Μερικά χωρία άπο το πνευματικώτατο έργο τοϋ Όσίου Παϊσίου Bελιτσκόφσκυ
«Κρίνα τού Άγρού», αναφερόμενα στην Ευχή του Ίησού.
***
α. Νά είσαι σταθερά προσηλωμένος στον Θεό, διότι Εκείνος θα σε καθοδήγηση στο κάθε τι και θά σου αποκάλυψη, διά του Αγίου Πνεύματος, όλα τά επουράνια καί τά επίγεια μυστήρια.
β. Ό νους μας δεν είναι δυνατόν νά είναι σταθερά καί απόλυτα προσηλωμένος στόν Θεό, άν δεν αποκτήσουμε τίς έξης τρείς αρετές: την αγάπη σε Αυτόν καί τους ανθρώπους, την εγκράτεια καί την αδιάλειπτη προσευχή.
γ. Ή αγάπη εξορίζει την όργή, ή εγκράτεια εξασθενίζει την σαρκική επιθυμία καί ή αδιάλειπτος προσευχή διώκει άπό τόν νου τους λογισμούς, φυγαδευουσα ταυτόχρονα την εχθρότητα καί την έπαρσι.
δ. Ή Έύχή τού Ίησού είναι εργασία κοινη των Αγγέλων καί των ανθρώπων με την προσευχη αυτη οί άνθρωποι πλησιάζουν σύντομα την ζωη των Αγγέλων.
ε. Ή Έύχή τού Ίησού είναι ή πηγη όλων των καλων έργων καί αρετών καί εξορίζει μακρυά άπό τόν άνθρωπο τά σκοτεινά πάθη· απόκτησε αυτήν, καί πρίν νά άποθάνης θά άποκτήσης ψυχη αγγελική.
ζ. Ή Έύχή τού Ίησού είναι θεϊκη άγαλλίασις. Είναι πολύτιμη σάν ξίφος. Κανένα άλλο πνευματικό όπλο δεν δύναται νά άναχαιτίση τόσο άποτελεσματικά τους δαίμονας· κατακαίει αυτους, όπως ή φωτιά τά βάτα.
ζ. Αυτη ή προσευχη αναφλέγει ολόκληρο τόν εσωτερικό άνθρωπο καί του φέρνει ανέκφραστη χαρά καί ευφροσύνη· έτσι, άπό την [πνευματικη] ήδονη καί την γλυκύτητα, ό άνθρωπος άδιαφορεί γιά την ζωη αυτη καί θεωρεί κάθε τι γήινο σάν χωμα καί στάκτη.
η. "Οποιος με πόθο καί χωρίς διακοπή, σάν την άνάσα που βγαίνει άπό τά στήθη του, επαναλαμβάνει την Έύχή τού Ίησού, τό «Κυριε Ίησού Χριστέ, Υίε του Θεου, έλέησόν με!», σύντομα θά γίνη κατοικητήριο της Αγίας Τριάδος, του Πατρός καί του Υίου καί του Αγίου Πνεύματος, ή Όποία «μονην παρ' αυτώ ποιήσει» (πρβλ. Ίω. ιδ' 23).
θ. Τότε ή Έύχή τού Ίησού θά καταβροχθίζη την καρδιά καί ή καρδιά την Έύχή· τότε ό άνθρωπος, άσκώντας νυκτα καί ήμέρα την ευλογημένη αυτην εργασία, θά λυτρωθη άπό όλες τίς παγίδες του έχθρου.
ι. Είτε στέκεσαι είτε κάθεσαι είτε τρως είτε ταξιδεύεις είτε κάνεις ό,τιδήποτε άλλο, επαναλάμβανε επίμονα την Έύχή τού Ίησού, άσκώντας ισχυρη βία στόν έαυτό σου, διότι αυτη πλήττει τους άοράτους έχθρους σάν ένας πολεμιστης με φονικη λόγχη.
ια. Χάραξε την Έύχή τού Ίησού στόν νοϋ σου καί λέγε αυτην μυστικά, χωρίς δισταγμό ή συστολή, άκόμη καί στους χώρους της σωματικης άνάγκης!
ιβ. "Οταν ή γλωσσα καί τά χείλη σου κουραστουν, προσευχήσου μόνο με τόν νου· όταν πάλι ό νοϋς κουραστη άπό την επίμονη αυτοσυγκέντρωσι καί ή καρδιά πονέση, τότε κάνε μία διακοπη καί πιάσε την ψαλμωδία.
ιγ. 'Από την προσευχή, που άσκείται γιά πολυ καιρό με την γλωσσα, γεννιέται ή προσευχή τού νού, ή νοερά προσευχή· καί άπό την προσευχή του νουύ γεννιέται ή προσευχή τής καρδιάς, ή καρδιακή προσευχή.
ιδ. Νά μή λέγης την Έύχή τού Ίησού δυνατά μέ τό στόμα, άλλα όσο χρειάζεται γιά νά τήν άκους· και τήν ώρα της προσευχής νά μή στρέφης τήν σκέψι σου έδώ καί εκεί, σέ κοσμικά καί μάταια πράγματα, άλλά νά μένης, πολεμώντας τήν ραθυμία, στήν μνήμη τής Ευχής καί μόνο.
ιε. Ή προσευχή δέν είναι παρά ή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στόν ορατό καί τόν άόρατο κόσμο, γι' αυτό πρέπει νά άφοσιώνουμε τόν νοϋ μας σέ αυτήν. "Οπου στέκεται τό σώμα, έκεί πρέπει νά ευρίσκεται μαζί του καί ό νοϋς, μήν έχοντας κανένα λογισμό έκτός άπό τά λόγια τής Ευχής.
ιζ. Οί "Αγιοι Πατέρες λέγουν, ότι άν κανείς προσεύχεται μέ τά χείλη, ό νοϋς του όμως είναι απρόσεκτος, κοπιάζει μάταια, έπειδή ό Θεός προσέχει τόν νου καί όχι τά πολλά λόγια· ή νοερά προσευχή δέν ανέχεται νά έχη ό νους καμμία φαντασία ή ακάθαρτη σκέψι.
ιζ. "Αν δέν έθισθή κανείς στήν νοερά Ευχή τοϋ Ίησοϋ, δέν θά δυνηθή νά άποκτήση τήν αδιάλειπτη προσευχή.
ιη. "Αν ή Ευχή του γίνη συνήθεια καί περάση μέσα στήν καρδιά του, θά ξεχύνεται άπό αυτήν όπως αναβλύζει τό νερό άπό μία πηγή.
ιθ. "Ο,τι καί άν κάνη τότε ό άνθρωπος, όλες τίς ώρες καί σέ όλους τους τόπους, είτε είναι ξύπνιος είτε κοιμάται, θά κινήται αυθόρμητα στήν έπανάληψι τής Ευχής- ναί, άκόμη καί όταν νυστάζη ή τόν παίρνη ό ύπνος, άκόμη καί τότε ή Ευχή θά τόν ξυπνάη, άναβλυζουσα άκατάπαυστα άπό τήν καρδιά του.
κ. Γιά τόν λόγο αυτό ή προσευχή αυτή είναι τόσο μεγάλη, όταν δέν έγκαταλείπεται ποτέ, διότι άν καί τά χείλη κουράζωνται καί τό σώμα ναρκώνεται, τό πνευμα όμως δέν κοιμάται ποτέ.
κα. "Οταν έκτελή κανείς μέ προσήλωσι κάποια άναγκαία έργασία ή όταν λογισμοί εισορμουν στόν νουυ του ή όταν ό ϋπνος τόν καταβάλλη, τότε πρέπει νά προσεύχεται ζωηρά μέ τά χείλη καί τήν γλώσσα, ώστε ό νοϋς του νά άκουη τήν φωνή· όταν πάλι ό νους είναι ειρηνικός καί ήρεμος άπό λογισμούς, τότε ό άνθρωπος άς προσευχεται μόνο νοερά.
κβ. Αυτός ό δρόμος τής προσευχής όδηγεί συντομώτερα στήν σωτηρία, άπ' ό,τι ό άλλος μέ τους ψαλμούς, τους άσματικους κανόνες καί τίς συνήθεις προσευχές, που χρησιμοποιούν οί έγγράμματοι.
κγ. "Οσον διαφέρει ό ώριμος άνθρωπος άπό ένα παιδί, άλλο τόσο καί ή νοερά αδιάλειπτος προσευχή άπό μίαν άλλη, που έχει συνταχθή τεχνητά.
κδ. Ή προσευχή του νου καί τής καρδιάς είναι γιά τους προχωρημένους. Ή ψαλμωδία, δηλαδή ή συνήθης έκκλησιαστική μελωδία, είναι γιά τους μεσαίους. Ή υπακοή καί ό κόπος είναι γιά τους άρχαρίους.
α. Νά είσαι σταθερά προσηλωμένος στον Θεό, διότι Εκείνος θα σε καθοδήγηση στο κάθε τι και θά σου αποκάλυψη, διά του Αγίου Πνεύματος, όλα τά επουράνια καί τά επίγεια μυστήρια.
β. Ό νους μας δεν είναι δυνατόν νά είναι σταθερά καί απόλυτα προσηλωμένος στόν Θεό, άν δεν αποκτήσουμε τίς έξης τρείς αρετές: την αγάπη σε Αυτόν καί τους ανθρώπους, την εγκράτεια καί την αδιάλειπτη προσευχή.
γ. Ή αγάπη εξορίζει την όργή, ή εγκράτεια εξασθενίζει την σαρκική επιθυμία καί ή αδιάλειπτος προσευχή διώκει άπό τόν νου τους λογισμούς, φυγαδευουσα ταυτόχρονα την εχθρότητα καί την έπαρσι.
δ. Ή Έύχή τού Ίησού είναι εργασία κοινη των Αγγέλων καί των ανθρώπων με την προσευχη αυτη οί άνθρωποι πλησιάζουν σύντομα την ζωη των Αγγέλων.
ε. Ή Έύχή τού Ίησού είναι ή πηγη όλων των καλων έργων καί αρετών καί εξορίζει μακρυά άπό τόν άνθρωπο τά σκοτεινά πάθη· απόκτησε αυτήν, καί πρίν νά άποθάνης θά άποκτήσης ψυχη αγγελική.
ζ. Ή Έύχή τού Ίησού είναι θεϊκη άγαλλίασις. Είναι πολύτιμη σάν ξίφος. Κανένα άλλο πνευματικό όπλο δεν δύναται νά άναχαιτίση τόσο άποτελεσματικά τους δαίμονας· κατακαίει αυτους, όπως ή φωτιά τά βάτα.
ζ. Αυτη ή προσευχη αναφλέγει ολόκληρο τόν εσωτερικό άνθρωπο καί του φέρνει ανέκφραστη χαρά καί ευφροσύνη· έτσι, άπό την [πνευματικη] ήδονη καί την γλυκύτητα, ό άνθρωπος άδιαφορεί γιά την ζωη αυτη καί θεωρεί κάθε τι γήινο σάν χωμα καί στάκτη.
η. "Οποιος με πόθο καί χωρίς διακοπή, σάν την άνάσα που βγαίνει άπό τά στήθη του, επαναλαμβάνει την Έύχή τού Ίησού, τό «Κυριε Ίησού Χριστέ, Υίε του Θεου, έλέησόν με!», σύντομα θά γίνη κατοικητήριο της Αγίας Τριάδος, του Πατρός καί του Υίου καί του Αγίου Πνεύματος, ή Όποία «μονην παρ' αυτώ ποιήσει» (πρβλ. Ίω. ιδ' 23).
θ. Τότε ή Έύχή τού Ίησού θά καταβροχθίζη την καρδιά καί ή καρδιά την Έύχή· τότε ό άνθρωπος, άσκώντας νυκτα καί ήμέρα την ευλογημένη αυτην εργασία, θά λυτρωθη άπό όλες τίς παγίδες του έχθρου.
ι. Είτε στέκεσαι είτε κάθεσαι είτε τρως είτε ταξιδεύεις είτε κάνεις ό,τιδήποτε άλλο, επαναλάμβανε επίμονα την Έύχή τού Ίησού, άσκώντας ισχυρη βία στόν έαυτό σου, διότι αυτη πλήττει τους άοράτους έχθρους σάν ένας πολεμιστης με φονικη λόγχη.
ια. Χάραξε την Έύχή τού Ίησού στόν νοϋ σου καί λέγε αυτην μυστικά, χωρίς δισταγμό ή συστολή, άκόμη καί στους χώρους της σωματικης άνάγκης!
ιβ. "Οταν ή γλωσσα καί τά χείλη σου κουραστουν, προσευχήσου μόνο με τόν νου· όταν πάλι ό νοϋς κουραστη άπό την επίμονη αυτοσυγκέντρωσι καί ή καρδιά πονέση, τότε κάνε μία διακοπη καί πιάσε την ψαλμωδία.
ιγ. 'Από την προσευχή, που άσκείται γιά πολυ καιρό με την γλωσσα, γεννιέται ή προσευχή τού νού, ή νοερά προσευχή· καί άπό την προσευχή του νουύ γεννιέται ή προσευχή τής καρδιάς, ή καρδιακή προσευχή.
ιδ. Νά μή λέγης την Έύχή τού Ίησού δυνατά μέ τό στόμα, άλλα όσο χρειάζεται γιά νά τήν άκους· και τήν ώρα της προσευχής νά μή στρέφης τήν σκέψι σου έδώ καί εκεί, σέ κοσμικά καί μάταια πράγματα, άλλά νά μένης, πολεμώντας τήν ραθυμία, στήν μνήμη τής Ευχής καί μόνο.
ιε. Ή προσευχή δέν είναι παρά ή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στόν ορατό καί τόν άόρατο κόσμο, γι' αυτό πρέπει νά άφοσιώνουμε τόν νοϋ μας σέ αυτήν. "Οπου στέκεται τό σώμα, έκεί πρέπει νά ευρίσκεται μαζί του καί ό νοϋς, μήν έχοντας κανένα λογισμό έκτός άπό τά λόγια τής Ευχής.
ιζ. Οί "Αγιοι Πατέρες λέγουν, ότι άν κανείς προσεύχεται μέ τά χείλη, ό νοϋς του όμως είναι απρόσεκτος, κοπιάζει μάταια, έπειδή ό Θεός προσέχει τόν νου καί όχι τά πολλά λόγια· ή νοερά προσευχή δέν ανέχεται νά έχη ό νους καμμία φαντασία ή ακάθαρτη σκέψι.
ιζ. "Αν δέν έθισθή κανείς στήν νοερά Ευχή τοϋ Ίησοϋ, δέν θά δυνηθή νά άποκτήση τήν αδιάλειπτη προσευχή.
ιη. "Αν ή Ευχή του γίνη συνήθεια καί περάση μέσα στήν καρδιά του, θά ξεχύνεται άπό αυτήν όπως αναβλύζει τό νερό άπό μία πηγή.
ιθ. "Ο,τι καί άν κάνη τότε ό άνθρωπος, όλες τίς ώρες καί σέ όλους τους τόπους, είτε είναι ξύπνιος είτε κοιμάται, θά κινήται αυθόρμητα στήν έπανάληψι τής Ευχής- ναί, άκόμη καί όταν νυστάζη ή τόν παίρνη ό ύπνος, άκόμη καί τότε ή Ευχή θά τόν ξυπνάη, άναβλυζουσα άκατάπαυστα άπό τήν καρδιά του.
κ. Γιά τόν λόγο αυτό ή προσευχή αυτή είναι τόσο μεγάλη, όταν δέν έγκαταλείπεται ποτέ, διότι άν καί τά χείλη κουράζωνται καί τό σώμα ναρκώνεται, τό πνευμα όμως δέν κοιμάται ποτέ.
κα. "Οταν έκτελή κανείς μέ προσήλωσι κάποια άναγκαία έργασία ή όταν λογισμοί εισορμουν στόν νουυ του ή όταν ό ϋπνος τόν καταβάλλη, τότε πρέπει νά προσεύχεται ζωηρά μέ τά χείλη καί τήν γλώσσα, ώστε ό νοϋς του νά άκουη τήν φωνή· όταν πάλι ό νους είναι ειρηνικός καί ήρεμος άπό λογισμούς, τότε ό άνθρωπος άς προσευχεται μόνο νοερά.
κβ. Αυτός ό δρόμος τής προσευχής όδηγεί συντομώτερα στήν σωτηρία, άπ' ό,τι ό άλλος μέ τους ψαλμούς, τους άσματικους κανόνες καί τίς συνήθεις προσευχές, που χρησιμοποιούν οί έγγράμματοι.
κγ. "Οσον διαφέρει ό ώριμος άνθρωπος άπό ένα παιδί, άλλο τόσο καί ή νοερά αδιάλειπτος προσευχή άπό μίαν άλλη, που έχει συνταχθή τεχνητά.
κδ. Ή προσευχή του νου καί τής καρδιάς είναι γιά τους προχωρημένους. Ή ψαλμωδία, δηλαδή ή συνήθης έκκλησιαστική μελωδία, είναι γιά τους μεσαίους. Ή υπακοή καί ό κόπος είναι γιά τους άρχαρίους.
Προσευχή στήν Ζωοποιό Αγία Τριάδα:
«Πάτερ Αγαθέ, και Πανάγιε Υιέ, και Θείον Πνεύμα, Τριάς Αγία, Θεέ αδιαίρετε, έλέησόν με τόν άμαρτωλόν!».
