«Ο μοναχισμός είναι «ζωή κατά το Ευαγγέλιον». Η εν Χριστώ ζωή για όλους τους ανθρώπους συνίσταται στην υποταγή στο θέλημα του Θεού. Ο μοναχός, επιπλέον, είναι αυτός, που κάνει πράξη το λόγο του Χριστού «ει θέλεις τέλειος είναι, ύπαγε πώλησόν σου τα υπάρχοντα και δος τοις πτωχοίς, και έξεις θησαυρόν εν ουρανοίς, και δεύρο ακολούθει μοι». Στον μοναχισμό το Εγώ και το Εσύ, το «δικό μου» και το «δικό σου» αντικαθίστανται από το πρόσωπο του Χριστού.
Ο μοναχός γίνεται υποτακτικός του Ιησού Χριστού ακολουθώντας Τον. Και η υποταγή αυτή σημαίνει την εκούσια παραίτηση από την αυτοδιαχείρηση, και την ανάθεση αυτής της διαχείρησης στο Θεό και τον πνευματικό πατέρα. Ο ηγούμενος, από την άλλη πλευρά, αγαπά τον υποτακτικό, προβλέπει και καλύπτει τις υλικές και, κυρίως, τις πνευματικές ανάγκες του, αγωνίζεται για την τελείωση του υποτακτικού του και έτσι γίνεται υπήκοος σ΄ αυτόν, προκειμένου να τον εξυψώσει, να τον οδηγήσει στη θέση του ηγουμένου Ιησού Χριστού. Έτσι, διά της υπακοής γίνεται ο μοναχός ηγούμενος και διά της υπακοής ο ηγούμενος συνεργεί στο σωτηριώδες έργο του Θεού, στη σωτηρία και θέωση των υποτακτικών του.
Η σχέση ηγουμένου και υποτακτικού αποτυπώνεται στο σχήμα Χριστός – ηγούμενος – υποτακτικός. Ο Χριστός δηλαδή αποτελεί το τελικό σημείο αναφοράς τόσο του ηγουμένου όσο και του υποτακτικού. Η σχέση ηγουμένου και υποτακτικού είναι τελικά σχέση πατέρα και υιού, κατά τον λόγο του αποστόλου Παύλου: «εάν γαρ μυρίου παιδαγωγούς έχητε εν Χριστώ, αλλ΄ ου πολλούς πατέρας. Εν γαρ Χριστώ Ιησού διά του ευαγγελίου εγώ υμάς εγέννησα».
Ο Θεός «ούτως ηγάπησεν τον κόσμον, ώστε τον μονογενήν Υιόν αυτού δούναι, ίνα πας ο πιστεύων εις Αυτόν μη απόλυται αλλ΄ έχειν ζωήν αιώνιον». Ο Ιησούς Χριστός γίνεται το αρχέτυπον ηγουμένου και υποτακτικού, γίνεται υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού, για να πραγματοποιήσει ό,τι ο άνθρωπος απέτυχε να ολοκληρώσει· την εκούσια υποταγή στο θέλημα του Θεού. Έτσι ο Χριστός ως άνθρωπος υπακούει στο θέλημα του Πατρός, αποκαλύπτοντας την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει ο άνθρωπος για να φτάσει στη σωτηρία του. Θα πρέπει δηλαδή να υποτάσσεται στο θέλημα του Ιησού Χριστού, όπως αυτό αποτυπώνεται στο Ευαγγέλιο και εκφράζεται από την Εκκλησία.
Αυτό συμβαίνει σήμερα στο μοναστηριακό περιβάλλον. Ο μοναχός διά της υπακοής – υποταγής αγωνίζεται να κοινωνήσει μετά του Θεού. Παραιτούμενος από το θέλημά του και υποτασσόμενος εν αγάπη στον γέροντα και την αδελφότητα διασώζει τις προϋποθέσεις, ώστε να ξαναβρεί την αληθινή κοινωνία εν Χριστώ.
Η μοναχική ζωή είναι η επανεύρεση της γνώσις σχέσης Θεού και ανθρώπου, όπου ο Ιησούς Χριστός αποτελεί το σημείο αναφοράς τόσο του ηγουμένου όσο και του υποτακτικού μέσα στα πλαίσια της Εκκλησίας, η οποία συγκροτείται εν Αγίω Πνεύματι.
Δεν μπορεί να έχει θέση με τον Ιησού αυτός που δεν βιώνει την ταπείνωση, γιατί έτσι δεν μπορεί να εξέλθει του εγωϊστικού και υλικού τρόπου ζωής, ώστε να δεχθεί την υπερκόσμιο αγάπη του Θεού, μια αγάπη που μεταμορφώνει τον άνθρωπο.
Ο π. Νεκτάριος κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:
1. Ο Ιησούς Χριστός ως ηγούμενος υποτάσσει στο θείο θέλημα την ανθρώπινη φύση αποκαθιστώντας την ενότητα και την κοινωνία αγάπης, η οποία υπήρχε πριν την αμαρτία.
2. Σημείο αναφοράς τόσο του ηγουμένου όσο και του υποτακτικού είναι ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός.
3. Ο μοναχός βιώνει την υπακοή ως υποταγή στο θέλημα του Θεού.
4. Ο Κύριός μας στη σχέση με τους μαθητές Του, ιδίως κατά το γεγονός του Νιπτήρος, δίδει αληθινό υπόδειγμα ηγουμένου, ο οποίος είναι αυθεντία εξαιτίας της σχέσης Του με τον Θεό, διακρίνεται διά την αγάπη, την ταπείνωση, την διακονία, την αλήθεια και, άρα, ουσιαστικά αποτελεί και υπόδειγμα τελείου υποτακτικού.
5. Όλα αυτά τονίζουν τον Χριστοκεντικό χαρακτήρα του μοναχικού βίου και αποτελούν παράδειγμα διά πάντας ημάς, ώστε να έχουμε κατά νουν την βίωση των ιδιοτήτων του ηγουμένου – υποτακτικού υπό του αρχετύπου Ιησού Χριστού και στον σημερινό μοναχισμό».
Αρχιμ. Νεκταρίου Ντόβα, Ηγουμένου Ιεράς Μονής ’νω Ξενιάς
πηγή
