Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν· μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν, καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς.

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Πατερικά Κείμενα. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Πατερικά Κείμενα. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα, Δεκεμβρίου 11, 2023

Ο ταπεινός και ανεξίκακος επίσκοπος Τριμυθούντος ~ Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

 

ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Τίποτα δεν μπορεί να μας βοηθήσει, αν δεν είμαστε επιεικείς προς τους ανθρώπους και αν δεν συγχω­ρούμε τις αδυναμίες τους! Διότι πώς μπορούμε να ελπίζουμε ότι ο Θεός θα μας συγχωρήσει, εάν εμείς πρώτοι δεν συγχωρούμε άλλους;

Κάποτε, ο άγιος Σπυρίδων πούλησε εκατό κατσίκια σε έναν ζωέμπορο σε μια τιμή που συμφώνησαν και ο άγιος είπε στον αγοραστή να του δώσει τα χρήματα. Εκείνος, γνωρίζοντας ότι ο Σπυρίδων ποτέ δεν μετρούσε χρήματα, του έδωσε ικανό ποσόν για ενενήντα εννέα κατσίκια και έκρυψε τα χρήματα για το ένα, το εκατοστό.

Ο άγιος μέτρησε εκατό κατσίκια και του τα έδωσε. Όταν όμως ο έμπορος και οι υπηρέτες του οδήγησαν έξω το κοπάδι, ένα απ’ τα ζώα, βελάζοντας γύρισε πίσω. Αυτός το έδιωχνε αλλά εκείνο επέστρεφε. Όσο το έδιωχνε ξανά και ξανά, εκείνο γύριζε πάλι, μη θέλοντας να πάει μαζί με τα άλλα κατσίκια.

Ο άγιος τότε πλησίασε τον έμπορο και ψιθύρισε στο αυτί του: «Κοίταξε, παιδί μου, το ζωντανό δεν το κάνει τυχαία αυτό. Μήπως τυχόν παρακράτησες την άξια του;». Ο έμπορος ντράπηκε και ομολόγησε την αμαρτία του. Μόλις πλήρωσε την ανάλογη τιμή που παρακράτησε, το κατσικάκι έφυγε αμέσως και πήγε μαζί με τα άλλα ζώα του κοπαδιού.

Σε άλλη περίπτωση, συνέβη κάποτε να μπουν κλέφτες μέσα στο μαντρί του αγίου Σπυρίδωνα. Αφού άρπαξαν όσα πρόβατα μπορούσαν, γύρισαν κι έκαναν να φύγουν, αλλά μια αόρατη δύναμη τους κρατούσε, σαν καρφωμένους, στο ίδιο σημείο, και ήταν αδύνατον να κινηθούν.

Την αυγή ήλθε ο επίσκοπος να δει το κοπάδι του. Βρίσκοντας εκεί τους κλέφτες, τους επέπληξε με ήπιο τρόπο και τους συμβούλευσε στο εξής να πασχίζουν να ζουν με τους δικούς τους κόπους και όχι με κλοπές. Πήρε μετά ένα πρόβατο και τους είπε: «Πάρτε αυτό για τον κόπο σας, για να μην πάει χαμένη η ολονύχτια αγρυπνία σας»· και έτσι τους απέλυσε εν ειρήνη.

(Αγίου Νικολάου ΒελιμίροβιτςΟ Πρόλογος της Αχρίδος, Δεκέμβριος, εκδ. Άθως, σ.118-119)


Από διήγηση του π. Γερασίμου Φωκά

Ξέρετε, μου είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι οι άγαμοι βρίσκονται υψηλότερα στην κλίμακα της αγάπης του Θεού.

Δίπλα μου ήταν ένα βιβλίο για τη ζωή του Αγίου Σπυρίδωνα, και σκεπτόμενος τον Άγιο έγγαμο, πάλι αυτός ο λογισμός πήρε θέση στη σκέψη μου, οπότε νιώθω ένα χαστούκι στο μάγουλο.

Σηκώνω τα μάτια και τότε βλέπω τον Άγιο Σπυρίδωνα ζωντανό και θυμωμένο μπροστά μου, αυστηρά να με ρωτάει πώς και το πιστεύω αυτό;

Ο ίδιος δεν ήταν έγγαμος, ο Απόστολος Ανδρέας δεν ήταν έγγαμος; Ο Απόστολος Πέτρος δεν ήταν έγγαμος;

Όταν συνήλθα από αυτή την ψυχρολουσία, άνοιξα το βιβλίο και άρχισα να διαβάζω για τη ζωή του Αγίου Σπυρίδωνα. Έφτασα στο σημείο που έλεγε ότι ο Άγιος πάντα είχε μεγάλη αγάπη και συμπάθεια στους αμαρτωλούς.

Όταν κάποιοι κλέφτες πήγανε μία νύχτα να κλέψουνε πρόβατα απὸ τη μάνδρα του, που τη συντηρούσε για να βοηθά τους πεινασμένους, τυφλωθήκανε και δεν μπορούσανε να φύγουνε, και πιάσανε και φωνάζανε να τους ελεήσει και ο Άγιος, όχι μόνο τους ξανάδωσε το φως τους, αλλὰ τους χάρισε κ᾿ ένα κριάρι, γιατί, όπως τους είπε, είχανε κακοπαθήσει όλη τη νύχτα. Και τελικά, αφού τους νουθέτησε νάναι καλοὶ άνθρωποι, τους έστειλε στα σπίτια τους, χωρὶς να μάθει τίποτα η εξουσία για την κλεψιὰ που θέλανε να κάνουνε.

“Αποκλείεται, δεν το πιστεύω”, είπα. “Μα να τους χαρίσει και κριάρι, γιατί είχανε κακοπαθήσει όλη τη νύκτα”;

 

Άφησα το βιβλίο και ανέβηκα στο μοναστήρι του Αγίου Γερασίμου. Εκεί μια σπουδαία μοναχή, η Βερονίκη, που για χρόνια είχε δουλέψει ως νοσοκόμα στην κλινική Αλεβιζάτου στην Ομόνοια, όπου εφημέριος ήταν ο Γέροντας Πορφύριος, μου πρότεινε να περπατήσουμε λίγο. Ήταν η εποχή που τα γύρω αμπέλια του μοναστηριού έγερναν γεμάτα ώριμα σταφύλια, έτοιμα για τρύγο.

“Σκύψε, Γεράσιμε, σκύψε, να μην αναστατώσουμε τους ανθρώπους”, μου λέει.

Γυρίζω και βλέπω δύο χωρικούς να κλέβουν σταφύλια από το αμπέλι του μοναστηριού.

Η Βερονίκη δεν φώναξε, δεν πρόσβαλε, δεν έδιωξε τους κλέφτες, αλλά μου είπε να σκύψω να μην μας δουν και αναστατωθούν... (...)

Από τη Βερονίκη μού ήρθε λοιπόν απάντηση πώς φέρονται οι άνθρωποι του Θεού. Πριν λήξει η μέρα, η αμφισβήτησή μου για ό,τι έπραξε ο Άγιος Σπυρίδωνας με τους κλέφτες διαλύθηκε.

πηγή

Πέμπτη, Δεκεμβρίου 29, 2022

Μνήμη των αναιρεθέντων υπό του Ηρώδου αγίων νηπίων: Ο Ιερός Χρυσόστομος για την σφαγή των νηπίων

  

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΦΑΓΗ ΤΩΝ ΝΗΠΙΩΝ [:Ματθ.2,13-23]

   «Τότε Ἡρῴδης ἰδὼν ὅτι ἐνεπαίχθη ὑπὸ τῶν μάγων, ἐθυμώθη λίαν, καὶ ἀποστείλας ἀνεῖλε πάντας τοὺς παῖδας τοὺς ἐν Βηθλεὲμ καὶ ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῆς ἀπὸ διετοῦς καὶ κατωτέρω, κατὰ τὸν χρόνον ὃν ἠκρίβωσε παρὰ τῶν μάγων(:Τότε ο Ηρώδης, όταν είδε ότι οι μάγοι τον εξαπάτησαν και τον ξεγέλασαν, θύμωσε πολύ. Έστειλε λοιπόν στρατιώτες, οι οποίοι σκότωσαν όλα τα παιδιά που ήσαν στη Βηθλεέμ και σε όλα τα περίχωρα και τα σύνορά της, από ηλικία δύο ετών και κάτω, σύμφωνα με το χρονικό διάστημα που εξακρίβωσε από τους μάγους)»[Ματθ.2,13].

     Δεν έπρεπε βέβαια ο Ηρώδης να οργιστεί αλλά να φοβηθεί και να μαζευτεί και να εννοήσει ότι επιχειρεί ακατόρθωτα πράγματα. Δεν συγκρατείται όμως. Όταν η ψυχή είναι αχάριστη και ανεπίδεκτη δεν υποχωρεί σε κανένα από τα φάρμακα, που δίνει ο Θεός. Ιδού, παρατήρησε και τούτον πώς συναγωνίζεται τους προηγούμενούς του σε κακία· προσθέτει φόνο στους φόνους και παντού τρέχει κατά κρημνού. Σαν να ήταν κυριευμένος από κάποιον δαίμονα της οργής αυτής και του μίσους. Δεν υπολογίζει κανένα, μανιάζει και εναντίον των μάγων που τον γέλασαν, αφήνει την οργή του να ξεσπάσει κατά των παιδιών, που δεν τον είχαν σε τίποτε βλάψει και αποτολμά στην Παλαιστίνη ένα δράμα συγγενικό με όσα είχαν τότε συμβεί στην Αίγυπτο[:Αναφέρεται εδώ ο Ιερός Χρυσόστομος στην διαταγή του Φαραώ να θανατώνονται όλα τα αρσενικά παιδιά που γεννούσαν οι Ισραηλίτες: βλ. Εξοδ.1,15 κ.ε.]. Διότι λέγει: «Καὶ ἀποστείλας ἀνεῖλε πάντας τοὺς παῖδας τοὺς ἐν Βηθλεὲμ καὶ ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῆς ἀπὸ διετοῦς καὶ κατωτέρω, κατὰ τὸν χρόνον ὃν ἠκρίβωσε παρὰ τῶν μάγων(:Έστειλε λοιπόν στρατιώτες, οι οποίοι σκότωσαν όλα τα παιδιά που ήσαν στη Βηθλεέμ και σε όλα τα περίχωρα και τα σύνορά της, από ηλικία δύο ετών και κάτω, σύμφωνα με το χρονικό διάστημα που εξακρίβωσε από τους μάγους)»[Ματθ.2,16].

   Στο σημείο αυτό δείξτε παρακαλώ πολλή προσοχή. Πολλοί λένε πολλές φλυαρίες για τα παιδιά αυτά, και χαρακτηρίζουν ως αδικία αυτά που συνέβησαν. Και άλλοι από αυτούς διατυπώνουν μετριοπαθέστερα την απορία τους, άλλοι πάλι με μεγαλύτερο θράσος και πείσμα. Για να απαλλάξουμε λοιπόν τους μεν από το πείσμα τους και τους δε από την απορία, ζητώ να έχω την ανοχή σας, για να σας ομιλήσω για το ζήτημα αυτό.

   Αν η κατηγορία τους είναι αυτή, ότι δηλαδή επιδείχτηκε αδιαφορία για τη θανάτωση των παιδιών, ας κατηγορήσουν και τη σφαγή των στρατιωτών που φύλασσαν τον Πέτρο. Εδώ όταν έφυγε το Παιδί, σφάζονται άλλα παιδιά στη θέση αυτού που ζητούσαν. Και τότε πάλι, όταν ο άγγελος ελευθέρωσε τον Πέτρο από τη φυλακή και τις αλυσίδες, ένας ομώνυμος και ομότροπος του τυράννου αυτού[:πρόκειται για τον Ηρώδη τον Αγρίπα, υιό του Αριστόβουλου και εγγονό του Μεγάλου Ηρώδου που είχε διατάξει τη σφαγή των νηπίων. Κατά τους αποστολικούς χρόνους ήταν βασιλιάς και καταδίωξε την Εκκλησία θανατώνοντας, μάλιστα, και τον αδελφό του Ιωάννου, τον Ιάκωβο(Πράξ.19,2). Το τέλος του, το 44 μ. Χ., υπήρξε οικτρότατο, καθώς πέθανε ξαφνικά γενόμενος σκωληκόβροτος(Πράξ.12,20-23)], όταν τον ζήτησε και δεν τον βρήκε, εξόντωσε στη θέση του τους στρατιώτες που τον φύλασσαν(βλ. Πράξ. κεφ.12 από την αρχή και ειδικότερα Πράξ.12,19: «Ἡρῴδης δὲ ἐπιζητήσας αὐτὸν καὶ μὴ εὑρών, ἀνακρίνας τοὺς φύλακας ἐκέλευσεν ἀπαχθῆναι, καὶ κατελθὼν ἀπὸ τῆς Ἰουδαίας εἰς τὴν Καισάρειαν διέτριβεν(:Στο μεταξύ ο Ηρώδης διέταξε να ψάξουν τον Πέτρο και επειδή φυσικά δεν τον βρήκε, υπέβαλε σε ανάκριση τους φρουρούς που είχαν αναλάβει τη φύλαξή του. Και επειδή τους θεώρησε υπευθύνους για την αποφυλάκιση του Πέτρου, διέταξε και τους οδήγησαν στον τόπο της θανατικής τους εκτελέσεως, (όπου και τους εκτέλεσαν)[Οι στρατιώτες θεωρούνταν τότε απόλυτα υπεύθυνοι για τη φύλαξη των κρατουμένων  και έπρεπε, σε περίπτωση δραπετεύσεώς τους, να υποστούν οι ίδιοι, κατά τον ρωμαϊκό νόμο, την ποινή, που είχε οριστεί να υποστούν οι κρατούμενοι που τους είχαν ξεφύγει]».

     «Τι σχέση έχει αυτό με τη σφαγή των νηπίων;», θα μπορούσε να ρωτήσει κάποιος. «Αυτό δεν αποτελεί λύση, αλλά περιπλοκή του ζητήματος».

    Το γνωρίζω και εγώ και για τον λόγο αυτόν φέρω στη μέση όλα τα παρόμοια γεγονότα, για να δώσω σε όλα την ίδια λύση. Ποια είναι λοιπόν η λύση και ποια  πειστική απάντηση έχουμε να δώσουμε; Ότι δεν είναι ο Χριστός αίτιος της σφαγής εκείνης των νηπίων, αλλά υπεύθυνη είναι η σκληρότητα του βασιλιά· όπως και της σφαγής των φρουρών του Πέτρου υπεύθυνος δεν είναι ο Πέτρος, αλλά η ανοησία του Ηρώδη: αν έβλεπε έναν τοίχο τρυπημένο ή πύλες να έχουν ανατραπεί, θα μπορούσε να κατηγορήσει για αμέλεια τους στρατιώτες, που φύλασσαν τον Απόστολο· τώρα όμως όλα βρίσκονταν στη θέση τους· και οι θύρες ήσαν κλεισμένες και οι αλυσίδες κλειδωμένες στα χέρια των φρουρών, διότι ήσαν δεμένοι όλοι με αυτόν[οι φύλακες τότε δένονταν μαζί με τους υποδίκους για μεγαλύτερη ασφάλεια]. Μπορούσε λοιπόν να συμπεράνει από αυτά, αν έκρινε ορθά για όσα είχαν συμβεί, ότι αυτό που είχε γίνει δεν ήταν έργο ανθρώπου ούτε πράξη κάποιου εχθρού του, αλλά ενέργεια μίας θείας και θαυματουργικής δυνάμεως. Έτσι, έπρεπε να προσκυνήσει τον αίτιο του γεγονότος και όχι να στραφεί κατά των φρουρών. Με αυτό το νόημα ο Θεός έπραξε όλα όσα έπραξε. Όχι μόνο δεν ήθελε να θυσιάσει τους φρουρούς, αλλά και τον βασιλέα να οδηγήσει με αυτά στην αλήθεια. Αν εκείνος φάνηκε αγνώμονας, τι σχέση μπορεί να έχει με τον σοφό Ιατρό των ψυχών η αταξία του ασθενούς;

     Μπορούμε να πούμε και εδώ το ίδιο. Γιατί οργίστηκες, Ηρώδη, όταν σε περιγέλασαν οι μάγοι και δεν επέστρεψαν να σου πουν πού είναι το παιδί; Δεν αντιλήφτηκες ότι το παιδί αυτό που γεννήθηκε ήταν εκ Θεού; Εσύ δεν κάλεσες σε σύσκεψη τους αρχιερείς; Εσύ δε συγκέντρωσες τους γραμματείς; Μήπως εκείνοι όταν προσκλήθηκαν, δεν έφεραν μαζί τους  ως μάρτυρα στο δικό σου δικαστήριο και τον προφήτη, που  από παλαιά προανήγγειλε όλα αυτά με τον φωτισμό του ουρανού; Δεν είδες ότι τα παλαιά ήσαν σύμφωνα με τα νέα και ότι επρόκειτο για την εκπλήρωση μιας προφητείας που πριν από τόσους αιώνες είχε πει ο Μιχαίας; Δεν άκουσες ότι ακόμη και το άστρο υπηρέτησε το γεγονός; Δεν σεβάστηκες τον ζήλο των βαρβάρων, των ειδωλολατρών αυτών μάγων; Δεν θαύμασες το θάρρος τους; Δεν ρίγησες από την επαλήθευση του προφήτη; Δεν αντιλήφθηκες τα πρόσφατα επί τη βάσει των προηγούμενων; Για ποιο λόγο δεν έκανες από όλα αυτά τη σκέψη ότι το γεγονός δεν ήταν μία πλεκτάνη των μάγων, αλλά ότι η θεία δύναμη οικονομούσε τα πάντα προς την ορθή κατεύθυνση; Αλλά και αν εξαπατήθηκες από τους μάγους, σε τι σου είχαν φταίξει τα παιδιά, που δεν είχαν διαπράξει καμία αδικία;

     «Μάλιστα», μας λέει κάποιος. «Ωραία άφησες αναπολόγητο τον Ηρώδη και τον παρουσίασες μιαρό και αιμοχαρή φονιά. Δεν ανασκεύασες όμως ακόμη την ένσταση της αδικίας για όσα είχαν συμβεί. Αν εκείνος έπραττε άδικα, γιατί συγκατατέθηκε ο Θεός;»

    Τι θα απαντήσουμε σε αυτό; Εκείνο το οποίο πάντοτε και στην εκκλησία και στην αγορά και παντού δε θα πάψω να επαναλαμβάνω. Αυτό θέλω να διατηρείτε και εσείς με ακρίβεια στη μνήμη σας· είναι ένας κανόνας που αρμόζει προς απάντηση σε κάθε τέτοια απορία σας. Ποιος είναι αυτός ο κανόνας και ποιος ο λόγος; Είναι πολλοί όσοι αδικούν, αλλά κανένας ποτέ δεν αδικείται. Και για να μην σας ταράσσει περισσότερο το αίνιγμά μου, δίνω αμέσως τη λύση. Ό,τι άδικο και αν πάθουμε από κάποιον, υπολογίζει ο Θεός την αδικία αυτή ή προς διαγραφή αμαρτημάτων μας ή για να μας δώσει ανταμοιβή.

    Και για να αποσαφηνιστεί καλύτερα αυτό που σας λέω και να γίνει περισσότερο κατανοητό, ας χρησιμοποιήσουμε ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι ένας υπηρέτης οφείλει πολλά χρήματα στον κύριό του. Έπειτα, ότι ο υπηρέτης αυτός δέχεται τη βία αδίκων ανθρώπων, που του αφαιρούν μέρος από τα δικά του. Αν λοιπόν ο κύριος, ο οποίος μπορούσε να εμποδίσει τους άρπαγες και τους πλεονέκτες αυτούς ανθρώπους, δεν βάλει στη θέση τους τα χρήματα, αλλά υπολογίσει τα χρήματα αυτά που κλάπηκαν σε εκείνα που του οφείλει ο δούλος, μήπως στην περίπτωση αυτή ο δούλος έχει τάχα αδικηθεί; Καθόλου, βέβαια. Και ο κύριός του τού αποδώσει και ακόμη περισσότερα; Δεν θα έχει έτσι και μεγαλύτερο κέρδος ο δούλος αυτός; Είναι, νομίζω, φανερό σε όλους. Το ίδιο, κατά συνέπεια, ας σκεπτόμαστε και εμείς, για όσες αδικίες μάς γίνονται, ότι δηλαδή ή διαγράφονται αμαρτήματά μας ή κερδίζουμε λαμπρότερους στεφάνους αν δεν έχουμε ανάλογα αμαρτήματα.

      Άκουσε λοιπόν για το αντιστάθμισμα αυτό των όποιων αδικιών γίνονται σε βάρος μας τον Παύλο να λέγει σχετικά με εκείνον τον Κορίνθιο που είχε πορνεύσει: «Παραδοῦναι τὸν τοιοῦτον τῷ σατανᾷ εἰς ὄλεθρον τῆς σαρκός, ἵνα τὸ πνεῦμα σωθῇ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ(:Ας παραδώσουμε αυτόν τον άνθρωπο στο σατανά, αποκόπτοντάς τον από την Εκκλησία, για να τιμωρηθεί και να ταλαιπωρηθεί σκληρά το σώμα του και να συνετιστεί και να συνέλθει με την παιδαγωγική αυτή τιμωρία, ώστε να σωθεί  έτσι η ψυχή του κατά τη μεγάλη εκείνη ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου μας Ιησού)» [Α΄Κορ.5,5]. «Και ποια σχέση έχει αυτό;», θα μπορούσε να ρωτήσει κάποιος. Ο λόγος μας είναι για όσους αδικούνται από άλλους, όχι για όσους διορθώνουν οι διδάσκαλοι. Μάλιστα δεν υπάρχει καμία συσχέτιση μεταξύ αυτών των δύο περιπτώσεων· διότι το ζήτημά μας ήταν το αν η αδικία δεν αποτελεί πραγματική ζημία για εκείνον που αδικήθηκε.

      Αλλά για να φέρω τον λόγο μου πλησιέστερα στο θέμα, θυμηθείτε τον Δαβίδ. Όταν είδε τον Σεμεΐ[:μέλος της ευρύτερης οικογένειας του Σαούλ] να ορμά εναντίον του, να του επιτίθεται στη συμφορά του και τον περιλούει με αμέτρητους εξευτελισμούς, ενώ κάποιος από τους στρατηγούς του, ο Αβεσσά, ήθελε να τον φονεύσει, τον εμπόδισε[Β΄Βασ. 16,11-12: «Καὶ εἶπε Δαυὶδ πρὸς Ἀβεσσὰ καὶ πρὸς πάντας τοὺς παῖδας αὐτοῦ· ἰδοὺ ὁ υἱός μου ὁ ἐξελθὼν ἐκ τῆς κοιλίας μου ζητεῖ τὴν ψυχήν μου, καὶ προσέτι νῦν ὁ υἱὸς τοῦ Ἰεμινί· ἄφετε αὐτὸν καταρᾶσθαι, ὅτι εἶπεν αὐτῷ Κύριος·εἴπως ἴδοι Κύριος ἐν τῇ ταπεινώσει μου καὶ ἐπιστρέψει μοι ἀγαθὰ ἀντὶ τῆς κατάρας αὐτοῦ τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ(:Ο Δαβίδ είπε προς τον Αβεσσά και προς όλους τους γύρω αυλικούς του και στρατιώτες του:’’ αφού ο υιός μου, ο  Αβεσσαλώμ, ο οποίος είναι δικός μου γόνος, ζητεί να πάρει τη ζωή μου, πόσο μάλλον ο Σεμεΐ, αυτός ο Βενιαμίτης; Αφήστε τον να με καταριέται, διότι είπε αυτό σε αυτόν ο Κύριος. Υπομένω τις κατάρες του, μήπως δει ο Θεός τον εξευτελισμό μου αυτόν και με ανταμείψει με αγαθά, αντί της κατάρας η οποία κατά την ημέρα αυτήν εκσφενδονίστηκε εναντίον μου)»].Και στους Ψαλμούς του επίσης ο Δαβίδ ψάλλει: «Ἲδε τὴν ταπείνωσίν μου καὶ τὸν κόπον μου καὶ ἄφες πάσας τὰς ἁμαρτίας μου. ἴδε τοὺς ἐχθρούς μου, ὅτι ἐπληθύνθησαν καὶ μῖσος ἄδικον ἐμίσησάν με(:Δες πόσο ταπεινώθηκα, δες τον μόχθο και τους στεναγμούς μου· και για την ταπείνωση και τον κόπο μου αυτόν συγχώρησέ μου, σε παρακαλώ, όλες μου τις αμαρτίες για τις οποίες βασανίζομαι. Δες πόσο πολύ αυξήθηκαν οι εχθροί μου και πόσο άδικα με μισούν, χωρίς εγώ να τους έχω βλάψει σε κάτι[Ψαλμ.24,18-19]. Για τον λόγο αυτόν έλαβε και ο φτωχός Λάζαρος την αμοιβή του, επειδή υπέστη στη ζωή του αμέτρητα δεινά[βλ. Λουκά, κεφ.16, παραβολή του ανοικτίρμονος πλουσίου και του φτωχού Λαζάρου]. Δεν αδικούνται λοιπόν όσοι αδικήθηκαν, αν υποφέρουν με γενναιότητα, όλα όσα υφίστανται, αλλά και μεγαλύτερο κέρδος έχουν, είτε από τον Θεό παιδεύονται είτε από τον διάβολο βασανίζονται.

     «Και ποια αμαρτία είχαν τα παιδιά αυτά, για να διαγραφεί;», θα μπορούσε να αντιτάξει κάποιος. «Έναν τέτοιον ισχυρισμό μπορεί να προβάλει κανείς για όσους είναι σε προχωρημένη ηλικία και έχουν διαπράξει πολλά σφάλματα. Όποιοι όμως είχαν ένα τέτοιο πρόωρο τέλος, ποια αμαρτήματά τους εξόφλησαν με τα δεινοπαθήματά τους;».

     Δεν άκουσες να λέω ότι και αν ακόμη δεν υπάρχουν αμαρτήματα, στη μέλλουσα ζωή δίνονται αμοιβές σε αυτούς που εδώ στη γη αδικούνται και υποφέρουν; Με μία τέτοια προϋπόθεση, ποια ζημία έπαθαν τα παιδιά που φονεύτηκαν και μεταφέρθηκαν αμέσως στο ακύμαντο λιμάνι; Ίσως αν ζούσαν, θα ήσαν σε θέση να κατορθώσουν πολλά και μεγάλα πράγματα. Αλλά για τον λόγο αυτόν τους επιφυλάσσει όχι ασήμαντο μισθό, για το ότι τελείωσαν τη ζωή τους, ενώ υπήρχε μία τέτοια προοπτική. Αν ήταν αλλιώς, ούτε που θα άφηνε καθόλου ο Θεός να πεθάνουν πρόωρα αυτά τα παιδιά, αν επρόκειτο να αποβούν σπουδαίες προσωπικότητες. Αν με τόση μακροθυμία ανέχεται αυτούς που πρόκειται να ζουν αδιάκοπα μέσα στην κακία, πολύ περισσότερο δε θα επέτρεπε να πεθάνουν τα παιδιά με αυτόν τον τρόπο, αν πρόβλεπε ότι θα επιτελούσαν μεγάλα έργα.

    Αυτές είναι οι δικές μας εξηγήσεις. Και δεν είναι βεβαίως μόνο αυτοί οι λόγοι που ο Κύριος επέτρεψε την σφαγή των αθώων αυτών νηπίων· υπάρχουν και άλλοι πιο απόρρητοι, που τους γνωρίζει με ακρίβεια Εκείνος που οικονομεί όλα αυτά. Ας αφήσουμε λοιπόν σε Εκείνον την ενέργεια για την ακριβέστερη κατανόηση του θέματος αυτού και εμείς ας προχωρήσουμε στη συνέχεια και από τις συμφορές στις οποίες οι άλλοι μας υποβάλλουν ας διδασκόμαστε να υποφέρουμε τα πάντα με γενναιότητα.

    Πραγματικά δεν έπεσε στη Βηθλεέμ τότε μικρή τραγωδία, να αρπάζονται τα παιδιά από την αγκάλη των μητέρων και να οδηγούνται στην άδικη αυτή σφαγή. Αν όμως διατηρείς ακόμη την μικροψυχία και δεν εννοείς τη σκοπιμότητα του γεγονότος, πληροφορήσου το τέλος εκείνου που το τόλμησε και πάρε μικρή αναπνοή· διότι τον βρήκε ταχύτατη η δίκη γι' αυτά και έλαβε την προσήκουσα και την αντάξια τιμωρία στο αποτρόπαιο έγκλημά του. Τέλειωσε τη ζωή του με σκληρό θάνατο, αθλιότερο από εκείνον που είχε τολμήσει σε βάρος των αθώων αυτών νηπίων[:πέθανε στην Ιεριχώ έπειτα από μια μακρόχρονη και εξαιρετικά επώδυνη ασθένεια]. Έπαθε και άλλα άπειρα δεινά που θα μάθετε, εάν διαβάσετε τη σχετική διήγηση του Ιώσηπου[:ο Φλάβιος Ιώσηπος ήταν ιστορικός και στρατηγός του ιουδαϊκού επαναστατικού στρατού στη Γαλιλαία κατά τον πόλεμο εναντίον της Ρώμης το 66-70μ.Χ. Έγραψε τα συγγράμματά του στα ελληνικά· πιο συγκεκριμένα, έγραψε τον ιουδαϊκό πόλεμο σε 7 βιβλία, την ιουδαϊκή Αρχαιολογία σε 20 βιβλία, τον δικό του Βίο, και τέλος τον Κατ’Απίωνος, λόγο στον οποίο απολογείται για τις όσες κατηγορίες διατυπώνονται σε βάρος των Ιουδαίων] και την οποία δεν θεωρήσαμε απαραίτητο να παρεμβάλουμε εδώ, για να μην κάνουμε τον λόγο μας μακρό και διακοπεί η συνέχειά του.

    «Τότε ἐπληρώθη τὸ ῥηθὲν ὑπὸ Ἱερεμίου τοῦ προφήτου λέγοντος· Φωνὴ ἐν Ῥαμᾷ ἠκούσθη, θρῆνος καὶ κλαυθμὸς καὶ ὀδυρμὸς πολύς· Ῥαχὴλ κλαίουσα τὰ τέκνα αὐτῆς, καὶ οὐκ ἤθελε παρακληθῆναι, ὅτι οὐκ εἰσίν(:Τότε πραγματοποιήθηκε πλήρως εκείνο που προφήτευσε ο προφήτης Ιερεμίας: ‘’Φωνή σπαρακτική ακούστηκε στο χωριό Ραμά της φυλής Βενιαμίν, θρήνος και κλάματα και οδυρμός  πολύ. Η σύζυγος του Ιακώβ Ραχήλ, που ήταν εκεί θαμμένη, κλαίει τα παιδιά της(με το στόμα των απογόνων της μητέρων που στερήθηκαν τα μικρά του) και δεν θέλει με κανένα τρόπο να παρηγορηθεί, διότι τα αθώα αυτά παιδιά δεν υπάρχουν πλέον στη ζωή’’)»[:στα συμφραζόμενα του παραπάνω χωρίου ο προφήτης Ιερεμίας περιγράφει τη σύζυγο του Ιακώβ Ραχήλ, τη μητέρα του Ιωσήφ και του Βενιαμίν,να κλαίει από τον τάφο της την εξορία των παιδιών της, όταν αυτά έρχονταν κοντά της οδηγούμενα στην αιχμαλωσία της Βαβυλώνας. Όμως το κεφάλαιο αυτό είναι προφητικό των χρόνων της Καινής Διαθήκης,  γι' αυτό το χωρίο αυτό αναφέρεται και στο γεγονός αυτό της ιστορίας της Καινής Διαθήκης, έστω και αν ο Ιερεμίας είχε κατά νουν τη Βαβυλώνια αιχμαλωσία. Δεν πρόκειται, δηλαδή, για απλή προσαρμογή των λόγων του Ιερεμία σε ένα εντελώς διαφορετικό γεγονός. Εάν ο Ιερεμίας  μπόρεσε να παραστήσει απαρηγόρητη τη Ραχήλ για την αναχώρηση των υιών της στην εξορία, η εικόνα αυτή βρίσκει πραγματική και ζωηρότερη εφαρμογή προκειμένου να περιγραφεί η λύπη των Ισραηλιτισσών μητέρων, των οποίων τα τέκνα παρέδωσε ο Ηρώδης σε σφαγή].

    Επειδή πλημμύρισε με φρίκη την ψυχή του ακροατή, αφού διηγήθηκε όλα αυτά, την άγρια σφαγή, την άδικη, τη σκληρότατη, την παράνομη, τον παρηγορεί πάλι ο ευαγγελιστής· του λέγει ότι δεν έγιναν αυτά, επειδή δεν είχε τη δύναμη ο Θεός να τα εμποδίσει και επειδή δεν τα γνώριζε, αφού και από προηγουμένως τα γνώριζε και τα είχε προαναγγείλει με το στόμα του προφήτη[Ιερ.31,15]. Μην ταραχθείς λοιπόν και μην απογοητευθείς αποβλέποντας στην απερίγραπτη και ανεξερεύνητη πρόνοιά Του, που είναι δυνατόν άριστα να τη διαπιστώσουμε και από όσα ενεργεί και από όσα παραχωρεί να συμβούν.

      Αυτό και σε άλλο σημείο του Ευαγγελίου ο Κύριος, συνομιλώντας με τους μαθητές Του άφησε να εννοηθεί. Όταν προανήγγειλε σε αυτούς τα δικαστήρια που θα αντιμετώπιζαν, τις συλλήψεις, τους πολέμους από όλη την οικουμένη, τη χωρίς ανακωχή μάχη, τότε πρόσθεσε για να ανακουφίσει την ψυχή τους και να τους παρηγορήσει: «Οὐχὶ δύο στρουθία ἀσσαρίου πωλεῖται; καὶ ἓν ἐξ αὐτῶν οὐ πεσεῖται ἐπὶ τὴν γῆν ἄνευ τοῦ πατρὸς(:Κι αν ακόμη σας θανατώνουν, μη νομίσετε ότι ο Θεός σας εγκατέλειψε και γι’ αυτό θανατώνεστε. Όχι. Δύο σπουργίτια δεν πωλούνται στην τιμή των δέκα λεπτών; Κι όμως, ένα από αυτά δεν θα πέσει νεκρό στη γη χωρίς να το επιτρέψει ο Πατέρας σας)»[Ματθ.10.29]. Τα έλεγε αυτά, για να δείξει σε αυτούς ότι δε γίνεται τίποτε, που Εκείνος αγνοεί· τα γνωρίζει όλα, μολονότι δεν επεμβαίνει σε όλα. Μην ταράττεστε λοιπόν και μην ανησυχείτε· διότι Αυτός που γνωρίζει όσα υποφέρετε και είναι σε θέση να τα εμποδίσει, είναι φανερό ότι δεν τα εμποδίζει, επειδή προνοεί και ενδιαφέρεται για εσάς. Τη σκέψη αυτήν να κάνουμε και για τους δικούς μας πειρασμούς και από αυτή θα αντλήσουμε την απαραίτητη παρηγορία.

      «Και τι κοινό υπάρχει μεταξύ Ραχήλ και Βηθλεέμ;», θα ρωτούσε κάποιος. Διότι λέγει: «Ῥαχὴλ κλαίουσα τὰ τέκνα αὐτῆς». «Και τι κοινό πάλι μεταξύ Ραμά και Ραχήλ;».  Η Ραχήλ ήταν μητέρα του Βενιαμίν και μετά τον θάνατό της την έθαψαν στον ιππόδρομο, που βρίσκεται εκεί κοντά[Γέν.35,19: «Ἀπέθανε δὲ Ῥαχὴλ καὶ ἐτάφη ἐν τῇ ὁδῷ τοῦ ἱπποδρόμου Ἐφραθᾶ (αὕτη ἐστὶ Βηθλεέμ)(:Πέθανε η Ραχήλ και ενταφιάστηκε κοντά στην ευρεία οδό, όπου ανεμπόδιστα μπορούσαν να τρέχουν οι ίπποι. Η Εφραθά είναι αυτή που σήμερα λέγεται Βηθλεέμ)»]. Επειδή λοιπόν και ο τάφος ήταν κοντά, και η περιοχή ανήκε στον κλήρο του παιδιού της Βενιαμίν(διότι η Ραμά ανήκε στη φυλή του Βενιαμίν),   γι' αυτό και δίκαια αποκαλεί δικά της τα παιδιά και εξαιτίας του αρχηγού της φυλής, του γιου της δηλαδή του Βενιαμίν, και από τον τόπο της ταφής, την Βηθλεέμ, και παρουσιάζοντας στη συνέχεια το γεγονός ως πληγή αθεράπευτη και οδυνηρή, λέγει: «Οὐκ ἤθελε παρακληθῆναι, ὅτι οὐκ εἰσίν(:Δεν θέλει με κανένα τρόπο να παρηγορηθεί, διότι τα αθώα αυτά παιδιά δεν υπάρχουν πλέον στη ζωή)». Από εδώ πάλι διδασκόμαστε αυτό που έλεγα προηγουμένως· να μην ταρασσόμαστε ποτέ, όταν όσα γίνονται, φαίνονται προσκαίρως αντίθετα προς την υπόσχεση του Θεού.

      Ιδού λοιπόν ποια ήσαν τα προοίμια της ελεύσεώς Του για τη σωτηρία του λαού ή μάλλον για τη σωτηρία ολόκληρης της οικουμένης. Η μητέρα Του υποχρεώνεται σε φυγή, περιπίπτει η ιδιαίτερη πατρίδα Του σε αθεράπευτα δεινά και αποτολμάται έγκλημα σκληρότερο από κάθε άλλο, θρήνος πολύς και οδυρμός και παντού κραυγές. Αλλά να μην ταραχθείς. Συνηθίζει να πραγματοποιεί τα σχέδιά Του και με τα αντίθετα και μας παρέχει έτσι μέγιστη απόδειξη της δυνάμεώς Του. Έτσι οδηγούσε και τους μαθητές Του και τους προετοίμαζε να επιτυγχάνουν τα πάντα, επιτελώντας την πραγματοποίηση των αντιθέτων με τα αντίθετα για να γίνει το θαύμα μεγαλύτερο. Και εκείνοι αν και μαστιγώνονταν και εκδιώκονταν και υπέμεναν άπειρα δεινά, νίκησαν εκείνους οι οποίοι τους μαστίγωναν και τους κατεδίωκαν.             

     «Τελευτήσαντος δὲ τοῦ Ἡρῴδου ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου κατ᾿ ὄναρ φαίνεται τῷ Ἰωσὴφ ἐν Αἰγύπτῳ. λέγων· ἐγερθεὶς παράλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ καὶ πορεύου εἰς γῆν Ἰσραήλ· τεθνήκασι γὰρ οἱ ζητοῦντες τὴν ψυχὴν τοῦ παιδίου(:Όταν πέθανε λοιπόν ο Ηρώδης, ιδού ένας άγγελος Κυρίου φάνηκε στον Ιωσήφ σε όνειρο στην Αίγυπτο και του είπε: ‘’Σήκω και πάρε το παιδί και τη μητέρα του και πήγαινε με την ησυχία σου στη χώρα των Ισραηλιτών· διότι έχουν πεθάνει πλέον εκείνοι που ζητούσαν να πάρουν τη ζωή του παιδιού’’)»[Ματθ.2,19]. Δεν λέγει: «Φεύγε», αλλά «πορεύου».

    Είδες πάλι μετά τον πειρασμό την άνεση και μετά την άνεση τον κίνδυνο πάλι; Διότι ελευθερώθηκε μεν από την ανάγκη του εκπατρισμού, και επέστρεψε πάλι στην πατρική του γη και είδε να έχει πεθάνει ο φονιάς των παιδιών, όταν όμως επανήλθε στην πατρίδα του, βρίσκει εκεί υπόλοιπα των παλαιών κινδύνων· βρήκε να ζει δηλαδή εκεί και να έχει το βασιλικό αξίωμα ο υιός του τυράννου. Και γιατί τώρα βασίλευε στην Ιουδαία ο Αρχέλαος[:ο Αρχέλαος, αποδείχτηκε σκληρότερος από τον πατέρα του, από τον οποίο και ο φόβος του Ιωσήφ να εγκατασταθεί στην περιοχή του. Καταγγέλθηκε στη Ρώμη για τη σκληρότητά του, εξορίστηκε έπειτα από εννέα ετών ηγεμονία και πέθανε στη Βιέννη], ενώ ηγεμόνας ήταν ο Πόντιος Πιλάτος; Ήταν πρόσφατος ο θάνατος του Ηρώδη και δεν είχε ακόμη διαμοιραστεί και διαιρεθεί σε πολλά μέρη η βασιλεία. Επειδή πριν λίγο μόλις καιρό είχε πεθάνει ο Ηρώδης ο Μέγας, είχε τώρα την εξουσία ο υιός στη θέση του πατρός του. Είχε βέβαια και αδελφό ο Ηρώδης ο Μέγας με το ίδιο όνομα, γι’ αυτό ο Ευαγγελιστής προς διάκρισή τους πρόσθεσε: «ἀντὶ Ἡρῴδου τοῦ πατρὸς αὐτοῦ(:βασίλευε ο Αρχέλαος στη θέση του πατέρα του του Ηρώδη)». Αν όμως ο Ιωσήφ φοβόταν να έλθει στην Ιουδαία εξαιτίας του Αρχέλαου, έπρεπε να φοβηθεί και στη Γαλιλαία εξαιτίας του νέου Ηρώδη[:πρόκειται για τον Ηρώδη τον Αντίπα, υιό του Μεγάλου Ηρώδη, τετράρχη της Γαλιλαίας και της Περσίας]. Αφού όμως άλλαξε το μέρος της εγκατάστασής τους και πήγε στη Ναζαρέτ, δημιουργούνταν κάποια σύγχυση και συσκότιση· διότι η μανία όλη και η προσοχή είχε στραφεί κατά της Βηθλεέμ και των περιχώρων της. Αφού είχε λοιπόν εκτελεστεί η σφαγή όλων των παιδιών που είχαν την επίφοβη ηλικία, νόμιζε ο νεαρός Αρχέλαος ότι είχε συντελεστεί το παν και ότι ανάμεσα στα πολλά παιδιά είχε φονευθεί και το παιδί που ζητούσαν. Αφού εξάλλου είχε δει και το κακό τέλος του πατέρα του, έγινε διστακτικότερος στο να προχωρήσει περισσότερο και να τον συναγωνιστεί στην παρανομία.

    Έρχεται λοιπόν ο Ιωσήφ στη Ναζαρέτ και αποφεύγει έτσι τον κίνδυνο, ενώ συγχρόνως εγκαθίσταται στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Για περισσότερη ενθάρρυνσή του λαμβάνει και τη σχετική με αυτό πληροφορία του αγγέλου. Ο Λουκάς βέβαια δεν αναφέρει ότι ήλθε εκεί έπειτα από υπόδειξη του αγγέλου αλλά ότι αφού εκπλήρωσαν όλοι τον απαιτούμενο καθαρισμό, επέστρεψαν στη Ναζαρέτ[Λουκ.2,39: «Καὶ ὡς ἐτέλεσαν ἅπαντα τὰ κατὰ τὸν νόμον Κυρίου, ὑπέστρεψαν εἰς τὴν Γαλιλαίαν εἰς τὴν πόλιν ἑαυτῶν Ναζαρέτ(:Και όταν ο Ιωσήφ και η Μαρία τελείωσαν όλα όσα ο νόμος του Κυρίου όριζε για τον καθαρισμό και την αφιέρωση του παιδιού, γύρισαν πίσω στη Γαλιλαία, στην πατρίδα τους τη Ναζαρέτ)». Τι μπορούμε να πούμε; Ότι ο Λουκάς αναφέρεται στο χρόνο προ της καθόδου στην ΑίγυπτοΔεν ήταν δυνατό να τους οδηγήσει ο Ιωσήφ εκεί προ του καθαρμού, για να μην διαπραχθεί παράβαση του μωσαϊκού νόμου. Περίμενε να γίνει ο καθαρμός για να έλθει στη Ναζαρέτ και τότε μόνο να μεταβούν στην Αίγυπτο. Και αφού επανήλθαν από την Αίγυπτο, τους δίνει εντολή να έλθουν στη Ναζαρέτ. Πριν από το γεγονός αυτό δεν είχαν λάβει τον χρηματισμό στο όνειρό τους να μεταβούν εκεί, αλλά με την εγκατάστασή τους στην πατρίδα τους το πραγματοποιούσαν τούτο από μόνοι τους. Επειδή δηλαδή δεν είχαν μεταβεί στη Βηθλεέμ παρά για την απογραφή μόνο, και επειδή δεν είχαν πού να μείνουν, αφού ολοκλήρωσαν τον σκοπό για τον οποίο είχαν ανέλθει, επέστρεψαν στη Ναζαρέτ. Για τον λόγο αυτόν και ο άγγελος προς καθησυχασμό, τούς αποδίδει στην πατρίδα τους. Και δεν το εκτελεί και τούτο απλώς και τυχαία, αλλά το συνοδεύει με την προφητεία· διότι λέγει ο ευαγγελιστής: «ὅπως πληρωθῇ τὸ ῥηθὲν διὰ τῶν προφητῶν ὅτι Ναζωραῖος κληθήσεται(:για να πραγματοποιηθεί έτσι εκείνο που είπαν οι προφήτες, ότι ο Ιησούς θα ονομαστεί περιφρονητικά από τους εχθρούς του Ναζωραίος)»[Ματθ.2,23].

   Ποιος προφήτης είπε την προφητεία αυτήν; Μην είσαι περίεργος και μη λεπτολογείς, διότι πολλά προφητικά βιβλία έχουν εξαφανιστεί. Και αυτό δύναται να το συμπεράνει κανείς από τη διήγηση των ιστορικών βιβλίων των «Παραλειπομένων»Πραγματικά, καθώς οι Ιουδαίοι ήσαν αδιάφοροι και διαρκώς περιέπιπταν στην ασέβεια, άλλα από τα βιβλία τα άφηναν να χάνονται και άλλα τα έκαιγαν και τα έσχιζαν οι ίδιοι. Και την καύση των βιβλίων τη διηγείται ο Ιερεμίας[Ιερ.43,23-24: «Καὶ ἐγενήθη ἀναγινώσκοντος Ἰουδὶν τρεῖς σελίδας καὶ τέσσαρας, ἀπέτεμεν αὐτὰς τῷ ξυρῷ τοῦ γραμματέως καὶ ἔῤῥιπτεν εἰς τὸ πῦρ τὸ ἐπὶ τῆς ἐσχάρας, ἕως ἐξέλιπε πᾶς ὁ χάρτης εἰς τὸ πῦρ τὸ ἐπὶ τῆς ἐσχάραςκαὶ οὐκ ἐζήτησαν καὶ οὐ διέῤῥηξαν τὰ ἱμάτια αὐτῶν ὁ βασιλεὺς καὶ οἱ παῖδες αὐτοῦ οἱ ἀκούοντες πάντας τοὺς λόγους τούτους(:Κατά τον χρόνο όμως που ο Ιουδίν διάβαζε τρεις και τέσσερις σελίδες, ο βασιλιάς με το μαχαιράκι του γραμματέα τις έκοβε και τις έριχνε στη φωτιά, που βρισκόταν στη σχάρα, στο πύραυνο. Έτσι λοιπόν παρέδωσε στο πυρ όλη την περγαμηνή. Ο βασιλιάς και οι αυλικοί που βρίσκονταν γύρω του δεν συγκλονίστηκαν από όσα ήταν γραμμένα στην περγαμηνή, δεν διέρρηξαν ως ένδειξη λύπης και μετανοίας τα ενδύματά τους, ακούγοντας τα λόγια αυτά)»], ενώ την καταστροφή ο συγγραφέας του τετάρτου βιβλίου των Βασιλειών, που μας λέγει ότι έπειτα από πολύ χρόνο κατά τύχη βρέθηκε το Δευτερονόμιο θαμμένο κάπου και εξαφανισμένο[Δ΄Βασ.21 κ.ε.]. Και αν είχαν έτσι εγκαταλείψει τα βιβλία χωρίς να υπάρχουν βάρβαροι, πολύ περισσότερο θα το έκαναν, όταν έκαναν επιδρομές βαρβάρων. Ειπώθηκαν αυτά, διότι όπως Τον προανήγγειλαν οι προφήτες, έτσι, «Ναζωραίο», Τον αποκαλούν και οι Απόστολοι σε πολλά σημεία.

     «Αυτό λοιπόν μήπως έριχνε κάποια σκιά στην προφητεία για τη Βηθλεέμ;», θα μπορούσε να ρωτήσει κάποιος. Καθόλου. Απεναντίας αυτό ακριβώς κινεί και διεγείρει το ενδιαφέρον προς έρευνα όσων λέγονται  γι΄Αυτόν. Έτσι και ο Ναθαναήλ συμμετέχει στην αναζήτηση και όταν ο Φίλιππος του λέγει: «Ὅν ἔγραψε Μωϋσῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται, εὑρήκαμεν, Ἰησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ Ἰωσὴφ τὸν ἀπὸ Ναζαρέτ(:Βρίσκει στο μεταξύ ο Φίλιππος τον Ναθαναήλ και του λέει: ’’Εκείνον για τον οποίο έγραψε ο Μωυσής στο νόμο και προανήγγειλαν οι προφήτες, τον βρήκαμε. Είναι ο Ιησούς, ο γιος του Ιωσήφ, και κατάγεται από τη Ναζαρέτ)»[Ιω.1,46], εκείνος απαντά: «Ἐκ Ναζαρὲτ δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι;(:Από τη Ναζαρέτ, το κακό και άσημο αυτό χωριό, μπορεί να βγει τίποτε καλό;)»[Ιω.1,47]. Και η απάντηση του Φιλίππου: «Ἔρχου καὶ ἴδε(:Έλα και όταν Τον δεις με τα  μάτια σου, θα πειστείς)»[Ιω.1,48]. Ήταν χωριό χωρίς σημασία και μάλιστα όχι ο οικισμός αυτός μόνο αλλά και ολόκληρη η περιοχή της Γαλιλαίας.

    Για τον λόγο αυτόν οι Φαρισαίοι έλεγαν: «Μὴ καὶ σὺ ἐκ τῆς Γαλιλαίας εἶ; ἐρεύνησον καὶ ἴδε ὅτι προφήτης ἐκ τῆς Γαλιλαίας οὐκ ἐγήγερται(:Μήπως και εσύ είσαι από τη Γαλιλαία; Ερεύνησε και εύκολα θα δεις και θα πειστείς από τα πράγματα ότι κανείς προφήτης δεν έχει ως τώρα βγει από τη Γαλιλαία)» [Ιω.7,52]. Αυτός όμως δεν ντρέπεται να ονομάζεται Ναζωραίος, δε θεωρεί υποτιμητικό να ομολογεί ότι κατάγεται από εκεί, αποδεικνύοντας ότι δεν έχει ανάγκη από κανένα πιστοποιητικό και ότι δε χρειάζεται κανένα από τα ανθρώπινα. Ακόμη και τους μαθητές Του, από τη Γαλιλαία τούς εκλέγει. Έτσι αφαιρεί παντού τις δικαιολογίες εκείνων που επιθυμούν την ησυχία και αποδεικνύει ότι κανένα εξωτερικό γνώρισμα δε μας χρειάζεται, αν ασκήσουμε την αρετή.

     Για τούτο δεν φροντίζει ούτε για το σπίτι. Λέγει: «Αἱ ἀλώπεκες φωλεοὺς ἔχουσι καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατασκηνώσεις, ὁ δὲ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἔχει ποῦ τὴν κεφαλὴν κλίνῃ(:Οι αλεπούδες έχουν φωλιές και τα πουλιά του ουρανού έχουν μέρη που κουρνιάζουν, ενώ ο υιός του ανθρώπου[δηλαδή Εγώ που γεννήθηκα χωρίς πατέρα, αλλά μόνο από την Παρθένο και είμαι ο κατεξοχήν Άνθρωπος, γνωστός από την υπόσχεση του Θεού προς τον Αδάμ] δεν έχει πού να ακουμπήσει το κεφάλι Του)» [Λουκ.9,58]. Όταν Τον επιβουλεύεται ο Ηρώδης, φεύγει, και όταν γεννήθηκε, Τον ανακλίνουν στη φάτνη, μένει στο στάβλο, εκλέγει μητέρα αφανή. Μας διδάσκει έτσι κανένα από αυτά να μη θεωρούμε εξευτελιστικό, ποδοπατεί εκ προοιμίου κάθε ανθρώπινο εγωισμό, διατάζει να είμαστε διάκονοι της αρετής.

    «Γιατί μεγαλοφρονείς για την πατρίδα σου, όταν σου δίνω εντολή να θεωρείς τον εαυτό σου ξένο για ολόκληρη την οικουμένη;», μας λέγει. Όταν έχεις την εξουσία να γίνεις τέτοιος, ώστε ο κόσμος ολόκληρος να μην είναι άξιός σου; Όλα αυτά είναι τόσο μηδαμινά, ώστε μήτε από τους Έλληνες φιλοσόφους να μην αποδίδεται σε αυτά καμία σημασία και να αποκαλούνται τα εκτός, και να κατέχουν την τελευταία θέση.

    Αλλά βέβαια ο Παύλος τα αναγνωρίζει και ομιλεί ως εξής: «Κατὰ μὲν τὸ εὐαγγέλιον ἐχθροὶ δι᾿ ὑμᾶς, κατὰ δὲ τὴν ἐκλογὴν ἀγαπητοὶ διὰ τοὺς πατέρας(:Όσο δηλαδή αφορά το Ευαγγέλιο, οι άπιστοι Εβραίοι είναι εχθροί του Θεού και εξαιτίας του γεγονότος ότι κάλεσε εσάς τους εθνικούς σε σωτηρία ο Θεός· όσον αφορά όμως την από αιώνων εκλογή τους, είναι αγαπητοί στο Θεό και για τους προγόνους, από τους οποίους κατάγονται)»[Ρωμ.11,28],αντιτείνει. Αλλά πες μου, πότε το είπε και σε ποιους αναφερόμενος και προς ποιους ομιλώντας; Βέβαια προς τους προερχόμενους από ειδωλολάτρες υπερηφανευόμενους υπερβολικά για την πίστη τους και που με το να επιτίθενται σφοδρά κατά των Ιουδαίων, τους απομάκρυναν ακόμη περισσότερο κατά αυτόν τον τρόπο.

    Με τον λόγο του ο Παύλος περιόριζε την υπερηφάνεια εκείνων, ενώ προσείλκυε τους Ιουδαίους και τους προέτρεπε στον ίδιο ζήλο·διότι όταν αναφέρεται στους σπουδαίους και μεγάλους εκείνους άντρες που με πίστη δέχονταν τις επαγγελίες του Θεού, άκουσε πώς ομιλεί· «Οἱ γὰρ τοιαῦτα λέγοντες ἐμφανίζουσιν ὅτι πατρίδα ἐπιζητοῦσικαὶ εἰ μὲν ἐκείνης ἐμνημόνευον, ἀφ᾿ ἧς ἐξῆλθον, εἶχον ἂν καιρὸν ἀνακάμψαι· νῦν δὲ κρείττονος ὀρέγονται, τοῦτ᾿ ἔστιν ἐπουρανίου. διὸ οὐκ ἐπαισχύνεται αὐτοὺς ὁ Θεὸς Θεὸς ἐπικαλεῖσθαι αὐτῶν· ἡτοίμασε γὰρ αὐτοῖς πόλιν(:Διότι αυτοί που έλεγαν τέτοια λόγια, φανέρωναν καθαρά, ότι δεν επαναπαύονταν στην επίγεια πατρίδα, αλλά ζητούσαν τη μόνιμη και χαρμόσυνη πατρίδα, δηλαδή τον ουρανό. Και εάν θυμούνταν εκείνη, την επίγεια πατρίδα, από την οποία είχαν εξέλθει, είχαν και τον χρόνο και την ευκαιρία να επανέλθουν σε αυτήν. Τώρα όμως επιθυμούν σφοδρά καλύτερη και τελειότερη πατρίδα, δηλαδή την επουράνια. Για τον λόγο αυτόν και ο Θεός δεν αισθάνεται εξαιτίας τους καμία ντροπή, να ονομάζεται Θεός τους. Αντιθέτως, ευαρεστείται σε αυτούς, όπως μαρτυρείται από το γεγονός ότι τους έχει ετοιμάσει επουράνια και μακάρια πατρίδα)» [Εβρ.11,14-16]. Και άλλη φορά: «Κατὰ πίστιν ἀπέθανον οὗτοι πάντες, μὴ λαβόντες τὰς ἐπαγγελίας, ἀλλὰ πόῤῥωθεν αὐτὰς ἰδόντες καὶ ἀσπασάμενοι, καὶ ὁμολογήσαντες ὅτι ξένοι καὶ παρεπίδημοί εἰσιν ἐπὶ τῆς γῆς(:Όλοι αυτοί πέθαναν στερεωμένοι στην πίστη και στην ελπίδα, που γεννά η πίστη, χωρίς εντούτοις να λάβουν τις επαγγελίες. Αλλά τις είδαν από μακριά και τις δέχτηκαν με όλη τους την ψυχή και ομολόγησαν με τα έργα τους και με τα λόγια τους, ότι είναι ξένοι και παρεπίδημοι επάνω στη γη)» [Εβρ.11,13].

    Αλλά και ο Ιωάννης έλεγε σε όσους έρχονταν προς αυτόν: «Ποιήσατε οὖν καρποὺς ἀξίους τῆς μετανοίας, καὶ μὴ ἄρξησθε λέγειν ἐν ἑαυτοῖς, πατέρα ἔχομεν τὸν Ἀβραάμ· λέγω γὰρ ὑμῖν ὅτι δύναται ὁ Θεὸς ἐκ τῶν λίθων τούτων ἐγεῖραι τέκνα τῷ Ἀβραάμ (:Μόνο το βάπτισμα δεν ωφελεί. Αν θέλετε να σωθείτε από την οργή που πρόκειται σε λίγο να ξεσπάσει, κάνετε καλά έργα, τα οποία είναι άξιοι καρποί της αληθινής μετάνοιας, και δείξτε με ενάρετες πράξεις την ειλικρινή μετάνοιά σας. Και μην αρχίσετε να λέτε μέσα σας: ’’Πατέρα μας έχουμε τον Αβραάμ· διότι σας λέω ότι  ο Θεός έχει τη δύναμη και από το πλέον ακατάλληλο υλικό, ακόμη και από αυτές εδώ τις πέτρες, να αναστήσει απογόνους του Αβραάμ’’)»[Λουκά, 3,8].

    Και ο Παύλος λέγει πάλι: «Οὐχ οἷον δὲ ὅτι ἐκπέπτωκεν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. οὐ γὰρ πάντες οἱ ἐξ Ἰσραήλ, οὗτοι Ἰσραήλ (:Το ότι όμως χωρίστηκαν οι Ισραηλίτες από τον Μεσσία και ξέπεσαν από τις ευλογίες που μας έφερε, δεν έχει τη σημασία που με μια πρώτη ματιά θα φανταζόταν κανείς. Δεν σημαίνει δηλαδή ότι έχασε τη δύναμή του και διαψεύσθηκε ο λόγος με τον οποίο ο Θεός βεβαίωσε τη διαθήκη Του· διότι αληθινός ισραηλιτικός λαός δεν είναι όλοι όσοι κατάγονται σαρκικά από τον Ισραήλ)»[Ρωμ.9,6].

   Τι ωφελήθηκαν λόγου χάρη τα παιδιά του Σαμουήλ από το γένος το πατρικό, αφού δεν έγιναν κληρονόμοι της πατρικής αρετής; Τι κέρδισαν επίσης τα παιδιά του Μωυσή, που δεν μιμήθηκαν την αυστηρή ευσέβεια του πατέρα τους; Δεν τον διαδέχτηκαν ούτε στην εξουσία αλλά ενώ εκείνοι την έγραφαν στο όνομά τους ως πατέρα τους, η αρχηγία του λαού μεταβιβαζόταν σε άλλον, σε εκείνον που έγινε υιός του κατά την αρετή. Τι ζημιώθηκε ο Τιμόθεος αν και καταγόταν από Έλληνα πατέρα; Και πάλι, τι κέρδισε ο γιος του Νώε[πρόκειται για τον γιο του Νώε Χαμ, ο οποίος προσέβαλε τον πατέρα του και για τον λόγο αυτόν ο Νώε τον καταράστηκε να γίνει δούλος των αδελφών του Σημ και Ιάφεθ: Γεν.9,18-27], από την αρετή του πατέρα του, αφού έγινε από ελεύθερος που ήταν, δούλος; Βλέπεις ότι δεν επαρκεί η ευγένεια του πατέρα για να προστατεύσει τα παιδιά; Η κακία της προαιρέσεώς τους νίκησε τους νόμους της φύσεως και δεν τον αποξένωσε μόνο από την αρετή του πατέρα του, αλλά του στέρησε και την ελευθερία. Και ο Ησαύ δεν ήταν υιός του Ισαάκ και δεν είχε προστάτη τον πατέρα του; Και ο πατέρας του φρόντιζε και επιθυμούσε να τον κάνει μέτοχο των ευλογιών του και εκείνος πάλι για τον λόγο αυτόν έπραττε όλα τα θελήματά του. Επειδή όμως ήταν κακός, τίποτε από αυτά δεν κέρδισε και ενώ ήταν μεγαλύτερος και είχε τον πατέρα με το μέρος του βοηθό σε όλα, επειδή δεν είχε με το μέρος του τον Θεό, εξέπεσε σε όλα.

    Και γιατί ασχολούμαι με τους ανθρώπους; Οι Εβραίοι έγιναν υιοί του Θεού και δεν κέρδισαν τίποτε από τη μοναδική αυτήν ευγένεια. Και αν κάποιος, ο οποίος έγινε υιός του Θεού, τιμωρείται βαρύτερα, αν δεν παρουσιάσει αρετή άξια της ευγένειας αυτής, πώς μου προβάλλεις την ευγένεια των προγόνων και των παππούδων; Και δεν θα βρεις στην Παλαιά μόνο αλλά και στην Καινή Διαθήκη να επικρατεί ο κανόνας αυτός; «Καὶ λέγει αὐτῷ· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ᾿ ἄρτι ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνεῳγότα, καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας καὶ καταβαίνοντας ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου(:Και στη συνέχεια λέγει προς αυτόν, ώστε να ακούσουν και οι άλλοι μαθητές: ‘’Σας διαβεβαιώνω ότι από τώρα θα δείτε ανοικτό τον ουρανό και τους αγγέλους του Θεού να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν, να συνοδεύουν και να υπηρετούν τον υιό του ανθρώπου, ο Οποίος ως Θεός είναι κύριος και των αγγέλων’’)»[Ιω.1,52],λέγει.

    Αλλά όμως από τα παιδιά αυτά, πολλά, είπε ο Παύλος, δεν ωφελούνται τίποτε από τον πατέρα: «Ιδε ἐγὼ Παῦλος λέγω ὑμῖν ὅτι ἐὰν περιτέμνησθε, Χριστὸς ὑμᾶς οὐδὲν ὠφελήσει(:Να, εγώ ο Παύλος σας λέω ότι, αν περιτέμνεστε, ο Χριστός δεν θα σας ωφελήσει τίποτα)» [Γαλ. 5,2].Και αν δεν ωφελεί ο Χριστός σε τίποτε εκείνους που δεν θέλουν να προσέξουν τη ζωή τους, πώς θα τους προστατέψει ο άνθρωπος;

    Ας μη μεγαλοφρονούμε λοιπόν μήτε για την ευγενή καταγωγή, μήτε για τον πλούτο μας, αλλά ας περιφρονούμε και αυτούς που μεγαλοφρονούν γι' αυτά. Μήτε να αποθαρρυνόμαστε για την πτωχεία μας. Ας επιδιώκουμε τον πλούτο των αγαθών έργων και ας αποφεύγουμε την πτωχεία εκείνη που οδηγεί στην κακία. Εξαιτίας αυτής και ο πλούσιος εκείνος ήταν φτωχός. Για τον λόγο αυτό και δεν πέτυχε ούτε μία σταγόνα δρόσου παρά την όλη ικεσία του[βλ. Λουκά, κεφ.16]. Μολονότι ποιος από εμάς θα ήταν δυνατόν να γίνει τόσο πτωχός, ώστε να μην έχει να απολαύσει και λίγο νερό; Κανείς βέβαια. Και αυτοί που βασανίζονται από τη μεγαλύτερη πείνα, μπορούν ωστόσο να απολαύσουν λίγο νερό. Και όχι βέβαια μία σταγόνα ύδατος μόνο, αλλά να επιτύχουν και περισσότερη ανακούφιση. Δεν συνέβαινε αυτό όμως σε εκείνον τον πλούσιο, αλλά ήταν πτωχός μέχρι του σημείου αυτού· και το βαρύτερο ότι δεν υπήρχε τρόπος να ανακουφίσει την πενία του.

   Γιατί λοιπόν χάσκουμε μπροστά στα χρήματα, όταν δεν μας οδηγούν στον ουρανό; Πες μου· αν κάποιος από τους βασιλείς της γης έλεγε ότι είναι αδύνατο να διακριθεί ο πλούσιος στο βασίλειό του και να τιμηθεί κατά κάποιον τρόπο, δεν θα πετούσατε όλοι με περιφρόνηση τα χρήματά σας; Στην περίπτωση αυτή αν σας στερήσουν της τιμής στα γήινα αυτά βασίλεια, τα χρήματα θα είναι ευκαταφρόνητα. Όταν όμως ο βασιλέας των ουρανών καθημερινά βοά και λέγει, ότι είναι δύσκολο φορτωμένος με αυτά να φθάσεις στα ιερά εκείνα προπύλαια, δεν θα τα εγκαταλείψουμε όλα, δεν θα αποξενωθούμε από τα υπάρχοντά μας, για να εισέλθουμε με θάρρος στην Βασιλεία;

        ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

      επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

·       http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Migne/John%20Chrysostom_PG%2047-64/In%20Mathaeum.pdf

·       Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμάς», ΕΠΕ, εκδ.οίκος «Το Βυζάντιον», ομιλία Θ΄(επιλεγμένα αποσπάσματα) τομ. 9, σελ. 282-308 ,Θεσσαλονίκη  1978

·       Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου  Χρυσοστόμου έργα, τόμος 63, σελ. 187-202.       

·        Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.

·       Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.

·       Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.

·       Παναγιώτου Τρεμπέλα,Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), αδελφότης θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση Τρίτη, Αθήνα 2016                                                                                                        

·       http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm

·       http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

·       http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html 

      Πηγή

π

Σάββατο, Δεκεμβρίου 24, 2022

Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου -Ερμηνεία στους Ειρμούς του πεζού Κανόνος της Χριστού Γεννήσεως

 


Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΣΤΟΥΣ ΕΙΡΜΟΥΣ ΤΩΝ ΩΔΩΝ

ΤΟΥ ΠΕΖΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ

Ειρμός ωδής α΄: «Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε· Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε· Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε· ᾄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ καὶ ἐν εὐφροσύνῃ ἀνυμνήσατε, λαοί, ὅτι δεδόξασται».   

    Από ποιον άλλο πρέπει να ζητούν άρτους όσοι τους χρειάζονται, παρά από τον αρτοπωλητή; Ή από ποιον πρέπει να λαμβάνουν οίνο όσοι τον στερούνται, παρά από τον οινοπώλη; Αλλά και όσοι έχουν ανάγκη από χρυσό νόμισμα και ασημένιο, από ποιον άλλο πρέπει να το ζητούν, παρά μόνο από τον αργυραμοιβό; Έτσι παρόμοια και όσοι θέλουν να πανηγυρίζουν και να εγκωμιάζουν τις εορτές του Χριστού, από ποιον άλλον πρέπει να ζητούν λόγους πανηγυρικούς και εγκώμια, παρά από τον πανηγυριστή τους και εγκωμιαστή τους, τον μέγα, λέω, στην θεολογία, Γρηγόριο;

     Διότι αυτός ο κατεξοχήν λεγόμενος Τριαδικός Θεολόγος, όχι μόνο στόλισε τις δεσποτικές εορτές με τους δικούς του λόγους και τα εγκώμια, αλλά επέτρεψε και στους μεταγενέστερους να κλέβουν τα δικά του λόγια και ποιήματα με μία κλοπή επαινετή και ακατηγόρητη, την οποία, όποιος εργάζεται, όχι μόνο δεν ντρέπεται, όπως οι κλέπτες των άλλων πραγμάτων, αλλά αντιθέτως με την κλοπή αυτή στολίζεται. Τι λέω; Ο  Γρηγόριος αυτός νους της Θεολογίας δεν επέτρεψε μόνο στους μεταγενεστέρους να κλέβουν τους δικούς του λόγους, αλλά και ακόμη τους προσκαλεί με φιλαδελφία ανεκδιήγητη να φάγουν ακόρεστα τον νοητό άρτο της σοφία του, ο οποίος στηρίζει την ψυχή και να πιουν τον γνωστικό του οίνο, ο οποίος ευφραίνει την καρδιά, φωνάζοντας με δυνατή φωνή άλλοτε εκείνα τα λόγια της Σοφίας: «Ἒλθετε φάγετε τῶν ἐμῶν ἄρτων καὶ πίετε οἶνον, ὃν ἐκέρασα ὑμῖν(: Ελάτε να φάτε από τους άρτους μου και να πιείτε από τον οίνο μου το οποίο εγώ σας έχω κεράσει)»[Παρ.9,5]· άλλοτε πάλι εκείνα τα της ασματίζουσας νύφης: «Φάγετε, πλησίοι, καὶ πίετε καὶ μεθύσθητε, ἀδελφοί(: Φάτε, φίλοι μου, και πιείτε και ευφρανθείτε, αδελφοί μου, όσο θέλετε και όσο μπορείτε)»[Ασμ.5,1] και άλλοτε εκείνα του Ησαΐου: «Οἱ διψῶντες, πορεύεσθε ἐφ᾿ ὕδωρ, καὶ ὅσοι μὴ ἔχετε ἀργύριον, βαδίσαντες ἀγοράσατε, καὶ φάγετε καὶ πίεσθε ἄνευ ἀργυρίου καὶ τιμῆς οἶνον καὶ στέαρ(:Εσείς των οποίων η ψυχή διψά, πηγαίνετε στο πνευματικό ύδωρ που τρέχει στην νέα Ιερουσαλήμ· και όσοι δεν έχετε χρήματα να αγοράσετε, βαδίστε με θάρρος προς αυτήν και προμηθευτείτε χωρίς χρήματα, χωρίς να καταβάλλετε κάποιο αντίτιμο, οίνο και βούτυρο)»[Ησ. 55,1].

     Γι'αυτό και ο θεσπέσιος Κοσμάς[ο Μελωδός], ο των ιερών εορτών ασματογράφος και μουσηγέτης, προκειμένου να πανηγυρίσει τα σωτήρια Γενέθλια του Κυρίου αυτολεξεί δανείσθηκε όλον τον παρόντα Ειρμό από τον αναφερθέντα μέγα πανηγυριστή και εγκωμιαστή των εορτών Θεολόγο. Διότι εκείνος ως εξής αρχίζει το εγκώμιό του στην του Χριστού Γέννηση: «Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε· Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε· Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε· ᾄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ». Πρέπει όμως να γνωρίζουμε, σύμφωνα με τον Δαμασκηνό Ιωάννη και τον Νικήτα τον σχολιαστή του Θεολόγου και τον Πτωχό Πρόδρομο, τον εξηγητή των Κανόνων, το όνομα Χριστός δηλώνει κυρίως το συναμφότερο· δηλαδή τον Θεό μαζί και άνθρωπο[Γι'αυτό είπε και ο Θεολόγος Γρηγόριος: «Χριστός για την Θεότητα ονομάστηκε δηλαδή· διότι αυτή είναι χρίσις της ανθρωπότητας, όχι ενέργεια που αγιάζει, σύμφωνα με τους άλλους χριστούς, και με την παρουσία όλου του Χρίοντος· έργο αυτής είναι «ἄνθρωπον ἀκοῦσαι τό χρῖον καί Θεοῦ τό χριόμενον»-Λόγος β΄περί Υιού]· καταχρηστικά όμως άλλοτε μεν αυτό δηλώνει την Θεότητα μόνο του Χριστού, άλλοτε πάλι την ανθρωπότητά Του· διότι εξαιτίας της απόλυτης και καθ’ υπόστασιν ενώσεως των δύο φύσεων, με ένα και το αυτό όνομα, δηλαδή το Χριστός και οι δύο ονομάζονται φύσεις.

      Όταν λοιπόν ο Θεολόγος και ο Ιερός Κοσμάς λένε εδώ ««Χριστὸς γεννᾶται» και «Χριστὸς ἐπὶ γῆς», τότε το Χριστός δηλώνει το Θεάνθρωπος· επειδή Θεός και άνθρωπος γεννήθηκε από την Παρθένο και Θεός και άνθρωπος φάνηκε επάνω στη γη[Γι'αυτό δεν κάνουν σωστά εκείνοι που κατηγορούν το Θεοτοκίο εκείνο, που λέει: «Ἴθυνε πρός ταύτην δέ, ὁ ἐκ σοῦ σαρκωθείς Θεός καί ἄνθρωπος», διότι τάχα δεν είναι σωστό· διότι το «σαρκωθείς» που λέχθηκε δηλώνει χρόνο περασμένο, δηλαδή ότι αυτός που γεννήθηκε από εσένα ήταν Θεός μαζί και άνθρωπος, και όχι Θεός γυμνός, όπως ισχυρίζονταν όσοι έλεγαν ότι κατά φαντασίαν ο Χριστός επεδήμησε· δηλαδή οι Μανιχαίοι· ούτε ήταν άνθρωπος ψιλός, όπως έλεγε ο Νεστόριος. Έτσι και ο θείος Ιωάννης ο Δαμασκηνός είπε: «Δεν γέννησε Θεό ασώματο, ούτε πάλι άνθρωπο ψιλό προήγαγε(δηλαδή γέννησε) η αγνή Κόρη και σεμνή, αλλά άνθρωπο τέλειο και αψευδή, τέλειο Θεό». Επεξηγηματικό πάλι του «σαρκωθείς» είναι το Θεός και άνθρωπος, δηλαδή προς την σύνταξη, διότι η μετοχή ῥεύσαντα δεν έπρεπε να συνταχθεί με την αιτιατική τον Αδάμ, επειδή βρίσκεται πολύ μακριά, αλλά με την δοτική «τῇ Εὔᾳ», επειδή είναι πλησιέστερη κα να πει «ῥευσάσῃ ζωῆς»· αλλ’ ίσως είπε «ρεύσαντα» εξαιτίας του μέλους] · όταν όμως λένε «Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν», τότε ο Χριστός, δηλώνει μόνον τον Θεό, όχι όμως και τον άνθρωπο· διότι ο Κύριος δεν κατέβηκε από τους ουρανούς φορώντας την ανθρώπινη φύση, όπως φλυαρούν οι φρενοβλαβείς Απολιναριστές, εναντίον των οποίων είπε ο Θεολόγος Γρηγόριος: «Εάν κανείς ισχυρίζεται ότι η σάρκα κατέβηκε από τον ουρανό και ότι δεν προήλθε και από εμάς, ας είναι ανάθεμα»(Επιστολή α΄προς Κληδόνιον)· αλλά κατέβηκε με γυμνή την Θεότητα και έτσι από τα καθαρά αίματα της Αειπαρθένου Μαρίας την ανθρώπινη φύση προσέλαβε, και την ένωσε με την δική Του υπόσταση, γενόμενος τέλειος άνθρωπος.

    «Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε· Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε»: «Ο Χριστός λοιπόν», λέει, «γεννάται σήμερον· οπότε εσείς οι Άγγελοι-διότι προς αυτούς στρέφει τον λόγο- οι οποίοι για την Γέννηση του Κυρίου αινείτε τον Θεό και λέτε‘’Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη’’[Λουκ.2,14], ‘’δοξάσατε’’· δηλαδή δοξολογήστε και τώρα τον ΘεόΛέει δε το «δοξάσατε» και προς όσους χρησιμοποιούν αγγελική ζωή σε ανθρώπινο και υλικό σώμα, παρακινώντας να δοξολογήσουν και αυτοί τον γεννηθέντα Δεσπότη. «Ο Χριστός, δηλαδή ο Θεός, ήλθε ή κατέβηκε από τους ουρανούς. Λοιπόν εσείς οι δίκαιοι»- διότι προς αυτούς επιστρέφει τον λόγο- «προϋπαντήστε Τον, μιμούμενοι τον δίκαιο Συμεών, ο οποίος συνάντησε τον Κύριο, όταν προσφερόταν στον ναό»· διότι γνώρισμα αχαρίστων δούλων είναι το να μη βγαίνουν σε προϋπάντηση του δικού τους Κυρίου, όταν Αυτός έρχεται  προς αυτούς, για να τους προϋπαντήσει. Δανείστηκε λοιπόν αυτό ο Θεολόγος και ο Μελωδός από τον αποστολικό εκείνο λόγο ο οποίος λέγει: «Τότε και ἡμεῖς ἁρπαγησόμεθα ἐν νεφέλαις εἰς ἀπάντησιν τοῦ Κυρίου εἰς ἀέρα(:Έπειτα εμείς που θα είμαστε τότε ακόμη στη ζωή, συγχρόνως και μαζί με αυτούς, θα αρπαχτούμε με σύννεφα για να προϋπαντήσουμε τον Κύριο μετέωροι στον αέρα, μεταξύ ουρανού και  γης. Κι έτσι, αφού ανεβούμε μαζί Του στον ουρανό, θα είμαστε πάντοτε μαζί με τον Κύριο)»[Α΄Θεσ.4,17].

      «Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε»: Στη συνέχεια λέει ότι «ο Χριστός»δηλαδή ο Θεάνθρωπος, «φάνηκε επάνω στη γη. Λοιπόν εσείς οι άνθρωποι που είστε επάνω στη γη, ανυψωθείτε από τα γήινα, φρονώντας τα υψηλά και μετεωριζόμενοι με τα πτερά της Πράξεως και της Θεωρίας»· διότι γι΄αυτό κατέβηκε ο Θεός στη γη, για να ανέβουν στους Ουρανούς όσοι βρίσκονται στη γη. Επειδή με άλλον τρόπο δεν μπορούσε να γίνει ένωση Θεού και ανθρώπων, αν δεν κατέβαινε ο Θεός λίγο από το δικό Του ύψος και δεν ανέβαινε ο άνθρωπος επάνω από τη δική του ταπεινότητα. Γι'αυτό είπε ο Θεολόγος Γρηγόριος: «Έπρεπε αφενός μεν να κατέβει ο Θεός προς εμάς, αφετέρου δε να ανέβουμε εμείς, και έτσι να γίνει κοινωνία του Θεού με τους ανθρώπους, αφού θα ενωθεί η αξία τους. Όσο όμως το καθένα παραμένει στη θέση του, το μεν ένα εξαιτίας της υπεροχής, το δε άλλο εξαιτίας της ταπεινώσεως, άμικτη είναι η αγαθότητα και το φιλάνθρωπο ακοινώνητο»(Λόγος εις την Πεντηκοστήν).

     Είπε σύμφωνος με αυτά και ο θεοφόρος Μάξιμος[ο Ομολογητής]: «Ποτέ δεν μπορεί η ψυχή να εκταθεί προς την γνώση του Θεού, εάν ο ίδιος ο Θεός από συγκατάβαση δεν την πλησιάσει και δεν την οδηγήσει προς τον εαυτό Του· διότι δεν μπορούσε ανθρώπινος νους να αναδράμει τόσο πολύ, ώστε να αντιληφθεί την θεία έλλαμψη, εάν Αυτός ο Θεός δεν τον ανέσυρε προς τον εαυτό Του, όσο μπορεί να ανασύρει τον άνθρωπο προς τον εαυτό Του και να τον καταφωτίσει με τις θεϊκές αυγές»(Κεφ. λα΄της α΄εκατοντ. των Θεολογικών). Αλλ’ όμως και ο άνθρωπος πρέπει να βιάζει τον εαυτό του, για να ανεβαίνει προς τον Θεό. Γι'αυτό ο ίδιος ο θεσπέσιος  Μάξιμος λέει: «Λένε ότι ο Θεός και ο άνθρωπος είναι παραδείγματα ο ένας του άλλου και σε τόσο βαθμό ο Θεός από φιλανθρωπία γίνεται άνθρωπος, όσο μπόρεσε ο άνθρωπος από αγάπη να θεοποιήσει τον εαυτό του, και τόσο ο άνθρωπος αρπάζεται κατά τον νου από τον Θεό, για να γνωριστεί από Αυτόν, όσο ο άνθρωπος φανέρωσε τον αόρατο από την φύση Θεό με τις αρετές του»(Κεφ.οδ΄της ζ’ εκατοντ. των Θεολογικών). Επίσης, σε άλλο κεφάλαιο λέει: «Αυτός που έγινε άνθρωπος χωρίς την αμαρτία, είναι φανερό ότι θα θεοποιήσει την φύση χωρίς τη μεταβολή σε Θεότητα, και τόσο θα την ανυψώσει για τον εαυτό του, όσο Αυτός για τον άνθρωπο κατέβασε τον εαυτό Του»(Κεφ.ξβ΄της γ΄εκατοντ. των Θεολογικών).

     Το δε «ᾄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ» το δανείστηκε ο Θεολόγος και ο Μελωδός από τον 95ο Ψαλμό του Δαβίδ, στίχος 1, διότι εκεί αναφέρεται αυτό κατά λέξη(«Ἄσατε τῷ Κυρίῳ ᾆσμα καινόνᾄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ(: Ψάλατε προς δόξαν του Κυρίου άσμα νέο, δια του οποίου να ανυμνούνται οι νέες προς ευεργεσίες του. Ψάλατε προς ύμνο του Κυρίου ολόκληρη η χώρα της Παλαιστίνης)» [Ψαλμ.95,1]. Προσαρμόζεται όμως το ρητό αυτό και στον παρόντα Ειρμό, για να φανερωθεί, ότι αυτός είναι της πρώτης Ωδής, της οποίας η αρχή είναι «Ἄσωμεν τῷ Κυρίῳ, ἐνδόξως γάρ δεδόξασται». Γι΄αυτό σύμφωνα με την Ωδή αυτή, λέει και ο Μελωδός: «Άσατε στον γεννηθέντα Χριστό όλη η γη· δηλαδή όλοι οι άνθρωποι, που κατοικείτε στη γη. Αλλά και εσείς οι διάφοροι λαοί των εθνικών υμνήστε Τον, όχι με οκνηρία και λύπη ψυχής, αλλά με προθυμία και ευφροσύνη καρδιάς· διότι Αυτός είναι δοξασμένος».

     Γιατί όμως είπε ότι ο Χριστός «γεννᾶται» γεννάται και όχι «ἐγεννήθη»; Διότι δεν γεννιέται κάθε χρόνο, αλλά μία φορά γεννήθηκε. Και απαντούμε με τον Πτωχό Πρόδρομο ότι οι ρήτορες συνηθίζουν να προφέρουν τα περασμένα πράγματα σε χρόνο ενεστώτα, για να δείξουν ως παρόντα στους οφθαλμούς των ακροατών, και στη συνέχεια να τους κάνουν περισσότερο θεατές παρά ακροατές. Ή, σύμφωνα με τον Νικήτα, είπε ότι γεννάται ο Χριστός τη σημερινή ημέρα, επειδή την ίδια εκείνη ημέρα, κατά την οποία γεννήθηκε ο Χριστός, την επαναφέρει ο ήλιος κάθε έτος με την κυκλοφορία του.

     Αλλά και εσύ, αδελφέ, μην πάψεις να δοξολογείς τον γεννηθέντα Χριστό, όχι μόνο με λόγια, αλλά πολύ περισσότερο με έργα. Πρόλαβε ακόμη και να Τον συναντήσεις, όταν κατεβαίνει από τον Ουρανό με την Θεωρία προς Αυτόν· υψώσου από την γη και τα γήινα για την αγάπη Εκείνου που για χάρη σου κατέβηκε στη γη, ψάλλε σε Αυτόν άσμα καινό, όπως σε παρακινεί ο Δαβίδ· ψάλλε όμως πολλά και ακόρεστα άσματα και μη χόρταινε ψάλλοντας. Εάν έτσι ψάλλεις, θα σε θυμηθεί ο Κύριος, προς τον Οποίο ψάλλεις και θα σε ελεήσει, όπως σε διαβεβαιώνει ο Ησαΐας«Πολλὰ ᾆσον, ἵνα σου μνεία γένηται»[Ησ. 23,16].

Ειρμός ωδής γ΄: «Τῷ πρὸ τῶν αἰώνων ἐκ Πατρὸς γεννηθέντι ἀῥῥεύστως Υἱῷ καὶ ἐπ' ἐσχάτων ἐκ Παρθένου σαρκωθέντι ἀσπόρως Χριστῷ τῷ Θεῷ βοήσωμεν· Ὁ ἀνυψώσας τὸ κέρας ἡμῶν ἅγιος εἶ, Κύριε».

    Από την προφήτιδα Άννα, την μητέρα Σαμουήλ του προφήτη και ποιήτρια της τρίτης Ωδής, δανείστηκε ο Μελωδός τον παρόντα Ειρμό· διότι εκείνη είπε τα λόγια αυτά προς τον Θεό ευχαριστώντας, διότι ενώ προηγουμένως ήταν στείρα, γέννησε ύστερα· δηλαδή το «ὑψώθη κέρας μου ἐν Θεῷ μου»[Α΄Βασ.2,1: «Ἐστερεώθη ἡ καρδία μου ἐν Κυρίῳ, ὑψώθη κέρας μου ἐν Θεῷ μου· ἐπλατύνθη ἐπ᾿ ἐχθρούς μου τὸ στόμα μου, εὐφράνθην ἐν σωτηρίᾳ σου(:Η πληγωμένη και ταραγμένη καρδιά μου πήρε δύναμη από τον Κύριο και στερεώθηκε. Με την βοήθεια του Θεού μου εξυψώθηκε η δύναμη και η δόξα μου. Άνοιξε το στόμα μου και μπορώ πλέον να ομιλώ ελεύθερα προς τους εχθρούς μου, που με περιφρονούσαν για την ατεκνία μου. Γέμισα από χαρά για την λύτρωση που μου χάρισες, Κύριε)»] και το «οὐκ ἔστιν ἅγιος πλήν σου»[Α΄Βασ.2,2: «ὅτι οὐκ ἔστιν ἅγιος ὡς Κύριος, καὶ οὐκ ἔστι δίκαιος ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν· οὐκ ἔστιν ἅγιος πλήν σου(:διότι κανένας άλλος δεν είναι τόσο άγιος, όπως ο Κύριος, και κανείς δεν είναι τόσο δίκαιος, όπως ο Θεός μας. Δεν υπάρχει κανείς άγιος εκτός από Σένα, Κύριε)»].

    Οπότε τα λόγια αυτά παίρνοντας από αυτήν ο ιεράρχης Κοσμάς τα επιστρέφει στον λαό των Χριστιανών και με προτρεπτικό σχήμα λέει προς αυτόν: «Ω λαέ των Χριστιανών, ελάτε να φωνάξουμε προς τον Χριστό τον Θεό μας, ο Οποίος γεννήθηκε μεν αρρεύστως και απαθώς από τον αγέννητο Πατέρα προ πάντων των αιώνων[Οι αἰῶνες, σύμφωνα με τον Θεσσαλονίκης Γρηγόριο, είναι νοητά κτίσματα[Κεφάλαιο ξη΄των θεολογικών], γι'αυτό είπε και ο Παύλος: «δι' οὗ-του Υιού δηλαδή- καὶ τοὺς αἰῶνας ἐποίησεν- ο Πατήρ δηλαδή. Περιλαμβάνει ο αιώνας τα αΐδια και αθάνατα· δηλαδή τους νοερούς Αγγέλους, όπως και ο χρόνος περιλαμβάνει τα θνητά κτίσματα. Γι'αυτό είπε ο Θεολόγος Γρηγόριος: «Ό,τι είναι για μας ο χρόνος, ο οποίος μετριέται με την φορά του Ηλίου, αυτό στα αΐδια είναι ο αἰώνας»(Λόγος στην Χριστού Γέννηση). Ο Θεός όμως είναι προ των αιώνων και υπέρ τους αιώνας· γι'αυτό στη συνέχεια λέγεται προαιώνιος και υπεραιώνιος)», χωρίς κανένα αίτιο τελικό προς τα έξω κτίσματα, όπως είπε ο Θεολόγος Γρηγόριος]· «Τό μέν ὢν -ο Υιός- καί ἀεί ὢν ἐκ τοῦ ἀεί ὄντος -δηλαδή του Πατρός- ὑπέρ αἰτίαν καί λόγον· οὐδέ γάρ ἦν τοῦ Λόγου λόγος ἀνώτερος»[Λόγος στην Χριστού Γέννηση]· σαρκώθηκε όμως ο Ίδιος από την Παρθένο χωρίς σπορά ανδρός, για την δική μας σωτηρία. Και τι να φωνάξουμε προς τον Χριστό; Εκείνα τα ευχαριστήρια λόγια, που πριν από εμάς είπε δυνατά η στείρα και Προφήτιδα Άννα: Δηλαδή «Εσύ, Κύριε, είσαι άγιος, ο Οποίος ύψωσες και δόξασες το κέρας ημών των ανθρώπων, δηλαδή τη δική μας δόξα και δύναμη, με την δική Σου ενανθρώπηση».

Ειρμός ωδής δ΄: «῾Ράβδος ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεσσαὶ καὶ ἄνθος ἐξ αὐτῆς, Χριστέ, ἐκ τῆς Παρθένου ἀνεβλάστησας· ἐξ ὄρους ὁ αἰνετὸς κατασκίου δασέος ἦλθες σαρκωθεὶς ἐξ ἀπειράνδρου ὁ ἄϋλος καὶ Θεός· δόξα τῇ δυνάμει σου, Κύριε».

      Ο Προφήτης Ησαΐας προφητεύοντας για τον Χριστό είπε σε χρόνο μέλλοντα: «Ἐξελεύσεται ῥάβδος ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεσσαί, καὶ ἄνθος ἐκ τῆς ῥίζης ἀναβήσεται (:Από τη γενεαλογική ρίζα του Ιεσσαί θα φυτρώσει κλωνάρι και άνθος από τη ρίζα αυτήν θα αναβλαστήσει)»[Ησ. 11,1]ο δε ιερός Κοσμάς βλέποντας να εκπληρώνεται με τα γεγονότα η προφητεία αυτή, δεν την αναφέρει με ρήματα μέλλοντος χρόνου, αλλά περασμένου· διότι δεν λέει: «Ἐξελεύσεται  ῥάβδος», ή «ἀναβήσεται ἄνθος», αλλά λέει ότι από μεν την ρίζα του Ιεσσαί ράβδος εξήλθε·(διότι αυτό ρήμα λείπει και εννοείται έξωθεν) «ῥάβδος» δε, δηλαδή «κλάδος», είναι η αειπάρθενος Θεοτόκος, η οποία εξήλθε από τη ρίζα, δηλαδή από την φυλή του Ιούδα, από την οποία εξήλθε και ο Ιεσσαί, ο πατήρ του Βασιλέως Δαβίδ. Οπότε η Θεοτόκος και από την βασιλική φυλή του Ιούδα καταγόταν και από το βασιλικό γένος του Δαβίδ, από εκείνην μεν νωρίτερα και μακρύτερα, ενώ από αυτό προσεχέστερα και κοντύτερα«Από την ράβδο πάλι και από τον κλάδο αυτόν, δηλαδή από την Παρθένο, Εσύ, Χριστέ, αναβλάστησες ως ένα άνθος ευωδέστατο, αειθαλές και αμάραντο».

     Διότι όπως από τη ρίζα του δένδρου βλαστάνει ο κορμός και από τον κορμό βλαστάνει ο κλάδος και από τον κλάδο βλαστάνει το άνθος και από το άνθος γίνεται ο καρπός, έτσι και από την ρίζα της φυλής του Ιούδα βλάστησε ο κορμός, δηλαδή το γένος του Δαβίδ· από δε το γένος του Δαβίδ βλάστησε η Θεοτόκος ως ράβδος και κλάδος, και από την Θεοτόκο βλάστησε ο Χριστός ως άνθος, από δε τον Χριστό βλάστησε ο γλυκύτατος και χαριέστατος καρπός· δηλαδή η σωτηρία του κόσμου. Μερικοί είπαν ότι το «ἐξ αὐτῆς» εννοείται και για την ρίζα, δηλαδή από αυτή την ρίζα του Ιεσσαί βλάστησε άνθος ο Χριστός, ακολουθώντας το παραπάνω χωρίο του Ησαΐα που λέει: «καὶ ἄνθος ἐκ τῆς ῥίζης ἀναβήσεται (:και άνθος από τη ρίζα αυτήν θα αναβλαστήσει)»». Ώστε ο Δεσπότης Χριστός προσεχώς βλάστησε από την Παρθένο, από μακριά όμως βλάστησε από την φυλή του Ιούδα, σύμφωνα με την προφητεία, που είπε γι’ αυτήν ο Πατριάρχης Ιακώβ: «Οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα καὶ ἡγούμενος ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ, ἕως ἐὰν ἔλθῃ τὰ ἀποκείμενα αὐτῷ, καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν(:Δεν θα εκλείψει άρχοντας από τη φυλή του Ιούδα και αρχηγός από τη γενιά του, μέχρις ότου έλθει Εκείνος, στα χέρια του Οποίου απόκεινται οι εξουσίες· και Αυτός θα είναι η ελπίδα και η προσμονή των λαών, ο Μεσσίας)»[Γέν.49,10].

     Αναφέρει στη συνέχεια ο θεσπέσιος Μελωδός και το ρητό του Προφήτη Αββακούμ, το οποίο λέει: «Ὁ Θεὸς ἀπὸ Θαιμὰν ἥξει, καὶ ὁ ἅγιος ἐξ ὄρους κατασκίου δασέος(:Ο Παντοκράτωρ Θεός θα έλθει με δόξα και μεγαλοπρέπεια από την Θαιμάν, «από τα νότια»· ο Άγιος θα έλθει από πυκνό και βαθύσκιο όρος)» [Αββακούμ 3,3] και αυτό πολύ σωστά το προσαρμόζει στην εορτή της Χριστού Γεννήσεως, και σε αυτήν την τέταρτη Ωδή, της οποία ποιητής είναι ο Αββακούμ. Λέει λοιπόν: «Εσύ, Χριστέ, ο άυλος ὤν Θεός και από όλους ανυμνούμενος, ήλθες και σαρκώθηκες από εκείνην που δεν έχει πείρα ανδρός, την Θεοτόκο-διότι αυτό δηλώνει το ἀπείρανδρος-, σαν από βουνό δασύ και κατάσκιο». Βουνό δασύ και κατάσκιο είναι η Θεοτόκος· βουνό λέγεται διότι, όπως το όρος και το βουνό ούτε οργώνεται, ούτε γεωργείται, ούτε σπέρνεται από ανθρώπους, αλλά αυτοφυώς και αγεώργητα βλαστάνει τα υψηλά δένδρα και τα χαμόκλαδα και το χορτάρι, έτσι και η Θεοτόκος ασπόρως και αγεωργήτως βλάστησε τον Κύριο ημών Ιησού Χριστόως δέντρο υψηλό, για το ύψος της Θεότητος, ως χαμόκλαδο όμως, για την ταπεινότητα της ανθρωπίνης φύσεως, και ως χόρτο, διότι τρέφει όσους πιστεύουν σε Αυτόν. Δασύ δε βουνό λέγεται η Θεοτόκος, διότι σύμφωνα με τον Ιερό Θεοφύλακτο Βουλγαρίας στην ερμηνεία του Αββακούμ, σίδερος(:λογισμός πονηρός) δεν ανέβηκε σε αυτήν, ο οποίος να γεννά σκουριά(:μολυσμό και φθορά πάθους σαρκικού), ούτε χέρι ανθρώπινο, για να κόψει την παρθενία της, όπως στο δασύ βουνό δεν μπαίνει τσεκούρι, ούτε χέρι ανθρώπου κόβει τα ξύλα του λόγω της μεγάλης πυκνότητας.

    Σχεδόν τα ίδια λέει και ο Ζωναράς στην ερμηνεία του Γ΄ήχου της Οκτωήχου. Γι'αυτό και ο Δανιήλ σωστά είπε για το όρος αυτό της Παρθένου: «Ἐθεώρουν ἕως οὗ ἐτμήθη λίθος ἐξ ὄρους ἄνευ χειρῶν(:Έβλεπα και το παρατηρούσα εκστατικός μέχρις ότου λίθος αποκόπηκε από το όρος χωρίς την επέμβαση ανθρωπίνου χεριού)»[Δαν.2,34] Διότι τόσο η Θεοτόκος ήταν καταπυκνωμένη κυκλικά ως προς την ψυχή και το σώμα από τις αρετές και τις θείες και υπερφυσικές χάριτες, ώστε δεν βρήκε ούτε την παραμικρή είσοδο ο διάβολος, για να βάλει στον πανάγιό της νου κάποια προσβολή πονηρού λογισμού. Κατάσκιο πάλι βουνό είναι η Θεοτόκος, διότι επισκίασε σε αυτήν του Υψίστου η δύναμη, ο Υιός του Θεού. Διότι λέει: «Πνεῦμα Ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι(:Θα έλθει σε σένα το Πνεύμα το Άγιο. Αυτό θα σε καθαρίσει από το προπατορικό αμάρτημα και θα σε εξαγιάσει. Και η δύναμη του Υψίστου θα ρίξει τη δημιουργική και προστατευτική σκέπη της πάνω σου)»[Λουκά 1,35]· όπως και Ανδρέας ο Κρήτης λέει στον Ευαγγελισμό. Προσθέτει δε τελευταίο ο Μελωδός το «Δόξα τῇ δυνάμει σου, Κύριε» ως χαρακτηριστικό της τετάρτης Ωδής.

Ειρμός ωδής ε΄: « Θεὸς ὢν εἰρήνης, Πατὴρ οἰκτιρμῶν, τῆς μεγάλης Βουλῆς σου τὸν Ἄγγελον εἰρήνην παρεχόμενον ἀπέστειλας ἡμῖν· ὅθεν θεογνωσίας πρὸς φῶς ὁδηγηθέντες, ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζοντες δοξολογοῦμέν σε, Φιλάνθρωπε».

    Από πολλά ρητά των Γραφών συγκροτεί τον παρόντα ειρμό ο ιεράρχης Κοσμάς· διότι το μεν «Θεὸς εἰρήνης» δανείστηκε από την προς Φιλιππησίους επιστολή, η οποία λέει: «Καὶ ὁ Θεὸς τῆς εἰρήνης ἔσται μεθ᾿ ὑμῶν(:Και ο Θεός, που είναι ο χορηγός της ειρήνης, θα είναι μαζί σας)»[Φιλιπ.4,9]· όμοια και από το 16ο κεφάλαιο στίχ.20 της προς Ρωμαίους [:«Ὁ δὲ Θεὸς τῆς εἰρήνης συντρίψει τὸν σατανᾶν ὑπὸ τοὺς πόδας ὑμῶν ἐν τάχει(:Κι ο Θεός που δίνει την ειρήνη θα συντρίψει γρήγορα κάτω από τα πόδια σας τον σατανά, που είναι ο αίτιος των διαιρέσεων και των σκανδάλων)»]  και από το 13ο κεφάλαιο, στίχοι 20-21 της προς Εβραίους[: «Ὁ δὲ Θεὸς τῆς εἰρήνης, ὁ ἀναγαγὼν ἐκ νεκρῶν τὸν ποιμένα τῶν προβάτων τὸν μέγαν ἐν αἵματι διαθήκης αἰωνίου, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν καταρτίσαι ὑμᾶς ἐν παντὶ ἔργῳ ἀγαθῷ εἰς τὸ ποιῆσαι τὸ θέλημα αὐτοῦ, ποιῶν ἐν ὑμῖν τὸ εὐάρεστον ἐνώπιον αὐτοῦ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων (:Και ο Θεός, που είναι ο χορηγός και νομοθέτης της ειρήνης, ο οποίος ανέστησε εκ νεκρών τον μεγάλο ποιμένα των πνευματικών προβάτων προκειμένου να εισέλθει στον ουρανό και να προσφέρει εκεί ως εξιλαστήριο θυσία το αίμα Του, με το οποίο επικυρώθηκε διαθήκη αιώνια, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό δηλαδή, εύχομαι να σας τελειοποιήσει σε κάθε αγαθό έργο, ώστε να κάνετε το θέλημά Του. Αυτός να ενεργήσει στο εσωτερικό σας εκείνο που είναι αρεστό ενώπιόν Του διαμέσου της μεσιτείας του Ιησού Χριστού, στον Οποίο ανήκει η δόξα στους αιώνες των αιώνων. Αμήν)»].

    Το δε «πατήρ τῶν οἰκτιρμῶν» δανείστηκε από την Β΄ προς Κορινθίους, κεφ.1, στίχος 3[:«Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς καὶ πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ πατὴρ τῶν οἰκτιρμῶν καὶ Θεὸς πάσης παρακλήσεως(:Ας είναι ευλογημένος και δοξασμένος ο  Θεός, ο οποίος είναι Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού ως προς τη θεία του φύση, αλλά και Θεός του ως προς την ανθρώπινη φύση του. Ας είναι δοξασμένος, διότι αυτός είναι Πατέρας και πηγή ελέους και ευσπλαχνίας, και Θεός που χορηγεί κάθε παρηγοριά)»]· το δε «τῆς μεγάλης βουλῆς σου τόν ἄγγελον» δανείστηκε από τον Ησαΐα, ο οποίος λέει για τον Χριστό: «Καί καλεῖται τό ὄνομα αὐτοῦ, μεγάλης βουλῆς ἄγγελος(:θα καλείται το όνομα Αυτού αγγελιαφόρος της μεγάλης βουλής του Θεού)» [Ησ.9,6].

    Την φράση «εἰρήνην παρεχόμενον» δανείστηκε από τον Ιωάννη, ο οποίος λέει «Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τήν ἐμήν δίδωμι ὑμῖν(:Φεύγω και σας αφήνω την ειρήνη. Σας δίνω τη δική μου αληθινή και βαθιά ειρήνη, την οποία ήλθα να φέρω στον κόσμο που συνταράζεται από την αμαρτία. Δεν σας δίνω εγώ μια ειρήνη υποκριτική, απατηλή και ασταθή, σαν αυτή που δίνει ο κόσμος. Ας μην ταράζεται η καρδιά σας από εσωτερικούς φόβους κι ας μη δειλιάζει από εξωτερικά φόβητρα και απειλές)» [Ιω.14,27] και από τον Παύλο, ο οποίος είπε «Χριστός ἐστίν ἡ εἰρήνη ἡμῶν, ὁ ποιήσας ἀμφότερα ἐν, ὁ καί τό μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ λύσας(:Πλησιάσατε και τον Θεό και τις διαθήκες του με το αίμα του Χριστού, διότι Αυτός είναι η ειρήνη μας. Αυτός έκανε και τους δύο αντιμαχόμενους κόσμους, τον Ιουδαϊσμό και τον Εθνισμό, ένα. Αυτός γκρέμισε και κατέλυσε τον τοίχο που δημιουργούσε ο φραγμός του νόμου που ορθωνόταν ανάμεσα στους δύο λαούς και τους χώριζε)» [Εφ.2,14], το δε «φῶς τῆς θεογνωσίας» λήφθηκε από τον Αββακούμ, όπου λέει: «Καί φέγγος αὐτοῦ ὡς φῶς ἔσται(:Η λάμψη και η ακτινοβολία της άπειρης δόξας Του δεν θα είναι αμυδρή και ασθενής, αλλά θα είναι άκρατη, αμιγής και ισχυρή, όπως το καθαρότατο φως. Στα χέρια Του κρατεί δύναμη ακαταγώνιστη. Την άπειρη αγάπη Του συνδύασε κατά πάνσοφο τρόπο με την ακατάβλητη δύναμή Του)»[Αββακούμ, 3,4] · το δε «ἐκ νυκτός ὀρθρίζοντες» παραλήφθηκε από τον Ησαΐα, που λέει: «Ἐκ νυκτός ὀρθρίζει τό πνεῦμα μοῦ πρός σε, ὁ Θεός(: Τόσο πολύ Σε ποθούμε, ώστε από την νύκτα αγρυπνεί νωρίς το πνεύμα μου καταφεύγοντας σε Σένα, Θεέ μου, διότι τα προστάγματά Σου είναι φως επί της γης)» [Ησ.26,9]. Από τόσες λοιπόν ρήσεις, αφού συγκρότησε το τροπάριο αυτό ο Μελωδός, έπειτα επιστρέφοντας προς τον Θεό και Πατέρα, λέει προς Αυτόν: «Ω φιλανθρωπότατε Δέσποτα, Εσύ Θεός όντας της ειρήνης και Πατήρ των οικτιρμών, απέστειλες προς εμάς τον Μονογενή Σου Υιό, τον Άγγελο –μηνυτή- γενόμενο της μεγάλης και προαιώνιας και άρρητης βουλής Σου, η οποία αναφέρεται στην ένσαρκο Οικονομία Του».

     Είπε ο θεοφόρος Μάξιμος· «Μεγάλη βουλή του Θεού και Πατρός είναι το αποσιωπημένο και άγνωστο της Οικονομίας μυστήριο, το οποίο απεκάλυψε με την σάρκωση ο Μονογενής Υιός, Άγγελος γενόμενος της μεγάλης και προαιώνιας βουλής του Θεού. Γίνεται της μεγάλης του Θεού βουλής Άγγελος, αυτός ο οποίος γνώρισε τον λόγο του Μυστηρίου και τόσο ανυψώνεται με το έργο και τον λόγο, μέχρις ότου φθάσει σε Αυτόν, ο οποίος τόσο πολύ κατέβηκε προς Αυτόν»[κεφ. κδ΄της β΄εκατον. των Θεολογικών]. Το δε «ἀπέστειλας» (:ευδόκησες να έλθει προς εμάς ο Υιός Σου) είπε ο Μελωδός, διότι η αποστολή του Υιού την ευδοκία δηλώνει του Πατρός, όπως εννόησε ο μέγας Γρηγόριος ο Θεολόγος(Λόγος στην Χριστού Γέννησιν). Το δε «εὐδοκία» πάλι σημαίνει το προηγούμενο θέλημα του Θεού, σύμφωνα με τον Δαμασκηνό Ιωάννη και τον Θεσσαλονίκης Γρηγόριο, διότι δεν ήταν επόμενο, αλλά προηγούμενο θέλημα Θεού η ένσαρκος Οικονομία του Θεού Λόγου. Γιατί όμως «απέστειλες τον Υιό Σου, Πάτερ Θεέ;». Για να δώσει σε εμάς ειρήνη, για να ειρηνοποιήσει εμάς πρώτα με τον Θεό, δεύτερον με τους αγγέλους, προς τους οποίους είχαμε μάχη, τρίτο με τους ομοφύλους μας ανθρώπους· διότι και μεταξύ μας είχαμε μάχες, και τέταρτο με τον εαυτό μας. Αδιάφορο είναι το παρεχόμενο, διότι η ακρίβεια απαιτούσε να γράφεται «παρεξόμενον», επειδή τα κινήσεως σημαντικά ρήματα, όπως είναι και το «ἀπέστειλας» με μετοχή μέλλοντος χρόνου συντάσσονται, αντί τελικού απαρεμφάτου[Σημειώνουμε εδώ τον φοβερό λόγο που λέει ο θεσπέσιος Μάξιμος, ότι, αν και συμφιλίωσε και ειρήνευσε εμάς με τον Πατέρα ο Υιός, όσο όμως εμείς δουλεύουμε στα πάθη και στον διάβολο, ειρήνη και φιλία δεν έχουμε με τον Θεό· διότι λέει τα εξής: «Είναι αδύνατο να γίνουμε φίλοι του Θεού, την στιγμή που στασιάζουμε εναντίον Του με τα πάθη και ανεχόμαστε να πληρώνουμε φόρο στον τύραννο και φονέα των ψυχών διάβολο, χωρίς προηγουμένως να έχουμε καν πολεμήσει τον πονηρό. Διότι μέχρι τότε είμαστε εχθροί και πολεμούμε τον Θεό, έστω και αν αποδίδουμε στον εαυτό μας την πλαστή ονομασία του πιστού, όσο δηλαδή θέλουμε να δουλεύουμε στα πάθη της ατιμίας. Και από την ειρήνη του κόσμου δεν θα κερδίσουμε κανένα όφελος, εάν η ψυχή μας βρίσκεται σε κακή κατάσταση και στασιάζει εναντίον του ίδιου του Δημιουργού της και δεν ανέχεται να υπαχθεί κάτω από την βασιλική εξουσία Του, όντας ακόμη πουλημένη σε μύριους σκληρούς τυράννους» (κεφ. μα΄ της Γ΄ εκατοντάδος των Θεολογικών)].

     «Από δε την ένσαρκο παρουσία του Υιού Σου –συνεχίζει ο Μελωδός- εμείς τα πλανεμένα έθνη οδηγηθήκαμε στο φως της γνώσεως του Θεού, δηλαδή της ευσέβειας και πίστεως». Γι’ αυτό «ἐκ νυκτός ὀρθρίζοντες» · δηλαδή από την πλάνη και ασέβεια, αφού ήλθαμε στην ευσέβεια, Σε δοξολογούμε, φιλάνθρωπε Κύριε. Και είπε αυτό για να δείξει ότι είναι πέμπτη Ωδή η παρούσα, της οποίας ο ποιητής είναι ο Ησαΐας ο οποίος είπε: «Ἐκ νυκτός ὀρθρίζει τό πνεῦμα μοῦ πρός σε, ὁ Θεός», όπως προλέχθηκε.

    Εδώ προτείνει μία απορία ο Θεόδωρος ο ερμηνευτής των Κανόνων, λέγοντας: «Επειδή η ασέβεια είναι νύκτα, η δε ευσέβεια αντίθετα είναι ημέρα· γιατί ο Ησαΐας και ο Μελωδός δεν είπαν, ότι από την νύκτα ήλθαν στην ημέρα, αλλά στον όρθρο;». Αυτήν λοιπόν την απορία λύνοντας αυτός, λέει: «Όπως κατά την νύκτα δεν βλέπει καθόλου ο οφθαλμός, ενώ αντιθέτως την ημέρα βλέπει καθαρά και απλανώς, στον δε όρθρο βλέπει μεν λίγο, όχι όμως καθαρά· διότι είναι κάτι το ενδιάμεσο ο όρθρος της νύκτας και της ημέρας, και ούτε εντελώς σκοτεινός, όπως η νύκτα, ούτε εντελώς φωτεινός, όπως η ημέρα· έτσι νύκτα σκοτεινή και ασέληνη είναι η ασέβεια και όσοι βρίσκονται στην ασέβεια, ενώ ημέρα ολόφωτη είναι η αιώνια κατάσταση κατά τον μέλλοντα αιώνα και η δόξα που πρόκειται να αποκαλυφτεί στους Αγίους και η γνώση των μυστηρίων· όρθρος πάλι είναι κατάσταση των ευσεβών που ζουν κατά τον παρόντα αιώνα· διότι σε αυτήν την κατάσταση όντες οι ευσεβείς και Άγιοι, δεν μπορούν να θεωρήσουν τρανά και καθαρά τα θεία Μυστήρια, διότι εμποδίζονται από το σκέπασμα του υλικού αυτού και παχέος σώματος».

     Γι'αυτό ο μεν Παύλος έγραφε προς τους Κορινθίους: «Βλέπομεν ἄρτι δι' ἐσόπτρου ἐν αἰνίγματι, τότε δέ, πρόσωπον πρός πρόσωπον· ἄρτι γινώσκω ἐκ μέρους, τότε δέ ἐπιγνώσομαι, καθώς καί ἐπεγνώσθην(:Διότι τώρα βλέπουμε σαν μέσα από μεταλλικό καθρέφτη θαμπά και με τόση ατέλεια, ώστε να μας μένουν πολλά αινίγματα που δεν μπορούμε να τα εξηγήσουμε. Τότε όμως θα δούμε φανερά και καθαρά, διότι θα δούμε κατευθείαν πρόσωπο με πρόσωπο. Τώρα γνωρίζω μόνο ένα μέρος της αλήθειας. Τότε όμως θα λάβω τόσο τέλεια γνώση, όσο τέλεια με γνώριζε ο παντογνώστης Κύριος, όταν ενεργούσε την επιστροφή μου και με καλούσε στο αποστολικό αξίωμα)»[Α΄Κορ. 13,12]· ο δε Θεολόγος Γρηγόριος είπε: «Τά ἐνταῦθα δευτέρας ἐλλάμψεως» · και αλλού: «Για να βλέπουμε καθαρά την μακάρια Τριάδα, της οποίας τώρα δεχόμαστε μέτριες τις εκφάνσεις», και στον λόγο στην του Χριστού Γέννηση λέει: «Εδώ με πείθει το μέτριο φέγγος της αλήθειας, λαμπρότητα Θεού και να ιδώ και να  πάθω (στον μέλλοντα αιώνα δηλαδή)».

    Εάν όμως απορεί κάποιος, πώς ο Παύλος γράφοντας προς τους Ρωμαίους είπε: «Ἀποθώμεθα τά ἔργα τοῦ σκότους καί ἐνδυσώμεθα τά ὅπλα τοῦ φωτός· ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατήσωμεν(:Ας αποθέσουμε λοιπόν σαν νυκτερινά ενδύματα τα έργα της αμαρτίας, που γίνονται στο σκοτάδι, και ας ντυθούμε σαν άλλα όπλα τα φωτεινά έργα της αρετής· όπως συμπεριφέρεται κανείς την ημέρα, που τα βλέμματα πολλών τον παρακολουθούν, έτσι κι εμείς ας συμπεριφερθούμε με ευπρέπεια και σεμνότητα)» [Ρωμ.13,12]. Σε αυτόν απαντούμε, ότι δεν είπε ο Παύλος «ἐν ἡμέρᾳ» αλλά «ὡς ἐν ἡμέρᾳ» · το δε «ὡς», ομοιωματικό μόριο είναι και δηλώνει ομοίωμα ημέρας, και όχι αυτήν την ημέρα· όπως είναι και αυτό που λέχθηκε για τον Προφήτη Ηλία: «Ἀνελήφθη ὡς εἰς Οὐρανόν» δηλώνει ότι ανέβη, όχι στον ουρανό, αλλά σε υψηλότερο μέρος της γης. Και ο όρθρος λοιπόν ημέρα μεν δεν είναι, ως ημέρα όμως και είναι και λέγεται· διότι και αυτός επιτρέπει στον οφθαλμό να βλέπει, όχι όμως καθαρά όπως η ημέρα, αλλά με τρόπο που είναι ενδιάμεσος της νύκτας και της ημέρας, όπως είπαμε[Ο δε Κύριος αντίθετα, «ἡμέρα» ονόμασε την παρούσα ζωή, ενώ νύκτα την μέλλουσα, λέγοντας τα εξής: «Ἐμέ δεῖ ἐργάζεσθαι τά ἔργα τοῦ πέμψαντός μέ ἕως ἡμέρα ἐστίν· ἔρχεται νύξ, ὅτε οὐδείς δύναται ἐργάζεσθαι»[Ιω.9,4], το οποίο ερμηνεύοντας ο Ευθύμιος ο Ζιγαβηνός λέει: «ἕως ἡμέρα ἐστίν» σημαίνει όσο διαρκεί ο παρών καιρός, όσο διαρκεί η ζωή αυτή, όσο μπορούν οι άνθρωποι να εργάζονται· έρχεται ο μελλοντικός αιώνας, όταν κανένας πλέον δεν μπορεί να εργάζεται «τό πιστεύειν εἰς ἐμέ» · διότι ο παρών καιρός είναι καιρός εργασίας, ενώ ο μελλοντικός είναι καιρός ανταποδόσεως. Το ότι πάλι εδώ εργασία λέει την του πιστεύειν, είναι φανερό από του να πει «οπίσω». Αυτό είναι έργο του Θεού, να πιστέψετε σε Εκείνον που απέστειλε Εκείνος. Ο μεν Χριστός λοιπόν, «ἡμέρα» ονόμασε τον παρόντα αιώνα εξαιτίας της εργασίας, ενώ «νύκτα» τον μέλλοντα αιώνα εξαιτίας της ανεργίας, ο δε Παύλος αντίθετα, νύκτα τον παρόντα αιώνα λέγει για την πλάνη και την άγνοια και το σκότος των παθών, ενώ ημέρα τον μέλλοντα, επειδή δεν έχει τίποτε από αυτά· διότι λέει: «Ἡ νύξ προέκοψεν, ἡ δέ ἡμέρα ἤγγικε» [Ρωμ.13,12](Τόμος Δ΄της ερμηνείας των Ευαγγελιστών). Εάν όμως ακριβέστερα εννοηθεί το ρητό: «Ἡ προκύψασα νύξ καί ἡ ἐγγίζουσα ἡμέρα», δεν φαίνεται να είναι καθαρή ημέρα, αλλά σαν κάποιος όρθρος].

   Ειρμός ωδής  ς΄: «Σπλάχνων Ἰωνᾶν ἔμβρυον ἀπήμεσεν ἐνάλιος θήρ, οἷον ἐδέξατο· τῇ Παρθένῳ δὲ ἐνοικήσας ὁ Λόγος καὶ σάρκα λαβὼν διελήλυθε φυλάξας ἀδιάφθορον· ἧς γὰρ οὐχ ὑπέστη ῥεύσεως, τὴν τεκοῦσαν κατέσχεν ἀπήμαντον».

     Ποιος δεν θαύμαζε την σοφή διάνοια του ιερού αυτού Μελωδού; Διότι αυτός τον ένα και τον ίδιο Προφήτη Ιωνά χρησιμοποιεί για διάφορες υποθέσεις. Και πρώτα βέβαια πολύ σωστά τον χρησιμοποίησε στην εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, παρομοιάζοντάς τον με τον τύπο του Σταυρού, τώρα πάλι τον χρησιμοποιεί στην υπόθεση της εκ Παρθένου Γεννήσεως του Χριστού. Και την μεν διαμονή του στην κοιλιά του κήτους παρομοιάζει με την σύλληψη του εμβρύου, την δε έξοδο από το κήτος την παρομοιάζει με την Γέννηση του εμβρύου[Βλέπε και στην ερμηνεία του τροπαρίου της στ΄ωδής του ιαμβικού κανόνος των Θεοφανείων ο οποίος λέει: «Ἐκ ποντίου λέοντος ὁ τριέσπερος», για να μάθεις πως ο Ιωνάς παρομοιάζεται με το έμβρυο από τον Αλεξανδρείας θεσπέσιο Κύριλλο]. Γι'αυτό λέει, ότι ο «ἐνάλιος θήρ(:το κήτος της θάλασσας)» που δέχτηκε στην κοιλιά του τον Ιωνά και τον φύλαξε, όπως η μητέρα δέχεται στην κοιλιά της το έμβρυο και το φυλάγει, στο τέλος το ξέρασε από τα σπλάχνα του, αλλά τόσο σώο και αβλαβή ξέρασε, όπως σώος και αβλαβής ήταν, όταν τον δέχθηκε προηγουμένως στα σπλάχνα του. Ο μεν Ιωνάς λοιπόν με αυτόν τον τρόπο δέχθηκε και ξεράσθηκε από το κήτος, ο δε Μονογενής του Θεού Λόγος, αφού εισήλθε με υπερφυσικό τρόπο στην κοιλιά της Παρθένου, και έλαβε σάρκα από τα πανάχραντά της αίματα «διελήλυθε»(:γεννήθηκε) φυλάγοντας αβλαβή και αδιάφθορη την κοιλιά, που τον δέχθηκε και τον γέννησε, δηλαδή, την άφησε Παρθένο, όπως την βρήκε Παρθένο και όταν εισήλθε.

    Γι'αυτό ως προς αυτό το σημείο φαίνεται ότι είναι ενάντιο, κατά κάποιον τρόπο, το παράδειγμα του Ιωνά με την εκ της Παρθένου Γέννηση του Κυρίου, διότι εκεί μεν τον κυοφορούμενο Ιωνά τον φύλαγε αβλαβή το κήτος, που τον κυοφορούσε με την παντοδύναμη χάρη του Θεού· εδώ όμως κυοφορούμενος στην κοιλιά της Παρθένου ο Θεός Λόγος, Αυτός μάλλον φύλαξε αβλαβή αυτήν που Τον κυοφορούσε, μη διαφθείροντας τα κλείθρα της Παρθενίας της. Διότι όπως ο Υιός του Θεού, ο Οποίος γεννήθηκε στον ουρανό από τον Πατέρα προ αιώνων, ως Θεός δεν υπέμεινε κανένα πάθος και ρεύση και φθορά, διότι «ἀπαθῶς καί ἀρρεύστως προῆλθεν ἐκ τοῦ Πατρός», όπως ο λόγος από τον νου· έτσι αυτός ο Ίδιος ο Οποίος γεννήθηκε κάτω στους εσχάτους χρόνους, ως άνθρωπος, διαφύλαξε αβλαβή και χωρίς καμία φθορά την Θεοτόκο, η οποία Τον γέννησε. Έτσι η Αγία και Οικουμενική Σύνοδος με την ια΄Πράξη της με τον λίβελλο της Πίστεως Σωφρονίου Ιεροσολύμων την ανακήρυξε Παρθένον «πρό τόκου καί ἐν τόκῳ καί μετά τόκον», που σημαίνει «ἀειπάρθενον».

   Αλλά και ο θεσπέσιος Επιφάνιος [αίρεσις ιη΄], λέει: «Ποιος ποτέ λέγοντας Μαρία διερωτήθηκε, δεν πρόσθεσε την Παρθένο;». Έτσι ο Χριστός και κατά τις δύο Γεννήσεις απαθής φάνηκε και άρρευστος, διότι ούτε ο Πατήρ γεννώντας Τον έπαθε κάτι, ούτε η μήτηρ. Και για να πω καθαρότερα, όπως ο Υιός του Θεού έγινε Υιός ανθρώπου ατρέπτως, δηλαδή χωρίς να υποστεί αλλοίωση από την δική Του φύση και θεότητα, ή να λάβει καμία αλλοίωση και ρεύση, σύμφωνα με τον Θεολόγο Γρηγόριο, ο οποίος λέει: «Ο Υιός του Θεού γίνεται και Υιός ανθρώπου, χωρίς να μεταβάλλει εκείνο που ήταν, διότι είναι άτρεπτος, αλλά αφού προσέλαβε αυτό που δεν ήταν, διότι είναι φιλάνθρωπος»[Λόγος εις τα Φώτα], έτσι και αυτήν που Τον έτεκε την διαφύλαξε άτρεπτη και αβλαβή, διότι αυτή χωρίς να τραπεί από την κατά φύση παρθενία που είχε, προσέλαβε εκείνο που δεν είχε, δηλαδή την υπέρ φύση μητρότητα. Γι'αυτό και ο Θεοφόρος Μάξιμος είπε: «Όπως δηλαδή Εκείνος, όταν έγινε άνθρωπος ούτε την φύση Του άλλαξε, ούτε την δύναμή Του άλλαξε, έτσι εκείνην που Τον γέννησε και Μητέρα την κάνει και Παρθένο την διατηρεί, ερμηνεύοντας ταυτόχρονα το θαύμα με το θαύμα και μην κρύβοντας το ένα με το άλλο»[Κεφ.θ΄, της γ΄εκατοντ. των γνωστικών].

    Λέει και ο Βρυέννιος Ιωσήφ«Ποια φάνηκε ποτέ Μητέρα του Θεού των Πατέρων; Ποια συγχρόνως και πλάστη και πλάσμα συνέλαβε; Ποια, και συλλαμβάνοντας Υιό και κυοφορώντας και τίκτοντας, δεν απέβαλε το να είναι Παρθένος; Πριν από την σύλληψη Παρθένος· κατά την σύλληψη Παρθένος· κατά την κύηση Παρθένος και «ἐν τῷ τίκτειν» Παρθένος· και μετά τον τοκετό πάλι Παρθένος και πάντοτε Αειπάρθενος· διότι αυτή η οποία σε όλο τον χρόνο της ζωής της και ως προς την όραση και την γεύση και την ακοή και την αφή και την όσφρηση και τον νου και την διάνοια και την δόξα και την φαντασία και την αίσθηση και, με έναν λόγο, με όλες της τις δυνάμεις της και τις ψυχικές και τις σωματικές τήρησε όλο τον εαυτό της άβατο στους ρυπαρούς λογισμούς, πολύ φυσικά θα μπορούσε να λέγεται Αειπάρθενος. Γι'αυτό δεν εμπόδισε καθόλου την υπόθεση αυτή της παρθενίας η υπερφυσική κυοφορία· ούτε το να είναι Αειπάρθενος εμπόδισε ο θείος Τόκος· ούτε η σύλληψις προξένησε βλάβη στη μήτρα, ούτε ο τοκετός διέφθειρε αυτήν που έτεκε»[Λόγος Γ΄εις τον Ευαγγελισμόν].

Ειρμός ωδής ζ΄: «Οἱ παῖδες εὐσεβείᾳ συντραφέντες δυσσεβοῦς προστάγματος καταφρονήσαντες, πυρὸς ἀπειλὴν οὐκ ἐπτοήθησαν, ἀλλ' ἐν μέσῳ τῆς φλογὸς ἑστῶτες ἔψαλλον· Ὁ τῶν πατέρων Θεὸς εὐλογητὸς εἶ».

      Για τους τρεις Παίδες είπε ο θεσπέσιος Κοσμάς στον προηγούμενο Κανόνα της Υψώσεως του Σταυρού και εμείς εξηγήσαμε τα σχετικά με εκείνον εκεί. Αλλά και στον παρόντα Κανόνα σε αυτήν εβδόμη ωδή λέει γι’ αυτούς ο ίδιος ασματογράφος τα εξής: ότι «οι τρεις εκείνοι άγιοι Παίδες, επειδή ανατράφηκαν με ευσέβεια στον Θεό, η οποία είναι η εξαπλούμενη και ευρυνόμενη αντίληψις των θείων πραγμάτων με υψηλότερη γνώση και θεωρία», την οποία ο Σολομώντας ορίζοντας είπε:  «Εὐσέβεια εἰς Θεόν ἀρχή αἰσθήσεως» [Παρ.1,7]· «επειδή», λέω, «ανατράφηκαν ευσεβώς, γι'αυτό καταφρόνησαν την δυσσεβή και βλάσφημη προσταγή του Βασιλιά Ναβουχοδονόσορ, ο οποίος ήθελε να προσκυνηθεί ως θεός με την εικόνα που έστησε στην πεδιάδα την λεγόμενη Δεηρά. Λοιπόν, όχι μόνο καταφρόνησαν την προσταγή του Βασιλιά, αλλά και την απειλή που τους έκανε ο ίδιος Βασιλιάς, ότι θα τους βάλει στην κάμινο του πυρός, δεν την φοβήθηκαν καθόλου». Με το «πυρός ἀπειλήν» μπορεί να εννοηθεί και ο καταπληκτικός ήχος του πυρός, ο οποίος προξενεί φόβο σε όσους το ακούν για το επταπλάσιο της καύσεως. Οπότε στεκόμενοι στο μέσο της φλόγας -συνεχίζει ο Μελωδός- όχι μόνο δεν λυπούνταν, αλλά και τόση υπερβολική χαρά δοκίμαζαν, ώστε από την μεγάλη τους χαρά έψαλλαν λέγοντας: «Συ, ο Θεός των Πατέρων ημών, του Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ, Συ είσαι ευλογητός και δοξασμένος στους αιώνες». Ο λόγος δε αυτός είναι χαρακτηριστικό της εβδόμης ωδής.

  Ειρμός ωδής η΄: «Θαύματος ὑπερφυοῦς ἡ δροσοβόλος ἐξεικόνισε κάμινος τύπον· οὐ γὰρ οὓς ἐδέξατο φλέγει νέους, ὡς οὐδὲ πῦρ τῆς θεότητος Παρθένου ἣν ὑπέδυ νηδύν. Διὸ ἀνυμνοῦντες ἀναμέλψωμεν· εὐλογείτω ἡ κτίσις πᾶσα τὸν Κύριον, καὶ ὑπερυψούτω εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας».

     Ευφυέστατα προσαρμόζει στην εορτή της Χριστού Γεννήσεως το θαύμα της βαβυλωνίας καμίνου ο θεσπέσιος Μελωδός με τον παρόντα Ειρμό· διότι λέει ότι η βαβυλωνία εκείνη και χαλδαϊκή κάμινος, η οποία ήταν δροσερή και όχι φλογερή, προεικόνιζε τον τύπο της κατά σάρκα Γεννήσεως του Δεσπότου Χριστού από την Παρθένο. Διότι, όπως η κάμινος εκείνη, αν και ήταν καμένη επταπλάσια με τόση ύλη φωτιάς, δεν κατέκαυσε όμως τους τρεις νέους παίδες, τους οποίους δέχθηκε μέσα στον εαυτό της, έτσι και το πυρ της Θεότητος του  Μονογενούς Υιού δεν κατάκαψε την κοιλιά της Παρθένου Μαρίας, μέσα στην οποία εισήλθε, αλλά την διεφύλαξε άφλεκτη και αβλαβή.

    Ο τύπος αυτός της καμίνου είναι αντίστροφος με το πρωτότυπο· δηλαδή με την εκ Παρθένου Γέννηση του Σωτήρα· διότι εκείνη η χαλδαϊκή κάμινος, η οποία προετύπωνε την μήτρα της Θεοτόκου, έχοντας μέσα την φωτιά, δεν έκαυσε τους νέους που δέχθηκε· ενώ εδώ ο Υιός του Θεού, ο Οποίος έγινε δεκτός από την μήτρα της Παρθένου, έχοντας το πυρ, ή για να πούμε καλύτερα, ο Ίδιος όντας πυρ αυτόχρημα, δεν κατάκαυσε την μήτρα που Τον δέχθηκε· και πολύ σωστά το έκανε αυτό, διότι, επειδή ο Θεός πυρ είναι και λέγεται «καταναλίσκον»· διότι λέει: «Κύριος ὁ Θεός σου πῦρ καταναλίσκον ἐστί»[Δευτ.4,24]· διότι καταναλίσκει την μοχθηρία και την αμαρτία, σύμφωνα με τον Θεολόγο Γρηγόριο· γι'αυτό πώς ήταν δυνατό να κατακαύσει την Παρθένο, στην οποία δεν βρισκόταν κανένα ίχνος αμαρτίας ή ρυπαρότητας, ούτε προπατορικής -διότι καθαρίστηκε η Παρθένος από την αμαρτία αυτή από την επέλευση του Αγίου Πνεύματος, κατά τον καιρό του Ευαγγελισμού, όπως η κοινή γνώμη των ιερών Θεολόγων δογματίζει-, αλλά ούτε προαιρετικής;

    Διότι όπως αυτό το πυρ, το οποίο υπηρετεί τις ανάγκες μας και γι'αυτό λέγεται «διακονικό»δεν υπερβαίνει τους όρους και τα μέτρα της καυστικής του δυνάμεως, τα οποία έλαβε από τον Δημιουργό, αλλά καίει μεν αυτό ξύλα και λινάρι και καλάμι και όλα όσα είναι δεκτικά της καύσεως εκείνου, δεν καίει όμως από μεν τα ζώα την ψυχρότατη σαλαμάνδρα[Γι'αυτό η πόλις του Παρισιού έχει ως σημαία την σαλαμάνδρα ανάμεσα στην φλόγα με αυτήν την επιγραφή: «Περικυκλοῦμαι, ἀλλ΄ οὐ φλέγομαι» (Κεφ. κθ’ του Πολιτικού Θεάτρου)], από τα ξύλα το φυτό το καλούμενο «λάριξ»[ Γι΄ αυτό, αναφέρει ο Πλίνιος, ότι όταν ριφθεί ο λάριξ στην φωτιά, αντιστέκεται σε αυτήν σαν να ήταν πέτρα. Γι'αυτό ο Καίσαρ πηγαίνοντας στην πόλη Γαζγόβοια, βρήκε εκεί έναν πύργο, που ήταν κατασκευασμένος από αυτό το ξύλο και πρόσταξε να τον κατακαύσουν, αλλά η φλόγα περικύκλωσε τον πύργο, αλλά δεν του προξένησε καμία φθορά(κεφάλαιο κθ΄του Πολιτικού Θεάτρου)], από δε τους λίθους την πέτρα, που λέγεται «παντάρβη»[ Λένε οι Φυσικοί ότι και ο λίθος ο καλούμενος Άσβεστος, ο οποίος βγαίνει στην Αρκαδία σιδηροχρώματος, όταν μία φορά ανάψει από το πυρ, ποτέ δεν σβήνει, και αν ακόμη ρίξει κανείς επάνω του όλα των ποταμών τα νερά· παραμένει δε χωρίς να κατακαίγεται από αυτό, έχοντας το πυρ από κάποιον απόρρητο λόγο της φύσεως(βλέπε Κεφάλαιο κδ΄του Πολιτικού Θεάτρου)], διότι όταν πέσει σε αυτά το πυρ, λησμονεί, με κάποιον τρόπο, την φυσική του καυστική δύναμη και τα διαφυλάττει άφλεκτα αυτά, έτσι και ο Θεός, το πυρ το άυλο και αναλωτικό της αμαρτίας, όπου βρει αμαρτία, εκεί ενεργεί και την κατακαίει, όπου όμως δεν βρίσκει αμαρτία, εκεί δεν καίει, αλλά μάλλον δροσίζει. Έτσι δεν έφλεξε και το άσπιλο και άγιο σώμα της Παρθένου, επειδή δεν βρήκε σε αυτό καμία ύλη και αμαρτία, η οποία κατακαίγεται από το θεϊκό πυρ. Συμπληρώνει ακόμη στη συνέχεια ο Μελωδός, ότι επειδή εμείς αξιωθήκαμε να δούμε αυτό το θαυμάσιο, γι'αυτό ας το ανυμνήσουμε και ας το μελωδήσουμε λέγοντας «Εὐλογείτω ἡ κτίσις πᾶσα τόν Κύριον, καί ὑπερυψούτω εἰς πάντας τούς αἰῶνας», το οποίο είναι λόγος χαρακτηριστικός της ογδόης Ωδής.

 Ειρμός ωδὴς θ΄: «Μυστήριον ξένον ὁρῶ καὶ παράδοξον! Oὐρανὸν τὸ σπήλαιον· θρόνον χερουβικὸν τὴν Παρθένον· τὴν φάτνην χωρίον, ἐν ᾧ ἀνεκλίθη ὁ ἀχώρητος, Χριστὸς ὁ Θεός, ὃν ἀνυμνοῦντες μεγαλύνομεν».

   Το προοίμιο του παρόντος Ειρμού αυτολεξεί δανείστηκε ο Μελωδός από τον λόγο του Ιερού Χρυσοστόμου που αναφέρεται στην Γέννηση του Κυρίου, όπου ως εξής προλογίζει η ρητορική εκείνη και εύλαλη γλώσσα: «Μυστήριο ξένο και παράδοξο βλέπω»[Ο λόγος αυτός σώζεται στον Ε’ τόμο της εν Ετόνη εκδόσεως]. Μιμήθηκε ο Μελωδός εδώ και τον διορατικό εκείνο Προφήτη Αββακούμ, ο οποίος λέει: «Ἐπὶ τῆς φυλακῆς μου στήσομαι καὶ ἐπιβήσομαι ἐπὶ πέτραν καὶ ἀποσκοπεύσω τοῦ ἰδεῖν (: Θα σταθώ επάνω στην προφητική μου σκοπιά και θα ανέβω επάνω σε πέτρα στερεά, ασάλευτη και υψηλή και από εκεί θα αποβλέψω και θα προσέξω για να δω)»[Αβ.2,1]· διότι, αφού στάθηκε και αυτός στην δική του «φυλακή»δηλαδή στην προσοχή του νου και ανέβηκε στην καρδιά, όπως επάνω σε πέτρα, με νοερή επιστροφή και σύνεση, από εκεί θεώρησε με την ενέργεια του Πνεύματος την εκ Παρθένου απόρρητη Γέννηση του Σωτήρος.

     Γι'αυτό, αφού κατεπλάγη το ακατάληπτο Μυστήριο, αναβόησε αυτήν την θαυμαστική φωνή λέγοντας: «Μυστήριον ξένον ὀρῷ καί παράδοξον». Κατόπιν εξηγώντας ποιο είναι το Μυστήριο, λέει: «Βλέπω ότι το γήινο και ζοφερό σπήλαιο έγινε υψηλός και λαμπρός ουρανός· διότι ο υπερούσιος Λόγος του Πατρός, ο Οποίος κατοικεί στους ουρανούς και δοξολογείται ακατάπαυστα από χιλιάδες Αγγέλων και μυριάδες Αρχαγγέλων, καταδέχθηκε να γεννηθεί και να κατοικήσει μέσα σε αυτό· βλέπω ότι η Παρθένος και Θεοτόκος Μαρία, η οποία έχει υλικό σώμα, έγινε θρόνος Χερουβικός, διότι Εκείνος που αναπαύεται επάνω στον ένδοξο θρόνο και στα νώτα των πολυομμάτων και άυλων Χερουβίμ, θρονιάστηκε μέσα στην άχραντη κοιλιά και επάνω στις αγκάλες της Παρθένου και αναπαύθηκε· βλέπω ότι η ευτελέστατη και μικρότατη φάτνη έγινε τόπος ενδοξότατος και πολυχωρότατος· διότι ο Θεός, ο Οποίος είναι πανταχού αχώρητος ως προς την θεότητα, ἀνεκλίθη(πλάγιασε) επάνω σε αυτήν ως προς την ανθρωπότητα». Γι’ αυτό και ο Θεσσαλονίκης Γρηγόριος πανηγυρίζοντας στην εορτή της Χριστού Γεννήσεως είπε: «Εάν υπάρχει κάποιος Ουρανός των Ουρανών και εάν υπάρχουν υπερώα ύδατος που στεγάζουν τα ουράνια, και εάν υπάρχει κάποιος τόπος ή στάσις ή τάξις υπερκόσμια, δεν έχει τίποτε περισσότερο άξιο θαυμασμού από το σπήλαιο και από την φάτνη από τα βρεφικά περιρραντήρια και σπάργανα ούτε θειότερο».

     Ο δε μέγας Αθανάσιος είπε τα ωραία αυτά: «Ο οικίσκος, όπου αποκύησε η Παρθένος δέχθηκε τον τύπο της Εκκλησίας· όπου θυσιαστήριο είναι η φάτνη, εφημερευτής ο Ιωσήφ, κληρικοί οι Μάγοι, διάκονοι οι Ποιμένες, ιερείς οι Άγγελοι· Αρχιερέας ο Κύριος· θρόνος η Παρθένος· κρατήρες οι μαστοί· αναβόλαιο η ενανθρώπηση, ριπιστήρες τα Χερουβίμ· δίσκος, το Πνεύμα το Άγιο, δισκοκάλυμμα ο Πατήρ, επισκιάζοντας όλα με την δύναμή Του»[Στον πρώτο λόγο του Ευαγγελισμού στον Ιωσήφ τον Βρυέννιο].

     «Αλλά θεσπέσιε Κοσμά», μπορούσε να του πει κανείς απορώντας, «για το σπήλαιο δίκαια ένιωσες κατάπληξη, διότι αυτό, ενώ είναι γήινο έγινε Ουρανός· παρόμοια και για την φάτνη· διότι αυτή ενώ είναι μικρή, έγινε χωρίο ευρύχωρο του αχωρήτου· και στη συνέχεια η ομοίωση αυτών έγινε από τα κατώτερα στα ανώτερα· για την Παρθένο δεν εξεπλάγης δίκαια, ονομάζοντάς την θρόνο Χερουβικό· επειδή η ομοίωσή της έγινε από τα ανώτερα στα κατώτερα· διότι αυτή είναι ασύγκριτα τιμιώτερη από τα Χερουβίμ· γι'αυτό ο Μονογενής Υιός του Θεού αφού κατέβηκε από τον άγιο θρόνο των Χερουβίμ, ενθρονίστηκε σε αγιότερο και τιμιότερο θρόνο, την Παρθένο». Η λύση λοιπόν της απορίας είναι αυτή· ότι ίσως ως προς αυτό είπε ο ιερός Μελωδός, θρόνο Χερουβικό την Παρθένο, η οποία είναι τιμιώτερη από τα Χερουβίμ, επειδή υλικό και παχύ σώμα έχοντας, ως προς την καθαρότητα και κατά την υψηλότατη σοφία και γνώση του Θεού, εξισωνόταν με τα άυλα πολυόμματα Χερουβίμ, διότι Χερουβίμ «πλήθος γνώσεως και έκχυσις σοφίας» ερμηνεύεται, σύμφωνα με τον Αρεοπαγίτη Διονύσιο.

          ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

            επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

·       Αγίου Νικοδήμου του ΑγιορείτουΕορτοδρόμιον, ήτοι ερμηνεία στους ασματικούς κανόνες των δεσποτικών και θεομητορικών εορτών, Τόμος Α΄, σελίδες 130-134,139-140,144-146,152-155,158-160,163-164,169-170,175-176, Έκδοσις : Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, Ιερά Καλύβη «Άγιος Σπυρίδων Α΄», Νέα Σκήτη Αγίου Παύλου, Άγιον Όρος, 2018.

·       Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.

·       Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.

·       Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.

·       Η Παλαιά Διαθήκη μετά Συντόμου Ερμηνείας, Παναγιώτης Τρεμπέλας, Αδελφότης Θεολόγων «Ο Σωτήρ», Αθήνα, 1985.

·       Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016.

·       http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html

·       https://apostoliki-diakonia.gr/bible/bible.asp?contents=old_testament/contents.asp&main=OldTes

·       https://apostoliki-diakonia.gr/bible/bible.asp?contents=new_testament/contents.asp&main=

τττπ μεταφέρουμε από εδώ

Μνήμη των αναιρεθέντων υπό του Ηρώδου αγίων νηπίων: Ο Ιερός Χρυσόστομος για την σφαγή των νηπίων

    Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΦΑΓΗ ΤΩΝ ΝΗΠΙΩΝ  [:Ματθ.2,13-23]     « Τότε Ἡρῴδης ἰδὼν ὅτι ἐνεπαίχθη ὑπὸ τῶν μάγων, ἐθυμώθη λίαν, καὶ ἀποσ...