Με τη συμπλήρωση δύο ετών από την εκδημία του.ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ ΜΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ ΜΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

πηγή

  

  Βασιλείου Ν. Θεοτοκάτου

Δικηγόρου - Προέδρου της  Aνωτάτης Συνομοσποδίας Πολυτέκνων Ελλάδος

             

Απήλθε προ διετίας (25-8-2010) εκ του κόσμου τούτου, αφού διήνυσε βίο πλέον του αιώνος, και πορεύεται στον δρόμο της αιωνιότητος ο πρώην Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος Καντιώτης. Μία φωτεινή, ιστορική και ηγετική  μορφή της Ορθοδοξίας, που η φυσιογνωμία του κυριάρχησε στο στερέωμα της Ελληνικής Εκκλησίας για χρονική περίοδο εξήντα πέντε ετών (1935-2000). Υπήρξε σ΄ όλη τη ζωή του ένας ανεπίληπτος ιερωμένος, ασκητικός και απολύτως αφιλοχρήματος. Όσοι τον γνώρισαν από κοντά, είναι σε θέση να βεβαιώσουν τούτο το ανεπανάληπτο και σπάνιο φαινόμενο: ουδέποτε έπιασε χρήματα στα χέρια του. Τον μισθό του τον εισέπραττε κάποιος από την ακολουθία του. 

Ήταν ο αδιάφθορος κληρικός, μαχητικός, ασυμβίβαστος και διαπρύσσιος κήρυκας της καθάρσεως της Εκκλησίας από τα στοιχεία εκείνα που την εκθέτουν. Αποτελούσε την εστία της αντιστάσεως σε όλες εκείνες τις φθοροποιές δυνάμεις που απειργάζοντο την υπονόμευση της Ελληνικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και ο υπερασπιστής των αδίκως καταδιωκομένων και κατατρεγμένων. Ο φόβος ήταν άγνωστος στον Αυγουστίνο Καντιώτη. Το θάρρος και η παρρησία του ήταν πανελληνίως γνωστά. Ουδέποτε ενδιαφέρθηκε για την προαγωγή του σε Μητροπολίτη. Χαρακτηριστική είναι η αρχή της προσφωνήσεως του ευπατρίδη τότε Δημάρχου της Φλώρινας, αειμνήστου                Αναστασίου Σούλα, όταν τον είχε προσκαλέσει να ομιλήσει στην Φλώρινα περί το έτος 1966, παραφράζοντας την φράση του Αποστόλου Παύλου: «Αυγουστίνος μέγας γενόμενος ηρνήσατο λέγεσθαι Επίσκοπος, μάλλον ελόμενος συγκακουχείσθαι τω λαώ του Θεού ή έχειν πρόσκαιρον εξουσίας απόλαυσιν». Ως Αρχιμανδρίτης είχε δώσει δείγματα του θάρρους και της μαχητικότητος του. Όταν απεβίωσε, περί το 1963, ο διακεκριμένος και αληθινός υπηρέτης της Εκκλησίας του Χριστού Αρχιμανδρίτης Γερβάσιος Παρασκευόπουλος, ιεροκήρυξ των Πατρών, μιλώντας στην εξόδιο ακολουθία του είπε και αυτά τα λόγια: « Και όπως αναφέρει ο Πλάτων ότι σε μία φαύλη Πολιτεία δεν έχουν θέση οι τίμιοι άνδρες, έτσι και σε μία φαύλη Εκκλησία δεν έχουν θέση οι τίμιοι Αρχιμανδρίται, ως ο Γερβάσιος Παρασκευόπουλος». Και αυτά ενώπιον Αρχιερέων και αρχόντων.

       

     Χαρακτηριστικό του απαράμιλλου θάρρους του απέναντι σε οποιαδήποτε  μορφή εξουσίας αποτελεί  και το ακόλουθο γεγονός: Αρχές του έτους 1964 διεξήγετο στη Λάρισα μία δίκη, που αφορούσε τα της Εκκλησίας πράγματα, στην οποία ήταν μάρτυς υπερασπίσεως του κατηγορουμένου. Όταν τελείωσε η ακροαματική διαδικασία, αγορεύων ο Εισαγγελεύς, άρχισε να υποστηρίζει, χωρίς αυτό να έχει σχέση με την υπόθεση, τη γνωστή θεωρία περί της δήθεν καταγωγής του ανθρώπου από τον πίθηκο. Ο τότε Αρχιμανδρίτης, που ευρίσκετο στο ακροατήριο του επετέθη γι’ αυτά που υποστήριζε, με αποτέλεσμα να διακόψει ο Πρόεδρος τη συνεδρίαση για να ηρεμήσουν τα πνεύματα. Ακολούθως, μετά το πέρας της δίκης, απέστειλε ένα τηλεγράφημα στον Πρόεδρο του Αρείου Πάγου Μαυρομιχάλη, ο οποίος ήταν και πρόεδρος τότε της υπηρεσιακής Κυβερνήσεως, που θα διεξήγαγε τις εκλογές. Ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου διέταξε την διενέργεια ανακρίσεως. Την ανάκριση ανέλαβε ο Εισαγγελεύς του Αρείου Πάγου Κων. Κόλλιας, ο οποίος εκάλεσε τον Αρχιμανδρίτη Αυγουστίνο Καντιώτη για να καταθέσει. Καταθέτοντας διημείφθησαν και τα ακόλουθα:

Εισαγγελεύς Α.Π.: Τί φρονείται περί του εν λόγω Εισαγγελέως;

Αρχ. Αυγ. Καντιώτης: Πρόκειται περί όνου Κυπριακής καταγωγής!!!

Εισαγγελεύς: Φρίττω πρό της γλώσσης σας.

Αρχ. Αυγ. Καντιώτης: Και εγώ φρίττω πρό τοιούτου Εισαγγελέως!!!

Το αποτέλεσμα της καταγγελίας αυτής ήταν η τιμωρία του Εισαγγελέως Λαρίσης με δίμηνη παύση.

       

     Στο ζήτημα της καθάρσεως της Ελληνικής Ορθοδόξου Εκκλησίας ήταν ασυμβίβαστος. Είναι γνωστοί οι αγώνες πριν από τη δικτατορία, όπου το αίτημα της καθάρσεως είχε λάβει πανελλήνιο χαρακτήρα. Είναι δε χαρακτηριστικό πρωτοσέλιδο δημοσίευμα των ετών εκείνων της εφημερίδος «TA ΝΕΑ» με εντυπωσιακό τίτλο: «ΑΡΙΣΤΙΝΔΗΝ ΣΥΝΟΔΟΣ», που ζητούσε τη σύσταση της, με σκοπό να επιληφθεί του ζέοντος τότε ζητήματος της καθάρσεως της Εκκλησίας από τους σκανδαλοποιούς. Η δικτατορία του 1967 βρήκε το θέμα αυτό και πράγματι συνέστησε « Αριστίνδην Σύνοδο», με την διαφορά ότι απέκλεισε από την σύνθεση τον πρωτοστατούντα τότε για την κάθαρση μαχητικό Ιεράρχη Ελευθερουπόλεως Αμβρόσιο. Η Σύνοδος εκείνη ανέδειξε ως Αρχιεπίσκοπο τον Αρχιμανδρίτη Ιερώνυμο Κοτσώνη, καθηγητή Πανεπιστημίου, ιερωμένο σπανίας μορφώσεως, ανεπιλήπτου ήθους και με οραματισμό για την Ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία.     Στο θέμα, όμως, της καθάρσεως της Εκκλησίας, την οποία και ο ίδιος επιθυμούσε δεν ακολούθησε την οδό των Ιερών Κανόνων. Ο τότε Φλωρίνης Αυγουστίνος είχε ειπεί στον ίδιο και τους τότε Συνοδικούς Ιεράρχες ότι: «τα καθεστώτα έρχονται και παρέρχονται και η κάθαρση πρέπει να γίνει βάσει των όσων προβλέπουν οι Ιεροί Κανόνες. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι να ορισθούν ανακριτές και να σταλούν στις Μητροπόλεις εκείνες, που έχουν δημιουργηθεί ζητήματα. Ο ανακριτής θ’  ανακοινώσει τον σκοπό του και θα καλέσει όσους έχουν στοιχεία να προσέλθουν να καταθέσουν. Εάν δεν προσέλθουν τότε δεν θα μπορούν να καταφέρονται κατά του Μητροπολίτη τους, και αυτόν αξίζουν να έχουν και βεβαίως όσοι τιμωρηθούν να έχουν το δικαίωμα να κριθούν σε δεύτερο βαθμό. Με αυτό τον τρόπο ουδείς θα μπορεί ν΄ αμφισβητήσει την κάθαρση, όταν το καθεστώς της δικτατορίας πέσει». Δεν εισακούσθηκε όμως και η κάθαρση, που στη συνέχεια έγινε, χωρίς οι καταδικαζόμενοι να έχουν δικαίωμα να κριθούν σε δεύτερο βαθμό, έδωσε την ευκαιρία στους σκανδαλοποιούς κληρικούς, μετά την πτώση της δικτατορίας, να επανέλθουν, εμφανιζόμενοι ως δήθεν διωχθέντες!!

       

     Κατά τον ενθρονιστήριο λόγο του στην Μητρόπολη Φλωρίνης ήσαν χαρακτηριστικά τα λόγια του: «θα προτιμήσω να θυσιάσω τον Θρόνο μου χάριν των αρχών μου και όχι τις αρχές μου χάριν του Θρόνου». Φράση την οποίαν, ο προεξάρχων της ενθρονίσεως τότε Μητροπολίτης Ξάνθης Αντώνιος του εζήτησε να την επαναλάβει!

            Προασπιζόμενος τις αρχές του δεν άργησε και η σύγκρουση με το καθεστώς της δικτατορίας. Αρχές του έτους 1968 έπεισε τους δημοτικούς άρχοντες της πόλεως του Αμυνταίου Φλωρίνης να μην διοργανώσουν τις κατ’ έτος καρναβαλικές εορτές. Πληροφορήθηκε αυτό ο τότε υπουργός Βορείου Ελλάδος της δικτατορίας στρατηγός Πατίλης και αξίωσε από τον Δήμαρχο Αμυνταίου να διοργανώσει τις καρναβαλικές εορτές, πράγμα βεβαίως που δέχθηκε ο τελευταίος. Όταν ο Μητροπολίτης έμαθε αυτή την εξέλιξη δήλωσε ότι την Κυριακή, που θα ελάμβαναν χώρα οι εορτές, θα κατέβει στο Αμύνταιο, όπου και θα μιλήσει στον Μητροπολιτικό Ναό. Στη συνέχεια ο υπουργός πληροφορηθείς αυτές τις δηλώσεις του Μητροπολίτη του τηλεφώνησε και αφού είπαν τα προκαταρκτικά, διεξήχθη ο ακόλουθος διάλογος μεταξύ του εν λόγω υπουργού και του Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου:

Υπουργός: πληροφορήθηκα Σεβασμιώτατε ότι την Κυριακή θα πάτε στο       Αμύνταιο και πρόκειται να εκφωνήσετε λόγο.

Μητροπολίτης: Βεβαίως και θα πάω.

Υπουργός: Γνωρίζετε ότι αυτό που κάνετε αντιστρατεύεται στις αρχές της 21^ης Απριλίου;

Μητροπολίτης: Δεν γνώριζα ότι η 21^η Απριλίου ενδύθηκε το ένδυμα του καρναβάλου!!

  Ακολούθως του προσέθεσε τα εξής: «Ακούστε, μέχρι τώρα σας μιλούσα ως Μητροπολίτης προς υπουργό, τώρα ξεχάστε ότι σας ομιλεί ο Μητροπολίτης και σας ομιλεί ο Καντιώτης, την Κυριακή θα κατέβω στο Αμύνταιο και να πάτε να κάνετε ο,τι θέλετε». Και του κλείνει το τηλέφωνο!!

Βέβαια το τηλέφωνο του Μητροπολίτη ήταν υπό παρακολούθηση και οι υπάλληλοι του ΟΤΕ που το παρακολουθούσαν άκουγαν όλη τη συνομιλία, με αποτέλεσμα να διαρρεύσει το περιεχόμενο της συνομιλίας. Μετά από αυτή την εξέλιξη και επειδή από διάφορα μέρη της Ελλάδος άρχισαν προετοιμασίες για να μεταβούν πιστοί στο Αμύνταιο, η δικτατορία φρόντισε ν΄ ασκεί ασφυκτικό έλεγχο       σ΄ όλα τα Ι.Χ. και τα λεωφορεία, που είχαν προορισμό τη Φλώρινα και να τους απαγορεύει την μετάβαση τους. Την Κυριακή πράγματι ο Μητροπολίτης μετέβη στο Αμύνταιο, όπου είχε συρρεύσει πλήθος κόσμου για να τον ακούσει και εξεφώνησε πύρινο λόγο αρχίζοντας την ομιλία του με αυτά τα λόγια:

«Σήμερα τα Αμύνταιο χωρίσθηκε σε Ανατολικό και Δυτικό Βερολίνο.         Από εκεί είναι το Ανατολικό Βερολίνο, οι δυνάμεις της βίας και από εδώ είναι το Δυτικό Βερολίνο, οι δυνάμεις της Ελευθερίας»!

Η σύγκρουση με τη δικτατορία είχε και συνέχεια: πλησίαζε το ίδιο έτος 1968 η εορτή της 25^ης Μαρτίου και ο Νομάρχης ζήτησε να εκφωνήσει τον πανηγυρικό της ημέρας κατά την δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ναό. Ο Μητροπολίτης του ζήτησε να του υποβάλλει την ομιλία του (γιατί δεν ήθελε ο Ναός να μεταβληθεί σε βήμα προπαγάνδας της 21^ης Απριλίου) και αφού την ελέγξει τότε θα του επέτρεπε. Φυσικά ο Νομάρχης δεν δέχθηκε κάτι τέτοιο. Εκείνες τις ημέρες ο Μητροπολίτης ευρίσκετο στην Αθήνα. Ένα πρωί του τηλεφώνησε ο εκ της τριανδρίας της δικτατορίας υπουργός Εσωτερικών Παττακός. Από τη συνομιλία που είχαν, ο Μητροπολίτης κατάλαβε ότι κάτι του ετοιμάζουν και μόλις τελείωσε η συνομιλία τους, λέει στον οδηγό του: «γρήγορα να φύγουμε αμέσως για τη Φλώρινα. Αυτοί κάτι μου ετοιμάζουν. Το λιοντάρι είναι ισχυρό όταν βρίσκεται στη φωλιά του και όχι όταν είναι μακρυά από τη φωλιά του»και  αμέσως έφυγε για τη Φλώρινα. Η συνέχεια ήταν να ενταθούν οι αφόρητες πιέσεις για να μιλήσει ο Νομάρχης, πλην όμως ο Μητροπολίτης ήταν ανένδοτος και δεν δεχόταν, αποτέλεσμα ήταν να υποχωρήσουν οι της δικτατορίας και τελικώς συμφώνησαν να εκφωνήσει τον πανηγυρικό της ημέρας ένας επιθεωρητής της Δημοσίας Διοικήσεως από την Αθήνα. Είχε λάβει τέτοια έκταση η διάσταση με τον Νομάρχη, αφού και μέσα στα λεωφορεία οι πολίτες διεχωρίζοντο ποιός είναι με το Νομάρχη και ποιός με τον Μητροπολίτη, η δε δικτατορία, επειδή οι πολίτες είχαν κατακλύσει τον ΟΤΕ και έστελναν τηλεγραφήματα διαμαρτυρίας κατά εκατοντάδες, απηγόρευσε την αποστολή τέτοιων τηλεγραφημάτων!!

Στη συνέχεια, η δικτατορία προσπάθησε να επιτύχει την απομάκρυνση από τη Μητρόπολη Φλωρίνης, αποστέλλοντας τρεις ιατρούς – καθηγητές πανεπιστημίου και μίσθαρνα όργανά της φυσικά, προκειμένου να τον εξετάσουν και να αποφανθούν ότι δεν μπορεί ν΄ ασκεί τα καθήκοντα του, θεωρώντας τον Μητροπολίτη ως «τρελλό»!!  Όταν μετέβησαν ένα βράδυ (νύχτα) οι ιατροί στη Μητρόπολη Φλωρίνης, την οποία η δικτατορία είχε περικυκλώσει με στρατό περιμένοντας το πόρισμα των ιατρών, ο Μητροπολίτης, που βρισκόταν στον πρώτο όροφο, τους έστειλε στο ισόγειο τον πρωτοσύγκελλο του, δηλώνοντάς τους τα εξής: «ο Μητροπολίτης Φλωρίνης, που δέχθηκε και τον τελευταίο πολίτη αυτής της πόλεως, αρνείται να σας δεχθεί και να σηκωθήτε αμέσως να φύγετε».  Πράγμα βεβαίως  που έπραξαν. Έτσι ματαιώθηκε η προσπάθεια εκθρονίσεως του.

Μετά από αυτές τις εξελίξεις τότε ήταν που ο Παττακός είπε την φράση: «κυριαρχούμε σ΄ όλη την Ελλάδα, εκτός από την Φλώρινα που κυβερνάει ο Καντιώτης»!!

Εκείνη την εποχή είχε και μία συνάντηση με τους Συνοδικούς Ιεράρχες, εξ αιτίας των παραπάνω γεγονότων, στους οποίους πρότεινε: «Δέχομαι να γίνει δημοψήφισμα στη Μητρόπολη μου και εάν λάβω ποσοστό κάτω του 75% τότε θα παραιτηθώ. Εάν λάβω ποσοστό 100% και πάλι θα παραιτηθώ». Οι συνοδικοί του απήντησαν: «αντιλαμβανόμαστε το να παραιτηθείς όταν  λάβεις ποσοστό κάτω του 75%, αλλά για ποιό λόγο να παραιτηθείς όταν λάβεις ποσοστό 100%;» Και η απάντηση του Φλωρίνης: « γιατί αυτό θα σημαίνει ότι έχω και τους φαύλους μαζί μου»!!  Πραγματικός άνδρας αρχών!!

 Όταν παραιτήθηκε ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος και το δικτατορικό καθεστώς του Ιωαννίδη επέβαλε ως αρχιεπίσκοπο τον Μητροπολίτη     Ιωαννίνων Σεραφείμ, αποκλείοντας από τη σύνθεση της Ιεραρχίας τους περισσότερους Μητροπολίτες, το καθεστώς Σεραφείμ χωρίς απολύτως καμμία διαδικασία εξεδίωξε δώδεκα ανεπίληπτους Μητροπολίτες. Τότε ο Φλωρίνης Αυγουστίνος πρότεινε στους αποκλεισθέντες από τη σύνοδο Ιεράρχες τ΄ ακόλουθα: «ελάτε όλοι στη Θεσσαλονίκη να συγκαλέσουμε δική μας Σύνοδο         Ιεραρχίας και να εκλέξουμε δικό μας Αρχιεπίσκοπο. Εκ προοιμίου σας δηλώνω ότι προσωπικώς δεν επιθυμώ να εκλεγώ. Συγχρόνως με την εκλογή από εμάς του νέου Αρχιεπισκόπου θα καταγγείλουμε και το δικτατορικό καθεστώς. Το καθεστώς δεν πρόκειται να μας συλλάβει, γιατί εάν αποτολμήσει κάτι τέτοιο, τότε θα ξεσπάσει τέτοιος παγκόσμιος σάλος ότι συνέλαβε 36 Μητροπολίτες, που θα έχει ως αποτέλεσμα την πτώση του». Δυστυχώς οι Μητροπολίτες δεν εδέχθησαν αυτή την πρόταση, η οποία εάν επραγματοποιείτο είναι σχεδόν βέβαιο ότι άλλη θα ήταν η εξέλιξη των εθνικών μας θεμάτων, αφού θα είχε δημιουργηθεί στο εσωτερικό τέτοιο κατάσταση, που είναι αμφίβολο εάν το δικτατορικό καθεστώς  Ιωαννίδη θα αποτολμούσε το πραξικόπημα στην Κύπρο.

Αυτός υπήρξε ο Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος Καντιώτης. Είναι χαρακτηριστικό ένα στιγμιότυπο κατά την πορεία του προς την Φλώρινα για την ενθρόνιση του. Μιλώντας στο λαό του Αμυνταίου, που είχε συρρεύσει στον Μητροπολιτικό Ναό, αναφέρθηκε στην θυσία, κατά την έναρξη των βαλκανικών πολέμων (1912), των ηρωικών λοχαγών Κοσκινά και Δελλαπόρτα, οι οποίοι έπεσαν μαχόμενοι στην περιοχή του Αμυνταίου, αντιστεκόμενοι με την πυροβολαρχία τους στην επίθεση των Τούρκων. Τότε ένας γέρος από το πλήθος του φώναξε: «μπράβο, βρέ λεβέντη, όλα τα ξέρεις»! Η λαοθάλασσα που τον συνόδευσε στην χειροτονία ως Μητροπολίτη Φλωρίνης στον ιερό Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου Ομονοίας, η ίδια λαοθάλασσα τον συνόδευσε και στην εξόδιο ακολουθία του εις μνημόσυνον αιώνιον. Πράγματι για τον φλογερό Ιεράρχη υπήρξε  « Ισχύς του η αγάπη του λαού του Θεού».