ., αλλά αυτό είναι κάτι, το οποίο θα μπορούσε να το βρει κάποιος σε οποιοδήποτε παιδικό ανάγνωσμα· δεν χρειαζότανε να ήταν μιας δήθεν εκπληκτικής συγγραφέως, ας πούμε, η οποία έγραψε αυτά τα οποία προωθήθηκαν σε 200 γλώσσες και, τέλος πάντων, σε εκατομμύρια αντίτυπα. 

Κύριε Μηλιώνη, πριν πάμε στο δικό σας το βιβλίο, ήθελα να σας ρωτήσω κάτι: αυτά τα βιβλία είπαμε, του Χάρι Πότερ, και γενικά όλα αυτά της Νέας Εποχής, παρουσιάζουνε με πολύ γοητευτικό τρόπο ήρωες, οι οποίοι είναι δυνατοί, λαμπεροί ήρωες. Στα ελληνορθόδοξα βιβλία, τα ορθόδοξα γενικά βιβλία, παρουσιάζονται οι Άγιοι ήρωες, οι ταπεινοί· οι ταπεινοί άνθρωποι δεν πουλάνε σήμερα, στο πνεύμα το ανταγωνιστικό της εποχής μας, στην αλαζονεία αυτή που παρουσιάζει η εποχή μας της δύναμης. Δεν μπορεί να τραβήξει το ελληνόπουλο. Βλέπει ότι ζει σε μία διαφορετική πραγματικότητα σήμερα απ’ αυτά που του παρουσιάζουν τα βιβλία με ήρωες Αγίους. Πώς μπορούμε, λοιπόν, να φέρουμε ένα παιδί να διαβάσει ένα τέτοιο βιβλίο και να το βρει γοητευτικό.

- Κυρία Μαργαρίτη, ακριβώς το δίλημμα είναι πολύ μεγάλο. Από τη μία μεριά, όπως πολύ σωστά αναφέρατε, ένα παιδί για να, ας χρησιμοποιήσουμε τον όρο «εκπαιδευθεί» στα πλαίσια της Εκκλησίας μας θα πρέπει να υπάρχουν οι προϋποθέσεις, θα πρέπει η οικογένεια η ίδια, ας πούμε, να είναι ενταγμένη βιωματικά μέσα στο χώρο της Εκκλησίας, με τον πνευματικό, με τη συμμετοχή στα μυστήρια, με τον εκκλησιασμό, με την προσπάθεια μέσα στο χώρο της Εκκλησίας· και φυσικά εφ’ όσον υπάρχει πάντα σαν προϋπόθεση και η αγαπητική σχέση των συζύγων, αυτό ενθαρρύνει τα παιδιά να νιώσουν ένα ζεστό οικογενειακό περιβάλλον και να αποδεχθούν και τις επιλογές των γονέων. Αντίθετα βλέπουμε, ας πούμε, και πολλές φορές και στις δικές μας, τις λεγόμενες εκκλησιαστικές οικογένειες, επειδή δεν υπάρχει η βίωσις παράλληλα με την, ας το πω, με την εκδήλωση, ας πούμε, και τη διαπίστωση ότι όντως είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί κ.τ.λ., βλέπουμε ότι τα παιδιά μπορεί μέχρι σ’ ένα σημείο, ας πούμε, καταναγκαστικά να δεχθούν κάποια πράγματα, τα οποία στη συνέχεια βέβαια, ας πούμε, μέσα από την εφηβεία κ.τ.λ. να απορρίψουν· δηλαδή απορρίπτοντας ενδεχομένως την βιωτή των γονέων απορρίπτουν και το γεγονός της Εκκλησίας. Από την άλλη μεριά έχουμε τους ανθρώπους, ας πούμε, τους συμπατριώτες μας, οι οποίοι έχουν μία γεύση Εκκλησίας αλλά αυτή είναι τελείως επιδερμική και τελείως… από την άλλη μεριά, ας πούμε, κατακλύζονται από τα μηνύματα, ειδικά της Νέας Εποχής, η οποία έχει διεισδύσει σε όλους τους τομείς της ζωής μας· το αποτέλεσμα είναι βέβαια ότι ένας εκκλησιαστικός συγγραφέας, ένα βιβλίο χριστιανικό, ορθόδοξο χριστιανικό, με πολλή δυσκολία θα γίνει αποδεκτό από τα παιδιά. Ειδικά μάλιστα αν αυτά τα παιδιά έχουνε, δυστυχώς, εμβολιασθεί με ένα φρόνημα αντιεκκλησιαστικό, που είναι πολύ της μόδας στις μέρες μας, αυτά τα παιδιά θα απορρίψουν τελείως ένα βιβλίο, το οποίο μπορεί, ας πούμε, να είναι κάτι το οποίο θα συγκινήσει πάρα πολύ εμάς, η ζωή ενός αγίου ή ενός εκκλησιαστικού συγγραφέα κ.τ.λ. Για να φτάσει ένα παιδί να θελήσει να διαβάσει εκκλησιαστικά βιβλία θα πρέπει να έχει μαλακώσει η καρδιά του, να το πούμε έτσι, και να είναι ανοιχτό προς αυτή την κατεύθυνση, οπότε μετά βέβαια ο δρόμος είναι ανοιχτός.

Αυτός ήταν κι ο λόγος για τον οποίον όταν θελήσαμε σαν πρωτοβουλία, στα πλαίσια της Πανελλήνιας Ένωσης Γονέων, σαν πρωτοβουλία να βρούμε κάποιο υλικό, το οποίο θα μπορούσε να ενδιαφέρει αφ’ ενός τα παιδιά αλλά συγχρόνως να μεταδώσει τα ακριβώς αντίθετα μηνύματα απ’ αυτά που μετέδιδαν τα βιβλία του Χάρι Πότερ, όταν θελήσαμε να βρούμε αυτό το υλικό, συγχρόνως κάναμε τη σκέψη ότι το εξωτερικό πλαίσιο, το περιτύλιγμα αν θέλετε, θα πρέπει να είναι όμοιο με αυτό, το οποίο σήμερα τα παιδιά του κόσμου επιλέγουν σαν δικό τους. Και αυτό το περιτύλιγμα προϋποθέτει, όπως πολύ σωστά είπατε στην αρχή, έναν ήρωα λαμπερό, ο οποίος, ας πούμε, πιθανώς θα έχει τη δύναμη αλλά βέβαια, εκκλησιαστικά βλέποντας το πράγμα, η δύναμη αυτή δεν θα είναι δική του, δεν θα έχει την αίσθηση ότι αυτός έχει τη δύναμη. Θα έχει την αίσθηση της ταπείνωσης και θα έχει την αίσθηση ότι τη δύναμη την παίρνει από τον Κύριό μας, που αυτή είναι, θα λέγαμε, η προοπτική μέσα στην Εκκλησία. Εμείς αναγνωρίζουμε ότι είμαστε κτίσματα, αναγνωρίζουμε, ας πούμε, ότι από αγάπη κι όχι από ανάγκη μάς δημιούργησε ο Κύριος και στα πλαίσια αυτά, πέφτοντας και ξανασηκωνόμενοι προσπαθούμε να βιώσουμε το γεγονός της Εκκλησίας.

- Κι έτσι πώς μπήκατε μέσα σ’ αυτήν την ιστορία να μεταφραστεί το βιβλίο, πού το βρήκατε αυτό το βιβλίο του ξένου συγγραφέα;

- Ναι, μπορούμε να πούμε ότι το θέμα της εξεύρεσης του συγγραφέα είναι το ίδιο σχεδόν μυθιστορηματική όσο και το ίδιο το μυθιστόρημά του! Ξεκινήσαμε ακριβώς, ιστορικά αναφέροντας τώρα το πράγμα, μετά από μία συνέντευξη που είχα εγώ προσωπικά στο Σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος με την κ. Αδαμαντία Μπούρτζινου, παρουσιάζοντας ακριβώς ένα βιβλίο, το οποίο μόλις είχαμε εκδώσει, στα πλαίσια της Ένωσης, ένα βιβλίο που παρουσίαζε το πρόβλημα που δημιουργείται στα παιδιά με τον Χάρι Πότερ· ένα μικρό εγκόλπιο αυτοπροστασίας, όπως το ονομάζαμε, με τον τίτλο «Ναι ή όχι στον Χάρι Πότερ. Αυτό είχε εκδοθεί το 2002 περίπου και παράλληλα με την έκδοση αυτού του βιβλίου, στη Λάρισα ο σεβασμιώτατος Λαρίσης είχε οργανώσει μία σύναξη, τέλος πάντων, για να ενημερώσει το κοινό για τις αρνητικές επιρροές που ο Χάρι Πότερ, και τα βιβλία γενικότερα της Ρόουλιγκ περί μαγείας κ.τ.λ. έχουν στα νέα παιδιά. Είχα κληθεί να συμμετάσχω σ’ αυτή την εκδήλωση με μία ομιλία και επί τη ευκαιρία αυτής της εκδήλωσης, που θα γινόταν το μεσημέρι της συγκεκριμένης ημέρας, το πρωί στην Αθήνα στο Ρ/Σ της Εκκλησίας της Ελλάδος με την κ. Αδαμαντία Μπούρτζινου είχαμε μία συζήτηση επάνω σ’ αυτό το γεγονός. Στα πλαίσια της συζήτησης η κ. Μπούρτζινου, αφού εξετάσαμε όλο το θέμα περί Χάρι Πότερ και τις αρνητικές του, θα λέγαμε, προσεγγίσεις, ρώτησε: «Εντάξει, να λέμε στους γονείς ότι πρέπει να αποφεύγουν τα παιδιά τους να διαβάζουν τα βιβλία της Ρόουλιγκ, τον Χάρι Πότερ, αλλά παράλληλα τι προτείνετε να τους πούμε ότι θα πρέπει να διαβάζουν;». Και τότε ετέθη το ερώτημα που θέσατε κι εσείς στην αρχή της κουβέντας μας αυτής. Και όντως μας δημιούργησε πρόβλημα· εκείνη τη στιγμή δεν είχαμε κάτι να πούμε, αλλά μας προβλημάτισε και στη συνέχεια, τους επόμενους μήνες, η ενέργεια ήταν ότι πρέπει να βρεθεί ένα πρότυπο, το οποίο να είναι αφ’ ενός μεν λαμπερό, ένας ήρωας, ένα νέο παιδί, αλλά συγχρόνως, ας πούμε, να προέρχεται μέσα από τον χώρο της Εκκλησίας. Και τέτοια παραδείγματα μέσα στην Εκκλησία έχουμε πολλά. Δηλαδή, νομίζω ότι όλοι μας, μέσα στον εκκλησιαστικό χώρο, έχουμε δει οικογένειες, πολύτεκνες ενδεχομένως ή και όχι, οι οποίες οικογένειες αυτές έχουν διαπαιδαγωγήσει τα παιδιά τους με έναν εκκλησιαστικό τρόπο κι αυτά τα παιδιά είναι μια χαρά παιδιά. Παιδιά τα οποία, αγόρια και κορίτσια, εγκρατεύονται μέχρι και την εφηβεία τους και αργότερα και τελειώνουν τις σπουδές τους και κάνουν την εγκράτειά τους μέσα στην Εκκλησία, με τον πνευματικό τους κ.τ.λ., και λέγεται μάλιστα ότι σήμερα τα παιδιά αυτά έχουν τη θέση του ομολογητού, στα πλαίσια της Εκκλησίας μας.

Ένα περιβάλλον, ας πούμε, το οποίο δέχεται τις σεξουαλικές σχέσεις από δώδεκα ετών και δεκατριών και δεκατεσσάρων κ.τ.λ. και θεωρεί το περιβάλλον αυτό, το εκτός της Εκκλησίας, ότι είναι τελείως ανακόλουθο να μην υπάρχουν ζευγάρια σε ελεύθερη συμβίωση· και σαν αποτέλεσμα όλης αυτής της νοοτροπίας έχουμε τα διαζύγια, τα οποία, ας πούμε, ταλανίζουν σήμερα την κοινωνία μας και διαλύουν τις οικογένειες. Λοιπόν, παιδιά, τα οποία φτάνουν δεκαοχτώ, δεκαεννέα, είκοσι, είκοσι δύο ετών, ας πούμε, και εγκρατεύονται στο θέμα των σχέσεων και παντρεύονται και τότε μόνον, με την ευλογία της Εκκλησίας, ας πούμε, ξεκινούν να κάνουν την οικογένειά τους και να εκτονώσουν αυτή, την φυσιολογική αν θέλετε, ας πούμε, ανάγκη της σεξουαλικής επαφής, που ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο, στην ανθρώπινη φύση, για να μπορεί να πολλαπλασιαστεί η ανθρωπότητα. Λοιπόν, ένα τέτοιο παράδειγμα παιδιού ψάξαμε να βρούμε και τελικά τα βήματα, μέσω ίντερνετ, μας οδήγησαν σε κάποιον Αγγλικανό, τον Marc Elias Johnes, ο οποίος είναι κι ο συγγραφέας, όλων αυτών των βιβλίων, ο οποίος όμως Αγγλικανός τα τελευταία πέντε χρόνια έχοντας μια επαφή, εκεί στη Μεγάλη Βρετανία, με τη Μονή του Τιμίου Προδρόμου στο Έσσεξ, προφανώς είχε μεταστραφεί και είχε βαπτιστεί και ως Ορθόδοξος πλέον, πρέπει να είχε οπωσδήποτε και μία αρκετά έντονη εμπειρία του χώρου του αποκρυφισμού και της παραθρησκείας. Διότι ειδικά στο πρώτο βιβλίο, στο «Ο Νικ Μάρβελ και ο πόλεμος με το θηρίο», αυτό είναι εμφανές.

- Να πούμε και το όνομα του βιβλίου γιατί δεν αναφερθήκαμε! Μιλάμε για τον ήρωα αλλά δεν είπαμε ότι είναι ο Νικ Μάρβελ. Πώς το σκέφτηκε αυτό το όνομα; 

- Πώς σκέφτηκε το όνομα και πώς διαμόρφωσε όλη αυτή τη φιλολογία, αυτό ούτε σε μας ακόμα είναι γνωστό. Διότι όταν πήραμε αυτό το υλικό, και το πήραμε μέσω ίντερνετ, ήτανε αδιαμόρφωτο ως επί το πλείστον, δηλαδή δεν είχε προλάβει να οργανώσει αυτό το υλικό υπό την μορφήν ενός βιβλίου. Ήταν διαμορφωμένο σε αρκετά μεγάλο ποσοστό θα λέγαμε, αλλά η ομάδα εργασίας, η οποία ανέλαβε στη συνέχεια το έργο, και εγώ προσωπικά, αναγκαστήκαμε όχι μόνο να μεταφράσουμε το υλικό αυτό αλλά και να το προσαρμόσουμε στην ελληνική πραγματικότητα και μπορούμε να πούμε ότι το ερέθισμα ήταν το υλικό αυτό και τα βιβλία που προέκυψαν, δηλαδή το πρώτο, το «Ο Νικ Μάρβελ και ο πόλεμος με το θηρίο», το οποίο εκδόθηκε το 2006, και στη συνέχεια πρόσφατα, το δεύτερο βιβλίο, «Ο Νικ Μάρβελ και ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς», το οποίο βρίσκεται στα χέρια μας εδώ και μία βδομάδα περίπου. Και τα δύο αυτά βιβλία, έτσι σαν ολοκληρωμένο υλικό, προήλθαν από το υλικό του Johnes, μεταφρασμένο και προσαρμοσμένο.

- Φαίνεται όμως ότι γνωρίζει κι από την τεχνολογία το παιδί, ο νέος, ο συγγραφέας…

- Ναι, ναι, φαίνεται.

- …φαίνεται ότι γνωρίζει κι από αποκρυφισμό, γνωρίζει κι από Ορθοδοξία…

- Ναι, ναι.

- …φαίνονται όλα αυτά μέσα στο έργο του.

-  Είναι ένας συνδυασμός, δηλαδή ο ήρωας αυτή τη στιγμή, ο Νικ Μάρβελ, είναι ένα νέο παιδί, είναι ένα παιδί 17 ετών· να πούμε ότι είναι κατά κάποιον τρόπο το σενάριο και των δύο βιβλίων, διότι το δεύτερο βιβλίο είναι η συνέχεια, θα λέγαμε, της ιστορίας του πρώτου βιβλίου και έπεται συνέχεια με τη βοήθεια του Θεού. Αρχικά είναι ένα βιβλίο, ένα μυθιστόρημα φαντασίας να το πούμε έτσι, το οποίο διεξάγεται το 2018, δηλαδή 9 χρόνια…

- Επιστημονικής φαντασίας!

- Επιστημονικής μέχρι κάποιο σημείο, αλλά εμβολιασμένο έντονα με τα στοιχεία της Ορθοδοξίας.

- Και στο δεύτερο βιβλίο, «Και ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς». Γιατί ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς;

- Το δεύτερο βιβλίο, ενώ το πρώτο βιβλίο «Ο Νικ Μάρβελ και ο πόλεμος με το θηρίο» ήταν περισσότερο προσανατολισμένο στο θέμα της περιγραφής της Νέας Εποχής του Υδροχόου, των οργανώσεων που ουσιαστικά είναι υπεύθυνες για αυτή την κατάσταση, την οποία δυστυχώς ζούμε σήμερα στις μέρες μας, του αποκρυφισμού, της παραθρησκείας κ.τ.λ., το δεύτερο βιβλίο «Ο Νικ Μάρβελ και ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς» προσανατολίζεται περισσότερο σε θέματα Εθνικά, τολμώ να πω, να το χαρακτηρίσω έτσι. Δηλαδή χωρίς αυτό να σημαίνει μία ασαφή διαφοροποίηση των δύο βιβλίων. Υπάρχει μία συνέχεια στο θέμα της εξιστόρησης, θα λέγαμε, του μυθιστορήματος, αλλά το βάρος στο δεύτερο βιβλίο πέφτει περισσότερο σε θέματα που αφορούν σε διεθνές επίπεδο και ειδικά την εθνική μας υπόσταση.

- Τώρα, θέλω να σας ρωτήσω κάτι με αυτό που λέτε. Λέτε ο Νικ Μάρβελ γράφτηκε για σένα, για το παιδί σου, αλλά ειδικά γράφτηκε για το παιδί του γείτονα και εσύ καλείσαι τώρα να του το προσφέρεις.

-  Μάλιστα.

- Πιστεύετε ότι το παιδί του γείτονα, εννοείτε προφανώς ότι είναι μακριά από την Εκκλησία…

- Ναι, ναι, ναι.

- …θα ενδιαφερθεί για τα Εθνικά θέματα;

-  Κοιτάξτε να δείτε, όσα προβάλλονται μέσα στα δύο βιβλία, προβάλλονται με ιδιαίτερα διακριτικό τρόπο. Οπότε ένα μυθιστόρημα φαντασίας, το οποίο έχει έντονη δράση, εναλλαγή γεγονότων από το ένα κεφάλαιο στο άλλο, περιπέτεια, μυστήριο κ.τ.λ. κι έναν λαμπρό ήρωα, όπως είπαμε, τον Νικ Μάρβελ, ε, είναι πολύ πιθανόν να έλξει το οποιοδήποτε παιδί. Εάν το παιδί αυτό δεν έχει εμβολιασθεί με αντιεκκλησιαστικό φρόνημα και από την αρχή, ας πούμε, που θα διαβάσει το θέμα της ευχής, το οποίο είναι ένα κυρίαρχο στοιχείο, για το οποίο δεν αναφερθήκαμε καθόλου στο θέμα…

-  Ναι, ναι, να το πούμε, γιατί το βλέπουμε συνέχεια μέσα στο βιβλίο.

- …ναι, εάν δεν σταματήσει σ’ αυτό και δεν αφήσει το βιβλίο, αλλά γοητευθεί να διαβάσει και λίγο παρακάτω, είναι σίγουρα ότι θα κερδηθεί από το βιβλίο και τελικά θα θελήσει να το διαβάσει όλο. Δείγματα ανθρώπων, και εντός και εκτός της Εκκλησίας, τα οποία διάβασαν τα χειρόγραφα του πρώτου βιβλίου, πριν καν εκδοθεί το πρώτο βιβλίο, κι όταν λέμε δείγματα ανθρώπων εννοούμε κατ’ αρχάς ήταν κληρικοί, ήτανε λαϊκοί, ήτανε ενήλικες, ήτανε μικρά παιδιά, ήτανε μία δημοσιογράφος… δηλαδή ήτανε ένα δείγμα, θα λέγαμε, είκοσι τουλάχιστον ανθρώπων που δώσαμε το βιβλίο για να μας πούνε τις γνώμες τους. Ε, ακούσαμε διάφορες απόψεις, ανάλογα με το επίπεδο στο οποίο βρισκόταν, το πολιτιστικό, το μορφωτικό, το ηλικιακό, το οποιοδήποτε επίπεδο που βρισκόντουσαν οι διάφοροι άνθρωποι που το διάβασαν· σε ένα σημείο συμφωνούσαν όλοι ότι τους τραβούσε το ενδιαφέρον να δούνε τι θα γίνει παρακάτω. Ήταν ακριβώς αυτό, το οποίο και εμείς θέλαμε, οπότε ευελπιστούμε ότι όπως το πρώτο βιβλίο, και αυτό ίσως δεν το είπαμε και αξίζει να το αναφέρουμε, ότι το πρώτο βιβλίο είχε μία πολύ θερμή υποδοχή, ειδικά από τους ανθρώπους της Εκκλησίας. Δηλαδή ουσιαστικά έχουν γίνει τρεις εκδόσεις του πρώτου βιβλίου· η διαφορά των δύο πρώτων εκδόσεων, της πρώτης με της δεύτερης έκδοσης, έγινε μέσα σε τρεις μήνες μόλις από την έκδοση του πρώτου, σε τρεις μήνες αναγκαστήκαμε να έχουμε τη δεύτερη έκδοση. Αυτό δείχνει ότι αγκαλιάστηκε με πολύ θερμότητα και ενδιαφέρον το πρώτο βιβλίο. Οπότε αυτό μας έδωσε ήδη την εικόνα ότι γίνεται αποδεκτό. Και ελπίζουμε ότι με την ίδια ζεστασιά το κοινό θα αγκαλίασει και το δεύτερο βιβλίο.

- Ξέρετε, καμιά φορά νοιαζόμαστε για τον κόσμο που δεν ασχολείται πολύ με την Εκκλησία και αφήνουμε τον κόσμο που είναι μέσα στην Εκκλησία θεωρώντας ότι και καλά είναι πολύ σταθεροί και δεν ξεφεύγουνε. Ενώ έχουν και αυτοί οι άνθρωποι και τα παιδιά τους πάρα πολλή ανάγκη από κάτι σύγχρονο, που να μιλάει στη σημερινή γλώσσα.

- Αυτό είναι αλήθεια κ. Μαργαρίτη και όντως πιστεύουμε ότι η υποδοχή που έγινε, στο πρώτο τουλάχιστον βιβλίο, προέρχεται από τον Εκκλησιαστικό χώρο. Αν και το βιβλίο, ας πούμε, στη συνέχεια έχει διολισθήσει, τολμώ να πω, και σε βιβλιοπωλεία εκτός των εκκλησιαστικών βιβλιοπωλείων, και στο ίντερνετ σε πάρα πολλές διευθύνσεις. Αυτό λέγαμε και χθες ότι εάν κάποιος ασχολείται με το ίντερνετ και στο google, ας πούμε, βάλει τις λέξεις Νικ Μάρβελ, στα ελληνικά γραμμένες, ας πούμε, σε εισαγωγικά θα του βγάλει γύρω στις 4.000 hits, που σημαίνει ότι το βιβλίο έχει διασπαρεί σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό στο ίντερνετ και συγχρόνως το έχουμε βρει σε ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία καθαρά κοσμικά, σε πολλά ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία καθαρά κοσμικά.

Βέβαια από πλευράς διακίνησης, την διακίνηση την έχουν αναλάβει οι Εκδόσεις Σταμούλη, που ουσιαστικά προμηθεύουν βιβλία σε όλο τον εκκλησιαστικό χώρο, αλλά και σε βιβλιοπωλεία εκτός του εκκλησιαστικού χώρου. Και έτσι ελπίζουμε ότι το βιβλίο σιγά-σιγά, που αυτός είναι και ο στόχος, να μπορέσει να δοθεί και στο παιδί του γείτονα, όπως ακριβώς διαβάσατε. Αλλά και πάλι, όντως, τολμώ να πω αυτό που λέει κι ο λαός ότι όταν διψάει η αυλή μας πρέπει να την ποτίσουμε, άσχετα αν θα ποτίσουμε και του γείτονα την αυλή.

- Και λίγο να πούμε για την ευχή, που είναι διάσπαρτη μέσα στο βιβλίο, συνέχεια ο ήρωας λέει την ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με».

- Ναι, το θέμα, ας πούμε, της ευχής του Κυρίου, το «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με τον αμαρτωλό», που οπωσδήποτε μέσα στην Εκκλησία είναι μία γνωστή άσκηση, θα λέγαμε, βέβαια είναι μοναστική άσκηση αλλά δόξα σοι ο Θεός, ας πούμε, ασκείται και από τους λαϊκούς, στο μέτρο που ο καθένας μπορεί βέβαια, ας πούμε, πιθανώς οι μοναχοί την ασκούνε πλέον σε ένα τελείως, θα λέγαμε, υπερβατικό επίπεδο, αλλά είναι κάτι που βοηθάει τον οποιονδήποτε να την ασκεί. Στο σενάριο μέσα, κι αυτό προέρχεται από τον Άγγλο συγγραφέα, και λέγοντας Άγγλο μπορούμε να το εντοπίσουμε πιο συγκεκριμένα: πρόκειται για έναν συγγραφέα, του οποίου ο πατέρας ήταν Ιρλανδός και η μητέρα ήταν Σκωτσέζα, δηλαδή μία αρκετά δυναμική, θα λέγαμε, ένας πολύ δυναμικός συνδυασμός. Ε, και οι χώροι αυτοί λίγο το θέμα της Βρετανίας το βλέπουν μ’ έναν ιδιόρρυθμο τρόπο, αλλά τέλος πάντων για μας, ας πούμε, θεωρούνται Βρετανοί. Ο ίδιος, προφανώς, παρουσιάζει την οικογένεια, που είναι η πρωταγωνίστρια οικογένεια, η οικογένεια του Νικ Μάρβελ, η οποία οικογένεια είναι μία πολύτεκνη οικογένεια που από όλα τα μέλη, είναι πολύ κοντά στην Εκκλησία, με τον πνευματικό τους κ.τ.λ. και ασκούνται στο θέμα της μονολόγιστης ευχής· οπότε είναι ένα στοιχείο το οποίο είναι αρκετά πρωτότυπο και μέσα στην εκκλησιαστική, θα λέγαμε, μυθιστοριογραφία, και ξεκίνησε από έναν ξένο παρ’ όλα αυτά!

.............

- Αγαπητοί ακροατές, ακούσατε τον κ. Ιωάννη Μηλιώνη, που ήτανε προσκαλεσμένος από την ενορία της Αγίας Βαρβάρας, εδώ στην Κομοτηνή. Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ. Καλή σας μέρα!

πηγή