Βίος καί Ὅραμα +Μητροπολίτης Νικοπόλεως καί Πρεβέζης Μελέτιος

Ἀποσπάσματα ἀπὸ συνέντευξη τοῦ
Μητροπολίτου Νικοπόλεως καὶ Πρεβέζης Μελετίου
σὲ τηλεοπτικὸ σταθμὸ τῆς Πρέβεζας, Μάρτιος 1996.



 

- Πρὶν ξεκινήσουμε τὴ συζήτησή μας θὰ θέλαμε νὰ ἀρχίσετε μ' ἕνα σύντομο βιογραφικό σας.

- Γεννήθηκα τὸ 1933 σὲ ἕνα χωριὸ τῆς Μεσσηνίας, πάνω στὸν Ταΰγετο, ποὺ λέγεται Ἀλαγονία. Ἔμεινα ἐκεῖ μέχρι ἡλικίας 13 ἐτῶν. Στὴν Ἀθήνα τελείωσα τὸ Γυμνάσιο καὶ τὸ Λύκειο. Μετὰ σπούδασα Θεολογία καὶ Φιλοσοφία στὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν. Ἔγινα κληρικὸς (τὸ 1954 διάκονος καὶ τὸ 1959 ἱερεὺς) καὶ ὑπηρέτησα 12 χρόνια ὡς Ἱεροκήρυκας τῆς Μητροπόλεως Μεσσηνίας. Τὰ ἑπόμενα 12 χρόνια ὑπηρέτησα στὴν Ἱερὰ Σύνοδο, ὡς ὑπεύθυνος τῶν Διεκκλησιαστικῶν Σχέσεων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ἀπὸ τὸ 1980 εἶμαι Μητροπολίτης τῆς Ι. Μητροπόλεως Νικοπόλεως καὶ Πρεβέζης.

- Σεβασμιώτατε, τί ἦταν αὐτὸ ποῦ σᾶς παρακίνησε νὰ γίνετε ὑπηρέτης τοῦ Κυρίου;

- Ὅπως εἶναι αὐτονόητο δὲν μπορεῖ ποτὲ νὰ εἶναι ἕνα μεμονωμένο γεγονός. Εἶναι σειρὰ γεγονότων. Τὸ πρῶτο ποὺ μπορῶ νὰ ἀπαριθμήσω εἶναι ἡ εὐλάβεια τοῦ παπᾶ τοῦ χωρίου μας, ὁ ὁποῖος ὅταν μιλοῦσε γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ τὴ Βασιλεία Του ἔκλαιγε ἀπὸ συγκίνηση. Καὶ λειτουργοῦσε στὴν ἐκκλησία σὰν ἀληθινὸς ἄγγελος τοῦ Θεοῦ.

Τὸ δεύτερο ἦταν ἡ κοινὴ εὐλάβεια ὅλων τῶν κατοίκων τοῦ χωριοῦ μας. Μετὰ θὰ μποροῦσα νὰ ἀναφέρω, καὶ θὰ πρέπει νὰ ἀναφέρω κατὰ χρέος περισσότερο ἀπὸ ὅλα, τὴν καλοσύνη καὶ τὴν εὐσέβεια τοῦ πατέρα μου καὶ τῆς μητέρας μου. Ὁ πατέρας μου (ἦταν γιατρὸς) δὲν ἄφηνε ποτὲ νὰ ἀρχίσει μέρα, χωρὶς νὰ ψάλει μερικὰ τροπάρια ἀπὸ τὴ Σύνοψη. Καὶ τὰ τελευταῖα του χρόνια διάβαζε ἀποκλειστικὰ καὶ μόνο τὴν Ἁγία Γραφή. Ἡ μητέρα μου ἦταν ἕνας ἄνθρωπος μὲ καταπληκτικὴ θυσία. Γέννησε πολλὰ παιδιά, 11 τὸν ἀριθμό, 8 ἀφ' ὅτου τὴ θυμᾶμαι ἐγώ, καὶ μετὰ περιοριστήκαμε στοὺς 7. Ἦταν πρόθυμη νὰ ὑπηρετήσει τὸν κόσμο καὶ ποτὲ δὲν εἶπε «ὄχι» σὲ κανένα...

Παρὰ ταῦτα, θὰ πρέπει νὰ τὸ πῶ, κατὰ τὴν ἐφηβεία ὑπέστην καὶ ἐγὼ τὴ λεγομένη «κρίση ἐφηβείας». Καὶ ἔζησα ἕνα χρονικὸ διάστημα, χωρὶς νὰ δίδω σημασία σὲ καμιὰ μορφὴ πνευματικῆς ζωῆς.

Τότε συνέβη τὸ ἑξῆς, τὸ ὁποῖο ὑπῆρξε κάπως πιὸ καθοριστικὸ γιὰ τὴ ζωή μου. Τὸ ἔτος 1950 (ἤμουν περίπου 16 ἐτῶν) εἶχα μαζέψει μερικὲς πενταροδεκάρες ἀπὸ τὸ πενιχρὸ χαρτζιλίκι ποὺ ἐπέτρεπε ἡ ἐποχὴ ἐκείνη νὰ μοῦ χορηγοῦν. Πῆγα λοιπὸν σὲ ἕνα καροτσάκι νὰ ἀγοράσω φτηνὰ βιβλία. (Τὰ τῶν βιβλιοπωλείων ἦταν ἀπρόσιτα, πολὺ ἀκριβά.) Ἐκεῖ ἔκανα τὴν ἐπιλογὴ ποὺ θὰ ἔκανε ἕνα ὁποιοδήποτε ἀγόρι τῆς ἡλικίας μου ὁποιασδήποτε ἐποχῆς. Πρῶτα τράβηξαν τὸ βλέμμα μου δύο βιβλία. Τὸ ἕνα ἔγραφε Ἡ Γαλάτεια, Ἐρωτικὴ Μυθιστορία, τοῦ Πολυβίου Δημητρακοπούλου. Τὸ δεύτερο εἶχε τὸν τίτλο Ἀπόκρυφοι Πράξεις Παύλου καὶ Θέκλης. Εἶπα μέσα μου: «Τὸν πιάσαμε τὸν ἀπόστολο Παῦλο νὰ ἔχει ἀπόκρυφες πράξεις μὲ κάποια Θέκλα. Μᾶς χρειάζεται κι αὐτό, γιὰ νὰ ξέρουμε τί δρόμο θὰ τραβήξουμε καὶ μεῖς στὴ ζωή μας, καὶ νὰ μὴν ἀκοῦμε τὰ λόγια τῶν παπάδων».

Μετὰ ἀγόρασα καὶ ἕνα Εὐαγγέλιο καὶ ἕνα βιβλίο μὲ βίους Ἁγίων. Ὅταν διάβασα τὴν Ἐρωτικὴ Μυθιστορία (πορνὸ γιὰ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη - ἠθοπλαστικὸ γιὰ τὴ σημερινὴ ἐποχὴ) τὸ σιχάθηκα. Κατάλαβα ὅτι δὲν εἶχα νὰ πάρω ἀπολύτως τίποτα. Τὸ ἄλλο βιβλίο, Ἀπόκρυφοι Πράξεις Παύλου καὶ Θέκλης ἦταν ἕνα βιβλίο, τὸ ὁποῖο περιέγραφε πῶς ἡ ἁγία Θέκλα ἔγινε χριστιανὴ μὲ τὸ κήρυγμα τοῦ ἀποστόλου Παύλου καὶ πῶς τὸν ἀκολούθησε μὲ ὅλη της τὴν ψυχὴ καὶ στὸ τέλος ἔγινε ΙΙρωτομάρτυρας. (Ἡ λέξη «Ἀπόκρυφο» σημαίνει ὅτι δὲν εἶναι τὸ βιβλίο αὐτὸ μέσα στὸν Κανόνα τῆς Καινῆς Διαθήκης, δὲν ἀνήκει στὰ Κανονικὰ βιβλία ποὺ ἀποτελοῦν τὴν Καινὴ Διαθήκη.) Ἦταν ἕνα ὑπέροχο βιβλίο, τὸ ὁποῖο ὄχι ἁπλῶς μὲ γοήτευσε ἀλλὰ ὑπῆρξε καὶ τὸ πρῶτο ἔναυσμα τοῦ πόθου νὰ γίνω μοναχός. Τὸ τρίτο βιβλίο μὲ τοὺς βίους τῶν Ἁγίων μὲ ἐνίσχυσε στὸν πόθο μου αὐτό. Ἰδιαίτερη ἐντύπωσή μοῦ ἔκανε ὁ βίος τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου Χριστιανουπόλεως. Καὶ ἡ Καινὴ Διαθήκη ἔγινε ἀπὸ τότε τὸ καθημερινό μου ἀνάγνωσμα. Καὶ ὅταν μετὰ ἀπὸ δύο χρόνια πῆγα στὸ Πανεπιστήμιο τὴν ἤξερα σχεδὸν ἀπ' ἔξω.


- Αὐτὰ λοιπὸν τὰ δύο βιβλία ἔπαιξαν καθοριστικὸ ρόλο στὴ ζωή σας.

- Ναί. Καὶ θὰ μποροῦσα νὰ πῶ ὅτι μία ἀπὸ τὶς χειρότερες ἀδικίες, ποὺ γίνονται εἰς βάρος τῆς νεολαίας κάθε ἐποχῆς, εἶναι τὸ ὅτι δὲν βρίσκονται στὰ χέρια τους καλὰ βιβλία.

- Ποιὰ στιγμὴ τῆς ζωῆς σᾶς ἦταν κορυφαία;

- Ἴσως θὰ τὸ φανταστήκατε ἀπὸ αὐτὰ ποὺ εἶπα προηγουμένως: ἡ 28η Δεκεμβρίου 1954, ὅταν ἐκάρην μοναχός, ἔγινα δηλαδὴ καλόγηρος. Καὶ ἀπὸ τὴν ἡμέρα ἐκείνη ἀφοσιώθηκα ὁλοψύχως στὸν Χριστό.

- Ὅταν πληροφορηθήκατε ὅτι προορίζεστε γιὰ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Νικοπόλεως καὶ Πρεβέζης, ποιὸ ἦταν τὸ συναίσθημα πού σᾶς κατέλαβε;

- Ἐπειδὴ φαντάσθηκα ὅτι θὰ μοῦ κάνετε μία τέτοια ἐρώτηση, ἔχω φέρει μαζί μου τὸν ἐνθρονιστήριο λόγο μου, μέσα στὸν ὁποῖο περιγράφω τὰ συναισθήματα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Εἶπα τότε:

«Αἰσθάνομαι πολὺ μικρὸς μπροστὰ στὸ μέγεθος καὶ τὸ βάρος τῶν εὐθυνῶν ποὺ μὲ τὴ χειροτονία καὶ τὴν ψῆφο τῆς Ἱεραρχίας ἔβαλε στοὺς ἀδύνατους ὤμους μου ὁ Μέγας Ἀρχιερέας μας Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἐπὶ πάντων Θεὸς ὁ Εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας. Συνειδητοποιῶ πιὸ πολὺ τὴ μικρότητά μου, φέρνοντας στὸ νοῦ μου τὰ προβλήματα ποὺ ἀντιμετωπίζει ἡ Ἐκκλησία μας στὸ σύνολό της, καὶ ἰδιαίτερα ἡ τοπικὴ Ἐκκλησία, τὴν ὁποία καλοῦμαι νὰ ποιμάνω.

Ὁ ἀρχιερέας κάθεται στὸν τόπο τοῦ Χριστοῦ. Θρόνος του καὶ δόξα του εἶναι ὁ Σταυρός. Χαρά του καὶ ἀγαλλίαμά του ὁ διωγμὸς καὶ ὁ ὀνειδισμὸς τῶν ἀνθρώπων τοῦ κόσμου τούτου, ποὺ ζεῖ μακριὰ ἀπὸ τὸν Θεό. Ἀνάπαυσή του, δύναμή του καὶ παρηγοριά του, ἡ ἀγάπη καὶ ἡ ἀφοσίωση τῶν εὐσεβῶν.

Γῆ ἁγία, καὶ γῆ ἁγίων, ποὺ διέλαμψαν στὸ νοητό τῆς Ἐκκλησίας στερέωμα, εἶναι ἡ Μητρόπολις Νικοπόλεως καὶ Πρεβέζης. Ἦταν. Καὶ εἶναι. Ἀλλὰ πρέπει καὶ νὰ μείνει. Καὶ νὰ προκόψει σὲ ἁγιασμό. Νὰ αὐξηθεῖ. Νὰ καρποφορήσει• εἰ δυνατὸν ἑκατονταπλασίως.

Αὐτὸ πρέπει νὰ εἶναι ὁ στόχος μας. Γιατί αὐτὸ ζητεῖ ὁ Χριστός. «Ἐν τούτω ἐδοξάσθη ὁ Πατήρ μου, εἶπε, ἵνα ὑμεῖς ὑπάγητε καὶ καρπὸν πολὺν φέρητε, καὶ ὁ καρπὸς ὑμῶν μείνη». Ἀκούσατε, τί εἶπε; Καρπὸν πολὺν θέλει, ὅσο πιὸ πολύ, τόσο πιὸ καλά.

Αὐτὸ εἶναι τὸ ἔργο μου. Αὐτὸ καὶ τίποτε ἄλλο. Γιατί εἶμαι δοῦλος Χριστοῦ. Καὶ τίποτε ἄλλο. Εἶμαι Ἱερεύς. Καὶ τίποτε ἄλλο. Οὔτε λιγότερο. Οὔτε περισσότερο. Οὔτε πιὸ πάνω. Οὔτε πιὸ κάτω. Οὔτε πιὸ δεξιά. Οὔτε πιὸ ἀριστερά. Οὔτε πιὸ μπροστά. Οὔτε πιὸ πίσω. Εἶμαι ἱερέας. Καὶ τίποτε ἄλλο. Ἐργάτης τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Καὶ σὰν Ἱερέας, δοῦλος Χριστοῦ, σᾶς χαιρετίζω ὅλους μὲ τὸν χαιρετισμὸ τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι ἡ πιὸ μεγάλη εὐλογία. Εἰρήνη ὑμῖν. Εἰρήνη

- Πῶς αἰσθάνεται ὁ Μητροπολίτης Νικοπόλεως ὅταν καλεῖται, ἐπιλέγεται μᾶλλον, ἀπὸ τὴν Ἱεραρχία νὰ ἐκπροσωπήσει τὴν Ὀρθοδοξία σὲ συνέδρια στὸ ἐξωτερικό;...

- Ὁ Ἱερέας καὶ ἰδιαίτερα ὁ ἀρχιερέας, κατὰ τὰ δόγματα τῆς Ἐκκλησίας, δὲν εἶναι μόνο ὑπεύθυνος γιὰ τὴν ἐνορία καὶ τὴ Μητρόπολή του. Ἀλλὰ εἶναι ὑπεύθυνος γιὰ τὴν πορεία ὁλοκλήρου τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας• τῆς Ἐκκλησίας σ' ὅλο τὸν κόσμο.

Εὐχαριστῶ τὸν Θεὸ καὶ εὐγνωμονῶ τοὺς γονεῖς μου ποὺ μοῦ ἔδωσαν τὴν εὐκαιρία καὶ τὴ δυνατότητα, μὲ τὶς προτροπὲς τους πρῶτα, νὰ ἀποκτήσω κάποια μόρφωση καὶ ἔτσι νὰ εὑρεθῶ «σκεῦος εὔχρηστον» ὅπως λέγει ἡ Ἁγία Γραφή, «εἰς διακονίαν» τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἀπὸ τότε ποὺ ἐκλήθηκα στὴν Ἱερὰ Σύνοδο, στὸ Γραφεῖο Διεκκλησιαστικῶν Σχέσεων, πολλὲς φορὲς πῆγα στὸ ἐξωτερικὸ σὲ ὅλες τὶς χῶρες, σὲ ὅσες ὑπάρχουν Ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ καὶ πολλὲς ἄλλες ἑτερόδοξες-εὐρωπαϊκὲς καὶ μὴ- Ἐκκλησίες. Καί, εἴτε στὶς εἰδικὲς ἀποστολές, εἴτε στὰ θεολογικὰ συνέδρια γιὰ τὴν ἐπικοινωνία καὶ τὴν ἑνότητα μὲ τὶς ἄλλες Ἐκκλησίες, προσπάθησα νὰ κάνω ὅ,τι μποροῦσα τὸ καλύτερο.

Δοξάζω τὸν Θεὸν γι' αὐτό. Καὶ ἔχω τὴ συναίσθηση καὶ τὴν ἱκανοποίηση τῆς συνειδήσεώς μου ὅτι ἔπραξα πολλά, μὲ βάση τὴ διδασκαλία, τὶς παραδόσεις καὶ τὸ φῶς τῆς Ἁγίας μας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τὴν ὁποία σ' αὐτὲς τὶς εὐκαιρίες ἔμαθα νὰ τὴν ἐκτιμῶ ἀκόμα περισσότερο ὡς τὴ μοναδικὴ ἀλήθεια, ἐκείνη ποὺ παρέδωκε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο.

- Σεβασμιώτατε, ἔχει δημιουργηθεῖ ἡ ἐντύπωση ὅτι εἶσθε ἀσκητής. Θέλω λοιπὸν νὰ μοῦ πεῖτε, στὴ σημερινὴ ἐποχὴ τί προσφέρει ὁ ἀσκητισμὸς στὸ ἄτομο;

- Ὁ ἀσκητισμὸς εἶναι μία ἔννοια ποὺ παίρνει πολλὲς ἑρμηνεῖες. Καὶ ὁ καθένας τὴν παίρνει ὅπως θέλει. Θὰ ἤθελα κατ' ἀρχὴν νὰ κάνω τὴν ἑξῆς διάκριση, γιατί διαφορετικὰ αὐτὰ ποὺ θὰ ποῦμε θὰ περάσουν πάνω ἀπὸ τὸ κεφάλι τοῦ ὁποιουδήποτε τηλεθεατοῦ.

Ὁ ἄνθρωπος εἶναι σῶμα καὶ ψυχή. Ἔχει κόσμο ἐξωτερικό, τῶν αἰσθήσεων, καὶ κόσμο ψυχικό. Τὸ σῶμα ζητᾶ ἡδονή. Ἡ ἡδονὴ εἶναι κάτι στιγμιαῖο- ὅσο διαρκεῖ ὁ ἀντίστοιχος ἐρεθισμός. Καὶ γι' αὐτὸ εἶναι κάτι τὸ μάταιο. Ὁ ἐσωτερικὸς κόσμος ἀναζητεῖ χαρὰ καὶ εἰρήνη. Ὄχι στιγμιαία ἀλλὰ μόνιμη. Ἤ ὁ ἄνθρωπος ἔχει μόνιμη χαρὰ καὶ μόνιμη εἰρήνη, ἤ δὲν ἔχει τίποτε. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δὲν κατορθώνει νὰ ἔχει χαρὰ καὶ εἰρήνη τότε ποὺ εἶναι μόνος του καὶ ἡ χαρὰ του ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὰ ἀστεῖα ποὺ ἀκούει ἤ διαβάζει σὲ κάποιο βιβλίο, τότε δὲν ἔχει μέσα του τίποτα!

Ἡ ἐπιδίωξη λοιπὸν πολλῶν ἀνθρώπων εἶναι νὰ ξεπεράσουν τὴ στιγμιαία σωματικὴ ἡδονὴ καὶ νὰ φθάσουν στὴν ἐσωτερικὴ χαρὰ καὶ εἰρήνη.

Ἀπὸ τότε ποὺ ἤμουν στὸ Γυμνάσιο διάβαζα τὸν Πλάτωνα καὶ θυμᾶμαι ὅτι στὴν ἀρχὴ τῆς «Πολιτείας» κουβεντιάζουν μεταξύ τους δύο γέροι. Καὶ ρωτάει ὁ ἕνας ἀδιάντροπα τὸν ἄλλο:
- Πῶς πᾶς περὶ τὰ ἀφροδίσια;
- Γιατί; ρωτάει ἐκεῖνος.
- Γιατί ἐγὼ δυστυχῶς δὲν μπορῶ πιὰ νὰ κάνω τίποτε.
- Ἐγώ, λέει ὁ ἄλλος, δόξα τῷ Θεῶ ἀπαλλάχτηκα ἀπ' αὐτὸ τὸν μπελά.

Παρουσιάζει λοιπὸν ὁ Πλάτωνας (400 περίπου χρόνια π.Χ) δύο διαφορετικὲς προσβάσεις σ' ἕνα θέμα τῆς ζωῆς. Ὁ ἕνας ἔχει μία κομπλεξικὴ τοποθέτηση ἀπέναντι σ' αὐτὸ τὸ θέμα, Τὸ θεωρεῖ πηγὴ χαρᾶς. Χωρὶς αὐτὸ δὲν ἔχει τίποτε. Ὁ ἄλλος τὸ ἔβλεπε αὐτὸ σὰν κάτι ποὺ ἁπλῶς τὸν ἀπασχολοῦσε, γιατί εἶχε βρεῖ κάπου ἄλλου χαρὰ καὶ εἰρήνη. Καὶ φυσικὸ εἶναι, ὅπως τὸ καταλαβαίνετε, ὅτι ὁ Πλάτωνας ἐπαινεῖ τὸν δεύτερο καὶ ὄχι τὸν πρῶτο. Ἂς σημειωθεῖ ἐδῶ ὅτι ὁ δεύτερος αὐτὸς γέρων ἦταν ὁ μεγάλος τραγικὸς ποιητὴς Σοφοκλῆς.

Τὸ ἴδιο θέμα ἀπασχόλησε τοὺς Στωικοὺς καὶ Κυνικοὺς φιλοσόφους. Δὲν θὰ πῶ ὅμως τίποτα γι' αὐτούς... Θὰ περιοριστῶ μόνο σ' ἐκεῖνο ποὺ εἶπε ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος γιὰ τὸν Διογένη: «Ἂν δὲν ἤμουν Ἀλέξανδρος θὰ ἤθελα πολὺ νὰ ἤμουν Διογένης». Εὑρῆκε κάτι ποὺ τὸ ἐζήλεψε.


Καὶ στὴ σημερινὴ ἐποχὴ βλέπομε ὅτι πολλοὶ ἄνθρωποι, ζώντας μέσα σ' αὐτὴ τὴν εὐμάρεια τοῦ συγχρόνου κόσμου (μποροῦν νὰ φᾶνε ὅσο θέλουν, νὰ πιοῦν ὅσο θέλουν, νὰ γλεντήσουν ὅσο θέλουν), ἰδιαίτερα στὰ κράτη μὲ ὑψηλὸ βιοτικὸ ἐπίπεδο, φτιάχνουν τὰ λεγόμενα «οἰκολογικὰ κοινόβια», μέσα στὰ ὁποῖα ζοῦν ὅσο μποροῦν πιὸ ἁπλά, μὲ ἐγκράτεια, χωρὶς κρεωφαγία, καὶ μὲ ἐντελῶς εἰρηνικὸ τρόπο.

ΟΙ Γάλλοι φοιτητὲς τὸ '68 φώναζαν «προτιμᾶμε νὰ πεθάνουμε ἀπὸ τὴν πείνα, παρὰ ἀπὸ ἀνία». Ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ πίνει, νὰ τρώει, νὰ γλεντάει, νὰ χοροπηδάει καὶ νὰ μένει μὲ ἄδεια τὴν ψυχή. Γιατί ἡ ψυχή, ὅπως εἶπε ὁ Χριστός, δὲν γεμίζει μὲ τὰ ἔξω, τὰ τοῦ σώματος. «Οὐκ ἐπ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος».

Ἀλλὰ ὅμως νὰ προσθέσω: Αὐτὰ εἶναι μία κοσμικὴ μορφὴ ἀσκητισμοῦ, ἡ ὁποία ἔχει ἕναν ἀντίλογο: «Σοὺ ἀρέσει ἐσένα νὰ κάνεις τὸν ἀσκητή; Κάνε τον. Ὑποκειμενική σου γνώμη. Ἐμένα μοῦ ἀρέσει διαφορετικά».

Ἐμεῖς δὲν εἴμαστε ἀπ' αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους. Δὲν ἔχουμε «βίδα». Τὴ «βίδα» τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς. Ἐμεῖς πιστεύουμε στὸν Χριστό. Ξέρουμε, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι Κύριος καὶ Κυβερνήτης ὅλου τοῦ κόσμου. Καὶ ὅτι εἶναι ἡ πηγὴ τῆς χαρᾶς, τῆς εἰρήνης καὶ τῆς εὐτυχίας. Χωρὶς τὴ χάρη τοῦ Χριστοῦ δὲν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ ἔχει τίποτα ἀπολύτως.

Προκειμένου λοιπὸν νὰ περιορίσουμε πάνω μας τὶς ἐπιδράσεις τοῦ ἔξω κόσμου καὶ τῆς ἁμαρτίας, ποὺ χωρίζουν τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν Χριστό, προτιμᾶμε τὴν ἑκούσια ἀποφυγή τους γιὰ νὰ βοηθήσουμε τὸν ἑαυτό μας νὰ πλησιάσει περισσότερο τὸν Χριστό.

Δοξάζουμε καὶ εὐχαριστοῦμε τὸν Χριστὸ ποὺ μᾶς ἐδίδαξε αὐτὴ τὴν ὁδό. Πρόκειται γιὰ μία διδασκαλία ποὺ ἀπευθύνεται σὲ ὅλους ἀνεξαιρέτως τοὺς ἀνθρώπους. Στὸ μέτρο ποὺ ὁ καθένας θὰ θελήσει νὰ τὴν ἀκολουθήσει καὶ νὰ τὴν ἐφαρμόσει, θὰ μπορέσει νὰ ἀποκτήσει τὴ χαρὰ καὶ τὴν εἰρήνη, ὅπως τὶς δίνει ὁ Χριστὸς ποὺ εἶπε «Ἐκεῖνα ποὺ δίνω ἐγὼ εἶναι μόνιμα καὶ ἀναφαίρετα• δὲν χάνονται ποτέ».

Ἐγὼ δοξάζω τὸν Χριστό, γιατί ἀπὸ τότε ποὺ ἔγινα καλόγερος σὲ ἡλικία εἴκοσι χρόνων (τώρα εἶμαι ἑξήντα), δηλαδὴ σὲ 40 χρόνια πνευματικῆς πορείας, δὲν ἔχω οὐσιαστικὰ αἰσθανθεῖ τί σημαίνει ἔλλειψη εἰρήνης καὶ χαρᾶς. Πίκρες καὶ στενοχώριες ἔχω περάσει, στιγμιαῖες, προσωρινές, γιὰ διάφορα θέματα, ἄλλα ποτὲ δὲν μοῦ ἔλειψαν αὐτὰ τὰ δῶρα τοῦ Χριστοῦ, ἡ εἰρήνη καὶ ἡ χαρά. Γι' αὐτὸ εἶμαι εὐτυχής, ὅπως σᾶς εἶπα, καὶ θεωρῶ μεγαλύτερη καὶ κορυφαία στιγμὴ τῆς ζωῆς μου, τὴν ἡμέρα ποὺ ἀφιερώθηκα στὸν Χριστὸ καὶ ἔγινα καλόγερος.


- Πιστεύετε, Σεβασμιώτατε, ὅτι ἡ Ἐκκλησία θὰ πρέπει νὰ ἐπεμβαίνει, μὲ λόγο καὶ ἄποψη, σὲ θέματα τὰ ὁποῖα χειρίζεται ἡ πολιτικὴ ἐξουσία;

- Νὰ σᾶς πῶ. Εἶναι πολὺ φυσικὸ ὅτι ὁ καθένας ἔχει καὶ θέλει νὰ ἔχει γνώμη. Ἰδιαίτερα ἐμεῖς οἱ Ρωμιοὶ τὸ συνηθίζουμε νὰ ἔχουμε σὲ ὅλα γνώμη• καὶ ὄχι πάντοτε τὴν ἴδια. Ἄλλη τὸ πρωί, ἄλλη τὸ μεσημέρι, ἄλλη τὸ βράδυ. Πάντως θέλουμε πάντοτε νὰ ἔχουμε γνώμη.

Ἐγὼ ἀπὸ τότε ποὺ πῆγα στὸ Γραφεῖο τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, καί ἀσχολήθηκα μὲ τὰ εὐρύτερα διεκκλησιαστικὰ θέματα, ἔμαθα καὶ ἀπὸ τὴν ἐπικοινωνία ποὺ εἶχα μὲ πολλοὺς πολιτικοὺς παράγοντες, ὅτι πίσω ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ φαίνονται καὶ ἔρχονται στὸ φῶς τῆς δημοσιότητας μέσω τῶν ἐφημερίδων, ὑπάρχουν κι ἄλλα ποὺ δὲν ἔρχονται στὸ φῶς, κανεὶς δὲν τὰ μαθαίνει, ἄλλα εἶναι ἐκεῖνα ποὺ οὐσιαστικὰ ρυθμίζουν τὴν πορεία τῶν διαφόρων θεμάτων.

Γι' αὐτὸ τὸ λόγο εἶμαι ἐπιφυλακτικὸς στὸ νὰ ἔχω γνώμη γιὰ ὅλα τὰ θέματα, στὸ νὰ ἐκφράζω -τουλάχιστον μὲ ἐπιμονὴ- γνώμη γιὰ ὅλα τὰ θέματα, ξέροντας ὅτι εἶναι ἐνδεχόμενο, οἱ πολιτικοὶ παράγοντες καὶ ἡ ἑκάστοτε κυβέρνηση ποὺ χειρίζονται τὰ θέματα αὐτά, νὰ ἀντιμετωπίζουν ἐντελῶς διαφορετικὲς καταστάσεις ἀπὸ αὐτὲς ποὺ φανταζόμαστε ἐμεῖς. Καὶ ἂν τὶς μαθαίναμε (ποὺ δὲν εἶναι πάντοτε πρέπον καὶ σκόπιμο νὰ τὰ μαθαίνουμε ὅλα) θὰ μέναμε καὶ μεῖς λιγάκι πιὸ συγκρατημένοι...

- Σεβασμιώτατε, τί σημαίνει γιὰ σᾶς νὰ εἶσθε ἐπικεφαλὴς τῆς Ι. Μητροπόλεως Νικοπόλεως καὶ Πρεβέζης;

- Ἡ λέξη «ἐπικεφαλής» ἔχει γιὰ μένα μία παράξενη σημασία, τὴν ὁποία βέβαια δὲν τὴν λέω ἐγώ. Ὁ Χριστὸς εἶπε, ὅτι δὲν κάνει νὰ λεγόμαστε καθηγητές, ἡγούμενοι, δεσποτάδες, ἀφεντικά, κυρίαρχοι, καὶ νὰ κτυπᾶμε τὸ μπαστούνι γιὰ νὰ φεύγει ὁ κόσμος, νὰ ὑψώνουμε τὴ φωνή, νὰ ὑβρίζουμε, καὶ νὰ κάνουμε τοὺς ἄλλους νὰ καθηλώνονται. Ὁ Χριστὸς εἶπε: «Ἐκεῖνοι ποὺ θέλουν νὰ εἶναι ἄτρωτοι, πρέπει νὰ εἶναι δοῦλοι ὅλων καὶ νὰ ὑπηρετοῦν τοὺς πάντες».

Γιὰ μένα, λοιπόν, σύμφωνα μ' αὐτὰ τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ, ἡ διακονία μου στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Νικοπόλεως καὶ Πρεβέζης εἶναι ἕνα χρέος νὰ μεταφέρω κάθε μέρα τὴν εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ σὲ ὅλους τούς ἀνθρώπους, μὲ τοὺς ὁποίους ἔρχομαι σὲ ἐπικοινωνία. Καὶ νὰ προσπαθήσω νὰ μεταφέρω τὸ μήνυμα τοῦ Χριστοῦ, τὸ ὁποῖο εἶναι ἡ ἀναζήτηση τοῦ ἀπολωλότος προβάτου.

- Σὲ αὐτὸ τὸ μακρὺ ὁδοιπορικό σας, ὡς ὑπηρέτης τοῦ Κυρίου, ἔχετε ἥσυχη τὴ συνείδησή σας, ὅτι ἔχετε πράξει τὸ καλὸ καὶ τὸ ἄριστο;

- Τὸ ἄριστο εἶναι πολὺ μεγάλο πράγμα. Τὸ καλὸ καὶ ἀγαθὸ μπορεῖ νὰ πεῖ κανεὶς ὅτι πολλὲς φορὲς εἶναι πολὺ ὑποκειμενικό. Τὸ καθῆκον μας εἶναι νὰ κάνουμε τὸ θέλημα τοῦ Χριστοῦ, καὶ ὄχι ὅ,τι ἀρέσει σέ μᾶς. Προσπαθῶ νὰ τὸ κάνω.

Οἱ Πατέρες μᾶς διδάσκουν, ὅτι κάθε ἀρετὴ καὶ κάθε καλὸ ἔχει μία βαθμίδα ποὺ λέγεται «εἰσαγωγικὴ» καὶ μετὰ πᾶμε στὴ βαθμίδα ποὺ λέγεται τῆς τελειότητος. Τὴν εἰσαγωγικὴ βαθμίδα τοῦ καλοῦ, σύμφωνα μὲ τὴ μαρτυρία τῆς συνειδήσεώς μου, ἔχω τὴν πληροφορία ὅτι τὴν ἔχω πατήσει. Γιὰ τὴ βαθμίδα τῆς τελειότητος δὲν τολμῶ νὰ ἐκφράσω τέτοια γνώμη, τέτοια ἐντύπωση, πὼς τὴν ἔχω φθάσει. Εἶναι πάρα πολὺ ὑψηλὸ πράγμα, τὸ ὁποῖο γιὰ νὰ τὸ καταλάβει κανεὶς πρέπει νὰ διαβάσει τοὺς βίους τῶν ἁγίων Πατέρων νὰ ἰδεῖ τί ἔκαναν, πῶς ἐργάστηκαν, τί πνεῦμα θυσίας εἶχαν. Μόνο ἔτσι μπορεῖ νὰ καταλάβει κανεὶς τί ἱερότητα ἔχει ἡ λέξη «καθῆκον» καὶ μάλιστα ἀπέναντι τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἀπέναντι τοῦ Χριστοῦ.

-Ἐλεύθερο χρόνο ἔχετε, Σεβασμιώτατε, καὶ πῶς τὸν διαθέτετε;

Κανονικὰ δὲν ἔπρεπε νὰ ἔχω καθόλου ἐλεύθερο χρόνο. Ἀλλὰ ὁ Θεός μοῦ ἔδωσε μία πολυτέλεια, τὴν ὁποία δὲν δίνει συνήθως στὸν κόσμο. Καὶ ἡ πολυτέλεια αὐτὴ εἶναι ὅτι μοῦ ἔδωσε ἐξαιρετικοὺς συνεργάτες. Μπορῶ νὰ ἐμπιστευθῶ στοὺς συνεργάτες μου αὐτοὺς ὅλα ἀνεξαιρέτως τὰ θέματα. Τοὺς ἔχω δοκιμάσει καὶ ἔχω διαπιστώσει πὼς εἶναι ἄξιοι, ὄχι ἁπλῶς τὰ θέματα τῆς Μητροπόλεως νὰ τοὺς ἐμπιστευθῶ, ἀλλὰ ἀκόμα καὶ τὴν ψυχή μου, θὰ ἔλεγα μὲ μία δόση ὑπερβολῆς.

- Θὰ πρέπει νὰ αἰσθάνεστε ἰδιαίτερα εὐτυχὴς γι' αὐτό.

- Αἰσθάνομαι. Ἔτσι λοιπὸν ἔχω τὴν εὐχέρεια νὰ ἀσχολοῦμαι καὶ μὲ ἄλλα θέματα καὶ νὰ ἔχω καὶ λίγη ἠρεμία, τὴν ὁποία φυσικά, κατὰ τὸ δυνατόν, ἀφιερώνω σὲ ἄλλου εἴδους πνευματικὰ ἔργα: προσευχή, ἐξομολόγηση, συμβουλὲς καὶ νουθεσίες πρὸς ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἔξω καὶ πέρα ἀπὸ διοικητικὰ καθήκοντα. Τὸν χρόνο μου ἔτσι δὲν τὸν ἀφήνω ποτὲ ἀνεκμετάλλευτο. Σηκώνομαι κάθε μέρα στὶς 6 π.μ. καὶ κοιμᾶμαι μετὰ τὶς 12 τὰ μεσάνυχτα.


- Ἀπὸ ὅσο γνωρίζω ἔχετε ἕνα πλούσιο συγγραφικὸ ἔργο...

- Εἶναι ἐπιδίωξή μου νὰ μὴν ἔχω ἐλεύθερο χρόνο. Ὅταν ἔχω ἐλεύθερο χρόνο, ἀσχολοῦμαι μὲ κάποιο θέμα πνευματικὸ ἤ ἐπιστημονικό.
Ἕνα τέτοιο ἐπιστημονικό μου βιβλίο εἶναι ἡ Ε΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος - Εἰσαγωγή, Πρακτικὰ καὶ σχόλια. Κρίθηκε εὐμενέστατα ἀπὸ τοὺς καθηγητὲς τοῦ Πανεπιστημίου Μπόνη καὶ Καρμίρη, καὶ βραβεύτηκε ἀπὸ τὴν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν.

- Μάλιστα. Ἐδῶ μπροστά μου, Σεβασμιώτατε, ἔχω τὸ βιβλίο σας «Στάρετς Σαμψών» σὲ β΄ ἔκδοση. Στὸν πρόλογό σας ἀναφέρετε: «Ἡ Ἐκκλησία ὑπέφερε πολλὰ» -μιλᾶτε γιὰ τὴ Σοβιετικὴ Ρωσία- «μὰ ἰδιαίτερα ὑπέφεραν πολλὰ οἱ ἄξιοι καὶ ἅγιοι κληρικοί. Ἕνας ἀπ’ αὐτοὺς εἶναι καὶ ὁ Στάρετς Σαμψών καὶ εἶναι τῆς ἐποχῆς μας...»

- Ἐκοιμήθη τὸ 1977.

- ...Καὶ λέτε στὴ σελίδα 19: «Ὁ Στάρετς Σαμψών κοινωνεῖ τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων καὶ παραδίδει τὸ πνεῦμα του, συμβουλεύοντας τὰ πνευματικά του τέκνα ποὺ τὸν περιστοιχίζουν. Τὰ τελευταῖα του λόγια ἦταν: «Νὰ τιμᾶτε τὴν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας σὰν τὴν Κυριακή τοῦ Πάσχα. Νὰ τιμᾶτε καὶ νὰ ἐπικαλεῖστε πάντοτε τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο καὶ ἰδίως ὅταν πλησιάζετε στὸ τέλος τῆς ζωῆς σας». Καὶ καταλήγει: «Πόσο εὐτυχεῖς εἴμαστε ποὺ εἴμαστε Ὀρθόδοξοι! Πόσο πλούσιοι εἴμαστε!».
- Σεβασμιώτατε, πόσο πλούσιοι εἴμαστε;

- Ὁ Θεὸς ξέρει πόσο πλούσιοι εἴμαστε, καὶ πόσο πλούσιους μᾶς ἔχει καταστήσει. Πρέπει νὰ καυχόμαστε, ποὺ γεννηθήκαμε στὸν κόσμο Ὀρθόδοξοι χριστιανοί.

- Μιλᾶτε 5 ἡ 6 γλῶσσες;

- Αὐτὰ εἶναι λιγάκι ὑπερβολές. Ἐγὼ γλώσσα μιλάω συνήθως μία. Καὶ θέλω νὰ μιλάω μία ἄλλη, ἡ ὁποία δὲν ὁμιλεῖται μὲ λέξεις ἄλλα μὲ τρόπο ζωῆς. Τὴν ὀνομάζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος «γλώσσα τῆς ἀγάπης». Εἶναι ἡ ὡραιότερη καὶ ἀνώτερη γλώσσα ἀπὸ ὅλες. Ξέρω καὶ μιλάω καλὰ τὰ Ἑλληνικά. Ἐδῶ μπορῶ νὰ καυχηθῶ ἴσως. Ξέρω καλὰ Ρωμαίικα. Μπορῶ νὰ χρησιμοποιῶ μερικὲς ἄλλες γλῶσσες, ὅπως εἶναι τὰ Λατινικά, τὰ Ἀγγλικά, τὰ Γαλλικά, τὰ Γερμανικά, τὰ Ρωσικά, τὰ Ἰταλικά. Διαβάζω καὶ κατανοῶ τὰ Βουλγαρικά, τὰ Σερβικὰ καὶ τὰ Ρουμανικά. Καὶ τὰ Ἑβραϊκά.

- Δὲν ἔχει μείνει καὶ καμία ἄλλη.

Θὰ ἤθελα νὰ μιλάω καὶ τὰ Ἀραβικά, ἄλλα εἶναι πολὺ δύσκολη γλώσσα.

- Ἐπιχειρήσατε;

Κάποια φορά, ἀλλὰ τὰ ἄφησα. Ὅπως καὶ Ἀρμένικα καὶ Γεωργιανά. Τὰ ἄρχισα ἀλλὰ τὰ ἄφησα, γιατί δὲν εἶχα πιὰ καιρό. Ξέφυγα ἀπ' αὐτὲς τὶς πολυτέλειες πιά.

- Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν σας τί ἔργο ἔχει ἐπιτελέσει ἡ Μητρόπολη Νικοπόλεως καὶ Πρεβέζης; Θὰ θέλατε νὰ τὸ ἀποτιμήσετε;

- Γιὰ τὴ δική μου ἀντίληψη, ἔργο εἶναι μόνο ἕνα. Ὁ ἱερέας ἔχει μόνο ἕνα ἔργο. Ὁ Χριστὸς ἦλθε «ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλός», δηλαδὴ ἦρθε νὰ ψάξει νὰ βρεῖ τὸν ἄνθρωπο ποὺ εἶναι μακριὰ καὶ κινδυνεύει νὰ χαθεῖ στὴν αἰώνια ἀπώλεια, αὐτὸ εἶναι τὸ ἔργο τοῦ ἱερέως. Ἂν ἔχω νὰ ἐπιδείξω σ' αὐτὸ τόν τομέα κάτι τὸ θετικό, αὐτὸ εἶναι τὸ θετικὸ ὑπὲρ τοῦ προσώπου μου. Ἂν ὄχι, τότε ὅλα τὰ ἄλλα, δηλαδὴ κτίσματα, ἐκκλησίες κλπ., εἶναι μηδενικῆς ἀξίας. Γιατί ὅ,τι δὲν μένει γιὰ πάντα, καὶ δὲν ἔχει αἰώνιο προορισμό, εἶναι ἐφήμερο καὶ μάταιο.

- Ἔχουν καὶ αὐτὰ μία ἀξία. Ἂς ποῦμε τὸ Πνευματικὸ Κέντρο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ἐπιτελεῖ σπουδαῖο ἔργο στὴν πόλη μας.

- Γι' αὐτὸ τὸ φτιάξαμε. Γιὰ νὰ ἀναζητοῦμε πιὸ εὔκολα τὸ ἀπολωλὸς πρόβατο. Μερικοὶ ἀκούγοντας καὶ θεωρώντας ὅτι μπορεῖ νὰ τοὺς πιάνει ὁ χαρακτηρισμὸς «ἀπολωλὸς πρόβατο», ἴσως νὰ θίγονται. Ἀλλὰ ἐμεῖς, ὅταν ψάλλουμε «τὸ ἀπολωλὸς πρόβατον ἐγὼ εἰμὶ» ἐννοοῦμε τὸν ἑαυτό μας. Καὶ παρακαλοῦμε τὸν Χριστό, νὰ μᾶς μαζεύει στὸ κοπάδι Του. Καὶ ἐνθυμοῦμαι ὅτι ὁ ἀξιομακάριστος καὶ ἅγιος γέροντας καὶ πνευματικός μου πατέρας Ἀρχιμ. π. Ἰωὴλ Γιαννακόπουλος, ὁ ὁποῖος μετὰ τὸν θάνατό του οὐσιαστικὰ ἁγίασε (μαρτυροῦνται πολλὰ θαύματα ποὺ ἔκανε μετὰ τὸν θάνατό του), ἔλεγε σὲ μία προσευχή: «κράτησέ με, Χριστέ μου, νὰ μὴ Σοῦ φύγω καὶ γίνω καὶ ἐγώ ἀπολωλὸς πρόβατο». Ἕνας ἀρχιμανδρίτης, οὐσιαστικὰ ἅγιος ἄνθρωπος. Ὅλοι κινδυνεύουμε νὰ γίνουμε ἀπολωλότα πρόβατα. Καὶ γι' αὐτὸ ὀφείλουμε νὰ πιαστοῦμε χέρι-χέρι καὶ νὰ κουβεντιάζουμε μεταξύ μας, ὄχι μόνο πολιτικά, ὄχι μόνο γιὰ τὸ ποδόσφαιρο, ὄχι μόνο γιὰ τὸ τί φάγαμε, τί ἠπίαμε, πῶς διασκεδάσαμε, πῶς κάναμε τὸ μπάνιο μας καὶ πῶς κουβεντιάσαμε καὶ κουτσομπολέψαμε στὸ καφενεῖο ἤ ὁτιδήποτε ἄλλο, ἀλλὰ νὰ κουβεντιάζουμε πνευματικὰ θέματα μὲ βάση τὸ ἅγιο Εὐαγγέλιο καὶ νὰ κάνουμε κάποιο σοβαρότερο ἔργο. Αὐτὸ εἶναι τὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας: Νὰ βοηθεῖ τὸν ἄνθρωπο, νὰ συναισθάνεται τὴν αἰώνια ἀποστολή του, νὰ πλησιάζει, ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότερο, τὸν Σωτήρα Χριστό.


- Οἱ ἐντυπώσεις σας γιὰ τοὺς κατοίκους ἐδῶ τῆς περιοχῆς μας;

- Αὐτὸ εἶναι ἕνα θέμα, τὸ ὁποῖο τὸ ἀντιμετωπίζω ἀπ' ὅταν ἔγινα Μητροπολίτης. Μοῦ ἔχει καταντήσει ἀστειότητα. Θὰ μοῦ πεῖτε: ἀστεῖο πράγμα οἱ ἐντυπώσεις γιὰ τὸν κόσμο αὐτό;

Θὰ σᾶς ἐξηγήσω. Ὅταν πρωτοχειροτονήθηκα Μητροπολίτης, μοῦ λέει ἕνας γνωστός μου: «Καὶ τώρα ποὺ θὰ πᾶς ἐκεῖ πάνω (ἦταν τότε ποὺ εἶχαν γίνει διάφορα ἐπεισόδια λίγο πρὶν ἔρθω), σ' αὐτοὺς τοὺς ἀγριανθρώπους, νὰ προσέχεις». Ἔκανα τὸν σταυρό μου καὶ τοῦ εἶπα: «Τὸ ἔχετε σίγουρο ὅτι εἶναι ἀγριάνθρωποι αὐτοὶ ἐκεῖ πέρα;». Μοῦ λέει: « Κοίταξε πού σοῦ λέω ἐγώ! Νὰ προσέχεις. Γιατί εἶναι ἀγριάνθρωποι καὶ δεσποτοφάγοι»!

Ξεκίνησα καὶ ἐγὼ λοιπὸν καὶ εἶχα μία ἐπικοινωνία μὲ τὸν ἀρχιμανδρίτη Ἰάκωβο Παχῆ, τότε Ἱεροκήρυκα τῆς Μητροπόλεως Ἄρτης, φίλο καὶ συμφοιτητή μου καὶ σήμερα Μητροπολίτη Ἀργολίδος. Τοῦ λέω: «Τί κόσμος εἶναι ἐκεῖ πέρα;». Μοῦ λέει: «Κοίταξε νὰ σοῦ πῶ• οἱ Ἠπειρῶτες ἔχουν τὸ ἑξῆς: Εἶναι ἄνθρωποι ἥσυχοι καὶ ἤρεμοι. Δὲν ἐκδηλώνονται εὔκολα. Θὰ τοὺς ἰδεῖς σιωπηλοὺς σὰν τάφους γιὰ ὁρισμένα θέματα. Δὲν μιλᾶνε καθόλου. Ἅμα κάτι τὸ βάλουν στὴν καρδιά τους δὲν τὸ βγάζουν εὔκολα. Μὴ βιαστεῖς νὰ βγάλεις συμπεράσματα γιὰ τοὺς Ἠπειρῶτες καὶ μὴ βιαστεῖς, ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ ξέρεις, νὰ σταθμίσεις τὰ αἰσθήματά τους ἀπέναντί σου». Σκέφτηκα καὶ ἐγώ: νὰ ἕνα ἀτοὺ στὰ χέρια μου, νὰ μπορέσω νὰ κρίνω δικαιότερα τοὺς ἀνθρώπους.

Τέλος πάντων ἦρθα ἐδῶ καὶ εἶχα ἐμπειρία τῶν πραγμάτων Μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ κατεβαίνω στὴν Ἀθήνα -τοῦτο εἶναι ἡ κωμωδία- καὶ συναντῶ τὸν ἴδιο ἄνθρωπο καὶ μοῦ λέει: «Πῶς τὰ πᾶς μ' αὐτοὺς τοὺς ἀγριανθρώπους;». Τοῦ λέω: Ποιοὺς ἀγριανθρώπους;». «Σοὺ εἶπα κάτι τὴν ἄλλη φορά» Ἄκουσε νὰ σοὺ πῶ», τοῦ λέω. «Ἐγὼ εἶμαι παπάς, ἀλλὰ σὲ ὁρισμένες σχέσεις μου εἶμαι ἐντελῶς τῶν φυσικῶν ἐπιστημῶν. Οὔτε θεολογία κάνω, οὔτε φιλολογία καὶ φιλοσοφία, ἐπιστῆμες ποὺ σπούδασα, ἀλλὰ κάνω μαθηματικὰ 1+1=2. Καὶ τοὺς ἀνθρώπους τῆς Μητροπόλεώς μου τοὺς κρίνω μὲ τὰ μαθηματικά». «Καὶ τί λένε τὰ μαθηματικά σου;» μοῦ λέει. Τοῦ ἀπαντῶ: «Ἡ πόλη τῆς Πρέβεζας εἶναι μόλις 15000 κάτοικοι, καὶ ἔχουμε ἕνα ἵδρυμα, Γηροκομεῖο, ποὺ φιλοξενεῖ γύρω στοὺς 25 ἀνθρώπους, δὲν ἔχουμε κανένα πόρο ἀπὸ πουθενὰ ἀλλοῦ, πλὴν τῶν ἑκουσίων εἰσφορῶν τῶν κατοίκων τῆς πόλεως. Τί εἰσφορὲς θὰ περίμενες ἐσὺ ἀπὸ μία πόλη 15.000 κατοίκων κάθε μήνα;». Ἀπαντάει αὐτός! «Μὴ μοῦ πεῖς ὅτι μαζεύετε 100.000 δρχ.;». Τοῦ λέω: «Μπορεῖ νὰ ζήσει ἵδρυμα μὲ 25 γέρους καὶ μὲ προσωπικό, μὲ 100.000 τὸν μήνα; Οὔτε γιὰ καύσιμα δὲν φθάνουν τὸν χειμώνα, ποὺ θέλουν ὅλη τὴν ἡμέρα ζέστη, γέροι ἄνθρωποι». «Καὶ πόσα μαζεύετε;». «500.000 ἀκατέβατες. Βλέπεις;» τοῦ λέω. Τὰ ἴδια μοῦ ἔλεγε καὶ ἕνας παπάς. Τοῦ λέω: «Πόσα μαζεύεις ἀπὸ τὸ φιλόπτωχο ταμεῖο τὸ μήνα;». Μοῦ λέει 50.000 δρχ. ὁπότε τοῦ λέω: «Ἐμεῖς μαζεύουμε 500.000 δρχ. τὸν μήνα μόνο γιὰ τὸ Γηροκομεῖο! Καὶ οἱ ἐνορίες καὶ ἐνοριακὰ φιλόπτωχα ἄλλη ὑπόθεση ».

Συνεπῶς τὰ νούμερα, ὅπως δείχνουν τὰ μαθηματικά, φανερώνουν ὅτι ὁ κόσμος ἐκεῖ ἔχει περισσότερο βάθος ἀπ' ὅ,τι φανταζόμαστε μερικοί. Καὶ εἶναι πολὺ εὐλογημένος λαός, πολὺ γενναιόφρων, μὲ πολλὴ ἀγάπη καὶ πολλὴ πίστη, γιατί ἡ πίστη φαίνεται στὰ ἔργα. Δὲν φαίνεται στὴν ἀντίληψη ποὺ ἔχει ὁ καθένας καὶ στὴν περιγραφὴ ποὺ κάνει ὁ καθένας.

Καὶ κάτι ἀκόμα: Ἐδῶ εἶδα ἕνα πνεῦμα θυσίας, ποὺ δὲν τὸ ἔχω συναντήσει ἄλλου. Τέτοια διάθεση καὶ προθυμία ἐθελοντικῆς προσφορᾶς καὶ θυσίας. Ὅπου καὶ νὰ ποῦμε, ὅπου καὶ νὰ ἀποτανθοῦμε, παντοῦ ἔχουμε προθυμία ἐθελοντικῆς ἐργασίας. Καὶ ὄχι μόνο ἐργασίας ἐθελοντικῆς, ἀλλὰ στὴν κυριολεξία ἀγγαροδουλειᾶς. Ἦταν συγκινητικὸ νὰ βλέπετε τὶς μεγαλύτερες κυρίες τῆς πόλεώς μας, νὰ σφουγγαρίζουν τοὺς ναοὺς καὶ νὰ πλένουν τοὺς γέροντες στὸ Γηροκομεῖο καὶ νὰ περιποιοῦνται τὸ Πνευματικὸ Κέντρο τῆς Μητροπόλεως, στὸ ὁποῖο ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ, ὅτι δὲν ἔχουμε ὑπηρεσία.

Πῶς νὰ μὴ θαυμάσει κανεὶς αὐτὰ καὶ νὰ μὴν πεῖ ὅτι ὁ λαὸς αὐτὸς εἶναι γεμάτος καλοσύνη; Βέβαια, δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ πεῖ ὅτι αὐτὸ ἰσχύει γιὰ τὸ σύνολο. Ἔτσι δὲν εἶναι;


- Πάντα ὑπάρχουν καὶ οἱ ἐξαιρέσεις, Σεβασμιώτατε.

Βέβαια! Μέσα στὰ ἀρνιὰ ὑπάρχουν καὶ μερικὰ κατσίκια. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἔλεγε (καὶ αὐτὸ σὰν ἀστεῖο):Ἡ αὐλὴ τοῦ Χριστοῦ ἔχει μέσα καὶ ἀρνιά, ἔχει καὶ κατσίκια. Μπορεῖ νὰ ἔχει καμιὰ φορά καὶ κανένα φίδι, μπορεῖ καὶ κανέναν σκορπιὸ κλπ. Ὁ σκοπὸς καὶ ἀποστολὴ τῆς Ἐκκλησίας εἶναι νὰ κάνει τὸ λιοντάρι καὶ τὸν λύκο ἀρνί.

Ἡ γνώμη σας γιὰ τὴ σημερινὴ νεολαία; Ἀκολουθεῖ τὸν σωστὸ δρόμο; Ἔχει στόχους ἤ ἔχει ξεστρατίσει;

-Δὲν μ' ἀρέσει ἡ τοποθέτηση ποὺ κάνετε!

- Γιατί;

-Μοῦ φαίνεται λιγάκι παράξενη κατὰ τοῦτο: Γιατί εἶναι σὰν νὰ λέτε, κ. Νικάκη, ὅτι τὸ κλῆμα στράβωσε μὲ τοὺς νέους της σημερινῆς ἐποχῆς. Τὸ κλῆμα δὲν τὸ στράβωσαν οἱ νέοι τῆς σημερινῆς ἐποχῆς. Ἔχει στραβώσει ἀπὸ λίγο παλαιότερες ἐποχές. Ἔτσι; Στράβωσε γιατί παρουσιάσθηκε μία ἀντίθεση μεταξὺ ἐσωτερικῶν πεποιθήσεων καὶ ἐξωτερικῆς πράξεως. Παλαιότερες γενεές, ἐνῶ ἔχασαν τὶς σωστὲς πεποιθήσεις, κράτησαν μία ὑποχρεωτικὴ ἐπιφάνεια σεμνότητας, ἡ ὁποία ὅμως δὲν μποροῦσε νὰ ἐπιβληθεῖ στοὺς νέους. Γιατί οἱ νέοι θέλουν γνησιότητα! Καὶ βλέποντας τοὺς μεγαλυτέρους νὰ μὴν ἔχουν γνησιότητα, κλώτσησαν. Δικαίως κλώτσησαν! Δικαίως!

Ἐμεῖς σὰν χριστιανοί, καὶ 'γω σὰν παπὰς καὶ σὰν πνευματικὸς καὶ σὰν Δεσπότης δὲν κάνω τίποτα ἄλλο σ' ὅλη μου τὴ ζωὴ ἀπὸ τὸ νὰ λέω σὲ ὅλους: «ἀποκτῆστε γνησιότητα, ἐσωτερικὴ γνησιότητα, γιατί αὐτὴ μόνο θὰ σᾶς βοηθήσει νὰ ἀποκτήσετε ὅλα τ' ἄλλα. Ὄχι προσωπεῖο, ὄχι μάσκα». ΟΙ νέοι ἔχουν πάντοτε κάτι τὸ βαθυτερο• ζητοῦν τὴ γνησιότητα καὶ εἶναι κρίμα ὅτι ἔχουν βρεθεῖ χωρὶς ὁδηγούς.

πηγή

Γι' αὐτὸ καὶ ἄλλη φορά, ὅταν ἐρωτήθηκα, τὸ εἶπα (καὶ τὸ ἐπαναλαμβάνω καὶ τώρα), ὅτι ἀνάγκη ἐπιστροφῆς καὶ μετανοίας ἔχει ἡ μεγαλύτερη γενεά. Καὶ ὄχι οἱ νέοι! Γιὰ νὰ γίνουν μὲ τὴν ἐσωτερική τους ἐπιστροφὴ ὁδηγοὶ στοὺς νέους, ποὺ εἶναι πρόθυμοι νὰ ἀκολουθήσουν. Γιατί οἱ νέοι πάντοτε ψάχνουν νὰ βροῦν προτυπα• τὸ ἀπαιτεῖ ἡ ψυχολογία τους, ἀλλὰ ἀτυχῶς ἡ ἐποχὴ μας εἶναι φτωχή.
 

Κορνήλιος Καστοριάδης: Δεν είναι ελληνικό ιδεώδες να προσκυνάς ιδέες, δόγματα κι ανθρώπους-δεσπότες

Eρώτηση Δημοσιογράφου: Συχνά λέγεται ότι η Ελλάδα είναι «προβληματική», στην Ελλάδα «όλα γίνονται στον αέρα», «χωρίς προγραμματισμό», «χωρίς βάρος». Με τέτοιες διαπιστώσεις συμφωνούν πολλοί. Αλλά περιορίζονται συνήθως μόνο στις διαπιστώσεις. Γνωρίζω ότι η ελληνική κατάσταση σας απασχολεί βαθιά. Ποια είναι η ερμηνεία σας για όσα συμβαίνουν; Γιατί συμβαίνουν έτσι τα πράγματα στην Ελλάδα; Ποιες οι βαθύτερες αιτίες; Καστοριάδης:Πρώτον, δεν ξέρω. Δεύτερον, στο μέτρο που μπορώ να ξέρω κάτι, είναι ότι η πολιτική ζωή του ελληνικού λαού τελειώνει περίπου το 404 π.χ.

H πολιτική ζωή του ελληνικού λαού τελειώνει περίπου το 404 π.χ.: (μια συνέντευξη που θα ενοχλήσει πολύ)

 Δημοσιογράφος: Νομίζω ότι θα ενοχλήσει πολύ αυτή η διατύπωσή σας.

 Καστοριάδης: Τι να κάνουμε. Μιλώ για την πραγματική πολιτική ζωή του λαού ως αυτόνομου παράγοντα. Δεν μιλώ για μάχες, για αυτοκράτορες, για Μεγαλέξανδρους και Βασίλειους Βουλγαροκτόνους. Μετά τον πέμπτο π.Χ. αιώνα και την αυτοκυβέρνηση του λαού στις δημοκρατικές πόλεις -και πάντως, μετά τον περίεργο τέταρτο π.Χ. αιώνα- η ελληνική ελευθερία πεθαίνει.

Οι ελληνικές πόλεις γίνονται υποχείριες των βασιλέων της Μακεδονίας. Βεβαίως, ο Αλέξανδρος και οι διάδοχοί του παίζουν έναν κοσμοϊστορικό ρόλο. Κατακτούν την Ασία και την Αίγυπτο. Διαδίδουν την ελληνική γλώσσα και παιδεία. Αλλά πολιτική ζωή, πλέον, δεν υπάρχει. Τα βασίλεια των διαδόχων του Αλεξάνδρου, ως πολιτική συγκρότηση, είναι ουσιαστικά μοναρχίες. Εξάλλου, καθώς ξέρουμε, ο ίδιος ο Αλέξανδρος αντιμετώπισε στασιασμό των Ελλήνων που είχε πάρει μαζί του, διότι ήθελε να τους υποχρεώσει να γονυπετούν μπροστά του, όπως οι Πέρσες μπροστά στο Μεγάλο Βασιλέα - πράγμα ανθελληνικότατο, (Είπαμε ότι ο ορισμός  της ελληνκότητας είναι το «ΟΥΧ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΤΟ ΠΡΟΣΚΥΝΕΙΝ*, ιδέες- ΔΟΓΜΑΤΑ & ανθρώπους- ΔΕΣΠΟΤΕΣ»).

 Σε όλη τη διάρκεια της ελληνιστικής εποχής, (: ελληνιστικό = σαν ελληνικό), οι ελληνικές πόλεις, με λίγες περιθωριακές και παροδικές εξαιρέσεις, αποτελούν παιχνίδια στα χέρια των ελληνιστικών δυναστειών. Ακολουθεί η ρωμαϊκή κατάκτηση, κάτω από την οποία οι ελληνικές πόλεις δεν έχουν παρά μόνον κοινοτική ζωή. Κατόπιν, έρχεται η βυζαντινή αυτοκρατορία. Το Βυζάντιο είναι μια ανατολική, θεοκρατική μοναρχία. Στο Βυζάντιο η πολιτική ζωή περιορίζεται στις ίντριγκες της Κωνσταντινούπολης, του αυτοκράτορα, των «δυνατών» και των ευνούχων της αυλής. Και βεβαίως, τα σχολικά μας βιβλία δεν αναφέρουν ότι στη βυζαντινή αυλή υπήρχαν ευνούχοι, όπως σ΄ αυτήν του Πεκίνου.

 Δημοσιογράφος: Όλα αυτά αφορούν ένα πολύ μακρινό ιστορικό παρελθόν. Η Ελλάδα ως σύγχρονο νεοελληνικό κράτος έχει, ήδη, ιστορία εκατόν εβδομήντα ετών. Θα θέλατε να επικεντρώσετε σ΄ αυτή την περίοδο;

 Καστοριάδης: Μα, αυτή η περίοδος είναι ακατανόητη χωρίς τους είκοσι έναν αιώνες ανελευθερίας που προηγήθηκαν. Λοιπόν, μετά το Βυζάντιο έρχεται η τουρκοκρατία. Μην ανησυχείτε, δεν θα μπω σε λεπτομέρειες. Θα αναφέρω μόνο ότι επί τουρκοκρατίας όση εξουσία δεν ασκείται απευθείας από τους Τούρκους, ασκείται από τους κοτζαμπάσηδες (τους εντολοδόχους των Τούρκων), οι οποίοι κρατούν τους χωριάτες υποχείριους. Συνεπώς, ούτε σ΄ αυτή την περίοδο μπορούμε να μιλήσουμε για πολιτική ζωή. Όταν αρχίζει η Επανάσταση του 1821, διαπιστώνουμε από τη μια μεριά τον ηρωισμό του λαού και από την άλλη, σχεδόν αμέσως, την τεράστια αδυναμία να συγκροτηθεί μια πολιτική κοινωνία**. Την επομένη της πτώσης της Τριπολιτσάς αρχίζουν οι εμφύλιοι πόλεμοι.

 Δημοσιογράφος: Πού οφείλεται αυτή η «τεράστια αδυναμία να συγκροτηθεί μια πολιτική κοινωνία»; Ποιοι είναι οι λόγοι;

 Καστοριάδης: Ουδείς μπορεί να δώσει απάντηση στην ερώτησή σας για ποιο λόγο, κάποιος, σε μιαν ορισμένη στιγμή, δεν δημιούργησε κάτι. Η συγκρότηση ενός λαού σε πολιτική κοινωνία δεν είναι δεδομένη, δεν είναι κάτι που χαρίζεται, αλλά κάτι που δημιουργείται. Μπορούμε απλώς να διαπιστώσουμε ότι, όταν απουσιάζει μια τέτοια δημιουργία, τα χαρακτηριστικά της προηγούμενης κατάστασης διατηρούνται ή αλλάζουν μόνο μορφή.

 Δημοσιογράφος: Και ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτά στην ελληνική περίπτωση;

 Καστοριάδης: Ορισμένα τα εντοπίζουμε, ήδη, στους εμφύλιους πολέμους της Επανάστασης του 1821. Βλέπουμε, για παράδειγμα, ότι η νομιμοφροσύνη και η αλληλεγγύη έχουν τοπικό ή τοπικιστικό χαρακτήρα, ισχυρότερο συχνά από τον εθνικό. Βλέπουμε, επίσης, ότι οι πολιτικές κατατάξεις και διαιρέσεις είναι συχνά σχετικές με τα πρόσωπα των «αρχηγών» και όχι με ιδέες, με προγράμματα, ούτε καν με «ταξικά» συμφέροντα.

 Ένα ακόμη χαρακτηριστικό είναι η στάση απέναντι στην εξουσία. Στην Ελλάδα, μέχρι και σήμερα, το κράτος εξακολουθεί να παίζει τον ρόλο του ντοβλετιού, δηλαδή μιας αρχής ξένης και μακρινής, απέναντι στην οποία είμαστε ραγιάδες και όχι πολίτες. Δεν υπάρχει κράτος νόμου και κράτος δικαίου, ούτε απρόσωπη διοίκηση που έχει μπροστά της κυρίαρχους πολίτες. Το αποτέλεσμα είναι η φαυλοκρατία ως μόνιμο χαρακτηριστικό. Η φαυλοκρατία συνεχίζει την αιωνόβια παράδοση της αυθαιρεσίας των κυρίαρχων και των «δυνατών»: ελληνιστικοί ηγεμόνες, Ρωμαίοι ανθύπατοι, Βυζαντινοί αυτοκράτορες, Τούρκοι πασάδες, κοτζαμπάσηδες, Μαυρομιχάληδες, Κωλέττης, Δηλιγιάννης.

 Δημοσιογράφος: Εξαιρέσεις δεν βλέπετε να υπάρχουν; Εξαιρέσεις εντοπισμένες κυρίως στον 19ο και στον 20ό αιώνα;

 Καστοριάδης: Ε, υπάρχουν δυο-τρεις εξαιρέσεις: ο Τρικούπης, ο Κουμουνδούρος, το βενιζελικό κίνημα στην πρώτη περίοδό του. Αλλά τα όποια αποτελέσματά τους καταστράφηκαν από τη δικτατορία του Μεταξά, την Κατοχή, τον Εμφύλιο, τον ρόλο του παλατιού, τη δικτατορία της 21ης Απριλίου, την πασοκοκρατία. Στο μεταξύ, μεσολάβησε ο σταλινισμός που κατόρθωσε να διαφθείρει και να καταστρέψει αυτό που πήγαινε να δημιουργηθεί ως εργατικό και λαϊκό κίνημα στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα τα πληρώνουμε ακόμη.

 Μου ζητάτε να σας εξηγήσω. Μπορείτε να μου εξηγήσετε εσείς, γιατί οι Έλληνες, που σκοτώνονταν εννέα χρόνια, για να απελευθερωθούν από τους Τούρκους, θέλησαν αμέσως μετά ένα βασιλιά; Και γιατί, αφού έδιωξαν τον Όθωνα, έφεραν τον Γεώργιο; Και γιατί μετά ζητούσαν «ελιά, ελιά και Κώτσο βασιλιά»;

 Δημοσιογράφος: Μα, οι δικές σας απαντήσεις ενδιαφέρουν ιδίως όταν αφορούν ερωτήματα που εσείς θέτετε. Θα θέλατε, λοιπόν, να διατυπώσετε τις απόψεις σας;

 Καστοριάδης: Σύμφωνα με την παραδοσιακή «αριστερή» άποψη, όλα αυτά τα επέβαλαν η Δεξιά, οι κυρίαρχες τάξεις και η μαύρη αντίδραση. Μπορούμε όμως να πούμε ότι όλα αυτά τα επέβαλαν στον ελληνικό λαό ερήμην του ελληνικού λαού; Μπορούμε να πούμε ότι ο ελληνικός λαός δεν καταλάβαινε τι έκανε; Δεν ήξερε τι ήθελε, τι ψήφιζε, τι ανεχόταν; Σε μιαν τέτοια περίπτωση αυτός ο λαός θα ήταν ένα νήπιο. Εάν όμως είναι νήπιο, τότε ας μη μιλάμε για δημοκρατία. Εάν ο ελληνικός λαός δεν είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, τότε, ας του ορίσουμε έναν κηδεμόνα. Εγώ λέω ότι ο ελληνικός λαός -όπως και κάθε λαός- είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, συνεπώς, είναι υπεύθυνος και για την κατάσταση, στην οποία βρίσκεται σήμερα.

 Δημοσιογράφος: Πώς την εννοείτε αυτή την ευθύνη;

 Καστοριάδης: Δεν δικάζουμε κανέναν. Μιλάμε για ιστορική και πολιτική ευθύνη. Ο ελληνικός λαός δεν μπόρεσε έως τώρα να δημιουργήσει μια στοιχειώδη πολιτική κοινωνία. Μια πολιτική κοινωνία, στην οποία, ως ένα μίνιμουμ, να θεσμισθούν και να κατοχυρωθούν στην πράξη τα δημοκρατικά δικαιώματα τόσο των ατόμων όσο και των συλλογικοτήτων.

 Δημοσιογράφος: Θέλετε να πείτε ό,τι έγινε -αντιθέτως- σε άλλες χώρες, στη Δυτική Ευρώπη;

 Καστοριάδης: Εκεί, αυτό έγινε! Ο μακαρίτης ο Γιώργος Καρτάλης έλεγε κάνοντάς μου καζούρα στο Παρίσι το 1956: «Κορνήλιε, ξεχνάς ότι στην Ελλάδα δεν έγινε Γαλλική Επανάσταση». Πράγματι, στην Ελλάδα δεν έχει υπάρξει εποχή που ο λαός να έχει επιβάλει, έστω και στοιχειωδώς, τα δικαιώματά του.  Και η ευθύνη, για την οποία μίλησα, εκφράζεται με την ανευθυνότητα της παροιμιώδους φράσης: «εγώ θα διορθώσω το ρωμέικο;».   -Ναι, κύριε, εσύ θα διορθώσεις το ρωμέικο, στο χώρο και στον τομέα όπου βρίσκεσαι

 Πηγή: Βιβλίο,  Η ελληνική ιδιαιτερότητα- Τόμος Β΄, εκδόσεις Κριτική - Κορνήλιος Καστοριάδης (Κωνσταντινούπολη, 11 Μαρτίου 1922- Παρίσι, 26 Δεκεμβρίου 1997) ήταν Έλληνας φιλόσοφος, οικονομολόγος και ψυχαναλυτής. Συγγραφέας του έργου Η Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας, διευθυντής σπουδών στην Σχολή Ανωτέρων Σπουδών Κοινωνικών Επιστημών του Παρισιού από το 1979,. και φιλόσοφος της αυτονομίας, υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους στοχαστές του 20ου αιώνα

πηγή

Ἁγ. Ἰωάννης τῆς Κροστάνδης - Ἡγουμένη Ταϊσία

π. Ἰωάννης: Γιατί μοῦ ζήτησες μὲ τόση ἐπιμονὴ νὰ ἐπισκεφθῶ τὸ μοναστήρι σας; Συναντηθήκαμε καὶ μιλήσαμε. Δὲν σοῦ φτάνει αὐτό;


ἡγ.Ταϊσία: Μπάτουσκα, σοῦ ζητῶ νὰ ἔλθης, ἐπειδὴ ἀκριβῶς εἶχα τὴν εὐκαιρία νὰ μιλήσω μαζί σας καὶ νὰ σᾶς ἰδῶ μὲ τὰ ἴδιά μου τὰ μάτια. Ἀφοῦ λοιπὸν ἐγὼ εἶχα αὐτὴν τὴν εὐτυχία, θέλω νὰ ἔχουν τὴν ἴδια τύχη καὶ οἱ ἀδελφές μου. Ἂν δὲν χρησιμοποιήσω ὅλα τὰ διαθέσιμα μέσα γιὰ νὰ τὸ καταφέρω αὐτό, τότε θὰ τὸ ἔχω βάρος στὴν συνείδησή μου, ἂν ὅμως ἐγὼ καταβάλω κάθε δυνατὴ προσπάθεια καὶ σεῖς ἐξακολουθήσετε νὰ ἀρνῆσθε, τότε δὲν θὰ ἔχω νὰ δώσω λόγο στὸν Θεό.


π. Ἰωάννης: Ἄ! γι’ αὐτὸ λοιπόν! Γι’ αὐτὸ πᾶμε στὸ μοναστήρι!


ἡγ.Ταϊσία: Εἶχα τὴν ἐλπίδα, Μπάτουσκα, ὅτι θὰ μποροῦσα νὰ σᾶς ἀνοίξω ὅλη μου τὴν ψυχή. Πάντα ἤθελα νὰ τὸ κάνω αὐτό, γιὰ νὰ μπορέσετε νὰ τὴν ἰδῆτε σὰν κάτι τὸ συγκεκριμένο καὶ νὰ μοῦ δείξετε αὐτὸ ποὺ χρειάζεται. Αὐτὸς εἶναι ὁ σκοπὸς τῆς συνομιλίας μου μαζί σας.

Πολλὲς φορὲς συμβαίνει νὰ μὴ γνωρίζουμε τὸν ἑαυτό μας καὶ νὰ ὑποχωροῦμε στὶς ἀδυναμίες μας. Ἐκτὸς αὐτοῦ, βλέπω ὅτι ἐσεῖς εἶσθε ἕνας ἄνθρωπος προικισμένος μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ. Βλέπετε διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ ἐνοικεῖ σὲ σᾶς.


π. Ἰωάννης: Σέ μᾶς τοὺς ποιμένες δίδεται μία ἰδιαίτερη χάρη γιὰ τὸ ἔργο τῆς σωτηρίας τῶν ψυχῶν, πού μᾶς ἔχουν ἐμπιστευθῆ. Αὐτὴ ἡ χάρη φωτίζει καὶ τὴν γνώση μας στὸν βαθμό, ὅπου χρειάζεται.


ἡγ.Ταϊσία: Ναὶ Μπάτουσκα. Δὲν ἔχουν ὅμως ὅλοι οἱ ποιμένες τὸ ἴδιο ποσοστὸ χάρης. Νομίζω πὼς ἡ χάρη δίδεται στὸν καθένα κατὰ τὸ μέτρο τῆς προσωπικῆς του ἱκανότητος νὰ τὴν δεχθῆ. Ἐσεῖς εἶσθε ἰδιαίτερα προικισμένος μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ μέσω αὐτοῦ μιλᾶτε στὸν λαό. Τὸ ἔχω προσέξει αὐτὸ ἀπὸ πολὺ καιρὸ τώρα.


π. Ἰωάννης: Ἂν μπόρεσες νὰ παρατηρήσεις καὶ νὰ κατανοήσης τὴν πνευματικότητα ἑνὸς ἀνθρώπου, τότε δὲν ὑπάρχει λόγος νὰ ἀμφιβάλλωμε ὅτι χρειάζεται πίστη, γιατί ὁ ἐχθρὸς ταράζει τὶς ψυχές μας μὲ ἀμφιβολία καὶ ἀπιστία, γιὰ νὰ μᾶς στερήση τὴν εἰρήνη.


ἡγ.Ταϊσία: Ἐσεῖς ἔχετε τὴν εὐκαιρία νὰ βλέπετε πολὺ κόσμο, νὰ μαθαίνετε τὶς διάφορες ἀνάγκες του, τὶς ἁμαρτίες καὶ τὶς ἐλλείψεις του καὶ γενικὰ ὅλα, ὅσα σᾶς ἐμπιστεύεται αὐτὸς ὁ κόσμος.


π. Ἰωάννης: Ναὶ ἀγαπητή μου. Ἀναγκάζομαι ν’ ἀκούω τὶς ἐξομολογήσεις πολλῶν ἀνθρώπων. (Ἐδῶ ὁ Μπάτουσκα ἀναστέναζε βαθειά).


ἡγ.Ταϊσία: Μήπως αὐτό σᾶς εἶναι δύσκολο μερικὲς φορές;


π. Ἰωάννης: Δὲν εἶναι εὔκολο, ἀλλ’ αὐτὸ ἀκριβῶς εἶναι τὸ νόημα τῆς ἐντολῆς. Ὀφείλομεν ἡμεῖς οἱ δυνατοὶ τὰ ἀσθενήματα τῶν ἀδυνάτων βαστάζειν. (Ρωμ. 15:1). Αὐτὴ ἡ ἐντολὴ δὲν εἶναι εὔκολη στὴν πραγματοποίησή της καὶ ἀναφέρεται κυρίως στοὺς ποιμένες.


ἡγ.Ταϊσία: Ἔχετε μήπως τὴν εὐκαιρία νὰ συναντᾶτε καὶ ἅγιες ψυχές, τέλειες;


π. Ἰωάννης: Ἡ τελείωσή μας εἶναι ἐκεῖ (καὶ ἔδειξε τὸν οὐρανό) καὶ ἕνας μόνον εἶναι ἅγιος, ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός.


ἡγ.Ταϊσία: Μπάτουσκα, ὅσο ὁ ἄνθρωπος ζῆ μέσα σ’ αὐτὸ τὸ σαρκίο δὲν μπορεῖ νὰ ἐλευθερωθῆ ἀπὸ τὰ πάθη, τοὺς πειρασμοὺς καὶ τὶς παγίδες, ποὺ τὸν περιτριγυρίζουν παντοῦ σ’ ὅλον τὸν κόσμο…


π. Ἰωάννης: Φυσικά, ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι ἐλεύθερος παθῶν καὶ γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς χρειάζεται νὰ ἐπαγρυπνοῦμε μὲ ἔνταση καὶ ἐπιμονή. Τὴν στιγμὴ τοῦ πειρασμοῦ ὁ ἄνθρωπος εἶναι σὰν νὰ τοποθετῆται σὲ ζυγαριὰ - πρὸς τὰ ποῦ θὰ κλίνη; Ὁ ἐχθρὸς τὸν σπρώχνει στὸν ὄλεθρο, ἐνῶ κάποιος ἄγγελος καθὼς καὶ ἡ συνείδησή του τὸν συγκρατοῦν. Αὐτὴν τὴν ὥρα πρέπει νὰ ὁπλίζεται κανεὶς μὲ τὸν φόβο τῶν βασάνων τῆς κολάσεως. Χρειάζεται ἐπίσης νὰ προσθέση καὶ τὶς μυστικὲς προσευχὲς τῆς καρδιᾶς του, γιατί χωρὶς τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, δὲν ἔχομε ἀρκετὴ δύναμη νὰ καταπολεμήσωμε τοὺς πειρασμούς.


ἡγ.Ταϊσία: Ὅταν νήφη κανείς, τότε ἀκόμη καὶ ἡ παραμικρὴ ἀπόκλιση ἀπὸ τὸν Θεό, θελητὴ ἡ ἀθέλητη κλίνει τὴν ζυγαριὰ τῆς ψυχῆς καὶ καταστρέφει τὴν εἰρηνική της κατάσταση (Φυσικὰ μιλῶ ἀπὸ δική μου πεῖρα) κι ὅταν χαθῆ ἡ εἰρήνη, ἐπέρχεται ἀναταραχή, ἐνόχληση καὶ ἀπογοήτευση. Ὤ, πόσο σκληρὸ εἶναι αὐτὸ μερικὲς φορὲς γιὰ τὴν ψυχὴ καὶ πόσο δύσκολο εἶναι νὰ ἐπανέλθη πάλι στὴν εἰρηνική της κατάσταση!


π. Ἰωάννης: Ἐκείνη τὴν στιγμὴ εἶναι ἀπολύτως ἀπαραίτητο νὰ ὑπάρξη ἄμεση καὶ μυστικὴ μετάνοια "Κεκράξεται πρὸς με καὶ εἰσακούσομαι αὐτοῦ." (Ψαλμ. 90:15). Ὁ Κύριος γνωρίζει τὶς ἀδυναμίες μας καὶ εἶναι ἕτοιμος νὰ μᾶς τὰ συγχωρήση ὅλα, ἂν μετανοήσωμε καὶ ζητήσωμε συγχώρηση. Εἶναι ἀπολύτως ἀπαραίτητο νὰ μὴ σκληρυνθῆ ἡ καρδιά μας, δηλαδὴ νὰ μὴ διστάσωμε στὴν σκέψη τῆς ἁμαρτίας, ποὺ διαπράξαμε ἀλλὰ νὰ μετανοήσωμε ἀμέσως μὲ τὴν σκέψη τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ. Τότε, δὲν θὰ ὑπάρξη ταραχὴ ἡ ἐνόχληση, ἀλλὰ συντριβὴ τῆς καρδιᾶς καὶ ταπεινοφροσύνη, ποὺ ὁ Θεὸς "οὐκ ἐξουδενώσει" (Ψαλμ. 50:17).


ἡγ.Ταϊσία: Πῶς μπορεῖ κανεὶς νὰ διατηρήση τὴν εἰρηνικὴ σχέση τῆς ψυχῆς του μὲ τὸν Θεό, πού ἀποκαταστάθηκε μὲ τὰ Μυστήρια, τὴν μυστικὴ μετάνοια ἤ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ;


π. Ἰωάννης: Τίποτε δὲν διατηρεῖ τὴν εἰρήνη, ποὺ συνίσταται στὴν ἐπαφὴ μὲ τὸν Θεό, ὅσο ἡ νήψη. Γενικὰ αὐτός, ποὺ ζῆ ζωὴ πνευματικὴ καὶ εἶναι ζηλωτὴς τῆς σωτηρίας, πρέπει ἀκούραστα νὰ νήφη, νὰ παρακολουθῆ δηλαδὴ ὅλες τὶς κινήσεις τῆς καρδιᾶς καὶ τοῦ νοῦ του.

Αὐτὸν τὸν παρατηρεῖ προσεχτικὰ ὁ ἐχθρός, ποὺ θέλει νὰ τὸν πιάση, ὅταν βρῆ ἀνοιχτὴ τὴν πόρτα, δηλαδὴ σὲ μία στιγμή, ποὺ ὁ νοικοκύρης δὲν προσέχει, καὶ τότε ὁρμᾶ ἀμέσως μέσα, συμπεριφέρεται σὰν ἰδιοκτήτης τῆς ψυχῆς καὶ μπορεῖ νὰ προκαλέση μεγάλο κακό.


ἡγ.Ταϊσία: Πόσο ἄσχημο εἶναι τὸ συναίσθημα, ποὺ νοιώθει κανεὶς μέσα του, ὅταν, ἀφοῦ καθαρισθῆ καὶ ἀποκαταστήση τὴν σχέση του μὲ τὸν Θεό, ἡ ψυχὴ του διακόπτει καὶ πάλι αὐτὴν τὴν σχέση!


π. Ἰωάννης: Σὲ μία καθαρὴ καὶ ἄσπρη ἐπιφάνεια φαίνεται ἀκόμη κι ὁ παραμικρότερος λεκές. Τὸ ἴδιο μποροῦμε νὰ εἰποῦμε ὅτι ἰσχύει καὶ γιὰ τὴν ψυχή. Σὲ μία μαύρη ὅμως καὶ ἀκάθαρτη ἐπιφάνεια ὁ λεκὲς δὲν φαίνεται, γιατί ὅλη εἶναι σκοτεινὴ καὶ ἀκάθαρτη. Ἔτσι λοιπὸν προκύπτει ὅτι εἶναι ἀνάγκη νὰ νήφωμε καὶ νὰ ἔχωμε ἀδιάλειπτη μνήμη Θεοῦ καὶ ἐσωτερικὴ προσευχή.


ἡγ.Ταϊσία: Ναί, μπάτουσκα, τείνει κανεὶς νὰ πιστέψη ὅτι δύσκολα μπορεῖ νὰ κρατηθῆ σ’ αὐτὸν τὸν δρόμο, ἂν ἡ ζωὴ τὸν ἔχη ρίξει μέσα σὲ ἀδιάκοπες σκοτοῦρες, ἔστω κι ἂν αὐτὲς εἶναι ἀθῶες - ὅπως εἶναι π.χ. οἱ φροντίδες κάποιου, ποὺ ἔχει τὴν εὐθύνη ἄλλων, ἀλλὰ ἀγωνίζεται ταυτόχρονα νὰ ἔχη καὶ νήψη.


π. Ἰωάννης: Ναί, εἶναι δύσκολο, ἀλλὰ τί καλὸ μπορεῖ νὰ ἀποκτηθῆ χωρὶς ἀγῶνα; Στὸ κάτω-κάτω, ἂν τὸ ἰδοῦμε ἀπὸ μίαν ἄλλη ἄποψη, μήπως ἡ σωτηρία μας δὲν βρίσκεται στὸν ἀγῶνα μας, μήπως ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ δὲν ἀποκτᾶται διὰ τῆς βίας; "Ἀπὸ δὲ τῶν ἡμερῶν Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ ἕως ἄρτι ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν βιάζεται καὶ βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτήν." (Ματθ. 11:12). Δηλαδὴ μὲ τὸ νὰ ὑποχρεώνωμε τὸν ἑαυτό μας πιεστικὰ καὶ νὰ ἀγωνιζώμαστε, νὰ δίνωμε μάχες καὶ νὰ ἐπιτυγχάνουν μόνον αὐτοί, ποὺ ἔχουν τὸν μεγαλύτερο ζῆλο. Ἐδῶ χρειάζεται προσευχή.


ἡγ.Ταϊσία: Πάτερ, δίδαξε μὲ πῶς νὰ προσεύχωμαι.


π. Ἰωάννης: Ἡ προσευχὴ εἶναι τὸ πιὸ ἁπλὸ καὶ ταυτόχρονα τὸ πιὸ δύσκολο πρᾶγμα. Τὸ παιδὶ παρακαλεῖ μὲ τὸν δικό του τρόπο. Ζητᾶ ὅ,τι θέλει ἀπὸ τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα του. Εἴμαστε κι ἐμεῖς παιδιὰ τοῦ οὐρανίου Πατρός, γιατί λοιπὸν θὰ πρέπει νὰ κάνωμε διαφορετικά; Πρέπει νὰ τοῦ ποῦμε τὶς ἀνάγκες μας, ὅπως τὶς νοιώθομε καὶ μὲ τὸν ἴδιο τρόπο νὰ τοῦ ἀνοίξωμε τὴν καρδιά μας. "Ἐγγὺς Κύριος πᾶσι τοὶς ἐπικαλουμένοις αὐτὸν ἐν ἀληθείᾳ… καὶ τῆς δεήσεως αὐτῶν εἰσακούσεται (Ψαλμ. 144:19, 20). Καὶ πάλι σᾶς λέγω "ἐλεύσομαι" (11 Σαμ. 17:2).

Ὤ, πόσο μεγάλο εἶναι τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ γιά μᾶς! Ἀλλὰ ταυτόχρονα πρέπει νὰ εἴμαστε φρόνιμοι καὶ προσεκτικοί, νὰ τηροῦμε τὸν νοῦ μας μακριὰ ἀπὸ περισπασμούς, μετεωρισμοῦ καὶ μάταιες σκέψεις.


ἡγ.Ταϊσία: Μερικὲς φορὲς Μπάτουσκα προσεύχομαι πραγματικὰ μὲ ὅλο μου τὸ εἶναι σὰν νὰ στέκωμαι μπροστὰ στὸν ἴδιο τὸν Θεό. Τότε ἐξαφανίζεται ὁ ἑαυτός μου καὶ ἡ προσευχή μου γίνεται γλυκειὰ καὶ θερμή. Αὐτὸ ὅμως δὲν συμβαίνει συχνά. Μερικὲς φορὲς πάλι δὲν ἐπιτρέπω στὸν ἑαυτό μου νὰ ἔλθη σ’ αὐτὴν τὴν κατάσταση, γιατί φοβοῦμαι τὸν ἐχθρό, μήπως δηλαδὴ μὲ κολακεύει καὶ μὲ κάνει νὰ νοιώθω ὑπερηφάνεια, ποὺ κάνω τέτοια προσευχή, γιατί ἀκόμη εἶμαι ἄπειρη καὶ δὲν μπορῶ νὰ σταθῶ σ’ αὐτὸ τὸ ὕψος ἀνεπηρέαστη. Αὐτὴ ἡ ἐργασία εἶναι γιὰ κείνους, ποὺ εἶναι πιὸ προοδευμένοι πνευματικὰ ἀπὸ μένα.

Ἔχω διαβάσει φυσικὰ ὅλα ἐκεῖνα τὰ ἀσκητικὰ συγγράμματα, πού μᾶς λένε νὰ εἴμαστε προσεχτικοί, ὅσον ἀφορᾶ τὴν καθαρὴ προσευχὴ - ἰδιαίτερα οἱ ἀρχάριοι, ὅπως εἶμαι ἐγὼ – καὶ μᾶς προειδοποιοῦν ὅτι ὅσοι καταπιάνονται μ’ αὐτὴν πρόωρα, πρέπει νὰ παίρνουν πολλὲς προφυλάξεις, ἐπειδὴ ἡ προσευχὴ αὐτὴ εἶναι ἕνα μεγάλο χάρισμα, ποὺ τὸ δίνει ὁ ἴδιος ὁ Θεός.


π. Ἰωάννης: Γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς σοῦ λέγω νὰ εἶσαι φρόνιμη καὶ προσεχτική. Δὲν εἶναι ὅμως σωστὸ νὰ ἀποφεύγης τὴν καθαρὰ προσευχή. Αὐτὴ ἡ προσευχὴ εἶναι ἐπίσκεψη τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ. Πρέπει νὰ τὴν ἐπιζητῆ κανεὶς ἐπίμονα καὶ ἐντατικὰ καὶ νὰ τὴν φυλάττη σὰν κόρη ὀφθαλμοῦ. Δὲν πρέπει κατὰ κανένα τρόπο νὰ τὴν ἀποφεύγη. Ὁ ἐχθρὸς μισεῖ αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὴν προσευχὴ καὶ προσπαθεῖ νὰ μᾶς φοβίσει καὶ νὰ μᾶς ἀπατήση. Αὐτὴ ἡ προσευχὴ εἰρηνεύει τὴν ψυχὴ καὶ φέρνει τὴν σιωπὴ καὶ τὴν ἠρεμία.


ἡγ.Ταϊσία: Ἀπὸ τότε, ποὺ ἔγινα ἡγουμένη δὲν προσεύχομαι πολύ. Οἱ καθημερινὲς ἐργασίες καὶ φροντίδες, μὲ τὶς ὁποῖες ἀσχολοῦμαι συνεχῶς, μὲ ἐξαντλοῦν τόσο, ποὺ μόλις καταφέρνω νὰ συρθῶ τὸ βράδυ στὸ κρεββάτι μου καὶ πρὶν προλάβω καλά-καλὰ νὰ ξυπνήσω τὸ πρωὶ ξαναρχίζουν πάλι τὰ ἴδια. Μόλις ἀνοίξω τὴν πόρτα τοῦ κελλιοῦ μου κυριολεκτικὰ καταπτοοῦμαι ἀπὸ τὶς ἔγνοιες καὶ δυσκολεύομαι νὰ ξαναγυρίσω στὴν προσευχή.


π. Ἰωάννης: Ἡ σωτηρία καὶ ἡ προσευχὴ δὲν βρίσκονται στὰ πολλὰ λόγια, ἀλλὰ στὴν κατανόηση καὶ στὴν θέρμη τῆς καρδιᾶς.

Τὸ σπουδαιότερο πρᾶγμα, ποὺ πρέπει νὰ θυμᾶσαι κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἡμέρας εἶναι ὅτι πρέπει νὰ ἔχεις συνεχῆ μνήμη Θεοῦ, νὰ κάνης δηλαδὴ μυστικὴ νοερὰ προσευχή. Κι ἐγὼ ὁ ἴδιος δὲν ἔχω καιρὸ νὰ παρευρίσκωμαι σὲ μακρὲς μοναστηριακὲς ἀκολουθίες, ἀλλὰ ὅπου κι ἂν πάω, εἴτε μὲ τὰ πόδια εἴτε μὲ τὸ πλοῖο, εἴτε μὲ τὴν ἅμαξα καθιστὸς ἤ ξαπλωμένος δὲν μ’ ἐγκαταλείπει ποτὲ ἡ σκέψη τοῦ Θεοῦ. "Προωρώμην τὸν Κύριον ἐνώπιόν μου διὰ παντός… ἵνα μὴ σαλευθῶ." (Ψαλμ. 15:8). Ἡ σκέψη ὅτι Ἐκεῖνος εἶναι κοντά μου δὲν μ’ ἐγκαταλείπει ποτέ. Πρέπει καὶ σὺ νὰ προσπαθήσης νὰ κάνης τὸ ἴδιο.


ἡγ.Ταϊσία: Μπάτουσκα, τὸν νοιώθεις κοντά σου τὸν Θεό;


π. Ἰωάννης: Ναί, ἀγαπητή μου, σὰν κάποιο κοντινό, πολὺ κοντινό μου πρόσωπο. Εἶναι πάντα μαζί μου, ὅπως εἶπε ὁ ἴδιος "ἐνοικήσω ἐν αὐτοῖς… καὶ ἔσομαι αὐτῶν Θεός." (Β’ Κορ. 6:16). Πῶς ἀλλιῶς θὰ μποροῦσα νὰ δρῶ ὅλη μέρα, ἂν δὲν ἦταν ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ;


ἡγ.Ταϊσία: Ὅλ’ αὐτὰ ὅμως, ἀγαπητέ μου Μπάτουσκα, εἶναι ἐξωτερικά. Ἔκτισα λοιπὸν ἕνα καθολικὸ μὲ εἰσφορές, ποὺ μάζεψαν ἄλλοι ἀπὸ ἄλλους καὶ γι’ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα μὲ ἐπαινοῦν ὅλοι. Αὐτὸ εἶναι μία ἐξωτερικὴ ἀνταμοιβὴ γιὰ ἐξωτερικὰ ἔργα. Τί γίνεται ὅμως μὲ τὴν ψυχή μου; Τί πρόοδο ἔχω κάνει ὅλ’ αὐτὰ τὰ πολλὰ χρόνια, πού εἶμαι στὸ μοναστήρι;


π. Ἰωάννης: Λὲς ὅτι δὲν ἀπόκτησες τίποτε γιὰ τὴν ψυχή σου! Αὐτὸ θὰ τὸ κρίνη ὁ Θεός, ποὺ εἶναι ὁ γνώστης τῶν καρδιῶν.Ὅσο εἴμαστε σ’ αὐτὴν τὴν γῆν, Ταϊσία, ἡ ψυχὴ εἶναι ἀναπόσπαστα συνδεδεμένη μὲ ἐξωτερικὰ πράγματα καὶ οἱ ἀγῶνες, ἂν κι ἔχουν ὑλικὸ χαρακτῆρα, γίνονται γιὰ τὸν Κύριο καὶ τὴν δόξα Του. Ἀναμφισβήτητα αὐτοὶ οἱ ἀγῶνες γίνονται ἀποδεκτοὶ ἀπὸ τὸν Θεό. Λὲς ὅτι ἡ ἐκκλησία χτίστηκε μὲ δωρεὲς ἄλλων. Χά! Εἶναι πολὺ πιὸ εὔκολο νὰ χτίσει κανεὶς κάτι μὲ δικά του χρήματα παρὰ μὲ χρήματα, ποὺ ἀποκτῶνται μὲ τὴν δύσκολη καὶ κουραστικὴ μέθοδο τῆς συλλογῆς εἰσφορῶν καὶ δωρεῶν. Λὲς ὅτι σ’ ἐπαινοῦν, ποὺ ἔκτισες τὸ καθολικό. Πῶς νὰ μὴν ἐπαινέση κανεὶς ἕνα τέτοιο ἔργο; Στὸ κάτω-κάτω τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ θὰ δοξάζεται μέσα σ’ αὐτὸν τὸν ναὸ ἀπὸ χιλιάδες στόματα στοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων. Ἡ μνήμη σου σὰν κτιτόρισσα τοῦ ναοῦ δὲν θὰ ξεχαστῆ ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία.


ἡγ.Ταϊσία: Αὐτὲς ὅμως οἱ φροντίδες γιὰ τὶς οἰκοδομὲς μαζὶ μὲ τὶς στενοχώριες καὶ τοὺς κόπους, ποὺ τραβῶ γενικὰ σὰν ἡγουμένη, μ’ ἔχουν κάνει νὰ μὴν ἔχω οὔτε προσευχή, οὔτε νηστεία, οὔτε μοναχικὴ ἐργασία.


π. Ἰωάννης: Οἱ ἀγῶνες σου δὲν εἶναι μόνο γιὰ τὴν δική σου τὴν ψυχή, ἀλλὰ γιὰ τὸ γενικὸ καλό. Γι’ αὐτὸ καὶ εἶναι μεγάλοι, μεγαλύτεροι ἀπ’ ὅ,τι ἐὰν γίνονταν μόνο γιὰ τὸν ἑαυτὸ σου. Ὅσο γιὰ τὴν νηστεία, λὲς ψέμματα. Τὸ φαγητό σου εἶναι φτωχὸ καὶ ἁπλό. Τὸ νὰ νηστεύης περισσότερο εἶναι ἀδύνατον, ἀφοῦ ἐργάζεσαι.


ἡγ.Ταϊσία: Κάποτε σᾶς ἔγραψα, Μπάτουσκα, καὶ σᾶς ζήτησα νὰ προσευχηθῆτε, γιὰ νὰ θεραπευθῶ ἀπὸ μία ἀρρώστια καὶ εἶδα κάποια ἀνακούφιση ἀλλὰ δὲν θεραπεύθηκα τελείως.


π. Ἰωάννης: Αὐτὸ σημαίνει ὅτι δὲν ἔπρεπε νὰ θεραπευθῆς τελείως. Μὴν προσπαθῆς νὰ ξεφεύγης ἀπὸ τὶς ἀρρώστιες. Πρέπει νὰ ἀρρωσταίνει κανεὶς γιὰ ἕνα διάστημα καὶ νὰ ὑπομένη. Ὅλα γίνονται γιὰ τὸ καλό σου, γιὰ τὴν σωτηρία σου.


ἡγ.Ταϊσία: Βιαστήκατε τόσο, ποὺ δὲν προλάβατε οὔτε νὰ φᾶτε τίποτε. Νοιώθω ἔνοχη, ποὺ μείνατε νηστικός.


π. Ἰωάννης: Ἀντίθετα, εἶμαι πιὸ χορτάτος ἀπ’ ὅτι χρειάζεται. Θέλω νὰ εἶμαι νηστικός. Ὅταν εἶναι κανεὶς νηστικὸς σωματικά, ἡ ψυχὴ του εἶναι ἱκανοποιημένη, νοιώθει πιὸ ἐλεύθερος καὶ τοῦ εἶναι πιὸ εὔκολο νὰ ἐξαρθῆ πνευματικά, ἐνῶ τὸ γεμάτο στομάχι καταπλακώνει τὴν ψυχή, τὴν σκλαβώνει. "Οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος". (Ματθ. 4:4)


ἡγ.Ταϊσία: Εἶναι περίεργο. Εἶναι ν’ ἀπορῆ κανείς, πῶς τὸ κάθε συνηθισμένο καὶ ἁπλὸ περιστατικό, ἀκόμη καὶ τὴν κάθε λέξη τὴν ἐκμεταλλεύεσθε, γιὰ νὰ δώσετε ἕνα μάθημα. Ἀκόμη κι αὐτό. Τί ὑψηλὸ νόημα, ποὺ προέκυψε!


π. Ἰωάννης: Ὁ Χριστιανὸς πρέπει νὰ προσέχη πολὺ τὴν κάθε λέξη καὶ πρέπει νὰ τὴν ἐκμεταλλεύεται γιὰ τὸ καλό τοῦ πλησίον του.


ἡγ.Ταϊσία: Λοιπόν, ἀγαπητὲ Μπάτουσκα, πλησιάζομε στὸ λιμάνι καὶ χωρίζουμε τώρα. Καθὼς τὸ εἶπα αὐτὸ ἄρχισα νὰ κλαίω.


π. Ἰωάννης: Τὶς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; Ρωμ. 8:35) Ἐμεῖς, δηλαδὴ ἐσὺ καὶ ἐγὼ θὰ ἀγαποῦμε τὸν Κύριο. Τίποτε σ’ αὐτὴν τὴν ζωὴ ἤ στὴν μέλλουσα ζωὴ δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς χωρίση ἀπ’ αὐτὴν τὴν ἀγάπη - πίστευε μόνο καὶ ἔλπιζε. "Κράτει ὅ ἔχεις, ἵνα μηδεὶς λάβῃ τὸν στέφανόν σου" (Ἀποκ. 3:11).


ἡγ.Ταϊσία: Πὼς μπορῶ νὰ σᾶς ἐκφράσω τὴν εἰλικρινέστατη καὶ βαθύτατη εὐγνωμοσύνη μου, πού ἐπισκεφθήκατε τὸ μοναστήρι μας; Ὤ! Ἂν μποροῦσα μόνο νὰ σᾶς φανῶ κι ἐγὼ κάπως χρήσιμη!


π. Ἰωάννης: Ἐξακολούθησε νὰ εὐχαριστῆς τὸν Κύριο. Τίποτε δὲν μοῦ εἶναι πιὸ εὐχάριστο. Δὲν χρειάζεται τίποτ’ ἄλλο.


ἡγ.Ταϊσία: Βλέπομεν γὰρ ἄρτι δι’ ἐσόπτρου ἐν αἰνίγματι, τότε δὲ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον" (Α Κορ. 13:12) πρόσθεσα καὶ συνέχισα: Θὰ ἰδοῦμε πράγματι, Μπάτουσκα, τὸν Κύριο πρόσωπο πρὸς πρόσωπον; Μοῦ φαίνεται ὅτι ἡ θνητὴ φύση τοῦ ἀνθρώπου δὲν θὰ τὸ ἀντέξη.


π. Ἰωάννης: Ὄχι, ὁ ἄνθρωπος δὲν θὰ μπορέση νὰ τὸ ἀντέξη, ὅσο βρίσκεται ἀκόμη στὸ σαρκίο του, ὅσο ζῆ στὴν γῆ καὶ περιτριγυρίζεται ἀπὸ τὶς γήϊνες ἀναταραχές. Θυμήσου τί εἶπεν ὁ Θεὸς στὸν Μωϋσῆ. "Οὐ δυνήση ἰδεῖν τὸ πρόσωπόν μου. Οὐ γὰρ μὴ ἴδῃ ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται" (Ἔξοδ. 33:20). Στὸν μέλλοντα ὅμως αἰῶνα, ὅταν ὁ ἄνθρωπος θὰ ἔχη γίνει πνευματικός, ὁ Κύριος θὰ τοῦ φανερωθῆ γιὰ ὅσο μπορεῖ ν’ ἀντέξη, ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι ἔργο τοῦ Θεοῦ. Γιὰ νὰ μὴ χάσει κανεὶς τὴν οὐράνια βασιλεία, τὸ φωτεινότατο αὐτὸ κατοικητήριο τῶν ἁγίων, ποὺ εἶναι αἰώνιοι, ἄχρονοι, ἀθάνατοι, φωτοφόροι, εὐωδιάζοντες καὶ περιχαρεῖς, πρέπει νὰ προετοιμάζεται ἀπὸ ἐδῶ. Πρέπει νὰ τηρῆ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ μὲ συναίσθηση μετανοίας καὶ νὰ ἐπιδίδεται σὲ ἀγαθοεργίες. Πρέπει νὰ ἐπισκέπτεται συχνὰ τὸν οἶκο τοῦ Θεοῦ ἐδῶ στὴν γῆ καὶ νὰ ἐξοικειώνεται μ’ αὐτόν. Πρέπει νὰ γνωρίζη τὸ μεγάλο παιδαγωγικὸ προορισμό, ποὺ ἔχει ὁ ναὸς στὶς ψυχὲς τῶν Χριστιανῶν καὶ νὰ συνηθίση νὰ ἀναπνέη τὸν οὐράνιο ἀέρα του μὲ τὸν ὁποῖον εὐωδιάζεται ὅλο τὸ βασίλειο τοῦ οὐρανοῦ, ὅλος ὁ χορὸς τῶν ἁγίων. Στὸν ναὸ δοξάζονται ἀενάως οἱ ἀρετές, τὰ ἀξιέπαινα ἔργα καὶ ὁ ἡρωϊσμὸς ὅλων τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας. Μὲ τὴν ἐνσάρκωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἀμέτρητη χάρη καὶ ἔλεος ἐκχύνεται στὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ. Πολλὰ ὅμως εἶναι καὶ ἐκεῖνα, ποὺ ἀπαιτοῦνται ἀπ’ αὐτὸν τὸν λαό: Συνεχὴς καὶ ἄγρυπνη θεώρηση τῶν ἔργων τῆς Θείας οἰκονομίας, ποὺ ἐκφράζεται μὲ τὴν ἐκπλήρωση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, ὑπακοή, ἀμοιβαία ἀγάπη καὶ ὑποταγὴ τοῦ ἑνὸς στὸν ἄλλο, ἀλήθεια καὶ ἁγιότητα. Γιὰ νὰ γίνουν αὐτά, χρειάζεται νήψη. Ὅπως λέγει ἡ γραφὴ "Εἰ γὰρ ἑαυτοὺς διεκρίνομεν οὐκ ἂν ἐκρινόμεθα." (Α Κορ. 11:31). Ὤ, πῶς σχίζει ὁ ἐχθρὸς τὴν ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου στὰ δυὸ ἀπομακρύνοντάς την ἀπὸ τὸν Θεὸ μὲ τοὺς πειρασμούς, μὲ τὴν ἀγάπη τῆς σάρκας καὶ τῶν σαρκικῶν ἀπολαύσεων, καὶ στρέφοντάς την πρὸς τὸν κόσμο καὶ τὶς ἀξίες του, τὴν ἐπίγεια δόξα, τὴν σωματικὴ ὡραιότητα, τὸν πλοῦτο καὶ τὶς διάφορες γήϊνες ἀπολαύσεις, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἁμαρτωλές! Ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ σβήνει μέσα στὴν ἀγάπη τῆς ἁμαρτίας. Γι’ αὐτὸ εἶναι σημαντικὸ νὰ παρακολουθοῦμε μὲ μεγάλη προσοχὴ ὅλες τὶς μεταβολὲς τῆς καρδιᾶς μας, ὥστε νὰ μὴν ἀπομακρυνθῆ αὐτὴ ἀπὸ τὸν Θεό, ποὺ εἶναι ἡ μόνη πηγὴ ὅλων τῶν ἀγαθῶν.


ἡγ.Ταϊσία: Δὲν ξέρω, ἴσως κάνω λάθος, ἀλλά, ἐνῶ ἐγὼ ἐξετάζω συχνὰ τὴν καρδιά μου, δὲν βρίσκω νὰ τὴν τραβᾶ τίποτε τὸ γήϊνο. Δὲν μπορῶ νὰ μὴ νοιώθω ὅτι ζῶ κάπως ἀπόμακρα ἀπὸ τὰ κοσμικὰ πράγματα καὶ ἀποδέχομαι τὴν συμμετοχὴ καὶ τὴν σχέση μου μὲ τὸν κόσμο μόνο σὰν μία ἀνάγκη.


π. Ἰωάννης: Πρέπει νὰ εὐχαριστῆς τὸν Θεό, πού σου ἔχει δώσει αὐτὴν τὴν ἀπάθεια. Δὲν εἶναι δική σου. Μόνο ἡ δική Του δύναμη μπορεῖ νὰ διατηρήση τὸν ἄνθρωπο σ’ αὐτὴν τὴν κατάσταση.


ἡγ.Ταϊσία: Ὅταν σκέφτομαι τὴν ἑνότητα μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, φθάνω ἀθέλητα σ’ ἕνα ἐρώτημα. Σὲ τί χρησιμεύουν ὅλες μας οἱ προσπάθειες , οἱ στερήσεις καὶ οἱ ἀγῶνες γιὰ τὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, ἐὰν αὐτὴ ἡ βασιλεία, ὅπως καὶ ὁ Θεὸς πού μᾶς τὴν δίνει, εἶναι μόνο ἀγάπη, χαρὰ καὶ εἰρήνη; Χιλιάδες ἀρχαῖοι ἅγιοι ἔλαμψαν μὲ τὰ παλαίσματά τους καὶ τὰ ἴδια αὐτὰ παλαίσματα ἔχουν ὁρισθῆ νὰ γίνωνται καὶ ἀπὸ τοὺς σύγχρονους μοναχούς. Ὁ Θεὸς ὅμως, ἡ αἰώνια Ἀγάπη, ἀπαιτεῖ μόνο ἀγάπη, γιὰ νὰ θρονιαστῆ στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου. "Υἱέ, δὸς μοι σὴν καρδίαν". (Σοφ. Σολ. 23:26). Οἱ ἀσκητικοὶ ἀγῶνες εἶναι ἐξαντλητικοὶ καὶ καταπιεστικοί. Μερικὲς φορὲς τοὺς συγκρίνω μὲ τὸ γράμμα τοῦ νόμου "τὸ γὰρ γράμμα ἀποκτέννει, τὸ δὲ πνεῦμα ζωοποιεῖ." (Β. Κορ. 3:6).


π. Ἰωάννης: Συγχέεις δυὸ διαφορετικὰ πράγματα. Τὸ κάθετι ἔχει τὴν ὥρα του καὶ τὸν τόπο του. Τὰ ἀσκητικὰ παλαίσματα εἶναι ἀναγκαῖα, γιὰ νὰ ἐξασκήσωμε τὸν ἐσωτερικὸ ἄνθρωπο, γιὰ νὰ νεκρώσωμε τὰ πάθη, ποὺ ἔχομε μέσα μας καὶ νὰ προετοιμασθοῦμε νὰ φθάσωμε στὸ "μέτρο ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ" (Ἐφ. 4:13), ὁπότε θὰ μπορέσωμε νὰ δεχθοῦμε καὶ νὰ κρατήσωμε στὴν καρδιά μας τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεὸς εἶναι μαζί μας πάντοτε, στέκεται στὴν πόρτα τῆς καρδιᾶς μας καὶ ὅπως λέγει ἡ γραφὴ "Ἰδοὺ ἔστηκα ἐπὶ τὴν θύραν καὶ κρούω" (Ἀποκ. 3:20) Εἶναι ὅμως ἡ καρδιὰ πάντοτε ἱκανὴ νὰ Τὸν δεχθῆ; Γι’ αὐτὸ διαβάζομε βιβλία καὶ παίρνομε παραδείγματα ἀσκητικῶν παλαισμάτων, γιὰ νὰ πάρωμε κι ἐμεῖς δύναμη, ποὺ θὰ μᾶς βοηθήση στὴν τελείωσή μας. Μ’ αὐτὰ τὰ παλαίσματα θὰ μπορέσωμε νὰ καθαρίσωμε τὴν καρδιά μας, γιὰ νὰ μπορέση κι αὐτὴ μὲ τὴ σειρά της νὰ δεχθῆ τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ τὸν ἴδιο τὸν Χριστό.

Ξέρεις τὸ τροπάριο τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου τοῦ Τήρωνος; "Ὡς ἄρτος ἡδὺς τῆ Τριάδι προσήνεκται" Τί σημαίνει αὐτό; Πῶς ἑρμηνεύεις τὰ λόγια αὐτά; Γιὰ νὰ εἶναι ὁ ἄρτος ἡδὺς καὶ εὐχάριστος, εἶναι ἀνάγκη νὰ κοσκινήσωμε καλὰ τὸ ἀλεύρι καὶ νὰ τὸ καθαρίσωμε ἀπὸ τὰ ξένα σώματα, ἀπ’ ὅλα τὰ ἄχρηστα. Μόνο τότε θὰ εἶναι ὁ ἄρτος καθαρὸς καὶ εὔγεστος. Ἔτσι συμβαίνει καὶ μὲ τὴν καρδιά μας. Γιὰ νὰ γίνη αὐτὴ θυσία εὐάρεστη στὸν Θεό, εἶναι ἀνάγκη νὰ τὴν καθαρίσωμε πρῶτα ἀπὸ τὰ πάθη, ποὺ ἐνυπάρχουν ἐκεῖ καὶ νὰ πετάξωμε πέρα αὐτὰ τὰ πάθη. Μόνο τότε θὰ γίνη ἡ καρδιά μας θυσία εὐάρεστη στὸν Θεό.


ἡγ.Ταϊσία: Ἀγαπητὲ Μπάτουσκα, πῶς πρέπει νὰ ἐννοήση κανεὶς τὴν ἐντολὴ τῶν "καλῶν ἔργων"; Πρέπει πράγματι αὐτὰ τὰ ἔργα νὰ τὰ κρύβωμε;


π. Ἰωάννης: Ἐγὼ τὴν ἐννοῶ ὡς ἑξῆς: "Οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοίς." (Ματθ. 5:16). Ἀφῆστε λοιπόν, τὸν κόσμο νὰ ἰδῆ τὰ καλά σας ἔργα, γιὰ νὰ δοξάση γι’ αὐτὰ τὸν Κύριο. Θὰ πάρουν ἔτσι οἱ ἄνθρωποι ἕνα ζωντανὸ παράδειγμα καὶ θὰ πεισθοῦν γι’ αὐτὰ τὰ ἔργα. Ἀπ’ αὐτὴν ὅμως πρέπει νὰ τὰ κρύβετε (κι ἔδειξε μὲ τὸ δάχτυλό του τὴν καρδιά). Ἀπ’ αὐτήν, ὅλα πρέπει νὰ μένουν κρυφὰ "Μὴ γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου" (Ματθ. 6:3). Μὲ τὸ "ἀριστερά" ἐννοεῖ στὴν πραγματικότητα τὴν γνώμη, ποὺ ἔχομε γιὰ τὸν ἑαυτό μας καὶ τὴν ματαιοδοξία.

Ἐν τῷ νότῳ οἱ σπείροντες δάκρυσιν ἐνθέοις θεριοῦσι στάχυας ἐν χαρᾷ ἀειζωϊας" . "Αὐτὸ γιὰ σένα Ταϊσία εἶναι παρηγορητικό. Αὐτοί, ποὺ σπείρουν μὲ δάκρυα θὰ θερίσουν μὲ χαρὰ στὸν μέλλοντα αἰῶνα. Πόσο συχνὰ στέλνει ὁ Θεὸς ἀνακούφιση σ’ αὐτόν, ποὺ πιστεύει! Νὰ θυμᾶσαι ὅτι οἱ ἀγῶνες γιὰ τὸν Κύριο καὶ οἱ θλίψεις, ποὺ περνᾶ κανεὶς γιὰ χάρη Του, εἶναι τὸ πιὸ ὑψηλὸ πρᾶγμα.


ἡγ.Ταϊσία: Μάτουσκα, πῶς παρηγόρησε ὁ Κύριος τὴν Μαρία τὴν Μαγδαληνή;


π. Ἰωάννης: "Μαρία, τί κλαίεις, τίνα ζητεῖς; (Ἰωάν. 20:15) Καὶ σένα σοῦ λέγει ἐπίσης "Ταϊσία τί κλαίεις, τίνα ζητεῖς;" "Ζήτα, ζήτα τὸν Ἰησοῦ κι αὐτὸς θὰ σοῦ ἐμφανισθῆ. Ὑπάρχουν πολλὲς παρηγοριὲς γι’ αὐτὸν ποὺ πιστεύει, ὅπως π.χ. στὴν Θεία Λειτουργία, ὅπου μερικὲς φορὲς βρίσκει κανεὶς παρηγοριά, φώτιση τῆς ψυχῆς, ἀποκάλυψη μυστηρίων!


ἡγ.Ταϊσία: Δὲν εἶναι ὅτι ζητῶ νὰ μάθω Μπάτουσκα. Μπορῶ νὰ σᾶς κοιτάζω κατὰ πρόσωπο, γιατί εἶμαι εἰλικρινὴς ἀπέναντί σας. Ἕνας σκεπτόμενος ἄνθρωπος ὅμως δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ διερωτηθῆ γιὰ σᾶς, ἰδιαίτερα μάλιστα, ἂν ἔχη πνευματικὴ τοποθέτηση ἀπέναντι στὴ ζωή. Γι’ αὐτὸ σκέφτομαι κι ἐγὼ γιὰ σᾶς. Τί εἴδους ἄνθρωπος εἶσθε καὶ ποῦ θὰ καταλήξουν ὅλ’ αὐτά;


π. Ἰωάννης: Γιὰ δές! Γιὰ δές! Κοίτα τί ψάχνεις νὰ βρῆς! "Ποῦ θὰ καταλήξουν ὅλ’ αὐτά;" Μὰ καὶ ἡ ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος εἶναι στὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Κοίταξε καὶ κρίνε ἀπὸ τοὺς καρποὺς τοῦ δένδρου, ὅπως γράφει καὶ στὸ Εὐαγγέλιο. "Ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς" (Ματθ. 7:16) Πρέπει ἐπίσης νὰ ἀναζητήσης αὐτοὺς τοὺς καρποὺς καὶ στὸν ἑαυτό σου, γιατί θὰ ὑπάρχουν μέσα σου, πρέπει νὰ ὑπάρχουν. Ταυτόχρονα νὰ θυμᾶσαι ὅτι ἡ εἰρήνη προέρχεται ἀπὸ τὸν Θεό. Ὁ ἐχθρὸς δὲν μπορεῖ νὰ φέρη πραγματικὴ εἰρήνη. Ἡ δουλειὰ του εἶναι νὰ διαταράσση κι ὄχι νὰ δίνη εἰρήνη.


ἡγ.Ταϊσία: Θέλω νὰ σᾶς ρωτήσω καὶ κάτι ἄλλο. Ἀπὸ πολὺ καιρὸ τώρα προσπαθῶ νὰ ἀπομακρυνθῶ ἀπὸ τοὺς συγγενεῖς μου. Σπάνια τούς γράφω καὶ πᾶνε τώρα δεκατέσσερα χρόνια ἀπὸ τότε, ποὺ τοὺς ἐπισκέφθηκα γιὰ τελευταία φορά. Αὐτοὶ μὲ προσκαλοῦν καὶ προσπαθοῦν νὰ ἔλθουν κοντά μου, ἐνῶ μερικοὶ ἄλλοι ἄνθρωποί μου λένε ὅτι εἶναι ἁμαρτία νὰ ἐγκαταλείπει κανεὶς τοὺς συγγενεῖς του. Λένε ὅτι ἂν κανεὶς κάνη τὸ καλὸ στοὺς ξένους, πρέπει νὰ τὸ κάνη ἐπίσης καὶ στοὺς συγγενεῖς του. Ἐγὼ προσπαθῶ συνέχεια ν’ ἀποξενωθῶ ἀπ’ ὅλ’ αὐτά, γιατί ἔχει λεχθῆ ὅτι "καὶ ἐχθροί τοῦ ἀνθρώπου οἱ οἰκιακοὶ αὐτοῦ" (Ματθ. 10:36). Ἐκτὸς αὐτοῦ τί κοινὸ ἔχομε; Τὸ μόνο ποὺ κάνουν εἶναι νὰ μὲ διακόπτουν ἀπὸ τὰ καθήκοντά μου καὶ φοβοῦμαι ὅτι εἶναι καὶ πολὺ ἁμαρτωλοί. Ἐσεῖς τί γνώμη ἔχετε;


π. Ἰωάννης: Αὐτὸ ποὺ κάνεις εἶναι καλό. Κρατήσου μακριὰ ἀπ’ αὐτούς. Νὰ θυμᾶσαι ὅτι "οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν" (Ματθ. 6:24). Τώρα ἔχεις ἄλλους συγγενεῖς, τὶς ἐν Χριστῷ ἀδελφές σου. Θὰ δώσης λόγο γι’ αὐτὲς μπροστὰ στὸν Θεό. Ὅσο γιὰ τοὺς συγγενεῖς σου, ἀφοῦ τοὺς ἔχης ἤδη ἐγκαταλείψει, μὴν κοιτάζης πίσω σου (Ἱερ. 46:15). Δὲν ὑπάρχει πιὸ μεγάλος πόλεμος γιὰ ἕνα πνευματικὸ ἄνθρωπο ἀπὸ ἐκεῖνον, ποὺ ἔχει ἀπὸ τοὺς συγγενεῖς του "Ἐχθροί τοῦ ἀνθρώπου οἱ οἰκιακοὶ αὐτοῦ." (Ματθ. 10:36) Ἔτσι ἦταν τὴν ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ, ἔτσι εἶναι τώρα κι ἔτσι θὰ εἶναι πάντα.


ἡγ.Ταϊσία: Κάποτε ἐξομολογήθηκα στὸν Πατέρα Ἰωάννη παίρνοντας μία-μία τὶς ἐντολὲς μὲ τὴν σειρά. Ἀφοῦ μὲ ἄκουσε, μοῦ εἶπε.


π. Ἰωάννης: Ὅλες αὐτὲς οἱ ἁμαρτίες εἶναι, ἂς τὸ ποῦμε ἔτσι, ἀναπόφευκτες, καθημερινές, γιὰ τὶς ὁποῖες πρέπει συνεχῶς νὰ μετανοοῦμε νοερὰ καὶ νὰ κοιτάζωμε νὰ καλυτερεύουμε. Πές μου ὅμως κάτι. Πῶς εἶναι ἡ καρδιά σου; Ὑπάρχει ἐκεῖ τίποτε τὸ ἁμαρτωλό, θυμός, ἔχθρα, περιφρόνηση, μῖσος, φθόνος, κολακεία, μοχθηρία, ὑποψία, κατάκριση; Μήπως ἐπιθυμῆς τὸ κακὸ τοῦ πλησίον σου; Αὐτὸ εἶναι τὸ δηλητήριο, ἀπὸ τὸ ὁποῖο ἄς μᾶς γλιτώση ὁ Θεός. Αὐτὸ εἶναι τὸ σημαντικό.


ἡγ.Ταϊσία: Ἀπάντησα ὅτι δὲν ἔνοιωθα μέσα μου κανένα θυμό, ὀργή, ἐκδικητικότητα ἤ ὁτιδήποτε ἄλλο παρόμοιο καὶ ὅτι γι’ αὐτό, ποὺ κατηγοροῦσα τὸν ἑαυτό μου ἦταν μόνο μία ὑποψία καὶ μία δυσπιστία ἀπέναντι στοὺς ἀνθρώπους, ποὺ γεννήθηκαν μέσα μου ἐξ αἰτίας τῆς ἀδικίας καὶ τῆς ἀτιμίας πολλῶν. Ὁ πατὴρ Ἰωάννης ἀπάντησε:


π. Ἰωάννης: Δὲν δικαιολογεῖσαι νὰ νοιώθης ἔτσι, θυμήσου "Ἡ ἀγάπη μακροθυμεῖ… ἡ ἀγάπη οὐ λογίζεται τὸ κακόν." (Α’ Κορ. 13:45). Νὰ τὰ σκεπάζης ὅλα μὲ τὴν ἀγάπη. Μὴν κατοικῆς μέσα στὴν λάσπη τοῦ κόσμου. Νὰ φθάνης τὴν τελειότητα ἐν ἀγάπῃ Χριστοῦ. Πάντως ἀκόμη κι ὁ Ἰησοῦς "οὐκ ἐπίστευεν ἑαυτὸν αὐτοῖς διὰ τὸ αὐτὸν γινώσκειν πάντα". (Ἰωάν. 2:24)


ἡγ.Ταϊσία: Μπάτουσκα, πῶς μπορῶ νὰ ἐμπιστεύωμαι ἀνεπιφύλακτα καὶ νὰ πιστεύω στοὺς ἀνθρώπους, ὅταν ἐξ αἰτίας τους ὑπέφερα τόσα πολλά, ἐνῶ ἤμουν ἀθώα καὶ δὲν ἄξιζα τέτοια συμπεριφορά; Μερικὲς φορὲς μὲ πιάνει μία δυσπιστία καὶ μία ὑποψία, ἐπειδὴ φοβοῦμαι τὸ μέλλον.


π. Ἰωάννης: Γιατί νὰ κοιτάζωμε τὸ μέλλον; "Ἀρκετόν τῆ ἡμέρα ἡ κακία αὐτῆς" (Ματθ. 6:34). Ἂς παραδοθοῦμε σὰν παιδιὰ στὸν Οὐράνιο Πατέρα μας. "Ὁ Θεὸς οὐκ ἐάσει ὑμᾶς πειρασθῆναι ὑπὲρ ὅ δύνασθε." (Α’ Κορ. 10:13). Μὲ τὶς ὑποψίες βασανίζεις μόνο τὸν ἑαυτό σου καὶ δὲν ἐξυπηρετεῖς τὸν σκοπό, ποὺ ἔταξες. Βλάπτεις ἀκόμη καὶ τὸν ἑαυτό σου μὲ τὸ νὰ φαντάζεσαι ἐκ τῶν προτέρων ὅτι ὑπάρχει κακὸ ἐκεῖ, ὅπου πιθανὸν δὲν ὑπάρχει τίποτε. Ἐφ’ ὅσον ἐμεῖς δὲν κάνομε κακὸ σὲ κανένα, ἄς μᾶς κάνουν οἱ ἄλλοι, ἂν τὸ ἐπιτρέπη αὐτὸ ὁ Θεός.


ἡγ.Ταϊσία: Κάποτε εἶπα στὸν Μπάτουσκα ὅτι μερικὲς φορὲς μὲ κυριεύει ἕνας δυνατὸς πειρασμός, ποὺ δὲν μπορῶ νὰ τὸν περιγράψω μὲ λόγια. Εἶναι ἕνα εἶδος καταπίεσης, ποὺ φθάνει στὴν ἀπελπισία. Εἶναι σὰν νὰ ἐπικρέμεται πάνω ἀπ’ τὸ κεφάλι μου ἕνα μαῦρο σύννεφο, ἀπ’ ὅπου δὲν φαίνεται νὰ ὑπάρχη διέξοδος. Ὅλα φαίνονται τόσο σκοτεινὰ καὶ τόσο βαρειὰ στὴν ψυχή μου, ὥστε αὐτὸν τὸν πειρασμὸ τὸν χαρακτηρίζω "διαβολικό", ἂν μάλιστα διαρκοῦσε πιὸ πολὺ ἀπ’ ὅ,τι διαρκεῖ συνήθως, θὰ μποροῦσε νὰ προκαλέση τὸν θάνατο ἤ τὴν τρέλλα.


π. Ἰωάννης: Ὁ Θεὸς ἐπιτρέπει σ’ αὐτὸν τὸν πειρασμὸ νὰ προσβάλλη τὶς δυνατότερες φύσεις, αὐτοὺς δηλαδή, ποὺ εἶναι πιὸ πεπειραμένοι στὸν πνευματικὸ πόλεμο. Ὁ ἐχθρός σου τὸν παρουσιάζει, ἐπειδὴ βλέπει ὅτι οἱ ἀγῶνες σου φθάνουν σ’ ἕνα τέλος, ὅτι ἑτοιμάζεται γιὰ σένα στὸν οὐρανὸ μία ἀνταμοιβὴ καὶ θέλει νὰ σὲ χτυπήση καὶ νὰ σὲ ρίξη κάτω μ’ ἕνα δυνατὸ τίναγμα καὶ νὰ σοῦ στερήση ἔτσι τὸν στέφανο. Ἔχει καταστρέψει πολλοὺς μὲ τὴν ἀπόγνωση. Νὰ εἶσαι δυνατὴ καὶ ἀνδρεία, νὰ πολεμᾶς τὶς μηχανορραφίες τοῦ ἐχθροῦ. Μὴν παραδίδεσαι. Νὰ σηκώνης αὐτὸν τὸν σταυρὸ μὲ ταπείνωση καὶ ἀντοχή. Νὰ θεωρῆς ὅτι αὐτὸς ὁ πειρασμός σου παρουσιάζεται, γιὰ νὰ μεγαλώση τὴν ταπεινοφροσύνη σου καὶ ὁ Κύριος θὰ σὲ βοηθήση. Αὐτὸς ποὺ ἔχει θεμελιωμένη τὴν ψυχὴ του πάνω σὲ βράχο, δὲν θὰ κλονισθῆ ἀπὸ τοὺς ἀνέμους τῶν πειρασμῶν τοῦ ἐχθροῦ, καμιὰ καταιγίδα δὲν εἶναι ἀρκετὰ δυνατὴ νὰ συγκλονίση τὰ θεμέλια. Ἐκεῖνος ὅμως, ποὺ τὸ σπίτι τῆς ψυχῆς του εἶναι χτισμένο στὴν ἄμμο, ἡ ψυχή, ποὺ δὲν ἔχει σὰν θεμέλιό της τὴν Πέτρα Χριστό, εὔκολα καταστρέφεται ἀκόμη καὶ μὲ μία μικρὴ μπόρα.

Τὴν πνευματικὴ κλίμακα νὰ τὴν ἀνεβαίνης, ὄχι νὰ τὴν κατεβαίνης. Νὰ ἀνυψώνεσαι στὸ πνεῦμα καὶ στὸν νοῦ. Κλήθηκες, γιὰ νὰ ὁδηγήσης τὸ μικρό σου ποίμνιο τῶν παρθένων, ποὺ τὶς ἔχει διαλέξει ὁ Θεός, γιὰ ν’ ἀκολουθήσουν τὴν μοναχικὴ ζωή. Αὐτὸ τὸ ἔργο νὰ μὴν τὸ θεωρῆς κατώτερο ἤ μικρότερο ἀπὸ τὶς ἀρετὲς ἐκεῖνες καὶ τὰ ἀσκητικὰ ἐπιτεύγματα, ποὺ θὰ μποροῦσες νὰ ἐπιτύχης μὲ τὴν ἡσυχία προσπαθώντας νὰ σώσης μόνο τὴν ψυχή σου. Τώρα δὲν ἔχεις εἰρήνη, ἐπειδὴ ὑπηρετεῖς τὸν πλησίον σου. Οἱ ἀγῶνες σου τώρα εἶναι οἱ φροντίδες καὶ οἱ θλίψεις. Εἶναι φροντίδες καὶ θλίψεις μαρτύρων, γιατί ἐσὺ σταυρώνεσαι γιὰ ὅλους, γιὰ χάρη τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ πλησίον σου. Τί θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι ὑψηλότερο;


ἡγ.Ταϊσία: Τὴν ἄλλη μέρα τὸ πρωὶ ὁ Μπάτουσκα κι ἐγὼ πήγαμε στὴν ἐκκλησία, ὅπου ἡ Ἁγία Τράπεζα ἦταν μαρμάρινη. Ξαφνικά, ὁ Μπάτουσκα ρώτησε: "Ἀπὸ τί εἶναι φτιαγμένος αὐτὸς ὁ βωμός; " Μὲ ἔκπληξη τὸν κοίταξα καὶ ἀπάντησα "Ἀπὸ μάρμαρο". Εἶπε τότε "Συνεπῶς, εἶναι φτιαγμένος ἀπὸ πέτρα. Ἂς εἶναι λοιπὸν καὶ ἡ καρδιά σου σὰν αὐτὴ τὴν πέτρα. Νὰ εἶσαι ἀνδρεία. Ἔχε θάρρος!"


ἡγ.Ταϊσία: Μερικὲς φορές, ὅταν προετοιμάζωμαι νὰ κοινωνήσω, μὲ δυσκολία κρατιέμαι ἄγρυπνη τὴν προηγούμενη νύχτα. Ἐξαντλοῦμαι, εἴτε ἀπὸ τὸν καθημερινὸ κάματο εἴτε ἀπὸ κάτι ἄλλο καὶ νοιώθω τὴν ἀνάγκη νὰ κοιμηθῶ. Γι’ αὐτὸ εἶμαι ἀναστατωμένη στὴν ἐκκλησία.


π. Ἰωάννης: Νομίζεις ὅτι ἡ ἀϋπνία ἤ ὁποιοσδήποτε ἄλλος ἀγώνας εἶναι ἀρκετὰ δυνατὲς ἤ σημαντικὲς προϋποθέσεις, ὥστε νὰ μᾶς δίνουν παρρησία μπροστὰ στὸ Ἅγιο Ποτήριο; Θυμᾶσαι τὸν ληστὴ στὸν σταυρό; Ἕνας ἀναστεναγμὸς εἰλικρινοῦς μετανοίας, μία ἁπλῆ πίστη στὶς ἀρετὲς τοῦ Ἐσταυρωμένου - αὐτὴ εἶναι ἡ δικαιολογία μας, γιὰ νὰ κοινωνήσωμε καὶ ὄχι οἱ ψευτοαγῶνες. Φυσικὰ καὶ εἶναι ἀναγκαῖο νὰ ἀγωνιζώμαστε, ἀλλὰ ὄχι μὲ τὴν πρόθεση νὰ δείξωμε τὰ καλά μας ἔργα καὶ νὰ τὰ χρησιμοποιήσωμε, ἂς ποῦμε, σὰν δικαιολογία ὅτι εἴμαστε ἄξιοι νὰ κοινωνήσωμε. "Καρδίαν συντετριμμένην καὶ τεταπεινωμένην ὁ Θεὸς οὐκ ἐξουδενώσει." (Ψαλμ. 50:19).


π. Ἰωάννης: Πρέπει νὰ βιάζει κανεὶς τὸν ἑαυτό του. Θυμήσου- πρέπει νὰ βιάζη κανεὶς τὸν ἑαυτό του γιὰ τὸ καλό τοῦ πλησίον του καὶ γιὰ τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ.
Εἶναι καλὸ τὸ ὅτι θυμᾶσαι τὰ λόγιά μου. (γιὰ σημειώσεις της). Ὁ Ἀπόστολος λέγει: "Ἐπαινῶ δὲ ὑμᾶς ἀδελφοὶ ὅτι πάντα μοῦ μέμνησθε καὶ καθὼς παρέδωκα ὑμῖν τάς παραδόσεις κατέχετε" (Α’ Κορ. 11:2). Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ σπόρος πέφτει σὲ γόνιμο ἔδαφος καὶ καρποφορεῖ καρπὸ ἱκανὸ νὰ θρέψη κι ἄλλους.


ἡγ.Ταϊσία: Νομίζω Μπάτουσκα, ὅτι ὁ περισπασμός, ἂν καὶ δὲν ἀποτελῆ αὐτὸς καθ’ ἑαυτὸν μία συγκεκριμένη μορφὴ ἁμαρτίας, ἐν τούτοις κι αὐτὸς ἐμποδίζει καὶ καταστέλλει τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ ὄχι λιγότερο ἀπὸ τὶς ἄλλες ἁμαρτίες.


π. Ἰωάννης: Μά, δὲν θεωρεῖς ἁμαρτία τὸν περισπασμό; Εἶναι ἡ ἀπώλεια τῆς προσοχῆς. Ὁ Σωτῆρας μας ἔκανε λόγο γι’ αὐτόν, ὅταν εἶπε: "Σίμων, Σίμων, ἰδοὺ ὁ σατανᾶς ἐξητήσατο ὑμᾶς τοῦ σινιάσαι ὡς τὸν σῖτον (Λουκ. 22:31). (τὸ σινιάσαι σημαίνει νὰ σὲ κοσκινίση, νὰ σὲ διασκορπίση)


ἡγ.Ταϊσία: Μιλοῦσε ὅμως γιὰ τὸν περισπασμὸ ὁ Χριστός, ὅταν τὰ εἶπε αὐτά;


π. Ἰωάννης: Ὁπωσδήποτε γιὰ τὸν περισπασμὸ μιλοῦσε.


Μερικὰ κορίτσια τοῦ ἔφερναν λουλούδια, συνήθως ἄσπρες καὶ μὼβ βιολέτες, ποὺ τὶς ἀγαποῦσε πολύ. Κάποτε, ἀφοῦ πῆρε τὰ λουλούδια, κράτησε ἕνα στὸ χέρι του, τὸ ἐξέτασε καὶ εἶπε τὰ λόγια τοῦ Εὐαγγελίου.

"Οὐδὲ Σολομών ἐν πάσῃ τῆ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἕν τούτων. Εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ, σήμερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς κλίβανον βαλλόμενον, ὁ Θεὸς οὕτως ἀμφιέννυσιν, οὐ πολλῶ μᾶλλον ὑμᾶς ὀλιγόπιστοι;" Πόσο φανερὴ εἶναι ἡ ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ! "Ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν." (Ματθ. 6:29, 30, 33). Ἐγὼ τὸ ἔχω ζήσει αὐτό. Ἀπὸ τότε, ποὺ ἄρχισα νὰ ἐπιζητῶ ἐντατικὰ τὸν Κύριο καὶ νὰ παλεύω κυριολεκτικά, γιὰ νὰ Τὸν ὑπηρετήσω μὲ προσευχές, ἀγαθοεργίες καὶ ἄλλα ἔργα, δὲν χρειάσθηκε σχεδὸν ποτὲ νὰ φροντίσω γιά τὶς προσωπικές μου ἀνάγκες καὶ ἐννοῶ τὶς ἐξωτερικές. Μὲ τὴν δύναμη τοῦ Θεοῦ μὲ φροντίζουν καί, μοῦ δίνουν ροῦχα νὰ φορῶ. Καθὼς εἶναι καλοὶ ἄνθρωποι μὲ περιποιοῦνται καὶ τὸ θεωροῦν προσβολή, ἂν δὲν δεχθῶ τὴν προσφορά τους.


π. Ἰωάννης: «Τί θησαυρὸ ἔχομε στὴν προσευχή. Μὲ τὴν προσευχὴ μποροῦμε νὰ λάβωμε ὅλα τὰ ἀγαθὰ ἀπὸ τὸν Κύριο καὶ νὰ κατανικῶμε κάθε πειρασμό, νὰ ξεπεράσωμε κάθε δοκιμασία καὶ θλίψη.

«Μάτουσκα, κοίταξε πῶς παλεύει αὐτὴ ἡ φτωχὴ μύγα! Ἐδῶ κοίτα, νὰ την! Ὁ ἄνεμος τὴν πῆρε καὶ τὴν κτύπησε τὴν καημένη πάνω στὸ πλοῖο, τὴν ἔριξε στὸ πάτωμα καὶ δὲν μπορεῖ νὰ σηκωθῆ, ἀλλὰ δὲν χάνει τὴν ἐλπίδα της, μάχεται μὲ τὸν ἄνεμο. Αὐτὸς τὴν σπρώχνει πρὸς τὰ πίσω, ἀλλὰ ἐκείνη πάλι προχωρεῖ σιγά-σιγὰ πρὸς τὰ ἐμπρός. Τί ἔξυπνο! Ἔτσι ἀκριβῶς μάχεται καὶ ὁ ἐχθρὸς - ὁ διάβολος- τὴν ψυχή. Τὴν πετᾶ σὰν ἀνεμοστρόβιλος μακριὰ ἀπ’ τὸ μονοπάτι τῆς σωτηρίας, πάνω στὸ ὁποῖο κινεῖται, ἀλλ’ αὐτὴ ἀντιμάχεται καὶ δὲν ὑποχωρεῖ. Αὐτὴ ἡ μύγα μᾶς δίνει ἕνα μάθημα.» … ««Πόσο θαυμαστὸς εἶναι ὁ Δημιουργὸς στὴν δημιουργία Του! Κοίταξε αὐτὸν τὸν ἥλιο! Τί σπάνια ὀμορφιά! Κι ἂν τὰ δημιουργήματά Του εἶναι τόσο μεγαλόπρεπα, φαντάσου πόσο πιὸ μεγαλόπρεπος εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Δημιουργός!»


Π. Ἰωάννης: «Γνωρίζεις, τί ἦταν ἐκεῖνο ποὺ κυρίως μ’ ἔστρεψε πρὸς τὸν Θεὸ καὶ ἐθέρμαινε τὴν καρδιά μου ἀπὸ τὰ παιδικὰ χρόνια στὴν ἀγάπη πρὸς Αὐτόν; Ἦταν τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο. Οἱ γονεῖς μου εἶχαν Εὐαγγέλιο στὴν σλαβονικὴ καὶ στὴν ρωσικὴ γλώσσα. Ἀγαποῦσα πολὺ νὰ διαβάζω αὐτὸ τὸ θαυμάσιο βιβλίο, ὅταν ἐρχόμουν στὸ σπίτι κατὰ τὶς διακοπές. Διάβαζα καὶ εὐφραινόμουν μ’ αὐτό. Ἔβρισκα στὴν ἀνάγνωσι μεγάλη καὶ ἀναντικατάστατη παρηγοριά. Αὐτὸ τὸ Εὐαγγέλιο εἶχα μαζί μου καὶ στὴν Ἀκαδημία. Μπορῶ νὰ πῶ ὅτι ἦταν συνοδοιπόρος τῆς νεότητός μου, διδάσκαλός μου, χειραγωγὸς καὶ παρηγορητής, μὲ τὸν ὁποῖο ἐγὼ ἤμουν ἑνωμένος ἀπὸ τὰ παιδικά μου χρόνια.»

πηγή

Ἅγιον Ὄρος, μοναχισμὸς καὶ κόσμος

(Συνέντευξη ποὺ παρεχώρησε ὁ Γρηγοριάτης ἱερομόναχος π. Ἀρτέμιος)


Προλογίζοντας ὁ π. Ἀρτέμιος εἶπε τὰ ἑξῆς:

Δόξα τῷ Θεῷ, χαίρομαι, ἀφ' ἑνὸς διότι, παρὰ τὴν ἔλλειψη χρόνου καὶ τὴν πίεση τῶν ὑποχρεώσεών μου, εὑρίσκομαι ἀνάμεσά σας καὶ ἀφ' ἕτερου διότι ἔχετε αὐτὰ τὰ πνευματικὰ ἐνδιαφέροντα. Αἰσθάνομαι βέβαια ὅτι δὲν ἔχω δικαίωμα νὰ παρέμβω στοὺς προβληματισμοὺς τῆς γενιᾶς σας, δεδομένου ὅτι τὰ πράγματα ἀλλάζουν κάθε χρόνο ποὺ περνάει, πιστεύω ὅμως ὅτι ὑπάρχουν κάποια κοινὰ ἐνδιαφέροντα, κι ἔτσι μποροῦμε μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, τὴ δική μας πείρα καὶ τὴ δική σας προσαρμοστικότητα νὰ καταλήξουμε σὲ ἕνα κοινὸ πυρήνα. Βέβαια ὑπάρχουν κάποια πράγματα ποὺ εἶναι διαχρονικά, ὅπως εἶναι τὰ δόγματα, ἡ πίστη, ποὺ δὲν ἀλλάζουν. Κάποια ὅμως κάποτε διαμορφώνονται, ὅπως π.χ. κάποια θέματα ἤθους, ἐθίμων, ἐπιστήμης, τέχνης, καὶ μερικὲς φορὲς προσαρμόζονται ἀνάλογα μὲ τὶς ἀπαιτήσεις κάποιας κοινωνίας. Παλαιότερα π.χ. στὶς συζητήσεις καὶ στὶς ὁμιλίες ἀναφερόμασταν σὲ ποικίλα θέματα, προσωπικά, πολιτικοκοινωνικά, ψυχολογικά, προβλήματα πείνας καὶ πολέμων, ποὺ τότε ἀπασχολοῦσαν ἄμεσα τοὺς νέους. Σήμερα, πλὴν τῶν ἄλλων, πρωταρχικὰ ζητήματα εἶναι τὰ ναρκωτικά, ἡ ἀνεργία, οἱ ἐκτρώσεις, τὰ διαζύγια, ἡ οἰκολογία κ. ἄ. τὰ ὁποῖα καὶ τότε βέβαια ὑπῆρχαν, ἀλλὰ σὲ χαμηλότερο βαθμό. Ἀλλάζουν λοιπὸν τὰ ἐνδιαφέροντα, ἀλλάζουν καὶ τὰ θέματα τῶν συζητήσεων. Γνωρίζετε ὅτι εἶμαι μοναχὸς στὸ Ἅγιον Ὄρος, ἀλλὰ ἐξομολογώντας ἀπὸ τὸ 1992, παρακολουθῶ τὰ προβλήματα τῶν νέων, τῶν νέων ζευγαριῶν καὶ τῶν μεγάλων, σκέπτομαι, προβληματίζομαι, διαμορφώνω ἄποψη κι ἐγώ. Ἄκουσα ὅτι ἔχετε κάποιες ἐρωτήσεις. Εὐχαρίστως λοιπὸν νὰ σᾶς ἀπαντήσω.


Ἐρώτηση: Σᾶς εὐχαριστοῦμε ποὺ δεχθήκατε νὰ μιλήσετε μαζί μας. Μιλῆστε μας κατ' ἀρχὴν γιὰ σᾶς· ποιὰ εἶναι ἡ καταγωγή σας, οἱ σπουδές σας, πῶς ἀποφασίσατε νὰ γίνετε μοναχὸς κι ἂν μετανιώσατε ποτὲ γι' αὐτό. Ποιὲς ἦταν οἱ σχέσεις σας μὲ τὴν Ἐκκλησία, ὅταν ἤσασταν μικρός; Ποιὰ τὰ ἐνδιαφέροντά σας; Μουσική; Ἀθλητισμός; Ἀσχολεῖστε μὲ τὴ μουσική; Τί μουσικὴ ἀκοῦτε;

Ἀπάντηση: Σπούδασα Χημεία στὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν. Ἔζησα τὰ φοιτητικά μου χρόνια στὴν ἐποχὴ τοῦ Πολυτεχνείου καὶ στὴ μεταχουντικὴ περίοδο. Ὅπως ἡ πλειονότητα τῶν φοιτητῶν τότε, ἔτσι κι ἐγὼ συμμετεῖχα στὶς συγκεντρώσεις καὶ στὶς διαδηλώσεις, φώναζα συνθήματα, σήκωνα πανό. Λέγω καὶ στοὺς νέους καὶ στοὺς μεγάλους ὅτι ἡ ἐπανάσταση γιὰ τοὺς νέους εἶναι ἀπαραίτητη, ἀρκεῖ νὰ εἶναι γόνιμη καὶ ὄχι καταστροφική. Ἂν π.χ. ὁ γονέας καπνίζει ἢ εἶναι ἀλκοολικός, ἀλλὰ τὸ παιδὶ του ἀποφασίσει νὰ μὴν καπνίζει ἤ νὰ μὴν πίνει, τότε κάνει μιὰ γόνιμη ἐπανάσταση. Ἂν ὅμως οἱ γονεῖς του δὲν παίρνουν ναρκωτικά, ἀλλὰ αὐτὸς ἀποφασίσει νὰ παίρνει, τότε κάνει μιὰ καταστροφικὴ ἐπανάσταση, ποὺ ἐξελίσσεται καὶ σὲ αὐτοκαταστροφική. Ἐπιλέγουμε λοιπὸν τὶς καλὲς ἐπαναστάσεις.

Κι ἐγὼ λοιπὸν στὴν ἐποχή μου ἔκανα τὴ δική μου ἐπανάσταση. Βασικὰ ἤμουν ἀναρχικός, ὄχι μὲ τὴν ἔννοια τῆς καταστροφῆς, ἀλλὰ ἀντιεξουσιαστής. Δὲν πίστευα σὲ κανένα κόμμα καὶ ἀρνιόμουν κάθε μορφῆς ἐξουσία, καταπίεση καὶ τυραννία ἀπὸ ἄνθρωπο σὲ ἄνθρωπο σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα, ἀκόμη καὶ μέσα στὴν οἰκογένεια. Ἀποδεχόμουν, ἀποδέχομαι καὶ τώρα, τὶς σχέσεις ἀγάπης. Πιστεύω ὅτι στὸν κόσμο ὑπάρχουν δύο εἰδῶν σχέσεις: σχέσεις ἀγάπης, ἢ (ἀποκλειστικὰ ἢ) σχέσεις ἐξουσίας. Ἡ σχέση ἀγάπης προϋποθέτει ἰσότητα, ἐνῶ ἡ σχέση ἐξουσίας ἀνισότητα. Συνεπὴς πρὸς αὐτό, προτίμησα τὶς σχέσεις ἀγάπης καὶ ἰσότητας, ὄχι τὶς σχέσεις ἀνισότητας καὶ ἐξουσίας. Γι' αὐτὸ πιστεύω ὅτι ὅταν κανεὶς ἀγωνίζεται γιὰ τὰ πολιτικὰ (χωρὶς νὰ τὸ ἀπορρίπτω, δεδομένου ὅτι κι ἐγὼ ἔκανα πορεῖες στοὺς δρόμους) ὁ ἀγώνας εἶναι γιὰ ν' ἀλλάξουμε τύραννο, ἄνθρωπο δυνάστη στὸ κεφάλι μας.

Τότε κατάλαβα ὅτι ἡ ἀληθινὴ ἐπανάσταση γίνεται μέσα μας, ἡ ἀλλαγὴ τοῦ ἑαυτοῦ μας. Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, τὸ 1975, εἶχα ἐπισκεφθεῖ τὸ Ἅγιον Ὅρος καὶ εἶχα γνωρίσει τὸν γέροντα Παΐσιο. Τοῦ εἶπα λοιπόν:

- Βλέπω νέους ποὺ γιὰ τὶς ἰδέες τους θυσιάζονται, στέκουν ἄφοβα μπροστὰ στὰ τάνκς καὶ δὲν φοβοῦνται γιὰ τὴν ζωή τους. Ἐγὼ ὑποτίθεται πὼς εἶμαι ἕνας χριστιανὸς ποὺ ἴσως εἶμαι δειλός. Θὰ ἔβαζα ἄραγε τὰ στήθη μου μπροστὰ στὰ τάνκς γι' αὐτὸ ποὺ πιστεύω; ἤ μήπως δὲν κάνω τίποτα; Τότε ὁ γέροντας Παΐσιος μοῦ εἶπε:

Τὸ νὰ βάλεις τὰ στήθη σου μπροστὰ στὰ τάνκς εἶναι εὔκολο! Τέτοια ἀπάντηση μὲ ἄφησε ἄναυδο. Κεραυνόπληκτος τὸν ρώτησα:

- Εἶναι τόσο εὔκολο νὰ θυσιάζει κανεὶς τὴ ζωή του ἔτσι;

Ναί, εἶπε, εἶναι εὔκολο, γιατί αὐτὸ δὲν ἔχει μετάνοια!

Ἀργότερα κατάλαβα τὸ νόημα τῆς φράσεως «δὲν ἔχει μετάνοια». Σημαίνει ὅτι ἀσχολεῖσαι διαρκῶς μὲ ἐξωτερικὰ προβλήματα, χωρὶς νὰ κάνεις ἐπανάσταση ἐναντίον τῶν παθῶν σου, γιὰ ν' ἀλλάξεις τὸ ἑαυτό σου. Εἶναι εὔκολο νὰ φωνάζεις: «Ἀλλάξτε ἐκεῖνο, ἀλλάξτε τὸ ἄλλο», χωρὶς ὅμως νὰ ἀλλάζεις ἐσὺ ὁ ἴδιος στὸ παραμικρό. Ὁ Σαββόπουλος εἶπε κάποτε μία ὡραία κουβέντα: «Ὑπάρχουν κάποιοι ἄνθρωποι ποὺ ἀγωνίζονται νὰ διώξουν τὸ νέφος ἀπὸ τὴν Ἀθήνα καὶ δὲν διώχνουν τὸ νέφος ποὺ ἔχουν μέσα στὴν οἰκογένειά τους!». Κατανόησα λοιπὸν ὅτι ἡ ἐπανάσταση οὐσιαστικὰ ξεκινᾶ ἀπὸ τὸν ἑαυτό σου καὶ τὸν μικρὸ χῶρο ποὺ ἀνήκεις, καὶ ὕστερα ἐπεκτείνεται σὲ κάποιες κοινωνικὲς ἐπαναστάσεις, ἂν χρειαστοῦν. Ἔτσι ξεκίνησα καὶ ἀνακάλυψα καὶ τὸ Ἅγιον Ὄρος.

Αὐτὰ ποὺ θὰ σᾶς πῶ θὰ φανοῦν λίγο σουρεαλιστικά, ἀλλὰ εἶστε νέοι καὶ θὰ τὰ καταλάβετε. Στὴ ζωή μου κυνηγοῦσα βασικὰ τρία πράγματα: Ἀπὸ τοὺς γονεῖς μου ἔμαθα νὰ εἶμαι παιδί, ἀπὸ τοὺς φίλους μου νὰ εἶμαι τρελός, ἀπὸ τοὺς συμφοιτητές μου νὰ εἶμαι γλεντζές. Ὅμως μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου κατάλαβα ὅτι αὐτὰ ἔπρεπε ὁπωσδήποτε ν' ἀλλάξουν σύμφωνα μὲ τὶς ἀπαιτήσεις τοῦ κοινωνικοῦ κατεστημένου. Δηλαδὴ τὸ «παιδὶ» ἔπρεπε νὰ μεγαλώσει, νὰ σοβαρευτεῖ, ὁ «τρελὸς» νὰ φορέσει τὴν γραβάτα του καὶ νὰ πάει στὴ δουλειά, καὶ ὁ «γλεντζὲς» τὴν «τσαγκαροδευτέρα» νὰ ξαναξεκινήσει γιὰ τὸ κυνήγι τοῦ χρήματος. Ἤμουν τότε φοιτητής, ἔτρεχα κι ἐγὼ σὰν τὸν Βέγγο στοὺς δρόμους. Κάποια στιγμὴ περνοῦσα ἀπὸ κάποια ἐκκλησία, ἄναβα ἕνα κεράκι, ἠρεμοῦσα καὶ ἔλεγα καθ' ἑαυτόν: «Δὲν ὑπάρχει ἄραγε τρόπος, λόγου χάριν, νὰ κρατήσεις αὐτὸ τὸ παιδί, αὐτὸν τὸν τρελό, αὐτὸν τὸν γλεντζὲ ποὺ ἔχεις μέσα σου, παρὰ θὰ πρέπει κάθε φορὰ νὰ ἀκολουθεῖς τοὺς ρυθμοὺς ποὺ σοῦ ἐπιβάλλει ἡ κοινωνία;» Τότε ἄκουσα γιὰ τὸ Ἅγιον Ὄρος, μιὰ πολιτεία ὑπὸ τὴν προστασία τῆς Παναγίας, ποὺ εἶναι πολὺ διαφορετικὴ στὴ ζωὴ καὶ στὸ ρυθμὸ ποὺ ζοῦμε στὸν κόσμο.

Ὅταν ἐπισκέφθηκα αὐτὴ τὴν Ἀθωνικὴ Πολιτεία, διαπίστωσα μὲ ἔκπληξη ὅτι οἱ μοναχοὶ ἔχουν αὐτὰ τὰ τρία χαρακτηριστικὰ ποὺ κι ἐγὼ ἐπεδίωκα στὴ ζωή μου: Εἶναι παιδιά, γιατί ποτὲ δὲν μεγάλωσαν, δὲν νυμφεύτηκαν, δὲν ἔκαναν παιδιὰ καί, ὅπως λένε στὸ Ἅγιον Ὅρος, εἶναι «τὰ παιδιὰ τῆς Παναγίας», τὰ ὁποῖα ἀφήνει ἡ Παναγία στὸ «περιβόλι της», νὰ μείνουν ἔξω, νὰ παίξουν στὴν αὐλή της, νὰ ξενυχτήσουν, νὰ ξαγρυπνήσουν, ὅπως θέλουν τὰ παιδιά. Εἶναι ἐπίσης οἱ μοναχοὶ τρελοί, γιατί παραμένουν ἀσυμβίβαστοι μὲ τὴ λογική τοῦ κόσμου. Θυμᾶμαι τὸν μακαρίτη τὸν Νίκο Πεντζίκη. Ἦταν σουρεαλιστὴς συγγραφέας ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη, πολὺ δυναμικός, ἐμβριθὴς καὶ διεισδυτικός, ἀλλὰ καὶ πιστός, ποὺ ἀγαποῦσε πολὺ τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ τοὺς μοναχούς. Κάποτε ποὺ εἶχε ἔρθει ἐκεῖ, μοῦ εἶπε μὲ τὴ χαρακτηριστικὴ ψιλὴ φωνή του:

- Ἐσεῖς οἱ μοναχοὶ εἶστε τρελοί!

- Γιατί εἴμαστε τρελοί;

- Διότι θέλετε νὰ σωθεῖτε, καὶ πάτε καὶ χάνεστε. Ἄρα εἶστε τρελοί. Ἀφοῦ θέλετε νὰ σωθεῖτε, γιατί ἐξαφανίζεστε;

Οἱ μοναχοὶ ἐπίσης εἶναι γλεντζέδες! Καθὼς σᾶς εἶπα, ἀπὸ τοὺς συμφοιτητές μου ἔμαθα νὰ εἶμαι γλεντζές! Εἴχαμε ὡραία παρέα. Τότε δὲν προτιμούσαμε νὰ ἀκοῦμε δίσκους, οὔτε συχνάζαμε σὲ συνήθεις κλειστοὺς χώρους διασκεδάσεως, ἐκτὸς ἀπὸ καμιὰ καλὴ ταβέρνα. Συνήθως παίρναμε τὶς κιθάρες καὶ φεύγαμε στὴν ἐξοχή, στὰ δάση, στὶς παραλίες. Εἴχαμε ὡραῖο ρεπερτόριο" παίζαμε Χατζῆ, Ζαμπέτα, Βαμβακάρη, Παπαϊωάννου, Τσιτσάνη κ. ἄ. Θυμᾶμαι κάποτε, στὸ πρῶτο ἔτος, πήγαμε ἐκδρομὴ μέσα στὰ χιόνια, στὴν Πεντέλη. Ἐκεῖ βρῆκα μιὰ κιθάρα κρεμασμένη στὸν τοῖχο μιᾶς ταβέρνας, κι ἐπειδὴ δὲν εἶχα πέννα, ἔπαιζα κιθάρα μὲ ἕνα νόμισμα, ἕνα δίφραγκο! Ἔτσι λοιπὸν «σπούδασα» καὶ τὸ γλέντι, ἀλλὰ κι αὐτὸ κάπου σταματοῦσε. Ὅταν ὅμως ἐπισκέφτηκα τὸ Ἅγιον Ὄρος, διαπίστωσα ὅτι οἱ ἀκολουθίες καὶ τὸ πρόγραμμα ἦταν ἕνα συνεχὲς γλέντι, μιὰ συνεχὴς διασκέδαση χωρὶς σταμάτημα, μιὰ ἀδιάλειπτη προσευχὴ καὶ δοξολογία στὸν Θεό, ἕνα πανηγύρι, ὅπου δὲν τραγουδοῦσα μόνος μου, δὲν ἔψαλλα μόνον ἐγώ, ἀλλὰ καὶ ὅλη ἡ φύση γύρω μου. Τὰ πάντα, τὰ πουλιά, τὰ φυτά, τὰ δέντρα, τὸ κύμα ἦσαν ἕνας ἀέναος χορός! Ὁπότε εἶπα κι ἐγὼ τὸ γνωστὸ ἄσμα τοῦ Σαββόπουλου: «Ἂς κρατήσουν οἱ χοροί», καὶ πῆγα στὸ Ἅγιον Ὄρος. 
Βέβαια μερικοὶ μπορεῖ νὰ τὸ ἐκλάβουν ὡς ἀδυναμία, νὰ ποῦν: «Πῆγες στὸ Ἅγιον Ὄρος, γιατί δὲν μποροῦσες νὰ ζήσεις τὶς δυσκολίες καὶ τοὺς πειρασμοὺς τοῦ κόσμου». Τοὺς ἀφήνω νὰ κρατᾶνε, νὰ «μασουλᾶνε» αὐτὴ τὴν γνώμη. Ἐγὼ πάντως κράτησα γιὰ λογαριασμό μου τὰ τρία Π, τὶς τρεῖς ὄμορφες Παρθένες: τὴν Παράνοια, τὴν Πανήγυρη καὶ τὴν Παιδικότητα. Ἔτσι λοιπὸν ἐκεῖ δικαιώθηκαν ὅλα τὰ ὄνειρά μου, ὅλη αὐτὴ ἡ ἐπαναστατικότητα.

Μὰ καὶ σήμερα αἰσθάνομαι ἔφηβος, συγχρόνως κολακεύομαι ποὺ εἶμαι ἀνάμεσά σας, καὶ πάλι νοιώθω ἐπαναστάτης, παρ' ὅλον ὅτι πῆραν ν' ἀσπρίζουν τὰ μαλλιά μου. Πέρασαν πάνω ἀπὸ εἴκοσι χρόνια στὸ μοναστήρι, γιὰ νὰ συνειδητοποιήσω ὅτι δὲν ἤμουν πλέον φοιτητής. Ἔχω ἐπίσης τὴν ἐντύπωση, χωρὶς νὰ εἶμαι σίγουρος, ὅτι ὁ μοναχὸς μένει στὴν ἡλικία ποὺ πηγαίνει ἐκεῖ γιὰ νὰ μονάσει. Μπορεῖ νὰ ἔχει φτάσει τὰ ὀγδόντα καὶ νὰ παραμένει στὴν ἡλικία τῶν δεκαοκτώ, τῶν εἴκοσι τριῶν ἢ τῶν τριάντα ἐτῶν ποὺ ἔγινε δόκιμος, καὶ νὰ ἔχει ἴσως τὴν ἁπλότητα, ἀλλὰ καὶ τὶς ἀδυναμίες τῆς ἡλικίας ἐκείνης, τὴν παιδικότητα π.χ. ἢ τὸν πρῶτο ἐνθουσιασμό. Θυμᾶμαι τὸν γέρο Ἐφραὶμ τὸν Γρηγοριάτη, ποὺ εἶχε φτάσει ἑβδομήντα χρόνων καὶ παραπάνω, καὶ χαιρόταν, ὅταν τοῦ ἔκανες ἕνα δῶρο, ἕνα γκαζάκι γιὰ παράδειγμα, ὅπως ἕνα παιδὶ στὰ γενέθλια του! Αὐτὰ ἦσαν λοιπὸν τὰ κίνητρά μου.

Βέβαια δὲν ἀγνοῶ τὶς δυσκολίες καὶ τὶς στενοχώριες ποὺ περνᾶτε ἐσεῖς στὸν κόσμο, οὔτε παραβλέπω τὰ δικά σας προβλήματα. Ἂν εἶχα παιδιά, θὰ ἦσαν στὴν ἡλικία σας καὶ θὰ εἶχαν τὰ ἴδια προβλήματα μέ σᾶς, ποὺ σήμερα εἶναι ὀξύτερα, ὅπως εἶναι οἱ ἐξετάσεις, ὁ διορισμός, οἱ σχέσεις τῶν δύο φύλων κλπ. Διαπιστώνω ὅμως ὅτι κι ἐγὼ τέλος πάντων δὲν ἀπέφυγα τὰ σημερινὰ προβλήματα, διότι ὅλα αὐτὰ τὰ φορτώνομαι μὲ τὴν ἐξομολόγηση τῶν νέων, ἐκεῖ ποὺ θὰ πρέπει νὰ δώσω τὴν κατάλληλη καὶ σωστὴ συμβουλή. Παράλληλα συνειδητοποιῶ ὅτι, ὅπως ὅλοι οἱ μοναχοί, εἶμαι ἀκόμη παιδὶ καὶ γι' αὐτὸ δὲν τὸ ἔχω μετανιώσει.



Ἐρώτηση: Καὶ ἡ Μουσική; Ἡ σχέση σας μὲ τὴν Ἐκκλησία;

Ἀπάντηση: Μὲ τὴν Ἐκκλησία μπορῶ νὰ πῶ ὅτι ἀπὸ μικρὸς εἶχα καλὲς σχέσεις, δεδομένου ὅτι ἡ γιαγιά μου, μιὰ πολὺ πιστὴ γυναίκα, ἀπὸ τὸν κλάδο τῆς μητέρας μου, γεννήθηκε στὴν Τῆνο. Ἀπὸ τὸ σόϊ τοῦ πατέρα μου, γεννημένου σὲ χωριὸ τῆς Μεσσήνης καὶ καταγομένου ἀπὸ τὰ μέρη τῆς Δημητσάνας, εἶχα προγόνους ἱερεῖς καὶ ἀγωνιστὲς τοῦ 1821. Εἶχα λοιπὸν βαθιὲς θρησκευτικὲς καταβολές. Ὅταν ἤμουν 15-18 ἐτῶν εἶχα κι ἐγὼ τοὺς προβληματισμοὺς καὶ τὶς ἀμφισβητήσεις μου. Μὲ βοήθησε ὁ τότε Πνευματικός μου καὶ κάποιοι ἄλλοι σοφοὶ ἄνθρωποι νὰ προσανατολισθῶ. Βέβαια ὅλα αὐτὰ δὲν τὰ δέχτηκα παθητικά, ἀλλὰ τὰ ἔψαξα καὶ τὰ δούλεψα μέσα μου, ὄχι μόνον ἐγκεφαλικά, ἀλλὰ περισσότερο βιωματικά.

Ὡς πρὸς τὴν μουσική, ἀπὸ μικρὸς εἶχα ἕνα μεταλλόφωνο καὶ ἀργότερα μία μελόντικα. Ἔτσι ξεκίνησα μὲ τὴ μουσική. Ὅταν ἑτοιμαζόμουν γιὰ τὶς ἐξετάσεις, ἔμαθα ἁπλὴ κιθάρα ἀπὸ ἕνα φίλο, κυρίως τὰ ἀκομπανιαμέντα. Σιγὰ-σιγά, ἔχοντας μουσικὸ αὐτί, ἀντιλαμβανόμουν τὰ διαστήματα ἀπὸ τὸ αἴσθημα πού μοῦ δημιουργοῦσαν καὶ ἔτσι μποροῦσα νὰ προσδιορίσω τὶς συγχορδίες. Στὸ Πανεπιστήμιο πέρασα ἀπὸ ὅλες τὶς μουσικὲς ἐπιρροές. Στὴν ἀρχή μοῦ ἄρεσαν πολὺ οἱ μελωδίες τῶν σπαγγέτι γουέστερν, κυρίως τὰ κομμάτια τοῦ Ἔνιο Μορρικόνε. Σιγὰ-σιγὰ πέρασα στὴν κλασσικὴ μουσική. Ἀσφαλῶς προτιμοῦσα τὴ μουσικὴ ἐκείνου τοῦ καιροῦ, τὸ νέο κύμα, τὰ ἔντεχνα λαϊκὰ τραγούδια μὲ τὸν Θεοδωράκη, τὸν Ζωγράφο, τὸν Χατζιδάκη, τὸν Ξαρχάκο, τὸν Μαρκόπουλο, ἀπὸ τὰ ἐλαφρά τοῦ Χατζιδάκη μέχρι τὰ ρεμπέτικα τοῦ Τσιτσάνη καὶ τοῦ Βαμβακάρη, εἰδικά τῆς δεκαετίας τοῦ 1950. Στὴν ἐποχή μας ἀπὸ ξένη μουσικὴ κυκλοφοροῦσε ἡ πόπ. Ἀγαπημένα μου συγκροτήματα οἱ ΡοΙΙ καὶ οἱ Olympians. Ἀκολούθησε τὸ ρὸκ καὶ ἀκούγονταν διάφορα συγκροτήματα, ἑλληνικὰ καὶ ξένα. Ἀκούγαμε ἀπ' ὅλα. Θυμᾶμαι ὅτι ἀπὸ ἕνα πιτσιρικὰ ποὺ τοῦ ἔκανα φροντιστήριο, εἶχα ἀκούσει τοὺς Queensκαὶ τοὺς Jethro Tull. Περισσότερο ὅμως εἶχα προσανατολιστεῖ στὴν ἑλληνικὴ μουσική.

Ὅταν πῆγα στὸ Ἅγιον Ὄρος, κάποιοι φίλοι ποὺ ἔπαιζαν ἑλληνικὴ τζάζ, ὅπως οἱ Mode Plagal, μοῦ ἔφεραν κάποια κομμάτια σὲ cd, ἑλληνικὰ καὶ ξένα. Δὲν ἔπαιξα ποτὲ τζάζ, ἀλλὰ μετὰ τὴν Βυζαντινὴ Μουσική, τὴν ὁποία θεωρῶ ἀξεπέραστη, εἶναι ἡ μουσικὴ πού μοῦ ἀρέσει περισσότερο. Στὴ τζὰζ ἀνήκουν καὶ τὰ Negro Spiritual, τὰ λεγόμενα Gospel, μὲ χριστιανικὰ μηνύματα τῶν Ἀφροαμερικάνων, μὲ τὴν ἀσύλληπτη καὶ ἀξέχαστη Mahalia Jackson, ποὺ τραγούδησε μόνο τραγούδια γιὰ τὸν Χριστό.

Σήμερα ἀκούω ὁτιδήποτε, ἀκόμη καὶ hip hop. Ἀκούω Active Member, καθὼς καὶ Πὺξ Λάξ. Ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ τραγουδοῦν νεώτερα ἔντεχνα προτιμῶ τὸν Χατζηγιάννη, τὸν Βαρδῆ, τὸν Σωκράτη Μάλαμα καὶ τὴ Μελίνα Κανᾶ. Κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς ἦρθαν καὶ στὴν ἐξομολόγηση. Πιστεύω ὅτι κάθε μουσικὴ ἔχει κάτι νὰ δώσει. Πρὶν δύο-τρία χρόνια σ' αὐτὴ τὴν αἴθουσα ἀνέπτυξα τὸ θέμα «Τέχνη καὶ πίστη», στὸ ὁποῖο εἶπα ἕνα ρητό τοῦ Ὠγκύστ Ρονταίν, ὅτι ὁ καλλιτέχνης εἶναι κατ' ἐξοχὴν θρησκευτικὸ ἄτομο, διότι δημιουργώντας κάτι, μιμεῖται τὸ ἔργο τοῦ Δημιουργοῦ, ἄρα πιστεύει στὸν Θεό. Ὁ ἄνθρωπος διψάει γιὰ τὸν Θεὸ καὶ μέσα ἀπὸ τὴν τέχνη ἀναζητεῖ τὸ καλὸ καὶ τὸ ὡραῖο, τὸν χαμένο Παράδεισο καὶ τὸ μικρὸ παιδὶ ποὺ κρύβει μέσα του. Ψάχνει νὰ ξαναβρεῖ τὴν ὀμορφιὰ ποὺ εἶχε καὶ τὴν ἔχασε. Βέβαια στὴν προσπάθειά του νὰ ἀνακαλύψει αὐτήν, παρεμβαίνουν τὰ πάθη καὶ ὁδηγεῖται σὲ ἐπικίνδυνους δρόμους. Γενικῶς χρειάζεται προσοχή, καὶ κατὰ τὸν Μέγα Βασίλειο, σὰν μέλισσα νὰ ἐπιλέγουμε κάθε τι καλό. Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ κάποιοι νομίζουν ὅτι εἶναι ἄθεοι, ἢ ἀντίθετοι πρὸς τὸν Χριστό, ἔχουν ὑπαρξιακὲς ἀναζητήσεις καὶ γράφουν μουσική. Μολαταῦτα, μέσα στὴν πικρὴ τραγικότητά τους, στὸ βάθος ζητᾶνε τὴν εἰρήνη τῆς ψυχῆς τους ποὺ τὴν ἔχασαν. Γι' αὐτὸ πιστεύω ὅτι τέτοια ἀναζήτηση εἶναι μᾶλλον φαινομενική, ἐνῶ ὁ βαθύτερος πόθος τους βρίσκεται ἄλλου.



Ἐρώτηση: Τί προσφέρει ἕνας μοναχὸς στὸν κόσμο σήμερα;

Ἀπάντηση: Ἡ πρώτη προσφορὰ τοῦ μονάχου εἶναι ἡ προσευχή. Ὁ Χριστὸς εἶπε ὅτι ἂν ἔχεις λίγη πίστη, μπορεῖς νὰ μετακίνησης καὶ βουνὰ ἀκόμη! Ἔτσι ὁ μοναχὸς μπορεῖ νὰ βοηθήσει μὲ τὴν πίστη καὶ τὴν προσευχή του σὲ πολλὲς καταστάσεις. Θὰ σᾶς ἀφηγηθῶ ἕνα περιστατικὸ καὶ ὁ καθένας μπορεῖ νὰ τὸ ἐκλάβει ὅπως θέλει: τὸ 1975, ὅταν ζοῦσαν ὁ γέροντας Παΐσιος, ὁ πατὴρ Ἐφραίμ, ὁ πατὴρ Πορφύριος, καὶ ὁ πατὴρ Ἰάκωβος, ὅλοι αὐτοὶ οἱ ἅγιοι ἄνθρωποι ποὺ γνωρίζουμε, ἕνας δαιμονισμένος φώναζε στὴν Θεσσαλονίκη: «Ἐμεῖς θὰ ξεκινούσαμε τὸν πόλεμο ἀπὸ τὴν Κύπρο καὶ θὰ τὸν κάναμε παγκόσμιο, ἀλλὰ δυστυχῶς προσεύχονται οἱ ἁγιορεῖτες!» Τότε ἤμουν ἀκόμη λαϊκὸς καὶ αὐτό μοῦ ἔκανε ἰδιαίτερη ἐντύπωση. Γι' αὐτὸ θεωρῶ τὴν προσευχὴ τῶν μοναχῶν μεγάλη προσφορά.

Ἐκτὸς αὐτοῦ ὑπάρχει καὶ ἡ φιλοξενία γιὰ τοὺς ἄνδρες ἐπισκέπτες, ὅπως καὶ οἱ γυναῖκες μποροῦν νὰ φιλοξενηθοῦν μερικὲς ἡμέρες σὲ γυναικεῖα μοναστήρια. Ὑπάρχουν καὶ τὰ Μετόχια τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὅπου γίνονται ἀγρυπνίες καὶ μπορεῖ καθένας νὰ μπεῖ κάπως στὸ κλίμα τῶν ἀγρυπνιῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Πολλοὶ ἁγιορεῖτες βγαίνουν ἀπὸ τὸν Ἄθωνα, μεταφέρουν τὶς ἐμπειρίες τους, τελοῦν ἀγρυπνίες καὶ ἐξομολογοῦν.

Τὸ μοναστήρι μας ἔχει καὶ ἱεραποστολὴ μὲ πέντε τουλάχιστον ἱεραποστόλους στὸ Κονγκό. Μόλις προχθὲς ἦρθε στὸ πατρικό μου ὁ πατὴρ Κύριλλος, ποὺ εἶναι Αἰγαλιώτης, καὶ μᾶς περιέγραψε τὸν ἀγώνα τους ἐκεῖ. Αὐτὸ εἶναι μιὰ σημαντικὴ προσφορά, ἀλλὰ ἡ μεγαλύτερη προσφορὰ εἶναι ἡ προσευχή.



Ἐρώτηση: Μπορεῖτε νὰ μᾶς δώσετε περισσότερες λεπτομέρειες γι' αὐτὴ τὴν ἱεραποστολή;

Ἀπάντηση: Τὴν ἱεραποστολὴ ἐνεργοποίησε μὲ κέντρο τὸ Kolweze τοῦ Κονγκὸ τὸ 1975 ὁ ἱερομόναχος τοῦ Μοναστηριοῦ μας π. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης, κατὰ κόσμον Ἰωάννης Ἀσλανίδης, Πόντιος, ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη, ἐπηρεασμένος τότε ἀπὸ τὸν νῦν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλβανίας κ. Ἀναστάσιο Γιαννουλάτο. Εἶχε προηγηθεῖ στὴν ἴδια ἱεραποστολὴ ὁ μακαριστὸς π. Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος. Εἶναι μία περιοχὴ μιάμιση περίπου φορὰ σὰν τὴν Ἑλλάδα μὲ λασπόδρομους καὶ πολὺ δύσκολες συνθῆκες. Ὁ π. Κοσμᾶς ἔφτιαξε τότε ἕνα κανάλι πάνω ἀπὸ τρία χιλιόμετρα, πότισε, μιὰ περιοχὴ 10000 στρεμμάτων, φύτεψε καλαμπόκι καὶ ἄλλα τοπικὰ δημητριακά, δημιούργησε φάρμες μὲ κατσίκια, πρόβατα καὶ ἀγελάδες, γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ συντηρηθεῖ ἡ κοινότητα ποὺ λιμοκτονοῦσε καὶ τὰ παιδιὰ τοῦ σχολείου, καὶ συγχρόνως ἵδρυσε οἰκοτροφεῖο, Δημοτικὸ καὶ Γυμνάσιο γιὰ ἀγόρια καὶ κορίτσια. Κατασκεύασε ἀκόμη καὶ φοῦρνο γιὰ τοῦβλα, προσπάθησε δηλαδὴ νὰ ἀναπτύξει τὶς ἐντόπιες δυνατότητες. Σήμερα ὑπάρχουν ἐκεῖ πάνω ἀπὸ 100 ἐνορίες καὶ 50000 πιστοί.

Ὁ π. Κοσμᾶς, ὡς Πόντιος, ἦταν πολὺ πεισματάρης, «ἀγύριστο κεφάλι», μὲ τὴν καλὴ βέβαια ἔννοια. Εἶχε πολὺ θάρρος. Κάποτε ποὺ ὁ τότε Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νικόλαος, ἔχοντας ἐσφαλμένες πληροφορίες, τὸν ἐπέπληξε, ὁ π. Κοσμᾶς τοῦ ἀπήντησε μὲ τόση παρρησία, ὥστε ὁ Πατριάρχης ἔκτοτε ἔγινε φίλος του. Ὁ π. Κοσμᾶς τὸ 1989 σκοτώθηκε καθ' ὁδὸν στὸν τόπο τῆς ἱεραποστολῆς σὲ αὐτοκινητιστικὸ δυστύχημα. Πρὶν ἀπὸ τὸ δυστύχημα αὐτό, ἀλλὰ καὶ μετά, ὑπῆρξαν κάποια σημάδια. Δύο ἡμέρες πρίν, σὲ σύναξη ἱερέων, εἶχε διερωτηθεῖ: «Ἂν μᾶς καλέσει τώρα ὁ Θεός, εἴμαστε ἕτοιμοι;». Τρεῖς ὧρες πρὶν συμβεῖ τὸ δυστύχημα, ἕνας ὁδηγὸς πάνω στὸ ἴδιο σημεῖο τοῦ δρόμου εἶδε ἕναν «εὐρωπαῖο κληρικὸ» νὰ ἀνεβαίνει στὸν οὐρανό. Τὸ ἀνακοίνωσε ἔντρομος στὸ πλησίον χωριὸ καὶ μετὰ τὸ ἀτύχημα τὸν ἀνεγνώρισε στὸ νεκρὸ σῶμα τοῦ ἱερομόναχου Κοσμᾶ. Τὸ λείψανό του παρέμεινε στὸ ψυγεῖο 3-4 ἡμέρες, μέχρι νὰ ἔρθει ὁ Μητροπολίτης Κεντρώας Ἀφρικῆς γιὰ τὴν κηδεία. Παρὰ ταῦτα, ὅπως μᾶς εἶπε ὁ π. Κύριλλος, κατὰ τὴν κηδεία -ὅπως τὰ σώματα τῶν ἁγιορειτῶν μετὰ θάνατον- τὸ σῶμα του δὲν εἶχε παγώσει καὶ ἀκόμη ἔτρεχε αἷμα! Ἐπειδὴ εἶχε μεγαλώσει στὴν Σταυρούπολη τῆς Θεσσαλονίκης, ἕνας δρόμος ἐκεῖ ἔχει ὀνομασθεῖ «ὁδὸς ἱεραποστόλου Κοσμᾶ». Τὸν διεδέχθη στὴν ἱεραποστολὴ ὁ τότε ἱερομόναχος τοῦ Μοναστηριοῦ μας π. Μελέτιος, νῦν ἐπίσκοπος Kolweze. Αὐτὰ γιὰ τὴν ἱεραποστολή.



Ἐρώτηση: Τὸ Ἅγιον Ὄρος παράγει φιλανθρωπικὸ ἔργο;

Ἀπάντηση: Ὅλα τὰ μοναστήρια ἐπιτελοῦν φιλανθρωπικὸ ἔργο. Βοηθοῦν κάποιες ἄπορες ἢ πολύτεκνες οἰκογένειες, ἀνθρώπους, συλλόγους καὶ προσπάθειες ποὺ ἀπαιτοῦν χρηματικὴ βοήθεια. Τὸ κυριότερο ὅμως φιλανθρωπικὸ ἔργο, σήμερα ποὺ ἐμεῖς ὡς Ἕλληνες σὲ γενικὲς γραμμὲς ἔχουμε τὰ πρὸς τὸ ζῆν καὶ δὲν πεινᾶμε, εἶναι ἡ φιλοξενία τῶν προσκυνητῶν. στὸ μοναστήρι μας π.χ. ἔχουμε κατὰ μέσον ὅρο καθημερινῶς ἑξήντα προσκυνητές, στοὺς ὁποίους προσφέρουμε δωρεὰν φαγητό, ὕπνο καὶ φροντίζουμε νὰ ἀναπαυτοῦν ψυχικὰ καὶ σωματικά. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι, ἂν εἴμαστε ὀγδόντα μοναχοί, καὶ εἴκοσι περίπου ἀπουσιάζουν στὰ διάφορα Μετόχια καὶ στὴν ἱεραποστολή, οἱ ὑπόλοιποι τρέφουμε καὶ φροντίζουμε καθημερινῶς ἄλλο ἕνα μοναστήρι! Τὸ Ἅγιον Ὄρος κάνει τὸ ἔργο του καὶ μὲ τὸ παραπάνω.



Ἐρώτηση: Μᾶς εἴπατε ὅτι γνωρίσατε καὶ μιλήσατε μὲ τὸν γέροντα Παΐσιο. Τί μπορεῖτε νὰ μᾶς πεῖτε γι' αὐτόν;

Ἀπάντηση: Γνωρίζω αὐτὰ ποὺ ἀναφέρονται στὰ βιβλία. Τὰ περισσότερα τὰ ἔζησα κι ἐγώ. Ἦταν ἕνας ἀσκητὴς ποὺ κλείστηκε σ' ἕνα κελὶ καὶ μὲ τὴν προσευχή, τὶς συμβουλές, τὸ παράδειγμα καὶ τὰ ἔργα του βοήθησε χιλιάδες ἀνθρώπους σὲ ὅλον τὸν κόσμο. Τὸν ἐπισκεπτόμουν δύο-τρεῖς φορὲς τὸ χρόνο καὶ μὲ συμβούλευε. Ἦταν διορατικὸς καὶ κάποτε παραξενεύτηκα, διότι μοῦ εἶπε κάποια πράγματα ποὺ μόνον ἐγὼ μποροῦσα νὰ γνωρίζω. Μᾶς στήριζε ὅλους μὲ πολλὴ στοργή, χρησιμοποιοῦσε παραβολές, ἁπλὲς εἰκόνες ἀπὸ τὴ φύση, ὅπως ὁ Χριστός, διέθετε χιοῦμορ, ἀλλὰ τὰ ἔλεγε καὶ τσεκουράτα.

Κάποτε ποὺ τὸν ἐπισκέφθηκα, μοῦ εἶπε μὲ εὔσχημο καὶ εὔθυμο τρόπο:

- Ξέρεις, π. Ἀρτέμιε, ἔχεις ἐγωισμό! Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἔχουμε ἐγωισμό, ἀλλὰ ἐσὺ ἔχεις λίγο παραπάνω ἀπὸ τὸ κανονικό. Ὅταν ἤσουν λαϊκός, εἶχες ἕνα τουπέ, ἔκανες τὸν ἔξυπνο. Μετὰ ἔγινες μοναχός. Λιγόστεψε κάπως ὁ ἐγωισμός σου, ἀλλὰ ἦταν πολὺς γιὰ μοναχό. Ὕστερα ἔγινες διάκος. Πάλι λιγόστεψε, ἀλλὰ ἦταν πολὺς γιὰ διάκο. Κατόπιν ἔγινες ἱερέας καὶ πνευματικός. Λιγόστεψε πάλι, ἀλλὰ καὶ πάλι εἶναι πολὺς γιὰ ἱερέα. Εἶσαι πάντα παραπάνω ἀπὸ τὸ κανονικό! Αὐτό μοῦ θυμίζει ἕνα ζευγάρι ποὺ μάλωνε. Λέει ὁ ἄντρας: «Εἶσαι ἐγωίστρια». Ἀπαντᾶ ἡ γυναίκα: «Καὶ σὺ εἶσαι ἐγωιστής». Ἀπαντᾶ κι ἐκεῖνος: «Ἐγὼ εἶμαι ἐγωιστὴς λίγο παραπάνω ἀπὸ τὸ κανονικό, ὅσο χρειάζεται γιὰ νὰ εἶμαι ἄντρας!», θέλω νὰ πῶ ὅτι μὲ ἕνα ἀστεῖο, σοῦ ἔλεγε αὐτὸ ποὺ σὲ ἀφοροῦσε.

Ὅταν εἶχα πρωτοπάει στὸ Ὄρος, μὲ ὅλη τὴν ἐπαναστατικότητά μου, μὲ παπούτσια ἐλβιέλα, μὲ μπλουτζίν, μὲ ροκιά, μαλλιά, γένια καὶ ὅλα τὰ σχετικά, εἶπα στὸν γέρο-Παΐσιο: «Στὸ Πανεπιστήμιο εἴμαστε κάποιοι χριστιανοὶ ποὺ ὁμολογοῦμε τὴν πίστη μας. Ὅμως κάποιοι ἄθεοι μᾶς ἀπαντοῦν: "Τί μιλᾶτε γιὰ Χριστιανισμὸ καὶ ἀγάπη; Δὲν βλέπετε τοὺς δεσποτάδες σας ποὺ τρώγονται γιὰ τοὺς θρόνους;". Αὐτὸ γιὰ μᾶς ποὺ θέλουμε νὰ τοὺς ποῦμε κάτι, μᾶς σκανδαλίζει, μᾶς ἀποκαρδιώνει!». Τότε μὲ κοίταξε μὲ πλάγιο βλέμμα ὁ γέροντας καὶ μοῦ εἶπε: «Ὁ καλὸς ὁ χριστιανὸς ποτὲ δὲν σκανδαλίζεται. Ὁ καλὸς ὁ χριστιανὸς εἶναι σὰν τὴν μέλισσα ποὺ παίρνει ἀπὸ τὰ λουλούδια τὴ γύρη. Αὐτὸς ποὺ σκανδαλίζεται εἶναι σὰν τὴν μύγα ποὺ πηγαίνει μόνο σὲ ἀκαθαρσίες!».

Ἀπὸ τότε διάλεξα ἕνα φερμουὰρ γιὰ νὰ κλείσω τὸ στόμα μου καὶ νὰ μὴν κάνω δηλώσεις καὶ κατακρίσεις. Εἶπα στὸν ἑαυτό μου: «Κάνε τὴν ἐπανάσταση στὸν ἑαυτό σου!». Αὐτὰ παρεμπιπτόντως, γιὰ τὰ γνωστὰ θέματα ποὺ μᾶς ἀπασχολοῦν.



Ἐρώτηση: Τελευταία γίνεται πολὺς θόρυβος καὶ πολλοὶ ἔχουν σκανδαλιστεῖ μὲ τὴν περίπτωση τῆς Μονῆς Βατοπεδίου. Τί μπορεῖτε νὰ μᾶς πεῖτε γι' αὐτό;

Ἀπάντηση: Σίγουρα ὑπάρχουν κάποια γεγονότα ποὺ σκανδαλίζουν καὶ ἡ Ἱερὰ Κοινότητα ἔκανε σχετικὴ ἐπίσημη δήλωση, μέσα στὴν ὁποία ἀναφέρονται τρία βασικὰ πράγματα: Ἀρχικὰ ζητᾶμε συγγνώμη γενικά, ἂν σκανδαλίσαμε καὶ ἂν σκανδαλίζουμε τὸν πιστὸ κόσμο μὲ τὰ λάθη, τὶς παρατυπίες καὶ τὴν ἐν γένει συμπεριφορά μας. Κατόπιν ἡ ἀνακοίνωση προσθέτει ὅτι ἂν τυχὸν ἔγιναν κάποιες παρανομίες, πρέπει νὰ ἀναλάβει ἡ δικαιοσύνη, καὶ ὅσοι ἔχουν παρανομήσει, νὰ δώσουν λόγο τῶν πράξεών τους. Τέλος ἡ ἀνακοίνωση τονίζει ὅτι ὅλη αὐτὴ ἡ μέσω τηλεοράσεως λασπολογία κατὰ τοῦ Ἁγίου Ὄρους, τοῦ μοναχισμοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας γιὰ λόγους ἀκροαματικότητας καὶ δυσφημίσεως τῆς πίστεως, εἶναι ἀδικαιολόγητη καὶ ἄδικη. 

Θὰ φέρω ἕνα παράδειγμα: Εἶναι παράδοξο νὰ λέγει κάποιος ὅτι ἡ Ἐκκλησία δὲν ἔχει βοηθήσει τὸν κόσμο πουθενά. Δὲν ἔγινε καθόλου λόγος π. χ. ὅτι τὸ 1933 ἐδόθησαν ἀπὸ τὸ Ἅγιον Ὄρος γιὰ τὴν ἀποκατάσταση τῶν προσφύγων χιλιάδες στρέμματα μὲ ἐλάχιστο μίσθωμα, ποὺ ἦταν περίπου δύο ἑκατομμύρια δραχμές, δηλαδὴ 50-100 χιλιάδες δρχ. τὸ χρόνο γιὰ κάθε μοναστήρι. Αὐτὸ ἔχει τελείως καὶ σκοπίμως ἀποσιωπηθεῖ. Ἄρα ὑπάρχει προφανῶς συγκεκριμένη ἀντιεκκλησιαστικὴ προπαγάνδα μὲ σκοπὸ νὰ σκανδαλισθεῖ ὁ κόσμος καὶ νὰ σπάσει ὁ δεσμός του μὲ τὴν ἁγιορείτικη πραγματικότητα.

Ἔχω καὶ στοιχεῖα πρὸς τοῦτο. Τὸ πρόβλημα τὸ γνώριζα 4-5 μῆνες πρὶν ξεσπάσει τὸ σκάνδαλο, διότι ἐξομολογῶ στὴν Οὐρανούπολη καὶ κάποιοι μοῦ παραπονέθηκαν. Τοὺς εἶπα τότε νὰ φτιάξουν ἐπιτροπὴ καὶ νὰ πᾶνε στὸ δικό μας μοναστήρι, στὴν Ἱερὰ Μονὴ Βατοπεδίου καὶ στὴν Ἱερὰ Κοινότητα, γιὰ νὰ διατυπώσουν διὰ ζώσης τὰ παράπονά τους. Διερωτῶμαι λοιπὸν μὲ τὴν δική μου ἁπλὴ λογική: Ἂν ἡ ἑλληνικὴ κυβέρνηση ἤθελε καλῇ τῇ πίστει νὰ κάνει ἀνταλλαγές, γιατί δίνει στὸ Μοναστήρι τοποθεσίες κοντὰ σὲ κατοικημένες περιοχές, καὶ ὄχι σὲ ἐρημικές; Αὐτὸ σημαίνει ὅτι κάποιοι θέλουν νὰ φέρουν τοὺς μοναχοὺς σὲ σύγκρουση μὲ τοὺς κατοίκους καὶ νὰ ἐπωφεληθοῦν τῆς καταστάσεως. Παραπονοῦνται οἱ Οὐρανοπολίτες, καὶ μὲ τὸ δίκιο τους, λέγοντας: «Τώρα θὰ μᾶς πάρουν τὰ κτήματά μας καὶ οἱ πλατεῖες καὶ οἱ δρόμοι μας δὲν ἀνήκουν στὸν Δῆμο, ἀλλὰ στὸ Ἅγιον Ὄρος!» Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἦταν προσχεδιασμένη ἡ ρήξη τῶν κατοίκων μὲ τὸ Ἅγιον Ὄρος. Ἀκόμη καὶ ἡ Μονὴ Βατοπεδίου λέγει ὅτι ὑπάρχει πλεκτάνη. Ἴσως δὲν ἔχουμε μάθει ἀκόμη τὴν ἀλήθεια, ἴσως καὶ τὸ Μοναστήρι καὶ ὁ Καθηγούμενός του νὰ σηκώνουν τώρα τὸν σταυρό τους καὶ ἡ ἀλήθεια νὰ μαθευτεῖ ἀργότερα.

Πέραν αὐτῶν ὅμως ἐσεῖς πρέπει νὰ κοσκινίζετε αὐτὰ ποὺ βλέπετε καὶ νὰ μὴν τὰ δέχεσθε ὅπως σᾶς τὰ σερβίρουν, γιατί σήμερα ὅλα τείνουν πρὸς τὸν ἔλεγχο τῆς ἀνθρώπινης βουλήσεως. Ρωτᾶνε δημοσιογράφοι τοὺς ἰσχυρούς, τοὺς παγκόσμιους τραπεζίτες ποὺ ἔχουν τὴν δύναμη (τοὺς ξέρετε, δὲν χρειάζεται περισσότερα): «Καλά, ἔχετε τόσα λεφτά, τόσο χρυσάφι, τί ἄλλο θέλετε στὴ ζωή;». Ἀπαντοῦν: «Νὰ κυριαρχήσουμε στοὺς ἀνθρώπους, νὰ τοὺς κάνουμε σκλάβους μας!». Ὁ Χριστὸς ὅμως λέγει: «Ὅστις θέλει», ποὺ σημαίνει ὅτι ἐπιθυμεῖ νὰ ὑπάρχει ἐλεύθερη βούληση, ἐλευθερία, νὰ μὴν ὑπάρχει καταναγκασμός, διότι μέσα στὴν ἀληθινὴ ἐλευθερία γεννιέται ἡ ἀγάπη. Ἀγάπη χωρὶς ἐλευθερία δὲν ὑπάρχει. Στὸ βαθμὸ λοιπὸν ποὺ ἐπηρεαζόμαστε ἀπὸ τὴν τηλεόραση, δείχνουμε πόσο εὐάλωτοι εἴμαστε. Τὸ πρόβλημα ἑπομένως εἶναι σὲ ἐμᾶς. Σὲ αὐτὴν τὴν περίπτωση ὁ καθένας μας κοσκινίζεται. Κοσκινίζεται ἡ ἐμπιστοσύνη του στὸν Θεὸ καὶ ἡ ἀγάπη του στὸν πλησίον. Ἂν εἶσαι ὀλιγόπιστος, χάνεις τὴν λίγη πίστη σου. Ἂν ἡ πίστη σου εἶναι ἰσχυρή, δὲν ἐπηρεάζεσαι ἀπὸ τὰ γεγονότα.