Μεταμόρφωση. Η δόξα του Χριστού. (Μητροπ. Διοκλείας Καλλίστου)

πηγή

Η δόξα της Μεταμόρφωσης, ενώ είναι Τριαδική, είναι ειδικότερα και μια Χριστολογική δόξα.  Εδώ πλησιάζουμε στην καρδιά του μυστηρίου του Θαβώρ. Στο Όρος βλέπουμε τον σαρκωμένο Σωτήρα να φανερώνεται στον αληθινό του χαρακτήρα: τέλεια θείος και τέλεια ανθρώπινος. Η Μεταμόρφωση είναι μια φανέρωση μαζί της θεότητας και της ανθρωπότητας του Χριστού. Το αΐδιον, άκτιστον φως ακτινοβολώντας απ’ το πρόσωπο του Χριστού, αποκαλύπτει τη θεότητά του: δείχνει «την δόξαν της θεϊκής σου μορφής» (Μέγας εσπερινός, απόστιχο 4ο), «την θείαν δόξαν υποκάτω της σαρκός» (Όρθρος, κάθισμα μετά τον Πολυέλαιο, στα Σλαβικά λειτουργικά βιβλία). Αλλά την ίδια ώρα το ανθρώπινο σώμα του Κυρίου, αν και φωτοβόλο με άυλη δόξα, παραμένει γνήσια υλικό και ανθρώπινο· η σάρκα του μεταμορφώνεται, αλλά δεν αναιρείται. Μ’ αυτόν τον τρόπο η Μεταμόρφωση εκφράζει σ’ ένα ορατό σχήμα την αλήθεια του Χαλκηδόνιου δόγματος που ομολογεί τον Υιό ομοούσιο με τον Πατέρα κατά τη θεότητα, ομοούσιο μ’ εμάς κατά τήν ανθρωπότητα, ένα και αδιαίρετο πρόσωπο σε δύο τέλειες φύσεις.
Η γλώσσα της Χαλκηδόνος χρησιμοποιείται στα κείμενα της γιορτής, περισσότερο στο δεύτερο Κανόνα που αποδίδεται στον άγιο  Ιωάννη το Δαμασκηνό: «Θεός όλος υπάρχων, όλος βροτός γέγονας, όλη τη θεότητι μίξαςτην ανθρωπότητα εν υποστάσει σου, ην εν δυσί ταις ουσίαις Μωυσής Ηλίας τε, είδον εν όρει Θαβώρ. (Β’ Κανών 3, 3).
[...]  Στη Μεταμόρφωση τίποτα δεν αφαιρείται απ’ το Χριστό και τίποτα δεν προσθέτεται. Τίποτα δεν αφαιρείται: μεταμορφωμένος στο Θαβώρ, ο Χριστός παραμένει τόσο τέλεια άνθρωπος, όσο ήταν κάθε άλλη στιγμή τόσο τέλεια άνθρωπος, όσο εσείς ή εγώ. Η ανθρώπινη σάρκα του δεν εξαλείφεται ούτε καταποντίζεται μέσα στο θείο φως· γίνεται διαυγής, η θεότητα φέγγει μέσ’ απ’ αυτήν, και απ’ αυτήν, αλλά εξακολουθεί να είναι αυθεντικά ανθρώπινη σάρκα.
Ωστόσο, αν τίποτα δεν αφαιρείται, όμοια τίποτα δεν προσθέτεται. Η αιώνια δόξα που αποκαλύφθηκε στο Όρος Θαβώρ είναι κάτι που ο σαρκωθείς Χριστός κατέχει πάντοτε, από την πρωταρχική στιγμή της σύλληψής του στη μήτρα της αγίας Παρθένου. Αυτή η δόξα συνυπάρχει με αυτόν στη διάρκεια όλης της επίγειας ζωής του: ακόμα και τις ώρες της έσχατης ταπείνωσής του, όπως της αγωνίας του κήπου τη Γεθσημανή, ή της κραυγής εγκατάλειψης πάνω στο Σταυρό, παραμένει αληθινό ότι «εν αύτω κατοικεί παν το πλήρωμα της θεό­τητος σωματικώς» (Κολ. 2:9). Η διαφορά βρίσκεται απλώς σε τούτο: σε άλλες στιγμές της επίγειας ζωής του η δόξα, αν και αληθινά παρούσα, είναι κρυμμένη κάτω απ’ το καταπέτασμα της σάρκας· στην κορυφή του Όρους στιγμιαία μόνο, το καταπέτασμα γίνεται διάφανο και η δόξα γυμνώνεται κατά ένα μέρος. Αλλά, όπως οι Πατέρες επιμένουν συνεχώς, στη Μεταμόρφωση καμιά αλλοίωση δε συνέβη στον ίδιο το Χριστό· η αλλοίωση προσφέρθηκε μάλλον στους αποστόλους. Με τα λόγια του αγίου Ιωάννη του Δαμάσκηνου: «Μεταμορφούται τοίνυν, ουχ ο ουκ ην προσλαβόμενος, αλλ’ όπερ ην τοις οικείοις μαθηταίς εκφαινόμενος, διανοίγων τούτων τα όμματα…» ή, με τα λόγια του αγίου Ανδρέα Κρήτης: «Ου τότε γενόμενος εαυτού διαυγέστερος ή υψηλότερος· άπαγε· αλλ’ όπερ και πρότερον…».
«Η ιστορία του Ευαγγελίου, λέει ο Παύλος Ευδοκίμωφ, μιλά όχι για τη Μεταμόρφωση του Κυρίου, αλλά γι’ αυτή των αποστόλων».
Επομένως λοιπόν η γιορτή της Μεταμόρφωσης μας φέρνει μπροστά στο «σωτήριο παράδοξο» της Χριστιανικής μας πίστης: ότι ο Ιησούς είναι τέλεια Θεός, τέλεια άνθρωπος και ωστόσο ένα πρόσωπο κι όχι δύο. Στις 6 Αυγούστου καλό είναι να συλλογιζόμαστε με την πιο έντονη ενάργεια τη διπλή πληρότητα του σαρκωθέντος Σωτήρα: την τελειότητα της Θεότητάς του και την αμείωτη ακεραιότητα της ανθρωπότητάς του. Το Θαβώρ μας δείχνει, στο πρόσωπο του Χριστού, την ανθρώπινη φύση — τη δική μας ανθρώπινη φύση— αναληφθείσα στο Θεό, πλημμυρισμένη από θεία ζωή και δόξα, διαποτισμένη απ’ τις άκτιστες ενέργειες, κι όμως ακόμα πλέρια ανθρώπινη.

(Μητροπ. Διοκλείας Καλλίστου, Η δόξα της Μεταμόρφωσης, από τον συλλογικό τόμο «Μεταμόρφωση», εκδ. ΑΚΡΙΤΑΣ σ. 26-28).