Η ΠΑΠΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ‘ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ’ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΗΣ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΣΤΗΝ «PROVINCIA MACEDONIA»

Ἀν. Καθ. Παν. Ἀθηνῶν

Σπυρίδωνος K. Τσιτσίγκου

Δρ. Θεολογίας & Δρ. Ψυχολογίας

      Ὁ εἰκοστὸς αἰώνας ἔχει ἀναδείξει τοὺς περισσότερους μάρτυρες ἀπὸ κάθε ἄλλη προηγούμενη ἐποχὴ μὲ τὰ Ναζιστικὰ στρατόπεδα συγκεντρώσεων, τοὺς θρησκευτικοὺς διωγμοὺς τῆς Σοβιετικῆς Ἕνωσης καὶ τὶς χιλιάδες ἰδεολογικοπολιτικὲς δολοφονίες ἀνὰ τὸν κόσμο. Καί, δικαιολογημένα, γιατί ἂν γιὰ τὴ Δημοκρατία, ὅπως ἔλεγαν οἱ Γάλλοι Κομμουνιστές, ἔπρεπε νὰ χυθεῖ αἷμα, πόσο αἷμα  ἀπαιτεῖται γιὰ τὴ σωτηρία ψυχῶν; Τὸ Μάιο τοῦ 1982, κατὰ τὴν ἐπίσκεψη τοῦ πάπα Ἰωάννη Παύλου τοῦ Β’ στὸν καθεδρικὸ ναὸ τοῦ Canterbury, ἑπτὰ ἐκκλησιαστικοὶ ἀντιπρόσωποι ἄναψαν εἰδικὲς κανδῆλες πρὸς τιμὴ τῶν ‘Μαρτύρων τοῦ αἰώνα’ μας.

       Ἡ πολιοῦχος μας Ἁγία Παρασκευή, ὡς γνωστό, μαρτύρησε, κατὰ τὴν παράδοση, ἔξω ἀπ’ τὰ Γιαννιτσά, τὰ ὁποῖα ἤσαν τότε στὴν ἐπικράτεια τοῦ ἡγεμόνα Ταράσιου. Τὰ λείψανά της βρίσκονται σήμερα στὴν ὁμώνυμη ἱ. Μονὴ τῆς Μητρόπολης Ἐδέσσης, ὅπου καὶ ὁ τάφος της, ἐνῶ τμῆμα τῆς ἁγίας κάρας της φυλάσσεται στὴν ἱ. Μονὴ Πετράκη Ἀθηνῶν. Ἔτσι, τὸ μαρτύριο τῆς Ἁγίας γίνεται σύνδεσμος τῆς Μακεδονίας μὲ τὸν τόπο μας, τὴ Χαλκίδα, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, κατὰ τὴ διὰ θαλάσσης ἐκ Μακεδονίας πορεία του πρὸς τὴν Ἀθήνα, εἶχε διέλθει ἀπ’ τὸν πορθμὸ τοῦ  Εὐρίπου.

        Ἡ Παπικὴ διπλωματία, διακατεχόμενη ἀπὸ ἕνα σταυροφορικὸ καὶ ἀποικιοκρατικὸ σύνδρομο, πάντοτε ἤθελε νὰ ἐπιδείχνει τὶς πολιτικὲς της «εὐαισθησίες», ὅπως πρόσφατα στὴ χώρα μας μὲ τὸ «Μακεδονικὸ» (ἔκθεση στὸ Βατικανὸ Βυζαντινῶν εἰκόνων τοῦ 13ου ἕως 19ου αἰ. ὡς «Μακεδονικῶν εἰκόνων», ἀνάγνωση τοῦ Χριστουγεννιάτικου μηνύματος καὶ παπικὴ εὐχὴ τοῦ «Χριστὸς Ἀνέστη» στὴν ψευδομακεδονικὴ διάλεκτο), τὶς ὁποῖες ὅμως μόλις τὸν προηγούμενο μήνα πῆρε πίσω, δηλώνοντας ὅτι ἡ Μακεδονία εἶναι ἑλληνικὴ (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ,21/6/92).

       Ἐδῶ καὶ 400 χρόνια ἡ ΡΚαθολική Πολωνία ἀποτελεῖ τὸ προκεχωρημένο φυλάκιο τοῦ Βατικανοῦ κατὰ τῆς ἑλληνικότητας τῆς Μακεδονίας, μὲ κύριο ὅπλο τὴν Οὐνία καὶ τὴν ἀποεθνοποίηση (ἐξάλειψη γλώσσας, παραγραφὴ ἱστορίας καὶ κατάργηση τῆς πίστης). Θυμήθηκε ἴσως ὁ Πάπας τὴ Ρωμαϊκὴ ἐπαρχία τῆς «MACEDONIAE», τὸ «Βουλγαρικὸ ζήτημα» (Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος) στὸ Ἰλλυρικό, ἢ τὴν Ἰταλικὴ περιοχὴ τοῦ Μετσόβου; Ἀλλά, μὲ τὴν ἴδια λογική, κι’ ἐμεῖς θὰ μπορούσαμε νὰ ζητήσουμε, γιὰ παράδειγμα, τὴν αὐτονόμηση τῆς Καλαβρίας!

       Ὂλ’ αὐτὰ μᾶς ξαναθυμίζουν τὴν παπικὴ Οὐνία (Σύνοδος Λατερανού, 1215), ὅπως ἐργάστηκε στὸν ἑλλαδικὸ χῶρο ἀπ’ τὸν 13ο αἰ. κυρίως μέχρι σήμερα. Ἡ ἀντιπαράθεση Ὀρθοδοξίας καὶ ΡΚαθολικισμού προσέλαβε ἰδιαίτερη ἔνταση στὶς σλαβικὲς περιοχὲς ἀπὸ τὸ 1590. Τότε τὸ Βατικανὸ ἄρχισε νὰ ἐποφθαλμιᾶ τὶς δυτικὲς περιοχὲς τῆς σημερινῆς Οὐκρανίας, καὶ κυρίως τὴν περιοχὴ τοῦ Λβόφ.

       Σὲ 800.000 ἀνέρχονται τὰ θύματα τοῦ ἄμαχου πληθυσμοῦ τῶν Ὀρθόδοξων Σέρβων τῆς Κροατίας ποὺ δολοφονήθηκαν (βιασμοί, ὁμαδικὲς ἐκτελέσεις κ.λπ.) ἀπ’ τοὺς (Οὐνίτες) Τρομοκράτες Οὐστάσι μὲ τὶς εὐλογίες τοῦ Βατικανοῦ καὶ τὴν κάλυψη τοῦ Φασισμοῦ τοῦ Μουσολίνι. 20.000 ἀνθρώπινα μάτια, ποὺ βγάλθηκαν ἀπὸ ζωντανοὺς Ὀρθόδοξους Γιουγκοσλάβους, ἀνακατεμένα μὲ κομμάτια πάγου μέσα σὲ καλάθια μὲ κορδέλες τῶν ἐθνικῶν χρωμάτων τῆς Κροατίας στάλθηκαν ὡς «δῶρο» ἀπὸ τὸν Ἀντρίγια Ἀρτούκοβιτς, ὑπουργὸ δημόσιας ἀσφάλειας τοῦ «νέου» κροάτικου κράτους, στὸν ἐπικεφαλῆς ἀρχηγὸ τῶν Οὐστάσι, Ἄντε Πάβελιτς. (Τί τραγικὴ εἰρωνεία, ἡ Ἁγία Παρασκευὴ νὰ θεωρεῖται παλλάδιο τῆς Ὀφθαλμιατρικῆς!) Κι’ αὐτὸ ἔγινε γιὰ ν’ ἀλλάξει ἡ σύνθεση τοῦ πληθυσμοῦ ὑπὲρ τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν καὶ σὲ βάρος τῶν Ὀρθοδόξων Σέρβων. Γιὰ 500 χρόνια τὸ Βατικανὸ δὲν ἀντιμαχόταν μόνο τὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἀλλὰ καὶ τὴν ἱστορία καὶ τὴ γλώσσα τοῦ Ἔθνους μας. Σὲ λεζάντες τῶν φασιστικῶν περιοδικῶν, ὅπως τοῦ ‘TEMPO’, κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ ἑλληνοϊταλικοῦ πολέμου, καὶ μὲ βάση ὁδηγίες τοῦ Βατικανοῦ, γράφονταν: «Ἀρκετά μᾶς ζάλισες μὲ τὰ ἀρχαῖα ἑλληνικά σου. Ἦρθε ἡ ὥρα νὰ σοῦ μάθω λίγα Λατινικά».

       Λίγα χρόνια ἀργότερα, καὶ οἱ Ἕλληνες τῆς Κωνσταντινούπολης ὑπέστησαν τὸ φοβερὸ ἐκεῖνο διωγμὸ τοῦ Σεπτέμβρη 1955, κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίβλεψη τοῦ διευθυντῆ τῆς CIA, Ἄλλεν Ντάλλας, ἀδελφοῦ τοῦ Ἰησουίτη Τζὸν Φόστερ Ντάλλας ποὺ ἦταν προϊστάμενος τοῦ «Γραφείου Στρατηγικῶν Ὑπηρεσιῶν» τῶν ΗΠΑ. Ὁ ὑπ’ ἀριθμὸν πρῶτος πράκτορας αὐτοῦ τοῦ «Γραφείου», Francis Joseph Spellman, θὰ προαχθεῖ μετέπειτα ἀπ’ τὸ Βατικανὸ σὲ Ἀρχιεπίσκοπο Νέας Ὑόρκης!

       Ὁ γνωστὸς δημοσιογράφος Κὰρλ Μπερνστάιν ἔχει ἀποκαλύψει στὸ ‘Time’ τὴ μυστικὴ συμφωνία τοῦ Πολωνοῦ Πάπα μὲ τὸν Ρέιγκαν γιὰ ἀποστολὴ στὸν Βαλέσα ἑκατομμυρίων δολαρίων, μέσω  τῆς CIA καὶ τῶν Πωλωνῶν ἱερέων, ὑπὸ τὴν καθοδήγηση τοῦ πριμάτη Γιόζεφ Γκλέμπ. Τὸ 1,2 ἑκατομμύρια προερχόταν ἀπ’ τὴν Τράπεζα τοῦ Βατικανοῦ, ποὺ τὰ δανείστηκε ἀπ’ τὴν Τράπεζα Ἀμπροζιάνο τοῦ μεγαλοτραπεζίτη Μασόνου (Στοὰ Π2), Ρομπέρτο Κάλβι, ὁ ὁποῖος ἐκεῖνες ἀκριβῶς τὶς μέρες (18 Ἰουλίου 1982) βρέθηκε ἀπαγχονισμένος κάτω ἀπὸ γέφυρα τοῦ Τάμεση, ἐνῶ τὰ ὑπόλοιπα χρήματα τὰ κατέβαλε τὸ ἀμερικανικὸ Κογκρέσο. Μήπως ἀπὸ σύμπτωση εἶχε βρεθεῖ δολοφονημένος ἀπὸ τὴ Μαφία στὶς 10 Ἰουνίου 1979 μέσα στὸ αὐτοκίνητό του καὶ ὁ Ἰταλὸς δικαστὴς Vittorio Occorsio, ποὺ εἶχε ἀποκαλύψει τὴ στενὴ συνεργασία Βατικανού, Μαφίας καὶ Μασονικῆς Στοᾶς Ρ-2; «Τώρα, λοιπόν, τίποτα δὲν μπορεῖ νὰ ἀποσπάσει τὸν Ἰωάννη Παῦλο τὸν 2ο ἀπὸ τὸν ἑπόμενο στόχο του: νὰ κηρύξει τὸ Εὐαγγέλιο σὲ ὅλο τὸν πλανήτη, ἀλλὰ προπαντός, στὴν ἀνατολικὴ Εὐρώπη, μέσα στὰ ἴδια τὰ χωράφια τῆς ὀρθοδοξίας» (FLASH 2,1992). Στὴ Βοστόνη τῶν ΗΠΑ ὁ Πάπας εἶχε φροντίσει νὰ χειροτονήσει Καρδινάλιο τὸν Μπέρναρντ Λόου, ὁ ὁποῖος εἶχε ἔλθει σὲ σύγκρουση μὲ τὴν ἑλληνικὴ ὁμογένεια κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ὑποψηφιότητας τοῦ Μάικλ Δουκάκη.

       Ὁ ἐπικεφαλῆς τῆς ἀντιπροσωπείας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ποὺ περιόδευσε πρόσφατα τὶς χῶρες τῆς Ἀνατολικῆς Εὐρώπης, μητροπολίτης Πατρῶν Νικόδημος, στὸ πόρισμά του ἀναφέρει μεταξὺ ἄλλων: «Παραλλήλως πρὸς τὸ μεθοδευόμενον «μουσουλμανικὸν τόξον», ἀπὸ τοῦ Εὐξείνου καὶ τῆς Θράκης μέχρι καὶ τῶν Βαλκανίων, ἐπιδιώκεται ἡ δημιουργία καὶ «Καθολικοῦ τόξου», ἑλληνορρύθμων καὶ λατινορρύθμων καθολικῶν, ὡς κλοιοῦ περισφίγγοντος τὰς ὀρθοδόξους χώρας καὶ Ἐκκλησίας μέχρις ἀφανισμοῦ, εἰ δυνατόν». Ἡ («ὀρθόδοξη») Σχισματικὴ Ἐκκλησία τῶν Σκοπίων ἀποσχίστηκε ἀντικανονικὰ (γιὰ λόγους κομματικῆς πολιτικῆς, χωρὶς νὰ ἀναγνωρίζεται ἀπὸ κανένα Ὀρθόδοξο Πατριαρχεῖο) τὸ 1967-68 ἀπ’ τὸν Πατριάρχη τῶν Σέρβων Παῦλο, ὁ ὁποῖος καὶ γιὰ τὸ πρόβλημα τῆς Οὐνίας εἶχε ἀπευθύνει ἔκκληση βοήθειας πρὸς τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφεὶμ ἔχει ἤδη ἀπευθυνθεῖ στὸ Συμβούλιο Ἀσφαλείας τοῦ ΟΗΕ καὶ στὴν Εἰρηνευτικὴ Διάσκεψη γιὰ τὴ Γιουγκοσλαβία ποὺ ἔγινε στὶς Βρυξέλες, ζητώντας τὴ λήψη μέτρων γιὰ τὴν προάσπιση τῶν βασικῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων τῶν ὀρθοδόξων Σέρβων τῆς Κροατίας. Ἀλλά, ἀπ’ τὴν ἄλλη μεριά, μόλις πρόσφατα ὁ πάπας ἀπέστειλε νούντσιο στὴ Μόσχα, ζητώντας ἀπ’ τὴν κυβέρνηση τῆς Ρωσίας ν’ ἀναγνωρίσει τὴν Οὐνία ὡς ἰσότιμη μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, προσφέροντας μάλιστα σὰν ἀντάλλαγμα τὴν ἄσκηση πίεσης στὰ ὄργανα τῆς Ε.Ο.Κ. γιὰ αὔξηση κι’ ἐπίσπευση τῆς ἀναμενόμενης οἰκονομικῆς βοήθειας.

       Δίκαια, λοιπόν, Βυζαντινοὶ Θεολόγοι, ἀλλὰ καὶ ὁ ἐθναπόστολος, Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς (ὁ ὁποῖος μάλιστα ἔχει γράψει καὶ εἰδικὸ λόγο γιὰ τὴν Ἄγ. Παρασκευή), χαρακτήριζαν τὸν Πάπα ὡς τὸ Θηρίο τῆς Ἀποκαλύψεως!  Μήπως ἄραγε εἶναι τυχαῖο τὸ ὅτι τόσος πολὺς ντόρος γίνεται σήμερα γιὰ τὴν Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννη μὲ τὸ Ἀντίχριστο – 666 (σὰν αὐτὸν τὸ δράκο ποῦ σκότωσε ἡ «ἀμνάδα» Παρασκευή), βιβλίο τὸ ὁποῖο θεωρεῖται ἀπ’ τὴ Θεολογία ὡς τὸ κατ’ ἐξοχὴ ‘βιβλίο τῶν Μαρτύρων»;

       Ἡ πόλη μας, γνωστὴ ὡς «ἑλληνικὴ Ραβέννα», ὅπως ἦταν φυσικό, δὲ θὰ μποροῦσε νὰ ἑξαιρεθεῖ ἀπὸ τὸν ἐκκλησιαστικὸ Ἰμπεριαλισμὸ τῆς Ρώμης. Ὁ Μητροπολιτικὸς Ναὸς τῆς Παναγίας τῆς Περιβλέπτου, ὅπως ἦταν ἀπὸ τὸ 1186 (ἐνῶ ἀμέσως μετὰ τὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821 μεταβλήθηκε σὲ ναὸ τῆς Ἄγ. Παρασκευῆς – Πολιούχου τῆς Χαλκίδας), ὑπέστη τὴ βαναυσουργία τῆς Δύσης. Τὸν ναὸ εἶχε ἐπισκεφθεῖ κι’ ὁ ἴδιος ὁ Λατῖνος αὐτοκράτορας Ἐρρίκος τῆς Φλάνδρας, εἰσερχόμενος τὸ 1209 στὸ «Νegroponte» καὶ προσευχόμενος μάλιστα ἐντὸς αὐτοῦ νὰ μεταβληθεῖ σὲ κεντρικὴ Λατινικὴ ἐκκλησία τῆς πόλης μας!

      Οἱ Φράγκοι κατακτητὲς ἐπιδόθηκαν μὲ ἰδιαίτερο ζῆλο στὴν ἀρχιτεκτονικὴ «δυτικοποίηση» τοῦ ναοῦ: ἕνα τμῆμα του γκρεμίστηκε, δυὸ χονδροειδεῖς πεσσοὶ προστέθηκαν μεταξὺ τῶν δύο κιονοστοιχιῶν κατὰ τὸ ἔτος 1279, ἐνῶ οἱ Βενετοὶ τὸν ἀνακαίνισαν σὲ Γοτθικὸ Ρυθμὸ μὲ τόξα Γοτθικά, κοσμήματα Φραγγικά, σύμβολα τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας, γράμματα καὶ σταυροὺς Καθολικοὺς κ.λπ., μεταβάλλοντας ἀκόμα καὶ τὸ ἱερὸ βῆμα σὲ τετράγωνο γοτθικό. Ἐξ ἄλλου, τὰ ἑκατέρωθεν δύο παρεκκλήσια πρὸς τ’ ἀριστερά τοῦ Ἁγίου Ἐλευθερίου καὶ πρὸς τὰ δεξιὰ τῆς Ἁγίας Τριάδος [Σύμπτωση; Καὶ στὴν ἱ. Μονὴ Ἄγ. Παρασκευῆς Τήνου πάλι ὁ ναὸς ἔχει "παρεκκλήσι" ὡς δισυπόστατος, ὁ μὲν τῆς Ἄγ. Παρασκευῆς, ὁ δὲ τῆς Παναγίας Τριάδος] μεταβλήθηκαν σὲ τάφους Ἐνετῶν ἡγεμόνων (τοῦ Petrus Lippomano τὸ ἕνα), ἐνῶ, τέλος, ὅλος ὁ Ναὸς δόθηκε στὸν Λατῖνο Πατριάρχη ὡς ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Μάρκου καὶ «μετόχι» (ἐξάρτημα) τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τῆς Βενετίας.

       Ἀλλά, ἡ Ἁγία μας δὲν ἔπαυσε νὰ ἐπεμβαίνει σωστικὰ κατὰ τῶν ὁποιωνδήποτε παπικῶν αὐθαιρεσιῶν. Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι τὸ 1442, ὅταν οἱ Ἑνωτικοὶ στὸ Βυζάντιο πραγματοποιοῦσαν τὴν ψευδένωση στὴ σύνοδο τῆς Φλωρεντίας, ἡ Ἁγία ἔσωσε κατόπιν ὁράματος πρὸς τὸν ἱερέα Ἀμβρόσιο τὴ νῆσο Χίο ἀπὸ βέβαιο καταποντισμό. Οὔτε πάλι εἶναι τυχαῖο τὸ ὅτι ὅταν ὁ πάπας Γρηγόριος ΙΓ’ ἀπαίτησε τὴν ἀναγκαστικὴ τήρηση τοῦ Γρηγοριανοῦ ἡμερολογίου ἀπ’ τοὺς Ὀρθόδοξους τῆς νήσου Τήνου, ἡ ὁποία βρισκόταν κάτω ἀπὸ Ἑνετικὴ κυριαρχία, ἡ ἱ. μονὴ Ἄγ. Παρασκευῆς πρωτοστάτησε στὴν πνευματικὴ ἀντίσταση. Πολὺ θὰ ὠφελεῖτο ἡ «Ἁγία Ἕδρα» τοῦ «μάρτυρα τῶν παθημάτων τοῦ Χριστοῦ», Ἀποστόλου Πέτρου, μιμούμενη τὴ ζωὴ τῆς ἐπιχώριας τῆς Ἁγίας!

      Εἰδικότερα γιὰ τὴν πόλη μας, ἡ παρουσία τοῦ ἱστορικοῦ Ναοῦ τῆς Ἁγίας καὶ ἡ πάνδημη τιμή  της ὡς πολιούχου καὶ προστάτου, δὲν ἔμεινε χωρὶς κι’ ἐκ μέρους τῆς Ὁσιομάρτυρας μεγάλα πρὸς ἐμᾶς εὐεργετήματα: πνευματικὰ (εἴτε ὡς συσσωρευτὴς Θ. Χάρης ποὺ ἐξέβαλλε τὴν προϋπάρξασα στὸν ναὸ της προχριστιανικὰ εἰδωλολατρικὴ τριάδα θεῶν Ἄρτεμης, Ἀπόλλωνα καὶ Λητῶς, εἴτε ὡς προσωπικὸς φωτισμός, εἴτε, τέλος, ὡς ἐπιστήμη: Ἀρχαιολογία, Λαογραφία κ.λπ.), ἠθικὰ καὶ ψυχολογικὰ (ἔχει συγκινήσει πολλοὺς στὸ δρόμο τῆς μετάνοιας), κοινωνικὰ (οἰκογενειακά, ἐπαγγελματικά, οἰκονομικά, πολιτικά), αἰσθητικὰ καὶ καλλιτεχνικὰ (ὡς Ἁγιογραφία, Ναοδομία κ.λπ.), θρησκευτικὰ (ὡς ζῶσα μαρτυρία μὲ τὴ συνοχὴ τῶν Χριστιανῶν στὴν ἱ. Πανήγυρι τῆς μνήμης της, κατὰ ὁποιασδήποτε ἐπίβουλης αἵρεσης), βιολογικὰ (θαύματα ἰάσεων), οἰκολογικὰ (ὡς φυσικὴ προστασία μὲ τὴ λιτάνευση τῆς ἱ. εἰκόνας της) κ.λπ.

       Ὡς ἐλάχιστη τιμὴ στὸ μαρτύριο τῆς Ὁσίας εὔχομαι, μέσα στὰ πλαίσια ἑνὸς «κοινωνικοῦ μαρτυρίου» ὑπὲρ τῆς ἑλληνορθόδοξης παράδοσης, νὰ ἐπιδείξουμε κι’ ἐμεῖς, διὰ πρεσβειῶν τῆς Ἁγίας, τὸ μαρτύριο τῆς ἀπαρνήσεως τοῦ ἑαυτοῦ (ΕΓΩ) μας, ποὺ εἶναι καὶ τὸ δυσκολότερο, ἀσκούμενοι: α)στὴ λογικὴ περίσκεψη καὶ λήθη τῶν προσωπικῶν μας παθημάτων, β)στὴ σιγὴ καὶ ὑπομονὴ στὶς κατηγορίες καὶ τοὺς προπηλακισμούς, γ)στὸ θάρρος, τὴν ἀνδρεία καὶ γενναιότητα τῆς πίστης ποὺ μεταβάλλει τὰ «λογικὰ πρόβατα» σὲ «ταύρους» μὲ ἀπαράμιλλο δυναμισμὸ καὶ χριστιανικὸ ἡρωισμό, καὶ δ)στὴν προσευχὴ ὑπὲρ τῶν σύγχρονων καὶ καθημερινῶν «δημίων» μας.

πηγή